*Οι δύο δικτάτορες Γεώργιος Παπαδόπουλος και Δημήτριος Ιωαννίδης
Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας
Οι κρίσεις που εκδηλώθηκαν,
συνεχόμενες σχεδόν ανά δεκαετία μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο
χώρο της Μέσης Ανατολής, δεν είχαν πάντοτε την ίδια αφορμή, είχαν όμως κοινή
αφετηρία, το πετρέλαιο. Η εκμετάλλευσή του προκάλεσε τις πρώτες αναταραχές στα
κράτη του Αραβικού κόσμου, οργανωμένες στη βάση αντιαποικιακών συνθημάτων κατά
των ξένων εταιρειών της Δύσης, που ήταν εγκατεστημένες στα εδάφη τους.
Οι Αραβο-Ισραηλινοί Πόλεμοι το
1948, το 1957, το 1967, ο γνωστός Πόλεμος των Έξι Ημερών, και το 1973 από 6ης
μέχρι 26ης Οκτωβρίου, ο γνωστός Πόλεμος του Γιομ Κιπούρ, από την ομώνυμη θρησκευτική
εορτή του Εβραϊκού ημερολογίου με την οποία συνέπεσε, αποτέλεσαν πηγή αστάθειας
στην περιοχή, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα με την προσθήκη και άλλων αιτιών.
*Ο πρέσβης της Ελλάδας στο Κάιρο Αντώνιος Ι. Κοραντής
H ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ
ΕΛΛΑΔΑΣ
ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Για πολλές δεκαετίες στο
Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας ήταν έκδηλη η απουσία θεσμικών διαδικασιών
όσον αφορά τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων απέναντι σε διεθνή ζητήματα και
προκλήσεις, που συντάραζαν τον πλανήτη.
Ένα από αυτά τα ζητήματα υπήρξε
και η κρίση στη Μέση Ανατολή κατά τον Αραβο-Ισραηλινό Πόλεμο του 1973. Τα
ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Εξωτερικής Πολιτικής της Ελλάδας καθ΄ όλη τη
διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, όπως η αμυντικότητα και η ακινησία, η διάθεση να αντιμετωπίζονται
τα διάφορα διεθνή ζητήματα κατά περίπτωση, χωρίς καμιά σχεδίαση και οργάνωση,
συνετέλεσαν στη τήρηση στάσης δίχως συνέπειες στα συμφέροντα της χώρας.
Συγκεκριμένα λίγες ημέρες μετά την έναρξη του Αραβο-Ισραηλινού Πολέμου ο Πρόεδρος
της Αιγύπτου Ανουάρ Ελ Σαντάτ κάλεσε στο γραφείο του τον Έλληνα Πρέσβη στο
Κάιρο Αντώνιο Κοραντή και, παρουσία και του Υπουργού Εξωτερικών Ισμαήλ Φάχμι,
ζήτησε να ενημερώσει τον ομόλογό του στην Ελλάδα να μην χορηγήσει άδεια υπέρπτησης
και χρήσης Ελληνικών Αεροδρομίων από Αμερικανικά αεροπλάνα, που θα μετέφεραν
υπερσύγχρονο πολεμικό υλικό για το Ισραήλ. Το αίτημα αυτό μετέφερε με
κρυπτοτηλεγράφημα, εισηγούμενος την αποδοχή του, στον Πρόεδρο Γεωρ. Παπαδόπουλο
και με κοινοποίηση στον Πρωθυπουργό Σπ. Μαρκεζίνη και τον Υπουργό Εξωτερικών Χ.
Ξανθόπουλο- Παλαμά.
