«Η ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ- Ο τρομερός Οκτώβριος του 1922». Νέο βιβλίο.

               Σήμερα είναι ημέρα χαράς!!!

               Κρατάω στα χέρια μου, το βιβλίο μου με τίτλο «Η ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ- Ο τρομερός Οκτώβριος του 1922».

               Το βιβλίο τυπώθηκε με δαπάνη του «Κοινοφελούς Ιδρύματος Χαριλάου Κ. Κεραμέως». Το βιβλίο αυτό 210 σελίδων, δεν πωλείται. Χάρη στην ευγενική χειρονομία του Ιδρύματος, θα διανεμηθεί δωρεάν σε Θρακικούς συλλόγους, εκπαιδευτικά Ιδρύματα κ.λπ.

               Πρόκειται για συλλογή άρθρων από τις πτυχές του δράματος της απώλειας της Ανατολικής Θράκης, που ουσιαστικά χαρίσθηκε στους Τούρκους από τις «συμμαχικές» δυνάμεις της Αντάντ, στην καταραμένη Διάσκεψη των Μουδανιών.

               Στόχος του βιβλίου είναι να μην σκεπάσει η σκόνη της ιστορίας τα γεγονότα εκείνα, που μαζί με την Μικρασιατική Καταστροφή παραμένουν αγιάτρευτες πληγές. Να μην σκεπάσει η λήθη, τη μνήμη.

               Εκφράζω την ευγνωμοσύνη μου και τις άπειρες ευχαριστίες μου προς το ΔΣ του ««Κοινοφελούς Ιδρύματος Χαριλάου Κ. Κεραμέως» για την ευγενική προσφορά του. Θερμές ευχαριστίες και για την επιμελήτρια του κειμένου και της έκδοσης φιλόλογο Βασιλική Τσακόγλου, Θρακικής καταγωγής.  

Ο Χαρίλαος Τρικούπης προς τον Αλέξανδρο Μπάτενμπεργκ, για τη Θράκη

*Αριστερά ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Χαρίλαος Τρικούπης και δεξιά ο Ηγεμών της Βουλγαρίας πρίγκιπας Αλέξανδρος Μπάτεμπεργκ

*Ο  Ελληνισμός, δεν θα δεχτεί 

να διακόψει 

την εδαφική  συνέχεια 

με τη Θράκη

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Βαθειά στη σκέψη του Χαρίλαου Τρικούπη και όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών και όταν ήταν πρωθυπουργός, ήταν ριζωμένη η μέριμνα για τον αλύτρωτο Ελληνισμό, που ζούσε στη σκλαβιά, κάτω από την εξουσία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά από τις άλλες ανιστόρητες βλέψεις των Βουλγάρων. Η Χερσόνησος του Αίμου, στα τέλη του 19^ου αιώνα ζούσε τόσο με τις συνέπειες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, όσο και με τις προσδοκίες των λαών που ασφυκτιούσαν κάτω από την σουλτανική επιβολή. 

               Η στρατηγική αντίληψη του Χαρίλαου Τρικούπη για το μέλλον της Θράκης, αφορούσε την αναγκαία ύπαρξη της εδαφικής συνέχειας με τη Μακεδονία. Και αυτήν άποψη την είπε ξεκάθαρα και κοφτά στον ηγεμόνα της Βουλγαρίας πρίγκιπα Αλέξανδρο Μπάτενμπεργκ, που επισκέφθηκε την Αθήνα το 1883. Επρόκειτο για τον πρώτος ηγεμόνα της Βουλγαρίας (1879 - 1886).

Ο Αλέξανδρος, που γεννήθηκε στη Βερόνα της Ιταλίας, γνωστός και με το χαϊδευτικό «Σάντρο» ήταν ο δευτερότοκος γιος του Αλέξανδρου της Έσσης και της Ιουλίας φον Χάουκε. Η μητέρα του ήταν κυρία των τιμών της Τσαρίνας και εκεί τη γνώρισε ο πατέρας του, Αλέξανδρος. Ο γάμος του πατέρα του ήταν μοργανατικός. Στην Ιουλία και στα παιδιά της απονεμήθηκε ο τίτλος των πριγκίπων του Μπάτενμπεργκ, από τη ονομασία  μιας παραδοσιακής κατοικίας των μεγάλων δουκών της  Έσσης. Ο πατέρας του ανήκε στον Οίκο της Έσσης-Ντάρμστατ και έγινε ιδρυτής του κλάδου του Μπάτενμπεργκ, που αργότερα μετονομάστηκε σε Οίκο των Μαουντμπάτεν. Το 1878, μετά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο και τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, ακολούθησε το συνέδριο του Βερολίνου. Τότε οριστικοποιήθηκε η δημιουργία αυτόνομης Βουλγαρικής Ηγεμονίας που περιλάμβανε τη χώρα μεταξύ του ποταμού Δούναβη και της οροσειράς του Αίμου. Στη Βουλγαρική Ηγεμονία τοποθετήθηκε τον Απρίλιο του 1879, Ηγεμόνας ο Αλέξανδρος Μπάτενμπεργκ, ηλικίας 22 ετών, Αυστριακός, συγγενής της τσαρικής οικογένειας, προσκείμενος προς την ρωσική πανσλαβιστική πολιτική.

Η περιοχή στα νότια της οροσειράς του Αίμου έως την οροσειρά της Ροδόπης αποτέλεσε αυτόνομη επαρχία με την ονομασία «Ανατολική Ρωμυλία» με την πολιτική και στρατιωτική επικυριαρχία του Σουλτάνου. Το 1885 έγινε η βίαιη προσάρτησή της στην Βουλγαρική επικράτεια, την οποία αποδέχθηκε ο Αλέξανδρος Μπάτεμπεργκ. Έτσι ενοποιήθηκε με το Πριγκιπάτο της Βουλγαρίας επίσης υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και συνέχισε να είναι de jure Οθωμανική επαρχία, μέχρι το 1908, οπότε η Βουλγαρία ανακηρύχτηκε ανεξάρτητη.

Η προσπάθεια του βίαιου εκβουλγαρισμού της Δυτικής Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας το 1941, μέσα από διπλωματικά έγραφα

*Χίτλερ και Μπόρις, τα συνεταιράκια...

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η Βουλγαρία, κάθε φορά που η τύχη την έφερνε να κατέχει εδάφη της Θράκης και της Μακεδονίας, το πρώτο πράγμα που εφάρμοζε ήταν ο βίαιος εκβουλγαρισμός. Αυτό συνέβη και στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο το 1912, όταν οι Βούλγαροι νικώντας τους Τούρκους κατέλαβαν εδάφη της Δυτικής Θράκης. Το ίδιο συνέβη και το 1913 όταν η άδικη συνθήκη του Βουκουρεστίου επιδίκασε τη Δυτική Θράκη το 1913 στην ηττημένη Βουλγαρία. Τα ίδια ακριβώς συνέβησαν όταν το 1941 οι Χιτλερικοί παρέδωσαν εδάφη της Δυτικής Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας στη Βουλγαρία, χωρίς καν να είχε κηρυχθεί πόλεμος με την Ελλάδα, η οποία γονάτισε μετά την Ιταλική επίθεση και τη Γερμανική εισβολή.

Η ιστορία της τελευταίας ιστορικής φάσης του βίαιου εκβουλγαρισμού ελληνικών περιοχών αρχίζει ουσιαστικά την 1η Μαρτίου 1941, γιατί τότε η Βουλγαρία προσχώρησε στο Τριμερές Σύμφωνο του Άξονα που είχε σαν αποτέλεσμα να της παραχωρηθούν περιοχές από τις οποίες εκδιώχθηκαν οι Βούλγαροι κατακτητές  με τη Συνθήκη του Νεϊγύ το 1919.

