Η οδύσσεια των αγωνιστών του Υψηλάντη

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/1051087/article/politismos/vivlio/h-odysseia-twn-agwnistwn-toy-yyhlanth

*Ένας Έλληνας ιερέας, ένας Σπαρτιάτης (δεξιά) και ένας Υδραίος (αριστερά). 
Ο Σπαρτιάτης και ο Υδραίος αντιστοιχούν σε πραγματικά πορτρέτα 
Ελλήνων προσφύγων στη Ζυρίχη 
(ζωγραφιά του Ελβετού Γιόχαν Κόνραντ Φόσι, 1796-1870).

Γράφει ο κ. ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΠΑΠΑΡΣΕΝΟΣ*

Καθώς πλησιάζει η 200ή επέτειος της Ελληνικής Επανάστασης, μία συγκινητική και εν πολλοίς άγνωστη ιστορία πατριωτισμού και φιλελληνισμού αναδεικνύει ο Γεώργιος Γκέκος, ομότιμος καθηγητής του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης και ιστοριοδίφης.

Το βιβλίο του «Η Επιστροφή» είναι το τελευταίο προϊόν της ενασχόλησής του με την ιστορική έρευνα. Είχαν προηγηθεί η γενική επιμέλεια του βιβλίου «Έλληνες στη Ζυρίχη» και η μονογραφία «Η ελληνική παρουσία στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης».

Τώρα ο συγγραφέας αξιοποιώντας ανέκδοτο αρχειακό υλικό μετά επισταμένη έρευνα στα ελβετικά και γερμανικά αρχεία, αναζητεί τα ίχνη των αγωνιστών του Αλέξανδρου Υψηλάντη μετά την αποτυχημένη εξέγερση στη Μολδοβλαχία το 1821, όταν αποφάσισαν να επιστρέψουν στην Ελλάδα για να συνεχίσουν εκεί τον απελευθερωτικό Αγώνα. Με αφετηρία την Οδησσό και τελικό προορισμό τη Μασσαλία, περίπου 1.000 πολεμιστές ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο 1822 την οδύσσεια της επιστροφής, ακολουθώντας μια πορεία-εκατόμβη 3.000 χλμ., μέσω Ρωσίας, Πολωνίας, Γερμανίας και Ελβετίας, που είχε σχεδιαστεί υπολογίζοντας την πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη και τους ανταγωνισμούς των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής.

Υποθήκες Δημητρίου Υψηλάντη για εθνική συναίνεση

*Ο Δημήτριος Υψηλάντης

*Διαχρονικά χρήσιμες και επίκαιρες

*Είδατε πόσα κακά έπαθεν η πατρίδα σας

                Ο Δημήτριος Υψηλάντης υπήρξε μια ευγενική, πατριωτική και ανιδιοτελής μορφή του αγώνα της Εθνικής Παλιγγενεσίας.

                Όταν ξέσπασε η Επανάσταση του 1821, ήρθε στην Πελοπόννησο αντιπροσωπεύοντας τον αδελφό του Αλέξανδρο Υψηλάντη.

                Στις 20 Ιουνίου του 1821 ανέλαβε την αρχιστρατηγία των επαναστατημένων Ελλήνων και κατέβαλε προσπάθειες να οργανώσει τακτικό στρατό.  Συγκρούσθηκε  όμως με τους κοτζαμπάσηδες, όταν αποπειράθηκε να περιορίσει την ισχύ τους.

                Στις 20 Δεκεμβρίου 1821 άρχισε τις εργασίες της η A' Εθνική Συνέλευση στην Επίδαυρο και στις 15 Ιανουαρίου 1822 ο πρίγκιπας Δημήτριος, εκλέχθηκε πρόεδρος του Bουλευτικού. Ο Υψηλάντης εκπροσώπησε κυρίως την πλευρά των δημοκρατικών και ήρθε σε σύγκρουση με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα έλαβε μέρος σε πολλές μάχες.

Η 200ή επέτειος της Φιλικής Εταιρείας

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   http://www.kathimerini.gr/785756/opinion/epikairothta/politikh/h-200h-epeteios-ths-filikhs-etaireias

*Η σφραγίδα της Φιλικής Εταιρείας

Γράφει ο Κ. Ι. ΔΕΣΠΟΤΟΠΟΥΛΟΣ*

          Η εθνεγερσία των επί τετρακόσια χρόνια σχεδόν υπόδουλων Ελλήνων, συντελεσμένη από 1821 έως 1829 με πράξεις έξοχου ηρωισμού των ηθικά πρωτοπόρων της γενεάς εκείνης και με πολύ βαριές θυσίες του λαού, τελεσφορημένη, μερικά έστω, με τη συμπαράσταση Ρωσίας, Γαλλίας, Αγγλίας, αποτελεί πολιτικοϊστορικό γεγονός αξιοθαύμαστο.

