Λήσταρχος Στάικοφ: Έδρασε στη Ροδόπη, θάφτηκε στο Διδυμότειχο, το 1927

*Τα πτώματα του Στάικοφ και του συντρόφου του και το καταδιωκτικό απόσπασμα 
(Αρχείο Μ. Μινόπουλου)

*Από πατέρα Βούλγαρο και μάνα Ελληνίδα

*Φόβος και τρόμος σε Βουλγαρία και Ελλάδα

*Επικηρύχθηκε από Βουλγαρία και Ελλάδα

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η Θράκη, και από τις δύο πλευρές των συνόρων προς τη Βουλγαρία, δοκιμάσθηκε σκληρά κατά τα πρώτα σαράντα χρόνια του 20^ου αιώνα, από τη δραστηριότητα βουλγαρικών ληστρικών ομάδων, αφού μάλιστα είχαν λήξει οι πολεμικές συρράξεις στα Βαλκάνια και είχαν αραιώσει οι δράσεις των εθνικιστικών βουλγαρικών ομάδων, οι γνωστοί κομιτατζήδες, που είχαν στόχους διαφορετικούς, πέραν των εγκληματικών.

                Η λήξη των πολεμικών συρράξεων μεταξύ των βαλκανικών κρατών και η εξέλιξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, είχαν οδηγήσει σε παγίωση τουλάχιστον των εθνικών συνόρων.

Τα διάφορα κομιτάτα σε Βουλγαρία αλλά και Τουρκία, έδρασαν έως το 1932 και πλέον. Αλλά από το 1927 με τη Βουλγαρία και το 1932 με την Τουρκία οπότε άρχισαν οι διμερείς διαπραγματεύσεις, που κατέληξαν σε σημαντικές συμφωνίες, αντιμετωπίστηκε δραστικά το φαινόμενο αυτό, αφού μεταξύ των ετών 1928-1929 εκτελέσθηκαν τέσσερις Βούλγαροι αρχηγοί συμμοριών και διάφοροι άλλοι συνεργοί τους φυλακίσθηκαν.

Πάντως παρά τις διακρατικές συμφωνίες Ελλάδας, Βουλγαρίας και Τουρκίας σημειώθηκε και δράση εθνικιστικών κομιτατζήδικων ομάδων όπως για παράδειγμα η πολύνεκρη επίθεση στα Πετρωτά Έβρου τον Μάιο του 1922 (Βλέπε σχετικά στο https://sitalkisking.blogspot.com/2018/02/1920.html). Επίθεση βουλγαροτουρκικής οργάνωσης κομιτατζήδων, σημειώθηκε και κατά του πομακικού χωριού Εχίνος Ξάνθης, τον Νοέμβριο του 1922. Μετά την αποτυχία της επίθεσης κατά του Εχίνου, διαλύθηκε η συγκεκριμένη οργάνωση.

*Ο Γκεόργκι Στάικοφ

Παρ’ όλα αυτά όμως οι ελληνικές μεθοριακές φρουρές δέχονταν συχνά ενοχλήσεις από εισβολές μικρών κυρίως βουλγαρικών ομάδων. Πάντως το Μάρτιο του 1923 ιδρύθηκε νέα βουλγαροτουρκική οργάνωση κομιτατζήδων η λεγόμενη Εσωτερική Θρακική Επαναστατική Οργάνωση υπό τον Τάνεφ Νικολώφ και τον απόστρατο Τούρκο ταγματάρχη Φουάτ Μπέη.

Έτσι για ένα διάστημα υπήρχαν εθνικιστικές αλλά και καθαρά ληστρικές ομάδες, που έπλητταν τον πληθυσμό της Θράκης και από τις δύο πλευρές των συνόρων. Ελέγετο από βουλγαρικής πλευράς, ότι  από το 1924 έως το 1929  είχαν περιέλθει στην κατοχή των ληστών πλέον των  2 δισεκατομμυρίων λέβα στην περιφέρεια του Κίρτζαλι, που ήταν το επίκεντρο κάθε ληστρικής δράσης, σε 51 συνολικά ληστείες. Και μιλάμε για χρήματα και όχι για άλλα περιουσιακά στοιχεία, όπως τα ζώα των κτηνοτρόφων και άλλα βασικά προϊόντα των γεωργών. Στην ευρύτερη περιοχή του Κίρτζαλι κατά την περίοδο 1918-1941 φαίνεται πως έδρασαν περισσότερες από 25 ληστρικές ομάδες, που αποτελούνταν από κακοποιούς διαφορετικών εθνοτικών ομάδων (Βούλγαροι, Έλληνες και Τούρκοι).

