Σουφλί: Οδεύοντας προς την απελευθέρωση του 1920

*Η κοπή της πίτας από τον πρόεδρο Γ. Σιαλάκη και τα μέλη του ΔΣ

Με στόχο να τονισθεί ιδιαίτερα, ότι εφέτος διανύουμε το εκατοστό έτος από την απελευθέρωση της Θράκης το 1920, ο σύλλογος Σουφλιωτών Αθήνας έκοψε την πίτα του σε ένα πολύ όμορφο, γεμάτο φως και χρώμα χώρο, με θέα την Ακρόπολη, στο roof garden, του ξενοδοχείου Athenian Callirhoe Exclusive Hotel. Συνέρρευσαν και συνεόρτασαν Σουφλιώτες αλλά και καταγόμενοι από τα περίχωρα του Σουφλίου, καθώς  και πολλοί φίλοι της Θράκης.

Η εκδήλωση πλαισιώθηκε με την επίκαιρη ομιλία του δημοσιογράφου και ιστορικού Παντελή Αθανασιάδη, με θέμα : «Σουφλί, οδεύοντας προς την απελευθέρωση του 1920».

Την επιτυχημένα εκδήλωση, τίμησαν με την παρουσία τους ο αυτοδιοικητικός παράγοντας της Καλλιθέας, Αντιδήμαρχος και Θραξ Κώστας Πολυχρονίδης, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Καταγομένων από το Τρίγωνο  Έβρου, Χρήστος Δεληδήμου, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Θρακιωτών και φίλων Θράκης Χρυσάφης Συκάκης, η Πρόεδρος της Ένωσης Γυναικών «Δόμνα Χ”Αντώνη Βισβίζη» Νατάσσα Πεντίδου, η εκπρόσωπος του Θρακικού Κέντρου- Εταιρία Θρακικών Μελετών Λίτσα Καμπακάκη ,η πολιτευτής του ΚΙΝΑΛ Νότιου Τομέα Αθήνας με καταγωγή από τη Σαμοθράκη Μαρία Μισέντου, ο συγγραφέας λογοτέχνης και ποιητής Γιώργος Κιουρτίδης και πολλοί Σουφλιώτες και άλλοι Θράκες. Η εκδήλωση πήρε χρώμα και ζωντάνια με την παρουσία 15μελούς χορευτικής Ομάδας, με παραδοσιακές φορεσιές κυρίως από το Σουφλί αλλά και από όλη τη Θράκη, από το Σύλλογο «Θρακιώτες Αθηνών» του Αγίου Ελευθερίου Αχαρνών.

Η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  

https://www.kathimerini.gr/1061945/gallery/epikairothta/ellada/h-ypoxrewtikh-antallagh-plh8ysmwn

*Πρόσφυγες με σκηνές έξω από το Θησείο. Η ανθρωπιστική κρίση συνέβαλε στο να δεχθεί ο Βενιζέλος την αναγκαστική ανταλλαγή πληθυσμών.

Γράφει ο κ. ΑΛΕΞΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ*

Το φλέγον ανθρωπιστικό πρόβλημα των Ελλήνων προσφύγων της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης υπήρξε ένα από τα πρώτα θέματα στην ημερήσια διάταξη της Συνδιάσκεψης Ειρήνης που ξεκίνησε τις εργασίες της στη Λωζάννη της Ελβετίας στις 21 Νοεμβρίου 1922. Μετά την ήττα της Ελλάδος στον Μικρασιατικό Πόλεμο, ο ελληνισμός της Ανατολής είχε αφεθεί απροστάτευτος στο έλεος του τουρκικού εθνοθρησκευτικού φανατισμού.

Από τον Σεπτέμβριο 1922 βρισκόταν σε εξέλιξη τουρκικό σχέδιο μαζικής εξόντωσης του χριστιανικού στοιχείου, καθώς τις σφαγές της Σμύρνης και των μικρασιατικών παραλίων ακολούθησαν οι πορείες θανάτου και ο εγκλεισμός σε στρατόπεδα εργασίας των γηγενών Ελλήνων και Αρμενίων αρρένων ηλικίας 18-45 ετών της Ιωνίας και του Πόντου. Κυνηγημένοι από τις άτακτες συμμορίες Τούρκων εθνικιστών περίπου 200.000 Μικρασιάτες είχαν βρει καταφύγιο στα βουνά της Ανατολίας ενώ αλληλοδιαδεχόμενα κύματα προσφύγων έφθαναν στα ελληνικά νησιά και στη Δυτική Θράκη.

Η πρόταση να δοθεί άμεση προτεραιότητα εκ μέρους της Συνδιάσκεψης στην επίλυση του προσφυγικού ζητήματος ετέθη από τον αρχηγό της ελληνικής αντιπροσωπείας στη Λωζάννη Ελευθέριο Βενιζέλο και έτυχε της θερμής υποστήριξης των Άγγλων και του δρος Νάνσεν, ύπατου αρμοστή της Κοινωνίας των Εθνών για τους Έλληνες πρόσφυγες. Αντιθέτως, η Γαλλία και Ιταλία επιθυμούσαν να προηγηθεί η συζήτηση των πολιτικών, οικονομικών και δημοσιονομικών θεμάτων με την ελπίδα να αποκομίσουν οφέλη στους τομείς αυτούς, αφού είχαν στηρίξει ποικιλοτρόπως την κυβέρνηση της Άγκυρας κατά τη διάρκεια των ελληνοτουρκικών εχθροπραξιών το 1920-1922.

Η δικτατορία Μεταξά και η απλή αναλογική

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/1061876/article/epikairothta/politikh/h-diktatoria-meta3a-kai-h-aplh-analogikh

*Στις 14 Απριλίου 1936 πεθαίνει ο Δεμερτζής και ο βασιλιάς αναθέτει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Ιωάννη Μεταξά (κέντρο). Η κυβέρνηση Μεταξά ψηφίζεται στις 27 Απριλίου από 241 βουλευτές (καταψηφίζεται μόνον από τους 15 κομμουνιστές βουλευτές και τον Γεώργιο Παπανδρέου).

Γράφει ο ΠΑΥΛΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Αν αποδεχθούμε ότι η ενισχυμένη αναλογική παραμορφώνει τη λαϊκή βούληση διότι μεταβάλλει τις εκλογικές ισορροπίες και προβάλλει στη Βουλή μια κοινοβουλευτική διάταξη με ενισχυμένο το πρώτο κόμμα, τότε θα πρέπει επίσης να αποδεχθούμε ότι η απλή αναλογική, με τις ασταθείς κυβερνήσεις τις οποίες επιβάλλει, προκαλεί στο δημοκρατικό πολίτευμα έντονες ταλαντώσεις, που μπορεί να οδηγήσουν σε μια δραματική κατάρρευση.

Αυτό, άλλωστε, αποδεικνύει το παράδειγμα της ανέλιξης του Ιωάννη Μεταξά στην εξουσία το 1936, ένα παράδειγμα το οποίο αναφέρουν πολιτικοί και ιστορικοί, που υπενθυμίζουν ότι η απλή αναλογική έχει εφαρμοστεί στην Ελλάδα προπολεμικά (αλλά και μεταπολεμικά) και έχει συνδεθεί με ιδιαίτερα ταραγμένες περιόδους.

