Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2025

Η έκθεση του συνταγματάρχη Ζήρα, γεμάτη συναίσθημα αλλά και οδύνη

*Η έκθεση του συνταγματάρχη Γ. Ζήρα διοικητή της ΧΙ Μεραρχίας


 



*Περιγραφή της δραματικής φυγής

από την Ανατολική Θράκη το 1922

 


 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 


Με άσχημα συναισθήματα τον Οκτώβριο του 1922 οι στρατιωτικοί, εγκατέλειπαν την Ανατολική Θράκη, στην οποία μετά από λίγες ημέρες θα εγκαθίσταντο οι Τούρκοι, με προτροπή μάλιστα των Μεγάλων Δυνάμεων. Θα την καταλάμβαναν χωρίς να δώσουν καμιά μάχη, χωρίς να ρίξουν ούτε μία σφαίρα. Σε δραματικότερη θέση βρέθηκε ο άμαχος πληθυσμός, δηλαδή οι γηγενείς Θράκες, υποχρεώθηκαν μέσα σε ασφυκτικές προθεσμίες να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και τις περιουσίες τους και να φύγουν στο άγνωστο μόνο με όσα μπορούσαν να μεταφέρουν οι ίδιοι.

Συμπτωματικά και οι καιρικές συνθήκες εκείνων των ημερών ήταν οι χειρότερες δυνατές. Το σκηνικό στην Ανατολική Θράκη ήταν εφιαλτικό. Έκλαιγαν οι διωγμένοι, έκλαιγε και ο ουρανός…

Οι μαρτυρίες που διασώθηκαν από εκείνο τον ξεριζωμό του Ελληνισμού, προφορικές και γραπτές, είναι οδυνηρές. Ταυτόχρονα αποτελούν την ιστορική παρακαταθήκη για να μην ξεχασθούν ποτέ γεγονότα, τα οποία έχουν  χαραχθεί στο συλλογικό υποσυνείδητο των Ελλήνων, σαν βαθειά αγιάτρευτη πληγή του Έθνους.

Ιδιαίτερη σημασία έχουν  οι εκθέσεις των μεγάλων στρατιωτικών σχηματισμών, οι οποίες διασώθηκαν και πρέπει να θεωρούνται, η πρώτη ύλη για την συγγραφή των περιπετειών της αγνοημένης από την Εθνική ιστοριογραφία, ελληνικής γης της Ανατολικής Θράκης. Αυτής της γης, που για χίλια και πλέον χρόνια έτρεφε την πρωτεύουσα του Βυζαντίου την Κωνσταντινούπολη και στο έδαφός της αναπτύχθηκαν πολλές άλλες πόλεις και χωριά με δραστήριους και δημιουργικούς Έλληνες και σπουδαία Παιδεία.

*Οι φάλαγγες με τους αραμπάδες (Αρχείο βρεtανικών κινηματογραφικών επικαίρων PATHE)

Οι εκθέσεις αυτές, που διασώθηκαν, βρίσκονται για τους μελετητές στο Ιστορικό και Διπλωματικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών. Πρόκειται για αυθεντικές περιγραφές της άδικης εκκένωσης της Ανατολικής Θράκης, κατά κανόνα αδημοσίευτες. Είναι κείμενα που πρέπει να ερευνηθούν από τους μελετητές και τα Πανεπιστήμιά μας.  Η ιστοσελίδα αυτή άρχε να δημοσιεύει σταδιακά αυτές τις στρατιωτικές εκθέσεις που δίνουν ανάγλυφα το δράμα του Θρακικού Ελληνισμού.

Σήμερα θα παρουσιάσουμε την έκθεση του συνταγματάρχη Γεώργιου Ζήρα διοικητή της ΧΙ Μεραρχίας, η οποία ήταν στρατοπεδευμένη στο Καραγάτς, όπου κατέφθαναν και συνωστίζονταν για να περάσουν τον ποταμό Έβρο, οι φάλαγγες των διωγμένων Ελλήνων.

                    Ο Γεώργιος Ζήρας ήταν εμπειροπόλεμος αξιωματικός. Πήρε μέρος ως νεαρός ανθυπολοχαγός στον Μακεδονικό Αγώνα. Πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους και στην Μικρά Ασία. Το 1923 πήρε μέρος στο αποτυχημένο κίνημα των στρατηγών Γαργαλίδη και Λεοναρδόπουλου.  Ήταν αντιβενιζελικός. Πέθανε το 1927.

*Μακρά Γέφυρα: Ελληνικά στρατιωτικά τμήματα, εκκενώνουν την περιοχή

                    Ακολουθεί η έκθεση του συνταγματάρχη Γεωργίου Ζήρα, διοικητή της ΧΙ Μεραχίας:

ΧΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ

Επιτελ. Γραφείον ΙΙον

Αριθ. Ε.Π. 8493/2701/ΙΙ

ΕΚΘΕΣΙΣ

Δεινοπαθημάτων Θρακών Ελλήνων προσφύγων

#####################

 

               Δεν είχε παρέλθει εισέτι η σκληρά εντύπωσις του ατυχήματος της Μ. Ασίας ότε απαίσιοι θρύλοι ήρχισαν να διαδίδωνται, ότι η Ελληνική Θράκη έμελλε να επανέλθη και πάλιν υπό τον ζυγόν των Τούρκων.

               Ουδείς το επίστευεν. Ουδείς ήθελε να παραδεχθή ότι η ημισέληνος έμελλε να κυματίση επί εδαφών, εις ά τόσον αίμα εχύθη δια την απελευθέρωσιν των. Εις πάντας είχε χαραχθή αμετάτρεπτος ιδέα ότι, η Θράκη θα μείνη Ελληνική ή αύτη θα είναι ο τάφος των. Πλην πόσον ηπατήθησαν εις τας ελπίδας των. Οι ισχυροί της Γης απεφάσισαν να την παραδώσουν εις τους Τούρκους. Προ της αποφάσεως ταύτης οι Θράκες έπρεπε να υποκύψουν, ο δε Στρατός αμαχητεί να παραδώση ταύτην εις τους Κεμαλικούς.

               Η απόφασις λαμβάνεται. Οι Θράκες θα εγκαταλείψωσι την πατρώαν γην, προτιμώντες

την πενίαν, την  δυστυχίαν  την εξορίαν, από τας ατιμώσεις και τας σφαγάς, τας δηώσεις των Κεμαλικών. Εις την μνήμην  των ακόμη είναι νωπά τα αίσχη των Κεμαλικών εις την Μ. Ασίαν. ‘Αλλως τε την δουλείαν υπό τους Τούρκους εγνώριζον πολύ καλά.

               Εκ του σημείου τούτου άρχονται τα μαρτύρια, τα δεινά των Θρακών εγκαταλειπόντων την γενέτειραν γην δια να αποφύγωσι την δουλείαν, δια να μη επανίδωσι την Τουρκικήν κυριαρχίαν.

               Ως άλλοι Σουλιώται και Παργινοί, επισκέπτονται δια τελευταίαν φοράν  τους τάφους  ων προσφιλών των άλλοτε υπάρξεων τους οποίους δια τελευταίαν φοράν ραίνουσι με δάκρυα, αναπέμπουσι την τελευταίαν προσευχήν των επί των Εκκλησιών εις τας οποίας άλλοτε τοσάκις είχον συνενώσει τας προσευχάς των δια την απελευθέρωσιν και ετοιμάζονται να απέλθουν δια το άγνωστον.

