Ένας Γάλλος, παρασκηνιακά "έθαψε" την Ανατολική Θράκη το 1922 στο Μουδανιά

*Αυτός είναι ο Φραγκλίνος Μπουγιόν, καλός και στενός φίλος του Μουσταφά Κεμάλ

*Ο καταστροφικός ρόλος

του Γάλλου πολιτικού Φραγκλίνου Μπουγιόν,

προσωπικού φίλου του Μουσταφά Κεμάλ

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

            Είναι γνωστό, ότι η Διάσκεψη των Μουδανιών το Σεπτέμβριο του 1922, αποτέλεσε την ταφόπλακα της Ανατολικής Θράκης και του Ελληνισμού, που ανθούσε εκεί από τα πανάρχαια χρόνια. Οι αποφάσεις αυτές, που έλαβαν οι στρατηγοί των συμμαχικών μας χωρών, υπήρξαν πράξεις ανέντιμες, που απεικόνιζαν ανάγλυφα την πολιτική των μεγάλων δυνάμεων, που εξυπηρετούσε αποκλειστικά τα συμφέροντά τους και αγνοούσε ηθικές δεσμεύσεις και θυσίες των μικρών κρατών.

            Στα διπλωματικά παρασκήνια αυτής της Διάσκεψης, που έβλαψε τον Ελληνισμό, πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξε ένας Γάλλος πολιτικός, που συνήθως παραβλέπουμε τη δραστηριότητά του υπέρ της Τουρκίας τότε. Αυτός είναι ο Φραγκλίνος Μπουγιόν, βουλευτής και πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής επί των Εξωτερικών Υποθέσεων. Κατά τον καθηγητή Γιάννη Μουρέλο, ο Μπουγιόν είχε φραγκολεβαντίνικη καταγωγή και είχε διατελέσει υπουργός Προπαγάνδας. Αρθρογραφούσε στην εφημερίδα «Ματέν».

Ο Σπυρίδων Μαρκεζίνης στην «Πολιτική Ιστορία της Συγχρόνου Ελλάδος 1922-1924» έγραψε ότι στα Μουδανιά παρίστατο ανεπίσημα ο Φραγκλίνος Μπουγιόν που ανέπτυσσε έντονη δραστηριότητα «αμφιβόλως προάγουσαν την ειρήνην, ως παρετήρησεν ο ίδιος ο Κώρζον».

Η εφημερίδα «Πατρίς» είχε χαρακτηρίσει την παρουσία του Μπουγιόν στα Μουδανιά απροειδοποίητη.

Οι «Times» του Λονδίνου σε κύριο άρθρο τους κατά την έναρξη της διάσκεψης των Μουδανιών είχαν γράψει ότι η παρουσία του Μπουγιόν «λόγω του απίστου χαρακτήρος του και της προηγουμένης δράσεως του αποτελεί αληθή κίνδυνον και ότι ασυναισθήτως θα δώση εις τους Τούρκους στρατιώτας την εντύπωσιν, ότι οι Σύμμαχοι είναι διατεθειμένοι να προβούν εις παραχωρήσεις τας οποίας δεν είναι διατεθειμένοι να δεχθούν. Οι φόβοι οι εκ της παρουσίας του δεν δύνανται να εξουδετερωθούν εκ των διαβεβαιώσεων καθ’ ας περιωρίσθη αυστηρώς κατά τας ενεργείας του εντός των ορίων της συμμαχικής διακοινώσεως».

Η Βρετανική εφημερίδα «Daily Chronicle» διερωτήθηκε κατά πόσο ο Φραγκλίνος Μπουγιόν «θα δυνηθή να υποτάξη τας προσωπικάς του γνώμας περί του τι οφείλεται εις την Τουρκίαν, και εις το τι η Γαλλία οφείλει προς την Αντάντ».