Σε ό,τι αφορά πάντως τις ληστρικές ομάδες (και όχι τους εθνικιστικούς κομιτατζήδες) είναι γεγονός ότι το Βουλγαρικό κράτος βρέθηκε σε πραγματική αδυναμία. Ήταν αφοπλισμένο, σύμφωνα με τη Συνθήκη του Νεϊγύ, γιατί είχε συμμαχήσει με την ηττημένη Γερμανία του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου. Υπήρχαν βασικά αστυνομικές δυνάμεις. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην περιοχή του Κίρτζαλι, υπήρχαν μόνο 250 χωροφύλακες, ενώ οι ληστές υπολογίζεται, ότι ήταν συνολικά διπλάσιοι (Για την μεγάλη παράδοση του Κίρτζαλι στο φαινόμενο της ληστείας βλέπετε στο https://sitalkisking.blogspot.com/2012/05/blog-post_17.html).

Αυτό ήταν το κλίμα που επικρατούσε και από τις δύο πλευρές των ελληνοβουλγαρικών συνόρων. Οι πληροφορίες μάλιστα που είχαν οι Βούλγαροι, έλεγαν ότι κέντρα στα οποία στρατολογούνταν ληστές και σχηματίζονταν ληστρικές ομάδες ήταν η Αδριανούπολη, η Κομοτηνή και το Διδυμότειχο. 

*Η είδηση της εκτέλεσης από τη ¨Μακεδονία"

Ο θρύλος του Γκεόργκι Στάικοφ

                Στη Θράκη για πολλά χρόνια είχε γίνει θρύλος η δράση του ληστή Γκεόργκι Στάικοφ. Στο Διδυμότειχο, έδιναν και έπαιρναν οι διηγήσεις των μεγάλων για τη δράση του, που πολλές φορές είχαν και φαντασιακές διαστάσεις. Αυτό οφείλονταν τόσο στο θόρυβο που ξεσήκωσαν οι ληστείες του όσο και στο γεγονός ότι και Έλληνες από το Διδυμότειχο, συμμετείχαν στην ομάδα του!!!

Νέος στη δημοσιογραφία, είχα αποφασίσει να ασχοληθώ με την περίπτωση ενός επιζώντος ακόμη περί το 1965, συντρόφου του Στάικοφ, γιατί άκουγα πολλά. Έτσι επισκέφθηκα σε κάποια άδειά μου μια μέρα στο σπίτι του, στο Διδυμότειχο, αυτόν τον ένα από τους συντρόφους του, που τον γνώριζα από μικρό παιδί. Στάθηκα όμως άτυχος, γιατί υπερήλικας όντας, είχε πληγεί από γεροντική άνοια και ήταν αδύνατη κάθε συνεννόηση μαζί του…

Πάντως στις αφηγήσεις των γερόντων είχε εξελληνισθεί κατά κάποιο τρόπο και το βουλγαρικό όνομά του και όλοι μιλούσαν για το «Στάικο το ληστή». Ακούγονταν θρύλοι ότι δρούσε υπέρ των φτωχών. Ότι έκλεβε τα κοπάδια ζώων και τα μοίραζε σε φτωχούς χωρικούς. Ότι ενίσχυε άλλους ανήμπορους με χρήματα. Ότι ενεργούσε κατασκοπεία υπέρ της Ελλάδας. Αυτό το τελευταίο φαίνεται πως είχε κάποια βάση, γιατί λέγονταν ότι δρούσε συνεργαζόμενος με Έλληνα αξιωματικό, ο οποίος κατάγονταν από το Διδυμότειχο.