               Πλην τα μεταφορικά μέσα είναι ανεπαρκή, αι δε αποσκευαί των εις τας οποίας προσετίθετο η εφετεινή μεγάλη σιτοπαραγωγή, μεγάλαι. Έπρεπε να γίνη εκλογή τι θα παρελάμβανον μαζί των είς ή δύο αραμπάδες κατά μέσον όρον αντεστοίχουν δια μίαν εκάστην οικογένειαν. Δι΄ αυτών έπρεπε να μεταφερθώσιν.

               Εγκαταλείπουσι τα πάντα. Ούτε ιματισμόν δεν δύνανται να μεταφέρωσιν δια των διατιθεμένων μέσων  και όμως αντί παντός άλλου προτιμούν εικόνας των οικείων των, τας εικόνας των Αγίων, μετά των οποίων τόσαι αναμνήσεις τους συνδέουσιν και τίθενται εις πορείαν με όλα τα γλίσχρα ταύτα μέσα, δια πορείαν ήτις έμελλε να διαρκέση ημέρας ολοκλήρους, έως ότου διαπεραιωθώσιν εις την Δυτικήν Θράκην.

               Έβλεπέ τις ατελεύτητον σειράν από αραμπάδες, ανθρώπους πάσης ηλικίας και φύλου, γέροντας, μόλις δυναμένους να βαδίσουν , γυναίκας, αίτινες πρώτην φοράν εξήρχοντο του οίκου των, φέρουσαι μεθ’ εαυτών νήπια ή ακολουθούμεναι υπό ετέρων μικρών παιδίων. Παντού είναι εζωγραφισμένη η κατήφεια και η θλίψις. Πάντες κλαίουσι δια την απροσδόκητον δυστυχίαν . Και όμως φεύγουν , φεύγουν , δια να μην ατενίσουν τας ορδάς του Κεμάλ.

               Βαδίζουν ημέρας και νύκτας. Κοιμώνται εις το ύπαιθρον βρεχόμενοι και υπομένοντες πάσας τας κακουχίας του καιρού όστις υπήρξε κατά την εποχήν της μεταναστεύσεώς των λίαν δυσμενής, επαυξάνων τας δυστυχίας του. Aπό τας κακουχίας ταύτας πολλοί  ευρίσκουσιν τον θάνατον, τον οποίον πολλοί επικαλούνται, ίνα απαλλαγώσιν των δεινών.

               Εις τας πορείας λαμβάνουν χώραν γεγονότα απίστευτα. Έβλεπέ τις γυναίκας, αίτινες δια πρώτην φοράν εξήρχοντο των οικιών των, γέροντας κύπτοντες υπό το βάρος των ετών των, παιδία αμάθητα και αβροδίαιτα να βαδίζουν εις τον πηλόν και εις τας σχηματισθείσας μικράς λίμνας επί ημέρας ή βοηθούντα τον αραμπάν των να εξέλθη εκ των λάκκων, εισερχόμενα εντός αυτών, γυμνόποδα.

               Πολλοί αραμπάδες καταστρέφονται και τότε τα ολίγα μεταφερόμενα είδη ή εγκαταλείπονται  ή μεταφέρονται υπ’ αυτών των ιδίων.

*Οι δραματικές στιγμές της εκκένωσης (Αρχείο PATHE)

               Και δεν ήρκουν μόνον αυτά. Οι μέχρι προ ολίγου κάτοικοι Τούρκοι απολαμβάνοντες της ισοπολιτείας με τους Έλληνας ευρίσκοντες πάντοτε το δίκαιόν των όπου και αν κατέφευγον, έστω και δια την παραμικροτέραν ζημίαν προστατευόμενοι  από τας επιδρομάς κομιτατζήδων υπό την προστασίαν του Στρατού μας, εν τούτοις παρ’ όλας τας χάριτας ταύτας, ήρχισαν να επιτίθενται κατά των δυστυχών Θρακών, πολλοί δε τούτων εύρισκον τον θάνατον υπό την μάχαιραν του αγρίου επιδρομέως.

               Επί του σημείου τούτου, αρίστη υπήρξεν η διαγωγή του στρατού μας. Καίτοι προκαλούμενοι υπό των Τούρκων, καίτοι είχον εις την διάθεσίν των τα χωρία τα οποία ηδύναντο να καύσωσιν, εν τούτοις υπακούοντες εις δοθείσας Διαταγάς, έτρεχον μόνον εις βοήθειαν των προσφύγων και επροστάτευον αυτούς από τας επιδρομάς των Τούρκων. Διαγωγή αληθώς αρίστη, διότι καίτοι εγκατέλειπον την Θράκην άνευ μάχης, καίτοι εις την Θράκην είχον τας ωραιοτέρας αναμνήσεις των και είχον συνδεθή εν αυτή, εν τούτοις χάριν γενικωτέρων συμφερόντων, χάριν αυτής της Πατρίδος, έπνιγον παν αίσθημα και υπεχώρουν κανονικώς. Διαγωγή, η οποία δεν είναι κατωτέρα της των Σπαρτιατών κατά την εν Πλατεαίς μάχην. 

               Υπό τας κακουχίας και τα δεινά ταύτα, εβάδιζον οι δυστυχείς πρόσφυγες της Θράκης προς τας Γεφύρας του ΄Εβρου, ίνα καταφύγωσιν εν ασφαλεία εις την Δυτικήν Θράκην.

               Αι Στρατιωτικαί αρχαί παρέχουσιν παν μέσον ευκολίας αλλά αδύνατον να επαρκέσωσιν εις τας μεγάλας απαιτήσεις των προσφύγων.

               Η Μεραρχία ευρίσκετο τότε εις την περιοχήν Αδριανουπόλεως. Από Αδριανουπόλεως μέχρι Ορεστιάδος (σ.σ. Καραγάτς) έβλεπε τις σειράν ατελεύτητον βοδαμαξών μέχρι τοιούτου συνωστισμού ώστε πολλαί τούτων παρέμενον επί του αυτού σημείου επί δύο και τρεις ημέρας διότι δεν ηδύναντο ως εκ του συνωστισμού να κινηθώσιν. Και όσοι μεν τούτων εγκαθίστανται εις τα πλησίον της Ανατολ. Όχθης του Έβρου χωρία δια των βοδαμαξών μετεφέροντο μέχρις εκεί, όσοι όμως έμελλον να εγκατασταθώσιν μακράν, δεν εγνώριζον πού να μεταβώσιν διήρχοντο όπως όπως τον Έβρον και εγκαθίσταντο εις οιανδήποτε γωνίαν της περιφερείας Ορεστιάδος, άστεγοι, γυμνοί, πεινώντες και περιφερόμενοι τήδε κακείσε εκ της απελπισίας των. Ο Σταθμός είναι πλήρης. Τα πέριξ ομοίως, το κρηπίδωμα , εφ΄ ού επιβιβάζονται τα υλικά του Στρατού και οι Στρατιώτες, βρίθουσιν ανθρώπων απηλπισμένων. Αι οικίαι της Ορεστιάδος επληρώθησαν. Παντού ένθα υπάρχει κενός χώρος πληρούται και ολόκληρον το ανθρώπινον υλικόν αναμένει να αποχωρήση. Υποφέρουν τα πάνδεινα, παραμένοντες εις το ύπαιθρον όπου έβρεχεν, όπου άνεμος επάγωνεν, τα μικρά παιδία απέθνησκον εις τας αγκάλας των μητέρων.

