1922 – Τα αναπάντητα ερωτήματα της καταστροφής: Θα μπορούσε να είχε περιέλθει η Αν. Θράκη στην ελληνική επικράτεια;

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 

https://www.kathimerini.gr/society/561927058/1922-ta-anapantita-erotimata-tis-katastrofis-tha-mporoyse-na-eiche-perielthei-i-an-thraki-stin-elliniki-epikrateia/

*Η είσοδος του βασιλιά Αλέξανδρου στην Αδριανούπολη, τον Ιούλιο του 1920. Η Μικρασιατική Καταστροφή καθόρισε την τύχη της Ανατολικής Θράκης. Αμέσως μετά την υπογραφή της ανακωχής των Μουδανιών άρχισε η αποχώρηση του ελληνικού στρατού που ολοκληρώθηκε στις 12/25 Νοεμβρίου 1922. Τον στρατό ακολούθησαν πανικόβλητοι εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες της περιοχής. Φωτ. ΕΘΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, ΑΘΗΝΑ

 

Γράφουν οι ΣΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΗΝΑΚΑΚΗΣ

 

«Χθες την εσπέραν», έγραφε η «Καθηµερινή» στις 14 Ιουλίου 1920, «περί την δύσιν, το πυροβόλον απηύθυνεν από των λόφων εκατό ελληνικών πόλεων, βαρύβοον εσπερινόν ύμνον προς τον Θεόν της Ελλάδος διότι ηυνόησε τα Ελληνικά όπλα εν τη απελευθερωτική των προσπαθεία. Κατά την ιδίαν ώραν, χθες, ο μουεζίνης θ’ απηύθυνε, μελαγχολικώτερος ή άλλοτε, από των μιναρέδων του Σουλτάν Σελήμ προς τον δύοντα ήλιον της Αδριανουπόλεως, αντί προσευχής, πικρόν παράπονον διά τον Αλλάχ, όστις εγκατέλειψε τους πιστούς και ευνοεί τους απίστους».

Σημείο αναφοράς στην Ανατολική Θράκη, η Αδριανούπολη είχε καταληφθεί από τον ελληνικό στρατό στις 12 Ιουλίου, ενώ την επομένη εισερχόταν στην πόλη ο βασιλιάς Αλέξανδρος. «Η κατάληψις ολοκλήρου της Ανατολικής Θράκης, μέχρι της Μαύρης Θαλάσσης και της γραμμής της Τσατάλτζας πιστεύεται ότι θα έχει συντελεσθή εντός βραχυτάτου διαστήματος και όλως ακόπως πλέον», έγραφε το ίδιο φύλλο της εφημερίδας. Έπειτα από δύο εβδομάδες (28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920) υπογραφόταν η Συνθήκη των Σεβρών, με την οποία –πέραν των άλλων– αποδιδόταν στην Ελλάδα το μεγαλύτερο μέρος της Ανατολικής Θράκης.

Είκοσι έξι μήνες αργότερα (Σεπτέμβριος 1922), όταν διεξάγονταν οι συνομιλίες οι οποίες κατέληξαν στη Σύμβαση Ανακωχής των Μουδανιών, η κατάσταση ήταν πολύ διαφορετική.

Τα 38 λεπτά μιας εθνικής τραγωδίας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

https://www.kathimerini.gr/society/561959659/ta-38-lepta-mias-ethnikis-tragodias/ 

*Στην αρχή του Πολεμικού Συμβουλίου οι «πρωταγωνιστές» βρίσκονταν σε σύγχυση: προσπαθούσαν να διαπιστώσουν αν πράγματι επρόκειτο για εισβολή και casus belli. Στη φωτογραφία, Τούρκοι αλεξιπτωτιστές προσγειώνονται βορείως της Λευκωσίας το πρωί της 20ής Ιουλίου 1974. Φωτ. A.P.

 

*Οι δραματικοί διάλογοι

στο Πολεμικό Συμβούλιο της Αθήνας

την 20ή Ιουλίου 1974

υπό τον «αόρατο δικτάτορα» Ιωαννίδη.

 

 

Γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος

Τα φαντάσματα του 1974 είναι ακόμα ζωντανά και ακμαία. Τι θα είχε συμβεί αν είχε περάσει η άποψη του «αόρατου δικτάτορα» Δημήτρη Ιωαννίδη και αν το πρωί της 20ής Ιουλίου 1974, όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στην Κύπρο, η Αθήνα είχε κηρύξει πόλεμο στην Αγκυρα; Θα έλεγε κανείς ότι η μεγάλη αίθουσα ενημερώσεων στο Πεντάγωνο της Λεωφόρου Μεσογείων όπου έγινε το Πολεμικό Συμβούλιο εκείνης της ημέρας είναι το «στοιχειωμένο δωμάτιο» της νεότερης ιστορίας στο οποίο έριξε φως, σχεδόν μισό αιώνα μετά, ο διευθυντής της «Κ» Αλέξης Παπαχελάς με το βιβλίο «Ένα Σκοτεινό Δωμάτιο» (εκδ. Μεταίχμιο, 2021).