          Τα πολιτικοϊστορικά γεγονότα εξηγούνται, όσο εξηγούνται, με τη διάγνωση και την αξιολόγηση πολλών συντελεστών. Μεταξύ αυτών κυριότερος είναι, ως ενεργοποιός και των άλλων, η πρωτοβουλία ορισμένων ανθρώπων, η συντακτική μεγάλης ομάδας ανθρώπων σε δράση πολιτική. Αυτό ισχύει κατ’ εξοχήν για την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Και η προς αυτήν πρωτοβουλία έχει ένδοξη χρονολογία: 14 Σεπτεμβρίου 1814.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ: ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ, Ή ΚΗΡΥΚΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΩΦΡΟΣΥΝΗΣ;

 *Ο Ιωάννης Καποδίστριας

Γράφει ο δημοσιογράφος Ανδρέας Μακρίδης

Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, η έλλειψη πολιτικών προτύπων και η κρίση της κοινωνικής ηθικής, αναδεικνύουν εξ αντιδιαστολής ολοένα και περισσότερο, το πρόσωπο του Ιωάννη Καποδίστρια, ως σύμβολο ηγέτη, πατριώτη, αν όχι και πολιτικού εθνομάρτυρα. 

Η προθυμία του να αναλάβει τις τύχες, του μόλις απελευθερωμένου Γένους, η ανιδιοτελής διαχείριση και τέλος, η άνανδρη δολοφονία του απ’ τις δυνάμεις της κοινωνικής καθυστέρησης, περιβάλλουν πλέον τον Καποδίστρια στην συλλογική μας συνείδηση με φωτοστέφανο αγιότητας, εξαφανίζοντας στην κυριολεξία, την κριτική που είχε δεχθεί όσο ζούσε. Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που η κυβέρνηση επέλεξε να παρουσιάσει σχέδιο μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ονομάζοντάς το «σχέδιο Καποδίστριας», ομνύοντας σ’ αυτόν ως έμπνευση, ή χρησιμοποιώντας τον ως προπαγανδιστικό ατού - ενώ το όνομά του φέρουν πλέον πολιτικά κόμματα και μη κυβερνητικές οργανώσεις.

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ε΄ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΥΨΗΛΑΝΤΗ. ΕΝΑΣ ΑΦΟΡΙΣΜΟΣ «ΕΝ ΟΧΕΤΟΙΣ ΔΑΚΡΥΩΝ» (ΜΕΡΟΣ Β΄)

 *Ο περίφημος αφορισμός των επαναστατών της Μολδοβλαχίας

Γράφει ο δημοσιογράφος Ανδρέας Μακρίδης 

Νουθεσίες, προειδοποιήσεις, απειλές, κατάρες και ύβρεις περιλαμβάνει ο αφορισμός του Υψηλάντη και του Μιχαήλ Βόδα– και μαζί μ’ αυτούς, των επαναστατών που τους ακολουθούσαν. Από την στιγμή που συντάχθηκε, υπό τις συνθήκες που είδαμε στο πρώτο μέρος του αφιερώματός μας, διχάζει τους αναγνώστες του σε δύο παρατάξεις. 

Είναι κατ’ αρχήν εκείνοι που θεωρούν τον Πατριάρχη Γρηγόριο, «προδότη και αντεπαναστάτη». Στην αρχή ήσαν ελάχιστοι, αλλά στον αιώνα μας έγιναν πολλοί. Και είναι κι εκείνοι, κυρίως προσκείμενοι στους εκκλησιαστικούς κύκλους, που ήθελαν τον Πατριάρχη έναν αφανή ήρωα της Επανάστασης, έναν ιεράρχη που αφόριζε, την ώρα που ενδόμυχα ευχόταν, τον θρίαμβο των Ελλήνων.

Μια προσεκτική ανάγνωση των πατριαρχικών κειμένων και των μαρτυριών της εποχής, μας δίνει την δυνατότητα διατύπωσης μιας τρίτης εκδοχής, την οποία και παρουσιάζουμε.