*Υπογραφή: Μέραρχος Γ. Ζήρας

               Η προθεσμία λήγει την 7ην Νοεμβρίου. Αι Κεμαλικαί Αρχαί εγκαθίστανται πλέον εις την Αδριανούπολιν, η διαρροή των προσφύγων έληξε πλέον σχεδόν πάντες οι πρόσφυγες ευρίσκοντο επί της δεξιάς όχθης του Έβρου ρίπτουσιν δια τελευταίαν φοράν  βλέμματα εις τας εγκαταλειφθείσας Πατρίδας των και με λυγμούς αποστέλλουσι το ύστατον χαίρε. Ποίος γνωρίζει μετά πόσον χρόνον θα επανίδωσιν την γενέτειραν Πατρίδα των. Ποίος γνωρίζει πότε να ανατείλη και πάλιν ο ήλιος της Ελευθερίας.

               Αποχωρούν προς το εσωτερικόν ζητούντες την σωτηρίαν των από την μητέρα Ελλάδα.

               Ήδη η Ανατολική Θράκη είναι πλέον έρημος. Εκεί όπου άλλοτε εβασίλευεν η τάξις, η ασφάλεια, ένθα ήκμαζεν ο Ελληνισμός, η βιομηχανία ήδη υπό το πέλμα του κατακτητού, σιγά τον παν. Η εστία του  Πολιτισμού μετεφέρθη αλλαχού, ίνα από εκεί ετοιμασθή δια νέαν λάμψιν.

Τ.Τ. 928 τη 19-11-1922

Ο

Μέραρχος

Γ. ΖΗΡΑΣ

Συν/χης

Ακριβές αντίγραφον

              Το                                                                                        Κοινοποιείται

ΙΙον Επιτελ. Γραφείον                                      Στρατιάν Θράκης επί υπ΄ αριθ. 3112/4284

 Διαταγής της.                                                    Δ. Σ. Στρατού 

(υπογραφή δυσανάγνωστη)                                  (υ.τ.α.)

                                                                             ΧΙ Μεραρχία

                                                                            

ΣΤΡΑΤΙΑ ΘΡΑΚΗΣ

Αριθ. Εμπιστ. Πρωτ. 4809

Ελήφθη τη 23-11-1922

 

*Κείμενο για το θάνατο του Γεωργ. Ζήρα στην εφημερίδα "Σκριπ" στις 12 Νοεμβρίου 1927

               Τα κείμενα των μεγάλων στρατιωτικών σχηματισμών για τη βίαιη εκκένωση της Ανατολικής Θράκης κατά κανόνα θεωρούνται αυθεντικές πηγές ιστορίας. Οι στρατιωτικοί διοικητές που υποβάλλον εκθέσεις φροντίζουν να είναι ακριβείς στις περιγραφές και τα άλλα στοιχεία, διότι ουσιαστικά κρίνεται και η σταδιοδρομία των ίδιων και η περαιτέρω βαθμολογική εξέλιξή τους. Κατά συνέπεια αποτελούν πρώτης τάξεως ιστορικές πηγές όταν αναφέρονται σε σημαντικά ιστορικά γεγονότα.

 

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

                                                                                                                           

 

Δευτέρα 27 Ιανουαρίου 2025

«Τουρκικαί συμμορίαι εφόνευον και αφήρπαζον τους αραμπάδες»!!! Το δράμα της εκκένωσης της Ανατολικής Θράκης, σε αναφορά του Δ΄ Σώματος Στρατού

*Η ενδιαφέρουσα αναφορά του Δ΄ Σώματος Στρατού για την άδικη εκκένωση της Ανατολ. Θράκης


 

*Άγνωστα και ανέκδοτα έγγραφα



Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 


               Στο Διδυμότειχο, στις 9 Νοεμβρίου 1922, συνέταξε την αναφορά του το Δ΄ Σώμα Στρατού για την βίαιη εκκένωση της Ανατολικής Θράκης το 1922. Αυτό συνέβη όταν το Σώμα, διέβη τον ποταμό Έβρο και στρατωνίσθηκε στο Διδυμότειχο, όπου ανασυγκροτήθηκε ώστε να είναι ετοιμοπόλεμο αν το απαιτούσαν οι συνθήκες. Όμως δεν χρειάσθηκε ποτέ, αν και το ήθελαν πολλοί αξιωματικοί και στρατιώτες, να βαδίσουν προς την Κωνσταντινούπολη.

               Η διατεταγμένη από τις συμμαχικές δυνάμεις εκκένωση της Ανατολικής Θράκης από τον ελληνικό στρατό και τον γηγενή χριστιανικό πληθυσμό, αποτέλεσε έκτοτε μιαν αγιάτρευτη πληγή. Αφετηρία της υπήρξε η  διάσκεψη των στρατηγών των συμμαχικών δυνάμεων στο Μουδανιά. Μια διάσκεψη που θεωρητικά μεν συγκλήθηκε για να υπογραφεί συνθήκη ανακωχής μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, στην πράξη όμως υπέκρυπτε την εκκένωση.

Σάββατο 18 Ιανουαρίου 2025

Η δραματική εκκένωση των Σαράντα Εκκλησιών, τον Οκτώβριο του 1922

*Η κεφαλίδα της ιστορικής αναφοράς για τις Σαράντα Εκκλησίες





*Μια άγνωστη αναφορά

της Χ Μεραρχίας

*Πληθυσμός πανικοβεβλημένος

*Τα δεινά και η βροχή

 

 


Γράφει ο Παντελής Στεφ . Αθανασιάδης

 

 

Οι Σαράντα Εκκλησιές υπήρξαν πόλη της Ανατολικής Θράκης με δυναμικό ελληνικό στοιχείο, που ακολούθησε τον Οκτώβριο του 1922, τη μοίρα του Ελληνισμού, ο οποίος υποχρεώθηκε μέσα σε δραματικές συνθήκες να εγκαταλείψει τις πατρογονικές εστίες του και να καταλήξει ανέστιος πρόσφυγας, κυρίως σε Μακεδονία και Θράκη.

 Η γεωγραφική θέση της πόλης, και ο πληθυσμός της που άκμαζε, οδήγησε το ελληνικό κράτος να ιδρύσει από νωρίς και υποπροξενείο. Από την άλλη πλευρά η ακμή του Ελληνικού πληθυσμού, οδήγησε τους Τούρκους να οργανώσουν κατά καιρούς μεγάλες μετοικεσίες Μουσουλμάνων, που δεν κατόρθωσαν όμως να αλλοιώσουν τον χαρακτήρα της περιοχής αυτής, που βρίσκονταν κοντά στα τουρκοβουλγαρικά σύνορα. Απέτυχαν επίσης και οι Βούλγαροι, παρά την άγρια τρομοκρατία, που είχαν εξαπολύσει με τους αιμοδιψείς κομιτατζήδες.