*Ο Στάικοφ από την εφημερίδα "Φως"

Ποιος ήταν ο ληστής Στάικοφ;

                Από τις πληροφορίες που υπάρχουν από βουλγαρικές πηγές, ο Στάικοφ γεννήθηκε το 1895 και μεγάλωσε στο σημερινό Ιβαήλοβγκραντ, το παλαιό δηλαδή Ορτάκιοϊ, που είχε ανθούσα ελληνική παρουσία και ήταν έδρα ελληνικής μητρόπολης. Ο πατέρας του ήταν Βούλγαρος και η μητέρα του ονόματι Λαμπρινή, ήταν Ελληνίδα Ορτακινή. Η οικογένειά του (σηροτρόφοι) ήταν ευκατάστατη και αξιοπρεπής. Από το 1920 όμως, χάθηκε η περιουσία τους, γιατί η Θράκη έγινε ελληνική και ο πατέρας του Γκεόργκι έχασε την πελατεία του στην περιοχή Διδυμοτείχου, όπου πουλούσε σπόρο μεταξοσκωλήκων κάθε χρόνο. Ο Γκεόργκι είχε πάει σχολείο στο Ορτάκιοϊ και αργότερα τον έστειλαν σε φημισμένο (μάλλον ελληνικό) γυμνάσιο της Αδριανούπολης και στη συνέχεια στη Σχολή Μεταξιού Κοπρινάρσκα στη Βράτσα.

Τον περιγράφουν ως ψηλό και λεπτό άνδρα. Είχε πρόσωπο στενόμακρο και μαυριδερό. Μάτια, μαλλιά και φρύδια  κατάμαυρα. Το μουστάκι ήταν επίσης μαύρο και λεπτό. Είχε χρυσά δόντια, που φαίνονταν όταν μιλούσε και χαμογελούσε. Γι’ αυτό του είχαν προσάψει και το παρατσούκλι "το χρυσό δόντι".

Όταν τελείωσε τις σπουδές του επέστρεψε στο Ορτάκιοϊ και διορίστηκε στο γραφείο του Δικαστηρίου. Στις αρχές της δεκαετίας του 1920 εξελέγη γραμματέας του Δημοκρατικού Κόμματος στην πόλη!

*Ο Στάικοφ σε φάση ανάπαυσης

                Τελικά ορισμένα περιστατικά και η σταδιακή χρεωκοπία του πατέρα του, τον έτρεψαν στην παρανομία. Στην πρώτη ληστρική ομάδα του, συμμετείχαν όπως λένε τα βουλγαρικά αρχεία και άτομα από το Διδυμότειχο. Η πρώτη κλοπή του πραγματοποιήθηκε στις 11 Ιουλίου 1922 όταν έκλεψε τέσσερα άλογα κρατικής ιδιοκτησίας. Τον Αύγουστο, έκλεψε ένα κοπάδι βοοειδών. Όταν όμως ο ιδιοκτήτης του επιχείρησε να αντισταθεί μαζί με τα παιδιά του δεν δίστασε να σκοτώσει δύο παιδιά και να τραυματίσει σοβαρά το τρίτο. Αναγκάσθηκε μάλιστα να εγκαταλείψει το κοπάδι στο βουλγαρικό έδαφος, γιατί καταδιώχθηκε, ενώ ο ίδιος με τη συμμορία του κατέφυγαν σε ελληνικό έδαφος. Στις αρχές του 1923 κρύβονταν στο χωριό Ποκροβάν, όπου συνελήφθη. Καταδικάσθηκε σε φυλάκιση από δικαστήριο του Κίρτζαλι, αλλά δραπέτευσε και διέφυγε στην Ελλάδα. Εγκαταστάθηκε στο Διδυμότειχο όπου είχε συνδεθεί με τον αξιωματικό Ιωάννη Γιαννόπουλο. Κατά τη διαμονή του εκεί, ανασυγκρότησε τη συμμορία με νέα μέλη, ανάμεσά τους ο Θανάσης Παλούκας, ο Παναγιώτης Μήτογλου, ο Βασίλης Αγγελάκης κ.ά. Συχνά ο ίδιος και η συμμορία του εύρισκαν καταφύγιο στα χωριά Σαρήχαντιρ (σήμερα Κυπρίνος), Τιλτίκιοϊ (σήμερα Αλεποχώρι), Εμπλεντίν (σήμερα Λάδη) και Καραμπάγ (σήμερα Πετρωτά). Κατά τη διαμονή τους στο Διδυμότειχο οι ληστές εμφανίζονταν ως έμποροι, καλοντυμένοι και αξιοπρεπείς.

                Στα Βουλγαρικά κρατικά αρχεία, είναι καταχωρημένες πληροφορίες ότι ο Στάικοφ είχε επαφές και με άλλους Έλληνες  αξιωματικούς όπως ο λοχαγός Νικόλαος Χατζηγιάννης, και ο υπολοχαγός Δρακωνάκης. Είχε όμως και επαφές με Βούλγαρους αξιωματικούς, των συνοριακών φυλακίων, που του επέτρεπαν την απρόσκοπτη είσοδο στο ελληνικό έδαφος, όπως συνέβαινε στην περιοχή της Μανδρίτσας, νότια του Ορτάκιοϊ.