Τα 38 λεπτά που διασώζονται σε μαγνητοταινία από εκείνη την ημέρα και αποκαλύφθηκαν για πρώτη φορά έχουν τα στοιχεία της τραγωδίας. Αποτελούν μια συγκλονιστική μαρτυρία που μπορεί να ταράξει ακόμα και τους αναγνώστες που δεν είναι εξοικειωμένοι με την εποχή και τους πρωταγωνιστές της. Αποδίδουν τη φόρτιση και το δράμα των ωρών, αλλά και το πραγματικό πρόσωπο της εξουσίας όταν βρίσκεται ενώπιον της Ιστορίας και των ευθυνών που εκείνη επιβάλλει.

1922 – Τα αναπάντητα ερωτήματα της καταστροφής: Άλλαξαν την πορεία και την κατάληξη της εκστρατείας οι εκλογές του 1920;

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/world/561790588/1922-ta-anapantita-erotimata-tis-katastrofis-allaxan-tin-poreia-kai-tin-katalixitis-ekstrateias-oi-ekloges-toy-1920/ 

*Ο Κωνσταντίνος και η Σοφία σε μια άμαξα στο Σεν Μόριτζ το 1920. Το ζήτημα της επανόδου του στον ελληνικό θρόνο βρέθηκε στο επίκεντρο των εκλογών του 1920. (Michel de Grèce, «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΥΝΑΣΤΕΙΑ-ΣΠΑΝΙΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΜΑΡΥΛΛΙΔΟΣ ΜΑΡΚΕΖΙΝΗ»)

 

 

 

*Η ήττα του Βενιζέλου,

η επαναφορά του Κωνσταντίνου

και οι εσωτερικές και διεθνείς διεργασίες

 

Γράφουν οι κ. ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΗΝΑΚΑΚΗΣ,

ΣΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ

  

Στις 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920 οι νικήτριες δυνάμεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και η ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία υπέγραφαν στη Γαλλία τη Συνθήκη των Σεβρών, που διαμοίραζε τα εδάφη της πρώην αυτοκρατορίας. Με τη συνθήκη περιέρχονταν στην Ελλάδα το μεγαλύτερο μέρος της Ανατολικής Θράκης, η ευρύτερη περιοχή της Σμύρνης, η Ίμβρος και η Τένεδος, καθώς και η Λήμνος, η Λέσβος, η Χίος, η Ικαρία, η Σαμοθράκη και η Σάμος.

Ως επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας και πρωθυπουργός, ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε καταφέρει να σχηματίσει την «Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών», σύμφωνα με την έκφραση της εποχής – τουλάχιστον σε διπλωματικό επίπεδο. Ποιος όμως θα επέβαλλε στο πεδίο την εύθραυστη Συνθήκη των Σεβρών; Την ίδια απορία είχε τότε και ο Ουίνστον Τσώρτσιλ από τη θέση του υπουργού Πολέμου της Μεγάλης Βρετανίας: «Επιτέλους ειρήνη με την Τουρκία. Και για την επικύρωσή της, πόλεμος με την Τουρκία. Παρ’ όλα αυτά, όσον αφορά τις μεγάλες συμμαχικές δυνάμεις, ο πόλεμος θα δινόταν μέσω πληρεξουσίου. Και οι πόλεμοι που δίνονται από τα μεγάλα έθνη μέσω πληρεξουσίου αποβαίνουν πολύ επικίνδυνοι για τον πληρεξούσιο» (Τζάιλς Μίλτον, «Χαμένος Παράδεισος», Μίνωας, 2022, σ. 212).Στο έδαφος της Μικράς Ασίας συνεχίζονταν οι επιχειρήσεις του ελληνικού στρατού απέναντι στις δυνάμεις του Μουσταφά Κεμάλ, αλλά τα προβλήματα και τα αδιέξοδα της εκστρατείας είχαν αρχίσει να γίνονται φανερά.

Ο Βενιζέλος πίστευε ότι οι διπλωματικές επιτυχίες του θα ήταν και το εισιτήριό του για τη νίκη στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου του 1920. Το ίδιο πίστευαν το επιτελείο του και οι ξένοι σύμμαχοι. Για πρώτη φορά θα ψήφιζε η Ανατολική Θράκη, ενώ με ειδικά ψηφοδέλτια θα ψήφιζε επίσης ο στρατός στον τόπο υπηρεσίας του. Ωστόσο, κανείς δεν είχε υπολογίσει σωστά τις πολιτικές διεργασίες στο εκλογικό σώμα.

Επιπλέον, ο αιφνίδιος θάνατος του βασιλιά Αλέξανδρου (12 Οκτωβρίου) από δάγκωμα πιθήκου δημιούργησε ένα κλίμα «επιστροφής» του βασιλιά Κωνσταντίνου στις τάξεις των αντιβενιζελικών –και όχι μόνο– και μετέτρεψε τις εκλογές του Νοεμβρίου σε άτυπο δημοψήφισμα για τη μοναρχία.

Κυπριακό 1974: Ανατομία αυτοχειρίας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/opinion/561625810/anatomia-aytocheirias/

*Ο Δημήτριος Ιωαννίδης, τραγική επιβλαβής φιγούρα

 

 

 

*Η ανατροπή του Μακαρίου,

η τραγική αυτή απόφαση,

ήταν ο αυτοσκοπός του Ιωαννίδη,

όχι το μέσο για να πετύχει την Ένωση.