Οι κάτοικοι των Σαράντα Εκκλησιών έζησαν και αυτοί το δράμα του Ελληνισμού του έτους 1922. Είχε προηγηθεί η στρατιωτική ήττα στη Μικρά Ασία, το κάψιμο της Σμύρνης, η κατακρεούργηση του Μητροπολίτη Χρυσόστομου, το κλίμα των δολοφονιών, και η τρομερή προσφυγιά των Μικρασιατών. Έτσι η Συνθήκη των Μουδανιών, τους βρήκε εξαναγκασμένους από τις άδικες αποφάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων να δοκιμάσουν και αυτοί τον εφιάλτη της προσφυγιάς. Τα γεγονότα είναι γνωστά και έχουν περιγραφεί σε αυτή την ιστοσελίδα. Ο Στρατός της Ανατολικής Θράκης, που δεν ηττήθηκε σε καμιά μάχη, έπρεπε να παραδώσει την Ανατολική Θράκη στους Τούρκους. Ο πληθυσμός ριζωμένος από χιλιετίες εκεί έπρεπε να ξεριζωθεί μέσα σε ασφυκτική προθεσμία ενός μηνός. Επρόκειτο για άδικη, βίαιη και εσπευσμένη εγκατάλειψη, υπό δραματικές μάλιστα καιρικές συνθήκες. Ήταν τότε Οκτώβρης μήνας…

Παρασκευή 3 Ιανουαρίου 2025

Μια αυθεντική περιγραφή της άδικης εκκένωσης της Ανατολικής Θράκης, τον Οκτώβριο του 1922

*Απόσπασμα από την πρώτη σελίδα της ιστορικής έκθεσης του Γ' Σ.Σ.






Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης



                 Η άδικη απώλεια της Ανατολικής Θράκης το 1922, με σύμπραξη των θεωρούμενων συμμαχικών κρατών, παρέμεινε στη συλλογική εθνική μνήμη ως χαίνουσα πληγή, που δεν πρόκειται να επουλωθεί.

Τα γεγονότα είναι γνωστά και έχουν περιγραφεί με σειρά άρθρων στην ιστοσελίδα αυτή. Στην Ανατολική Θράκη, υπήρχε ετοιμοπόλεμος ελληνικός στρατός. Και το κυριότερο, δεν υπήρχε τουρκικός στρατός, ο οποίος επιπλέον δεν είχε τα απαιτούμενα αποβατικά μέσα για να μεταφερθούν κεμαλικές δυνάμεις στην Ανατολική Θράκη. Ήττα είχαμε υποστεί στη Μικρά Ασία, όπου κατακρεουργήθηκε ο μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος, κάηκε η Σμύρνη και άλλες πόλεις και χωριά, διώχτηκαν οι Χριστιανοί κάτοικοι ενώ άλλοι βρήκαν το θάνατο… Η Ανατολική Θράκη, που παραδόθηκε στον Μουσταφά Κεμάλ, εξακολουθεί να στοιχειώνει τις μνήμες μας.



*Αρχίζει η μεγάλη περιπέτεια της προσφυγιάς, μέσα σε πρωτοφανή κακοκαιρία 


               Για την μεγάλη αυτή εθνική απώλεια, έχουν γραφεί πολλά. Απόψεις εκφράστηκαν πολλές για τις ευθύνες ξένων και ημετέρων. Περισσότερα έχουν γραφεί υπό μορφή αφηγήσεων αυτοπτών μαρτύρων ή αναμνήσεων μιας σκληρής εποχής που σημαδεύτηκε ανεξίτηλα από το ξεκλήρισμα ενός λαού ριζωμένου στα χώματα εκείνα από τους πανάρχαιους χρόνους.

               Από τον  Νομπελίστα Αμερικανό συγγραφέα Έρνεστ Χεμινγουέι, που νεαρός ακόμα ανταποκριτής της καναδικής εφημερίδας «Τορόντο Σταρ» βρέθηκε εκείνο τον φοβερό Οκτώβριο του 1922 στην Αδριανούπολη και είδε με τα μάτια του το δράμα των διωγμένων Ανατολικοθρακιωτών, έως τον έσχατο παππού ή τη γιαγιά που περιέγραφαν στα εγγόνια τους πώς έφυγαν, όλοι έβαλαν το λιθαράκι τους για να συντηρήσουν τη μνήμη ενός εγκλήματος μεγάλου.

Κυριακή 15 Δεκεμβρίου 2024

Ένα βιβλίο για την αμαχητί απώλεια της Ανατολικής Θράκης, το 1922

*Πανοραμική εικόνα από την παρουσίαση του βιβλίου. 

Στο βήμα ο στρατηγός Χαράλαμπος Λαλούσης, επίτιμος Α/ΓΕΣ




Είχε απόλυτη επιτυχία η χθεσινή παρουσίαση του βιβλίου «Η ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ - Ο φοβερός Οκτώβριος του 1922» που έγινε στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων.

Θράκες της Αθήνας και άλλοι φίλοι της Θράκης, παραβρέθηκαν, παρακολούθησαν τους σημαντικούς ομιλητές και ανανέωσαν τους δεσμούς αγάπης προς τη Θράκη.

Το βιβλίο, είναι προσφορά του συγγραφέα Παντελή Στεφ. Αθανασιάδη προς το  Ίδρυμα Χαριλάου Κεραμέως της Θεσσαλονίκης, το οποίο διέθεσε σημαντικό αριθμό αντιτύπων προς το κοινό της εκδήλωσης, δεδομένου ότι το συγκεκριμένο βιβλίο, δεν πωλείται, αλλά διατίθεται δωρεάν από το Ίδρυμα σε στοχευμένες ομάδες, όπως εκπαιδευτικά Ιδρύματα, συλλόγους, βιβλιοθήκες μουσεία κ.λπ.

Για το περιεχόμενο του βιβλίου, που προέρχεται από μελέτη διπλωματικών και πολιτικών αρχείων, δημοσιευμάτων του Τύπου και πληροφορίες άλλων πηγών μίλησαν ο επίτιμος Α/ΓΕΣ στρατηγός Χαράλαμπος Λαλούσης, ο διεθνολόγος Σταμάτης Γεωργούλης, ο βουλευτής και πρώην υπουργός Άγγελος Συρίγος, ενώ απέστειλε χαιρετισμό ο ποιητής Δημήτρης Ιατρόπουλος.

Αποσπάσματα διάβασαν οι ηθοποιοί Πέτρος Ξεκούκης και Χρήστος Φωτίδης, οι οποίοι με αξιοσημείωτο επαγγελματισμό και σπάνιο ηχόχρωμα φωνής απέδωσαν την ατμόσφαιρα των δραματικών εκείνων ημερών.

Τραγούδησαν οι εκλεκτοί τραγουδιστές Βαγγέλης Δημούδης, Γιώργος Συμεωνίδης και Βασίλης Κοντογιώργος (τραγούδια των Ζωής Τηγανούρια- Κώστα Ασμανίδη, Χρόνη Αηδονίδη και Καρυοφύλλη Δοϊτσίδη).

Ψυχή της εκδήλωσης και μοχλός της μεγάλης επιτυχίας της εκδήλωσης ήταν η πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Διδυμοτείχου  και Περιφερείας των εν Αθήναις κ. Σίσσυ Καζακίδου. Ο σύλλογος υπό την προεδρία της, με τη συμπαράσταση και άλλων μελών του ΔΣ, αναπτύσσει σημαντικές και δυναμικές πρωτοβουλίες για την ανάδειξη της ιστορίας και των τρεχόντων προβλημάτων της Θράκης.

Παρέστη επίσης ο δήμαρχος Διδυμοτείχου Ρωμύλος Χατζηγιάννογλου, ο οποίος δεσμεύθηκε να υλοποιήσει την πρόταση του στρατηγού Λαλούση, ώστε να γίνει παρουσίαση του συγκεκριμένου βιβλίου και στο Διδυμότειχο, το επόμενο έτος. 

Είχε απόλυτη επιτυχία η χθεσινή παρουσίαση του βιβλίου «Η ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ - Ο φοβερός Οκτώβριος του 1922» που έγινε στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων.