*Ο Βρετανός στρατηγός Χάριγκτον και ο Ισμέτ πασάς στα Μουδανιά 

            Πως φθάσαμε όμως στη Διάσκεψη αυτή;

            Βρισκόμαστε στο καλοκαίρι του 1922, όταν άρχισε η δυσμενής εξέλιξη των επιχειρήσεων στη Μικρά Ασία. Στις 10 Σεπτεμβρίου 1922, πριν εκδηλωθεί η Επανάστασης των Γονατά- Πλαστήρα, οι Σύμμαχοι της Αντάντ είχαν προβεί σε διακοίνωση προς την Κυβέρνηση της Άγκυρας, η οποία ανακοινώθηκε και στην Αθήνα. Με αυτή πρότειναν τη μεσολάβησή τους για ειρήνευση και ειδικότερα ζητούσαν να συζητηθεί η γραμμή, την οποίαν ενδεχομένως θα ήταν δυνατό να καταλάβουν τα συμπτυσσόμενα Ελληνικά στρατεύματα, πριν από την έναρξη της Συνδιάσκεψης της Ειρήνης.

 *Αυτοί που έθαψαν την Ανατολική Θράκη

Στα Μουδανιά η ταφόπλακα για την Ανατολική Θράκη

Στις 18 Σεπτεμβρίου, οι Σύμμαχοι πρότειναν τη σύγκληση προκαταρκτικής διάσκεψης στα Μουδανιά, για τον καθορισμό των στρατιωτικών λεπτομερειών της συμφωνίας. Η σύγκληση αυτής της διάσκεψης ήταν και πρόταση του Μουσταφά Κεμάλ, όπως προκύπτει από δημοσιογραφικά τηλεγραφήματα της 19ης Σεπτεμβρίου 1922, μετά από συνομιλίες που είχε με τον Φραγκλίνο Μπουγιόν. Και στο επίκεντρο αυτών των προτάσεων της Άγκυρας ήταν η εκκένωση της Ανατολικής Θράκης. Ο Μπουγιόν μάλιστα ήταν ο κομιστής των τουρκικών προτάσεων στους αρμοστές των συμμάχων στην Κωνσταντινούπολη, όπως έγραφαν τότε οι αθηναϊκές εφημερίδες.

Ο ίδιος ο Μπουγιόν σύμφωνα με ρεπορτάζ Αμερικανού δημοσιογράφου έπαιξε σημαίνοντα ρόλο για την επιτυχία της διάσκεψης, αλλά πολλά επεισόδια και μάλιστα δραματικά, δεν έγιναν γνωστά χάρη στην αυστηρή και αδικαιολόγητη λογοκρισία, που είχαν επιβάλει οι Βρετανοί.

*Απαιτητικός και αυθάδης... 

Η συμφωνία της Άγκυρας το 1921

Ο Μπουγιόν όμως είχε κάνει και άλλα εναντίον της Ελλάδας, πριν φτάσουμε στην καταστροφή του 1922. Την προηγούμενη χρονιά  δηλαδή το 1921, στις 20 Οκτωβρίου, ο πολυπράγμων Μπουγιόν πήγε στην Τουρκία, όπου συνυπέγραψε με τον Μουσταφά Κεμάλ την λεγόμενη Συμφωνία της Άγκυρας, όταν η Ελλάδα συνέχιζε τη Μικρασιατική Εκστρατεία. Την συμφωνία αυτή συνυπέγραψε εκ μέρους της Γαλλίας, ο βουλευτής και πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής επί των Εξωτερικών Υποθέσεων Φραγκλίνος Μπουγιόν παρακάμπτοντας ακόμα και την νόμιμη έως τότε κυβέρνηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που είχε έδρα στην Κωνσταντινούπολη, παραβιάζοντας τις διεθνείς συνθήκες που είχαν συνομολογήσει μεταξύ τους, οι χώρες- μέλη της Αντάντ.

Με τη συμφωνία εκείνη, η Γαλλία ουσιαστικά τάχθηκε υπέρ των Τούρκων, αφού μέρος της συμφωνίας περιλάμβανε την παράδοση πολεμικού υλικού στους Κεμαλικούς!!! Μετά από τη σύναψη της συνθήκης υπάρχουν και μαρτυρίες σχετικά με την παρουσία Γάλλων στρατιωτικών οι οποίοι βρέθηκαν να πολεμούν μαζί με τους Κεμαλικούς εναντίον του Ελληνικού Στρατού…. Αυτή η συμφωνία της Άγκυρας, αν και όχι ιδιαιτέρως γνωστή, φαίνεται πώς ενίσχυσε τότε σημαντικά τον Κεμάλ.