        Η ελλιπής και αποσπασματική διδασκαλία της Ιστορίας κάνει πολλούς να μένουν σήμερα με το στόμα ανοιχτό όταν μαθαίνουν ότι τέσσερις μήνες πριν από την επιβολή της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου 1936 δόθηκε από τον βασιλιά Γεώργιο Β΄ εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Ιωάννη Μεταξά, η οποία επικυρώθηκε από τη συντριπτική, διακομματική πλειονότητα άνω των 2/3 της Βουλής. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Στο νεότερο ελληνικό κράτος εφαρμοζόταν για σχεδόν έναν αιώνα το πλειοψηφικό σύστημα, από το 1829, όταν έγιναν οι πρώτες εκλογές, έως τη δεκαετία του 1920. Πλειοψηφικό σημαίνει ότι το πρώτο κόμμα εξασφαλίζει ευρύτατη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και κανείς δεν μπορεί να το ενοχλήσει στην εφαρμογή του προγράμματός του. Μετά τον εθνικό διχασμό του 1915, όμως, που, όπως υποστηρίζουν μετριοπαθείς ιστορικοί, «έσυρε» την ιστορική εξέλιξη έως τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 και επέφερε τον κλονισμό της εμπιστοσύνης των πολιτών στις πολιτικές δυνάμεις, άρχισαν οι πειραματισμοί με το εκλογικό σύστημα.

Ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος του 1878 στο Σκοπό Ανατολικής Θράκης

*Ο συγγραφέας Αναστάσιος Βαλιούλης, από το Σκοπό της Ανατολικής Θράκης

          Με αφορμή το άρθρο μου «Η Θράκη στον ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1878» ο κ. Βασίλης Σακελλαρίδης από τη Θεσσαλονίκη, είχε την καλοσύνη να μου στείλει ένα απόσπασμα από το βιβλίο του παππού του Αναστάσιου Βαλιούλη "Ο διωγμός των Σκοπιανών Ανατολικής Θράκης" (σήμερα επικρατεί ο όρος Σκοπηνών για τους κατοίκους της ελληνικής κοινότητας Σκοπού, πλησίον των Σαράντα Εκκλησιών).

Το απόσπασμα αφορά περιστατικά εκείνου του ρωσοτουρκικού πολέμου και δείχνει ανάγλυφα τα δεινά των Ελλήνων, που βρέθηκαν ανάμεσα στις μυλόπετρες της Ρωσίας και της Τουρκίας.

Έκρινα ότι το κείμενο αυτό αποτελεί μια αξιόλογη ιστορική πτυχή από τα βάσανα του Ελληνισμού της Θράκης, μια σημαντική αυθεντική μαρτυρία. Για το λόγο αυτό το αναρτώ σ’ αυτή την ιστοσελίδα.  Για να γνωρίζει η νέα γενιά των Θρακών….

Από το βιβλίο του Αναστάσιου Βαλιούλη

....Ότε αργότερον εκηρύχθη ο Ρωσσοτουρκικός πόλεμος του 1877-78 και αι πρώται μάχαι απέβησαν υπέρ των Ρώσσων, η Τουρκία, καταπατούσα τα προνόμια μας, προέβη εις την στρατολόγησιν των Ελλήνων υπηκόων της (ραγιάδων) δια των οποίων ήλπιζε να αντιμετώπιση νικηφόρως τους Ρώσσους. Εστρατολογήθησαν και εξωπλίσθησαν τότε και οι Σκοπιανοί, οι οποίοι τελείως αγύμναστοι όντες επρόκειτο να αποσταλώσιν αμέσως εις το μέτωπον του Δουνάβεως. Πολλοί δε από τους στρατολογηθέντας Σκοπιανούς διωρίσθησαν τσαούσηδες καθώς και ο πατέρας μου. Επί μίαν δε εβδομάδα οι στρατολογηθέντες Σκοπιανοί τίποτε άλλο δεν έκαμνον ειμή μόνον να τρώγουν, να πίνουν, να διασκεδάζουν και ένοπλοι να περιφέρωνται εις τους δρόμους του Σκοπού, αναμένοντες την ώραν της δια το πολεμικόν μέτωπον αναχωρήσεώς των. Ένας μάλιστα από αυτούς, ο Λουλούδης Αντ. Παύλογλου, καθώς διηγούντο οι συστρατιώται του, ωμολογούσε δε αργότερον και ο ίδιος εις εμέ, εισερχόμενος εις την πατρικήν του οικίαν, άφηνε το γιαταγάνι του να σύρεται θορυβοδώς επάνω εις το λιθόστρωτον της αυλής φωνάζων εις την μητέρα του: «μάνα τουρκιάς μυρίζω κάνε μιλίνα (γλυκεία πήτα) να φάγω, φεύγω στον πόλεμο και δεν θα με ξαναϊδής».

Η Θράκη και ο ρωσοτουρκικός πόλεμος του 1878

*Απεικόνιση του ρωσοτουρκικού πολέμου του 1878

«Αρχίνισε ο πόλεμος, έρχονται και οι Ρώσοι,

φεύγει ο τούρκικος στρατός, χαλάει η Ρωμυλία, 

κι ο κόσμος πήρε είδηση, φεύγουνε στα μπαλκάνια».

  

Δημοτικό τραγούδι της Βόρειας Θράκης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Μια από τις εντελώς άγνωστες πτυχές της Θρακικής Ιστορίας, αφορά την εποχή του Ρωσοτουρκικού  πολέμου του 1878. Τότε οι κάτοικοι της Θράκης βρέθηκαν ανάμεσα στις μυλόπετρες των αντιμαχόμενων Ρώσων και Τούρκων, αλλά και ανάμεσα στις μυλόπετρες Βουλγάρων και Τούρκων.

          Η θέση των Θρακών κατέστη δυσχερής όταν οι Ρώσοι κατανικώντας τους Τούρκους, διέβησαν με υπεράνθρωπες προσπάθειες και φονικές μάχες την οροσειρά του Αίμου κατέκλυσαν τα εδάφη της Βόρειας Θράκης, στη συνέχεια μπήκαν στην Αδριανούπολη, κατέλαβαν την Δυτική Θράκη και βάδιζαν ολοταχώς προς την Κωνσταντινούπολη.

          Γνωρίζουμε ότι η προέλαση αναχαιτίσθηκε μόνο όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία υπέγραψε την συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, με βαρείς και υποτιμητικούς όρους, ενώ οι Ρώσοι δημιουργούσαν τη λεγόμενη «Μεγάλη Βουλγαρία».

Ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος του 1878 έθαψε όλες τις ελπίδες, που μπορούσαν να έχουν οι Έλληνες για απελευθέρωση από τους Ρώσους το λεγόμενο «ξανθό γένος». Αντίθετα η κατάσταση εκτραχύνθηκε όταν οι Ρώσοι κατέλαβαν τη Θράκη και άρχισαν να στηρίζουν τη βουλγαρική παρουσία, με κάθε μέσον θεμιτό και αθέμιτο.

          Για την ταχύτητα της προέλασης των Ρώσων η «Νέα Εφημερίδα της Τεργέστης» έγραφε στις αρχές Ιανουαρίου μετά τη διάβαση της Πλεύνας:

«Εις την Φιλιππούπολιν και  εις την Αδριανούπολιν, εις την καρδίαν της Μακεδονίας, εις τα πρόθυρα της Καλλιπόλεως, η προέλασίς των δεν είναι πλέον πορεία, αλλά πτήσις. Αι σπουδαιόταται μεγαλοπόλεις, τα κραταιότατα προπύργια του κράτους πίπτουσιν  αμαχητί ενώπιόν των και η Τουρκία ομοιάζει προς ανυπεράσπιστον πτώμα, όπερ σπαράσσουσιν ανηλεώς οι γαμψώνυχες του δικεφάλου αετού».

