Το κλίμα, που οδήγησε την Ελλάδα, στη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, το 1919.

*Οι ηγέτες των συμμάχων της Αντάντ. Από αριστερά: Βιτόριο Ορλάντο, Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ, Ζορζ Κλεμανσό και Γούντροου Οουίλσον, στη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων. 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

                Οι ελληνικοί πληθυσμοί των αλύτρωτων περιοχών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά την λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, έτρεφαν μεγάλες προσδοκίες για απελευθέρωση, μετά τη νίκη των συμμάχων της Αντάντ και της συμπαράταξης με την ηττημένη Γερμανία ως συμμάχων της με ενεργό συμμετοχή, τόσο των Τούρκων όσο και των Βουλγάρων. Η εξέλιξη των γεγονότων δικαίωσε εν μέρει τις ελληνικές προσδοκίες. Επίκεντρο του ενδιαφέροντος, υπήρξε το Παρίσι όπου συνήλθε η Διάσκεψη Ειρήνης, η οποία άρχισε τις εργασίες της στις 12 Ιανουαρίου 1919

               Η Ελλάδα βρέθηκε στο πλευρό των νικητών και παρά τον λαϊκό ενθουσιασμό, τα πράγματα για την κυβέρνηση δεν ήταν εύκολα, σε ό,τι αφορά την ικανοποίηση των εθνικών διεκδικήσεων.

               Όπως γράφει ο Σπύρος Μαρκεζίνης στην «Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος για το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου:

               «Από τώρα και εις το εξής θα αρχίσουν πλέον τα παράπονα, καθ’ ολοκληρίαν δικαιολογημένα των Ελλήνων έναντι των Γάλλων, των Άγγλων και βραδύτερον , κατ’ εξοχήν, εναντίον των Αμερικανών,, οι οποίοι επεδείκνυον εις πάσαν περίπτωσιν την αδυναμίαν των απέναντι των Βουλγάρων, προς τους οποίους εύρισκον πάντοτε τρόπον να συμπεριφέρωνται με επιείκειαν».

Ο αλύτρωτος Ελληνισμός ζούσε έως τότε με τον τρόμο των Βούλγαρων κομιτατζήδων και την αυθαιρεσία των Τούρκων καθώς και την χλευαστική τους στάση. Ήταν συνεχή τα ανθελληνικά προκλητικά επεισόδια, στην Ανατολική Μακεδονία και την Θράκη, ακόμα και μέσα στην Κωνσταντινούπολη.

Για τη Δυτική Θράκη: Αγγλογάλλοι κατά Αμερικανών, στο Συνέδριο της Ειρήνης στο Παρίσι, το 1919

*Παρίσι 1919. Οι ηγέτες των Μεγάλων Δυνάμεων στο Συνέδριο της Ειρήνης.

Από δεξιά ο πρόεδρος των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον, οι πρωθυπουργοί της Γαλλίας Ζωρζ Κλεμανσώ, της Βρετανίας Λόυδ Τζώρτζ και της Ιταλίας Βιτόριο Ορλάντο. 

 

 

*Πρακτικά κρίσιμης συνεδρίασης

*Ανένδοτοι οι Αμερικανοί

*Μας έσωσε ο όρος της ομοφωνίας

 

 Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Ήταν η τελευταία μέρα του Ιουλίου 1919. Τα ρολόγια όλων έδειχναν 3.30 μεσημέρι. Ο ήλιος έκαιγε. Οι Γάλλοι ετοιμάζονταν να φύγουν μαζικά για διακοπές, αλλά οι εργασίες του Συνεδρίου της Ειρήνης στην καρδιά της γαλλικής πρωτεύουσας συνεχίζονταν εντατικά. Οι Θράκες αγωνιούσαν για το μέλλον της πατρίδας τους. Η στάση όμως των μελών της αμερικανικής αντιπροσωπείας, είχε εκνευρίσει τους πάντες. Ο φιλοβουλγαρισμός τους από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον, έως τον τελευταίο αντιπρόσωπο ήταν έκδηλος και προκλητικός.

Εκείνη τη μέρα, 31 Ιουλίου, τίποτα δεν προμήνυε, ότι θα προέκυπτε έντονη διαφωνία για το μέλλον της Θράκης. Στη συνεδρίαση μετείχαν ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Ζωρζ Κλεμανσώ, από τη Βρετανία ο Άρθουρ Μπάλφουρ, από τις ΗΠΑ ο Χένρυ Ουάιτ και ο στρατηγός Φρανκ Λυόν Πολκ, από την Ιταλία ο υπουργός Εξωτερικών Τομάσο Τιττόνι και από την Ιαπωνία ο πρέσβης Κεϊσίρο Ματσούι, με τους αντίστοιχους γραμματείς. Επίσης μετείχαν ως εμπειρογνώμονες οι Tardieu, Laroche, Pichon, Coolidge κ.ά.

