Η επιτυχημένη επιστημονική διημερίδα στην Νέα Ορεστιάδα, που γιορτάζει τα 100 χρόνια από την ίδρυσή της

*Εικόνα από τις εργασίες στο Πολιτιστικό Πολύκεντρο Νέας Ορεστιάδας

 

 

Με μεγάλη επιτυχία και προσέλευση κοινού πραγματοποιήθηκε στην Νέα Ορεστιάδα η επιστημονική διημερίδα (18 Μαρτίου 2023) με θέμα «Η ίδρυση της Νέας Ορεστιάδας στο ιστορικό γίγνεσθαι: Διεθνείς συγκυρίες και προοπτικές». Η Νέα Ορεστιάδα, γιορτάζει εφέτος τα πρώτα 100 χρόνια από την ίδρυσή της το 1923.

Στην ημερίδα, που έγινε στο Πολιτιστικό Πολύκεντρο της πόλης παρέστησαν οι βουλευτές του νομού Τάσος Δημοσχάκης, Χρήστος Δερμεντζόπουλος της ΝΔ και Νατάσα Γκαρά του Σύριζα και ο δήμαρχος της Νέας Ορεστιάδας Βασίλης Μαυρίδης, οι οποίοι χαιρέτισαν την εκδήλωση. Παρέστησαν επίσης αντιδήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι, ο πρώην δήμαρχος Διδυμοτείχου Παρασκευάς Πατσουρίδης, εκπρόσωποι συλλόγων, πολλοί δημότες της πόλης, κυρίως απόγονοι Καραγατσιανών και Αδριανουπολιτών, αλλά και πολίτες από το γειτονικό Διδυμότειχο.

Τον συντονισμό, είχε η φιλόλογος καθηγήτρια Μαρία Πέτσου.

*Ο καθηγητής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου κ. Ιωάννης Μπακιρτζής

Ο πρώτος ομιλητής της ημερίδας καθηγητής Ιωάννης Μπακιρτζής, του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, ανέπτυξε με ευρύτητα το θέμα «Η “μονοκονδυλιά” της υψηλής διπλωματίας στη Λωζάννη και μια ακόμα προσφυγιά». Με τεκμηρίωση από επίσημες πηγές, περιέγραψε το κλίμα που επικράτησε το 1923 στη Λωζάννη, τα παρασκήνια, τα οποία καθοδηγούσαν τα γεωστρατηγικά συμφέροντα  και τους ανταγωνισμούς των Μεγάλων Δυνάμεων και τα αποτελέσματα αυτής της συνθήκης, που ένα από τα τραυματικά της σημεία, ήταν η παραχώρηση της περιοχής του Καραγάτς στην Τουρκία για να μην πληρώσει η Ελλάδα τις υπέρογκες πολεμικές αποζημιώσεις που απαιτούσε η Τουρκία για να υπογράψει τη συνθήκη ανακωχής. Μίλησε επίσης για την προσφυγιά των κατοίκων του Καραγάτς, που δημιούργησε η συνθήκη της Λωζάνης, μετά τον άγριο διωγμό των Ελλήνων από την Ανατολική Θράκη, τον Οκτώβριο του. Ο κ. Μπακιρτζής έχει προσφυγικές ρίζες, από την Ανατολική Θράκη και τη Μικρά Ασία.

*Ο δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω Βασίλης Παραπαγκίδης

Ο δεύτερος ομιλητής δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω Βασίλειος Παραπαγκίδης, μίλησε με θέμα «Η πολεμική αποζημίωση ενός κράτους και η απαλλοτρίωση μιας πόλης». Ο κ. Παραπαγκίδης με ορθολογική νομική επιχειρηματολογία έθιξε μια πτυχή του ζητήματος, που δημιούργησε η συνθήκη της Λωζάννης εις βάρος των κατοίκων του Καραγάτς και συνήθως δεν συζητείται αναλυτικά με στόχο τη γνώση όλων αυτών των νομικών προβλημάτων, που δεν είναι ευκαταφρόνητα. Βασικά ο ομιλητής υποστήριξε, ότι το κράτος παρέβη το Σύνταγμα, διότι ενώ είναι ο εγγυητής της περιουσίας των πολιτών, στην προκειμένη περίπτωση δεν προστάτευσε την περιουσία των συγκεκριμένων πολιτών και συμφώνησε στην παραχώρηση αστικών ακινήτων και καλλιεργουμένων εκτάσεων, χωρίς να εξασφαλίσει ισόποση και ισότιμη αποζημίωση για τους πολίτες που έχασαν τα πάντα και εκ των υστέρων πήραν κάποιες αποζημιώσεις που σε καμιά περίπτωση δεν ανταποκρίνονταν στην αξία περιουσιακών στοιχείων που εγκατέλειψαν, σε κινητά και ακίνητα πράγματα.

*Ο δημοσιογράφος Παντελής Αθανασιάδης

Ο τρίτος ομιλητής δημοσιογράφος Παντελής Αθανασιάδης, μίλησε με θέμα «Τα εγκαίνια της Νέας Ορεστιάδας 12 Αυγούστου 1923: Ένα αναδρομικό ρεπορτάζ». Ο ομιλητής περιέγραψε εκείνη την οδυνηρή εποχή όταν Καραγατσιανοί και Αδριανουπολίτες διωγμένοι από τις ιδιαίτερες πατρίδες τους, υπό την ηγεσία του ποιμενάρχη τους Μητροπολίτη Πολύκαρπου, φώλιασαν κοντά στη πατρίδα που είχαν τις ρίζες τους και δημιούργησαν τη Νέα Ορεστιάδα. Ειδικότερα, ο ομιλητής είπε:

               «Θεωρώ εξαιρετική τιμή και αισθάνομαι μεγάλη χαρά που βρίσκομαι στο βήμα αυτό, για να σας μιλήσω για εκείνη την ξεχωριστή μέρα, της αγαπημένης πόλης, της Νέας Ορεστιάδας, στην οποία υπηρέτησα ένα μέρος της στρατιωτικής μου θητείας και έκανα πολλούς φίλους. Θερμά ευχαριστώ, την επιτροπή για τους εορτασμούς των 100 χρόνων της Νέας Ορεστιάδας για την ευγενική πρόσκλησή της. Η επιτροπή αυτή, ήδη γράφει τη δική της λαμπρή ιστορία, που θα μείνει ανεξίτηλη στην μνήμη των Ορεστιαδιτών.

Θα σας πω, αυτό που λένε όλοι και είναι πέρα για πέρα αληθινό. Η Νέα Ορεστιάδα, είναι η νεώτερη πόλη της Ελλάδας και ίσως και όλης της Ενωμένη Ευρώπης. Εφέτος γιορτάζει τα εκατοστά της γενέθλια από τις 12 Αυγούστου 1923 .

Τότε, Καραγατσιανοί και Αδριανουπολίτες διωγμένοι από τις ιδιαίτερες πατρίδες τους, υπό την ηγεσία του ποιμενάρχη τους Πολύκαρπου, φώλιασαν κοντά στη πατρίδα που είχαν τις ρίζες τους και δημιούργησαν τη Νέα Ορεστιάδα, πόλη σημαντική της Ελλάδας, αλλά και της Γηραιάς Ηπείρου, αφού βρίσκεται στις προφυλακές των συνόρων της Ενωμένης Ευρώπης.

               Οι συνθήκες του βίαιου διωγμού των Ελλήνων από την Ανατολική Θράκη το φθινόπωρο του 1922 είναι γνωστές.