Θράκες της Αθήνας και άλλοι φίλοι της Θράκης, παραβρέθηκαν, παρακολούθησαν τους σημαντικούς ομιλητές και ανανέωσαν τους δεσμούς αγάπης προς τη Θράκη.

Το βιβλίο, είναι προσφορά του συγγραφέα Παντελή Στεφ. Αθανασιάδη προς το  Ίδρυμα Χαριλάου Κεραμέως της Θεσσαλονίκης, το οποίο διέθεσε σημαντικό αριθμό αντιτύπων προς το κοινό της εκδήλωσης, δεδομένου ότι το συγκεκριμένο βιβλίο, δεν πωλείται, αλλά διατίθεται δωρεάν από το Ίδρυμα σε στοχευμένες ομάδες, όπως εκπαιδευτικά Ιδρύματα, συλλόγους, βιβλιοθήκες μουσεία κ.λπ.

Για το περιεχόμενο του βιβλίου, που προέρχεται από μελέτη διπλωματικών και πολιτικών αρχείων, δημοσιευμάτων του Τύπου και πληροφορίες άλλων πηγών μίλησαν ο επίτιμος Α/ΓΕΣ στρατηγός Χαράλαμπος Λαλούσης, ο διεθνολόγος Σταμάτης Γεωργούλης, ο βουλευτής και πρώην υπουργός Άγγελος Συρίγος, ενώ απέστειλε χαιρετισμό ο ποιητής Δημήτρης Ιατρόπουλος.

Αποσπάσματα διάβασαν οι ηθοποιοί Πέτρος Ξεκούκης και Χρήστος Φωτίδης, οι οποίοι με αξιοσημείωτο επαγγελματισμό και σπάνιο ηχόχρωμα φωνής απέδωσαν την ατμόσφαιρα των δραματικών εκείνων ημερών.

Τραγούδησαν οι εκλεκτοί τραγουδιστές Βαγγέλης Δημούδης, Γιώργος Συμεωνίδης και Βασίλης Κοντογιώργος (τραγούδια των Ζωής Τηγανούρια- Κώστα Ασμανίδη, Χρόνη Αηδονίδη και Καρυοφύλλη Δοϊτσίδη).

*Το βιβλίο

Ψυχή της εκδήλωσης και μοχλός της μεγάλης επιτυχίας της εκδήλωσης ήταν η πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Διδυμοτείχου  και Περιφερείας των εν Αθήναις κ. Σίσσυ Καζακίδου. Ο σύλλογος υπό την προεδρία της, με τη συμπαράσταση και άλλων μελών του ΔΣ, αναπτύσσει σημαντικές και δυναμικές πρωτοβουλίες για την ανάδειξη της ιστορίας και των τρεχόντων προβλημάτων της Θράκης.

Παρέστη επίσης ο δήμαρχος Διδυμοτείχου Ρωμύλος Χατζηγιάννογλου, ο οποίος δεσμεύθηκε να υλοποιήσει την πρόταση του στρατηγού Λαλούση, ώστε να γίνει παρουσίαση του συγκεκριμένου βιβλίου και στο Διδυμότειχο, το επόμενο έτος. 


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ


*Η πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Διδυμοτείχου και Περιφερείας των εν Αθήναις 
κυρία Σίσσυ Καζακίδου

*Ο συγγραφέας Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης


*Παντελής Αθανασιάδης, Χαράλαμπος Λαλούσης, Σταμάτης Γεωργούλης

*Δήμαρχος Διδυμοτείχου Ρωμύλος Χατζηγιάννογλου 

και Άγγελος Συρίγος βουλευτής και πρώην υπουργός


*Στιγμιότυπο από την εκδήλωση


*Προβολή φωτογραφικού υλικού με Power Point


*Από την παρουσία Θρακών και φίλων της Θράκης


*Την επομένη, ο βουλευτής Έβρου Αναστάσιος Δημοσχάκης, επισκεφθηκε στο γραφείο του, τον Πρόεδρο της Βουλής Κωνσταντίνο Τασούλα και του παρέδωσε αντίτυπα του βιβλίου 
για την Βιβλιοθήκη της Βουλής


Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2024

Αδριανούπολη 1885: Ένας Φράγκος προτρέπει τους Έλληνες… να μην «φραγκέψουν»!!!

*Απόσπασμα του ποιήματος του Λαφφόν από την εφημερίδα "Ήλιος"


 


 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 


               Η Αδριανούπολη πάντα φημίζονταν για τα ονομαστά σχολεία της και το υψηλό επίπεδο Παιδείας και πολιτισμού που παρείχε όχι μόνο στους μόνιμους κατοίκους της αλλά και στους παρεπιδημούντες. Σημαντική ήταν και η λειτουργία του σιδηρόδρομου, που έφερνε σε επαφή του Αδριανουπολίτες με τις νέες τάσεις οι οποίες επικρατούσαν στην Ευρώπη, τόσο στο πεδίο των ιδεών όσο και στην καθημερινότητα. Εξίσου σημαντική ήταν και η παρουσία μεγάλου αριθμού ξένων προξενείων λόγω της σημαντικής γεωστρατηγικής και διπλωματικής θέσης της πόλης, που θεμελιώθηκε στη συμβολή τριών ποταμών.

               Η έκπληξη όμως που δοκιμάζει όποιος ασχολείται με την ιστορία της Αδριανούπολης, είναι πως ανακαλύπτει ότι ένας Γάλλος (Φράγκους τους αποκαλούσαν τότε) το 1885, καλούσε τους Έλληνες να μην… Φραγκέψουν!!! Ήδη από την εποχή εκείνη είχε αναφανεί η τάση να φορούν γυναίκες και άνδρες, ευρωπαϊκά ρούχα και να εγκαταλείπουν τις παραδοσιακές τοπικές φορεσιές. Τότε εμφανίσθηκαν και τα… χωριστά ραφεία.  Τα αμπατζίδικα συνέχισαν να ράβουν τοπικές ενδυμασίες κυρίως πουτούρια, ενώ ευρωπαϊκά ρούχα έραβαν οι φραγκοράφτες.

               Εν προκειμένω η έκπληξη προέρχεται από τον Γουσταύο Λαφφόν (Gustave Adolphe Marie Laffon) που υπηρετούσε ως πρόξενος της Γαλλίας στην Αδριανούπολη.

Ο Λαφφόν από τα νεανικά του χρόνια λάτρεψε την Ελληνική Παιδεία και επιδόθηκε με πάθος στην ποίηση. Γεννήθηκε στη Λάρνακα το 1835. Φοίτησε στο Ελληνικό Σχολαρχείο της Λευκωσίας και σε ηλικία 15 χρονών πήγε στην Βηρυττό, όπου σπούδασε ξένες γλώσσες στο Κολλέγιο Ιησουϊτών. Ακολούθησαν σπουδές στο Παρίσι. Σε ηλικία 19 χρονών διορίστηκε διερμηνέας  του Γαλλικού στρατού στην Κριμαία (1854-1856) και εν συνεχεία τοποθετήθηκε στο γαλλικό υποπροξενείο στην Κρήτη (1861). Στη συνέχεια υπηρέτησε ως διπλωμάτης στα Ιεροσόλυμα, στη Λάρνακα και στη Σμύρνη, από το 1864 έως το 1874,  υποπρόξενος στον Πειραιά  το 1877, πρόξενος στην Αδριανούπολη το 1885-1886, και στη Χιλή το 1888.