Ήδη είχε αποφασισθεί η απομάκρυνση του Βουλγαρικού στρατού από τη Δυτική Θράκη. Η «Ακρόπολις» την ίδια μέρα στην Αθήνα έγραφε ότι η ταξιαρχία του Ιππικού, που έδρευε στη Γκιουμουλτζίνα (Κομοτηνή) δύο τάγματα Πεζικού, το βαρύ Πυροβολικό και πολεμικό υλικό μεταφέρθηκαν στα υψώματα Ζεμανώτς στα παλαιά βουλγαρικά εδάφη. Στο Διδυμότειχο παρέμεναν αρκετές δυνάμεις του Βουλγαρικού στρατού με ανάλογο Πυροβολικό. Γάλλοι στρατιωτικοί παρακολουθούσαν την αποχώρηση του Βουλγαρικών δυνάμεων από τη Δυτική Θράκη.

Όταν άρχισε η συνεδρίαση, πρώτος κλήθηκε ο εμπειρογνώμονας Αντρέ Ταρντιέ ο οποίος ανέλυσε  την έκθεση της Κεντρικής Επιτροπής για εδαφικά ζητήματα σχετικά με τα σύνορα της Βουλγαρίας στα νότια της χώρας.

Κεντρικό σημείο των εξηγήσεων ήταν οι αποκλίνουσες απόψεις της αμερικανικής και της ιταλικής αντιπροσωπείας από τη μια πλευρά και της βρετανικής, γαλλικής και ιαπωνικής αντιπροσωπείας από την άλλη.

Τα πληθυσμιακά της Θράκης, στη συνδιάσκεψη των Παρισίων, το 1919

*Από τις εργασίες της συνδιάσκεψης των Παρισίων, το 1919

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Η συνδιάσκεψη ειρήνης των Παρισίων  του 1919, ήταν το κορυφαίο διπλωματικό γεγονός που οργανώθηκε από τις νικήτριες συμμαχικές δυνάμεις της Αντάντ και των ΗΠΑ στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με στόχο να υπογραφούν οι συνθήκες ειρήνης μεταξύ των αντιμαχομένων.

Οι αποφάσεις των νικητριών δυνάμεων περιστράφηκαν κυρίως στο διαμελισμό των τριών κεντρικών αυτοκρατοριών, δηλαδή της Γερμανικής Αυτοκρατορίας, της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τη δημιουργία νέων κρατών στην Ευρώπη.

Για την Ελλάδα, η συνδιάσκεψη ειρήνης, υπήρξε μέγιστη ευκαιρία να πραγματοποιήσει τους εθνικούς πόθους της, που απέβλεπαν κυρίως στην απελευθέρωση των αλύτρωτων ελληνικών πληθυσμών, οι οποίοι ειδικά τα χρόνια 1914-1918 είχαν υποστεί πρωτοφανείς απηνείς διωγμούς στην Θράκη, τη Μικρά Ασία και τον Πόντο. Η Ελλάδα πέτυχε πολλά, αλλά σύντομα, το 1922 έχασε επίσης πολλά.

Μωαμεθανοί της Βουλγαρικής Βουλής, ζητούσαν το 1919 από τον Ελευθέριο Βενιζέλο να τους απαλλάξει από τη Βουλγαρική τυραννία

*Ζωγραφικός πίνακας, που απεικονίζει τη συνδιάσκεψη των Παρισίων του 1919.  Πηγή εικόνας: nma.gov.au |

 

  

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

            Η Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων  του 1919, υπήρξε ένα τεράστιο διπλωματικό γεγονός, μέγιστης σημασίας, παρά τα σχετικά ναυάγια, που ακολούθησαν και τις αποτυχίες των στοχεύσεων των νικητών. Παραδείγματα που μπορούν να αναφερθούν είναι η συνθήκη των Σεβρών, που δεν την επικύρωσε κανένα από τα κοινοβούλια των χωρών που την υπέγραψαν. Και η πορεία της Κοινωνίας των Εθνών, που δεν ανταποκρίθηκε αποτελεσματικά στους σκοπούς της. Με το δεδομένο, ότι η Συνδιάσκεψη υπήρξε ένα διπλωματικό παιχνίδι συμφερόντων, σημειώθηκαν και αναμενόμενες παγίδες, υπονομεύσεις, παραπληροφορήσεις και ναρκοθετήσεις των διαπραγματεύσεων.