*Το Ορτάκιοϊ

Αργότερα στις 5 Ιουλίου 1924, ο Στάικοφ έστησε ενέδρα και λήστεψε ταχυδρομική άμαξα  με λεία 602. 000 λέβα της βουλγαρικής Αγροτικής Τράπεζας του Ορτάκιοϊ. Σκότωσαν και τον συνοδό αστυνομικό Γκεόργκι Σεβόφ. Ακολούθησαν άλλες πέντε ληστείες την ίδια χρονιά, με ποσά όμως κατά πολύ μικρότερα. Το 1925, στις 31 Ιανουαρίου, απέκλεισε το δρόμο προς το Ορτάκιοϊ και συνέλαβε είκοσι αγρότες από τους οποίους συγκέντρωσε 50.000 λέβα.

Λόγω των αντιδράσεων της Βουλγαρίας ο Στάικοφ συνελήφθη δύο φορές από τις ελληνικές αρχές. Στις 19 Απριλίου 1925, του επιβλήθηκε φυλάκιση ενός έτους και διοικητική εκτόπιση στη Σύρο. Ωστόσο, κατάφερε να δραπετεύσει και τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, επανεμφανίζεται στο  Ορτάκιοϊ. Στις 26 Σεπτεμβρίου πραγματοποίησε νέα ληστεία, που του απέφερε άνω των 60.000 λέβα Μετά από αυτή την ληστεία ο Γκεόργκι Στάικοφ και η ομάδα του επέστρεψαν στο Διδυμότειχο και για τέσσερις μήνες δεν πραγματοποίησαν καμιά έκνομη δραστηριότητα. Στις 30 Ιανουαρίου όμως του 1926 έκαναν νέα ληστεία σε ταχυδρομική άμαξα, συναποκομίζοντας 55.000 λέβα. Στο επόμενο διάστημα ο Στάικοφ φέρεται να έχει αγοράσει ακίνητο στην οδό Ερμού της Θεσσαλονίκης ανοίγοντας και κάποιο μαγαζί, έχοντας πρόθεση να αποσυρθεί από τον ληστρικό βίο. Όμως δεν φαίνεται να έμεινε εκεί για πολύ. Εκείνη τη χρονιά, έφτασε και στην Αθήνα, όπου νοσηλεύθηκε για έλκος στομάχου από το οποίο έπασχε για μεγάλο διάστημα. Επίσης εντοπίζεται η παρουσία του με συντρόφους στην Αδριανούπολη και στη Μακρά Γέφυρα, αλλά πρόκειται για παρουσία… ευυπόληπτων πολιτών!!! Έτσι εμφανίζονταν όταν δεν λήστευαν…

Παρά την πρόθεσή του να αποσυρθεί, ο Στάικοφ επιστρέφει στο Ορτάκιοϊ και από το Μάιο έως το τέλος του 1926 πραγματοποιεί τουλάχιστον τέσσερις νέες ληστείες. Το Νοέμβριο σχεδίαζε να ληστέψει ορυχείο στην περιοχή του Σβίλεγκραντ, που ανήκε σε Γαλλική εταιρεία και το διοικούσαν Γάλλοι μηχανικοί. Τα μέτρα όμως της Αστυνομίας απέτρεψαν αυτή την επίθεση.

Στις 3 Φεβρουαρίου 1927 η ομάδα του ληστεύει ακόμα και εννέα ξυλοκόπους, με λεία 850 λέβα και τα βόδια τους!  

*Η "Τουμπούδα του Στάικο" στην περιοχή Τριγώνου (Αρχείο Βασ. Πενταλοφιώτη)

 

Σύμφωνα με αφηγήσεις γεροντοτέρων ο Στάικοφ όταν τριγύριζε στην περιοχή των χωριών του Τριγώνου Ορεστιάδας, λημέριαζε σε μια τούμπα (τύμβο) που τελικά πήρε την ονομασία του «Στάικο Τουμπούδα» (η μικρή τούμπα του Στάικοφ. Παλαιότερα ο τύμβος αυτός ήταν δημοφιλής δασική τοποθεσία των, τσομπάνηδων και…  των χρυσοθηρών. Ο Στάικοφ  αν και κακοποιός, φαίνεται πως ήταν αγαπητός στον απλό κόσμο, που τραγούδησε τα κατορθώματά του και την εκτέλεσή του

Τον Στάικο πρόδωσαν

Σε ένα κάποιο μαγαζί.