*Η εφημερίδα "Μακεδονία"

               Η αρχή γι’ αυτή τη δυσμενή εξέλιξη για τον Ελληνισμό, άρχισε από τα Μουδανιά. Η διάσκεψη των στρατηγών των Συμμαχικών Δυνάμεων στις 28 Σεπτεμβρίου 1922, με την Ελλάδα να μην έχει υπογράψει αρχικά, είχε προκαθορίσει την τύχη της Ανατολικής Θράκης: Παραχώρηση στους Τούρκους, που δεν πολέμησαν καθόλου, όταν την απελευθέρωσαν οι Έλληνες τον Ιούλιο του 1920. Ούτε πολέμησαν για να την ανακαταλάβουν το 1922. Ο Τύπος έγραφε απροκάλυπτα, ότι η Θράκη θυσιάσθηκε! Έτσι είχαμε την δραματική και αναγκαστική εκκένωση της Ανατολικής Θράκης από τον γηγενή ελληνικό πληθυσμό, που άνθιζε εκεί από τα πανάρχαια χρόνια. Έφυγαν όλοι μέσα σε δραματικές συνθήκες, ακόμα και του καιρού, που τον Οκτώβριο του 1922 ήταν πολύ βροχερός. Ο ουρανός έκλαιγε… Καραβάνια προσφύγων, με βοϊδάμαξα βουτηγμένα στη λάσπη…

               Το 1923, σημειώθηκε το δεύτερο σκέλος της μεγάλης δοκιμασίας του Ελληνισμού της περιοχής. Είχαν ήδη αρχίσει στη Λωζάννη της Ελβετίας οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

               Το Καραγάτς, στο οποίο είχαν συγκεντρωθεί και πολλοί Αδριανουπολίτες είχε παραμείνει υπό ελληνική κυριαρχία, γιατί ήταν εντεύθεν του ποταμού Έβρου, ο φυσικός ρους του οποίου είχε θεωρηθεί από την συνθήκη των Μουδανιών, ως το φυσικό όριο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

               Στη Λωζάννη οι διαπραγματεύσεις ήταν σκληρές και επίπονες. Ξαφνικά σε κάποια φάση ο Ισμέτ Πασάς, πρόβαλε απαίτηση καταβολής πολεμικών επανορθώσεων από την Ελλάδα προς την Τουρκία για καταστροφές που προκάλεσε ο ελληνικός στρατός κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία το 1919-22. Η Ελλάδα ήταν οικονομικά κατεστραμμένη.

               Ο Ελευθέριος Βενιζέλος αντιπρότεινε να περιληφθεί στη συνθήκη όρος, με τον οποίο η Ελλάδα να αναγνωρίζει ότι έχει υποχρέωση να επανορθώσει όσες ζημίες προκάλεσε ο ελληνικός στρατός στη Μικρά Ασία, η δε Τουρκία να παραιτείται των επανορθώσεων αυτών. Ο Ισμέτ απέκρουσε αυτό το συμβιβασμό. Η τελική απόφαση, όπως όλοι γνωρίζουμε ήταν να αναγκασθεί η Ελλάδα να παραχωρήσει στην Τουρκία την περιοχή του Καραγάτς, με τα χωριά Ντεμερτές και Μπόσνα, για να μην πληρώσει στην Τουρκία τις πολεμικές επανορθώσεις των 4 δισεκατομμυρίων χρυσών φράγκων. Γι’ αυτό εκεί έχουμε χερσαία σύνορα περίπου 12 χιλιομέτρων.

               Μέσα σε εκείνο το ζοφερό κλίμα, οι Καραγατσιανοί μαθαίνοντας τα δυσάρεστα μαντάτα, άρχισαν να σκέπτονται το μέλλον τους.

*Ο Μητροπολίτης Πολύκαρπος και οι Καραγατσιανοί

               Την 1η Ιουνίου 1923, πραγματοποίησαν μια πάνδημη ιστορική συγκέντρωση στην εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων (που κτίστηκε το 1863) και άλλη μια στις 3 Ιουνίου στον Άγιο Κωνσταντίνο (ο οποίος κτίστηκε το 1906). Προέδρευσε ο Μητροπολίτης Πολύκαρπος, ποιμενάρχης της Αδριανούπολης από το 1910, δηλαδή σε δύσκολα χρόνια και σε καιρούς ανταριασμένους. Παρίστατο και ο Μητροπολίτης Λιτίτσης Νικόδημος, που η Μητρόπολή του στο Ορτάκιοϊ είχε περιέλθει στη Βουλγαρική επικράτεια. Αντάλλαξαν γνώμες για την οδυνηρή κατάσταση που δημιουργήθηκε.

               Συγκινημένος ο Πολύκαρπος μίλησε και εξήγησε πώς διαμορφώνεται η κατάσταση. Μίλησε και ο Μητροπολίτης Νικόδημος, καθώς και πολλοί άλλοι. Ο βασικός προβληματισμός όλων ήταν, ΠΟΥ και με ποιο τρόπο θα ήταν δυνατόν να εγκατασταθούν οι κάτοικοι του Καραγάτς, που αποφάσισαν να φύγουν από την πατρίδα τους. Τελικά, κυριάρχησε η άποψη ότι η μαζική εγκατάσταση πρέπει να γίνει κάπου εκεί κοντά, σε ακτίνα  15 έως 19  χιλιόμετρα, ώστε να δημιουργηθεί μια νέα πόλη και να μη διασκορπισθούν οι Καραγατσιανοί, αφού τα περισσότερα χωράφια τους παρέμεναν σε ελληνικό έδαφος με τις νέες συνθήκες, όπως αυτές διαμορφώθηκαν.

               Οι κάτοικοι της άτυχης πόλης δεν έμειναν με σταυρωμένα χέρια. Μια επιτροπή τους ξεκίνησε για την Αθήνα και έγινε δεκτή από τον πρωθυπουργό συνταγματάρχη Στυλιανό Γονατά. Κύριο ερώτημά τους ήταν αν θα τους δοθεί ο αναγκαίος χρόνος για τη συγκομιδή της εσοδείας τους και την πώληση των κουκουλιών. Ο Γονατάς που έζησε στην περιοχή περί το 1907 και τη γνώριζε καλά, τους διαβεβαίωσε ότι θα τους παρασχεθεί ο χρόνος ώστε με άνεση να αναχωρήσουν στις νέες εστίες τους.

               Οι Καραγατσιανοί ξεκαθάρισαν στον πρωθυπουργό ότι και εάν ακόμη εξαιρεθούν από την ανταλλαγή πληθυσμών, αυτοί «πάλιν θα αποδημήσουν μη δυνάμενοι να μείνουν υπό τους Τούρκους». Σε ψήφισμα που εξέδωσαν υπογράμμιζαν ότι αδυνατούν να παραμείνουν στη γενέτειρά τους με όσες εγγυήσεις και αν τους δοθούν γιατί είχαν οδυνηρή εμπειρία από εγγυήσεις που δίνονταν για τυπικούς λόγους.

               Παράλληλα, οι Καραγατσιανοί ερευνούσαν την περιοχή για να βρουν πού θα χτίσουν τη νέα πόλη τους. Τελικά επελέγη η περιοχή, που ήταν γνωστή ως Κουμ Τσιφλίκ και απείχε περί τα 18 χιλιόμετρα από το αγαπημένο τους Καραγάτς. Ο Κωνσταντίνος Περεντίδης, που είχε εργασθεί στο παρελθόν στο τσιφλίκι Τούρκου φεουδάρχη και γνώριζε την περιοχή, πρότεινε να γίνει η νέα πόλη στο Κουμ-Τσιφλίκ. Το ημιαμμώδες έδαφος είχε δώσει στην περιοχή αυτή την ονομασία. Κουμ στα Τουρκικά σημαίνει άμμος. Οι Καραγατσιανοί είχαν πάντα την ελπίδα, ότι θα μπορούσαν κάποτε να επιστρέψουν. Μάταια όμως…

               Οι κάτοικοι από το χωριό Μπόσνα, που περιέρχονταν επίσης στην τουρκική επικράτεια, αποφάσισαν να δημιουργήσουν νέο χωριό, τη Νέα Βύσσα. Αυτοί διάλεξαν τοποθεσία που είναι πιο κοντά στα σύνορα. Πιο κοντά στην παλιά πατρίδα.

*Από τα εγκαίνια της νέας πόλης

               Στη Νέα Ορεστιάδα εν τω μεταξύ άρχισε η άτυπη προεργασία για τη θεμελίωση της νέας πόλης.

          Είχαν ήδη συγκεντρωθεί 1.500 κυβικά μέτρα οικοδομικής ξυλείας και 500 σκηνές για τους εργάτες. Είχαν σταλεί από το κράτος αρχικά 700.000 δρχ. Και βρέθηκε αρκετή πέτρα, για τα θεμέλια των νέων σπιτιών.