Το 1941 οι Βούλγαροι με το «δώρο» που της έκαναν οι Γερμανοί, ικανοποιούσαν την πάγια πολιτική τους για έξοδο στο Αιγαίο. Ελλάδα και Βουλγαρία δεν βρίσκονταν μεταξύ τους σε εμπόλεμη κατάσταση, όταν έγινε η επίθεση των Γερμανών στην Ελλάδα. Η Ελλάδα είχε ήδη κατακτηθεί από Γερμανούς και Ιταλούς όταν η Βουλγαρία άρχισε να καταλαμβάνει τα ελληνικά εδάφη. Η ελληνική κυβέρνηση του Εμμανουήλ Τσουδερού κατέφυγε στο Κάιρο και αναγκάσθηκε πολύ γρήγορα να διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με τη Βουλγαρία στις 23 Απριλίου 1941 και στις 11 Ιουνίου 1941 να κηρύξει τυπικά τον πόλεμο εναντίον της γειτονικής χώρας.

Η εφημερίδα «Πρωία» των Αθηνών έγραφε χαρακτηριστικά στις 20 Απριλίου 1941 ότι σημειώνεται ζωηρή διπλωματική δραστηριότητα μεταξύ των κυβερνήσεων του Άξονα. Οι πληροφορίες που υπήρχαν ανέφεραν ότι συζητούν τον επικείμενο διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας και τις νέες διαρρυθμίσεις των συνόρων στην περιοχή του Δούναβη. Οι ίδιες πληροφορίες ανέφεραν ότι όταν τα ζητήματα των νέων συνόρων θα έχουν ρυθμιστεί, θα συγκληθεί σε κάποια γερμανική πόλη συνδιάσκεψη των ενδιαφερομένων χωρών. Στη συνδιάσκεψη αυτή θα ανακοινωθούν και οι τελικές αποφάσεις του Άξονα.

Στις 19 Απριλίου 1941, πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο καθοριστική συνάντηση του Αδόλφου Χίτλερ με τον Βούλγαρο βασιλιά Μπόρις.

Για τη Δυτική Θράκη: Αγγλογάλλοι κατά Αμερικανών, στο Συνέδριο της Ειρήνης στο Παρίσι, το 1919

*Παρίσι 1919. Οι ηγέτες των Μεγάλων Δυνάμεων στο Συνέδριο της Ειρήνης.

Από δεξιά ο πρόεδρος των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον, οι πρωθυπουργοί της Γαλλίας Ζωρζ Κλεμανσώ, της Βρετανίας Λόυδ Τζώρτζ και της Ιταλίας Βιτόριο Ορλάντο. 

 

 

*Πρακτικά κρίσιμης συνεδρίασης

*Ανένδοτοι οι Αμερικανοί

*Μας έσωσε ο όρος της ομοφωνίας

 

 Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Ήταν η τελευταία μέρα του Ιουλίου 1919. Τα ρολόγια όλων έδειχναν 3.30 μεσημέρι. Ο ήλιος έκαιγε. Οι Γάλλοι ετοιμάζονταν να φύγουν μαζικά για διακοπές, αλλά οι εργασίες του Συνεδρίου της Ειρήνης στην καρδιά της γαλλικής πρωτεύουσας συνεχίζονταν εντατικά. Οι Θράκες αγωνιούσαν για το μέλλον της πατρίδας τους. Η στάση όμως των μελών της αμερικανικής αντιπροσωπείας, είχε εκνευρίσει τους πάντες. Ο φιλοβουλγαρισμός τους από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον, έως τον τελευταίο αντιπρόσωπο ήταν έκδηλος και προκλητικός.

Εκείνη τη μέρα, 31 Ιουλίου, τίποτα δεν προμήνυε, ότι θα προέκυπτε έντονη διαφωνία για το μέλλον της Θράκης. Στη συνεδρίαση μετείχαν ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Ζωρζ Κλεμανσώ, από τη Βρετανία ο Άρθουρ Μπάλφουρ, από τις ΗΠΑ ο Χένρυ Ουάιτ και ο στρατηγός Φρανκ Λυόν Πολκ, από την Ιταλία ο υπουργός Εξωτερικών Τομάσο Τιττόνι και από την Ιαπωνία ο πρέσβης Κεϊσίρο Ματσούι, με τους αντίστοιχους γραμματείς. Επίσης μετείχαν ως εμπειρογνώμονες οι Tardieu, Laroche, Pichon, Coolidge κ.ά.

Ήδη είχε αποφασισθεί η απομάκρυνση του Βουλγαρικού στρατού από τη Δυτική Θράκη. Η «Ακρόπολις» την ίδια μέρα στην Αθήνα έγραφε ότι η ταξιαρχία του Ιππικού, που έδρευε στη Γκιουμουλτζίνα (Κομοτηνή) δύο τάγματα Πεζικού, το βαρύ Πυροβολικό και πολεμικό υλικό μεταφέρθηκαν στα υψώματα Ζεμανώτς στα παλαιά βουλγαρικά εδάφη. Στο Διδυμότειχο παρέμεναν αρκετές δυνάμεις του Βουλγαρικού στρατού με ανάλογο Πυροβολικό. Γάλλοι στρατιωτικοί παρακολουθούσαν την αποχώρηση του Βουλγαρικών δυνάμεων από τη Δυτική Θράκη.

Όταν άρχισε η συνεδρίαση, πρώτος κλήθηκε ο εμπειρογνώμονας Αντρέ Ταρντιέ ο οποίος ανέλυσε  την έκθεση της Κεντρικής Επιτροπής για εδαφικά ζητήματα σχετικά με τα σύνορα της Βουλγαρίας στα νότια της χώρας.

Κεντρικό σημείο των εξηγήσεων ήταν οι αποκλίνουσες απόψεις της αμερικανικής και της ιταλικής αντιπροσωπείας από τη μια πλευρά και της βρετανικής, γαλλικής και ιαπωνικής αντιπροσωπείας από την άλλη.

Τα πληθυσμιακά της Θράκης, στη συνδιάσκεψη των Παρισίων, το 1919

*Από τις εργασίες της συνδιάσκεψης των Παρισίων, το 1919

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Η συνδιάσκεψη ειρήνης των Παρισίων  του 1919, ήταν το κορυφαίο διπλωματικό γεγονός που οργανώθηκε από τις νικήτριες συμμαχικές δυνάμεις της Αντάντ και των ΗΠΑ στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με στόχο να υπογραφούν οι συνθήκες ειρήνης μεταξύ των αντιμαχομένων.

Οι αποφάσεις των νικητριών δυνάμεων περιστράφηκαν κυρίως στο διαμελισμό των τριών κεντρικών αυτοκρατοριών, δηλαδή της Γερμανικής Αυτοκρατορίας, της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τη δημιουργία νέων κρατών στην Ευρώπη.

Για την Ελλάδα, η συνδιάσκεψη ειρήνης, υπήρξε μέγιστη ευκαιρία να πραγματοποιήσει τους εθνικούς πόθους της, που απέβλεπαν κυρίως στην απελευθέρωση των αλύτρωτων ελληνικών πληθυσμών, οι οποίοι ειδικά τα χρόνια 1914-1918 είχαν υποστεί πρωτοφανείς απηνείς διωγμούς στην Θράκη, τη Μικρά Ασία και τον Πόντο. Η Ελλάδα πέτυχε πολλά, αλλά σύντομα, το 1922 έχασε επίσης πολλά.

ΘΡΗΝΟΣ ΚΑΙ ΕΛΠΙΔΑ

---------

Βουβό κλάμα…

Για τη Θράκη που καίγεται,

για τη Θράκη, που δοκιμάζεται,

για τη Θράκη που μάχεται.

Αλλά πάντα στις στάχτες

φυτρώνει λουλούδι.

Σ’ αυτή τη Θράκη πιστεύουμε.

Σ’ αυτή τη Θράκη ελπίζουμε.

Αυτή τη Θράκη αγαπάμε.

Η Συνδιάσκεψη των Παρισίων του 1919 και το μέλλον της Θράκης

*Η Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, το 1919

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Η Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων  του 1919, ήταν πολυσύνθετη και πολυεθνική σύνοδος, την οποία είχαν οργανώσει από τις νικήτριες συμμαχικές δυνάμεις της Αντάντ και των ΗΠΑ στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι στόχοι που τέθηκαν ήταν φιλόδοξοι και σε ορισμένες περιπτώσεις αποδείχθηκαν ανεπιτυχείς.  Κύριος στόχος ήταν αφενός να συσταθεί ένας παγκόσμιος σύνδεσμος των εθνών, η γνωστή μας Κοινωνία των Εθνών, και αφετέρου να τεθούν υπό διαπραγμάτευση οι συνθήκες ειρήνης μεταξύ αυτών και των ηττημένων κεντρικών δυνάμεων.

