*Κερδίσαμε την ειρήνη
*Χάσαμε το Καραγάτς
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Η συνθήκη της Λωζάνης, που ισχύει από το
1923 είναι μια από τις ισχυρότερες συνθήκες με αξιοσημείωτη μακροβιότητα, και
αποτελεσματικότητα, παρά τις προσπάθειες του αναθεωρητισμού της Τουρκίας να
θέλει να την τροποποιήσει με βάση τα πρόσκαιρα συμφέροντά της. Ωστόσο παρά την
αποτελεσματικότητά της, δεν έπαψε να περιέχει στα σπλάχνα της μια αγιάτρευτη
πληγή. Την παραχώρηση του Καραγάτς και των χωριών Μποσνάκιοϊ και Ντεμιρτάς που
παραχωρήθηκαν στην Τουρκία, για να μην πληρώσει η Ελλάδα πολεμικές επανορθώσεις
για καταστροφές που προκάλεσε ο
Ελληνικός στρατός κατά την Μικρασιατική Εκστρατεία.
Η Συνθήκη αυτή, ήταν ουσιαστικά η συνθήκη ειρήνης, που προσδιόρισε τα όρια της Τουρκίας, όπως υπάρχουν έως σήμερα και προς την Ελλάδα, αλλά και προς τις άλλες χώρες με τις οποίες συνορεύει. Υπογράφηκε στη Λωζάννη της Ελβετίας στις 24 Ιουλίου 1923 από την Ελλάδα, την Τουρκία και τις άλλες χώρες, τις συμμαχικές, οι οποίες πολέμησαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Μικρασιατική Εκστρατεία (1919-1922). Η συνθήκη αυτή ήταν το αποτέλεσμα της διάσκεψης που ξεκίνησε από την αίθουσα του καζίνου της ελβετικής αυτής πόλης στις 7 Νοεμβρίου 1922 και συνεχίσθηκε σε άλλους χώρους. Με αυτήν καταργήθηκε η προηγούμενη συνθήκη των Σεβρών, που δημιουργούσε την λεγόμενη Ελλάδα των δύο Ηπείρων και των πέντε Θαλασσών. Οι επαναστάτες ζήτησαν να εκπροσωπήσει την Ελλάδα στη Λωζάννη, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που ιδιώτευε στην Ευρώπη, μετά την απώλεια των εκλογών του Νοεμβρίου 1920, όταν δεν βγήκε ούτε βουλευτής ο ίδιος!!!
Με τη συνθήκη αυτή θάφτηκε η Μεγάλη Ιδέα, που από το 1844 ήταν αλυτρωτικό κίνημα και η κύρια πολιτική του Ελληνικού κράτους, αλλά θέρμαινε τις προσδοκίες των Ελλήνων…
Οι συνομιλίες των συμμάχων στη Λωζάννη, άρχισαν μέσα σε κλίμα πολλών διαφωνιών και στην εναρκτήρια τελετή πήρε μέρος και ο μόλις ανελθών στην εξουσία δικτάτωρ της φασιστικής Ιταλίας Μπενίτο Μουσολίνι, ο οποίος είχε απαιτήσει να εκδοθεί ανακοίνωση… που να αναγνωρίζεται η Ιταλία ως ισότιμη με την Αγγλία και τη Γαλλία!!! Κάτι που δεν έγινε αποδεκτό.
Βασική διαφωνία ήταν ποια Τουρκία θα εκαλείτο στις διαπραγματεύσεις, αλλά ο Κεμάλ με τον αέρα του νικητή, κατάργησε αιφνιδιαστικά το Σουλτανάτο της Κωνσταντινούπολης και ανάγκασε του Ευρωπαίους να αποδεχθούν την αντιπροσώπευση της Τουρκίας από την κυβέρνηση, που είχε δημιουργηθεί στην Άγκυρα και είχε στείλε ως εκπρόσωπό της τον κεμαλικό Ισμέτ Πασά.
Η Τουρκία ενόψει της διασκέψεως άρχισε να προωθεί κρυφά στρατεύματα στην Ανατολική Θράκη. Ο λόρδος Κώρζον ζητούσε να ενισχυθεί η συμμαχική στρατιωτική παρουσία, αλλά αρνήθηκαν ο Πουανκαρέ και οι Ιταλοί.