*Οι Αιγύπτιοι γεφυρώνουν τη διώρυγα του Σουέζ
για να προελάσουν στη χερσόνησο του Σινά
Ο Σ. Μαρκεζίνης, που είχε
αναλάβει την ευθύνη σχηματισμού κυβέρνησης στις 8 Οκτωβρίου 1973, δύο ημέρες
μετά την Αιγυπτοσυριακή επίθεση κατά του Ισραήλ, προκειμένου να οδηγήσει τη
χώρα σε βουλευτικές εκλογές στις 10 Φεβρουαρίου 1974, βρέθηκε σε πολύ δύσκολη
θέση. Επειδή θεώρησε ότι ένα τέτοιο αίτημα των ΗΠΑ θα απέβλεπε στην αναγνώριση
υπέρ αυτών δικαιωμάτων ευρύτερης χρήσης των Ελληνικών βάσεων, ο Πρωθυπουργός
εισηγήθηκε στον Πρόεδρο την απόρριψη ενός τέτοιου αιτήματος και τη τήρηση
ουδετερότητας, καθόσον και η Ιταλία και η Τουρκία θα τηρούσαν στάση
ουδετερότητας, χώρες που πλην του φόβου διακοπής προμήθειας πετρελαίου, τον
οποίο αντιμετώπιζε ολόκληρη η Ευρώπη, διέτρεχαν αμεσότερο κίνδυνο από μία ευρύτερη
ανάφλεξη στην περιοχή, λόγω της γειτνίασης προς τη Μέση Ανατολή. Όπως ο ίδιος
ομολογεί στην τρίτομη ιστορία της σύγχρονης Πολιτικής Ιστορίας της Ελλάδας, την
οποία ο ίδιος συνέγραψε, ο Παπαδόπουλος όλως παραδόξως, συμφώνησε μαζί του στην
στρατηγική ουδετερότητα , που είχε επιλέξει να εφαρμόσει η κυβέρνησή του. Η
στάση της Ελλάδας σε εκείνη την κρίση υπήρξε η μάλλον ενδεδειγμένη για τα
συμφέροντα της χώρας. Την ίδια περίοδο το κλίμα στην Αθήνα ήταν βαρύ και οι σχέσεις
της Ελλάδας με την Κύπρο τεταμένες, γιατί ακριβώς μία ημέρα πριν, στις 7
Οκτωβρίου 1973, είχε μεσολαβήσει η ανεπιτυχής απόπειρα κατά της ζωής του
Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.
*Εικόνα από τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο των Έξι Ημερών, τον Ιούνιο του 1967
ΤΗΡΗΣΗ ΓΡΑΜΜΗΣ ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΕΛΛΑΔΑ
Στη ρευστότητα που επικρατούσε
στα εσωτερικά πράγματα της χώρας και στο εθνικό ζήτημα της Κύπρου, το βάρος και
η διαχείριση της ευθύνης πέρασε εξ ολοκλήρου στην Ελληνική διπλωματία. Κάτω από
τις κατευθύνσεις του Υπουργού Εξωτερικών της χώρας Χ. Ξανθόπουλου- Παλαμά,
διπλωμάτη καριέρας, και με την αγαστή συνεργασία του Στέφανου Σταθάτου,
προϊστάμενου τότε της Διεύθυνσης Μέσης Ανατολής και Αφρικανικών Υποθέσεων στην
Κεντρική Υπηρεσία, με τη βοήθεια και εισηγήσεις των πρέσβεων Αντωνίου Κοραντή
στην Αίγυπτο, του Δ. Κοσμαδόπουλου στην Αλγερία και άλλων διπλωματών χαράχθηκε
η στρατηγική ουδετερότητας της χώρας. Στις 16 Οκτωβρίου 1973 ο πρέσβης Στ.
Σταθάτος, ευρισκόμενος στη Νέα Υόρκη ως μέλος της Ελληνικής αντιπροσωπείας, που
συμμετείχε στην ετήσια Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, έγραφε ότι «...από Ελληνικής πλευράς επενειλημμένως και ζωηρώς είχον εκφρασθεί
από καιρού εύλογοι ανησυχίαι δια την παρατεινομένην ανώμαλον κατάστασιν, ούτε
πολέμου ούτε ειρήνης, τόσον εις το ΝΑΤΟ και αλλαχού» και ότι πάντα ταύτα
ενετείνοντο «εκ του πλειοδοτούντος εις
Αραβικόν εθνικισμόν Καντάφ»ι, την ίδια στιγμή που βάθαινε «η συνειδητοποίησις της αξίας του πετρελαίου
ως πολιτικού όπλου εις τας χείρας των Αράβων».