               Με εντολή του Αρχηγού Στρατού στρατηγού Μαυρομιχάλη διατέθηκε μια Διλοχία Σκαπανέων Μηχανικού, η ιστορική 11^η Διλοχία με Διοικητή τον ταγματάρχη Μαυραγάνη Σωτήριο. Επίσης στην περιοχή είχαν συγκεντρωθεί εργάτες, τεχνίτες και άλλοι απαραίτητοι για τη δημιουργία της νέας πόλης.

               Η μεγάλη μέρα έφτασε γρήγορα. Τα εγκαίνια της οικοδόμησης της Νέας Ορεστιάδας αποφασίσθηκε να γίνουν στις 12 Αυγούστου 1923, με άλλα λόγια αποφασίσθηκε να τεθεί την ιστορική εκείνη μέρα, ο θεμέλιος λίθος και αμέσως να αρχίσουν οι εργασίες.

               Οι διωγμένοι από την πατρίδα τους Καραγατσιανοί έστειλαν τηλεγράφημα προς το Γενικό Διοικητή Θράκης Σπύρο Δάσιο, με το οποίο τον καλούσαν να παραστεί στην τελετή θεμελίωσης. Το τηλεγράφημα υπέγραφε ο αντιπρόσωπος της Γενικής Διοίκησης στο Καραγάτς Παναγιώτης Μαυρουδής. Το ιστορικό τηλεγράφημα διασώθηκε από τον αείμνηστο ιστορικό της Νέας Ορεστιάδας Τάκη Τσονίδη.         

               Ο Γενικός Διοικητής Θράκης Σπύρος Δάσιος που συνέδεσε το όνομά του με τη δημιουργία της Νέας Ορεστιάδας, πήρε το τρένο από την Κομοτηνή και συνοδευόμενος από τον ιδιαίτερο γραμματέα του Γεώργιο Λούβρη κατέφθασε στο χώρο της τελετής. Εκεί με σιδηροδρομική αμαξοστοιχία ήρθαν από το Καραγάτς στο χώρο του Κουμ Τσιφλίκ οι άλλοι επίσημοι και πολύς κόσμος.

*Σπύρος Δάσιος: Μεταβαίνω Ορεστιάδα αυτοπροσώπως

               Η υποδοχή όμως- σύμφωνα με το ρεπορτάζ- άρχισε νωρίτερα από το γειτονικό Ουρλί, το σημερινό Θούριο. Εκεί περίμενε τον Δάσιο, ο Μητροπολίτης Αδριανούπολης, Πολύκαρπος, που μετά τη συνθήκη των Μουδανιών και τον μαύρο Οκτώβρη του 1922 κατέφυγε στο Καραγάτς, όπως και πολλοί άλλοι Αδριανουπολίτες, με την ελπίδα ότι θα εξομαλυνθεί η κατάσταση και θα επιστρέψουν στα σπίτια τους. Ο Πολύκαρπος ήταν επικεφαλής ειδικής επιτροπής, στην οποία συμμετείχε ο αντιπρόσωπος της Γενικής Διοίκησης Θράκης Παναγιώτης Μαυρουδής, ο υποδιοικητής Ιωάννης Μακαρώνης, ο τμηματάρχης Σπύρος Ευριπίδης, ο επιτελάρχης της ΧΙ Μεραρχίας Παπάς επικεφαλής των επιτελών του, λοχαγού Παπακωνσταντίνου και υπολοχαγού Πισκαράκη, και ο αρχιδιάκονος Γεώργιος Μακαρώνης. Η επιτροπή αυτή προϋπάντησε το Γενικό Διοικητή Θράκης Σπύρο Δάσιο, που έρχονταν με το τακτικό δρομολόγιο του τρένου. Από το Θούριο όλοι μαζί επέστρεψαν στο Κουμ Τσιφλίκ, όπου περίμενε ο κόσμος. Ο πρώτος δήμαρχος Στέφανος Δημητρίου, τους καλωσόρισε με θερμή προσφώνηση.

               Απάντησε ο Δάσιος εκφράζοντας τον πόνο του για τους πρόσφυγες, παράλληλα με την ελπίδα ότι αυτοί οι ξεριζωμένοι, θα γιγαντωθούν, επιδιδόμενοι στην ανέγερση της νέας αυτής πόλης. 

               Ο Δάσιος μίλησε επίσης για την ηρωική θυσία των Καραγατσιανών και υποσχέθηκε ότι το ενδιαφέρον του κράτους δεν θα μειωθεί και με κάθε τρόπο θα επιχειρηθεί να καταστεί λιγότερο οδυνηρή η θέση των προσφύγων.

               Και απευθυνόμενος προς τον Μητροπολίτη Πολύκαρπο τόνισε:

               «Και Σεις Σεπτέ Ιεράρχα, όστις τόσην φρόνησιν και μέγα πατριωτισμόν επιδείξατε εις τους εθνικούς αγώνας, μη παύσητε να καθοδηγείτε και ενθαρρύνετε τους Χριστιανούς Σας, έχοντες υπ’ όψει ότι εν πάση στιγμή και εν παντί θέλετε με ευρίσκει πρόθυμον».

                Ο συγκεντρωμένος κόσμος ξέσπασε σε χειροκροτήματα, ενώ ο Μητροπολίτης Πολύκαρπος εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του λαού προς την κυβέρνηση, την Επανάσταση Πλαστήρα- Γονατά και προς τον Γενικό Διοικητή Θράκης, το όνομα του οποίου, όπως είπε, θα παραμείνει χαραγμένο στις καρδιές των κατοίκων της νέας πόλης. Καταλήγοντας ο Πολύκαρπος υπογράμμισε:

               «Η πίστις και η ελπίς δεν απέλειπεν από το έθνος. Των ενταύθα κατοίκων η εθνική ψυχή εις ουδέν υποκύπτει, αλλ’ απεναντίας νέας εκ των ατυχημάτων δυνάμεις αντλεί».

               Στη συνέχεια μίλησε ο καθηγητής των φημισμένων εκπαιδευτηρίων της Αδριανούπολης Χριστόφορος Δρακοντίδης ποντιακής καταγωγής και με πατριωτικές φράσεις ευχαρίστησε για την πατρική προστασία που παρέχει το κράτος, παρά τις άλλες σοβαρές ανάγκες που αντιμετωπίζει και πρόσθεσε:

               «Οφείλομεν οι πάντες να εμφυτεύωμεν εν ημίν και εις τους παίδας ημών το πολεμικόν και στρατιωτικόν μένος, διότι μόνον δια τούτου θα καταστώμεν ισχυροί δια να ανακτήσωμεν παν ό,τι κακή τη μοίρα απωλέσαμεν».

                Ο Δρακοντίδης τοποθετήθηκε αργότερα ως γυμνασιάρχης στο Διδυμότειχο, όπου πέθανε το 1938.  

*Εικόνα από τις εργασίες στο Πολιτιστικό Πολυκέντρο
         

… Και ήρθε η μεγάλη στιγμή. Ο Μητροπολίτης Πολύκαρπος τέλεσε τον αγιασμό μέσα σε κλίμα κατάνυξης. Ο Σπύρος Δάσιος έθεσε τον θεμέλιο λίθο, δίνοντας ταυτόχρονα εντολή στους αρμόδιους υπαλλήλους να επισπευσθεί η ανέγερση των οικημάτων που είναι αναγκαία για τις κρατικές υπηρεσίες και τα σπίτια για 900 οικογένειες, ανάμεσά τους και λίγοι Αρμένιοι και Εβραίοι, που δήλωσαν ότι θέλουν να εγκατασταθούν στη Νέα Ορεστιάδα. Ήδη ορισμένοι από αυτούς, είχαν μεριμνήσει και έφεραν υλικά, αρχίζοντας να κτίζουν τα πρώτα σπίτια. Η θεμελίωση έγινε στην περιοχή της σημερινής πλατείας, η οποία τιμητικά φέρει σήμερα, το όνομα Πλατεία Σπύρου Δασίου, ο οποίος επιπλέον ανακηρύχθηκε επίτιμος δημότης της.