            Μια τέτοια περίπτωση, αφορούσε και το μέλλον των Μουσουλμάνων της Δυτικής Θράκης, Τούρκων και Πομάκων.

            Είναι γνωστό, ότι οι ηττημένοι Βούλγαροι που κατέλαβαν τη Δυτική Θράκη κατά παραχώρηση της άδικης συνθήκης του Βουκουρεστίου το 1913, έκαναν μαύρη τη ζωή σε Χριστιανούς και Μουσουλμάνους, με απηνείς διωγμούς, δολοφονίες, εποικισμούς, καταληστεύσεις. Ειδικά οι Πομάκοι υπέστησαν τα πάνδεινα. Από το 1913, κατά τις καταγγελίες των Πομάκων που έφτασαν στη Συνδιάσκεψη των Παρισίων του 1919, είχε συνεδριάσει το Βουλγαρικό υπουργικό συμβούλιο στη Σόφια υπό την προεδρία του βασιλιά Φερδινάνδου και αποφάσισε να βαφτίσει Χριστιανούς τους Μουσουλμάνους! Και ανέθεσε το έργο αυτό σε κομιτατζήδες. Το πλέον γελοίο, από τους ποικίλους διωγμούς, είναι ότι η βάφτιση γίνονταν από Βούλγαρο ιερέα, που κρατούσε μια αγιαστούρα και τους φώτιζε έτσι στο πόδι και από ένα γραμματέα που τους κατέγραφε με το νέο χριστιανικό όνομα. Και αμέσως μετά τους έδιναν να φάνε και ένα κομμάτι… μαγειρεμένο χοιρινό κρέας, είδος απαγορευμένο από το Κοράνιο στους πιστούς του Ισλάμ!!!

Η Συνδιάσκεψη των Παρισίων του 1919 και το μέλλον της Θράκης

*Η Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, το 1919

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Η Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων  του 1919, ήταν πολυσύνθετη και πολυεθνική σύνοδος, την οποία είχαν οργανώσει από τις νικήτριες συμμαχικές δυνάμεις της Αντάντ και των ΗΠΑ στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι στόχοι που τέθηκαν ήταν φιλόδοξοι και σε ορισμένες περιπτώσεις αποδείχθηκαν ανεπιτυχείς.  Κύριος στόχος ήταν αφενός να συσταθεί ένας παγκόσμιος σύνδεσμος των εθνών, η γνωστή μας Κοινωνία των Εθνών, και αφετέρου να τεθούν υπό διαπραγμάτευση οι συνθήκες ειρήνης μεταξύ αυτών και των ηττημένων κεντρικών δυνάμεων.

Οι νικήτριες δυνάμεις με σημαντικές διαφοροποιήσεις αποσκοπούσαν στη ρύθμιση του γερμανικού ζητήματος, που θα διαιώνιζε τη μειονεκτική θέση της ώστε να μην αποκτήσει ξανά ισχύ επικίνδυνη και στη χάραξη νέων συνόρων στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και στην Εγγύς Ανατολή, με γνώμονα τα συμφέροντα των διαφόρων εθνοτήτων.

Η Συνδιάσκεψη, το μεγάλο αυτό πολιτικό και διπλωματικό γεγονός άρχισε τις εργασίες της στη γαλλική πρωτεύουσα στις 18 Ιανουαρίου του 1919 (ν.η.) και τερματίσθηκε τον Αύγουστο του 1920.

Για την Ελλάδα, η Συνδιάσκεψη αυτή υπήρξε η μεγάλη ευκαιρία να υλοποιηθούν οι εθνικοί πόθοι της απελευθέρωσης των αλύτρωτων περιοχών, με επιμέρους συνθήκες, όπως η Συνθήκη των Σεβρών, που δημιουργούσε την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Η συνθήκη αυτή τελικά ναυάγησε. Η συνθήκη του Νεϊγύ, η οποία επιβεβαίωσε την ελληνική κυριαρχία στα εδάφη μεταξύ των ποταμών  Έβρου και του Νέστου. Η περιοχή τέθηκε προσωρινά υπό συμμαχική  διοίκηση. Είναι η γνωστή μας ολιγόμηνη Διασυμμαχική Θράκη. Ακολούθησε η συνθήκη του Σαν Ρέμο με την οποία εξουσιοδοτήθηκε ο ελληνικός στρατός να καταλάβει τη Θράκη.

Η καταστροφική αμερικανική άποψη για τη Θράκη στη Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, το 1919.

*Αναμνηστική φωτογραφία από τη συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Βενιζέλος)  

 

 

 

*Ανέκδοτα έγγραφα

από τα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ.

*Ο απροκάλυπτος φιλοβουλγαρισμός.

του προέδρου Γούντροου Ουίλσον.