*Μοσέ Νταγιάν και Αριέλ Σαρόν στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ
ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΗΠΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Παρά τη διστακτικότητα των ΗΠΑ
και της Σοβιετικής Ένωσης να δράσουν ακαριαία για την κατάπαυση του πυρός, με
τη Βρετανία και τη Γαλλία σε ρόλο θεατή και τις χώρες της Μεσογείου, μεταξύ των
οποίων και η Ελλάδα, να τηρούν στάση ουδετερότητας, συνήλθε στις 21 Οκτωβρίου
1973 το Συμβούλιο Ασφαλείας, προκειμένου να εξετάσει την Αμερικανο-Σοβιετική
πρόταση για επίτευξη ειρήνης στην περιοχή. Η κίνηση αυτή καταγγέλθηκε από την
Κίνα ως συνωμοσία των δύο Υπερδυνάμεων της εποχής, μετά τη νέα Γιάλτα στο χώρο
της Μέσης Ανατολής, στην οποία ήδη είχαν καταλήξει από τον Ιούνιο του ιδίου
έτους οι Νίξον και Μπρέζνιεφ, κατά τη συνάντησή τους στη Μόσχα. Μάλιστα, όπως
επεσήμανε ο Σ. Σταθάτος, η τότε Αμερικανο-Σοβιετική προσέγγιση, κατά τον Σουδανό
μόνιμο αντιπρόσωπο στον ΟΗΕ, που εξέφραζε απόψεις και άλλων συναδέλφων του στο
διεθνή οργανισμό, η κρίση είχε επιλυθεί από τις δύο Υπερδυνάμεις, προτού καν
εισαχθεί προς συζήτηση.
*Από τις μάχες στα υψώματα του Γκολάν
ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΡΑΒΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Σε οκτασέλιδο έγγραφο του ο Στ. Σταθάτος,
αναφερόμενος στη στάση ουδετερότητας που επέλεξε η χώρα μας, επεσήμαινε τη θετική
έναντι της Ελλάδας αντίδραση τόσο των Αραβικών χωρών, όσο και του Ισραήλ και
των ΗΠΑ. Χαρακτηριστικά παρουσιάζονται όσα ανέφερε στην επιστολή του ο
Ισραηλινός Υπουργός Εξωτερικών προς το Έλληνα ομόλογό του Χ. Ξανθόπουλο-Παλαμά,
ότι «Αι κυβερνήσεις εκείναι αίτινες
ηκολούθησαν ισοζυγισμένην πολιτικήν κατά τας τελευταίας δυσκόλους εβδομάδας θα
δικαιωθούν από την κρίσιν της Ιστορίας», καταλήγοντας ότι η Ισραηλινή
Κυβέρνηση εξετίμησε πολύ τις επαφές της με την Κυβέρνηση της Ελλάδας. Σχεδόν
ταυτόχρονα ο πρέσβης της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον μετέφερε σε απόρρητο
τηλεγράφημά του τα λεχθέντα κατά τη συνάντησή του με τον βοηθό Υφυπουργό
Ντέβις, αναπληρωτή του Σίσκο, ο οποίος επανέλαβε τα γνωστά παράπονα για τη μη
επαρκή συμπαράσταση των Ευρωπαίων Συμμάχων, παρότι διακυβεύονταν συμφέροντα της
συμμαχίας. Κατά τα λεχθέντα η τοποθέτησή του ήταν γενική και δεν άφηνε εντύπωση
παραπόνων σε βάρος της Ελλάδας.
ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ
ΤΗΣ ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Τα διαγράμματα με τις πτήσεις των
Αμερικανικών αεροσκαφών προς βοήθεια του Ισραήλ και των Σοβιετικών προς βοήθεια των Αραβικών χωρών το Υπουργείο
Μεταφορών και Επικοινωνιών με άκρως απόρρητο έγγραφο διαβίβαζε προς τα
Υπουργεία Άμυνας και Εξωτερικών. Οι πτήσεις αυτές εκτελούνταν κατ΄αρχήν εκτός
του Εθνικού Εναερίου Χώρου μας, αλλά διασταυρώνονταν με τους εναέριους διαδρόμους
της Πολιτικής Αεροπορίας, των οποίων την εποπτεία είχε η Ελλάδα βάσει διεθνών
Συνθηκών και Συμφωνιών.