Ο χρονογράφος της εποχής είχε παρατηρήσει ότι υπήρξε καταφανής η συγκίνηση στα πρόσωπα των παρισταμένων αξιωματικών αλλά και των πολιτών. Συγκινημένοι αλλά και ενθουσιώδεις ήταν οι νέοι κάτοικοι πια, της Νέας Ορεστιάδας. Κομψοί και καλοντυμένοι με τα ευρωπαϊκά τους ρούχα οι Αδριανουπολίτες και Καραγατσιανοί. Με τις πολύχρωμές τοπικές ενδυμασίες τους οι χωρικοί. Όλοι με την ίδια ελπίδα στις καρδιές. Να ριζώσουν, να χτίσουν και να ευημερήσουν, χωρίς να ξεχάσουν.

Την ίδια μέρα τέθηκε ο θεμέλιος λίθος για την ανέγερση ναού.

Ο Δάσιος μιλώντας σχετικά τόνισε:

«Ο Έλλην ουδέποτε εν τω αγώνι ηττάται, όσον τραχύς και είναι ούτος. Θα μετακομίσωμεν και τα οστά ακόμη των πατέρων μας εκ των τάφων ενταύθα και εργαζόμενοι υπό της Παναγίας της Οδηγητρίας, δια του ονόματος της οποίας θέλομεν τιμήσει τον ενταύθα ιδρυόμενον ναόν, οδηγούμενοι θέλομεν ανέλθη τον Γολγοθάν και θα οδηγηθώμεν και πάλιν εκεί, ένθεν σήμερον απομακρυνόμεθα. Εις την ανεγειρομένην ενταύθα εθνικήν στέγην πάντες οφείλομεν να στεγασθώμεν και τούτο διότι συμπίπτει το εθνικό συμφέρον μετά του ατομικού τοιούτου».

               Η εταιρεία των σιδηροδρόμων άρχισε να δημιουργεί την απαιτούμενη διακλάδωση της σιδηροδρομικής γραμμής, ώστε το τρένο να διέρχεται και από την νέα πόλη, που είχε αρχίσει να δημιουργείται.

               Ο Δάσιος διέθεσε επίσης στη νέα πόλη τον τμηματάρχη Σπύρο Ευριπίδη ως γενικό ρυθμιστή του έργου, τον ειδικό για το συγκεκριμένο έργο Λαγοΐδη, μηχανικούς στρατιωτικούς και πολιτικούς και τον προϊστάμενο Εποικισμού Σεραφείμ Σεραφειμίδη με το επιτελείο του. Το ρυμοτομικό σχέδιο της Νέας Ορεστιάδας, είχε εκπονήσει ο μηχανικός Γεώργιος Μαγκλής. Ήταν ένα σχέδιο καλά μελετημένο, με προοπτική ανάπτυξης και επέκτασης της πόλης, με υποδειγματική ρυμοτομία, με φαρδείς δρόμους και μεγάλες πλατείες.

               Η νεώτερη πόλη της Ελλάδος είχε αρχίσει να γεννιέται μέσα από τις στάχτες μιας εθνικής καταστροφής. Οι κάτοικοί της, με θέληση χαλυβδωμένη, ρίζωσαν και έκτοτε δημιουργούν πολιτισμό και ευημερία. Η πρώτη γενιά και οι επόμενες, πάντα θα στρέφουν το βλέμμα τους πάνω από τον ποταμό Έβρο και θα ατενίζουν τις αλησμόνητες πατρίδες, με νοσταλγία. Γιατί εκεί είναι οι δικές τους ρίζες και όλων μας οι αξέχαστες πατρίδες.

               Χρόνια Πολλά, Νέα Ορεστιάδα. Πάντα να προοδεύεις!!!

Η δεύτερη μέρα

 

             Η δεύτερη μέρα της ημερίδας ήταν αφιερωμένη στη νεολαία της πόλης. Μαθητές όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, από το Δημοτικό έως το Λύκειο και φοιτητές, παρουσίασαν εργασίες τους, εκφράζοντας τους προβληματισμούς τους και τις προτάσεις για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής στην Νέα Ορεστιάδα. Όλα τα παιδιά χρησιμοποιώντας τις δυνατότητες της τεχνολογίας παρουσίασαν με εποπτικό και εικαστικό τρόπο ποικίλες εργασίες, οι οποίες εντυπωσίασαν. Ουσιαστικά εκπροσωπούσαν τις κοινότητες των Δημοτικών των Γυμνασίων και των Λυκείων και τους φοιτητικούς συλλόγους του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Συμμετείχαν το 2ο Δημοτικό Σχολείο Ορεστιάδας, το 8ο Δημοτικό Σχολείο Ορεστιάδας, το 1ο Γενικό Λύκειο Ορεστιάδας, το 2ο Γενικό Λύκειο Ορεστιάδας, ο κ. Γιάννης Ριζιώτης βιολόγος και υποψήφιος διδάκτωρ κ.ά.

     Το συντονισμό της δεύτερης μέρας είχε ο Χρήστος Μουταφίδης, γεωπόνος, πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Νέων της Ορεστιάδας.

ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ 

                      19 ΜΑΡΤΙΟΥ 2023                      

Τα εκατό χρόνια της νεώτερης πόλης της Ελλάδας

Το Σάββατο, 18 Μαρτίου, όλοι οι δρόμοι οδηγούν στην 

Νέα Ορεστιάδα, που γιορτάζει τα 100 χρόνια από την ίδρυσή της. 

Χρόνια Πολλά Νέα Ορεστιάδα!!!

Πώς δεν έγινε η Θράκη… Ρουθηνία (!) το 1919, στη Διάσκεψη της Ειρήνης!!!

*Ζωγραφικός πίνακας, για τη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, το 1919

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Είναι άγνωστο, είναι παράδοξο και μπορεί σε όσους δεν το γνωρίζουν να προκαλέσει και γέλια. Και όμως κατά τη διάρκεια των εργασιών της Διάσκεψης για τη Ειρήνη στο Παρίσι το 1919, σε μια επιτροπή, συζητήθηκε το ενδεχόμενο να γίνει η Θράκη… Ρουθηνία!!!

               Τ’ ειν’ τούτο πάλι; Θα ρωτούσε ο Έλληνας στον καφενέ, την ώρα που έπαιζε πρέφα ή τάβλι. Και θα προσπαθούσε να καταλάβει μέσα από σειρά δαιδαλωδών ιστορικών αναφορών και απίστευτων λεπτομερειών, τι είναι αυτή η Ρουθηνία, που κοντέψαμε να την μιμηθούμε, να την εφαρμόσουμε στη Θράκη επειδή του ήθελαν οι Μεγάλες Δυνάμεις και να μην δουν απελευθέρωση οι Θρακιώτες, που την περίμεναν επί 550 και πλέον χρόνια.

Η λέξη Ruthenian προέρχεται από το λατινικό Ruthenus, που την συναντάμε σε μεσαιωνικές πηγές για να περιγράψει τους Σλάβους κατοίκους της Ανατολικής Χριστιανικής Θρησκείας (Ορθόδοξους και Ελληναθολικούς) που ζούσαν στο μεγάλο δουκάτο της Λιθουανίας και, μετά το 1569, στην πολωνική- λιθουανική Κοινοπολιτεία. Ο όρος αυτός συνέχισε να χρησιμοποιείται, στη διάρκεια της πρώην Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας ως επίσημη ονομασία για τους Σλάβους που κατοικούσαν στις επαρχίες της Γαλικίας και της Μπουκοβίνας και στις βορειοανατολικές κομητείες της Ουγγαρίας. Κατοικούσαν βασικά σε εδάφη της πρώην Αυστριακής Αυτοκρατορίας της Γαλικίας  από το 1772 έως το 1918, εδάφη που αντιστοιχούν σε τμήματα της Δυτικής Ουκρανίας.