Οι νικήτριες δυνάμεις με σημαντικές διαφοροποιήσεις αποσκοπούσαν στη ρύθμιση του γερμανικού ζητήματος, που θα διαιώνιζε τη μειονεκτική θέση της ώστε να μην αποκτήσει ξανά ισχύ επικίνδυνη και στη χάραξη νέων συνόρων στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και στην Εγγύς Ανατολή, με γνώμονα τα συμφέροντα των διαφόρων εθνοτήτων.

Η Συνδιάσκεψη, το μεγάλο αυτό πολιτικό και διπλωματικό γεγονός άρχισε τις εργασίες της στη γαλλική πρωτεύουσα στις 18 Ιανουαρίου του 1919 (ν.η.) και τερματίσθηκε τον Αύγουστο του 1920.

Για την Ελλάδα, η Συνδιάσκεψη αυτή υπήρξε η μεγάλη ευκαιρία να υλοποιηθούν οι εθνικοί πόθοι της απελευθέρωσης των αλύτρωτων περιοχών, με επιμέρους συνθήκες, όπως η Συνθήκη των Σεβρών, που δημιουργούσε την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Η συνθήκη αυτή τελικά ναυάγησε. Η συνθήκη του Νεϊγύ, η οποία επιβεβαίωσε την ελληνική κυριαρχία στα εδάφη μεταξύ των ποταμών  Έβρου και του Νέστου. Η περιοχή τέθηκε προσωρινά υπό συμμαχική  διοίκηση. Είναι η γνωστή μας ολιγόμηνη Διασυμμαχική Θράκη. Ακολούθησε η συνθήκη του Σαν Ρέμο με την οποία εξουσιοδοτήθηκε ο ελληνικός στρατός να καταλάβει τη Θράκη.

Η καταστροφική αμερικανική άποψη για τη Θράκη στη Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, το 1919.

*Αναμνηστική φωτογραφία από τη συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Βενιζέλος)  

 

 

 

*Ανέκδοτα έγγραφα

από τα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ.

*Ο απροκάλυπτος φιλοβουλγαρισμός.

του προέδρου Γούντροου Ουίλσον.

*Πώς γλίτωσε η Δυτική Θράκη.

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Η συνδιάσκεψη για την Ειρήνη, ήταν το σημαντικότερο διπλωματικό γεγονός μετά την λήξη του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι και κυρώθηκε στις 28 Ιουλίου 1919 με το παλαιό ημερολόγιο. Η υπογραφή της μετά από διαπραγματεύσεις, περίπου ενάμισι χρόνου, έγινε στο δημαρχείου του παρισινού προαστίου στη Σεβρ, γνωστή για την κατασκευή κομψοτεχνημάτων από πορσελάνη. Έμεινε στην ιστορία με την ονομασία συνθήκη των Σεβρών, αλλά η εφαρμογή της τα επόμενα χρόνια αποδείχθηκε ένα ναυάγιο.

Για την Ελλάδα, είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί έγιναν δεκτά τα σημαντικά ελληνικά εθνικά αιτήματα για εδαφικές επεκτάσεις, που σχεδόν διπλασίαζαν ξανά την έκταση της Ελλάδας, που είχε διπλασιαστεί ήδη για πρώτη φορά μετά τους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-13. Όπως είχε λεχθεί τότε επρόκειτο για τη δημιουργία της Ελλάδας των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Και αυτό γιατί η Ελλάδα έπαιρνε ανάμεσα στα άλλα τη Θράκη έως έξω από την Κωνσταντινούπολη σχεδόν, αποκτούσε την κυριαρχία των νησιών με την Ίμβρο και την Τένεδο. Διεκδικούσε τη ζώνη πέριξ της Σμύρνης  κ.λπ. Επρόκειτο δηλαδή για ένα διπλωματικό θρίαμβο, που κανένας δεν μπορούσε να προβλέψει τότε το τραγικό τέλος του.

Επικεφαλής των ελληνικής αντιπροσωπείας ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που επιχείρησε να καρπωθεί πολιτικά αυτήν κατ’ αρχή τεράστια ελληνική επιτυχία, αλλά ένα χρόνο μετά έχασε άδοξα τις εκλογές του Νοεμβρίου 1920 και δεν εξελέγη ούτε βουλευτής ο ίδιος. Ενόψει των εργασιών της Συνδιάσκεψης ο πρωθυπουργός της Ελλάδας υπέβαλε σειρά υπομνημάτων με τις ελληνικές αξιώσεις, οι οποίες παραπέμφθηκαν σε ειδική επιτροπή υπό την προεδρία του Ζυλ Καμπόν. Η επιτροπή υπέβαλε πόρισμα στις 16 Φεβρουαρίου (π.η.) 1919 με κύρια πρόταση την παραχώρηση της Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα, με τον όρο να αναγνωρισθεί οικονομική διέξοδος προς το Αιγαίο, στη Βουλγαρία. Μόνο η Ιταλία αντιτάχθηκε ζητώντας εδαφική διέξοδο για τη Βουλγαρία στο Αιγαίο Πέλαγος και μάλιστα στο λιμάνι του Δεδέαγατς. Αυτό σήμαινε, αν γίνονταν δεκτό το μελετώμενο διεθνές κράτος της Κωνσταντινούπολης ότι θα καταλάμβανε ολόκληρη την Ανατολική Θράκη και στην Ελλάδα, δεν υπήρχε περίπτωση να δοθεί έδαφος εκεί.

Αυτά δείχνουν και τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε η Ελλάδα, η οποία πρόβαλλε σημαντικές εθνικές αξιώσεις για αλύτρωτες περιοχές.

Η τύχη της Θράκης, της Μακεδονίας, των Δωδεκανήσων και της Βόρ. Ηπείρου, στη διάσκεψη του Πότσνταμ, το 1945

*Ο δερματόδετος τόμος με τις οδηγίες για την αμερικανική κυβέρνηση, το 1945

 Aνέκδοτα στοιχεία για τις διαθέσεις 

των Μεγάλων Δυνάμεων, το 1945, 

όταν μοίραζαν τον κόσμο

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η διάσκεψη του Πότσνταμ, είναι αυτή που μοίρασε εμπράκτως την Ευρώπη, αμέσως μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και λίγους μήνες μετά τη διάσκεψη της Γιάλτας, που είχε αρχικά μοιράζει τον κόσμο βάσει ποσοστών επιρροής, όπως τα είχε γράψει σε μια χαρτοπετσέτα ο Ουίνστον Τσώρτσιλ. Η Διάσκεψη του Πότσνταμ, προαστίου του Βερολίνου, πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά την παράδοση άνευ όρων της Χιτλερικής Γερμανίας. Οι εργασίες της διήρκεσαν από τις 17 Ιουλίου έως τις 2 Αυγούστου 1945. Η διάσκεψη της Γιάλτας είχε προηγηθεί  και πραγματοποιήθηκε από τις 4 έως τις 11 Φεβρουαρίου 1945 στην Κριμαία.

              Στη διάσκεψη του Πότσνταμ αποφασίσθηκε μεταξύ άλλων να αποκατασταθούν όλες οι εδαφικές προσαρτήσεις που έκαναν οι Γερμανοί, κατά τη διάρκειας της Κατοχής,  στις χώρες στις οποίες ανήκαν. Καθορίσθηκαν τα ανατολικά σύνορα της Γερμανίας με την Πολωνία. Συμφωνήθηκε κυρίως η άσκηση δίωξης κατά των εγκληματιών πολέμου, ανοίγοντας το δρόμο για τη μεγάλη Δίκη της Νυρεμβέργης. Αποφασίσθηκε ακόμα η αποναζιστικοποίηση και ο εκδημοκρατισμός της Γερμανίας και η απαγόρευση παραγωγής οπλικών συστημάτων. Η διάσκεψη του Πότσνταμ ουσιαστικά προσδιόρισε τον μεταπολεμικό χάρτη της Ευρώπης.