Και οι φασίστες του Μουσολίνι, κατάλαβαν τι εστί Βόζιγκραντ!!!

*Γράμμα από το μέτωπο. Παρέα, ο σκύλος του τάγματος...

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Το Βόζιγκραντ είναι μια τοποθεσία πολύ κοντά στην Κορυτσά. Σήμερα είναι άγνωστο μέρος σε όλους μας σχεδόν, αφού βρίσκεται εκτός Ελλάδος. Όμως εκεί, ξεδιπλώθηκε μια άγνωστη πτυχή του ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940, που δείχνει την αποφασιστικότητα των Ελλήνων να αντιμετωπίσουν και να κατατροπώσουν το φασισμό του Μουσολίνι.

                Το τέλος του 1940 βρήκε τους Ιταλούς να συναντούν σφοδρή αντίδραση των αμυνόμενων Ελλήνων σε όλα τα μέτωπα. Εκεί στο Βόζιγκραντ, όταν λήγοντος του Δεκεμβρίου 1940 αντιλήφθηκαν ότι όχι μόνο η αμυντική στάση των Ελλήνων, αλλά και η προέλαση των ελληνικών δυνάμεων ήταν ακάθεκτη και τίποτα δεν θα μπορέσει να την σταματήσει, δούλεψαν επί ένα δεκαήμερο, για να προετοιμάσουν ένα ρήγμα επί του στενού ορεινού εδάφους, για να αποκόψουν το δρόμο από τους Κομνηνάδες και δια της οροσειράς του Μοράβα προς την Κορυτσά.

                Επί δέκα ημέρες, χρησιμοποίησαν ειδικά βαριά μηχανήματα, που λειτουργούσαν με αεροσυμπιεστές και κατασκεύασαν μια θαλάμη κάτω από το δρόμο, μέσα στην οποία τοποθέτησαν επτά τόνους δυναμίτιδας!!!

                Έτσι, μόλις τα στρατεύματά μας άρχισαν να προελαύνουν με ορμή, έβαλαν πυρ…. Έγινε κόλαση.

Οι πρώτοι μήνες της Μεταπολίτευσης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/1060911/gallery/epikairothta/politikh/oi-prwtoi-mhnes-ths-metapoliteyshs

*Η απόλυση των πολιτικών κρατουμένων ήταν από τα πρώτα μέτρα της κυβέρνησης. 

Πάνω, η επιστροφή του Ιω. Χαραλαμπόπουλου από τη Γυάρο. 

ΜΙΧΑΛΗΣ Γ. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ «ΕΛΛΑΔΑ, 20ός ΑΙ., ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ»

Γράφει ο κ. ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΛΑΨΗΣ*

Η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, η οποία συγκροτήθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 24ης Ιουλίου 1974, κλήθηκε να αντιμετωπίσει σειρά πιεστικών ζητημάτων. Μέσα στις συνθήκες πολιτικής ανωμαλίας που είχαν κληροδοτήσει το πραξικόπημα του 1967 και η επτάχρονη δικτατορία, και υπό το βάρος της εθνικής καταστροφής που είχαν επιφέρει το πραξικόπημα της χούντας στην Κύπρο και η τουρκική εισβολή στο νησί, η ανάγκη για άμεσες και αποφασιστικές πρωτοβουλίες ήταν επιτακτική. Από την άλλη, οι ίδιες αυτές συνθήκες αφενός επέβαλλαν προσεκτικούς χειρισμούς, αφετέρου προσδιόριζαν τις προτεραιότητες που όφειλαν να ακολουθηθούν.

Εκπροσωπούμενη από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό Εξωτερικών Γεώργιο Μαύρο, η Ελλάδα συμμετείχε στη Διάσκεψη της Γενεύης, η οποία ξεκίνησε τις εργασίες της στις 25 Ιουλίου με αντικείμενο την προσπάθεια διευθέτησης της κυπριακής κρίσης. Οι συνομιλίες κατέδειξαν την τουρκική κακοπιστία. Το ναυάγιο της δεύτερης φάσης των διαπραγματεύσεων, με τουρκική υπαιτιότητα, στις 13 Αυγούστου και η εκδήλωση νέας τουρκικής επίθεσης στην Κύπρο τις πρώτες πρωινές ώρες της επόμενης ημέρας επιβεβαίωσαν τη δολιότητα των προθέσεων της Άγκυρας. Η στρατιωτική αδυναμία της Ελλάδας να παρέμβει αποφασιστικά στην Κύπρο και παράλληλα ο φόβος ότι η Τουρκία ενδεχομένως να επιχειρούσε προσβολή της ελληνικής επικράτειας στον Έβρο ή στο Αιγαίο επέβαλλαν στην Αθήνα την αποχή από δυναμικές ενέργειες και εντέλει τον περιορισμό της σε διπλωματικά διαβήματα.

Η επίσημη επίσκεψη του Προέδρου της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλου, στο Διδυμότειχο

*Η λιτανεία της εικόνας του πολιούχου Διδυμοτείχου Αγίου Αθανασίου

                Με μεγάλη επιτυχία λόγω και των συγκυριών στέφθηκε η επίσκεψη του Πρόεδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου στο Διδυμότειχο, με αφορμή την εορτή του πολιούχου της πόλεως Αγίου Αθανασίου και την έναρξη των εκδηλώσεων για την επέτειο των 100 χρόνων ελευθερίας της Θράκης, μετά από οθωμανικό ζυγό σχεδόν 600 ετών.

                  Ακριβώς λόγω των συγκυριών, αυστηρό υπήρξε το μήνυμα του ΠτΔ προς την Τουρκία, ότι οι Έλληνες θα υπερασπιζόμαστε πάντοτε, τα εθνικά μας θέματα και τα εθνικά μας δίκαια υπό όρους αρραγούς ενότητας.

«Ειδικότερα δε η Τουρκία, πρέπει να γνωρίζει ότι η προκλητική αυθαιρεσία της, η οποία στρέφεται εναντίον του Διεθνούς Δικαίου και κατ' εξοχήν εναντίον του Δικαίου της Θάλασσας, δεν θα γίνει ανεκτή, δεν θα περάσει», τόνισε ο κ. Παυλόπουλος.  «Η Ελλάδα- συνέχισε-  θα υπερασπισθεί, στο ακέραιο, τα σύνορα, το έδαφος και την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της, που είναι και σύνορα, έδαφος και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπό τα δεδομένα αυτά εμείς, οι Έλληνες, θα φέρουμε σε πέρας και την αποστολή μας, που αφορά την εγγύηση της διεθνούς και της ευρωπαϊκής νομιμότητας».