Ταυτόχρονα διατυπώνονταν η
ανησυχία και η ανάγκη τήρησης μέτρων προς αποφυγή ατυχημάτων με αεροσκάφη της
Πολιτικής Αεροπορίας. Το έγγραφο αυτό όπως και η ρηματική διακοίνωση περί
άρνησης της Ελληνικής Κυβέρνησης προς τις ΗΠΑ για υπέρπτηση Αμερικανικών
αεροσκαφών από τον Εθνικό Εναέριο Χώρο μας δεν έχουν εντοπισθεί στο Αρχείο του
Υπουργείου Εξωτερικών της χώρας. Αυτό δεν αποκλείει την καταστροφή τους από την
κυβέρνηση του Ιωαννιδικού καθεστώτος.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Έχει διατυπωθεί από πολλούς πολιτικούς,
διπλωμάτες και όχι μόνο, κατά το παρελθόν ότι η ουδετερότητα της Ελλάδας κατά τον
Αραβο-Ισραηλινό Πόλεμο του 1973 με την άρνηση διευκολύνσεων στις ΗΠΑ, προκάλεσε
την ανατροπή του Γεωρ. Παπαδόπουλου και της Κυβέρνησης του Σπ. Μαρκεζίνη και
την επιβολή, μετά από υποστήριξη των ΗΠΑ, της Ιωαννιδικής δικτατορίας. Ο Σπ. Μαρκεζίνης
στη «Σύγχρονη Πολιτική Ιστορία της Ελλάδος» (3ος τόμος 1952- 1975 σελ. 205)
γράφει ότι το Πολυτεχνείο: «Θα αποτελέσει
απλώς το πρόσχημα , που αναζητούσαν ο Δημ. Ιωαννίδης και οι συνεργάτες του για
να ανατρέψουν, με την υπόδειξη των Αμερικανών, μια εβδομάδα αργότερα τον
Γεώργιο Παπαδόπουλο, να ακυρώσουν την εκλογική διαδικασία της Κυβερνήσεως
Μαρκεζίνη και να εγκαταστήσουν ένα νέο, προφανώς τυραννικότερον καθεστώς. Και
θα είναι το καθεστώς αυτό, που θα οδηγήσει, εν τάχει, στην Κυπριακή τραγωδία».
Είναι γεγονός ότι ο Ιωαννίδης και
οι στενοί συνεργάτες του πολύ ενωρίτερα ετοιμάζονταν για την κίνησή τους. Απλώς
η στάση της Ελλάδας στον Αραβο-Ισραηλινό Πόλεμο έδωσε κατά τους πολλούς την
αφορμή, μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, για την επιβολή της δικτατορίας της
25ης Νοεμβρίου 1973. Με την υποστήριξη ή ανοχή των Αμερικανών προς τον Ιωαννίδη
οι ΗΠΑ επέτυχαν την απαλλαγή του ενοχλητικού πλέον Γ. Παπαδόπουλου, την επιβολή
μιας στυγνότερης δικτατορίας από τον Δ. Ιωαννίδη, που περίμενε την κατάλληλη στιγμή,
μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, την εκδήλωση του πραξικοπήματος της 15ης
Ιουλίου 1974 στην Κύπρο κατά του ενοχλητικού Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και τη
διχοτόμηση, με την επακολουθήσασα Τουρκική εισβολή.
Αντιστράτηγος ε.α.
Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας
ΠΗΓΕΣ
1. «Σύγχρονη Πολιτική
Ιστορία της Ελλάδος» του Σπύρου Μαρκεζίνη.
2. «Κακούργα Ιστορία
και..ο Χίτλερ ήθελε κούρεμα» της Φωτεινής Τομαή, Προϊσταμένης της Υπηρεσίας του
Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του Υπουργείου Εξωτερικών.
Υστερόγραφο
Για το ίδιο θέμα βλέπετε επίσης στη θέση http://sitalkisking.blogspot.gr/2011/08/blog-post_15.html
Andreas Makrides
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπό την εποχή της πτώσης της Χούντας το '74 συνεπεία του προδοτικού πραξικοπήματος στην Κύπρο και της εθνικής τραγωδίας που επακολούθησε, η περίφημη ιστορία των αμερικανικών αεροσκαφών προβάλλεται ως το τελευταίο ρητορικό επιχείρημα της ελληνικής Ακροδεξιάς:
"Ο Παπαδόπουλος δεν υπήρξε "άνθρωπος των Αμερικανών" όπως τον κατηγορούν - απόδειξη ότι αρνήθηκε τη διέλευση των αεροσκαφών τους το '73, με αποτέλεσμα να τον φάνε με το Πολυτεχνείο και να βάλουν στη θέση του τον Ιωαννίδη" ισχυρίζονται οπαδοί και συμπαθούντες. Με τον χρόνο να απαλύνει τις πληγές, και με τη φυσική τάση του ανθρώπου να συγχωρεί ή να συγκρίνει το κακό με κάτι ακόμα χειρότερο, ευρύτερα πλέον στρώματα της κοινωνίας αναγνωρίζουν στον Παπαδόπουλο τουλάχιστον σωφροσύνη σε σχέση με την ψυχοπάθεια του διαδόχου του - και με αφορμή την υπόθεση των αεροσκαφών, κάποια ενδεχόμενη λεβεντιά, ιδιόμορφη μεν και ξεστρατισμένη, αλλά σε κάθε περίπτωση υπαρκτή.