Τότε στη σοβιετική σφαίρα επιρροής πέρασαν οριστικά η Πολωνία, η Ρουμανία, η Ουγγαρία, η Τσεχοσλοβακία, η Βουλγαρία, η Αλβανία, η Ομοσπονδιακή Γιουγκοσλαβία και το τμήμα της Γερμανίας που είχε καταληφθεί από την ΕΣΣΔ, δηλαδή αυτό το γερμανικό κομμάτι, που ήταν γνωστό κάποτε ως Ανατολική Γερμανία. Όλα βάσει του διαμοιρασμού του κόσμου, που είχε σχεδιαστεί σε μια χαρτοπετσέτα στη Διάσκεψη της Γιάλτας. Στην διάσκεψη του Πότσνταμ αποφασίσθηκε να κάνει το επόμενο επιθετικό βήμα η Ρωσία πολεμώντας την Ιαπωνία, η οποία, η οποία συνέχιζε τον πόλεμο στην Ασία. Τελικά πρόλαβαν οι Αμερικανοί και έριξαν την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.

Η Βουλγαρική επιχειρηματολογία στη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, για τη Θράκη, το 1919.

*Βούλγαροι στρατιώτες στην Αλεξανδρούπολη το 1918

 

*Ανέκδοτο έγγραφο

από τα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Η Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων το 1919, ήταν από τις σημαντικότερες της εποχής της, αφού έβαλε τα θεμέλια για τον μεταπολεμικό κόσμο, αν και στην πορεία τα πράγματα εξελίχθηκαν δυσάρεστα, αφού τη θύελλα του πολύνεκρου Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, διαδέχθηκε σχεδόν 20 χρόνια μετά, ο όλεθρος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο η Διάσκεψη εκείνη είχε ως αποτέλεσμα, με τις επιμέρους συνθήκες του Νεϊγύ και του Σαν Ρέμο, την απελευθέρωση της Δυτικής και της Ανατολικής Θράκης, το 1920.

Χαρακτηριστικό της Διάσκεψης Ειρήνης του 1919, ήταν, όπως παρατηρεί ο Σπύρος Μαρκεζίνης, ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον, προκάλεσε μεγάλες δυσχέρειες στις ελληνικές διεκδικήσεις «διότι σχολαστικώς αναζητών την άκραν δικαιοσύνην, εις την εφαρμογήν της αυτοδιαθέσεως κατέληγε ουχί σπανίως εις την άκραν αδικίαν».

Κατά τη συζήτηση μάλιστα του θέματος της Δυτικής Θράκης εμφανίζονταν η αμερικανική αντιπροσωπεία να συνηγορεί υπέρ των βουλγαρικών διεκδικήσεων. Και όταν συζητούσαν το θέμα της Ανατολικής Θράκης οι Αμερικανοί συνηγορούσαν υπέρ των  τουρκικών απόψεων. Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Ελευθέριος Βενιζέλος- κατά τον Μαρκεζίνη- είχε γίνει έξω φρενών και μίλησε με ασυνήθιστη δριμύτητα, με αποτέλεσμα να στείλει στον Έλληνα πρωθυπουργό ο Αμερικανός πρόεδρος επιστολή, επιχειρώντας να δικαιολογήσει τη στάση του.

Γενικά ο  Ουίλσον παρουσίασε πολλές φορές μια φιλοβουλγαρική στάση, που κατά την γνώμη αρκετών μελετητών, οφείλονταν σε συγγενική εξ αγχιστείας οικογενειακή σχέση με πρόσωπο από τη Βουλγαρία.

Λεηλασίες αρχαιοτήτων στη Θράκη κατά την Κατοχή

*Στο φάκελο αυτόν υπάρχουν οι αναφορές για καταστροφές και κλοπές αρχαιοτήτων 

 

 

*Αναφορές στο Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος που τον προκάλεσαν οι Γερμανοί Ναζιστές, προκάλεσε ποταμούς αιμάτων, σε χώρες και λαούς. Προκάλεσε ολοκαυτώματα. Προκάλεσε υλικές καταστροφές σε πόλεις και υποδομές κάθε είδους. Υπήρξε όμως και αιτία καταστροφής μνημείων του πολιτισμού και κλοπών από μουσεία των κατεχομένων χωρών. Κάτι που προκάλεσαν και οι άλλοι κατακτητές, οι φασίστες της Ιταλίας και οι ρεβανσιστές της Βουλγαρίας.

               Όταν τελείωσε ο ολέθριος εκείνος πόλεμος από την πλευρά των συμμάχων έγιναν προσπάθειες για να επαναπατρισθούν πολλοί αρχαιολογικοί θησαυροί στις χώρες προέλευσής τους. Σε πολλές περιπτώσεις η προσπάθεια των συμμάχων είχε επιτυχία. Δεν υπήρξε όμως απόλυτη επιτυχία στην προσπάθεια αυτή.

               Είναι γνωστό, ότι οι αρχαιολογικές υπηρεσίες της Ελλάδας (που υπήρξε θύμα μεγάλων κλοπών αρχαιοτήτων, από τους τρεις κατακτητές της) κατάρτισαν μετά την απελευθέρωση, κατάλογο με τις ζημιές και τις κλοπές που υπέστησαν οι αρχαιότητές της από τις τρεις δυνάμεις κατοχής. Το 1948 ο καθηγητής Σπύρος Μαρινάτος ανέλαβε την ειδική αποστολή να ταξιδέψει στην Ευρώπη για να εντοπίσει τις κλεμμένες αρχαιότητες και να τις επιστρέψει στην Ελλάδα, πράγμα που σε μεγάλο βαθμό το εκτέλεσε με επιτυχία.

Πώς δεν έγινε η Θράκη… Ρουθηνία (!) το 1919, στη Διάσκεψη της Ειρήνης!!!

*Ζωγραφικός πίνακας, για τη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, το 1919

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Είναι άγνωστο, είναι παράδοξο και μπορεί σε όσους δεν το γνωρίζουν να προκαλέσει και γέλια. Και όμως κατά τη διάρκεια των εργασιών της Διάσκεψης για τη Ειρήνη στο Παρίσι το 1919, σε μια επιτροπή, συζητήθηκε το ενδεχόμενο να γίνει η Θράκη… Ρουθηνία!!!

               Τ’ ειν’ τούτο πάλι; Θα ρωτούσε ο Έλληνας στον καφενέ, την ώρα που έπαιζε πρέφα ή τάβλι. Και θα προσπαθούσε να καταλάβει μέσα από σειρά δαιδαλωδών ιστορικών αναφορών και απίστευτων λεπτομερειών, τι είναι αυτή η Ρουθηνία, που κοντέψαμε να την μιμηθούμε, να την εφαρμόσουμε στη Θράκη επειδή του ήθελαν οι Μεγάλες Δυνάμεις και να μην δουν απελευθέρωση οι Θρακιώτες, που την περίμεναν επί 550 και πλέον χρόνια.

Η λέξη Ruthenian προέρχεται από το λατινικό Ruthenus, που την συναντάμε σε μεσαιωνικές πηγές για να περιγράψει τους Σλάβους κατοίκους της Ανατολικής Χριστιανικής Θρησκείας (Ορθόδοξους και Ελληναθολικούς) που ζούσαν στο μεγάλο δουκάτο της Λιθουανίας και, μετά το 1569, στην πολωνική- λιθουανική Κοινοπολιτεία. Ο όρος αυτός συνέχισε να χρησιμοποιείται, στη διάρκεια της πρώην Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας ως επίσημη ονομασία για τους Σλάβους που κατοικούσαν στις επαρχίες της Γαλικίας και της Μπουκοβίνας και στις βορειοανατολικές κομητείες της Ουγγαρίας. Κατοικούσαν βασικά σε εδάφη της πρώην Αυστριακής Αυτοκρατορίας της Γαλικίας  από το 1772 έως το 1918, εδάφη που αντιστοιχούν σε τμήματα της Δυτικής Ουκρανίας.