Και πρόσθεσε:

«Εσείς, οι σημερινοί κάτοικοι του Διδυμοτείχου, έχετε κάθε δικαίωμα να σεμνύνεσθε ότι σε τούτα τα Χώματα γεννήθηκαν, μεταξύ άλλων σπουδαίων ανδρών και γυναικών, ο Ιωάννης Γ′ Δούκας Βατάτζης, Βυζαντινός Αυτοκράτορας (1221-1254), ο Ιωάννης Ε′ Παλαιολόγος, Βυζαντινός Αυτοκράτορας (1341-1376), ο Διονύσιος ο Μοναχός, Νεομάρτυρας της Ορθόδοξης Εκκλησίας -που μαρτύρησε το 1518- ο Ιάκωβος ο Διάκονος, Νεομάρτυρας της Ορθόδοξης Εκκλησίας -που μαρτύρησε στα τέλη του 16ου αιώνα- ο Παρθένιος εκ Διδυμοτείχου, Νεομάρτυρας της Ορθόδοξης Εκκλησίας -που μαρτύρησε το 1805- και, τέλος, ο Ευγένιος Ευγενίδης (1882-1954), εφοπλιστής και Εθνικός Ευεργέτης.

Κων. Καραμανλής: Boys, pray for me

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   https://www.kathimerini.gr/1059773/gallery/epikairothta/ellada/kwn-karamanlhs-boys-pray-for-me

*24 Ιουλίου 1974, ώρα 2.05. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής φτάνει στο αεροδρόμιο του Ελληνικού.

Του κ. ΕΥΑΝΘΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Σπανίως στην ιστορία των εθνών σημειώνονται εξελίξεις τόσο δραματικές όσο εκείνες της 23ης προς 24η Ιουλίου 1974 στην Αθήνα. Στο μέσον μιας εθνικής τραγωδίας στην Κύπρο, η χούντα κατέρρευσε και αναγκάστηκε, τελικά, να παραδώσει την εξουσία στον πολιτικό κόσμο. Οι κρίσιμες διαβουλεύσεις οδήγησαν στην επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή από το Παρίσι και στη συγκρότηση της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας.

Ο Καραμανλής όφειλε να κινηθεί μέσα από τις συμπληγάδες της εθνικής κρίσης, της απειλής ενός νέου πραξικοπήματος από τους νοσταλγούς της χούντας ή ακόμη και της πιθανής δολοφονίας του. Ξεκινούσε, έτσι, το ιστορικό φαινόμενο, που έμεινε γνωστό ως Μεταπολίτευση και διήρκεσε έως το καλοκαίρι του 1975, οπότε συγκροτήθηκε ένα νέο δημοκρατικό καθεστώς, απαλλαγμένο από τα βαρίδια των δύο εθνικών διχασμών του 20ού αιώνα και ικανό να εκπληρώσει το όνειρο του νέου ελληνισμού, την ένταξη στην Ευρώπη και στον ανεπτυγμένο κόσμο.

Ο αυτοκράτορας Ιωάννης Βατάτζης, παράδειγμα για σημερινούς πολιτικούς ηγέτες…

*Από αριστερά, Βιδάλη, Τριανταφυλλάκης, Αθανασιάδης, Χολέβας.

Περηφάνια και συγκίνηση επικράτησε το απόγευμα του Σαββάτου 11 Ιανουαρίου 2020  στο POLIS ART CAFE (Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα) όπου έγινε η παρουσίαση του βιβλίου του Γιάννη Σαρσάκη «Ο Πάμμεγας σκηπτούχος Ιωάννης Βατάτζης ο εκ Διδυμοτείχου», ανάμεσα στο πλήθος των Θρακών και όχι μόνο, για το έργο του αγνοημένου αυτοκράτορα του κράτους της Νικαίας, ο οποίος ουσιαστικά προετοίμασε την επανάκτηση της Κωνσταντινούπολης, από τους Σταυροφόρους επιδρομείς. 

Την παρουσίαση, συντόνισε ο συγγραφέας Κωνσταντίνος Τριανταφυλλάκης, με εύστοχες παρατηρήσεις ειδικά ως προς την οικονομική πολιτική του αυτοκράτορα Ιωάννη Βατάτζη. 

Για το βιβλίο και την προσωπικότητα του Βατάτζη, μίλησαν ο πολιτικός επιστήμονας Κωνσταντίνος Χολέβας, ο δημοσιογράφος Παντελής Αθανασιάδης και ο συγγραφέας του βιβλίου Ιωάννης Σαρσάκης. Αποσπάσματα από το βιβλίο διάβασαν οι εκλεκτοί ηθοποιοί Μαίρη Βιδάλη (η οποία στο παρελθόν με θεατρικά σχήματα έδωσε παραστάσεις ακόμα και σε απόμακρα σημεία του νομού Έβρου, όπως μεταξύ άλλων στα Κόμαρα Ορεστιάδας και στους Μεταξάδες Διδυμοτείχου), Χρήστος Φωτίδης (ο οποίος απέκτησε σχέσεις στενής συγγενείας με το Διδυμότειχο, εξ ού και «Εβρογαμπρός» αποκαλείται μεταξύ φίλων) και Ρένος Χαραλαμπίδης (ο οποίος έχει γεννηθεί στο Σπήλαιο Ορεστιάδας).

Από το πραξικόπημα στην εισβολή

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/1058087/gallery/epikairothta/kosmos/apo-to-pra3ikophma-sthn-eisvolh

*Η Λευκωσία βομβαρδίζεται από την τουρκική αεροπορία.

Γράφει ο κ. ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΠΟΛΥΒΙΟΥ*

Το στρατιωτικό πραξικόπημα για την ανατροπή της κυβέρνησης του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου εκδηλώθηκε στις 8.20 το πρωί της 15ης Ιουλίου 1974. Οι μονάδες της Εθνικής Φρουράς (μοίρες καταδρομών, τεθωρακισμένα και μικρό τμήμα του Ναυτικού) και οι διμοιρίες της ΕΛΔΥΚ που εκτέλεσαν το πραξικόπημα στη Λευκωσία, είχαν κύριους στόχους το Προεδρικό Μέγαρο και τον ίδιο τον Μακάριο, το αρχηγείο της Αστυνομίας, το στρατόπεδο του Εφεδρικού Σώματος, το ΡΙΚ (Ραδιοφωνικό Ιδρυμα Κύπρου), την Αρχιεπισκοπή, το Αεροδρόμιο Λευκωσίας, το κεντρικό κτίριο της ΣΥΤΑ (ο κυπριακός οργανισμός τηλεπικοινωνιών), τις Κεντρικές Φυλακές και τον Αστυνομικό Σταθμό Πύλης Πάφου.

Το πραξικόπημα σκηνοθετήθηκε άψογα από την ηγετική ομάδα της δικτατορίας στην Ελλάδα, υπό τον Δημήτριο Ιωαννίδη: Ο αρχηγός της Εθνικής Φρουράς, στρατηγός Γ. Ντενίσης, ο διοικητής της ΕΛΔΥΚ («Ελληνική Δύναμις Κύπρου») και ο πρέσβης της Ελλάδας στην Κύπρο, Ευστάθιος Λαγάκος, είχαν προσκληθεί σε παραπλανητική σύσκεψη στην Αθήνα στις 13 Ιουλίου, που διακόπηκε και θα συνεχιζόταν τη Δευτέρα, 15 Ιουλίου, ώστε να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι δεν υπήρχε περίπτωση πραξικοπήματος, απούσης της στρατιωτικής ηγεσίας. Η απομάκρυνση του Ντενίση από την Κύπρο εξυπηρετούσε και τη σκοπιμότητα της υλοποίησης του πραξικοπήματος από τους έμπιστους του Ιωαννίδη.

