Πέμπτη 27 Ιανουαρίου 2022

Θρακιώτες στις αγχόνες της Άγκυρας

*Κρεμάλες στην Κωνσταντινούπολη. Άγνωστη χρονολογία


 



 

*Ανέκδοτα και άγνωστα στοιχεία

*Ονόματα και τόποι καταγωγής

 

 



Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 


Η Θράκη «μάτωσε» πολύ στη Μικρά Ασία, πληρώνοντας με βαρύ φόρο αίματος την απελευθέρωσή της το 1920. Είναι πολλοί οι νεκροί και οι τραυματίες που έχυσαν το αίμα τους εκεί. Ίσως δεν έχουμε σαφή εικόνα των απωλειών των Θρακών σε εκείνο τον ατυχή πόλεμο.

Σήμερα θα κάνουμε αναφορά σε μια εντελώς άγνωστη δραματική πτυχή, που αποκαλύφθηκε από έρευνα στο πολύτιμο Ιστορικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών. Πρόκειται για ονομαστική αναφορά με ονόματα Θρακών που τους συνέλαβαν οι Τούρκοι αιχμαλώτους και τους κρέμασαν στην Άγκυρα.

Εδώ θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι αμέσως μετά την απελευθέρωση της Θράκης και συγκεκριμένα από τις 3 Ιουνίου 1920 το Σώμα Στρατού Εθνικής Αμύνης, μετονομάσθηκε σε Στρατιά Θράκης με διοικητή τον στρατηγό Εμμανουήλ Ζυμπρακάκη. Εκείνο το μήνα ο στρατηγός Ζυμπρακάκης κάλεσε για εθελοντική κατάταξη στο στρατό τους Θρακιώτες, που είχαν πλέον απελευθερωθεί. Η πρόσκληση εκείνη απέδωσε λαμπρά αποτελέσματα. Σύμφωνα με υπολογισμούς του δημοσιογράφου Νικόλαου Ζαρίφη η Δυτική Θράκη απέδωσε περί τους 20.000 άνδρες! Ο ίδιος μάλιστα σε σχετικό ρεπορτάζ στην εφημερίδα «Πατρίς» έγραψε: «Αθρόοι ωσαύτως εθελονταί προσέρχονται εις το Διδυμότειχον με άσματα». Αυτό το κλίμα πατριωτισμού υπήρχε σε όλα την ελεύθερη Θράκη και οι Θρακιώτες άρχισαν να στρατεύονται όπως όλοι Έλληνες και να στέλνονται στα μέτωπα της Μικράς Ασίας. Από τα ρεπορτάζ  των εφημερίδων μαθαίνουμε ότι τα παλληκάρια της Θράκης, στην Μικρά Ασία «πολέμησαν ως λέοντες».

Σάββατο 22 Ιανουαρίου 2022

Εγκλωβισμένοι στην «Κόκκινη Μηλιά»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/culture/561671620/egklovismenoi-stin-kokkini-milia/

*Η Ραιδεστός στην Ανατολική Θράκη. «Η ελληνική ψυχή ολόκληρος είνε προσκολλημένη εις την διατήρησιν των κεκτημένων διά της Συνθήκης των Σεβρών, ως του ελαχίστου όρου ικανοποιήσεως των ελληνικών θυσιών».

 

 

*Η πολιτική σκηνή στην Ελλάδα το 1921


και οι ομόθυμες μαξιμαλιστικές θέσεις


κυβέρνησης, αντιπολίτευσης,


στρατιωτικών, λαού. 

 

 

Γράφει ο κ. ΣΠΥΡΙΔΩΝ Γ. ΠΛΟΥΜΙΔΗΣ*

 

Το 1921 ο πολιτικός βίος της Ελλάδας κυριαρχήθηκε από το Μικρασιατικό Ζήτημα. Το φλέγον θέμα της Μικράς Ασίας επισκίασε κάθε άλλη υπόθεση στο εσωτερικό της χώρας, όπως ήταν η συνταγματική αναθεώρηση (η Βουλή που προέκυψε από τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920 ήταν Συντακτική).