Κατοικούσαν όμως και σε περιοχές των Καρπαθίων. Η Υποκαρπάθια Ρωσία μάλιστα είχε αυτόνομο καθεστώς το οποίο εγκρίθηκε στη Διάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι με δύο διεθνείς συνθήκες του Σαιν Ζερμαίν το 1919 και του Τριανόν το 1920. Τελικά μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τον Ιούνιο του 1945 η Υποκαρπάθια Ρωσία παραχωρήθηκε από την Τσεχοσλοβακία στη Σοβιετική Ένωση και έγινε η Υπερκαρπαθική Περιφέρεια της Ουκρανικής Σοσιαλιστικής Σοβιετικής Δημοκρατίας. Ανάλογες απορροφήσεις Ρουθηνικών θυλάκων έγιναν από την Ουγγαρία, την Τσεχοσλοβακία και την Πολωνία.  Σήμερα καμιά χώρα δεν περιέχει μια ξεχωριστή διοικητική οντότητα, που ονομάζεται Ρουθηνία…

Επιστημονική Διημερίδα για τη Νέα Ορεστιάδα

Μια σημαντική διημερίδα για Θρακιώτες και όχι μόνο. Η Νέα Ορεστιάδα γιορτάζει τα 100 χρόνια από την ίδρυσή της. Χρόνια Πολλά Νέα Ορεστιάδα!!!!

Οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ για τον Ελευθέριο Βενιζέλο, το 1919

*Ο Ελευθέριος Βενιζέλος (Φωτογραφία από τα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ)

 

 

*Ανέκδοτη εμπιστευτική έκθεση,

με σκληρούς χαρακτηρισμούς

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

               Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, είναι προσωπικότητα μεγάλου πολιτικού μεγέθους, που η φήμη του ξεπέρασε τα στενά όρια της Ελλάδας. Υπήρξε ο πολιτικός, που η παρουσία του στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας ταυτίσθηκε με την υλοποίηση του εθνικού οράματος της Μεγάλης Ιδέας. Υπήρξε ωστόσο αντιφατική προσωπικότητα. Ανέλαβε μεγάλα πολιτικά ρίσκα και επέδειξε μοναδική ικανότητα να συμβιβάζεται και να προσαρμόζεται στις συγκυρίες, ακόμα και όταν ήταν αντιφατικές και εναλλασσόμενες.

               Αγαπήθηκε παράφορα από τους οπαδούς του και μισήθηκε όσο κανένας από τους αντιπάλους του. Οι οπαδοί τον αποθέωναν. Οι αντίπαλοί του οργάνωσαν εναντίον  του και δολοφονικές απόπειρες.

               Το 1919, βρέθηκε στο απόγειο της πολιτικής του καριέρας στη Σύνοδο Ειρήνης του Παρισιού. Η Σύνοδος αυτή, οργανώθηκε από τις νικήτριες συμμαχικές δυνάμεις της Αντάντ και των ΗΠΑ στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, προκειμένου αφενός να συσταθεί ένας παγκόσμιος σύνδεσμος των εθνών, που θα πάρει την ονομασία Κοινωνία των Εθνών και αφετέρου να τεθούν υπό διαπραγμάτευση οι συνθήκες ειρήνης μεταξύ των συμμάχων και των ηττημένων Κεντρικών Αυτοκρατοριών.

               Μεταξύ των αποτελεσμάτων αυτής της Συνόδου ήταν και η Συνθήκη των Σεβρών που υπογράφηκε στις 28 Ιουλίου 1920 (παλαιό ημερολόγιο). Επρόκειτο για μία από τις επιμέρους συνθήκες ειρήνης, που υπογράφηκε ανάμεσα στους νικητές του Α΄ Παγκοσμίου και την ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία, στην πόλη Σέβρ της Γαλλίας. Στη συνθήκη αυτή οριστικοποιούνταν ο διαμοιρασμός των εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και η απόδοση στην Ελλάδα των εδαφών, που διεκδικούσε ιστορικά. Η Συνθήκη των Σεβρών πρόβλεπε κυρίως την απόδοση του μεγαλύτερου μέρους της Ανατολικής Θράκης και της ευρύτερης περιοχής της Σμύρνης στην Ελλάδα.

ΘΡΑΚΙΚΑ: Θησαυροφυλάκιο γνώσης και ιστορίας

*Από την παρουσίαση του νέου τόμου των Θρακικών στη Μέγαρο Μουσικής

                                                                                                                    

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Τα «Θρακικά» η γνωστή επιστημονική έκδοση του Θρακικού Κέντρου- Εταιρείας Θρακικών Μελετών, αποτελεί το μακροβιότερο όργανο, υπόμνησης της Θρακικής ιστορίας, της παράδοσης και του πολιτισμού των Θρακών, της ενιαίας Θράκης, η οποία έχει κατατμηθεί και παραχωρηθεί σε τρία κράτη. Στην Ελλάδα δικαιωματικά και βάσει ιστορικών υποθηκών, στη Βουλγαρία η οποία προσάρτησε βίαια τη Βόρεια Θράκη και στην Τουρκία, η οποία κατέχει την απελευθερωμένη Ανατολική Θράκη με βάση την αλλαγή στάσης των θεωρούμενων «συμμάχων» μας και την επαίσχυντη διάσκεψη των στρατηγών της Αντάντ στα Μουδανιά. Η Ελλάδα κατέχει το μικρότερο «κομμάτι» της Θράκης.

               Η ιστορία των «Θρακικών» ανάγεται στο 1927. Τότε διακεκριμένοι Θράκες διωγμένοι βίαια από τις ιδιαίτερες πατρίδες τους ίδρυσαν στην Αθήνα το Θρακικό Κέντρο, το οποίο κατά το πρώτο έτος της λειτουργίας του είχε 383 μέλη. Το 1938 ιδρύθηκε και η εταιρεία Θρακικών Μελετών. Το 1992 ενώθηκαν τα δύο αυτά σωματεία και αποτέλεσαν πλέον τον ενιαίο φορέα με την ονομασία Θρακικό Κέντρο- Εταιρεία Θρακικών Μελετών

               Μια από τις βασικές μέριμνες τις πρώτες μέρες της ίδρυσης του Θρακικού Κέντρου, ήταν και η έκδοση επιστημονικού περιοδικού. Στόχος που επιτεύχθηκε τον αμέσως επόμενο χρόνο, το 1928, με την έκδοση των Θρακικών.

Τα Αμερικανικά Εθνικά Αρχεία για τα «ντουρντουβάκια» του 1941-1944 σε Ανατολική Μακεδονία και Θράκη

 

*Απόσπασμα από τα Αμερικανικά Εθνικά Αρχεία για τη Βουλγαρική Κατοχή

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Η Βουλγαρία βαρύνεται ιστορικά με σειρά εγκλημάτων, μερικά από τα οποία- δυστυχώς- δεν δικαιώθηκαν ποτέ. Ένα από αυτά ήταν η καταναγκαστική εργασία που επέβαλε, σε κατακτημένες περιοχές. Καταναγκαστική εργασία, με κρυφό στόχο την εξόντωση χιλιάδων ανθρώπων. Ο απάνθρωπος αυτός θεσμός, έμεινε στη μνήμη των γειτονικών προς τη Βουλγαρία χωρών με την ονομασία «ντουρντουβάκια». Θύματα αυτού του θεσμού, υπήρξαν χιλιάδες Θράκες και Μακεδόνες.

            Η λέξη «τα ντουρντουβάκια» είναι εξελληνισμένη  παραφθορά της βουλγαρικής λέξης трууJдови войски (τρούντοβι βόιτσκι) που σημαίνει τάγματα εργασίας ή του трууJдов войник (τρούντοβ βόινικ) δηλαδή φαντάρος για αγγαρείες.

Βασικά κατά τα έτη 1916-1918, δηλαδή κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου θεσμοθετήθηκε από το Βουλγαρικό κράτος η καταναγκαστική εργασία, με ελάχιστο φαγητό και νερό. Εργάζονταν σε τρομερές συνθήκες άνδρες από τις κατεχόμενες περιοχές, ηλικίας από 16 μέχρι 60 χρονών, που τους οδηγούσαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Βουλγαρία.  Οι συνθήκες θύμιζαν τα παρόμοια στρατόπεδα συγκέντρωσης που λειτούργησαν αργότερα από τους Χιτλερικούς ή τα τάγματα εργασίας, τα λεγόμενα «Αμελέ Ταμπουρού» των Τούρκων στη Μικρά Ασία, που και αυτά έγιναν με εισήγηση Γερμανών συμβούλων.