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ E' ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΥΨΗΛΑΝΤΗ: ΕΝΑΣ ΑΦΟΡΙΣΜΟΣ «ΕΝ ΟΧΕΤΟΙΣ ΔΑΚΡΥΩΝ» (Μέρος Α' )

*Ο ανδριάντας του Γρηγορίου Ε' στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών

Γράφει ο δημοσιογράφος Ανδρέας Μακρίδης

Την Κυριακή 13 Μαρτίου του 1821, σύμφωνα με το παλαιό ημερολόγιο, ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, Γρηγόριος ο Ε’, εκφωνεί επισήμως τον αφορισμό των δύο εμφανιζόμενων πρωταγωνιστών της ελληνικής εξέγερσης στη Μολδοβλαχία: Του αρχηγού της Φιλικής Εταιρείας, Αλέξανδρου Υψηλάντη και του συνεργάτη του Μιχαήλ (Βόδα) Σούτσου, Ηγεμόνα της Μολδαβίας. 

Αν η επαναστατική προκήρυξη του Υψηλάντη, «Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος», διεκδικεί την διάκριση του πρώτου και πλέον προοδευτικού μανιφέστου της μεταναπολεόντειας εποχής, ο αφορισμός του διακινητή της και όσων των ακολουθούσαν, αποτελεί εκ πρώτης όψεως το άκρως αντίθετό του: Έναν κατάπτυστο ύμνο στο ραγιαδισμό και την εθελοδουλία.

Συντεταγμένος στις 11 Μαρτίου του ’21, ο αφορισμός εμφανίζεται έκτοτε, ως τεκμήριο του αντιδραστικού ρόλου της Εκκλησίας κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, αλλά και αργότερα. Οι κατήγοροι του Γρηγορίου ωστόσο, είτε αγνοούν, είτε ηθελημένα αποσιωπούν, πως την απόφαση για αφορισμό δεν την έλαβε κάποιος συνειδητά αντεπαναστάτης Πατριάρχης, αλλά ένα Σώμα εβδομήντα δύο εκπροσώπων της Ρωμιοσύνης της Κωνσταντινούπολης – ιερείς, πολιτικοί, αρχιτεχνίτες – αρκετοί εκ των οποίων ήσαν μυημένοι στο επαναστατικό εγχείρημα. Και σχεδόν πάντα, την ίδια ώρα που ο Γρηγόριος απαγχονίζεται εκ νέου από τους ομοφύλους του, αποσιωπείται όλο το κρίσιμο παρασκήνιο, που έκανε τον ίδιο τον Υψηλάντη να μιλά για «το άγιο αίμα του Πατριάρχη» μετά απ’ τον απαγχονισμό του.

ΜΑΡΤΙΟΣ 1821: Η ΡΩΣΙΑ ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΙ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ.

*Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης

Γράφει  ο δημοσιογράφος Ανδρέας Μακρίδης

Την ώρα που ο Υψηλάντης κηρύσσει την Ελληνική Επανάσταση περνώντας τον Προύθο, θα στραφεί για βοήθεια σε κείνον για τον οποίον είναι βέβαιος πως περιμένει το σινιάλο του. Είναι ένας παλιός και στενός του φίλος, το μυστικό του όπλο, ο εκπρόσωπος της Μεγάλης Δύναμης που θα επενέβαινε στο πλευρό των Ελλήνων. Είναι ο Κόμης Καποδίστριας, ο υπουργός Εξωτερικών του Τσάρου.

Ένα από τα πλέον σκοτεινά κεφάλαια της Ελληνικής Επανάστασης, είναι κι αυτή η συνεννόηση ανάμεσα στους δύο άνδρες. Γνωρίζουμε πως ο Καποδίστριας είχε αποπέμψει τους εκπροσώπους της Φιλικής Εταιρείας αρνούμενος να αναλάβει την ηγεσία της. Γνωρίζουμε πως είχε καταγγείλει την Εταιρεία στους εκπροσώπους των ελλήνων προυχόντων και γνωρίζουμε πως την ίδια στάση κρατά στα λεγόμενα «Απομνημονεύματα» του. 

«ΜΑΧΟΥ ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ». ΜΙΑ ΓΡΟΘΙΑ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑΧΙ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΗΓΕΜΟΝΩΝ.

*Το κείμενο της προκήρυξης.

 Γράφει ο δημοσιογράφος Ανδρέας Μακρίδης

Τον βλέπει κανείς στον περίφημο πίνακα του Von Hess να διαβαίνει τον Προύθο και να υψώνει την σημαία με το ένα χέρι, ενώ το άλλο δεν φαίνεται, κρυμμένο σε μία τσέπη πάνω από το σπαθί. 