Το πρόβλημα με τη συγκεκριμένη αφήγηση, είναι ότι διαυπώνεται με μόνον άξονα τους ισχυρισμούς των ίδιων των στελεχών της χουντικής διακυβέρνησης και ουδέποτε τεκμηριώθηκε. Μία ολοκληρωμένη ιστορική τεκμηρίωση θα έπρεπε να περιλαμβάνει
1) Το επίσημο αίτημα των ΗΠΑ για τη διέλευση των αεροσκαφών τους από τον εναέριο χώρο της Ελλάδας, και τη χρήση των αμερικανικών βάσεων
2) Την επίσημη άρνηση της κυβέρνησης Μαρκεζίνη με τις σχετικές εντολές προς τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες και τις ένοπλες δυνάμεις
3) Τις οδούς διέλευσης των αμερικανικών αεροσκαφών, (αν όντως έγινε τελικά η προώθησή τους προς το Ισραήλ) μετά την άρνηση της επίσημης Ελλάδας, της Ιταλίας και της Τουρκίας.
Μια τέτοια μελέτη, που προφανώς απαιτεί μια πιο εξειδικευμένη ιστοριογραφική αφιέρωση, δεν έχω υπόψη μου να κυκλοφορεί. Υπό το παραπάνω πρίσμα ωστόσο, και σε ό,τι αφορά το περιορισμένο πλαίσιο του παρόντος αφιερώματος, θα σχολιάσω με τη σειρά μου πως αν μία σειρά εγγράφων δεν είναι δυνατόν να εντοπιστεί στα κρατικά αρχεία (ΥΠΕΞ, ΥΕΘΑ, Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας), αλλά ούτε και στο αρχείο του Μαρκεζίνη, τότε πιθανότερο είναι τα έγγραφα αυτά να μην είχαν υπάρξει ποτέ, παρά να τα είχε καταστρέψει το διάδοχο δικτατορικό σχήμα. Με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.
Kostas Patialiakas
ΑπάντησηΔιαγραφήΤα αναγραφόμενα στο παρόν κείμενο ασφαλώς δεν αποτελούν φανταστικά αποκυήματα του συντάκτη του, αλλά βασίζονται στο προσφάτως εκδοθέν βιβλίο με τίτλο << Κακούργα Ιστορία και....ο Χίτλερ ήθελε κούρεμα >> της κ. Φωτεινής Τομαή, προϊσταμένης με πρεσβευτικό βαθμό της Υπηρεσίας Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του Υπουργείου Εξωτερικών της πατρίδας μας, η οποία ασφαλώς και δεν ανήκει στο χώρο της Ελληνικής ακροδεξιάς. Στη σελίδα 81 του βιβλίου της, για όσους αμφισβητούν γράφει: << Η Ελλάδα κοινή συναινέσει Παπαδόπουλου-Μαρκεζίνη προτίμησε την ουδετερότητα, όπως άλλωστε έκαναν η Ισπανία, η Ιταλία, ακόμη και η Τουρκία, χώρες που πλην του φόβου του πετρελαίου, τον οποίο αντιμετώπιζε ολόκληρη η Ευρώπη, διέτρεχαν αμεσότερο κίνδυνο από μια ευρύτερη ανάφλεξη στην περιοχή >>. Παρακάτω γράφει ότι κατά την άποψή της << η στάση της Ελλάδας σε εκείνη την κρίση υπήρξε η μάλλον ενδεδειγμένη για τα συμφέροντα της χώρας. Και ασφαλώς αυτό δεν οφειλόταν σε ανάμειξη του Μαρκεζίνη, που δύο μόλις ημέρες, μετά την αιγυπτοσυριακή επιθεση κατά του Ισραήλ αναλάμβανε την ευθύνη του εξωραϊσμού της χούντας σχηματίζοντας....