Δευτέρα 18 Νοεμβρίου 2024

Τον νομό Έβρου έβλεπε ως έδρα του αντικινήματός του, ο βασιλεύς Κωνσταντίνος το 1967, αλλά τελικά πήγε στην Καβάλα.

*Η στιγμή της αποτυχίας του βασιλικού αντικινήματος. Ο τίτλος της αγγλικής εφημερίδας τα λέει  όλα: "Ο Βασιλιάς φεύγει με δάκρυα"


 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Είναι άγνωστο, αλλά τον νομό Έβρου έβλεπε ως έδρα του αντικινήματός του, ο βασιλεύς Κωνσταντίνος από το Μάιο του 1967, δηλαδή πολύ σύντομα, από τον επικράτηση του πραξικοπήματος των συνταγματαρχών στις 21 Απριλίου 1967. Όπως είναι γνωστό το βασιλικό αντικίνημα πραγματοποιήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 1967 και είχε απόλυτη αποτυχία, αφού ο Κωνσταντίνος με την οικογένειά του, αναγκάσθηκε να φύγει νύχτα από την Καβάλα για τη Ρώμη και οι πραξικοπηματίες να ορκίσουν αντιβασιλέα τον στρατηγό Γεώργιο Ζωιτάκη και πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπαδόπουλο.

               Πώς προέκυψε όμως η επιλογή του νομού Έβρου και μάλιστα από πολύ νωρίς; Η πληροφορία αυτή, περιέχεται σε επιστολή του Αμερικανού πρέσβη Φίλιπς Τάλμποτ, που έστειλε στις 26 Μαΐου 1967 στον Νταν Μπρούστερ, διευθυντή των Ελληνικών Υποθέσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Η επιστολή αυτή βρίσκεται στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ.

Στην επιστολή του ο πρέσβης Τάλμποτ γνωστοποιούσε στην Ουάσιγκτον, ότι την προηγούμενη μέρα (25 Μαΐου) ο βασιλιάς Κωνσταντίνος του περιέγραψε τα περαιτέρω βήματα που σκέφτονταν, στο πώς δηλαδή θα αντιπαρατεθεί στον συνταγματάρχη Παπαδόπουλο και το Επαναστατικό Συμβούλιο.

Δευτέρα 4 Νοεμβρίου 2024

Αλεξανδρούπολη, Οκτώβριος 1922! Το δράμα των συνωστισμένων προσφύγων της Ανατολικής Θράκης!!!

*Έφευγαν με τα τρένα όπως- όπως, όσοι μπορούσαν. Οι άλλοι με τα κάρα ή πεζοπορώντας....


 

 

Παρουσιάζει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Η Αλεξανδρούπολη και όλος ο νομός Έβρου έζησαν τον Οκτώβριου του 1922 απίστευτες σκηνές οδύνης και δυστυχίας χιλιάδων προσφύγων, που διωγμένοι κάτω από ασφυκτικές προθεσμίες έπρεπε να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, τα χωράφια τους, τις κάθε είδους περιουσίες τους στην Ανατολική Θράκη και στριμωγμένοι σε ένα βοϊδάμαξο ή σε ένα τρένο ή πεζοπορώντας, να περάσουν δυτικά του νομού Έβρου για να αρχίσουν μια νέα ζωή.

Αυτή η τρομακτική περιπέτεια, ήταν αποτέλεσμα της διάσκεψης των στρατηγών των συμμάχων της Αντάντ στα Μουδανιά, το Σεπτέμβριο του 1922, όταν εξαιτίας της μεταστροφής του διεθνούς πολιτικού κλίματος φίλοι και εχθροί στράφηκαν κατά της Ελλάδας.

Η απόφαση για αμαχητί παράδοση της Ανατολικής Θράκης, δεν είχε σχέση με πολεμικές συγκρούσεις, όπως συνέβη στη Μικρά Ασία. Ήταν αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών αρχικά της Γαλλίας και της Ιταλίας και μετά και της Αγγλίας, αλλά κυρίως ήταν αποτέλεσμα αλλαγής γεωστρατηγικών και οικονομικών συμφερόντων. Όλοι οι μεγάλοι, υπέγραφαν οικονομικές και άλλες συμφωνίες με τον Μουσταφά Κεμάλ και δεν ήθελαν να δουν τη Ρωσία να κυριαρχεί πολιτικά στη Μικρά Ασία, αφού ήδη στήριζε με όπλα και χρήματα την νέα κατάσταση στην Τουρκία.

Σ’ αυτή την ιστοσελίδα έχει περιγραφεί με διάφορα κείμενα το δράμα του διωγμού των Ανατολικοθρακιωτών.

Σήμερα αποφάσισα, αντί άλλης περιγραφής, να παρουσιάσω αυτούσιο ένα άγνωστο, αλλά πολύτιμο έγγραφο, που είχε συνταχθεί για την Στρατιά Θράκης (διοικητής τότε ο στρατηγός Κωνσταντίνος Νίδερ). Σ’ αυτό περιγράφονται ανάγλυφα, οι τρομερές συνθήκες συνωστισμού των προσφύγων στην Αλεξανδρούπολη και σε άλλους σιδηροδρομικούς σταθμούς του νομού Έβρου.

Αυτό το ντοκουμέντο, από την ιστορία του διωγμού των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης, που ήταν ριζωμένοι εκεί από τα πανάρχαια χρόνια, βρίσκεται στο Ιστορικό και Διπλωματικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών.

Ιδού το έγγραφο, με τη αδρή περιγραφή των τραυματικών εκείνων γεγονότων:

Σάββατο 2 Νοεμβρίου 2024

Ξεπεράσαμε το 1.500.00 επισκέπτες και προχωρούμε!!!!

    Η εφαρμογή που έχω  εδώ αριστερά, μου έδειξε ότι την ιστοσελίδα μου επισκέφθηκαν περισσότεροι από 1.500.000  φίλοι και φίλες. Τους ευχαριστώ όλους... Μου δίνουν δύναμη να συνεχίσω, όσο μπορώ!!!
 


Τρίτη 29 Οκτωβρίου 2024

Ληστεία: Πληγή αγιάτρευτη στη Θράκη του 19ου αιώνα. Λήστευαν έξω από την Αλεξανδρούπολη

 *Το Δεδέαγατς είχε σπουδαίο δικαστικό μέγαρο, αλλά ζητούμενο παρέμενε η απονομή αληθινής Δικαιοσύνης για όλους τους υπηκόους του Σουλτάνου (Τουρκικά κρατικά αρχεία) 




Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η ληστεία, κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για τους κατοίκους της Θράκης, επειδή το Οθωμανικό κράτος δεν έδειχνε ενδιαφέρον για την πάταξή της, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις την υποκινούσε εκ του αφανούς. Οι ληστές ήταν συνήθως άτακτοι βασιβουζούκοι, και συχνά λιποτάκτες του Οθωμανικού στρατού.

               Μια αδρή εικόνα της ληστοκρατίας περί το 1878 μας δίνει ο υποπρόξενος της Ελλάδας στο Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) Γ.Ν.  Καραγιαννόπουλος. Περιγραφικός στις λεπτομέρειες, σε υπηρεσιακή αναφορά του, μας μεταφέρει στο δυστοπικό κλίμα της εποχής του, που επικρατούσε στην ευρύτερη περιοχή της σημερινής Αλεξανδρούπολης.