Η νέα αντιβενιζελική ηγεσία της χώρας κλήθηκε να διαχειριστεί ένα ιδιαίτερα δύσκολο διπλωματικό θέμα και τον συνεχιζόμενο πόλεμο με τους Τούρκους εθνικιστές στη Μικρά Ασία. Αυτό που χαρακτήρισε τον δημόσιο λόγο γύρω από το Μικρασιατικό ήταν ο μαξιμαλισμός. Ο αντιβενιζελικός κόσμος είχε κατηγορήσει προεκλογικώς τον Βενιζέλο για υποχωρήσεις και συμβιβασμούς στα εθνικά θέματα (της Κύπρου, της Κωνσταντινούπολης, του Πόντου κ.ά.) και είχε πλειοδοτήσει σε υποσχέσεις για νέα εδαφικά κέρδη, και μοιραία εγκλωβίστηκε στον πληθωρικό υπερπατριωτικό λόγο του.

Τετάρτη 19 Ιανουαρίου 2022

The Report of Petâr Chaulev to Prime Minister Vasil Radoslavov about the Situation in Western Thrace in February 1914

*Ο Petâr Chaulev την εποχή που δρούσε με τα κομιτάτα
 
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

        O κ. Vemund Aarbakke είναι Νορβηγός ιστορικός και ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή για τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης στο Πανεπιστήμιο Bergen (Νορβηγία). Η πανεπιστημιακή του εκπαίδευση περιλαμβάνει σπουδές στη φιλοσοφία, στην ιστορία των θρησκειών, στη γενική γλωσσολογία, στα αρχαία ελληνικά και στις βαλκανικές σπουδές. 
        Λόγω των ερευνητικών του ενδιαφερόντων έζησε για μεγάλα διαστήματα στη Βουλγαρία, στην Ελλάδα, στην Τουρκία και στη Γιουγκοσλαβία. Εργάσθηκε στο Christian Michelsen Institute (Bergen), στο University of Bergen, στο International Peace Research Institute (Oslo), και στο University of Oslo. 
        Διδάσκει στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ασχολείται με τα εθνικά ζητήματα στη νοτιοανατολική Ευρώπη. 
        Το άρθρο που ακολουθεί στην αγγλική γλώσσα έχει τίτλο «Η έκθεση του Petâr Chaulev στον Πρωθυπουργό Vasil Radoslavov για την κατάσταση στη Δυτική Θράκη τον Φεβρουάριο του 1914». Τότε έγιναν οι πρώτες βουλευτικές εκλογές μετά από την προσάρτηση της Δυτικής Θράκης. Το άρθρο του κ.  Aarbakke, δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Balkan Studies» που εκδίδει στη Θεσσαλονίκη το Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου Αίμου (Ι.Μ.Το άρθρο του κ. Χ.Α.) και αναρτάται στην παρούσα ιστοσελίδα με ευγενική παραχώρηση του κ. Vemund Aarbakke. 
        Το κείμενο αυτό του κ. Aarbakke διαπραγματεύεται τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η Βουλγαρία με πολλές εσωτερικές και εξωτερικές προκλήσεις στην εκρηκτική πολιτική κατάσταση μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους. Ειδικότερα, περιλαμβάνεται στο άρθρο αυτό και η έκθεση του Πέταρ Τσάουλεφ. Αυτός ήταν έμπιστος του πρωθυπουργού Βασίλ Ραντοσλάβοφ , που τον έστειλε στα «νέα εδάφη» της Δυτικής Θράκης που είχε κερδίσει η Βουλγαρία από το 1913 με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου και τη συνθήκη της Κωνσταντινούπολης
        Ο Τσάουλεφ παλαιός και έμπειρος άνθρωπος των Βουλγαρικών μυστικών υπηρεσιών και των κομιτάτων, μελέτησε την κατάσταση στη Θράκη και έκανε σχετικές εισηγήσεις στον Ραδοσλάβωφ, που αντιμετώπιζε εκλογές στις 23 Φεβρουαρίου 1914. Αυτή η έκθεση, μας παρέχει μια απεικόνιση της κατάστασης στη Θράκη, με βάση την Βουλγαρική οπτική σε μια κρίσιμη συγκυρία, δηλαδή στις παραμονές του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Η έκθεση είναι πολύ κατατοπιστική. Μια από τις σημαντικές εισηγήσεις του Τσάουλεφ, ήταν ότι πρέπει οι ελληνικές πόλεις Ορτάκιοϊ και Σουφλί να γίνουν με κάθε τρόπο βουλγαρικές πόλεις. «Αν εμείς καταφέρουμε να εκβουλγαρίσουμε το Σουφλί και το Ορτάκιοϊ, με αυτή την πράξη θα σηκώσουμε ένα ισχυρό βουλγαρικό τείχος μεταξύ Κωνσταντινούπολης-Αδριανούπολης στη μία πλευρά και με τις Τουρκικές μάζες στον άξονα Γκιουμουλτζίνα- Κίρτζαλι από την άλλη. Όσο η Αδριανούπολη δεν είναι στα χέρια μας, πρέπει να έχουμε γερά κρατημένα το Ορτάκιοϊ και το Σουφλί αν θέλουμε να διατηρήσουμε την ακτή του Αιγαίου» έγραφε ο Τσάουλεφ.