>>. Και τίθεται το εύλογο ερώτημα ποιος έλαβε μια τέτοια σοβαρότατη απόφαση; Ως προς τα ερωτήματα του κ. Μακρίδη παρατίθενται οι εξής διευκρινίσεις: 1. Επίσημο αίτημα των ΗΠΑ για διέλευση των αεροσκαφών τους από τον Εναέριο Χώρο της Ελλάδας και τη χρήση των Αμερικανικών Βάσεων, όπως και επίσημη ρηματική διακοίνωση για απαγόρευση της διέλευσης των αεροσκαφών και τη χρήση των Αμερικανικών Βάσεων, σύμφωνα μα τα γραφόμενα και της κ. Τομαή δεν εντοπίστηκαν στα Αρχεία του ΥΠΕΞ. Αυτό όμως δεν αποκλείει την καταστροφή τους από όργανα , που είχε τοποθετήσει στο Υπουργείο το Ιωαννιδικό καθεστώς. Η απαγόρευση διευκολύνσεων προς τις ΗΠΑ είναι γεγονός, που δεν αμφισβητήθηκε από κανέναν μέχρι σήμερα. Δηλαδή κατά τον κ. Μακρίδη χρειαζονται έγγραφα, που να αποδεικνύουν την απαγόρευση. Δεν του αρκεί το αναμφισβήτητο γεγονός και θέλει να << βάλλει τον δάκτυλο επί τον τύπον των ήλων; Συνεχίζεται:
Kostas Patialiakas 2.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Ορέστης Γιάκας, Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών της Κυβέρνησης του Μαρκεζίνη, απέστειλε προς τα Υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας το άκρως απόρρητο με στοιχεία ΑΠΔ /ΥΠΑ/ΑΑ/98 18 Οκτωβ 1973 έγγραφο << Αι πτήσεις αύται εκτελούνται κατ΄αρχήν εκτός του Εθνικού Εναερίου Χώρου ημών, αλλά διασταυρώνουν εναερίους διαδρόμους Πολιτικής Αεροπορίας των οποίων την εποπτείαν έχομεν.. >>, διατυπώνοντας την ανησυχία του και την ανάγκη τηρήσεως μέτρων προς αποφυγήν ατυχημάτων με αεροσκάφη της Πολιτικής Αεροπορίας. 3. Η καταγραφή των γεγονότων αυτών δεν στηρίχθηκε σε προσωπικές ιδεοληψίες, από τις οποίες άλλοι πιθανόν να διαπνέονται, αλλά στηρίχθηκε σε βιβλία ειδημόνων ή ανθρώπων που έζησαν οι ίδιοι τα γεγονότα. Τώρα εάν δεν υπάρχουν μελέτες ή άλλα έγγραφα για το θέμα αυτό, ακόμα και στο Αρχείο της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, όπου έκανα έρευνα, για να διασταυρωθούν και να επιβεβαιωθούν, αυτό δεν επιτρέπει το θέμα να σκεπαστεί από την σκόνη του χρόνου. Ίσως στο μέλλον, όταν από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ αποχαρακτηρισθούν τα σχετικά με την περίοδο εκείνη έγγραφα να πέσει περισσότερον φως στα γεγονότα. Μέχρι τότε ας περιμένουμε. Εξάλλου η καταγραφή των ιστορικών γεγονότων δεν σταματά και πάντα παρουσιάζονται νέα έγγραφα ή μαρτυρίες, που αναιρούν ή συμπληρώνουν.
Andreas Makrides
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο πού στηρίχτηκε το αφιέρωμά σας στρατηγέ μου, το γράφετε και στο κείμενό σας. Δεν χρειαζόταν να το επαναλάβετε. Ούτε το χουντικό σενάριο σας χρέωσε κανείς, ούτε και οι προσωπικές πολιτικές σας πεποιθήσεις προσθέτουν, ή αφαιρούν οποιοδήποτε κύρος από τα ίδια τα στοιχεία που παραθέτετε. Όσο για την κ. Τομαή, (το βιβλίο της οποίας δεν έχω διαβάσει), καλό θα ήταν να μας μεταφέρατε, εάν η ίδια θεωρεί ως δεδομένο το "κόκκινο φως" του Παπαδόπουλου στις ΗΠΑ ή όχι. Γιατί η λέξη "ουδετερότητα" είναι μια πολύ γενική λέξη.
Τα πράγματα λοιπόν, είναι πολύ απλά. Υπάρχει ένα σενάριο που δεν έχει μεν αμφισβητηθεί επισήμως, αλλά δεν έχει και τεκμηριωθεί. Και δεν είναι ο "άπιστος Θωμάς" εκείνος που υποχρεούται να το ανασκευάσει - είναι ο εισηγητής του αυτός που υποχρεούται να το αποδείξει.