Το πρώτο ελληνικό Σύνταγμα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   https://www.kathimerini.gr/1058100/opinion/epikairothta/politikh/to-prwto-ellhniko-syntagma

*Αριστερά: Η πρώτη σελίδα του Συντάγματος της Επιδαύρου. Δεξιά: Τοιχογραφία (1840-3) στον ανατολικό τοίχο της αίθουσας Ελευθερίου Βενιζέλου στη Βουλή με θέμα την ορκωμοσία των πληρεξουσίων στην Επίδαυρο.

Γράφει ο κ. ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΧΑΤΖΗΣ*

Την Πρωτοχρονιά του 1822 οι Ελληνες απέκτησαν το πρώτο τους Σύνταγμα. Το ονόμασαν «Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος» γιατί δεν ήθελαν να προκαλέσουν την Ιερά Συμμαχία, που την ίδια εποχή κατέπνιγε τις φιλελεύθερες επαναστάσεις της Ευρώπης.

Όμως στην επιτροπή που το συνέταξε συμμετείχε φανερά ένας σεσημασμένος καρμπονάρος, ο 27χρονος Βιτσέντζο Γκαλίνα, και μαζί με τον 19χρονο Αναστάσιο Πολυζωίδη ετοίμασαν την πρώτη εκδοχή που επεξεργάστηκαν μετά οι πραγματιστές Φαναριώτες, οι τριαντάχρονοι Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και Θεόδωρος Νέγρης. Όλοι τους ήταν νέοι, διανοούμενοι και φιλελεύθεροι. Ο Πολυζωίδης θα γράψει και τη συγκλονιστική διακήρυξη της ανεξαρτησίας: «O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών, μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς, είναι πόλεμος εθνικός, πόλεμος ιερός, πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας, της ιδιοκτησίας και της τιμής, τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν, από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη».

Γιανακίεφ: Λήστευε στη Βουλγαρία, κρύφτηκε και συνελήφθη στη Δράμα

*Η είδηση της σύλληψης του Γιανακίεφ. Από την εφημερίδα "Θάρρος" της Δράμας

*Μπήκε παράνομα από την περιοχή Ορεστιάδας

*Αρραβωνιάστηκε στο Σουφλί

*Επισκέφθηκε την Αλεξανδρούπολη

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ανάμεσα στην Πρωτοχρονιά και στα Θεοφάνεια του 1930, και ειδικότερα στις 4 Ιανουαρίου, μια σοβαρή είδηση τάραξε την ήρεμη εορταστική ατμόσφαιρα της Δράμας και έγινε είδηση, ακόμα και στις εφημερίδες της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας.

                Η Χωροφυλακή της Δράμας, συνέλαβε ένα διαβόητο Βούλγαρο λήσταρχο, που είχε διαπράξει φόνους και ληστείες στη χώρα του και είχε καταστεί φόβητρο. Η Χωροφυλακή δεν ανακοίνωσε το όνομά του. Αλλά οι δημοσιογράφοι μετέδωσαν ότι επρόκειτο για τον λήσταρχο Ουζούνωφ! Αυτός κατά την εφημερίδα «Πατρίς» των Αθηνών, είχε αποπειραθεί επανειλημμένως να ανατινάξει το περίφημο τρένο «Οριάν Εξπρές» είχε ληστέψει επιβάτες 17 αυτοκινήτων, έσφαξε τρεις Βουλγάρους δικαστικούς και είχε διαπράξει σωρεία άλλων ειδεχθών εγκλημάτων.

                Πολύ γρήγορα όμως ανακοινώθηκε επίσημα, ότι ο συλληφθείς ήταν τελικά ο επίσης  διαβόητος λήσταρχος Ντόντσο Γιαννακίεφ.

                Η είδηση, έκανε μεγάλη εντύπωση, γιατί οι πληθυσμοί της Μακεδονίας και της Θράκης, είχαν φοβερές εμπειρίες από τους Βουλγάρους είτε επρόκειτο για τακτικά στρατεύματα είτε επρόκειτο για παρακρατικούς κομιτατζήδες, αλλά και από ανεξέλεγκτες ληστρικές ομάδες, που σκότωναν αδιάκριτα και λήστευαν ασύστολα.  

Το πραξικόπημα Ιωαννίδη στην Κύπρο

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   https://www.kathimerini.gr/1057465/gallery/epikairothta/ellada/to-pra3ikophma-iwannidh-sthn-kypro 

*Σοβιετικό άρμα Τ-34 της Εθνικής Φρουράς. Τα άρματα αυτά χρησιμοποιήθηκαν στο πραξικόπημα το πρωί της 20ής Ιουλίου.

Του κ. ΣΩΤΗΡΗ ΡΙΖΑ*

       Το πραξικόπημα που ανέτρεψε τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο ήταν το αποκορύφωμα των τεταμένων σχέσεων στις σχέσεις Αθήνας - Λευκωσίας κατά τη διάρκεια της επταετούς δικτατορίας. Ο Ιωαννίδης και οι υποστηρικτές του αξιωματικοί, οι οποίοι εκτέλεσαν το πραξικόπημα, θεωρούσαν το Μακάριο το κύριο εμπόδιο για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Επίσης θεωρούσαν την αδέσμευτη πολιτική του Αρχιεπισκόπου και τη συνεργασία της Λευκωσίας με τη Μόσχα επικίνδυνη απόκλιση από τον δυτικό κόσμο.

Η πολιτική της δικτατορίας Ιωαννίδη συνιστούσε, όμως, τομή ακόμα και σε σχέση με την πολιτική της δικτατορίας Παπαδόπουλου. Ο τελευταίος αντιλαμβανόταν την Αθήνα ως το εθνικό κέντρο στο οποίο ανήκε ο τελευταίος λόγος για το Κυπριακό. Ιδίως μετά την κρίση του 1967, οπότε αντιμετώπισε το φάσμα ελληνοτουρκικού πολέμου τον οποίο απέφυγε αποσύροντας την ελληνική μεραρχία από τη Μεγαλόνησο, αντιμετώπιζε τον Μακάριο, και το Κυπριακό, ως ανασχετικό παράγοντα σε μια ελληνοτουρκική συνεννόηση η οποία πίστευε ότι είχε προτεραιότητα στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου και του ανταγωνισμού των υπερδυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ο Παπαδόπουλος απέβλεπε μεσοπρόθεσμα σε διπλή ένωση, δηλαδή τον διαμελισμό της Κύπρου μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, υπάρχουν δε ισχυρές ενδείξεις ότι η Αθήνα και η Άγκυρα είχαν φθάσει σε κάποια άτυπη συμφωνία επ’ αυτής της βάσεως το 1971-72. Παρά ταύτα, ο Παπαδόπουλος είχε αποφύγει να ανατρέψει το Μακάριο το 1972, κατά την κρίση του τσεχοσλοβακικού οπλισμού, φοβούμενος κυρίως την αντίδραση της Σοβιετικής Ένωσης και του Ανατολικού μπλοκ που αντιμετώπιζαν ευνοϊκά την αδέσμευτη πολιτική του Μακαρίου. Ο Παπαδόπουλος αρκέστηκε τότε στην υπονόμευση του Αρχιεπισκόπου είτε υποκινώντας την ανατροπή του από την κίνηση των τριών μητροπολιτών της Εκκλησίας της Κύπρου το 1972 είτε ενισχύοντας την τρομοκρατική δραστηριότητα της ΕΟΚΑ Β΄ υπό τον στρατηγό Γρίβα. Το 1973 ο Παπαδόπουλος απέσυρε, όμως, την υποστήριξή του από τον Γρίβα, καλώντας τον να πολιτικοποιήσει τη δράση του. Η απόπειρα εξομάλυνσης με τον σχηματισμό της κυβέρνησης Μαρκεζίνη και η επιστροφή στον κοινοβουλευτισμό απέκλειαν πραξικόπημα κατά του Μακαρίου.