Κυριακή 16 Ιανουαρίου 2022

Εκατό χρόνια, από τη φρίκη της εκκένωσης της Ανατολικής Θράκης!!!

*Μακρά Γέφυρα: Ελληνικά στρατεύματα εκκενώνουν την περιοχή, το 1922,


 



 

*'Ενα χρονικό πόνου και οδύνης

του Ελληνισμού της Θράκης 


 

  

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Την Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018, σε μια ομιλία μου στην Νέα Ορεστιάδα* με θέμα «Η δραματική εκκένωση της Ανατολικής Θράκης το 1922- Μια αφήγηση, ένας λυγμός, μια διεθνής ατιμία» είχα τονίσει ότι ερευνώντας το θέμα μου, διαπίστωσα ότι στα κείμενα των ανταποκρίσεων των ελληνικών εφημερίδων, πολύ συχνά γίνονταν χρήση της λέξης φρίκη και παραγώγων της. Φρικώδης, Φρικαλέα, Φρικίασις, Φρικιαστικό… Πράγματι η εκκένωση της Ανατολικής Θράκης και η παράδοσή της στους Τούρκους, που δεν πολέμησαν για να την πάρουν, ούτε είχαν πολεμήσει το 1920 για να μην την πάρουν οι Έλληνες, υπήρξε φρικτή, δραματική, οδυνηρή, γεμάτη πόνο και δάκρυ. Μια πληγή, που στην μνήμη των Θρακών δεν θα σβήσει ποτέ.

               Σήμερα, με βάση νέα στοιχεία, επανέρχομαι στο θέμα αυτό, τιμώντας τη μνήμη όσων τα οστά έμειναν θαμμένα εσαεί στην πατρογονική γη, όσων έχασαν τη ζωή τους κατά τις δραματικές στιγμές της εκκένωσης και τη μνήμη της πρώτης εκείνης γενιάς των προσφύγων της Ανατολικής Θράκης, που έφτασαν τσακισμένοι στην ελεύθερη Ελλάδα, και άρχισαν τη ζωή τους από το μηδέν.

Όλοι γνωρίζουμε σήμερα, ότι το μεγάλο κακό άρχισε από τα Μουδανιά.  Μια ελληνική πόλη και αυτή της Βιθυνίας στη Μικρά Ασία, στα δεξιά του Κόλπου της Νικομήδειας, ΝΑ του Βοσπόρου στη Θάλασσα του Μαρμαρά. Η διάσκεψη των στρατηγών των Συμμαχικών Δυνάμεων στα Μουδανιά, στις 28 Σεπτεμβρίου 1922, με την Ελλάδα απούσα, είχε προδιαγράψει την τύχη της Ανατολικής Θράκης: Παραχώρηση στους Τούρκους, που δεν πολέμησαν καθόλου, όταν την απελευθέρωσαν οι Έλληνες τον Ιούλιο του 1920. Ούτε πολέμησαν για να την ανακαταλάβουν. Και τώρα οι Ευρωπαίοι την πρόσφεραν «στο πιάτο», στον Μουσταφά Κεμάλ. Το κλίμα στην ελληνική πρωτεύουσα, δεν ήταν καλό πλέον.