 

 

 

Γράφει ο κ. Στάθης Καλύβας*

 

 

Από τον Ιούλιο του ’74, συγκρατώ τις πατατόφλουδες στον νεροχύτη της γιαγιάς μου, σε ένα φύλλο εφημερίδας με πηχυαίους τίτλους για κάποιο Σαμψών. Με την κήρυξη της επιστράτευσης και τον πατέρα σε επιφυλακή, με θυμάμαι να ταξιδεύω με τη θεία μου προς την Εύβοια. Εκατοντάδες επιστρατευμένοι νέοι στην περιοχή του σταθμού Λαρίσης, πλήθη με σημαίες και αυτοκίνητα να κορνάρουν πανηγυρικά σε όλο το μήκος της εθνικής οδού, περήφανες μητέρες στο ραδιόφωνο να μιλούν για την Κωνσταντινούπολη. Σουρεαλιστική ατμόσφαιρα, που, όπως αντιλήφθηκα πρόσφατα, υπήρξε ακόμη πιο σουρεαλιστική για τους κορυφαίους χειριστές της κρίσης.

Το «Σκοτεινό δωμάτιο» του Αλέξη Παπαχελά είναι συγκλονιστικό. Μέσα από μια ανεπανάληπτη συλλογή τεκμηρίων μάς τοποθετεί δίπλα ακριβώς στους πρωταγωνιστές των ημερών. Είναι τόσο συναρπαστικό, που δυσκολεύτηκα να σταματήσω την ανάγνωση. Έμαθα πολλά και αναρωτήθηκα για ακόμη περισσότερα.

Η Ελληνοϊταλική συμφωνία για υφαλοκρηπίδα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   https://www.kathimerini.gr/world/561573574/ellinoitaliki-symfonia-gia-yfalokripida/

*Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής συζητάει με τον Ιταλό ομόλογό του Αλντο Μόρο (ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ)

*Οι δύο χώρες προχωρούν

στην έντιμη εφαρμογή

του Δικαίου της Θάλασσας

στις μεταξύ τους σχέσεις

Του κ. ΝΙΚΟΛΑ Α. ΙΩΑΝΝΙΔΗ*

        Η δεκαετία του 1970 υπήρξε εξόχως σημαντική για το διεθνές δίκαιο, και δη για το Δίκαιο της Θάλασσας, καθώς η διεθνής κοινότητα αποφάσισε να επικαιροποιήσει το τότε ισχύον νομικό πλαίσιο των τεσσάρων συμβάσεων της Γενεύης του 1958 για το Δίκαιο της Θάλασσας. Ως εκ τούτου, το 1973 συνεκλήθη η τρίτη συνδιάσκεψη για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία απέληξε στην υιοθέτηση της σύμβασης ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 (UNCLOS – σύμβαση Δ.Θ.) που διέπει τις θαλάσσιες υποθέσεις.

        Αξιοσημείωτο είναι ότι, κατά τη διάρκεια της συνδιάσκεψης, η ελληνική αντιπροσωπεία κατέβαλε κοπιώδεις προσπάθειες σε σχέση με τη διαμόρφωση των κανόνων, μεταξύ άλλων, για το εύρος της χωρικής θάλασσας, το καθεστώς των νήσων και τις θαλάσσιες οριοθετήσεις. Διαρκούσης, λοιπόν, της μνημειώδους εκείνης συνδιάσκεψης, Ελλάδα και Ιταλία συνήψαν συμφωνία για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας το 1977.

Συνάντηση Ιωαννίδη με άνθρωπο της CIA, σε κλίμα σουρεαλιστικό, για το πραξικόπημα στην Κύπρο το 1974

*Αριστερά ο Χένρυ Τάσκα, δεξιά ο Δημήτριος Ιωαννίδης

              

 

 

 

*Έσπασε δύο ποτήρια!!!

*Επιδόθηκε σε χυδαιότητες.

*Δεν παρουσίασε στοιχεία,

για ανάμιξη των ΗΠΑ.

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Ο Ιούλιος του 1974, υπήρξε δραματικός για την Ελλάδα και την Κύπρο, εξαιτίας της παρουσίας του ταξίαρχου Δημήτριου Ιωαννίδη και της ομάδας των επίορκων αξιωματικών που τον ακολουθούσε. Τα γεγονότα είναι γνωστά και αφορούν την εκδήλωση πραξικοπήματος για ανατροπή του Αρχιεπισκόπου και Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Μακάριου Γ΄ και την τουρκική εισβολή και κατοχή της Βόρειας Κύπρου.

        Στα αμερικανικά εθνικά αρχεία, υπάρχει σωρεία αποχαρακτηρισμένων εγγράφων που αφορούν τα δύο αυτά μείζονος σημασίας γεγονότα. Δεν είναι βέβαια το σύνολο των εγγράφων που υπάρχουν αλλά και στα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα μερικές φορές παρατηρούμε τη διαγραφή λέξεων ή και αράδων από το κείμενο.