Το φημισμένο καφενείο «Ωραία Ελλάς»

*Η Αθήνα σε παλαιά καρτ ποστάλ

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

         Η «Ωραία Ελλάς» είναι ίσως το πιο φημισμένο ελληνικό καφενείο, αφού ο θρύλος του παραμένει ζωντανός έως σήμερα, 140 χρόνια μετά το κλείσιμό του. Το καφενείο όσο λειτουργούσε, κατέστη ένδοξο στην ελληνική κοινωνία. Το τέλος του όμως υπήρξε άδοξο, αφού ο ιδιοκτήτης του, το παραχώρησε σε εμπόρους, που πουλούσαν υφάσματα και άλλα γυναικεία είδη!!!

Tο καφενείο «Ωραία Ελλάς» στη γωνία των οδών Αιόλου και Ερμού, υπήρξε για σχεδόν σαράντα χρόνια,  το επίκεντρο της πολιτικής ζωής του νεόκοπου κράτους. Άρχισε να λειτουργεί από το 1839. Το άνοιξε ένας  Ιταλός, αλλά γνώρισε μεγάλες δόξες όταν το ανέλαβε ο Παναγής Βενετσάνος.

Παλαιοί αγωνιστές της Επανάστασης του 1821, διπλωμάτες, δημοσιογράφοι, πολιτικοί και πάσης φύσεως παρατρεχάμενοί τους, αλλά και πάμπολλοι Αθηναίοι, σύχναζαν εκεί για να μάθουν τα νέα της ημέρας και τις πολιτικές εξελίξεις, αλλά και να σχολιάσουν τα γεγονότα. Μαζί τους ποιητές, συγγραφείς αλλά και φοιτητές έδιναν ζωντάνια στην ατμόσφαιρα του καπνού των ναργιλέδων και των τσιμπουκιών.

Η χήρα του Ανδρούτσου, έζησε στην αφάνεια, αλλά κατόρθωσε 40 χρόνια μετά τον θάνατό του να τον κηδέψει επίσημα.

*Απόσπασμα από την είδηση του θανάτου της Ελένης Ανδρούτσου, από την εφημερίδα "Παλιγγενεσία" (23 Ιουνίου 1879)

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η δράση του Οδυσσέα Ανδρούτσου και το τραγικό τέλος του στο βράχο της Ακρόπολης, είναι γνωστά. Η πολεμική δράση του, ο στρατηγικός νους του και η άδικη δολοφονία του από τον Ιωάννη Γκούρα, έχουν περιγραφεί από πολλούς ιστορικούς. Στο περιθώριο της ιστορίας έμειναν οι ζωές της χήρας του Ελένης, η οποία έζησε στην αφάνεια και σε πλήρη ένδεια και του γιου του Λεωνίδα, ο οποίος πέθανε στο Μόναχο σε ηλικία 12 ετών.

                Ο βίος του Οδυσσέα, υπήρξε πολύπλαγκτος. Γεννήθηκε στην Ιθάκη, όπου είχε καταφύγει ο καταδιωκόμενος από τους Τούρκους πατέρας του, μεταξύ των ετών 1788-1789. Νονοί του ήταν η Μαρία Σοφιανού, σύζυγος του Λάμπρου Κατσώνη, κόρη προύχοντα από την Κέα, και ο Ιωάννης Ζαβός πρόκριτος της Ιθάκης.

                Σε ηλικία 15 ετών εντάχθηκε στη σωματοφυλακή του Αλή πασά, αλλά το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Αργότερα πήρε μέρος στην Επανάσταση του 1821, πέτυχε σημαντικές νίκες κατά των Τούρκων, όμως γρήγορα αντιμετώπισε κατηγορίες για συνεργασία με τον εχθρό. Το τέλος του το γνωρίζουμε όλοι. Τον φυλάκισαν το 1825 στην Ακρόπολη, στον παλαιό φράγκικο πύργο, απ’ όπου τον εκπαραθύρωσε τον Ιούνιο, το πρωτοπαλλήκαρό του ο Ιωάννης Γκούρας, πριν ακόμα γίνει η δίκη του.

Σελίδες από την ελληνική ληστοκρατία του 19ου αιώνα

*Ληστές συλληφθέντες από τα καταδιωκτικά αποσπάσματα

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η ληστοκρατία, υπήρξε μια χαίνουσα πληγή στο σώμα της Ελλάδας, τόσο κατά τη διάρκεια του 19^ου αιώνα, όσο και κατά τον 20 αιώνα, έως το 1940. Ας θυμίσουμε την απαγωγή του γερουσιαστή Σωτήριου Χατζηγάκη το 1929 από τον λήσταρχο Τζατζά ή την απαγωγή των βουλευτών Ιωαννίνων Μελά και Μυλωνά από τους λήσταρχους Κουμπαίους το 1928. Για το φαινόμενο αυτό, επιχειρήθηκε να δοθούν διάφορες ερμηνείες. Εγκληματολογικές, κοινωνικές, ιστορικές.

                Επειδή το φαινόμενο συνεχίσθηκε και μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Οθωμανούς, πολλοί είναι αυτοί που εξήγησαν την ύπαρξή της, ως συνέχιση της κλέφτικης και αρματολικής παράδοσης. Αυτή ήταν η ηρωική εκδοχή.

                Άλλοι πάλι είδαν τη ληστοκρατία ως έκφραση αντιπαράθεσης στο κατεστημένο της κάθε εποχής. Αυτή ήταν η ιδεολογική εκδοχή.

                Σε όλα αυτά να προσθέσουμε και τα στίφη ανεξέλεγκτων Κιρκάσιων (Τσερκέζοι) Αλβανών (με πλειοψηφούντες τους Γκέκηδες) και Κονιάρων (Τούρκοι που προέρχονταν από το Ικόνιο).

                Εκείνη την εποχή, δηλαδή το 1878, στην Μακεδονία και τη Θεσσαλία κυκλοφορούσαν και ομάδες επαναστατών. ‘Ένα απέραντο χάος δηλαδή…

                Δεν είναι λίγοι και αυτοί που απέδωσαν τη ληστοκρατία αμέσως μετά τη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους στις διακρίσεις που έγιναν, όταν επιχειρήθηκε να οργανωθεί στρατός και πολλοί αγωνιστές της Επανάστασης έμειναν εκτός στρατεύματος. Έτσι αναγκάσθηκαν να στραφούν στις ληστείες για να επιβιώσουν.

Πώς μια πριγκίπισσα έσωσε οικογένεια Εβραίων από τους ναζί

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ  https://www.kathimerini.gr/1054519/article/epikairothta/kosmos/pws-mia-prigkipissa-eswse-oikogeneia-evraiwn-apo-toys-nazi 

*H πριγκίπισσα Αλίκη και ο σύζυγός της, πρίγκιπας Ανδρέας της Ελλάδος και της Δανίας, 

το 1921, στην Αθήνα.

