*Αμερικανικά στοιχεία
του 1876 για την
περιοχή
της Φιλιππούπολης
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Λέξεις, που στα παρελθόν σηματοδοτούσαν χίλια δυο πράγματα της
καθημερινότητας, της πρακτικότητας ή της καλαισθησίας, σήμερα συνήθως εκπέμπουν
μια νοσταλγία ή παραπέμπουν σε μουσεία. Η τεχνολογική πρόοδος, η
παγκοσμιοποίηση του εμπορίου, έχουν εξαφανίσει πολλά αντικείμενα καθημερινής
χρήσης ή τα έχει εκτοπίσει στις προθήκες των μουσείων. Στη Θράκη υπάρχουν
πάμπολλα αντικείμενα, που τείνουν να ξεχαστούν. Στην εποχή τους ήταν απολύτως χρήσιμα,
σε σπίτια και μικρές επιχειρήσεις, η διακίνηση τους ήταν επωφελής για τα
οικογενειακά εισοδήματα και γενικά έδιναν ζωή στις τοπικές οικονομίες.
Διάλεξα τρεις λέξεις, που ήταν σε χρήση στη Θράκη, αλλά και όπου αλλού υπήρχε Ελληνισμός, ενώ σήμερα τείνουν να ξεχαστούν κυρίως από τις νεώτερες γενεές.
Σαγιάκια, αμπάδες, και γαϊτάνια, είναι οι λέξεις που σήμαιναν πολλά!!! Και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι ο Αμερικανός πρόξενος της Φιλιππούπολης Ευγένιος Σιούλερ ανέθεσε σε κάποιον Βούλγαρο ονόματι Ιβάν Γκέσοφ να συντάξει μια μελέτη για την παραγωγή προϊόντων και το εμπόριο της περιφέρειας της Φιλιππούπολης, στις 28 Σεπτεμβρίου 1876. Η μελέτη αυτή υποβλήθηκε στο Αμερικανικό Γενικό Προξενείο της Κωνσταντινούπολης, για να προωθηθεί στην Ουάσιγκτον. Σημαντικές αναφορές γίνονται για τα σαγιάκια, τους αμπάδες και τα γαϊτάνια, που είχαν σημαντική θέση στην οικοτεχνία, αλλά και στο εμπόριο της Φιλιππούπολης και άλλων περιοχών. Κατά τη μελέτη αυτή, η ευρύτερη περιοχή της Φιλιππούπολης αριθμούσε το 1876, 950 πόλεις και χωριά, και είχε 600.000 κατοίκους.
Τώρα ας δούμε τι είναι το σαγιάκι…
Η λέξη είναι τουρκικής προέλευσης (şayak) και σημαίνει είδος μάλλινου υφάσματος. Αργότερα η έννοια της λέξης επεκτάθηκε και σήμαινε και κάποιο είδος κοντού και χοντρού ενδύματος κατασκευασμένου από σαγιάκι.