Παρασκευή 7 Ιανουαρίου 2022

Η ανταλλαγή προσφύγων που δεν έγινε εγκαίρως

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/opinion/561651034/i-antallagi-prosfygon-poy-den-egine-egkairos/

*Εικόνα από την Ανατολική Θράκη, το 1922. Εκεί δεν ήταν ανταλλαγή πληθυσμών, αλλά βίαιη εθνοκάθαρση εις βάρος των Ελλήνων


 


 

Γράφει ο κ. Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος

 

 

 

Με τη συμπλήρωση εκατό ετών από το 1922, φαίνεται αναπόφευκτο να κυριαρχήσουν φέτος η αναπόληση και η νοσταλγία για τις «χαμένες πατρίδες» που άφησαν οι Έλληνες στην Τουρκία, καθώς και το πένθος για τις αμέτρητες χαμένες ή ρημαγμένες ζωές. Ήταν όμως ρεαλιστικά δυνατή η παραμονή των Ελλήνων σ’ αυτές τις χαμένες πατρίδες; Μολονότι αυτονόητο, το ερώτημα σπάνια αρθρώνεται. Ωστόσο, ούτε η νοσταλγία ούτε το πένθος αποκλείουν μία νηφάλια και προσγειωμένη απάντηση, που μπορεί να αναζητηθεί παράλληλα. Στοιχεία της θα επιχειρήσω να σκιαγραφήσω ή να υπαινιχθώ συνοπτικότατα εδώ.

Για να συνδέσουμε τη μία επέτειο με την άλλη, που προηγήθηκε, αρκεί να αντιληφθούμε ότι από το 1821 δεν δρομολογείται απλώς η συγκρότηση ελληνικού εθνικού κράτους. Η άλλη όψη του ίδιου ακριβώς γεγονότος είναι ότι δρομολογείται ταυτόχρονα και η αναπόφευκτη πλέον διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τους Έλληνες θα μιμηθούν στη συνέχεια και άλλα έθνη, αποσπώντας εδάφη της, μέχρι και την οριστική ήττα της το 1918.

Με άλλα λόγια, από το 1821 αποκλείεται πλέον να διατηρηθεί η Οθωμανική Αυτοκρατορία και να περάσει ακέραιη σε ελληνικό ή έστω πολυεθνικό έλεγχο. Φαίνεται εδώ πόσο αναχρονιστικές και ανεδαφικές ήσαν οι φαντασιώσεις του Ίωνα Δραγούμη (και άλλων), ότι μπορούσε τάχα το ελληνικό έθνος να πάρει «αγάλι αγάλι τη θέση του Τούρκου για να γίνει ξανά το θάμα της Ανατολικής Αυτοκρατορίας»!

Εκατό χρόνια μετά το 1821 και σύμφωνα με την οξυδερκή διάγνωση του Ιωάννη Μεταξά, οι Τούρκοι στη Μικρά Ασία πολεμούσαν πλέον για την ίδια τους την πατρίδα και όχι πια για την αυτοκρατορία τους. Αγωνίζονταν, όπως έλεγε, «υπέρ της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας των, ακριβώς διά τα αυτά πράγματα υπέρ των οποίων ηγωνίσθημεν και ημείς κατ’ αυτών». Σύμφωνα με μία αδήριτη και ειρωνική διαλεκτική, που είναι συνυφασμένη με τον εθνικισμό, το βίαιο τέλος της ελληνικής εθνικής ολοκλήρωσης σε βάρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας συνεπαγόταν την ταυτόχρονη γένεση του τουρκικού εθνικού κράτους από τα ερείπια της άλλοτε πολυεθνικής αυτοκρατορίας. Θα είχαν όμως θέση σ’ αυτό το νέο εθνικό κράτος όσοι αλλοεθνείς ή αλλόθρησκοι είχαν θέση στην αυτοκρατορία;

Τετάρτη 5 Ιανουαρίου 2022

Θράκες εθελοντές, μακεδονομάχοι… το 1912!