*Πώς γλίτωσε η Δυτική Θράκη.

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Η συνδιάσκεψη για την Ειρήνη, ήταν το σημαντικότερο διπλωματικό γεγονός μετά την λήξη του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι και κυρώθηκε στις 28 Ιουλίου 1919 με το παλαιό ημερολόγιο. Η υπογραφή της μετά από διαπραγματεύσεις, περίπου ενάμισι χρόνου, έγινε στο δημαρχείου του παρισινού προαστίου στη Σεβρ, γνωστή για την κατασκευή κομψοτεχνημάτων από πορσελάνη. Έμεινε στην ιστορία με την ονομασία συνθήκη των Σεβρών, αλλά η εφαρμογή της τα επόμενα χρόνια αποδείχθηκε ένα ναυάγιο.

Για την Ελλάδα, είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί έγιναν δεκτά τα σημαντικά ελληνικά εθνικά αιτήματα για εδαφικές επεκτάσεις, που σχεδόν διπλασίαζαν ξανά την έκταση της Ελλάδας, που είχε διπλασιαστεί ήδη για πρώτη φορά μετά τους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-13. Όπως είχε λεχθεί τότε επρόκειτο για τη δημιουργία της Ελλάδας των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Και αυτό γιατί η Ελλάδα έπαιρνε ανάμεσα στα άλλα τη Θράκη έως έξω από την Κωνσταντινούπολη σχεδόν, αποκτούσε την κυριαρχία των νησιών με την Ίμβρο και την Τένεδο. Διεκδικούσε τη ζώνη πέριξ της Σμύρνης  κ.λπ. Επρόκειτο δηλαδή για ένα διπλωματικό θρίαμβο, που κανένας δεν μπορούσε να προβλέψει τότε το τραγικό τέλος του.

Επικεφαλής των ελληνικής αντιπροσωπείας ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που επιχείρησε να καρπωθεί πολιτικά αυτήν κατ’ αρχή τεράστια ελληνική επιτυχία, αλλά ένα χρόνο μετά έχασε άδοξα τις εκλογές του Νοεμβρίου 1920 και δεν εξελέγη ούτε βουλευτής ο ίδιος. Ενόψει των εργασιών της Συνδιάσκεψης ο πρωθυπουργός της Ελλάδας υπέβαλε σειρά υπομνημάτων με τις ελληνικές αξιώσεις, οι οποίες παραπέμφθηκαν σε ειδική επιτροπή υπό την προεδρία του Ζυλ Καμπόν. Η επιτροπή υπέβαλε πόρισμα στις 16 Φεβρουαρίου (π.η.) 1919 με κύρια πρόταση την παραχώρηση της Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα, με τον όρο να αναγνωρισθεί οικονομική διέξοδος προς το Αιγαίο, στη Βουλγαρία. Μόνο η Ιταλία αντιτάχθηκε ζητώντας εδαφική διέξοδο για τη Βουλγαρία στο Αιγαίο Πέλαγος και μάλιστα στο λιμάνι του Δεδέαγατς. Αυτό σήμαινε, αν γίνονταν δεκτό το μελετώμενο διεθνές κράτος της Κωνσταντινούπολης ότι θα καταλάμβανε ολόκληρη την Ανατολική Θράκη και στην Ελλάδα, δεν υπήρχε περίπτωση να δοθεί έδαφος εκεί.

Αυτά δείχνουν και τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε η Ελλάδα, η οποία πρόβαλλε σημαντικές εθνικές αξιώσεις για αλύτρωτες περιοχές.

Η Βουλγαρική επιχειρηματολογία στη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, για τη Θράκη, το 1919.

*Βούλγαροι στρατιώτες στην Αλεξανδρούπολη το 1918

 

*Ανέκδοτο έγγραφο

από τα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Η Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων το 1919, ήταν από τις σημαντικότερες της εποχής της, αφού έβαλε τα θεμέλια για τον μεταπολεμικό κόσμο, αν και στην πορεία τα πράγματα εξελίχθηκαν δυσάρεστα, αφού τη θύελλα του πολύνεκρου Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, διαδέχθηκε σχεδόν 20 χρόνια μετά, ο όλεθρος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο η Διάσκεψη εκείνη είχε ως αποτέλεσμα, με τις επιμέρους συνθήκες του Νεϊγύ και του Σαν Ρέμο, την απελευθέρωση της Δυτικής και της Ανατολικής Θράκης, το 1920.