Κατοικούσαν όμως και σε περιοχές των Καρπαθίων. Η Υποκαρπάθια Ρωσία μάλιστα είχε αυτόνομο καθεστώς το οποίο εγκρίθηκε στη Διάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι με δύο διεθνείς συνθήκες του Σαιν Ζερμαίν το 1919 και του Τριανόν το 1920. Τελικά μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τον Ιούνιο του 1945 η Υποκαρπάθια Ρωσία παραχωρήθηκε από την Τσεχοσλοβακία στη Σοβιετική Ένωση και έγινε η Υπερκαρπαθική Περιφέρεια της Ουκρανικής Σοσιαλιστικής Σοβιετικής Δημοκρατίας. Ανάλογες απορροφήσεις Ρουθηνικών θυλάκων έγιναν από την Ουγγαρία, την Τσεχοσλοβακία και την Πολωνία.  Σήμερα καμιά χώρα δεν περιέχει μια ξεχωριστή διοικητική οντότητα, που ονομάζεται Ρουθηνία…

Βασιλεύς Αλέξανδρος: Πορεία νίκης και ελευθερίας από Σμύρνη, σε Πάνορμο, σε Ραιδεστό, σε Δεδέαγατς και Αδριανούπολη, το 1920.

*Ο βασιλεύς Αλέξανδρος παρακολουθεί από τον "Αβέρωφ" την απόβαση των ελληνικών δυνάμεων στη Ραιδεστό 

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η μεγάλη περιοδεία, που έκανε στις αρχές του Ιουλίου 1920, ο βασιλεύς Αλέξανδρος ήταν μια αλησμόνητη πορεία νίκης και ελευθερίας. Ξεκίνησε από το Παλαιό Φάληρο επιβαίνοντας στο θρυλικό θωρηκτό «Αβέρωφ» πήγε μόνο στο λιμάνι της Σμύρνης, επισκέφθηκε τον αρχιστράτηγο Λεωνίδα Παρασκευόπουλο στην Πάνορμο, παρέστη στην απόβαση απελευθέρωσης της Ραιδεστού, πήγε σε Αλεξανδρούπολη και Κομοτηνή και μέσω Διδυμοτείχου έφτασε στο Καραγάτς για να εισέλθει στην Αδριανούπολη, μια μέρα μετά την απελευθέρωσή της. Το έθνος ζούσε τότε μοναδικές και αλησμόνητες στιγμές σε όλα τα μέτωπα.

               Τον Ιούλιο του 1920 ο βασιλεύς Αλέξανδρος είχε πρόθεση να επισκεφθεί τη Σμύρνη και το Μικρασιατικό Μέτωπο. Από την πλευρά όμως των Μεγάλων Δυνάμεων διατυπώθηκαν αντιρρήσεις για την επίσκεψη αυτή. Η κυβέρνηση Βενιζέλου φαίνεται πώς θορυβήθηκε και αποφάσισε να μην γίνει η επίσκεψη αυτή, παρά το γεγονός ότι ο λαός της Σμύρνης  είχε αρχίσει προετοιμασίες για μεγάλη υποδοχή.

               Τελικά στις 10 μ.μ. στις 2 Ιουλίου ο Αλέξανδρος φορώντας στολή ναυάρχου πήγε στο Φάληρο και  επιβιβάσθηκε στο θωρηκτό «Αβέρωφ» για να αναχωρήσει. Τον συνόδευαν οι υπασπιστές του Σούτσος, Σκουμπουρδής, Μελάς και Σοφιανός, καθώς και ο αρχηγός του Στρατιωτικού του Οίκου στρατηγός Κόρακας.

               Στην πλατεία του Φαλήρου ο κόσμος τον χειροκρότησε και ζητωκραύγαζε:

-Και στην Πόλη!!!

Στις 4 Ιουλίου έκπληκτος ο λαός διάβαζε στις εφημερίδες ότι οι Βούλγαροι κομιτατζήδες συνέχιζαν στην Θράκη τις εγκληματικές τους δραστηριότητες εις βάρος των Ελλήνων, παρά την παρουσία εκεί ελληνικού στρατού.

Θράκη 1922: Από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη… Από το Παρίσι στα Μουδανιά!!!

*Οι τρείς μοιραίοι πρωταγωνιστές: Από αριστερά Πουανκαρέ, Κώρζον και Σφόρτσα

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Ο Σεπτέμβριος του 1922, ήταν από τους χειρότερους που έχει ζήσει η Ελλάδα. Το κλίμα εκείνο το μοιραίο Σεπτέμβριο, είχε βαρύνει παντού. Θλίψη και κατήφεια για την ήττα στη Μικρά Ασία, την καταστροφή της Σμύρνης και τις σφαγές αμάχων. Η Ανατολική Θράκη έμενε ακόμα ελεύθερη, αλλά ήδη είχαν αρχίσει να τρίζουν τα θεμέλια της ελληνικής παρουσίας. Δύο συναντήσεις, η μία στο Παρίσι και η άλλα στα Μουδανιά, έκριναν το μέλλον της Ανατολικής Θράκης.

               Στην Αδριανούπολη, όπου πλέον αγωνιούσαν οι πάντες,  κηρύχθηκε γενικό πένθος για τα θύματα των σφαγών στη Μικρά Ασία και τα καταστήματα στις 9 Σεπτεμβρίου έμειναν κλειστά ως το μεσημέρι. Στον μητροπολιτικό ναό τελέσθηκε επιμνημόσυνη δέηση, χοροστατούντος του μητροπολίτη Πολύκαρπου. Ο ναός ήταν ασφυκτικά γεμάτος από Αδριανουπολίτες αλλά και πρόσφυγες της Μικράς Ασίας που κατέφευγαν στην Ανατολική Θράκη για να γλιτώσουν τις σφαγές. Και φυσικά δεν μπορούσαν να προβλέψουν, ότι σε 20 μέρες περίπου, θα έπρεπε να γίνουν ξανά πρόσφυγες, μαζί με τους Θρακιώτες!!! Θλίψη παντού…

               Η ζωή στην Ανατολική Θράκη δεν έπαψε να έχει κινδύνους. Παρά την ύπαρξη  ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων και Χωροφυλακής, οι επιθέσεις από Τούρκους άτακτους. Λίγο πριν από τις 12 Σεπτεμβρίου είχαν αναφερθεί από την Αδριανούπολη τέτοια περιστατικά. Στο Δρογγύλιο (Λαλά Πασά) Τούρκοι τσέτες επιτέθηκαν σε διμοιρία Πεζικού, που του καταδίωξαν και κρύφτηκαν σε παρακείμενο πυκνό δάσος. Στον Αρτίσκο (Μπαμπά Εσκή) άλλη ομάδα Τούρκων συνεπλάκη με μικτό απόσπασμα στην περιοχή «Ακουστή», Αποτέλεσμα αυτής της συμπλοκής ήταν ο φόνος ενός Τούρκου συμμορίτη, επάνω στον οποία βρέθηκαν πέντε χειροβομβίδες. Μια άλλη συμμορία από 200 τσέτες έβαλε εκρηκτικά στο σιδηροδρομική γραμμή κοντά στην Αλεξανδρούπολη, οι οποίες τελικά δεν εξερράγησαν. Αλλά χολωμένοι οι τσέτες από την ατυχία τους πυροβόλησαν τη διερχόμενη αμαξοστοιχία και τραυμάτισαν επτά επιβάτες, από τους οποίους οι πέντε σοβαρά. Στο σημείο σκόρπισαν και επαναστατικές προκηρύξεις.

Το βίντεο της ομιλίας για τον ξεριζωμό της Ανατολικής Θράκης - Πολεμικό Μουσείο- 7 Δεκεμβρίου 2022

*Η Ζωή Τηγανούρια σκορπάει μελωδίες...