        Ένα από τα έγγραφα αυτά, που είναι πλήρες χωρίς περικοπές, περιγράφει τη συνάντηση του λεγόμενου «αόρατου δικτάτορα» Δημήτριου Ιωαννίδη με εκπρόσωπο του Αμερικανό πρεσβευτή Χένρυ Τάσκα την επομένη του πραξικοπήματος των χουντικών στην Κύπρο, 16 Ιουλίου 1974. Τη συνάντηση αυτή είχε ζητήσει με προσωπικό τηλεγράφημά του στην Αμερικανική πρεσβεία ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρυ Κίσσιγκερ, την ίδια ημέρα του πραξικοπήματος, δηλαδή στις 15 Ιουλίου (Cyprus Coup. For Ambassador From the Secretary. You should seek an immediate appointment with Ioannides to convey the following:). Ο Τάσκα αρνήθηκε να συναντήσει προσωπικά τον Ιωαννίδη, ο οποίος όμως επικοινωνούσε με στελέχη της CIA, τα οποία όμως δεν ενημέρωναν τον πρέσβη. Τελικά φαίνεται πως αναγκάσθηκε, για να μην πάει ο ίδιος, έστειλε τα στελέχη της μυστικής υπηρεσίας Γκαστ Αβρακότο (Γουσταύρος Λάσκαρης Αβράκωτος με ρίζες από τη Λήμνο) και Ρον Έστες. "Χρησιμοποίησα ασφαλές αξιόπιστο κανάλι απευθείας στον στρατηγό Ιωαννίδη" έγραψε ο Τάσκα προς το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Η συνάντηση έγινε σε κλίμα φορτισμένο.

        Από το τηλεγράφημα αυτό, δεν προκύπτουν άμεσα στοιχεία για το αν κάποιοι Αμερικανοί είχαν ενθαρρύνει τον Ιωαννίδη να ανατρέψει το Μακάριο, όπως ο ίδιος είχε ισχυρισθεί στον αμερικανό υφυπουργό Εξωτερικών Σίσκο, λίγο μετά την τουρκική εισβολή, αλλά προκύπτουν από άλλες πληροφορίες που υπάρχουν για την εποχή εκείνη.

Το πραξικόπημα Ιωαννίδη στην Κύπρο

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   https://www.kathimerini.gr/1057465/gallery/epikairothta/ellada/to-pra3ikophma-iwannidh-sthn-kypro 

*Σοβιετικό άρμα Τ-34 της Εθνικής Φρουράς. Τα άρματα αυτά χρησιμοποιήθηκαν στο πραξικόπημα το πρωί της 20ής Ιουλίου.

Του κ. ΣΩΤΗΡΗ ΡΙΖΑ*

       Το πραξικόπημα που ανέτρεψε τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο ήταν το αποκορύφωμα των τεταμένων σχέσεων στις σχέσεις Αθήνας - Λευκωσίας κατά τη διάρκεια της επταετούς δικτατορίας. Ο Ιωαννίδης και οι υποστηρικτές του αξιωματικοί, οι οποίοι εκτέλεσαν το πραξικόπημα, θεωρούσαν το Μακάριο το κύριο εμπόδιο για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Επίσης θεωρούσαν την αδέσμευτη πολιτική του Αρχιεπισκόπου και τη συνεργασία της Λευκωσίας με τη Μόσχα επικίνδυνη απόκλιση από τον δυτικό κόσμο.

Η πολιτική της δικτατορίας Ιωαννίδη συνιστούσε, όμως, τομή ακόμα και σε σχέση με την πολιτική της δικτατορίας Παπαδόπουλου. Ο τελευταίος αντιλαμβανόταν την Αθήνα ως το εθνικό κέντρο στο οποίο ανήκε ο τελευταίος λόγος για το Κυπριακό. Ιδίως μετά την κρίση του 1967, οπότε αντιμετώπισε το φάσμα ελληνοτουρκικού πολέμου τον οποίο απέφυγε αποσύροντας την ελληνική μεραρχία από τη Μεγαλόνησο, αντιμετώπιζε τον Μακάριο, και το Κυπριακό, ως ανασχετικό παράγοντα σε μια ελληνοτουρκική συνεννόηση η οποία πίστευε ότι είχε προτεραιότητα στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου και του ανταγωνισμού των υπερδυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ο Παπαδόπουλος απέβλεπε μεσοπρόθεσμα σε διπλή ένωση, δηλαδή τον διαμελισμό της Κύπρου μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, υπάρχουν δε ισχυρές ενδείξεις ότι η Αθήνα και η Άγκυρα είχαν φθάσει σε κάποια άτυπη συμφωνία επ’ αυτής της βάσεως το 1971-72. Παρά ταύτα, ο Παπαδόπουλος είχε αποφύγει να ανατρέψει το Μακάριο το 1972, κατά την κρίση του τσεχοσλοβακικού οπλισμού, φοβούμενος κυρίως την αντίδραση της Σοβιετικής Ένωσης και του Ανατολικού μπλοκ που αντιμετώπιζαν ευνοϊκά την αδέσμευτη πολιτική του Μακαρίου. Ο Παπαδόπουλος αρκέστηκε τότε στην υπονόμευση του Αρχιεπισκόπου είτε υποκινώντας την ανατροπή του από την κίνηση των τριών μητροπολιτών της Εκκλησίας της Κύπρου το 1972 είτε ενισχύοντας την τρομοκρατική δραστηριότητα της ΕΟΚΑ Β΄ υπό τον στρατηγό Γρίβα. Το 1973 ο Παπαδόπουλος απέσυρε, όμως, την υποστήριξή του από τον Γρίβα, καλώντας τον να πολιτικοποιήσει τη δράση του. Η απόπειρα εξομάλυνσης με τον σχηματισμό της κυβέρνησης Μαρκεζίνη και η επιστροφή στον κοινοβουλευτισμό απέκλειαν πραξικόπημα κατά του Μακαρίου.