Στους πρόποδες του Όρους των Ελαιών, δίπλα στην παλαιά πόλη της Ιερουσαλήμ, βρίσκεται το μνήμα της πιο εκκεντρικής, ίσως, προσωπικότητας της βρετανικής βασιλικής οικογένειας: της πριγκίπισσας Αλίκης του Μπάτενμπεργκ, μητέρας του πρίγκιπα Φιλίππου, συζύγου της βασίλισσας Ελισάβετ, και δισέγγονης της βασίλισσας Βικτωρίας.

Η πριγκίπισσα Αλίκη γεννήθηκε στο Ουίνδσορ στις 25 Φεβρουαρίου του 1855, πάσχοντας από κώφωση. Παντρεύτηκε τον πρίγκιπα Ανδρέα της Ελλάδος, γιο του βασιλιά Γεωργίου Α΄, και έζησε μια ζωή γεμάτη βασιλικά μεγαλεία, αλλά και ακραία ανέχεια. Νοσηλεύθηκε επί διετία σε ελβετικό ψυχιατρείο, καθώς διαγνώστηκε με σχιζοφρένεια.

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η πριγκίπισσα Αλίκη φιλοξένησε στο σπίτι της, το ανάκτορο του πρίγκιπα Γεωργίου, στη συμβολή των οδών Ακαδημίας και Δημοκρίτου, την εβραϊκή οικογένεια Κοέν, η οποία βρισκόταν υπό διωγμόν από τους ναζί και τους ομοϊδεάτες τους, μεταξύ των οποίων και κάποια από τα παιδιά της. Όπως επισημαίνει η Εύη Κοέν, της οποίας η γιαγιά, η θεία και ο θείος βρήκαν καταφύγιο στο σπίτι της πριγκίπισσας, «η πριγκίπισσα Αλίκη απλώς έσωσε όλη την οικογένεια. Προφανώς δεν θα ήμουν εδώ, ούτε θα είχα γεννηθεί, αν δεν υπήρχε η πριγκίπισσα».

Η γέννηση του ελληνικού Τύπου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/1054283/opinion/epikairothta/politikh/h-gennhsh-toy-ellhnikoy-typoy

*Αριστερά, η πρώτη σελίδα του φύλλου αρ. 20 των «Ελληνικών Χρονικών» (8/3/1824). 

Δεξιά, «O Λόρδος Bύρωνας με σουλιώτικη φορεσιά». 

Eλαιογραφία του Thomas Phillips. Aθήνα, βρετανική πρεσβεία.

Του κ. ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΧΑΤΖΗ*

Στις 8 Μαρτίου 1824 κυκλοφόρησε στο Μεσολόγγι το 20ό τεύχος της εφημερίδας «Ελληνικά Χρονικά». Το τεύχος αυτό αποτέλεσε την αφορμή για το πρώτο σοβαρό επεισόδιο λογοκρισίας στην ιστορία του ελληνικού Τύπου. Με πρωταγωνιστή τον Λόρδο Μπάιρον, που, ουσιαστικά, απαγόρευσε την κυκλοφορία της εφημερίδας. Ας δούμε γιατί.

Στην πρώτη σελίδα του συγκεκριμένου τεύχους δημοσιεύονταν η συνέχεια και το τέλος ενός δοκιμίου με θέμα την έννοια της ελευθερίας. Οι επόμενες τρεις σελίδες ήταν αφιερωμένες σε ένα κρούσμα πανώλης που είχε τρομοκρατήσει την πόλη. Στο τέλος της τέταρτης σελίδας η εφημερίδα έκλεινε με ένα σύντομο σημείωμα με θέμα τον φιλελληνισμό των Ούγγρων. Ο οποίος οφείλεται, όπως υπονοούσε ο συντάκτης, σε παρόμοιες εμπειρίες με τους Έλληνες καθώς ήταν και αυτοί ένας λαός που διεκδικούσε την ελευθερία του – από τους Αυστριακούς. Ο συντάκτης του άρθρου ήταν ο Ιάκωβος Μάγερ, ο φιλέλληνας Ελβετός που, έχοντας πολιτογραφηθεί Έλληνας, διηύθυνε την εφημερίδα.

Μια περιγραφή των Πομάκων, σε εφημερίδα των Αθηνών, του 1878

*Πομάκοι του χωριού Χλόη Ροδόπης, σε φωτογραφία του 1960 περίπου.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Το καλοκαίρι του 1878 ήταν κρίσιμο για ολόκληρη τη Θράκη, αλλά και για τους Πομάκους ιδιαίτερα. Είχαν νικήσει οι Ρώσοι στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο που είχε αρχίσει το 1877 και επέβαλαν στους Τούρκους δυσμενείς όρους με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου. Οι όροι όμως ήταν δυσμενέστατοι και για τους Έλληνες της Θράκης, γιατί οι Ρώσοι, παρέδωσαν τη Θράκη και τη Μακεδονία στους Βουλγάρους, δημιουργώντας τη "Μεγάλη Βουλγαρία". Τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου ανέτρεψε το συνέδριο του Βερολίνου. Μέχρις ότου ομαλοποιηθεί κατά κάποιο τρόπο η κατάσταση, οι Πομάκοι έζησαν δύσκολες στιγμές.

           Όταν οι Ρώσοι διέβησαν τη στενωπό της Πλέβνας και κατέβαιναν νοτιότερα, πολλοί Τούρκοι, ενόψει της προσέγγισης των Ρωσικών στρατευμάτων, θέλοντας να αποφύγουν την εκδικητικότητα των Βουλγάρων, όσοι μάλιστα δεν μπόρεσαν να καταφύγουν στην Κωνσταντινούπολη επειδή κόπηκε η σιδηροδρομική επικοινωνία, ανέβηκαν στα απρόσιτα ορεινά χωριά της Ροδόπης. Εκεί Πομάκοι, ξεσπιτωμένοι Τούρκοι και λιποτάκτες, δημιούργησαν ένα ενιαίο μέτωπο κατά των Ρώσων και των Βουλγάρων. Το πρώτο πράμα που έκαναν ήταν να κλείσουν τις διαβάσεις προς την ορεινή Ροδόπη. Αρχικά, οι αρχές κατοχής δεν έδωσαν καμιά σημασία. Όταν υπεγράφη η Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, οι Τούρκοι πίστεψαν στις διαβεβαιώσεις των Ρώσων ότι δεν κινδυνεύουν, δέχθηκαν τις αρχές κατοχής και μάλιστα αφοπλίσθηκαν. Όταν όμως απομακρύνθηκαν οι Ρώσοι βάσει των αποφάσεων του συνεδρίου του Βερολίνου, άρχισαν οι επιθέσεις των Βουλγάρων. Μόλις έμαθαν όσοι βρίσκονταν ψηλά στα ορεινά τι έπαθαν οι Τούρκοι που δήλωσαν υποταγή, αμέσως αποφάσισαν να αντισταθούν με κάθε μέσον. Έκλεισαν πάλι τις διαβάσεις και τις στενωπούς της Ροδόπης και απαντούσαν με πυρά, όταν οι Ρώσοι προσπαθούσαν να περάσουν από τις εμπροσθοφυλακές τους, που πρέπει να εκτείνονταν σε μέτωπο 80 χιλμ. Στη Δράμα μάλιστα, σε μυστικές συγκεντρώσεις διακήρυξαν από τις 7 Μαρτίου, «πως προτιμώσι να τεθώσιν υπό το σκήπτρον του βασιλέως των Ελλήνων και μείνωσιν ευχαρίστως εις τας εστίας των, παρά υπό τον Βούλγαρο Ηγεμόνα...».