               Συγκεκριμένα γράφει ότι η ληστεία ήταν «κορυφωμένη πέριξ της πόλεώς μας είς τον ανώτατον βαθμόν». Και δίνει ως παράδειγμα την περίπτωση του αδελφού του προξενικού πράκτορα της Γαλλίας ονόματι Πολίτη Βερνάτζη, που έρχονταν από την Αδριανούπολη, προφανώς με άμαξα. Σε απόσταση δύο ωρών έξω από την Αλεξανδρούπολη τον συνέλαβαν ληστές και του έκλεψαν τα πάντα… «τοσούτον ώστε και αυτά τα περιπόδιά του αφήρεσαν»!!! Του πήραν δηλαδή και τις κάλτσες!!! Τη λέξη περιπόδια, παρεμπιπτόντως, χρησιμοποιεί και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης.

               Ο αδελφός του, όταν το έμαθε με το κύρος του προξενικού πράκτορα της Γαλλίας, ζήτησε από τις Οθωμανικές αρχές αστυνομική δύναμη για να τον ελευθερώσει, γιατί οι ληστές τον είχαν πάρει μαζί του στα ορεινά. Οι Οθωμανικές αρχές αδιαφόρησαν πλήρως και με χίλιες παρακλήσεις του διέθεσαν δύο χωροφύλακες. Έτσι αναγκάσθηκε να μισθώσει και 12 άτομα για να βγει στα βουνά κυνηγώντας τους ληστές ώστε να ελευθερώσει τον αδελφό του. Τελικά τον βρήκε κάπου στο βουνό, γυμνό!!!

               Τρεις μέρες νωρίτερα άγνωστοι ληστές είχαν συλλάβει κάποιους αμαξηλάτες, «αραμπατζήδες» όπως διευκρινίζει στην έκθεσή του ο Καραγιαννόπουλος, που έρχονταν στην Αλεξανδρούπολη και τους έκλεψαν όσα είχαν και δεν είχαν, ενώ σκότωσαν και μερικούς…

*Πωλητές αβδελών επί Τουρκοκρατίας


Εφόνευσαν τον συνάζοντα αβδέλας…

 

               Όμως τότε, κατά τον Καραγιαννόπουλο «άλλον δε συνάζοντα αβδέλας εις τα περίχωρα, αφού του αφήρεσαν παν ό,τι είχε τον εφόνευσαν». Οι αβδέλες, που τις εύρισκαν σε στάσιμα νερά και έλη, χρησιμοποιούνταν για αφαιμάξεις, όσων είχαν υψηλή αρτηριακή πίεση.

               Οι Οθωμανικές αρχές όμως εξακολουθούσαν να αδιαφορούν και να μην παίρνουν μέτρα αντιμετώπισης της ληστείας, που μάστιζε τον τόπο. Ο Καραγιαννόπουλος πάντως στην έκθεσή του το λέει ευθέως: Ποιες τοπικές αρχές να πάρουν μέτρα, όταν οι ίδιες αρχές κατά κανόνα έκλεβαν το κράτος στα φανερά... Όσον αφορά την ασφάλεια των κατοίκων τα ίδια περίπου συνέβαιναν. «Και εις την Γιμουρτζίναν (σ.σ. Κομοτηνή) τα αυτά κακουργήματα πράττονται, ένθα στρατιώται τινές εκτύπησαν δια βολής πιστολίου την δεκαεξαετή θυγατέραν του ιατρού Στεφάνου, Ιταλού, και ήδε είς μέγιστον κίνδυνον ευρίσκεται».

               Συμπερασματικά ο Καραγιαννόπουλος έγραφε προς το υπουργείο Εξωτερικών στην Αθήνα:

«Αι τοιαύται δε βιαιοπραγίαι και τα ανήκουστα αδικήματα πραττόμενα παρά της ενταύθα Οθωμ. Αρχής κατά των υπηκόων της Α. Μ. και ανεξαιρέτως εις τους υπηκόους όλων των εθνών και εις αυτούς ακόμη τους συμμάχους του Σουλτάνου, είνε αδύνατον να εκφρασθώσιν: περιφρονούσα και νόμους και συνθήκας και διεθνές δίκαιον μετέρχεται παν θεμιτόν και αθέμιτον  προς κακοποίησιν των ξένων υπηκόων ανεξαιρέτως και ουδεμίαν θέλουσα να διεκπεραιώσει διαφοράν, όταν συμπέση να υπάρχη τοιαύτη μεταξύ υπηκόων ξένης δυνάμεως και υπηκόου Οθωμανού όπερ δεν δύναμαι να εκπεραιώσω, ως πρέπει, ουδεμίαν υπόθεσιν υπηκόου Έλληνος».

*Το Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη)


Ούτε το Χάττ-ι Χουμαγιούν αρκούσε!!!

 

Και άλλη μια σημαντική παρατήρηση του υποπρόξενου Καραγιαννόπουλου:

«Ο εξαγριωμός ούτος των Οθωμανών, ήρχισεν ν’ αυξάνη εις πολύ μετά την ανάγνωσιν του Χάτι Χουμαγιούν».

Τι ήταν το Χαττ-ι Χουμαγιούν;

         Επρόκειτο για αυτοκρατορικό μεταρρυθμιστικό διάταγμα, που δημοσιεύθηκε το 1856. Η έκδοσή του έγινε κάτω από την πίεση της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας. Στόχος των μεγάλων δυνάμεων ήταν  να ληφθούν νέα μέτρα υπέρ των χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το διάταγμα αυτό, λόγω των μεταρρυθμίσεων που ήθελε να επιβάλει ήρθε σε ευθεία αντίθεση με την παραδοσιακή πολιτική ιδεολογία της Αυτοκρατορίας και σε πολλές περιπτώσεις οι Οθωμανοί θεωρούσαν ότι επρόκειτο για σουλτανική προδοσία. Και αντιδρούσαν με κάθε τρόπο, στις προβλέψεις του, που επιχειρούσαν να προστατεύσουν τους Χριστιανούς. Η άνοδος όμως στο θρόνο του απολυταρχικού σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ Β’ και το ξέσπασμα του Ρωσο-Τουρκικού πολέμου (1877-1878) ανέστειλαν τη διαδικασία φιλελευθεροποίησης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και οδήγησαν στη βαθμιαία επιστροφή του παλαιού γνώριμου απολυταρχικού καθεστώτος.

        Η ληστεία πάντως ήταν μόνιμη πληγή για τους κατοίκους της Θράκης. Από τις 9 Μαρτίου 1854 ο πρόξενος στην Αδριανούπολη Ιωσήφ Βαρότσης γνωστοποιούσε στην Αθήνα το πρόβλημα από πολυάριθμες σπείρες ληστών και κατατρομοκρατούσαν τους κατοίκους της υπαίθρου, οι οποίοι για ασφάλεια κατέφευγαν στις πόλεις. Οι αρχιληστές  Μουμτζής και Βαλαβαντσής- έλεγε- μαστίζουν τα περίχωρα Ραιδεστού και Ζααράς. Μέσα σε μια χρονιά, μόνο ο Βαλαβαντσής είχε σκοτώσει 150 χριστιανούς…

Ο επόμενος πρόξενος στην Αδριανούπολη, ο Γεννάδη,ς σε αναφορά του στις 25 Μαΐου 1877 γνωστοποιούσε στην Αθήνα τα βάσανα των κατοίκων της Θράκης από τους άτακτους Κιρκάσιους, που καταλήστευσαν τον κόσμο. Η πεποίθηση την οποία σχημάτισαν οι χριστιανοί ήταν ότι δεν έχουν να ελπίζουν τίποτα από την Οθωμανική κυβέρνηση «διότι είτε εξ ενόχου αδιαφορίας είτε εξ αδυναμίας οικτράς ουδέν αύτη ενεργεί προς περιστολήν του κακού».