Η χούντα του Ιωαννίδη και η Τουρκία

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1050011/gallery/epikairothta/ellada/h-xoynta-toy-iwannidh-kai-h-toyrkia

*Η απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας από την Κύπρο το 1967 επιδείνωσε τη στρατιωτική, και κατ’ επέκταση διαπραγματευτική, θέση της Ελλάδας.

Γράφει ο κ. ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΛΑΨΗΣ*

Ο τελευταίος δικτάτορας, ο διοικητής της ΕΣΑ, ταξίαρχος Δημήτριος Ιωαννίδης, δεν ανέλαβε κάποιο πολιτικό αξίωμα. Προτίμησε να κινεί τα νήματα από το παρασκήνιο, επιλογή που του χάρισε το προσωνύμιο του «αόρατου δικτάτορα». Σχηματίστηκε κυβέρνηση ανδρεικέλων, με πρωθυπουργό τον Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο.

Εκτεταμένες αλλαγές επήλθαν και στην ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων. Η μετάλλαξη του χουντικού καθεστώτος συνδυάστηκε με την ενίσχυση των καταπιεστικών μέτρων στο εσωτερικό.

Στο διεθνές πεδίο, σηματοδότησε την επιδείνωση της διπλωματικής απομόνωσης της Ελλάδας, η οποία είχε δρομολογηθεί ήδη από την επαύριον του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967. Η παράμετρος αυτή ήταν ιδιαίτερα κρίσιμη, διότι η εγκαθίδρυση της νέας μορφής της δικτατορίας έγινε σε μια περίοδο μεγάλης διεθνούς ρευστότητας, που επηρέαζε άμεσα τον ευρύτερο ελληνικό περίγυρο: είχε προηγηθεί τον Οκτώβριο του 1973 ο αραβοϊσραηλινός πόλεμος, ενώ ταυτόχρονα εκδηλώθηκε η πετρελαϊκή κρίση, η οποία έπληξε σημαντικά την παγκόσμια οικονομία.

Σε αυτό το περιβάλλον, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έμελλε να επιδεινωθούν άμεσα και ραγδαία. Το χρονίζον πρόβλημα, ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, ήταν το Κυπριακό. Στη συγκυρία του 1973, προοπτική συνεννόησης ανάμεσα στην Αθήνα και στην Άγκυρα για τη συνολική διευθέτηση του ζητήματος δεν υπήρχε. Η ελληνική στρατιωτική, και κατ’ επέκταση διαπραγματευτική, θέση είχε επιδεινωθεί από το φθινόπωρο του 1967, όταν η χούντα είχε εξαναγκαστεί, υποχωρώντας άτακτα υπό το βάρος της τουρκικής απειλής πολέμου, να αποσύρει την ελληνική μεραρχία από την Κύπρο. Στην πραγματικότητα, η Τουρκία δεν φαινόταν πια διατεθειμένη να αποδεχθεί οποιαδήποτε λύση δεν θα άφηνε ανοιχτή, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, την πιθανότητα διχοτόμησης του νησιού. Η διεθνής ανυποληψία της Ελλάδας διευκόλυνε τα τουρκικά σχέδια.

Το πραξικόπημα του ταξιάρχου Δ. Ιωαννίδη

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/1042698/gallery/epikairothta/politikh/pra3ikophma-toy-ta3iarxoy-d-iwannidh

*Γ. Παπαδόπουλος και Δ. Ιωαννίδης σε ανέφελες μέρες. Η ανάληψη της εξουσίας από τον δεύτερο οδήγησε στη σκλήρυνση του καθεστώτος. Φωτό ΑΦΟΙ ΦΛΩΡΟΥ

Του κ. ΣΩΤΗΡΗ ΡΙΖΑ*

Όπως συμβαίνει συχνά σε περιπτώσεις πολιτικών ανοιγμάτων εκ μέρους αυταρχικών καθεστώτων, το εγχείρημα του Γεωργίου Παπαδόπουλου το 1973 προκάλεσε αμφίπλευρες πιέσεις τόσο από αυτούς που το θεωρούσαν ανεπαρκές όσο και από αυτούς που το θεωρούσαν ανεπιθύμητο και επικίνδυνο.

Στην πρώτη κατηγορία ανήκε η μεγαλύτερη μερίδα του πολιτικού κόσμου και οι φοιτητές που θα καταλάμβαναν το Πολυτεχνείο τον Νοέμβριο του 1973. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκε μεγάλη μερίδα του στρατού, η οποία και θα προχωρούσε στο πραξικόπημα που ανέτρεψε τον Παπαδόπουλο και την κυβέρνηση Μαρκεζίνη τον Νοέμβριο του 1973.

Κύριος εκφραστής της δυσαρέσκειας του στρατού ήταν ο ταξίαρχος Δημήτριος Ιωαννίδης. Ανήκε στον στενό κύκλο των πρωταιτίων του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967 και ήταν ο μόνος από την ηγετική ομάδα που δεν ανέλαβε οποιοδήποτε κυβερνητικό αξίωμα. Σταδιακά, θα εξελισσόταν επίσης στον μόνο από την ηγετική ομάδα που ήταν σε θέση να βρίσκεται σε καθημερινή επαφή με τους αξιωματικούς και να αντιλαμβάνεται τις ροπές και τη δυσαρέσκεια που αναπτυσσόταν εντός του σώματος των αξιωματικών.