*Το εξώφυλλο του ιστορικού καταλόγου με τα ονόματα των γενναίων


 


 Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

                    Ο Μακεδονικός Αγώνας όπως είναι γνωστό, ήταν μία σειρά ένοπλων συγκρούσεων μεταξύ κυρίως ελληνικών και βουλγαρικών σωμάτων, που διεξήχθη με ένταση και πολλά θύματα από το 1904 ως το 1908 στην περιοχή της Μακεδονίας κυρίως. Στο διάστημα των ετών αυτών και με έντονους αγώνες τα ελληνικά σώματα κατάφεραν να επικρατήσουν, αλλά η ένοπλη δράση τους τερματίστηκε με την Επανάσταση των Νεοτούρκων το 1908, όταν σε πρώτη φάση οι υπόδουλοι λαοί στην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας πίστεψαν στις επαγγελίες τους για ισονομία και πολιτικά δικαιώματα.

          Γρήγορα αποκαλύφθηκαν οι εθνικιστικοί στόχοι των Νεοτούρκων που μεταφράσθηκαν σε άγριες καταπιέσεις εις βάρος των αλύτρωτων λαών. Η κατάσταση αυτή οδήγησε σε μυστικές συνεννοήσεις τα χριστιανικά κράτη της Βαλκανικής, που τον Οκτώβριο του 1912 άρχισαν το συμμαχικό πόλεμο εναντίον των Τούρκων. Έλληνες, Σέρβοι, Βούλγαροι και Μαυροβούνιοι αποδύθηκαν σε σκληρό αγώνα, που γονάτισε την Οθωμανική Αυτοκρατορία και άλλαξε εντελώς το χάρτη της. Η διπλωματική συνεννόηση των Βαλκανικών κρατών σε επίπεδο κορυφής, δεν απέτρεψε την επανεμφάνιση κομιτατζήδων στη Μακεδονία και τη Θράκη, που συνέχιζαν την πολιτική διωγμών εις βάρος των Ελλήνων στα μικρά χωριά της Μακεδονίας και της Θράκης, προσπαθώντας με την τρομοκρατία να προσηλυτίσουν ορθόδοξους χριστιανούς στη Βουλγαρική σχισματική εκκλησία.

          Τότε ακριβώς άρχισε να φουντώνει πάλι το πατριωτικό ενδιαφέρον πολλών Μακεδόνων και Θρακών να μεταβούν εθελοντικά στα  επίκαιρα σημεία και να πολεμήσουν οργανωμένοι σε ένοπλα πατριωτικά σώματα. Είναι αυτή μια πτυχή της ελληνικής ιστορίας άγνωστη, αφού την κατακάλυψε η δόξα των δύο Βαλκανικών Πολέμων, που επέτρεψαν στην Ελλάδα, να διπλασιάσει σχεδόν την έκταση της εδαφικής της επικράτειας και να διπλασιάσει σχεδόν τον πληθυσμό της, αφού εντάχθηκαν στο ελληνικό κράτος οι απελευθερωμένοι Έλληνες.

          Το εντελώς άγνωστο είναι ότι στην Αθήνα, ανοίχθηκαν κατάλογοι όπου καταχωρούνταν ονομαστικά, όσοι ήθελαν να καταταγούν στα σώματα αυτά.

          Το πλέον εκπληκτικό για εμάς τους Θράκες είναι ότι βρέθηκαν πολλοί Θράκες πρόσφυγες στην Αθήνα που δήλωσαν ότι επιθυμούν να μεταβούν στη Βόρεια Ελλάδα για να καταταγούν εθελοντικά στα σώματα που είχαν αρχίζει να σχηματίζονται με κάθε μυστικότητα. Τα ονόματά τους, που τα μαθαίνουμε τώρα, αφού τόσα χρόνια παρέμειναν ξεχασμένα, είναι καταχωρημένα σε κατάλογο, που έχει διασωθεί στο πολύτιμο Ιστορικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών.

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...