Χαρακτηριστικό της Διάσκεψης Ειρήνης του 1919, ήταν, όπως παρατηρεί ο Σπύρος Μαρκεζίνης, ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον, προκάλεσε μεγάλες δυσχέρειες στις ελληνικές διεκδικήσεις «διότι σχολαστικώς αναζητών την άκραν δικαιοσύνην, εις την εφαρμογήν της αυτοδιαθέσεως κατέληγε ουχί σπανίως εις την άκραν αδικίαν».

Κατά τη συζήτηση μάλιστα του θέματος της Δυτικής Θράκης εμφανίζονταν η αμερικανική αντιπροσωπεία να συνηγορεί υπέρ των βουλγαρικών διεκδικήσεων. Και όταν συζητούσαν το θέμα της Ανατολικής Θράκης οι Αμερικανοί συνηγορούσαν υπέρ των  τουρκικών απόψεων. Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Ελευθέριος Βενιζέλος- κατά τον Μαρκεζίνη- είχε γίνει έξω φρενών και μίλησε με ασυνήθιστη δριμύτητα, με αποτέλεσμα να στείλει στον Έλληνα πρωθυπουργό ο Αμερικανός πρόεδρος επιστολή, επιχειρώντας να δικαιολογήσει τη στάση του.

Γενικά ο  Ουίλσον παρουσίασε πολλές φορές μια φιλοβουλγαρική στάση, που κατά την γνώμη αρκετών μελετητών, οφείλονταν σε συγγενική εξ αγχιστείας οικογενειακή σχέση με πρόσωπο από τη Βουλγαρία.

Πώς δεν έγινε η Θράκη… Ρουθηνία (!) το 1919, στη Διάσκεψη της Ειρήνης!!!

*Ζωγραφικός πίνακας, για τη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, το 1919

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Είναι άγνωστο, είναι παράδοξο και μπορεί σε όσους δεν το γνωρίζουν να προκαλέσει και γέλια. Και όμως κατά τη διάρκεια των εργασιών της Διάσκεψης για τη Ειρήνη στο Παρίσι το 1919, σε μια επιτροπή, συζητήθηκε το ενδεχόμενο να γίνει η Θράκη… Ρουθηνία!!!

               Τ’ ειν’ τούτο πάλι; Θα ρωτούσε ο Έλληνας στον καφενέ, την ώρα που έπαιζε πρέφα ή τάβλι. Και θα προσπαθούσε να καταλάβει μέσα από σειρά δαιδαλωδών ιστορικών αναφορών και απίστευτων λεπτομερειών, τι είναι αυτή η Ρουθηνία, που κοντέψαμε να την μιμηθούμε, να την εφαρμόσουμε στη Θράκη επειδή του ήθελαν οι Μεγάλες Δυνάμεις και να μην δουν απελευθέρωση οι Θρακιώτες, που την περίμεναν επί 550 και πλέον χρόνια.

Η λέξη Ruthenian προέρχεται από το λατινικό Ruthenus, που την συναντάμε σε μεσαιωνικές πηγές για να περιγράψει τους Σλάβους κατοίκους της Ανατολικής Χριστιανικής Θρησκείας (Ορθόδοξους και Ελληναθολικούς) που ζούσαν στο μεγάλο δουκάτο της Λιθουανίας και, μετά το 1569, στην πολωνική- λιθουανική Κοινοπολιτεία. Ο όρος αυτός συνέχισε να χρησιμοποιείται, στη διάρκεια της πρώην Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας ως επίσημη ονομασία για τους Σλάβους που κατοικούσαν στις επαρχίες της Γαλικίας και της Μπουκοβίνας και στις βορειοανατολικές κομητείες της Ουγγαρίας. Κατοικούσαν βασικά σε εδάφη της πρώην Αυστριακής Αυτοκρατορίας της Γαλικίας  από το 1772 έως το 1918, εδάφη που αντιστοιχούν σε τμήματα της Δυτικής Ουκρανίας.

Κατοικούσαν όμως και σε περιοχές των Καρπαθίων. Η Υποκαρπάθια Ρωσία μάλιστα είχε αυτόνομο καθεστώς το οποίο εγκρίθηκε στη Διάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι με δύο διεθνείς συνθήκες του Σαιν Ζερμαίν το 1919 και του Τριανόν το 1920. Τελικά μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τον Ιούνιο του 1945 η Υποκαρπάθια Ρωσία παραχωρήθηκε από την Τσεχοσλοβακία στη Σοβιετική Ένωση και έγινε η Υπερκαρπαθική Περιφέρεια της Ουκρανικής Σοσιαλιστικής Σοβιετικής Δημοκρατίας. Ανάλογες απορροφήσεις Ρουθηνικών θυλάκων έγιναν από την Ουγγαρία, την Τσεχοσλοβακία και την Πολωνία.  Σήμερα καμιά χώρα δεν περιέχει μια ξεχωριστή διοικητική οντότητα, που ονομάζεται Ρουθηνία…

Οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ για τον Ελευθέριο Βενιζέλο, το 1919

*Ο Ελευθέριος Βενιζέλος (Φωτογραφία από τα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ)

 

 

*Ανέκδοτη εμπιστευτική έκθεση,

με σκληρούς χαρακτηρισμούς

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

               Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, είναι προσωπικότητα μεγάλου πολιτικού μεγέθους, που η φήμη του ξεπέρασε τα στενά όρια της Ελλάδας. Υπήρξε ο πολιτικός, που η παρουσία του στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας ταυτίσθηκε με την υλοποίηση του εθνικού οράματος της Μεγάλης Ιδέας. Υπήρξε ωστόσο αντιφατική προσωπικότητα. Ανέλαβε μεγάλα πολιτικά ρίσκα και επέδειξε μοναδική ικανότητα να συμβιβάζεται και να προσαρμόζεται στις συγκυρίες, ακόμα και όταν ήταν αντιφατικές και εναλλασσόμενες.

               Αγαπήθηκε παράφορα από τους οπαδούς του και μισήθηκε όσο κανένας από τους αντιπάλους του. Οι οπαδοί τον αποθέωναν. Οι αντίπαλοί του οργάνωσαν εναντίον  του και δολοφονικές απόπειρες.

               Το 1919, βρέθηκε στο απόγειο της πολιτικής του καριέρας στη Σύνοδο Ειρήνης του Παρισιού. Η Σύνοδος αυτή, οργανώθηκε από τις νικήτριες συμμαχικές δυνάμεις της Αντάντ και των ΗΠΑ στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, προκειμένου αφενός να συσταθεί ένας παγκόσμιος σύνδεσμος των εθνών, που θα πάρει την ονομασία Κοινωνία των Εθνών και αφετέρου να τεθούν υπό διαπραγμάτευση οι συνθήκες ειρήνης μεταξύ των συμμάχων και των ηττημένων Κεντρικών Αυτοκρατοριών.

               Μεταξύ των αποτελεσμάτων αυτής της Συνόδου ήταν και η Συνθήκη των Σεβρών που υπογράφηκε στις 28 Ιουλίου 1920 (παλαιό ημερολόγιο). Επρόκειτο για μία από τις επιμέρους συνθήκες ειρήνης, που υπογράφηκε ανάμεσα στους νικητές του Α΄ Παγκοσμίου και την ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία, στην πόλη Σέβρ της Γαλλίας. Στη συνθήκη αυτή οριστικοποιούνταν ο διαμοιρασμός των εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και η απόδοση στην Ελλάδα των εδαφών, που διεκδικούσε ιστορικά. Η Συνθήκη των Σεβρών πρόβλεπε κυρίως την απόδοση του μεγαλύτερου μέρους της Ανατολικής Θράκης και της ευρύτερης περιοχής της Σμύρνης στην Ελλάδα.

Το έργο της ανασυγκρότησης της Θράκης, μετά το 1918, ενόψει της απελευθέρωσης

*Δόθηκε έμφαση στην αναζωογόνηση των χωριών και στην ενίσχυση του αγροτικού τομέα

 

*Η παλιννόστηση των εκτοπισμένων

από το 1913 έως το 1918

*Το έργο της Επιτροπής για

την αναζωογόνηση της Θράκης 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

H Κεντρική Επιτροπή υπέρ Μετατοπισθέντων Ελληνικών Πληθυσμών υπήρξε ένας θεσμός αξιοσημείωτης ανακούφισης πολιτών, που είχαν υποστεί τα πάνδεινα από τις φοβερές εκτοπίσεις στην Ανατολική Θράκη από τους Νεότουρκους και στη Δυτική Θράκη από τους Βουλγάρους κατά τα έτη 1914-1918. Ιδρύθηκε στο τέλος Οκτωβρίου 1918 και εγκατέστησε τμήματα στα κυριότερα αστικά κέντρα της Θράκης και στα Ασιατικά παράλια της Προποντίδας.

Η Επιτροπή αυτή αρχικά ιδρύθηκε ως υπηρεσία παροχής των πρώτων και βασικών βοηθειών στον παλιννοστούντα πληθυσμό και εξελίχθηκε σαν πιστωτικό ίδρυμα με προορισμό την αποκατάσταση του γεωργικού κυρίως πληθυσμού με παροχή δανείων για την αγορά ζώων, σπόρων και λοιπών χρειωδών, καθώς και για την επισκευή των κατεστραμμένων σπιτιών.