Η Βουλγαρία που δεν τιμωρήθηκε ποτέ για τα εγκλήματα στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, επανέλαβαν την ίδια τακτική όταν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κατέλαβαν τη Δυτική Θράκη (πλην του νομού Έβρου) και την Ανατολική Μακεδονία, κατά παραχώρηση των Χιτλερικών, χωρίς δηλαδή να πολεμήσουν.

Ακολουθώντας με αφοσίωση τον Πατερούλη

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

https://www.kathimerini.gr/culture/562274332/akoloythontas-me-afosiosi-ton-pateroyli/

*Το βιβλίο του Νίκου Μαραντζίδη

 

*«Στη σκιά του Στάλιν»

*Προδημοσίευση από το βιβλίο

του Νίκου Μαραντζίδη

 

 

«Αν και συστάθηκε το 1918 ως τυπικό σοσιαλιστικό κόμμα, το ΚΚΕ διαμόρφωσε την εικόνα, πως αποτέλεσε ένα από τα πλέον νομιμόφρονα ευρωπαϊκά κομμουνιστικά κόμματα προς τη Μόσχα. Στα μέσα του 20ού αιώνα, είχε πλέον ασπαστεί το πνεύμα του σοβιετικού διεθνισμού πιο ένθερμα από κάθε άλλο κομμουνιστικό κόμμα της Δυτικής Ευρώπης (με την εξαίρεση ίσως του Πορτογαλικού Κομμουνιστικού Κόμματος).

Ενώ άλλα κομμουνιστικά κόμματα ακολούθησαν τη δική τους εθνική πορεία προς τον σοσιαλισμό, το ΚΚΕ διατήρησε ιδιαιτέρως στενές σχέσεις με τη Μόσχα και τα αδελφά κόμματα των Βαλκανίων. Κανένα άλλο δυτικοευρωπαϊκό κομμουνιστικό κόμμα δεν βρέθηκε σε τόσο στενή επαφή με την ΕΣΣΔ και τις Λαϊκές Δημοκρατίες επί τόσο πολλά χρόνια».

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εξιστόρηση της πορείας του ΚΚΕ αποτελεί το νέο βιβλίο του Νίκου Μαραντζίδη, που κυκλοφορεί αυτές τις ημέρες από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια με τίτλο «Στη σκιά του Στάλιν. Μια παγκόσμια ιστορία του ελληνικού κομμουνισμού». Το βιβλίο κυκλοφόρησε στα αγγλικά από το Cornell University Press και μεταφράστηκε στα ελληνικά από τον Χρήστο Γεμελιάρη. Ακολουθεί χαρακτηριστικό απόσπασμα.

Η. Μ.

 

Μια άγνωστη ιστορία γλωσσικής τρέλας στο Ιμπρίκ Τεπέ Ανατολικής Θράκης, το 1909!

*Το δημοσίευμα της εφημερίδας "Ακρόπολις" του 1909

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Πώς μπορεί να μπλέξει κανείς όταν έχει να αντιμετωπίσει ένα καχύποπτο αστυνομικό της Τουρκίας του 1909 και ένα κακό διερμηνέα, που δεν γνωρίζει καλά Ελληνικά… Μια ιστορία καθημερινής τρέλας στη μακρινή αλύτρωτη Θράκη.

               Το γεγονός που θα αφηγηθούμε, είχε αφετηρία το Ιμπρίκ Τεπέ, ελληνικό χωριό με αρβανιτόφωνους κατοίκους στην περιφέρεια της διοίκηση του Ουζούν Κιοπρού (Μακρά Γέφυρα). Συνέβη στα μέσα Ιουνίου 1909.

               Συγκεκριμένα ο δάσκαλος Ευστάθιος Παπακωνσταντίνου με καταγωγή από την Αγαθούπολη επρόκειτο να αποχωρήσει από το Ιμπρίκ Τεπέ για την Κωνσταντινούπολη. Έστειλε τις αποσκευές του  στον γνωστό του Αθανάσιο Αθηνοδώρου για να φροντίσει αυτός να τις στείλει στην Κωνσταντινούπολη. Έγραψε και μια επιστολή προς το φίλο του, η οποία είχε ένα υστερόγραφο, που έγραφε:

               «Εάν τι πλείον δώσητε του ενός μετζηδιέ τον οποίον σας στέλλω δια τα έξοδα της αποστολής των αποσκευών, γράψατέ μου υπό την ανωτέρω διεύθυνσιν εν Κων/πόλει και σας τα στέλλω».

               Η αθώα αυτή επιστολή, έπεσε- άγνωστο πώς- στα χέρια της Αστυνομίας του νεοτουρκικού καθεστώτος και με την ασχετοσύνη του μεταφραστή, συνετέλεσε στην άμεση σύλληψη του δασκάλου.

               Συνελήφθη και οδηγήθηκε στο Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) με αστυνομική συνοδεία και από εκεί στο Ουζούν Κιοπρού, όπου υπήρχε το… σώμα του εγκλήματος!!!

               Ο ατυχής δάσκαλος μετά από σειρά περιπετειών οδηγήθηκε στην εκατόνταρχο (γιούζμπαση) της Αστυνομίας του Ουζούν Κιοπρού και υποβλήθηκε σε ανάκριση, αλλά κανένα ενοχοποιητικό στοιχείο δεν προέκυψε. Τι συνέβη;

               Ο δυστυχής Παπακωνσταντίνου είχε κατηγορηθεί ως μέλος της Εθνικής Εταιρείας που δρούσε στην Ελλάδα!!! Οι Τούρκοι καχύποπτοι όντες έβλεπαν την Εθνική Εταιρεία ως συνωμοτούσα εναντίον τους.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και το πολίτευμα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  

https://www.kathimerini.gr/world/562240183/o-eleytherios-venizelos-kai-to-politeyma/ 

*Αριστερά: Η «Τριανδρία», ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης, ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο στρατηγός Παναγιώτης Δαγκλής, που πραγματοποίησε το Κίνημα της Εθνικής Άμυνας. Ο Βενιζέλος στην επιστολή του αφήνει πολύ προσεκτικά υπονοούμενα για το πρόσωπο του βασιλιά, γράφοντας ότι δεν επιθυμεί να αλλάξει τον «βασιλεύοντα οίκο». Δεξιά: 14 Ιουνίου 1913. Ο Ελ. Βενιζέλος και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. [ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ «ΕΛΛΑΔΑ, 20ός ΑΙΩΝΑΣ, ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ»]

 

*Μια σημαντική επιστολή 

του αρχηγού των Φιλελευθέρων

τον Οκτώβριο του 1916, 

περίοδο κορύφωσης 

του Εθνικού Διχασμού

 

Του κ. ΣΠΥΡΟΥ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ*

 

Οκτώβριος 1916. Ο Εθνικός Διχασμός κορυφώνεται, όπως αποδεικνύουν και τα «Νοεμβριανά», που θα ακολουθήσουν έναν μήνα αργότερα. Η Ελλάδα έχει χωριστεί στα δύο: το Κράτος των Αθηνών με τους βασιλικούς, απέναντι στην «Προσωρινή κυβέρνηση» της Θεσσαλονίκης με ηγέτη τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Η επιστολή που παρουσιάζεται σήμερα στην «Καθημερινή» αποδεικνύει ότι, ακόμη και σε συνθήκες διχασμού και οξείας πολιτικής σύγκρουσης, η θεσμική προσέγγιση των μεγάλων προβλημάτων είναι και εφικτή και επιβεβλημένη.

Όπως είναι γνωστό, αιτία του Εθνικού Διχασμού ήταν η διαφωνία μεταξύ του βασιλιά Κωνσταντίνου και του Ελευθερίου Βενιζέλου γύρω από τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Κωνσταντίνος επεκαλείτο τη διαδεδομένη αντίληψη στις μοναρχίες της εποχής εκείνης, ότι στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας αποκλειστικά αρμόδιος ήταν ο βασιλιάς, ως «ενοποιητικό στοιχείο του έθνους» και πρόσωπο «υπεράνω» των πολιτικών αντιπαραθέσεων. Αντίθετα, ο Βενιζέλος στηριζόταν στην ουσία της δημοκρατίας και του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος, που καθιστούσε την κυβέρνηση αρμόδια και πολιτικά υπεύθυνη για όλα ανεξαιρέτως τα ζητήματα του τόπου. Η θεσμική αυτή διαφωνία δεν άργησε να προσωποποιηθεί. Ο Βενιζέλος χαρακτηρίστηκε από μεγάλη μερίδα του αντιβενιζελικού Τύπου και πολιτικού κόσμου ως «αντιδυναστικός». Πράγματι, ο Βενιζέλος είχε κάθε λόγο να είναι εναντίον της βασιλείας. Λόγω της στάσης του Κωνσταντίνου, ο Βενιζέλος δεν μπόρεσε να εφαρμόσει την πολιτική για την οποία εκλέχθηκε, εξαναγκαζόμενος σε παραίτηση και σε δημιουργία μιας δεύτερης κρατικής οντότητας.