Όταν ο Όθων, κάρφωσε το Σταυρό στη στέγη των Ανακτόρων του, το 1839...

*Τα Ανάκτορα του Όθωνος, σε γκραβούρα εποχής

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Ο Σταυρός που στήνουν οι κτίστες όταν ολοκληρώνουν την κατασκευή ενός κτιρίου είναι, ένα πανελλήνιο έθιμο, που το τίμησαν και ο πρώτος βασιλιάς των Ελλήνων Όθων και η βασίλισσα Αμαλία, όταν ολοκληρώθηκε η κατασκευή της στέγης των Ανακτόρων τους, που σήμερα είναι το Μέγαρο της Βουλής!

Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Φήμη» της 5^ης Ιανουαρίου 1840, το βασιλικό ζεύγος, συνοδευόμενο από ανώτερους πολιτικούς υπαλλήλους και στρατιωτικούς επισκέφθηκε στις 31 Δεκεμβρίου1839 «τα νεοκτιζόμενα ανακτόρια», ενώ πλήθος κόσμου είχε συγκεντρωθεί και τους επευφημούσε, παρά την κακοκαιρία, που επικρατούσε εκείνη τη μέρα.

Εκεί ο Όθων, κάρφωσε συμβολικά το πρώτο καρφί στο Σταυρό της σκεπής. Αμέσως μετά ο εργαζόμενος στην οικοδόμηση των Ανακτόρων ανθυπολοχαγός του Μηχανικού Γ. Α. Μεταξάς εκφώνησε λογύδριο, τονίζοντας μεταξύ άλλων:

«Σήμερον επιστατούντων ημών, επιστεγάζονται τα λαμπρά Ανάκτορα του πρώτου Βασιλέως, όστις εκλήθη παρά της Θείας προνοίας να επαναγάγη εις το ελληνικόν ‘Εθνος την αρχαίαν δόξαν και ευδαιμονίαν του».

Σελίδες από την ιστορία των Φερών Έβρου

*Απόσπασμα από τα Θρακικά Έγγραφα της Βιβλιοθήκης της Βουλής

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Οι Φέρες είναι σήμερα μια δημιουργική και παραγωγική κωμόπολη, που συνορεύει με το Δέλτα του ποταμού Έβρου και κοσμείται από τον περικαλλή βυζαντινό ιερό ναό της Παναγίας της Κοσμοσώτειρας, που οι Οθωμανοί τον είχαν μετατρέψει σε τέμενος. Ο ναός αυτός είναι τμήμα από μοναστήρι, που ιδρύθηκε από τον σεβαστοκράτορα Ισαάκιο Κομνηνό στην τοποθεσία Βήρα, όπως ήταν η βυζαντινή ονομασία των Φερών. Κατά πάσα πιθανότητα, κτίσθηκε το 1152.

                Η ιστορική αυτή κωμόπολη, από τα πανάρχαια χρόνια ακολούθησε τη μοίρα του Ελληνισμού και συχνά υπήρξε στόχος ξένων εισβολέων. Κρίσιμα ήταν τα χρόνια μετά το σχίσμα της Βουλγαρικής Εκκλησίας το 1870, με σουλτανικό φιρμάνι και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

                Οι Φέρες αποτέλεσαν πολύ νωρίς, στόχο του Βουλγαρικού επεκτατισμού. Οι Βούλγαροι με έντονο εποικισμό κατόρθωσαν περί το 1880 και νωρίτερα, να παρουσιάζουν αυξημένο πληθυσμό έναντι των Ελλήνων.

Η οδύσσεια των αγωνιστών του Υψηλάντη

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/1051087/article/politismos/vivlio/h-odysseia-twn-agwnistwn-toy-yyhlanth

*Ένας Έλληνας ιερέας, ένας Σπαρτιάτης (δεξιά) και ένας Υδραίος (αριστερά). 
Ο Σπαρτιάτης και ο Υδραίος αντιστοιχούν σε πραγματικά πορτρέτα 
Ελλήνων προσφύγων στη Ζυρίχη 
(ζωγραφιά του Ελβετού Γιόχαν Κόνραντ Φόσι, 1796-1870).

Γράφει ο κ. ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΠΑΠΑΡΣΕΝΟΣ*

Καθώς πλησιάζει η 200ή επέτειος της Ελληνικής Επανάστασης, μία συγκινητική και εν πολλοίς άγνωστη ιστορία πατριωτισμού και φιλελληνισμού αναδεικνύει ο Γεώργιος Γκέκος, ομότιμος καθηγητής του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης και ιστοριοδίφης.

Το βιβλίο του «Η Επιστροφή» είναι το τελευταίο προϊόν της ενασχόλησής του με την ιστορική έρευνα. Είχαν προηγηθεί η γενική επιμέλεια του βιβλίου «Έλληνες στη Ζυρίχη» και η μονογραφία «Η ελληνική παρουσία στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης».

Τώρα ο συγγραφέας αξιοποιώντας ανέκδοτο αρχειακό υλικό μετά επισταμένη έρευνα στα ελβετικά και γερμανικά αρχεία, αναζητεί τα ίχνη των αγωνιστών του Αλέξανδρου Υψηλάντη μετά την αποτυχημένη εξέγερση στη Μολδοβλαχία το 1821, όταν αποφάσισαν να επιστρέψουν στην Ελλάδα για να συνεχίσουν εκεί τον απελευθερωτικό Αγώνα. Με αφετηρία την Οδησσό και τελικό προορισμό τη Μασσαλία, περίπου 1.000 πολεμιστές ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο 1822 την οδύσσεια της επιστροφής, ακολουθώντας μια πορεία-εκατόμβη 3.000 χλμ., μέσω Ρωσίας, Πολωνίας, Γερμανίας και Ελβετίας, που είχε σχεδιαστεί υπολογίζοντας την πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη και τους ανταγωνισμούς των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής.

Από τη μαρτυρική ιστορία της Προσοτσάνης

*Η πλατεία της Προσοτσάνης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Η Προσοτσάνη του νομού Δράμας, αναγνωρίσθηκε ως «μαρτυρική πόλη» με Προεδρικό Διάταγμα της 1ης Ιουνίου 2017 (ΦΕΚ 79, τεύχος Α’,  1/6/2017). Αυτό έγινε ως αναγνώριση των αγώνων και των ανθρώπινων απωλειών, που υπέστησαν οι κάτοικοί της κατά την περίοδο της βουλγαρικής κατοχής στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Τα μαρτύριά της όμως, συνεχίσθηκαν και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Από το 1946 ως το 1949 η κωμόπολη υπέστη πολλές καταστροφές από επιθέσεις των ανταρτών.

Πάντως στη διάρκεια της Κατοχής σημειώθηκε στην Προσοτσάνη, μια εντυπωσιακή πράξη εθνικής αντίστασης, που πρέπει να αναφέρεται πάντα και να μην λησμονηθεί ποτέ.

Τον Σεπτέμβριο του 1944 και ενώ ολόκληρος ο νομός της Δράμας και της ευρύτερης Ανατολικής Μακεδονίας τελούσε υπό την φοβερή Κατοχή των Βουλγάρων, ο δάσκαλος Κωνσταντίνος Καζάνας μαζί με τον Αστέριο Αστεριάδη, υπέστειλαν τη βουλγαρική σημαία και ύψωσαν την ελληνική! Οι Βούλγαροι αφήνιασαν. Τους συνέλαβαν και τους καταδίκασαν.