Με τη Συνθήκη της Άγκυρας της 20ής Οκτωβρίου 1921 η Γαλλία τερμάτισε την εμπόλεμη κατάσταση με την Τουρκία, εκκένωσε την Κιλικία και παρέδωσε στον Κεμάλ όλο τον οπλισμό του γαλλικού εκστρατευτικού σώματος με τα βαριά τσεχικά πυροβόλα Σκόντα. Η συμφωνία περιείχε και ένα μυστικό πρωτόκολλο, για το οποίο γίνεται αναφορά σε μια ανέκδοτη μελέτη του Παναγιώτη Πιπινέλη, το δακτυλογραφημένο πρωτότυπο της οποίας, βρίσκεται στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη. Με αυτό «η Εθνική Κυβέρνησις της Τουρκίας αποδέχεται από τούδε οποιαδήποτε απόφαση θέλουν λάβει μελλοντικώς οι συμμαχικές δυνάμεις σε σχέση με την τύχη των νησιών του Αιγαίου».

Αυτό σημαίνει σύμφωνα με διεθνολόγους και ιστορικούς ότι η Τουρκία παραιτείται από κυριαρχικές αξιώσεις στα νησιά του Αιγαίου. Με υπογραφή μάλιστα από τον ίδιο τον Κεμάλ!!!

*Ο Φραγκλίνος Μπουγιόν

Και το κερασάκι στην τούρτα της Γαλλίας, όπως το περιγράφει σε σχετική σημαντική εργασία του ο καθηγητής Γιάννης Μουρέλος:

Σύμφωνα με το περιεχόμενό της συμφωνίας που έκανε ο Μπουγιόν με τον Κεμάλ, ή κυβέρνηση τής Άγκυρας παραχωρούσε, για 99 χρόνια, την εκμετάλλευση των μεταλλείων σιδήρου, χρωμίου και αργύρου τής κοιλάδας τού Χαρσιώτη (σ.σ. περιοχή του Πόντου) σε γαλλική εταιρεία, με συμμετοχή οθωμανικών κεφαλαίων σέ ποσοστό 50%. Aνελάμβανε, επίσης, τη μελέτη αντίστοιχων παραχωρήσεων και σε άλλες περιοχές, ανάλογα με προτάσεις, που θα υπέβαλλαν γαλλικές εταιρείες. Τέλος, αποφασίσθηκε ή παραχώρηση των βαμβακοπαραγωγικών έκτάσεων της Κιλικίας στον οίκο Vendeuvre de Lesseps.

Ο Μπουγιόν είχε συναίσθηση ότι λειτουργεί εναντίον των ελληνικών συμφερόντων.

Ο περίεργος αυτός Γάλλος έφυγε από το Παρίσι τις τελευταίες μέρες του Μαΐου 1921 και έφτασε στην Κωνσταντινούπολη απ’ όπου τηλεγραφούσε τα εξής, συνοψίζοντας τις δυσκολίες τής αποστολής:

«Αναχωρώ σήμερα για την Άγκυρα, οπού πιστεύω να φτάσω στις 9 Ιουνίου. Προκειμένου να ξεγελάσω τούς πράκτορες των ’Άγγλων και των 'Ελλήνων σκοπεύω να επιβιβαστώ σε ένα αντιτορπιλικό, που θα με αφήσει στην Ινέπολη». Η Ινέπολη βρίσκεται στα παράλια του Εύξεινου Πόντου, στα βόρεια της Κασταμονής.

Κρυφά σαν τον κλέφτη….

Ο Φραγκλίνος Μπουγιόν έφτασε τελικά στη Βηρυτό στις αρχές Ιουλίου 1921, αφού προηγουμένως επισκέφθηκε με τη συνοδεία του Μουσταφά Κεμάλ, το ελληνοτουρκικό μέτωπο στο Εσκί- Σεχίρ!!!

*Κεμάλ και Μπουγιόν και μαζί τους ο Ισμέτ Πασάς 

Η παρουσία του Μπουγιόν στο Μουδανιά, αληθινή κατάρα

Για την καταστρεπτική παρουσία του Φραγκλίνου Μπουγιόν στη διάσκεψη των Μουδανιών, ο Σπυρίδων Μαρκεζίνης (σελ. 104) γράφει:

«Κατά τον στρατηγόν Harrington η παρουσία του Φρανκλέν Μπουγιόν ήτο αληθής κατάρα, κατά δε τον Horace Rumbold (σ.σ. Άγγλος διπλωμάτης) η επιρροή του επί του Κεμάλ καθίστατο εμφανής από την προκατάληψιν την οποίαν ο τελευταίος επεδείκνυε εναντίον των αγγλικών συμφερόντων. Εις την αγχώδη προσπάθειά του να επιτύχη την ειρήνην προσέφερε προφανώς  εις τους Τούρκους περισσότερα απ’ όσα ήτο διατεθειμένη όχι μόνον η Αγγλία αλλά και η Γαλλία να δώση».