           Η ομιλία για την βίαιη εκκένωση της Ανατολικής Θράκης το 1922, στην μεγάλη εκδήλωση που οργάνωσε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Διδυμοτείχου και Περιφερείας με την διεθνούς φήμης συνθέτη Ζωή Τηγανούρια και το Πολεμικό Μουσείο, για να τιμηθεί η μνήμη των άδικα ξεριζωμένων Θρακών, πριν από 100 χρόνια. 

            Η όλη εκδήλωση πλαισιώθηκε με τα εξαιρετικά τραγούδια που έγραψε η συνθέτης Ζωή Τηγανούρια σε στίχους Κώστα Ασμανίδη και άλλων στιχουργών και ερμήνευσαν ο Βαγγέλης Δημούδης, η Μαριώ, η Πέγκυ Ζήνα και πολλοί νέοι και σημαντικοί τραγουδιστές. Επίσης γνωστοί ηθοποιοί διάβασαν αποσπάσματα από ανέκδοτο βιβλίο του Θρακιώτη συγγραφέα Κώστα Τριανταφυλλάκη.

Ευχαριστίες προς το 

Evros-news.gr

για τη βιντεοσκόπηση

*Τα τραγούδια της Ζωής Τηγανούρια ξεσήκωσαν και συγκίνησαν

Μετά την εκδήλωση. Από δεξιά, Διογένης Παπανικολάου, Ελένη Τσελεμπίδου, Ζωή Τηγανούρια. Αναστάσιος Δημοσχάκης, Παντελής Αθανασιάδης

*Πολεμικό Μουσείο. Από δεξιά Χαράλαμπος Γιαννακίδης, Σίσσυ Καζακίδου,

Αναστάσιος Δημοσχάκης, Παντελής Αθανασιάδης

Η ΘΡΑΚΗ ΜΙΛΗΣΕ ΧΘΕΣ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΑ!!!

*Ζωή Τηγανούρια, Σίσσυ Καζακίδου, Αν. Λιάσκος

 

              Ήταν άκρως επιτυχημένη η εκδήλωση που οργάνωσε χθες ο Πολιτιστικός Σύλλογος Διδυμοτείχου και Περιφερείας με την διεθνούς φήμης συνθέτη Ζωή Τηγανούρια και το Πολεμικό Μουσείο, για να τιμηθεί η μνήμη των άδικα ξεριζωμένων Θρακών, πριν από 100 χρόνια.

               Το αμφιθέατρο του Πολεμικού  Μουσείου ήταν κατάμεστο. Ούτε οι πρόσθετες καρέκλες που μπήκαν δεν άρκεσαν και πολλοί παρακολούθησαν την εκδήλωση όρθιοι.

               Η Ζωή Τηγανούρια, εκθαμβωτική, αεικίνητη και φιλική προς όλους  παρουσίασε το νέο CD της  με δικές της συνθέσεις για την βίαιη εκκένωση της Ανατολικής Θράκης, αλλά και την καταστροφή της Σμύρνης. Τα περισσότερα γραμμένα από τον Θρακιώτη στιχουργό Κώστα Ασμανίδη. Τα ερμήνευσαν γνωστοί τραγουδιστές, όπως η Μαριώ, η Πέγκυ Ζήνα, ο Βαγγέλης Δημούδης και μια πλειάδα νέων ταλαντούχων τραγουδιστών. Ανάμεσα στα τρούδια υπήρχε και ένα που τους στίχους έγραψε ο Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως, Τραϊανουπόλεως και Σαμοθράκης κ.κ. Άνθιμος, ο οποίος παρακολούθησε την συναρπαστική εκδήλωση.

Τουρκοβουλγαρική συνωμοσία σε Διδυμότειχο και Κομοτηνή τις μέρες της απελευθέρωσης του 1920

*Το Διδυμότειχο με τον Ερυθροπόταμο

 

 

               Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Οι μέρες της απελευθέρωσης της Δυτικής Θράκης, το Μάιο του 1920, επιχειρήθηκε από Τούρκους και Βουλγάρους να μετατρέψουν τη χαρά σε μέγιστη λύπη και τραγωδία, εξαιτίας της απόπειρας σκοτεινών κύκλων και από τις δύο πλευρές να συνωμοτήσουν και να ανατρέψουν τις συνθήκες του Νεϊγύ η οποία διέταξε την απομάκρυνση των Βουλγάρων από την  περιοχή και της συνθήκης του Σαν Ρέμο, που παραχωρούσε ολόκληρη τη Θράκη στους Έλληνες.

               Πρωταγωνιστής στην συνωμοσία αυτή ήταν ο διαβόητος Φουάτ Μπέης, αξιωματικός του Τουρκικού στρατού, που έδρασε με παράνομες ληστανταρτικές ομάδες. Μετά τη συνθηκολόγηση της Τουρκίας με τη συνθήκη του Μούδρου, παρέμεινε στα βουνά της Θράκης με εντολή των Μουσταφά Κεμάλ και Ισμέτ Πασά, με στόχο την συνεχή απασχόληση Ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων, ώστε να μην περισσεύουν για να σταλούν στο μέτωπο της Μικράς Ασίας. Η δράση του Φουάτ Μπέη έχει εξιστορηθεί  στην ιστοσελίδα αυτή με τρία άρθρα (Τα links τους στο τέλος του άρθρου).

               Ας έρθουμε όμως στο σημερινό μας θέμα. Την άγνωστη εξουδετέρωση της συνωμοσίας αυτής στο Διδυμότειχο, χάρη στην προθυμία ιδιωτών, που συνέλαβαν έξω από τα Λάβαρα αγγελιοφόρους των συνωμοτών.

*Το Διδυμότειχο της δεκαετίας του 1920

Η σύλληψη των αγγελιοφόρων

 

Σύμφωνα με αναφορά της υπομοιραρχίας Διδυμοτείχου στις 18 Μαΐου 1920 εμφανίσθηκαν δύο ιδιώτες ο Νικόλαος Χατζάρας, ο Δημήτριος Πασχάλης και ο Σαράντης Δρόσος, που ανέφεραν τα ακόλουθα:

               Νωρίς το πρωί εκείνης της μέρας βρίσκονταν έξω από το χωριό Σαλτίκιοϊ (σήμερα Λάβαρα) αντιλήφθηκαν δύο άτομα, που κατάλαβαν ότι είναι Οθωμανοί. Προφανώς κινούνταν ύποπτα. Ζήτησαν να εξακριβώσουν την ταυτότητά τους και τον τόπο προέλευσής τους. Οι Οθωμανοί όμως τράπηκαν σε φυγή. ΟΙ τρεις ιδιώτες τους καταδίωξαν και τους συνέλαβαν, μετά από μικρή συμπλοκή στην οποία σημειώθηκαν και τραυματισμοί.  Έκαναν σωματική έρευνα και ανακάλυψαν στον Αλή Χασάν Ογλού μια επιστολή προερχόμενη από τον αρχηγό του Τουρκοβουλγαρικού κομιτάτου Τεφήκ Μπέη. Ο Οθωμανός ομολόγησε ότι την επιστολή τη μετέφερε στο Διδυμότειχο για να την παραδώσει στον εκεί διαμένοντα Χασάν Μπέη. Στους δύο Οθωμανούς προσφέρθηκαν οι πρώτες βοήθειες, ενώ οι τρείς ιδιώτες κατευθύνθηκαν στη Χωροφυλακή όπου έκαναν τις σχετικές καταγγελίες.

               Οι δύο Οθωμανοί εξετάσθηκαν στη  συνέχεια από τις αρχές ασφαλείας και κατέθεσα ότι στις 16 Μαΐου 1920 πήγε στο χωριό τους Μεχρικόζ (σήμερα Κέχρος) της περιφέρειας Σουφλίου ο Τεφήκ Μπέης επικεφαλής μιας ομάδας 255 ενόπλων και προσκάλεσε μέσω του παρέδρου του χωριού Μποσταντζή Ογλού Αμέτ τον Οθωμανό χωρικό Αλή Χασάν Ογλού και του παρέδωσε την επιστολή για την μεταφέρει  στο Διδυμότειχο και να την παραδώσει στον ιδιώτη Χασάν Μπέη.