Το αποτυχόν «πείραμα Μαρκεζίνη»

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/1040757/gallery/epikairothta/politikh/to-apotyxon-peirama-markezinh

*8.10.1973. Η κυβέρνηση Μαρκεζίνη. Οι περισσότεροι πολιτικοί δεν συνέπραξαν στην επιχείρηση «φιλελευθεροποίησης» του δικτατορικού καθεστώτος. ΜΙΧΑΛΗΣ Γ. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ «ΕΛΛΑΔΑ 20ός ΑΙ., ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ»

Γράφει ο κ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΖΩΡΤΖΗΣ*

Στόχος του Παπαδόπουλου κατά την έναρξη της «πολιτικοποίησης» της «επαναστάσεως» ήταν η πραγματοποίηση του σχεδίου του για μετατροπή της Ελλάδας σε μια «τουρκικού τύπου δημοκρατία»: η δημιουργία μιας αδύναμης και ηγεμονευόμενης από τον ίδιο, πολιτειακής μορφής, που προσομοιάζει με την προβληματική και ελεγχόμενη τουρκική δημοκρατία, όπως αναδείχθηκε από τη μετάβαση του 1983.

Ωστόσο η 21η Απριλίου δεν ήταν μια δικτατορία που επιβλήθηκε από τη θεσμική στρατιωτική ιεραρχία, όπως η τουρκική, αλλά το δημιούργημα της ευκαιριακής συμμαχίας διαφόρων ετερόκλητων φραξιών του στρατού, αυτονομημένων από τον ιεραρχικό έλεγχο της ηγεσίας του, που επιθυμούσαν την ανάληψη της εξουσίας για την ικανοποίηση τόσο συντεχνιακών (διαιώνιση του ηγεμονικού ρόλου του στρατού επί της κοινωνίας), όσο και προσωπικών φιλοδοξιών τους (κατ’ εξαίρεσιν προαγωγές, ιεραρχική άνοδος, άλωση θέσεων στον κρατικό μηχανισμό κ.λπ.).

Παρότι η εσωτερική ηγεμονία του Παπαδόπουλου επί των λοιπών φραξιών φαινόταν να έχει σε σημαντικό βαθμό πραγματωθεί το καλοκαίρι του 1973, δύο παράγοντες εμπόδιζαν τον αυτο-μετασχηματισμό της 21ης Απριλίου στην επιθυμητή από εκείνον «δημοκρατία»: η πλήρης έλλειψη πολιτικών συμμαχιών με διακριτό στίγμα και βαρύνουσα επίδραση στην κοινωνία, καθώς και η απώλεια του ελέγχου του στρατού προς όφελος του διοικητή της ΕΣΑ ταξίαρχου Ιωαννίδη, του μόνου πραξικοπηματία που ποτέ δεν έβγαλε τη στολή. Για τον πρώτο παράγοντα ο Παπαδόπουλος στράφηκε στον Μαρκεζίνη, μοναδικό πολιτικό που αποδέχθηκε να παράσχει νομιμοποίηση στην προσπάθειά του – όχι χωρίς όρους και κάποιες ενστάσεις. Για τον δεύτερο παράγοντα, προτίμησε να αποφύγει την κατά μέτωπο αντιπαράθεση, με μοιραίες για τον ίδιο συνέπειες.

Φάκελος Κύπρου: «Θα ήθελα να μου εξασφαλίσετε τη ζωή του Μακαρίου»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ http://www.kathimerini.gr/991712/article/epikairothta/ellada/fakelos-kyproy-8a-h8ela-na-moy-e3asfalisete-th-zwh-toy-makarioy

*Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι καταθέσεις των μαρτύρων στην εξεταστική επιτροπή, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και οι επιχειρησιακοί πρωτεργάτες του πραξικοπήματος κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζει η κατάθεση του Κωνσταντίνου Κομπόκη, που ως επικεφαλής των μονάδων καταδρομών στην Κύπρο είχε κεντρικό ρόλο στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση του πραξικοπήματος.

Ο συνταγματάρχης Κομπόκης εκλήθη στην Αθήνα στις 2.7.1974 μαζί με τον ταξίαρχο Μιχαήλ Γεωργίτση, διοικητή του τομέα Λευκωσίας. Ήταν μια εποχή μεγάλης έντασης μεταξύ της δικτατορίας και του Μακαρίου, με αιχμή τον ρόλο της Εθνικής Φρουράς στο νησί και τον βαθμό στον οποίο υπονόμευε τη δημοκρατική κυβέρνηση της Κύπρου. Οι δύο αξιωματικοί την ημέρα εκείνη συμμετείχαν – παρακάμπτοντας τον επικεφαλής του ΓΕΕΦ (Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς) αντιστράτηγο Ντενίση– σε σύσκεψη στο γραφείο του αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων Γρ. Μπονάνου, ο οποίος τους έδωσε την εντολή να ανατρέψουν την κυβέρνηση του Μακαρίου. Ο Γεωργίτσης θα ήταν ο επικεφαλής της επιχείρησης.