Η Διάσκεψη αυτή αποφάσισε με πρωτοφανή ταχύτητα- χωρίς προσυπογραφή από την Ελλάδα- την άδικη εκκένωση της Ανατολικής Θράκης από τον ελληνικό στρατό και τον ελληνικό πληθυσμό.

Η εφημερίδα «Σκριπ» στις 22 Σεπτεμβρίου 1922 είχε γράψει:      «Τα άρθρα του πρωτοκόλλου εγένοντο δεκτά ταχέως το έν κατόπιν του άλλου. Τούτο οφείλετο εις τας προσπαθείας του κ. Φραγκλίνου Μπουγιών»!!!

            Οι Γάλλοι, διπλωμάτες και στρατιωτικοί πρωταγωνιστούσαν σε όλες αυτές τις διαδικασίες της απομάκρυνσης των Ελλήνων από την Ανατολική Θράκη. Όμως και η Γαλλική εταιρεία που εκμεταλλεύονταν τους σιδηροδρόμους εκεί έδειξε το πραγματικό της πρόσωπο και διέθεσε ανεπαρκή μεταφορικά μέσα για την αποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων, με αποτέλεσμα να εκφράσει δημοσίως τη δυσαρέσκειά του ο στρατηγός Κωνσταντίνος Νίδερ, που είχε τοποθετηθεί από  την ελληνική κυβέρνηση για να επιβλέψει την εκκένωση.

*Μουσταφά Κεμάλ και Φραγκλίνος Μπουγιόν

Σύμφωνα με πολλούς ιστορικούς, ο Γάλλος στρατηγός Σαρλ Αντουάν Σαρπύ που τον γνωρίσαμε ως φιλέλληνα στη Διασυμμαχική Θράκη το 1919, στα Μουδανιά με την καθοδήγηση του Φραγκλίνου Μπουγιόν κατά τον Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη, αποδέχθηκε όλες τις  απαιτήσεις των Τούρκων! Ακολουθούσαν οι Ιταλοί και μετά οι Βρετανοί…

" Η Θράκη μας παραδόθηκε χωρίς να ριφθεί ούτε ένας πυροβολισμός", δήλωσε το 1972 ο Ισμέτ πασάς, ,που είναι γνωστός με το επώνυμο Ινονού, στον Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη.

Η ανακωχή που επιτεύχθηκε στα Μουδανιά αποτέλεσε τον φοβερό επίλογο της ελληνικής από αρχαιοτάτων χρόνων Ανατολικής Θράκης. Δυστυχώς σ’ αυτό το έγκλημα, «έβαλαν το χεράκι τους» πρωτίστως οι σύμμαχοι της Αντάντ, προωθώντας τα δικά τους γεωστρατηγικά συμφέροντα και παραβλέποντας εντελώς άδικα τις επιδιώξεις συμμαχικής τους χώρας που έδωσε το αίμα της για την ανομολόγητη αυτή συμμαχία.

  

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

ΠΗΓΕΣ

*Σπυρίδωνος Μαρκεζίνη «Πολιτική Ιστορία της Συγχρόνου Ελλάδος 1922-1924» Εκδόσεις Πάπυρος

*Γιάννη Μουρέλου «Η ΓΑΛΛΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ TOΥ 1921

 ΤΟ ΣΥΜΦΩΝΟ FRANKLIN - BOUILLON KAI Η ΕΚΚΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΙΛΙΚΙΑΣ, Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 1983

*Αρχείο εφημερίδων «Αυγή» 13 Οκτωβρίου 2016, «Σκριπ», «Εμπρός», «Πατρίς», «Ελεύθερος Τύπος»
 Σεπτεμβρίου- Οκτωβρίου 1922

Ο Τύπος της Αθήνας δίνει με τους τίτλους του την εικόνα της διεθνούς ατιμίας εις βάρος της Ελληνικής Ανατολικής Θράκης

-------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ" ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ

-------------------------------------------------------------------------------------------------