*Διδυμότειχο, το μαυσωλείο του Ουρούτς Πασά, γνωστό και ως "Πυροστιά"

Σύμφωνα με την κατάθεσή του «αγγελιοφόρου» αρχικά αρνήθηκε να παραλάβει την επιστολή, από φόβο γιατί ο Ελληνικός στρατός είχε μόλις καταλάβει τα μέρη τους και φοβόταν μήπως τον ανακαλύψουν. Τελικά-ισχυρίσθηκε- τον απείλησαν και έτσι αναγκάσθηκε να υπακούσει. Αμέσως πήγε σε ένα διπλανό χωριό και πήρε μαζί του το φίλο του Ντελή Μπεκίρ Ογλού Αμέτ. Μαζί ξεκίνησαν για το Διδυμότειχο, για να παραδώσουν την επιστολή στον Χασάν Μπέη.

Καθ’ οδόν όμως συνελήφθησαν και η επιστολή κατασχέθηκε και παραδόθηκε στη Χωροφυλακή.

*Το Διδυμότειχο της εποχής της απελευθέρωσης

Η σύλληψη του Χασάν Μπέη στο Διδυμότειχο

 

Άμεση ήταν και η σύλληψη του Χασάν Μπέη. Ταυτόχρονα μεταφράσθηκε η επιστολή, που ήταν γραμμένη στην παλαιοτουρκική γραφή, από ειδικό υπάλληλο της υποδιοίκησης Διδυμοτείχου. Από την επιστολή φάνηκε ότι προϋπήρχε συνεννόηση και συνεργασία του Χασάν Μπέη με το Τουρκοβουλγαρικό κομιτάτο. Ο ίδιος αρνήθηκε κάθε κατηγορία εναντίον του. Πρόσθεσε ότι ουδέποτε συνάντησε, ούτε γνώριζε τον Τεφήκ Μπέη. Παραδέχθηκε όμως ότι δύο μήνες νωρίτερα ο Τεφήκ Μπέης του είχε στείλε επιστολή και του ανήγγειλε, ότι είχε εκλεγεί πρόεδρος της Οθωμανικής κοινότητας της Γκιουμουλτζίνας (Κομοτηνή) γιατί ο προκάτοχός του είχε αναχωρήσει για την Κωνσταντινούπολη, όταν καταλήφθηκε η Δυτική Θράκη από τους Γάλλους (σ.σ. εννοεί την δημιουργία της Διασυμμαχικής Θράκης).

Τότε ο Τεφήκ Μπέης με επιστολή του προς την Μουσουλμανική κοινότητα Διδυμοτείχου ζήτησε πληροφορίες για τον μουσουλμανικό πληθυσμό του Διδυμοτείχου, αλλά η κοινότητα των Μουσουλμάνων, δεν έδωσε καμιά απάντηση.  Πρόεδρος της Μουσουλμανικής κοινότητας Διδυμοτείχου είχε εκλεγεί ο αδελφός του Αλή Εφέντη, ενώ ο ίδιος ο Χασάν Μπέης είχε εκλεγεί πάρεδρος.

               Η υπομοιραρχία Διδυμοτείχου είχε υποβάλει τότε στην Ανωτέρα Διοίκηση Χωροφυλακής Δυτικής Θράκης στην Κομοτηνή αντίγραφο της ύποπτης επιστολής σε μετάφραση, γιατί η πρωτότυπη επιστολή του Τεφήκ Μπέη και μία προκήρυξη υποβλήθηκαν στον κυβερνητικό εκπρόσωπο στη Διασυμμαχική Θράκη, τον Χαρίσιο Βαμβακά. Η άλλη προκήρυξη είχε περιληφθεί στη σχετική δικογραφία.

*Απόσπασμα της Τουρκοβουλγαρικής συνωμοτικής επιστολής σε μετάφραση

Η επίμαχη επιστολή

 

               Με την επιστολή του ο Τεφήκ Μπέης ανέφερε ότι σχηματίσθηκε κυβέρνηση Εθνικής Άμυνας Δυτικής Θράκης και ότι οι προκηρύξεις έπρεπε να προωθηθούν στην Αδριανούπολη. Στο Διδυμότειχο αλλά και σε άλλα μέρη υπό την διοίκηση του Χασάν Μπέη θα έπρεπε να σχηματισθεί μία αρχή ασφαλείας με εξουσία αλλά και με χωροφύλακες που θα πρέπει να βρεθούν. Στο Διδυμότειχο επίσης θα πρέπει να σχηματισθεί  μια ταχυδρομική υπηρεσία, που θα αποτελεί κέντρο εξασφάλισης της διανομής αλληλογραφίας μεταξύ του ενεργού στρατού του Τζαφέρ Ταγιάρ διοικητή της Αδριανούπολης και της Εθνικής Αμύνης Δυτικής Θράκης, που έδρευσε στο Μεχρικόζ (Κέχρος). Αμέσως μόλις ολοκληρωθεί η συμπλήρωση όλων των εντολών, αυτά να γίνουν γνωστά στους κατοίκους. Την επιστολή υπέγραφε ο γραμματέας του Κέντρου Εθνικής Αμύνης. Η υπογραφή του είναι δυσανάγνωστη.

               Αποκαλυπτική των προθέσεων Τούρκων και Βουλγάρων ήταν η προκήρυξη, ο οποία απευθύνονταν προς «τους κατοίκους της Δυτικής Θράκης» και άρχιζε με τη φράση:

«Ο αποτελών την αρχαίαν πλειονοψηφίαν της Δυτικής Θράκης Οθωμανικός λαός από την σύναψη της ανακωχής μέχρι σήμερον και υπό την σκέπην του αντιπροσώπου της Γαλλίας ευρίσκετο εις συνεννοήσεις με τους διαφόρους πολιτικούς προς επίτευξιν ανεξαρτησίας. Το αποτέλεσμα της πολιτικής ταύτης υπήρξεν η διοίκησις της Δυτικής Θράκης με τα γνωστά σημερινά σύνορά της και η οποία ανετέθη εις τον γενικόν Διοικητήν της Ανατολικής δυνάμεως στρατηγόν Δεσπεραί, εκ μέρους του οποίου διορισθείς διοικητής Θράκης είναι ο στρατηγός Σαρπύ».

*Το Συμβούλιο της Διασυμμαχικής Θράκης με τον στρατηγό Σαρπύ

               Στην προκήρυξη εκφράζονταν η άποψη ότι υπό την σκέπη της Γαλλίας το Οθωμανικό έθνος θα εξασφάλιζε μια διεθνή διοίκηση για τη Θράκη και για το σκοπό αυτό ασχολήθηκε η πολιτική τους. Τόνιζαν επίσης ότι η βάση των ενεργειών τους ήταν οι διακηρύξεις του Αμερικανού προέδρου Ουίλσον περί ισότητας και ελευθερίας, αλλά εξέφραζαν την λύπη τους γιατί η επιθυμία του λαού θυσιάσθηκε στην πολιτική της Ελλάδας.

«Η δοθείσα απόφασις εις την συνδιάσκεψιν του Σαν Ρέμο αφήνει την Πατρίδα μας εις την κατάληψιν της Ελλάδος. Ιδού οι κάτοικοι Τούρκοι και Βούλγαροι της Δυτικής Θράκης σήμερον επί των σημείων αυτών απεφάσισαν σύμφωνοι και σύσσωμοι να αμυνθούν προς περιφρούρησιν της υπάρξεώς των. Όλη η ανθρωπότης συμφωνεί. Ιδού σήμερον σύμφωνοι με τους Εθνικούς πόθους και με την γενικήν επιθυμίαν η σύμπραξις των Βουλγάρων δια την Εθνικήν  Άμυναν και υπό την σκέπην της Γαλλίας επισήμως δηλούται. Το κράτος μας με όλας τας δυνάμεις τους εις το ζήτημα τούτο θα υποστηρίξη τα δίκαια των Θρακών» αναφέρονταν στην τουρκοβουλγαρική προκήρυξη.  

               Η προκήρυξη κατέληγε με την ευχή «να ζήσει η υπό την σκέπην της Γαλλίας μέλλουσα κυβέρνησις της Εθνικής Αμύνης Δ. Θράκης» και με ζητωκραυγή υπέρ των κατοίκων της Δυτικής Θράκης.