Ήταν οι ελπιδοφόρες μέρες, που τα όνειρα για απελευθέρωση της Θράκης έδειχναν να παίρνουν σάρκα και οστά. Η Ελλάδα ήταν με το μέρος των νικητών του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η Τουρκία που κατείχε την Ανατολική Θράκη και η Βουλγαρία που κατείχε τη Δυτική Θράκη ήταν με το μέρος των ηττημένων Κεντρικών Αυτοκρατοριών. Ήδη είχε δημιουργηθεί η Διασυμμαχική Θράκη, με την απομάκρυνση των Βουλγάρων από τη Δυτική Θράκη.

Αδριανούπολη 1919: Ένα βαρυσήμαντο υπόμνημα στη Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων

*Εικόνα της Αδριανούπολης με την γέφυρα επί του Έβρου

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

               Ένα άγνωστο- και εξ όσων γνωρίζω και ανέκδοτο- υπόμνημα των Αδριανουπολιτών το 1919, δείχνει το ενδιαφέρον των πολιτών της, όχι μόνο για την απελευθέρωσή τους από τον Οθωμανικό ζυγό, αλλά και για τις εδαφικές διευθετήσεις που επρόκειτο να γίνουν μετά τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ώστε η περιοχή, που είχε παρακμάσει λόγω των πολέμων, να αποκτήσει ενδοχώρα, ικανή να συντελέσει στην τροφοδοσία και στην ανάπτυξη της φημισμένης αυτής πόλης και των κατοίκων της.

               Το ιστορικό αυτό υπόμνημα, συνέταξαν στην Αθήνα εκπρόσωποι των Αδριανουπολιτών, που δεν γνωρίζουμε αν πήγαν εκτάκτως στην Αθήνα για την περίσταση ή αν ήταν εκτοπισμένοι από την περίοδο των διωγμών των Νεοτούρκων.  Οι εκπρόσωποι των Αδριανουπολιτών στην Αθήνα- που σήμερα δεν γνωρίζουμε τα ονόματά τους- συνέταξαν το υπόμνημα στα τέλη Φεβρουαρίου 1919 και το υπέβαλαν στην Κεντρική Επιτροπή των Αλυτρώτων (προεδρεύων ο Σ. Σαραντίδης), για να προωθηθεί στο πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο στο Παρίσι, όπου διεξάγονταν οι εργασίες της Συνδιάσκεψης για την Ειρήνη.

Η Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, με τις νικήτριες δυνάμεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, να συνεδριάζουν για να αποφασίσουν για την νέα μεταπολεμική μορφή της Ευρώπης με τα σύνορα και τις νέες προοπτικές, και τους θεσμούς που θα διασφάλιζαν την μελλοντική ειρήνη, αναζωπύρωσε τις προσδοκίες των αλύτρωτων Ελλήνων για ελευθερία, που κινήθηκαν όπως μπορούσαν.

               Αντίγραφο του υπομνήματος των αντιπροσώπων των Αδριανουπολιτών, σώζεται στο πολύτιμο Ιστορικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών.

               Οι Αδριανουπολίτες αντιπρόσωποι αναφέρονται αρχικά στα δεινά της πατρίδας τους υπογραμμίζοντας χαρακτηριστικά: 

Σωζοπολίτες: «Παρακαλούμεν όπως μη αφεθή η Σωζόπολις εις τους Βουλγάρους»- Το ιστορικό υπόμνημα, του 1919

*Η Συνδιάσκεψη της Ειρήνης το 1919, στο Παρίσι

*Ενίσχυση και από 

τους Αδριανουπολίτες

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Το 1919, όταν στο Παρίσι συνεδρίαζαν οι νικήτριες δυνάμεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, για να αποφασίσουν για την νέα αρχιτεκτονική της μεταπολεμικής ειρήνης με τα σύνορα και τις νέες προοπτικές, αναζωπυρώθηκαν οι προσδοκίες των αλύτρωτων Ελλήνων για ελευθερία.

               Από το τέλος του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου, όταν με το πρωτόκολλο του Λονδίνου το 1912 αποφασίσθηκε η διανομή εδαφών της ηττημένης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι ελπίδες των αλύτρωτων που ζούσαν στη Βουλγαρία, φάνηκαν να παίρνουν σάρκα και οστά με την εισαγωγή της έννοιας της γραμμής Αίνου- Μηδείας.