Ρακί-κονιάκ έπινε

Μαζί με την παρέα του.

Όταν το μάθαν οι Βούλγαροι

όλοι πανηγύριζαν.

Όταν το΄μαθαν οι Διμοτιανοί

Στα μαύρα φορεθήκαν.

               Ένα κάπως άτεχνο στιχούργημα που δείχνει ότι πράγματι ο Στάικοφ είχε στενούς δεσμούς με κατοίκους του Διδυμοτείχου.

Οι ληστρικές πράξεις που απαριθμούνται εδώ, δεν αποτελούν το σύνολο της δράσης του Στάικοφ, ο οποίος  στην πραγματικότητα είχε πολλή μεγαλύτερη εγκληματική δραστηριότητα. 

*Οι κομιτατζήδες του Τάνεφ. Εφημερίδα "Καιροί"

Η εκτέλεσή του από Έλληνες χωροφύλακες

Η Βουλγαρία, που υπέφερε τα πάνδεινα από τους ληστές της, ζήτησε συνεργασία με τις κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Τουρκίας, αφού επικήρυξε τον Στάικοφ δύο φορές έναντι 500.000 λέβα συνολικά. Το ίδιο έκανε και η Ελλάδα μετά από διπλωματικές επαφές με τη Σόφια. Τον επικήρυξε με 20.000 δρχ. Στόχος ήταν η διάλυση των ληστρικών συμμοριών. Ουσιαστικά πλήρωνε τη δράση των εθνικιστών κομιτατζήδων, που ή ίδια η Βουλγαρία είχε εκθρέψει, αλλά πλέον αυτές είχαν διαλυθεί ή συρρικνωθεί και στη θέση τους αντρώθηκε η ληστοκρατία. Ειδικά ο Στάικοφ βαρύνονταν μεταξύ άλλων και με τον φόνο 8 ατόμων, ανάμεσα στα οποία και τα δύο παιδιά του κτηνοτρόφου, που αναφέραμε. Στη Βουλγαρία τον καταζητούσαν, γιατί του είχαν επιβληθεί δύο φορές θανατικές καταδίκες!

Το 1925 στην Ελλάδα είχαμε τη δικτατορία του Θεόδωρου Πάγκαλου. Προσωρινός υπουργός Εξωτερικών διετέλεσε ο ναύαρχος Αλέξανδρος Χατζηκυριάκος, που κατείχε το χαρτοφυλάκιο του υπουργού Ναυτικών. Τον επισκέφθηκε ο Βούλγαρος πρεσβευτής Ιβανόφ και του ζήτησε συνεργασία για την εξόντωση των ληστών. Αλλά και η Ελλάδα διατύπωσε έγγραφες διαμαρτυρίες προς τη Βουλγαρία για τη δράση των βουλγαρικών συμμοριών, που έμπαιναν στο ελληνικό έδαφος. Η αμοιβαιότητα στη θέληση των δύο κυβερνήσεων, άρχισε να φέρνει αποτελέσματα, εξαιτίας των μέτρων που άρχισαν να λαμβάνονται. Ανάλογα μέτρα άρχισε να παίρνει και η Τουρκία στην Ανατολική Θράκη, όπου επίσης κατέφευγαν Βούλγαροι ληστές. Γρήγορα προέκυψαν θετικά αποτελέσματα.

Η μοίρα του είχε αρχίσει να προδιαγράφεται, ενώ αυτός συνέχιζε το Φεβρουάριο και το Μάρτιο του 1927 τις ληστείες. Ο ίδιος διέβλεπε, ότι ο κλοιός στένευε γύρω του ασφυκτικά. Και παίρνει τις αποφάσεις του. Θέλει να αποσυρθεί οριστικά. Έτσι στις 25 Μαρτίου 1927 γράφει μια επιστολή στον διοικητή της Αστυνομίας του Ορτάκιοϊ.