*Η παραλία της Αλεξανδρούπολης το 1899

Ομάδες ληστών ακόμα και το 1890 δρούσαν ανενόχλητες. Στις 5 Ιουλίου ο πρόξενος στο Δεδέαγατς Ν. Νικολάου, ανέφερε, ότι ληστρική ομάδα 18 ατόμων, που είχε συγκροτηθεί στην περιοχή Σουφλίου, από Οθωμανούς πρόσφυγες προερχόμενους από τη Βουλγαρία, περίπου 10 μέρες νωρίτερα, κατέλαβε το δρόμο μεταξύ Σουφλίου και Διδυμοτείχου  «εν ημέρα πανηγύρεως»  συνελάμβανε και λήστευε όλους τους διερχόμενους χριστιανούς. Οι αρχές διέταξαν να βγουν τα αποσπάσματα για την καταδίωξη των ληστών, ισχυρίζονταν όμως ότι οι ληστές δεν πρέπει να είναι Οθωμανοί… αλλά ξένοι. Και προσέθετε ο Νικολάου: «Εν τοις χωρίοις ουδείς των προκρίτων αποφασίζει να εξέλθει διότι φοβείται αν μεν συλληφθή υπό συμμορίας να φονευθή, παρά του πρώτου παρατυχόντος πρόσφυγος Οθωμανού, αρκούν μόνο να λάβη ό,τι εύρει εις την τζέπην. Τοιαύτη εστίν η δημοσία ασφάλεια εν τη περιφερεία μου».

Η ληστεία όντως υπήρξε πληγή αγιάτρευτη για τους κατοίκους της Θράκης του 19ου αιώνα, που προκάλσε πολύ πόνο.

 

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

ΠΗΓΗ

Διπλωματικό και Ιστορικό Αρχείο Υπουργείου των Εξωτερικών

Σάββατο 19 Οκτωβρίου 2024

Έλληνες απατεώνες, έμπαιναν παράνομα στις ΗΠΑ, ως ιερείς, το 1908

*Στιγμιότυπο από την άφιξη μεταναστών στην νήσο Έλλις


 

 

*Τους ανακάλυψε ένας Έλληνας,

που εργάζονταν ως διερμηνέας

στη Βοστώνη

 

 


Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Τα  τελευταία χρόνια του 19ου αιώνα και τα πρώτα χρόνια του εικοστού αιώνα, ήταν ολοζώντανο το όνειρο όλων των φτωχών, να μπορέσουν να μεταναστεύσουν στις ΗΠΑ, για να μπορέσουν να ξεφύγουν από τη μίζερη ζωή στις πατρίδες τους και να ζήσουν την ευημερία της μακρινής αμερικανικής ηπείρου. Δεκάδες καράβια ξεφόρτωναν απελπισμένους μετανάστες στη νήσο Έλλις του Λόνγκ Άιλαντ. Το ταξίδι για την Αμερική ήταν ιδιαιτέρως δύσκολο. Πολυδάπανο και πολυήμερο, καθώς διαρκούσε έως και ένα μήνα και με συνθήκες κάθε άλλο παρά εύκολες.

               Κατά κανόνα τα φτηνά εισιτήρια ήταν για το κατάστρωμα ή για τα αμπάρια. Έφευγαν από τα λιμάνια του Πειραιά και της Πάτρας, περνούσαν από το λιμάνι της Μασσαλίας και μετά το Γιβραλτάρ, ανοίγονταν στο Ατλαντικό ωκεανό, μέσα σε δραματικές συνθήκες ενός πολυήμερου ταξιδιού. Ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στη Μασσαλία, σε έκθεσή του το 1902, σημείωνε: «Ομολογώ ότι μπροστά στο θέαμα των διερχόμενων Ελλήνων η συνείδησή μου εξανίσταται. Οι μετανάστες στους οποίους κάποιοι υπόσχονται τον επίγειο παράδεισο, παύουν να θεωρούνται ανθρώπινα όντα από τη στιγμή του απόπλου του ατμόπλοιου από τη Μασσαλία ή από άλλα ευρωπαϊκά λιμάνια».  

               Στις ΗΠΑ μετανάστευαν τότε ανειδίκευτοι εργάτες, αναλφάβητοι, χωρίς τη γνώση της Αγγλικής γλώσσας. Αναγκάζονταν έτσι να κάνουν τις πιο βαριές χειρωνακτικές εργασίες. Όμως οι περισσότεροι δούλεψαν φιλότιμα και πρόκοψαν. Σπούδασαν και αναδείχθηκαν σπουδαίοι επιστήμονες. Πλούτισαν και ευεργέτησαν την πατρίδα τους. Τελικά όμως ανάμεσά τους μετανάστευαν και διάφοροι απατεώνες.

Τετάρτη 9 Οκτωβρίου 2024

Το κλίμα, που οδήγησε την Ελλάδα, στη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, το 1919.

*Οι ηγέτες των συμμάχων της Αντάντ. Από αριστερά: Βιτόριο Ορλάντο, Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ, Ζορζ Κλεμανσό και Γούντροου Οουίλσον, στη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων. 


 


 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 


                Οι ελληνικοί πληθυσμοί των αλύτρωτων περιοχών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά την λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, έτρεφαν μεγάλες προσδοκίες για απελευθέρωση, μετά τη νίκη των συμμάχων της Αντάντ και της συμπαράταξης με την ηττημένη Γερμανία ως συμμάχων της με ενεργό συμμετοχή, τόσο των Τούρκων όσο και των Βουλγάρων. Η εξέλιξη των γεγονότων δικαίωσε εν μέρει τις ελληνικές προσδοκίες. Επίκεντρο του ενδιαφέροντος, υπήρξε το Παρίσι όπου συνήλθε η Διάσκεψη Ειρήνης, η οποία άρχισε τις εργασίες της στις 12 Ιανουαρίου 1919

               Η Ελλάδα βρέθηκε στο πλευρό των νικητών και παρά τον λαϊκό ενθουσιασμό, τα πράγματα για την κυβέρνηση δεν ήταν εύκολα, σε ό,τι αφορά την ικανοποίηση των εθνικών διεκδικήσεων.

               Όπως γράφει ο Σπύρος Μαρκεζίνης στην «Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος για το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου:

               «Από τώρα και εις το εξής θα αρχίσουν πλέον τα παράπονα, καθ’ ολοκληρίαν δικαιολογημένα των Ελλήνων έναντι των Γάλλων, των Άγγλων και βραδύτερον , κατ’ εξοχήν, εναντίον των Αμερικανών,, οι οποίοι επεδείκνυον εις πάσαν περίπτωσιν την αδυναμίαν των απέναντι των Βουλγάρων, προς τους οποίους εύρισκον πάντοτε τρόπον να συμπεριφέρωνται με επιείκειαν».

Ο αλύτρωτος Ελληνισμός ζούσε έως τότε με τον τρόμο των Βούλγαρων κομιτατζήδων και την αυθαιρεσία των Τούρκων καθώς και την χλευαστική τους στάση. Ήταν συνεχή τα ανθελληνικά προκλητικά επεισόδια, στην Ανατολική Μακεδονία και την Θράκη, ακόμα και μέσα στην Κωνσταντινούπολη.

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...