Ωστόσο ο ισχυρός άνδρας του καθεστώτος, Δημήτρης Ιωαννίδης, εμπιστεύθηκε στον συνταγματάρχη Κομπόκη, σύμφωνα με την κατάθεση του τελευταίου, μια πτυχή που δεν ήθελε να ακούσει κανένας άλλος: «Όταν κάθισα απέναντί του, καθόταν και ένας ακόμη λοχαγός ή ταγματάρχης κοντά του, τον οποίο τον απομάκρυνε», είπε στην επιτροπή ο Κομπόκης.

Ρίτσαρντ Κλογκ εναντίον χούντας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/968235/gallery/politismos/vivlio/ritsarnt-klogk-enantion-xoyntas 

*Ο Ρίτσαρντ Κλογκ συνέβαλε ώστε να αποκαλυφθούν οι μηχανισμοί προπαγάνδας της ελληνικής χούντας στο εξωτερικό.

Γράφει ο κ. ΣΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ

Στην ταινία «The Post» η αγωνία κλιμακώνεται όταν η αμερικανική εφημερίδα The Washington Post επιχειρεί να δημοσιεύσει τα «Pentagon Papers», μια σειρά από εμπιστευτικές αναφορές για την εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο του Βιετνάμ. Στην ταινία, που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα των αρχών του 1970, ο Ρίτσαρντ Νίξον προσπαθεί με κάθε τρόπο να μπλοκάρει τη δημοσίευση και ο Τομ Χανκς με τη Μέριλ Στριπ, στους ρόλους του αρχισυντάκτη και της εκδότριας της εφημερίδας, αντίστοιχα, παίρνουν μια γενναία απόφαση για την ελευθερία της έκφρασης.

Λίγα χρόνια νωρίτερα, το 1968, ένα παρόμοιο δημοσιογραφικό θρίλερ εκτυλίχθηκε στα γραφεία των «Κυριακάτικων Τάιμς» του Λονδίνου. Το καυτό θέμα μπορεί να μην προκαλούσε την πτώση της τότε βρετανικής κυβέρνησης, αλλά θα έφερνε καίριο πλήγμα σε μια χώρα αρκετά χιλιόμετρα μακριά. Στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην εικόνα που προσπαθούσε να περάσει η δικτατορία των συνταγματαρχών στο εξωτερικό. Ένας από τους πρωταγωνιστές του ελληνικού δημοσιογραφικού δράματος ήταν ο νεαρός τότε ιστορικός Ρίτσαρντ Κλογκ.

Το «έπος» των Βρετανών σαμποτέρ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/941832/article/politismos/vivlio/to-epos-twn-vretanwn-sampoter

*Μέλη της βρετανικής αποστολής. Πρώτος δεξιά ο Κρις Γουντχάουζ. Στη μέση με το μπαστούνι ο Έντι Μάγιερς

Γράφει ο ΣΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ

Μία από τις λιγότερο προβεβλημένες αλλά συναρπαστικές ιστορίες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αναδεικνύει ο συγγραφέας και ιστορικός Τζάιλς Μίλτον στο βιβλίο του «Ο ανορθόδοξος πόλεμος του Τσόρτσιλ», για τη μυστική δράση των πρώτων Βρετανών σαμποτέρ, με την απόδοση τεκμηρίων, ντοκουμέντων και μαρτυριών να ισορροπεί με επιτυχία μεταξύ της λογοτεχνικής και της ιστορικής αφήγησης.

Ο Μίλτον, συγγραφέας του μπεστ σέλερ «Χαμένος παράδεισος- Σμύρνη 1922», αφηγείται τη συγκρότηση μιας μυστικής ομάδας που με τις ευλογίες του Ουίνστον Τσόρτσιλ είχε την ευθύνη διεξαγωγής ενός παράλληλου, ανορθόδοξου πολέμου σε σχέση με τον «κανονικό», με στόχο την ανακοπή της προέλασης του Αδόλφου Χίτλερ. Μυστικές συναντήσεις, κωδικές ονομασίες (οδός Κάξτον, οδός Μπέικερ), εκπαίδευση στον «βρώμικο» πόλεμο, δίκτυα κατασκόπων και πληροφοριοδοτών, ριψοκίνδυνες αποστολές και αδρεναλίνη μέσα σε έναν κόσμο γυναικών, η πραγματική ιστορία του λεγόμενου «υπουργείου Ανορθόδοξου Πολέμου» φαίνεται πως έχει όλα τα υλικά για ένα εκρηκτικό μυθιστόρημα.

Η ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΡΑΒΟΪΣΡΑΗΛΙΝΟ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1973

*Οι δύο δικτάτορες Γεώργιος Παπαδόπουλος και Δημήτριος Ιωαννίδης

 Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

  

Οι κρίσεις που εκδηλώθηκαν, συνεχόμενες σχεδόν ανά δεκαετία μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο χώρο της Μέσης Ανατολής, δεν είχαν πάντοτε την ίδια αφορμή, είχαν όμως κοινή αφετηρία, το πετρέλαιο. Η εκμετάλλευσή του προκάλεσε τις πρώτες αναταραχές στα κράτη του Αραβικού κόσμου, οργανωμένες στη βάση αντιαποικιακών συνθημάτων κατά των ξένων εταιρειών της Δύσης, που ήταν εγκατεστημένες στα εδάφη τους.