*Σύλληψη ληστή της περιοχής του Κίρτζαλι

«Κύριε αρχηγέ- του έγραφε- έχω την τιμή να σας πληροφορήσω, για να σας ενημερώσω ότι αυτή ήταν η τελευταία ληστεία μου. Στο εξής δεν θα πατήσω το πόδι μου σε βουλγαρικό έδαφος». Και παρακαλούσε αν συνέχιζαν να γίνονται ληστείες, αυτές θα γίνονταν από άλλα άτομα και του υπεδείκνυε να ερευνά ποιος διέπραξε τη ληστεία για να τιμωρηθεί από τους νόμους της χώρας. Πράγματι ο ίδιος αποφάσισε να φύγει από τη Βουλγαρία. Με άλλους δύο συντρόφους του, πέρασαν στο ελληνικό έδαφος, με σκοπό να κατευθυνθούν προς την Κομοτηνή και τελικά ίσως στη Θεσσαλονίκη.

*Ο στρατηγός Τσιρογιάννης

Τα μέτρα στο ελληνικό έδαφος, είχαν αρχίσει να γίνονται αυστηρά. Δεν είναι τυχαίο ότι στις 30 Μαρτίου 1927 είχε αφιχθεί στην Ορεστιάδα ο διοικητής του Δ΄ Σώματος Στρατού αντιστράτηγος Τσιρογιάννης και ο υπασπιστής του λοχαγός Πετσάλης καθώς και ο Μέραρχος υποστράτηγος Γαρδίκας, που επιθεώρησαν στρατιωτικά τμήματα της περιοχής και επισκέφθηκαν ακρότατα συνοριακά φυλάκια.

Ήταν  Τρίτη βράδυ 29 Μαρτίου, όταν οι τρεις ληστές έφτασαν μεταξύ Διδυμοτείχου και Ορεστιάδας. Εκεί συνάντησαν έναν αμαξά, που πήγαινε στην Ορεστιάδα. Του πρόσφεραν 500 δραχμές για να τους μεταφέρει στο Σουφλί. Δεν γνώριζε ποιους μεταφέρει. Λίγο πριν μπουν στο Σουφλί σταμάτησαν σε μια βρύση (σ.σ. Κατά πάσα πιθανότητα στη θέση Κιόι Ντερέ) για να ποτίσουν και να ξεκουράσουν τα άλογα. Έμειναν εκεί μία ώρα. Οι ληστές έκαναν νέα συμφωνία στον αμαξά, που του υποσχέθηκαν μια καλύτερη αμοιβή για να τους μεταφέρει στις Φέρες. Έτσι ξεκίνησαν και διέσχισαν το Σουφλί. Εκεί όμως τους είδε και τους αναγνώρισε ένας πολίτης ο Δήμος Γλύστρας, που ειδοποίησε αμέσως τον αστυνομικό διευθυντή Ηλία Κοτσιρέα, ο οποίος διέταξε να κινηθεί αμέσως ένα καταδιωκτικό απόσπασμα με επικεφαλής τον ενωμοτάρχη Νίκο Παναγιωτόπουλο και τους χωροφύλακες Μουτάφη, Κορομηλά, Σταθόπουλο, Καραγιάννη, Νικολόπουλο και Χατζόπουλο.

Το απόσπασμα έφυγε αμέσως και πρόλαβε την άμαξα με τους ληστές ανάμεσα στα χωριά Λύρα και Φυλακτό. Τους κύκλωσαν. Η συμμορία επιχείρησε να διασπάσει τον κλοιό και να διαφύγει. Η μάχη ήταν πολύωρη. Φαίνεται ότι ο Στάικοφ κατά τη διάρκειά της τραυματίσθηκε ελαφρά δύο φορές, αλλά συνέχισε να μάχεται. Τελικά οι χωροφύλακες κατόρθωσαν να σκοτώσουν τον ίδιο και ένα σύντροφό του. Ήταν 30 Μαρτίου 1927. Θεωρήθηκε μάλιστα ότι τον Στάικοφ, σκότωσε ο χωροφύλακας Νικολόπουλος. Ο Στάικοφ κουβαλούσε μαζί του 300.000 δραχμές! Ο τρίτος ληστής διέφυγε. Ελλάδα και Βουλγαρία ανέπνευσαν…

*Διδυμότειχο: Η παλαιά γέφυρα, που οδηγεί ακριβώς στην είσοδο των νεκροταφείων

Τον έθαψαν στο Διδυμότειχο

Τα πτώματα των δύο ληστών μεταφέρθηκαν στο Διδυμότειχο όπου ήταν η έδρα του συντάγματος, για να αναγνωρισθούν. Στην Αθήνα, είχε ήδη αλλάξει η κυβέρνηση. Πρωθυπουργός ήταν ο Αλέξανδρος Ζαΐμης και υπουργός Εξωτερικών ο Ανδρέας Μιχαλακόπουλος, που τον επισκέφθηκε τις επόμενες μέρες ο Βούλγαρος επιτετραμμένος Ντάντσεφ και εξέφρασε την ικανοποίησή του για την εκτέλεση του λήσταρχου Στάικοφ.