Από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας, οι καλλιτέχνες φροντίζουν να κρύβουν τις φυσικές αδυναμίες των ηρώων τους. Για τον ρομαντικό Von Hess ωστόσο, ο Υψηλάντης δικαιούτο να εξαιρεθεί. Γιατί η σωματική αναπηρία, με το ένα χέρι χαμένο στη μάχη της Δρέσδης, για τους ρομαντικούς δεν ήταν σκώμμα, αλλά υπερηφάνεια.

22 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ (7 ΜΑΡΤΙΟΥ) 1821. Ο ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ ΚHΡYΣΣΕΙ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ.

*Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διαβαίνει τον Προύθο

 Γράφει ο δημοσιογράφος Ανδρέας Μακρίδης

Σαν χθες, πριν 190 χρόνια ακριβώς, ο εθνάρχης Αλέξανδρος Υψηλάντης, η Υπερτάτη Αρχή της Φιλικής Εταιρείας, πέρασε επικεφαλής του Ιερού Λόχου τον ποταμό Προύθο. Πρόκειται για την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, της οποίας μονάχα ο ένας κλάδος- αυτός που αφορούσε τμήμα της σημερινής Ελλάδας- κατάφερε να επιτύχει.

Είναι η 22^η Φεβρουαρίου του 1821 σύμφωνα με το παληό ημερολόγιο- η 7^η Μαρτίου σύμφωνα με το νέο. Οι ημερομηνίες ωστόσο αυτές, είναι σχεδόν απόβλητες από τα σχολικά μας βιβλία. Κανείς δεν ήθελε να θυμάται έναν χαμένο αγώνα, που διεξήχθη εν πολλοίς, με στρατεύματα απ’ όλην την Βαλκανική, με επίκεντρο μια εξωελλαδική περιοχή. 

Ο ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

*Γη ζυμωμένη με το αίμα μας, δεν πωλείται- γράφει στα ελληνικά στην προμετωπίδα 

της φιλελληνικής έκδοσης, ο ανώνυμος γάλλος φιλέλληνας. Παρίσι 1826

"Οι Φιλέλληνες" -Άρθρο στο ΑΠΕ, 

με αφορμή την 19η Απριλίου- 

Ημέρα Φιλελληνισμού 

και Διεθνούς Αλληλεγγύης

Γράφει ο δημοσιογράφος Ανδρέας Νικ. Μακρίδης

«Στην Ελλάδα! Στην Ελλάδα! Αντίο όλοι! 

Η ώρα του φευγιού είναι!
Γιατί επιτέλους, μετά απ' το αίμα του μαρτυρικού αυτού λαού 

το ευτελές το αίμα των δημίων του αναβλύζει!
Στην Ελλάδα στους φίλους μου! Εκδίκηση! Ελευθερία!
Τουρμπάνι στο κεφάλι μου! Στο χέρι μου η σπάθα!
Εμπρός! Νάτο το άλογο, που κάποιος το σελώνει!
(Βίκτωρ Ουγκώ: «Ενθουσιασμός»).

          Τους είπαν τυχωδιώκτες, πράκτορες ξένων δυνάμεων, ανέργους στρατιωτικούς που πούλαγαν την τέχνη τους για δυο δεκάρες. Άλλοι τους κλείδωσαν στα σεντούκια των εθνικών εορτών, λάτρεις απλούς μιας αρχαιότητας που αφυπνίστηκε από αιώνων ύπνο. Οι βασιλιάδες τους κυνήγησαν ή τους ξαπόστειλαν μια ώρα αρχύτερα απ' τις χώρες τους να τους ξεφορτωθούν. Ήταν οι Φιλέλληνες, το πρώτο κίνημα αλληλεγγύης στη νεώτερη Ιστορία, που η ανάσα τους ακούστηκε στις τέσσερις μεριές του ορίζοντα.

          Το θαύμα της υπερίσχυσης μιας δράκας επαναστατών ενάντια σε μια Αυτοκρατορία, με τονισμένα χρησιμοθηρικά τα στοιχεία της εθνικής υπερηφάνειας, οδήγησε συν τω χρόνω, στην υποβάθμιση του παράγοντα της διεθνούς αλληλεγγύης, που συνέβαλε καθοριστικά στην έκβαση του Αγώνα, ανοίγοντας εμμέσως το δρόμο για  κοινωνικές εξελίξεις στον ίδιο τον προηγμένο κόσμο.

           Ο φιλελληνισμός, η στήριξη ή και η συμμετοχή ακόμα, στην ελληνική Επανάσταση, ξεκινά από την πρώτη κιόλας στιγμή της εκδήλωσής της και συνεχίζεται για αρκετό καιρό μετά την επικράτησή της.