Το μείζον βραβείο στα ελληνικά γράμματα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/world/562145488/to-meizon-vraveio-sta-ellinika-grammata/

*Στοκχόλμη, 10 Δεκεμβρίου 1979. Ο Οδυσσέας Ελύτης παραλαμβάνει το Νομπέλ Λογοτεχνίας από τον βασιλιά της Σουηδίας, Κάρολο Γουσταύο. «Αυτή είναι η μεγαλύτερη θυσία μου για τον ελληνικό λαό: να φοράω αυτό το φράκο», έλεγε ο ποιητής. Φωτ. ASSOCIATED PRESS

 

 

*Ο Οδυσσέας Ελύτης,

που αφιέρωσε τη ζωή του

στην υπηρεσία της ποίησης,

τιμάται με το Νομπέλ Λογοτεχνίας

Γράφουν ο κ. ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΓΑΡΑΝΤΟΥΔΗΣ

και η κ. ΜΑΡΙΑ ΡΩΤΑ

 

Είναι 18 Οκτωβρίου 1979 όταν αναγγέλλεται η απονομή του Νομπέλ Λογοτεχνίας στον εξηνταοκτάχρονο τότε ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, ο οποίος είχε από χρόνια συσπειρώσει κι εξακολουθούσε ακόμη να συνεγείρει όλους τους Έλληνες με τον στίχο «Της Δικαιοσύνης ήλιε νοητέ», τον πασίγνωστο λόγω της μελοποίησής του από τον Μίκη Θεοδωράκη.

Είναι η εποχή της ελπιδοφόρας και «πολύχρωµης» Μεταπολίτευσης – «Κι όλα γύρω µου έτρεχαν. Πράγµατα και άνθρωποι έτρεχαν, έτρεχαν» (Ελύτης, «Μαρία Νεφέλη»). Εποχή που παροτρύνει τον µεταπολιτευτικά δραστικώς παρόντα– και διά της τέχνης του αιρετικά πολιτικό ποιητή– να αποδεχτεί το Νοµπέλ, χωρίς συµβιβασµούς και χωρίς προκαταλήψεις, αποτιµώντας το, όχι ως υπόθεση προσωπική, αλλά ως προβολή όλης της χώρας. Έως τότε είχε εκδώσει 11 ποιητικά βιβλία και είχε αρνηθεί πολλά βραβεία και τιµές (τόσο ελληνικά, και από την Ακαδηµία Αθηνών, όσο και διεθνή) υποστηρίζοντας πως η αφιλοκερδής πράξη της (αποµονωµένης) ποιητικής δηµιουργίας είναι µια αποστολή: «Αγνοηµένος σ’ έναν γιαλό της Πάρου ο Αρχίλοχος, αποµονωµένος σ’ ένα κελί του Ναού της Θεοτόκου ο Ρωµανός ο Μελωδός, κλεισµένος σ’ ένα καµαράκι της Κέρκυρας ο ∆ιονύσιος Σολωµός, χωρίς να περιµένουν τίποτε και από κανέναν, µε δέος και αφοσίωση, ζύγιαζαν µία-µία τις λέξεις που έφτασαν ως εµάς. Σε µήκος εικοσιπέντε αιώνων είπανε τον “ουρανό” ουρανό και τη “θάλασσα” θάλασσα – ένα φαινόµενο που δεν παρουσιάζεται σε καµµιά χώρα του πολιτιστικού µας κύκλου κι ένα προνόµιο για τον ποιητή που δεν το έχει κανείς άλλος ποιητής σε καµµιάν άλλη γλώσσα» (Ελύτης, Επιστολή προς την Πρυτανεία του ΑΠΘ για την αναγόρευσή του σε επίτιµο διδάκτορα το 1978, αναγόρευση η οποία έγινε «δι’ αντιπροσώπου», Θανάσης Τσίγγανας, «Η Καθηµερινή», 20 Σεπτ. 2003).

Πόσους πίνακες για τη σφαγή της Σαμοθράκης ζωγράφισε ο Auguste Vinchon;

*Ο εμβληματικός πίνακας του Auguste Vinchon, που ανήκει στο Μουσείο του Λούβρου και εκτίθεται περιοδικά.

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η σφαγή της Σαμοθράκης το 1821, αυτό το φοβερό ολοκαύτωμα, που στις μέρες του δεν είχε γίνει ευρύτερα γνωστό, γνωρίζουμε ότι συγκίνησε το Γάλλο ζωγράφο Auguste Vinchon ο οποίος ζωγράφισε το γνωστό σήμερα πίνακά του, που ανήκει στις συλλογές του Μουσείου του Λούβρου και έχει τίτλο «Après le massacre de Samothrace» (Μετά τη σφαγή της Σαμοθράκης). Τον πίνακα αυτό γνωρίσαμε στην Ελλάδα όταν πριν από μερικά χρόνια η Εθνική Πινακοθήκη οργάνωσε μεγάλη έκθεση με έργα Γάλλων ζωγράφων και εκτέθηκε μεταξύ άλλων και το εμβληματικό αυτό έργο.

               Ωστόσο φαίνεται πως ο πίνακας αυτός δεν είναι μοναδικός. Γιατί ο ζωγράφος Auguste Vinchon ζωγράφισε και δεύτερο εντελώς παρόμοιο πίνακα, ο οποίος βρίσκεται σήμερα στην Κύπρο!

               Ας ξετυλίξουμε το κουβάρι από την αρχή.

               Ο Γάλλος ζωγράφος επηρεασμένος από τη σφαγή της Σαμοθράκης (Για το Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης και το Λογχισμένο Ευαγγέλιο διαβάστε στο https://sitalkisking.blogspot.com/2021/10/1906.html) ζωγράφισε το συγκεκριμένο πίνακα και σύμφωνα με τα στοιχεία του Μουσείου του Λούβρου, τον εξέθεσε στο Μεγάλο Σαλόνι των Παρισίων το 1827. Αργότερα τον ίδιο πίνακα εξέθεσε και στην Παγκόσμια Έκθεση των Παρισίων του 1855. Μετά το θάνατο του Auguste Vinchon η χήρα του δώρισε το 1856, το έργο αυτό στο Μουσείο του Λούβρου, μαζί με άλλα έργα. Ο πίνακας μεταφέρθηκε στο μουσείο της Αρλ στις 3 Οκτωβρίου 1872. Μεταφέρθηκε στο μουσείο της Αμιέν στις 21 Μαρτίου 1904. Τελικά ο πίνακας επέστρεψε στο Μουσείο του Λούβρου το 1942, όπου βρίσκεται από τότε και κατά περιόδους εκτίθεται.

Γεννάδειος Βιβλιοθήκη: Εκπέμπει και «άρωμα» Θράκης

*Ο Γεώργιος Γεννάδιος, Εθνική Πινακοθήκη, έργο του Ludwig Thiersch,

 

 

*Ο Γεώργιος Γεννάδιος 

γεννήθηκε στη Σηλυβρία

*Εξελίχθηκε σε διδάσκαλο του Γένους

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη είναι μία από τις πλέον πλούσιες σε βιβλία και οργανωμένες βιβλιοθήκες της Ελλάδας. Πήρε το όνομα «Γεννάδειος» προς τιμήν του Θρακός Γεωργίου Γενναδίου (1786-1854), μεγάλου Διδασκάλου του Γένους και πατέρα του ιδρυτή της Βιβλιοθήκης διπλωμάτη Ιωάννη Γενναδίου, λογίου και μεγάλου συλλέκτη των βιβλίων.