Η ταφή έγινε στο νεκροταφείο Διδυμοτείχου. Ο τάφος του Στάικοφ ήταν πολύ κοντά στην είσοδο του νεκροταφείου απέναντι από το ιερό της εκκλησίας του Αγίου Παντελεήμονος. Επάνω από τον τάφο του στα δεξιά της εισόδου, υπήρχε και την θυμάμαι καλά, μια πανύψηλη ευθυτενής λεύκα (σ.σ. καβάκι, κατά την ντοπιολαλιά του Διδυμοτείχου). Λέγεται, ότι ήρθε στο Διδυμότειχο υπάλληλος του Βουλγαρικού υπουργείου Εξωτερικών, έκοψε το κεφάλι του Στάικοφ και το μετέφερε στη Βουλγαρία για επίσημη αναγνώριση. Γιατί στη Σόφια πολλοί πίστευαν ότι ο διαφυγών στη συμπλοκή ήταν στην πραγματικότητα ο Στάικοφ και εξέφραζαν φόβους ότι θα εμφανισθεί ξανά και θα επαναλάβει τις ληστείες και τους φόνους. Η αμοιβή των δύο επικηρύξεων επρόκειτο να μοιρασθεί στους χωροφύλακες, που εξόντωσαν το Στάικοφ και το σύντροφό του.

Τις ημέρες εκείνες είχε συλληφθεί στον Πειραιά ένας Βούλγαρος καταχραστής ονόματι Σαπόφ, γιατί καταχράσθηκε 700.000 λέβα του Ταμείου Αλληλοβοηθείας των σιδηροδρομικών υπαλλήλων της Φιλιππούπολης. Εκδόθηκε και αυτός στη Βουλγαρία…

 Δεν ξέρω αν υπάρχει πλέον ο τάφος του Στάικοφ και η λεύκα, γιατί έγιναν έργα διευθέτησης της εισόδου και εξωραϊσμού των νεκροταφείων τα τελευταία χρόνια. Έτσι έκλεισε ο κύκλος του αίματος και της βίας του Βούλγαρου λήσταρχου Γκεόργκι Στάικοφ, που τροφοδότησε πολλούς θρύλους στο Διδυμότειχο για πολλά χρόνια…

*Από την ειδησεογραφία του Τύπου, το Μάιο του 1927

Παρά τα μέτρα όμως άγνωστες βουλγαρικές συμμορίες δεν έπαψαν να εμφανίζονται σε ελληνικά χωριά έως το 1940 περίπου. Μετά την εκτέλεση του Στάικοφ στις 30 Μαρτίου 1927 στις 2 Μαΐου στο χωριό Δερβέν (Δέρειο) εμφανίστηκαν τρείς ένοπλοι, που πήραν ψωμί από σαρακατσάνους ποιμένες. Τους καταδίωξαν ανεπιτυχώς τα αποσπάσματα. Ξημερώματα της 4^ης Μαΐου 1927 μια εννεαμελής βουλγαρική συμμορία προσέβαλε με όπλα τα φυλάκια της σιδηροδρομικής γραμμής με αριθμό 306, 350, 295 και 250. Απόσπασμα 30 ανδρών έφυγε αμέσως από την Κομοτηνή προς καταδίωξη των ληστών… Η Ελλάδα διαμαρτυρήθηκε στην Κοινωνία των Εθνών.

Η ληστοκρατία των Βουλγάρων και η δράση των κομιτατζήδων βασάνισαν για πολλά χρόνια τη Θράκη.

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

ΠΗΓΕΣ

* Valcho ZLATILOV επικεφαλής του Κρατικού Αρχείου Κίρτζαλι «Η ληστεία στην Ανατολική Ροδόπη των Ετών 1918-1941» έκδοση 2017.

*Αρχείο εφημερίδων «Μακεδονία», «Φως», «Νέα Αλήθεια» Θεσσαλονίκης, «Εμπρός», «Καιροί», «Εστία» Αθηνών.