Προς απόδειξη λοιπόν του σεναρίου, αν κρίνω από το κείμενό σας, δεν διαθέτουμε ούτε κάποιο δημοσίευμα που να κάνει λόγο για "κρίση στο ΝΑΤΟ με αφορμή τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ" (αν όχι οι αμερικανικές εφημερίδες, τουλάχιστον οι Σοβιετικοί θα πέταγαν τη σκούφια τους με κάτι τέτοιο), ούτε μια αναφορά σε απομνημονεύματα αμερικανού ή ΝΑΤΟίκού πολιτικού, ούτε κάποια παράγραφο από τα αρχεία του Στέητ Ντηπάρτμεντ που έχουν ανοίξει για τη συγκεκριμένη περίοδο. Ο πάντα προνοητικός Μαρκεζίνης δεν έχει ούτε ένα αντίγραφο στο αρχείο του - και ως επιστέγασμα, έρχεται και το ελληνικό ΥΠΕΞ να πει πως δεν υπάρχει τίποτε και στο δικό του αρχείο. Το μόνο που αντιλαμβάνομαι ότι κρατάμε στο χέρι, είναι οι ισχυρισμοί του Μαρκεζίνη και του Κοραντή, αλλά ακόμα και εκείνοι του τελευταίου, αφορούν το τι του είπε ο Παλαμάς.
Πέρασαν λοιπόν τα αεροπλάνα στο Ισραήλ - και πώς; Το έγγραφο Γιάκα αναφέρει πως πέρασαν "κατ' αρχήν" εκτός εναερίου χώρου της Ελλάδας, αλλά από διαδρομές που διασταυρώνονταν με εκείνες των πολιτικών αεροσκαφών και "εποπτεύουμε εμείς". Η διατύπωση μπερδεύει τον αμύητο: Είναι αυτές οι "διαδρομές" εντός του ελληνικού εναερίου χώρου ή όχι; Εάν δεν είναι, τα υπόλοιπα περιττεύουν. Αν όμως η διατύπωση σημαίνει πως τα αμερικανικά αεροσκάφη ήταν υποχρεωμένα για οποιονδήποτε λόγο να διασχίσουν ορισμένα τμήματα του ελληνικού εναερίου χώρου, τότε το ηρωικό σενάριο καταρρίπτεται. Σημειωτέον μάλιστα, ότι μιλάμε για το 1973, όταν η Τουρκία δεν αμφισβητούσε τον ελληνικό εναέριο χώρο των 10 μιλίων.
Υπάρχει ωστόσο, κάτι ακόμη: Αυτές οι "διασταυρώσεις", πώς διευθετήθηκαν; Ρίσκαρε η ελλαδική κυβέρνηση να τρακάρουν τα πολιτικά αεροσκάφη με τα στρατιωτικά των ΗΠΑ; Αν υποτίθεται ότι τα τελευταία δεν πέρασαν από την Ελλάδα, αλλά έμεναν ακόμα κάποιες περίεργες εκκρεμότητες πέραν του εναερίου μας χώρου, δεν θα έπρεπε να υπάρχει κάποιο παραπάνω στοιχείο, πέραν των "ανησυχιών" του Γιάκα, (έστω στο αρχείο της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας) που να μας ενημερώνει για το πώς έκλεισε το ζήτημα αυτό; Πόσο αντιρρητικό και εθνικά ανεξάρτητο είναι τελικά αυτό το "θα κινηθούν εκτός, αλλά ανησυχώ"; Δεν καταλαβαίνω.
Εάν λοιπόν το τοπίο είναι αυτό, τότε δύο πράγματα μπορεί κατά τη γνώμη μου να έχουν συμβεί:
* Είτε δεν έχουμε κανένα έγγραφο επειδή όλα συμφωνήθηκαν και έκλεισαν προφορικά με τους Αμερικανούς σε συνθήκες επείγοντος
* Είτε τα έγγραφα καταστράφηκαν από τους ίδιους τους χουντικούς (της πρώτης ή της δεύτερης δικτατορικής περιόδου) προκειμένου να μην φανεί πως, παρά τις ηρωικές εκ των υστέρων διακηρύξεις τους, οι Αμερικανοί πέρασαν από τον εναέριο χώρο μας.
Αν υπάρχει οτιδήποτε που να μπορεί να φωτίσει τα σημεία που έθιξα, νομίζω πως δεν θα ήταν άσκοπο να το προσφέρετε στους αναγνώστες σας.