Η φημισμένη αυτή βιβλιοθήκη σχετίζεται με το Γεώργιο Γεννάδιο, ο οποίος γεννήθηκε στη Σηλυβρία της Ανατολικής Θράκης και διέπρεψε στα γράμματα, ώστε σήμερα να συγκαταλέγεται στους μεγάλους διδάσκαλους του Γένους. Υπενθυμίζεται ότι στη Σηλυβρία γεννήθηκε και ο Άγιος Νεκτάριος.

Ο Γεώργιος Γεννάδιος γεννήθηκε στη Σηλυβρία το 1786. Η οικογένειά του ήταν ευσεβής και κατά παράδοση ένα από τα παιδιά της έπρεπε να αφιερωθεί στη διακονία της Εκκλησίας. Αυτό συνέβαινε από γενεά σε γενεά. Μετά το θάνατο του πατέρα του η οικογένειά του μετακόμισε στα Δολιανά Ηπείρου, όπου διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα. Συμπλήρωσε τις σπουδές του στα Ιωάννινα και σε ηλικία 11 ετών εστάλη στη Ρουμανία σε ένα θείο του ηγούμενο σε ελληνικό μοναστήρι του Βουκουρεστίου. Εκεί συνέχισε τις σπουδές του με δάσκαλο τον επιφανή Λάμπρο Φωτιάδη. Όταν ολοκλήρωσε τις σπουδές του το 1809 συνόδευσε ως παιδαγωγός αν και νεότατος, τους γιους ενός Έλληνα μεγιστάνα της Ρουμανίας στη Λειψία, όπου επωφελήθηκε από την ευκαιρία που του δόθηκε και έκανε νέες σπουδές στην ιατρική, στη Γερμανία. Επειδή όμως το μάθημα της ανατομίας τους προκαλούσε αποτροπιασμό, στράφηκε τελικά στη φιλολογία. Έτσι κατόρθωσε να αναδειχθεί σε ένα σπουδαίο φιλόλογο και ο αρχιμανδρίτης Νεόφυτος Δούκας να τον καλέσει να διδάξει το 1815 στη Αυθεντική Σχολή Βουκουρεστίου.

Βασιλεύς Αλέξανδρος: Πορεία νίκης και ελευθερίας από Σμύρνη, σε Πάνορμο, σε Ραιδεστό, σε Δεδέαγατς και Αδριανούπολη, το 1920.

*Ο βασιλεύς Αλέξανδρος παρακολουθεί από τον "Αβέρωφ" την απόβαση των ελληνικών δυνάμεων στη Ραιδεστό 

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η μεγάλη περιοδεία, που έκανε στις αρχές του Ιουλίου 1920, ο βασιλεύς Αλέξανδρος ήταν μια αλησμόνητη πορεία νίκης και ελευθερίας. Ξεκίνησε από το Παλαιό Φάληρο επιβαίνοντας στο θρυλικό θωρηκτό «Αβέρωφ» πήγε μόνο στο λιμάνι της Σμύρνης, επισκέφθηκε τον αρχιστράτηγο Λεωνίδα Παρασκευόπουλο στην Πάνορμο, παρέστη στην απόβαση απελευθέρωσης της Ραιδεστού, πήγε σε Αλεξανδρούπολη και Κομοτηνή και μέσω Διδυμοτείχου έφτασε στο Καραγάτς για να εισέλθει στην Αδριανούπολη, μια μέρα μετά την απελευθέρωσή της. Το έθνος ζούσε τότε μοναδικές και αλησμόνητες στιγμές σε όλα τα μέτωπα.

               Τον Ιούλιο του 1920 ο βασιλεύς Αλέξανδρος είχε πρόθεση να επισκεφθεί τη Σμύρνη και το Μικρασιατικό Μέτωπο. Από την πλευρά όμως των Μεγάλων Δυνάμεων διατυπώθηκαν αντιρρήσεις για την επίσκεψη αυτή. Η κυβέρνηση Βενιζέλου φαίνεται πώς θορυβήθηκε και αποφάσισε να μην γίνει η επίσκεψη αυτή, παρά το γεγονός ότι ο λαός της Σμύρνης  είχε αρχίσει προετοιμασίες για μεγάλη υποδοχή.

               Τελικά στις 10 μ.μ. στις 2 Ιουλίου ο Αλέξανδρος φορώντας στολή ναυάρχου πήγε στο Φάληρο και  επιβιβάσθηκε στο θωρηκτό «Αβέρωφ» για να αναχωρήσει. Τον συνόδευαν οι υπασπιστές του Σούτσος, Σκουμπουρδής, Μελάς και Σοφιανός, καθώς και ο αρχηγός του Στρατιωτικού του Οίκου στρατηγός Κόρακας.

               Στην πλατεία του Φαλήρου ο κόσμος τον χειροκρότησε και ζητωκραύγαζε:

-Και στην Πόλη!!!

Στις 4 Ιουλίου έκπληκτος ο λαός διάβαζε στις εφημερίδες ότι οι Βούλγαροι κομιτατζήδες συνέχιζαν στην Θράκη τις εγκληματικές τους δραστηριότητες εις βάρος των Ελλήνων, παρά την παρουσία εκεί ελληνικού στρατού.

Μέσα στο 2022, δολοφονήθηκαν 68 δημοσιογράφοι, σε όλο τον κόσμο

*Ο δολοφονηθείς Πακιστανός δημοσιογράφος Hasnain Shah

 *Η ΔΟΔ προειδοποιεί 

για μακροχρόνια κρίση ασφάλειας 

στον τομέα των Μέσων Ενημέρωσης

Ραγδαία αύξηση των δολοφονιών δημοσιογράφων και εργαζόμενων στα ΜΜΕ καταγράφει η Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (ΔΟΔ) η οποία δημοσίευσε τον ετήσιο θλιβερό κατάλογο προειδοποιώντας για την επιστροφή μιας περιόδου «ελεύθερης στοχοποίησης» των επαγγελματιών ΜΜΕ.

Η ΔΟΔ έχει καταγράψει 68 δολοφονίες δημοσιογράφων και εργαζόμενων ΜΜΕ κατά τη διάρκεια του 2022, έναντι 47 το 2021 και τα τελευταία χρόνια καταγραφόταν πτώση του αριθμού των δολοφονιών. Υπήρξαν, επίσης, 11 θάνατοι που σχετίζονταν με ατυχήματα και ασθένειες, συμπεριλαμβανομένων τριών δημοσιογράφων και εργαζομένων ΜΜΕ που απεβίωσαν ενώ έκαναν ρεπορτάζ για το Παγκόσμιο Κύπελλο 2022 στο Κατάρ.

«Αυτοί οι αριθμοί δείχνουν ότι δεν υπάρχει τέλος στην κρίση της ασφάλειας στη δημοσιογραφία, αντιθέτως, αντιπροσωπεύουν πραγματική απειλή για την επιστροφή μιας περιόδου ανεξέλεγκτης στοχοποίησης των επαγγελματιών των Μέσων Ενημέρωσης σε πολλά μέρη του κόσμου», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας της ΔΟΔ, Anthony Bellanger.

Λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, σημειώθηκαν 12 απώλειες επαγγελματιών ΜΜΕ, ο υψηλότερος αριθμός εκ των 21 χωρών όπου έχουν καταγραφεί θανατηφόρα περιστατικά. Στην αύξηση των δολοφονιών συνέβαλαν επίσης με 11 και 7 περιστατικά αντιστοίχως η κυριαρχία του τρόμου των εγκληματικών οργανώσεων στο Μεξικό καθώς και η κατάλυση του νόμου και της τάξης στην Αϊτή.

Οι δημοσιογράφοι στην Κολομβία αντιμετωπίζουν ένα νέο κύμα βίας, το οποίο απειλεί να καταστήσει τη χώρα ζώνη δολοφονίας δημοσιογράφων και εργαζομένων στα ΜΜΕ για άλλη μια φορά, καταστρέφοντας τις προοπτικές για ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης μετά τις πολιτικές διευθετήσεις για τον τερματισμό των δεκαετιών αιματηρού εμφυλίου πολέμου.