Οι Αραβο-Ισραηλινοί Πόλεμοι το 1948, το 1957, το 1967, ο γνωστός Πόλεμος των Έξι Ημερών, και το 1973 από 6ης μέχρι 26ης Οκτωβρίου, ο γνωστός Πόλεμος του Γιομ Κιπούρ, από την ομώνυμη θρησκευτική εορτή του Εβραϊκού ημερολογίου με την οποία συνέπεσε, αποτέλεσαν πηγή αστάθειας στην περιοχή, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα με την προσθήκη και άλλων αιτιών.

Η πρώτη πτήση της Ολυμπιακής

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.kathimerini.gr/786699/article/epikairothta/ellada/h-prwth-pthsh-ths-olympiakhs

*24 Απριλίου 1957. Η άφιξη του πρώτου Comet 4B στην Αθήνα. Πίσω από τον κυβερνήτη 

Παύλο Ιωαννίδη, ο συγκυβερνήτης Κώστας Ανταχόπουλος.

Γράφει ο κ. ΠΑΥΛΟΣ Ι. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ*

          Στις αρχές του 1956 ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής κάλεσε τους εφοπλιστές Αριστοτέλη Ωνάση και Σταύρο Νιάρχο να επενδύσουν στην Ελλάδα στους τομείς των ναυπηγείων και των αεροπορικών συγκοινωνιών.

          Φυσικό θα ήταν να προτιμήσουν τον τομέα των ναυπηγείων δεδομένου ότι και οι δύο διέθεταν σημαντικούς στόλους στην ποντοπόρο ναυτιλία. Παρόλα ταύτα όμως, ο Αριστοτέλης Ωνάσης επέλεξε να επενδύσει στις αεροπορικές συγκοινωνίες και στις 30 Ιουλίου 1956 υπέγραψε τη σύμβαση εκμεταλλεύσεως των ελληνικών αεροπορικών συγκοινωνιών με την ελληνική κυβέρνηση, η οποία κυρώθηκε με το νομοθετικό διάταγμα 35/6 στις 6 Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου.

          Οι αεροπορικές συγκοινωνίες ήταν ένας εντελώς καινούργιος τομέας γι’ αυτόν. Τον οδήγησε σ’ αυτόν η έμφυτη τάση του να δημιουργεί και να πρωτοτυπεί επιχειρηματικά. Θα ήταν ο δεύτερος ιδιοκτήτης αεροπορικής εταιρείας παγκοσμίως μετά τον Howard Hughes ιδιοκτήτη της αμερικανικής εταιρείας TWA.

Η ΒΙΖΥΗ ΠΕΡΙ ΤΟ 1886

*Τα τείχη της Βιζύης σήμερα

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Ανάμεσα στα πολύτιμα έγγραφα της Βιβλιοθήκης της Βουλής για τη Θράκη, υπάρχει και μια άγνωστη μελέτη του 1886, για τη Βιζύη.

          Συντάκτης της μελέτης αυτής, είναι ο Σάββας Ιωαννίδης δάσκαλος, όπως μας πληροφορεί ο ίδιος γράφοντας:

          «Από ενός ήδη και επέκεινα έτους λαχών διδάσκαλος της εν Βιζύη Ελλ. Σχολής εύρισκον  παρηγορίαν εις την περιήγησιν και την έρευναν ταύτης τε και της περί αυτήν χώρας».

          Πρόκειται για μια εργασία 21 πυκνογραμμένων χειρόγραφων σελίδων.

          Ο Ιωαννίδης, που η εργασία του έχει ημερομηνία 16 Φεβρουαρίου 1886 περιγράφει την ευρύτερη περιοχή της Βιζύης αναφέροντας, ότι ουσιαστικά αποτελείται «από τρεις αυχένας ων ο εις από ετέρου απέχουσιν αλλήλων 20 λεπτά της ώρας και ο μεν ύπερθεν και ΒΑ καλείται Κιοζ- Τεπές ο δε διάμεσος Δάματα, ο δε τρίτος αυτή αύτη η Βιζύη, επικρεμάμενοι ουτωσίν άπαντες επί της προς την Προποντίδα πεδιάδος».

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΔΗ: Ο «Ελληνας Νάσερ» και η «Αρσακειάς»

Από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_100012_22/08/2010_412297

*Από δεξιά ο Δημήτριος Ιωαννίδης, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος και ο Φαίδων Γκιζίκης

«Δάμων και Φιντίας». Eτσι είχε περιγραφεi η σχέση Παπαδόπουλου- Ιωαννίδη από τη σύζυγο του δικτάτορα Δέσποινα Παπαδοπούλου. Οπως όλοι οι μύθοι της επταετίας όμως, ήταν και αυτός κούφιος. 

Η σχέση τους ξεκίνησε από τη συμμετοχή τους στην οργάνωση ΙΔΕΑ μετά τον πόλεμο και ήταν άνιση. Ο Παπαδόπουλος ήταν αριστούχος στην Ευελπίδων, δημοφιλής, με γρήγορη βαθμολογική ανέλιξη και φήμη εκκολαπτόμενου «Νάσερ της Ελλάδας». Ο Ιωαννίδης ήταν από τους τελευταίους της τάξης του και τον διέκρινε μάλλον αγοραφοβία. Ηταν ιδρυτής της ΕΕΝΑ, που οργάνωσε το πραξικόπημα, παρέδωσε όμως γρήγορα την ηγεσία της στον Γ. Παπαδόπουλο.