Kostas Patialiakas
ΑπάντησηΔιαγραφήΚύριε Μακρίδη στο νεώτερο σχόλιό σας έχω να προσθέσω τα ακόλοθα: 1. Στην παρουσίαση των διαφόρων ιστορικών γεγονότων στηρίζομαι σε μελέτες, συγγράμματα και βιβλία ιστορικών και ερευνητών αναγνωρισμένου κύρους, καθώς και σε απομνημονεύματα ανθρώπων, που συμμετείχαν ενεργά στα γεγονότα. Καταβάλλεται προσπάθεια πριν από τη σύνταξη του κειμένου διασταύρωσης των στοιχείων με άλλες πηγές και επιβεβαίωσης, ώστε τα συμπεράσματα και οι εκτιμήσεις, που θα εξαχθούν να είναι κατά το δυνατόν τεκμηριωμένα και αντικειμενικά. Επομένως προσωπικές απόψεις περιττεύουν. Σε περίπτωση όμως που θα υπάρξουν, τότε γίνεται σαφής μνεία, ότι πρόκειται για προσωπική άποψη. Εξάλλου αυτό έχει αποδειχθεί στις μέχρι σήμερα ανταλλαγές μεταξύ μας σχολίων για διάφορα θέματα. 2. Η κ. Τομαή θεωρεί έωλο το επιχείρημα περί δήθεν αντίστασης της Κυβέρνησης Μαρκεζίνη στις ΗΠΑ, για το θέμα της άρνησης υπερπτησης αμερικανικών αεροσκαφών από τον Εθνικό Εναέριο Χώρο( ΕΕΧ), χωρίς να αιτιολογεί την άποψη της με άλλα στοιχεία. 3. Η Κίνα κατήγγειλε για συνωμοσία τις δύο υπερδυνάμεις, μετά τη νέα Γιάλτα στο χώρο της Μέσης Ανατολής( ΑΠ 3004/2103/ΑΣ 1041/ 3 Νοεμ 1973 Σταθάτος, ΥΠΕΞ), στην οποία είχαν καταλήξει ήδη από τον Ιούνιο του ιδίου έτους σε συνάντησή τους στη Μόσχα οι Νίξον-Μπρέζνιεφ( ΑΠ3004/3306/ 14 Αυγ. 1973 Α. Σιδερής επιτετραμ. πρεσβείας Κάιρο ΥΠΕΞ). Εάν η καταγγελία ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα δεν αποκλείεται ο ελεγχόμενος τύπος της Σοβιετικής Ένωσης να μην αναφέρθηκε στην απαγόρευση των υπερπτήσεων από την Ελλάδα. 4. Τα στοιχεία των παραβιάσεων του ΕΕΧ και των παραβάσεων των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας εντός του FIR των Αθηνών θα έπρεπε να είχαν διαβιβασθεί από το Υπουργείο Άμυνας προς το των Εξωτερικών, για να υποβλθούν οι προβλεπόμενες διαμαρτυρίες. Στο Αρχείο όμως του ΥΠΕΞ δεν υπάρχουν, όπως γράφει η κ. Τομαή. Επομένως μπορεί: α. Να μην δόθηκαν τα στοιχεία από το Υπουργείο Άμυνας των τυχόν παραβιάσεων και παραβάσεων.β Να διαβιβάσθηκαν τα στοιχεία και το ΥΠΕΞ να προέβη σε προφορικές διαμαρτυρίες ή σε έγγραφες και τα έγγραφα να καταστράφηκαν. Εκείνο που είναι βέβαιο και δεν αμφισβητήθηκε από κανέναν είναι η απαγόρευση της χρησιμοποίησης των εν Ελλάδι ευρισκομένων την περίοδο εκείνη Βάσεων των ΗΠΑ. 5. Πρόθεσή μου ήταν με βάση τις πηγές να παρουσιάσω ένα κειμενο για τη στάση της Ελλάδας κατά τον Αραβο-Ισραηλινό Πόλεμο του 1973 και να μην εκθειάσω αυτούς που εισηγήθηκαν και πήραν την απόφαση. Ο οποιοσδήποτε αναγνώστης μπορεί να αμφισβητήσει το κείμενο, προσθέτοντας ή αφαιρώντας στοιχεία με τεκμηριωμένα επιχειρήματα. Δεν κατέχω κανέναν ή επιδιώκω τίτλο ιστορικού ή ερευνητού. Μακριά από μένα μια τέτοια σκέψη.