               Στην προκήρυξη υπήρχε και η σύνθεση της ψευδοκυβέρνησης των Τουρκοβουλγάρων, που αξίζει- για την ιστορία- να τους γνωρίζουμε:

        Πρόεδρος Τεφήκ Μπέης

Υπουργός Εσωτερικών  Χασάν Ταχσίν Μπέης

Υπουργός Στρατιωτικών Φουάτ Μπέης

Δικαιοσύνης Αμντουλχαλίμ Εφέντης

Εμπορίου- Γεωργίας δόκτωρ Δότσκωφ

Ταχυδρομείων- Τηλεγραφείων Βαγγέλ Γεωργίεφ

Μααρίφ (Εκπαίδευσης) Τζελάλ Μπέης

Οικονομικών Τεφήκ Μπέης (επιτροπικώς)

Θρησκευτικών Χασάν Χουσί Εφέντη

Οδοποιΐας (Ναφά) Κόστα Γεωργίεφ

Όλο αυτό το ευχολόγιο για τη σκέπη της Γαλλίας, επιβεβαιώνει τη φημολογία των ημερών εκείνων, ότι Γάλλοι των μυστικών υπηρεσιών κινούνταν στο παρασκήνιο για να δημιουργηθεί ένα ανεξάρτητο κρατίδιο Θράκης, το οποίο θα λειτουργούσε ως Γαλλικό προτεκτοράτο. Ιδιαίτερο ρόλο είχε παίξει ο Γάλλος λοχαγός Ζαμπά, ο οποίος είχε στενή συνεργασία στην Αδριανούπολη με το συνταγματάρχη Τζαφέρ Ταγιάρ, προωθώντας τις ιδέες αυτές.

*Ο Τάνε Νικολώφ και ο Φουάτ Μπέης

 

Ο ρόλος του Φουάτ Μπέη

 

               Σημαντικός για την προώθηση των Τουρκοβουλγαρικών σχεδίων- αν και απέτυχε τελικά- ήταν ο ρόλος του ταγματάρχη Φουάτ Μπέη, που ενεργούσε με βάση τις εντολές του Μουσταφά Κεμάλ.

Η ιστορία του Φουάτ Μπέη, άρχισε πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Έδρασε εναντίον των Σέρβων στην ευρύτερη περιοχή των Σκοπίων και των Ελλήνων στη Δυτική Θράκη και Ανατολική Μακεδονία, συνεργαζόμενος με Βούλγαρους κομιτατζήδες.  Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1887 και πέθανε το 1970.

Φοίτησε στη στρατιωτική σχολή της Αδριανούπολης και ως υπολοχαγός εντάχθηκε στο Κίνημα των Νεοτούρκων, των οποίων αποτέλεσε δραστήριο στέλεχος, αναλαμβάνοντας διάφορες αποστολές κατασκοπείας ή υπονομευτικής δράσης στα Βαλκάνια. Επιδόθηκε από μικρός στο άθλημα της ξιφασκίας, όπου και διέπρεψε. Στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες των Παρισίων το 1924 αγωνίστηκε αλλά έχασε μεταξύ άλλων και από τον Έλληνα Κωνσταντίνο Κοτζιά, ο οποίος είχε χρηματίσει αργότερα δύο φορές δήμαρχος Αθηναίων και υπουργός στην κυβέρνηση Ιωάννη Μεταξά. Στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Άμστερνταμ το 1928 έφτασε στους ημιτελικούς. Ίδρυσε στην Κωνσταντινούπολη την αθλητική ομάδα Μπεσίκτας.

Στη Θράκη φαίνεται να έδρασε κατά διαστήματα από το 1913 έως το 1923. Η δραστηριότητά  του, κυμάνθηκε στα πλαίσια της δράσης άτακτων ληστανταρτών και κομιτατζήδων, που σκόρπισαν αίμα και πόνο, αλλά δεν κατόρθωσαν να αποσπάσουν τη Θράκη από την Ελλάδα. Ο Φουάτ Μπέης έδρασε κυρίως ως πράκτορας της Teşkîlât-ı Mahsûsa. Η μυστική αυτή παρακρατική οργάνωση ιδρύθηκε από τον Εμβέρ Πασά στο πλαίσιο της Επιτροπής Ένωσης και Προόδου των Νεοτούρκων. Στόχος της ήταν να πραγματοποιεί, αναταραχές, προπαγάνδα και δολοφονίες στην Τουρκία και στο εξωτερικό.

*Το Νοέμβριο του 1922, ο Φουάτ Μπέης περιφέρονταν στην περιφέρεια Διδυμοτείχου 

Ο ίδιος ο Φουάτ Μπέης στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του αναφέρει ότι το 1913 επί Προσωρινής Αυτόνομης Διοίκησης της Θράκης, με τουρκικές δυνάμεις έκαψε τα χωριά Έβρου και Ροδόπης Teke (σήμερα Ταύρη), Torbalı (σήμερα Πυλαία), Pişman (σήμερα Πεσσάνη), Vakıf (σήμερα Βάκος), Çamurdere, Domuzdere (τοποθεσία ΒΑ κοντά στην Πόρπη Ροδόπης με πολλά αγριογούρουνα),Çukur, Bahadirviran (σήμερα Νέα Σάντα), Derbent (σήμερα Δέρειο), Papaz, Fındıcak (σήμερα Λεπτοκαριά), Şıçanlık (σήμερα Ποντίκια, χωριό επάνω από τη Νέα Σάντα), Merhemli (σήμερα Πέπλος), Balik (σήμερα Μελία).

Το 1920 συμμετείχε στην οργάνωση της πολύνεκρης εισβολής κομιτατζήδων στα Πετρωτά και το Μάιο του 1923 πήρε μέρος στην επίθεση στον Εχίνο, που κατέληξε στο φόνο του ταγματάρχη Πετρουτσάκου.

Επί Διασυμμαχικής Θράκης το 1919, ο Τεφήκ Μπέης και οι συνεργάτες του Σαμπρή και Μαχμούτ Νεδήμ είχαν επισκεφθεί κατ’ επανάληψη τον Χαρίσιο Βαμβακά, τον οποίο διαβεβαίωναν ότι εργάζονται για την προσέγγιση με την Ελλάδα, αλλά παρασκηνιακά δρούσαν εναντίον της. Για τον Τεφήκ Μπέη γνωρίζουμε ότι τελικά κατέφυγε στη Βουλγαρία.

Το 1921 είχαν  διατυπωθεί κατηγορίες ότι η αντιβενιζελική κυβέρνηση, προσπαθούσε να προσεγγίσει το τουρκικό στοιχείο. Και επέτρεψε να επιστρέψει από τη Βουλγαρία ο Τεφήκ Μπέης, πρόεδρος της λεγόμενης Θρακικής κυβέρνησης, προστατευόμενος του νομάρχη Ροδόπης  Γιαννόπουλου. Επετράπη επίσης να επιστρέψουν και πολλοί φυγάδες Τούρκοι, που εντάσσονταν στο κόμμα του Δημητρίου Γούναρη.

Η Τουρκοβουλγαρική συνομωσία, που πλανιόταν επάνω από την μόλις απελευθερωθείσα Θράκη, σκόνταψε τελικά στο Διδυμότειχο...

 

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Υστερόγραφο

*Για να γίνει κατανοητή η δράση του Φουάτ Μπέη, που κατόπιν μετονομάστηκε σε Φουάτ Μπαλκάν, συνιστώ να διαβάσετε και τρία επιπλέον άρθρα, που αναφέρονται στην δράση του εναντίον της απελευθέρωσης της Θράκης, στους ακόλουθους συνδέσμους:

1)  https://sitalkisking.blogspot.com/2021/05/blog-post_22.html

2) https://sitalkisking.blogspot.com/2021/07/blog-post_18.html

3) https://sitalkisking.blogspot.com/2021/06/blog-post_5.html

 

ΠΗΓΗ

*Ιστορικό και Διπλωματικό Αρχείο Υπουργείου Εξωτερικών

 

              

 ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ"