Αντρέ Σενιέ: Ο Γάλλος ποιητής, που ένιωθε Θραξ!!!

*Ο ποιητής Αντρέ Σενιέ

*Τον καρατόμησε 

σε ηλικία 32 ετών

η Γαλλική Επανάσταση

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Αντρέ Σενιέ, είναι ένας μεγάλος Γάλλος ποιητής, που τίμησε ποιητικά τη Θράκη, αλλά όπως συνήθως συμβαίνει, τον αγνοούμε. Το τέλος του ήταν τραγικό αφού καρατομήθηκε στην λαιμητόμο της Επανάστασης του 1789!

Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, στο Γαλατά, το 1762 από Γάλλο πατέρα και Ελληνίδα μητέρα την Ξανθή- Ελισάβετ και σπούδασε στη Γαλλία. Ο πατέρας του έμπορος υφασμάτων επί 20 χρόνια, ήταν ο Λουί Σενιέ, που είχε διορισθεί πρόξενος της Γαλλίας στην Κωνσταντινούπολη. Όταν ο Αντρέ ήταν τριών ετών, ο πατέρας του επέστρεψε στη Γαλλία και από το 1768 έως το 1775 υπηρέτησε ως γενικός πρόξενος της Γαλλίας στο Μαρόκο.  Η Ελληνίδα μητέρα του είχε ρίζες κυπριακές, αλλά ζούσε στη Βασιλεύουσα. Απέκτησαν πέντε παιδιά. Στη Λευκωσία, κοντά στο γνωστό οδόφραγμα της Λήδρας υπάρχει ένα δρομάκι που τιμάται  στο όνομα της μητέρας του ποιητή, οδός  Ξανθής …Ξενιέρου, σε πλήρη εξελληνισμό του ονόματός της!!! .  Ένα βιβλίο της, που περιέχει επιστολές της μητέρας του Αντρέ Σενιέ, ελληνικού ενδιαφέροντος, κυκλοφόρησε αργότερα (Lettres Grecques de Μadame Chénier, précédées d’une étude sur sa vie, par Robert de Bonnières. Paris, 1879).

*Ο Αντρέ Σενιέ

Ο νεαρός Σενιέ μετά τις σπουδές του, το 1783 στρατολογήθηκε σε ένα γαλλικό σύνταγμα στο Στρασβούργο, που διαλύθηκε γρήγορα. Επέστρεψε στο Παρίσι και άρχισε να αναμειγνύεται σε ένα κύκλο διανοούμενων που σύχναζε στο σαλόνι της μητέρας του. Αρχικά διακρίθηκε ως μεταφραστής στίχων από τους κλασικούς στο φημισμένο κολλέγιο της Ναβάρας των Παρισίων, όπου επίσης σπούδασε. Μελέτησε καλά τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς από τον Όμηρο ως τους Αλεξανδρινούς, καθώς και τους Λατίνους.

*Από την εφημερίδα "Εμπρός"

O Σενιέ, υπηρέτησε στο διπλωματικό σώμα. Υπήρξε βασιλόφρων, αλλά υποστήριξε τη Γαλλική Επανάσταση, όταν αυτή εξερράγη το 1789. Αργότερα όμως διαμαρτυρήθηκε για τις τρομοκρατικές ακρότητες, που ακολούθησαν. Αντιτάχθηκε στην τρομοκρατία κυρίως με πολιτικά άρθρα σε εφημερίδες της εποχής. Ουσιαστικά επιτέθηκε στους ακραίους, όλων των παρατάξεων. Δηλαδή και στους αντιδραστικούς της φιλομοναρχικής πτέρυγας όσο και στους υπέρμαχους της επαναστατικής τρομοκρατίας. Οι επαναστάτες τον φυλάκισαν το Μάρτιο του 1794 στις φυλακές του Σαιν Λαζάρ. Τέσσερις μήνες μετά, δικάστηκε από Επαναστατικό Δικαστήριο και καρατομήθηκε σε γκιλοτίνα στις 25 Ιουλίου 1794, δύο ημέρες πριν από την πτώση του Ροβεσπιέρου. Ήταν μόλις 32 ετών!!!

*Ο Ουμπέρτο Τζιορντάνο, που συνέθεσε την όπερα με τη ζωή του Αντρέ Σενιέ

Σχεδόν 100 χρόνια μετά, η ζωή και το τέλος του Αντρέ Σενιέ, έγινε όπερα με τέσσερις πράξεις από τον Ουμπέρτο Τζιορντάνο, με ιταλικό λιμπρέτο από τον Λουίτζι Ιλλίκα. Ανέβηκε στις 28 Μαρτίου 1896 στη Σκάλα του Μιλάνου. Η ιστορία βασίζεται στη ζωή του Αντρέ Σενιέ. Η όπερα αυτή προβλήθηκε στην Αθήνα, στην Εθνική Λυρική Σκηνή το Μάρτιο του 1965 και  το Φεβρουάριο του 2002. Οι πολιτικοί αγώνες του και ο δραματικός θάνατός στην λαιμητόμο, τον κατέστησε σύμβολο και έγραψαν γι’ αυτόν ο Σατωμπριάν, ο Σαιντ-Μπεβ ντε Βινιύ κ.ά.

*Προτομή του André Chénier από τον David d'Angers (1839).

Ο «Θραξ» Αντρέ Σενιέ

Ο Αντρέ Σενιέ συγκαταλέγεται ανάμεσα στους μεγαλύτερους Γάλλους ποιητές του 18ου αιώνα. Τα έργα του, εκτός ελαχίστων, δεν δημοσιεύθηκαν κατά τη διάρκεια της ζωής του, αλλά εκδόθηκαν εικοσιπέντε χρόνια μετά το θάνατό του, το 1819.

Ένιωθε υπερηφάνεια για τις ελληνικές του ρίζες. Το φθινόπωρο του 1785, σε ηλικία 23 ετών, ξεκίνησε μαζί με δύο στενούς φίλους του ένα ταξίδι για την Ιταλία και την Κωνσταντινούπολη. Ήθελε να γνωρίσει τα μέρη που γεννήθηκε. Το ταξίδι όμως δεν ολοκληρώθηκε εξ αιτίας προβλημάτων υγείας, που προέκυψαν.

Αναπολώντας, αργότερα, αυτό το ταξίδι ο Αντρέ Σενιέ, έγραψε την ακόλουθη ελεγεία, που μεταφρασμένη λέει:

«Σας χαιρετάω, θεοί του Ευξείνου, Έλλη, Σηστός, Άβυδος

και Νύμφη του Βοσπόρου, και της Προποντίδας Νύμφη,

που την τυραννική ημισέληνο του βαρβάρου Οσμανλίδη

βλέπετε σήμερα ν’ αγγίζει τη δύση της.

Έβρος, Παγγαίο, Αίμος, Ροδόπη, Ριπαία Όρη·

Σας χαιρετάω, Θράκη μάνα μου, και μάνα του Ορφέα,

Γαλατά, που τα μάτια μου από καιρό ποθούσαν.

Εκεί μια Ελληνίδα, στη νεαρή ανοιξιάτικη ώρα της,

Ωραία, στην κλίνη ενός συζύγου, τέκνου της Γαλλίας,

μ’ έκαμε να γεννηθώ Γάλλος στου Βυζαντίου τους κόλπους».

                Αυτή ήταν η σύντομη αλλά μεστή σε γεγονότα  ζωή του Αντρέ Σενιέ, που αγάπησε τη Θράκη. Δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει...

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης 

*Σκηνή από την όπερα του Τζιορντάνο για τη ζωή του Αντρέ Σενιέ. Εθνική Λυρική Σκηνή