Σύμφωνα με τις αποφάσεις του Λονδίνου ο σουλτάνος ανάμεσα στα άλλα, παραχωρούσε όλα τα εδάφη δυτικά της γραμμής Αίνου-Μηδείας, με εξαίρεση το έδαφος της Αλβανίας και εξουσιοδοτούσε τις Μεγάλες Δυνάμεις να προχωρήσουν στον καθορισμό των συνόρων μεταξύ των βαλκανικών κρατών. Το μεγαλύτερο «αγκάθι» της συνθήκης, ήταν ότι δεν προσδιόριζε τα νέα σύνορα των βαλκανικών κρατών με αποτέλεσμα να εμφανιστούν διενέξεις μεταξύ των νικητών. Η αξίωση μάλιστα των Βουλγάρων να καταλάβουν τη Θράκη, την Ανατολική Μακεδονία με τη Θεσσαλονίκη και το Μοναστήρι, οδήγησε την Ελλάδα και τη Σερβία να συνάψουν αμυντική συμφωνία εναντίον της Βουλγαρίας και της Τουρκίας και να ακολουθήσει ο Β’  Παγκόσμιος Πόλεμος.

Τα όνειρα αυτά κατέρρευσαν την επόμενη χρονιά με την συνθήκη του Βουκουρεστίου, που παραχωρούσε τη Δυτική Θράκη στην ηττημένη Βουλγαρία. Ωστόσο η έννοια της γραμμής Αίνου-Μηδείας διατηρούσε τις ελπίδες των αλύτρωτων των Δυτικών παραλίων του Ευξείνου Πόντου. Η Μήδεια ήταν κοντά τους…

Το άγνωστο ιδιόμορφο Θρακικό «δημοψήφισμα» του 1919

*Απόσπασμα από το ανέκδοτο κρυπτογράφημα του Βενιζέλου (Ιστορικό Αρχείο Υπουργείου Εξωτερικών)

 

*Το ανέκδοτο κρυπτογράφημα

του Ελευθέριου Βενιζέλου,

που συνιστούσε συλλογή υπογραφών 

των Θρακών

για ένωση με την Ελλάδα

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Ένα ιδιόμορφο δημοψήφισμα για τον πληθυσμό της Θράκης, στήριξε το 1919 τις ελληνικές προσπάθειες στο συνέδριο της ειρήνης και εξουδετέρωσε τις προσπάθειες του αμερικανού προέδρου Γούντροου Ουΐλσον να προωθήσει τις προσπάθειες της Βουλγαρίας να αποκτήσει λιμάνι στη θάλασσα του Αιγαίου. Με άλλα λόγια βοήθησε με τον τρόπο του και την ιδιομορφία του να παγιωθεί η απελευθέρωση της Θράκης.

Το 1918, όταν έληξε ο φονικός Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η ανθρωπότητα ανέπνεε ανακουφισμένη, ενώ πολλοί λαοί προσδοκούσαν, ότι θα ζήσουν ελεύθεροι και άλλοι ότι θα αποκτήσουν δικαιώματα.

Οι προσδοκίες όλων επικεντρώνονταν στη Σύνοδο Ειρήνης των Παρισίων, σ’ αυτό που η κοινή γνώμη είχε ονομάσει Συνδιάσκεψη Ειρήνης.  Είχε αρχίσει να προετοιμάζεται από το 1918 για να συνέλθει στις αρχές του 1919. Η Συνδιάσκεψη οργανώθηκε από τις νικήτριες δυνάμεις της Αντάντ και των ΗΠΑ, με στόχο να συσταθεί ένας παγκόσμιος σύνδεσμος των εθνών, που θα ονομαστεί Κοινωνία των Εθνών και να γίνει διαπραγμάτευση των συνθηκών ειρήνης.

Με τη συνθήκη που υπογράφηκε αργότερα στις 27 Νοεμβρίου 1919 στην γαλλική κωμόπολη Νεϊγύ Συρ Σεν, η Βουλγαρία υποχρεώθηκε να παραιτηθεί υπέρ των δυνάμεων της Αντάντ σε όλα τα δικαιώματα που είχε επί της Δυτικής Θράκης, η οποία κατέστη πλέον «Διασυμμαχική Θράκη», πριν παραδοθεί η περιοχή αυτή στην Ελλάδα το Μάιο του 1920, με τη συνθήκη του Σαν Ρέμο, με βάση και τη συνθήκη των Σεβρών.

Οι προσπάθειες ανασυγκρότησης της Ανατολικής Θράκης ενόψει της απελευθέρωσής της.

*Αυτό ήταν το δραματικό τέλος μια συγκινητικής προσπάθειας παλιννόστησης των εκτοπισμένων Ανατολικοθρακιωτών.  Τους επιβλήθηκε μια νέα άδικη και ανιστόρητη παλιννόστηση. 

*Ανέκδοτα στοιχεία για τα χωριά,

που έπρεπε να αναζωογονηθούν

μετά τους διωγμούς των Νεοτούρκων

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

        Το 1919, αμέσως μετά τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τις διαφαινόμενες ευνοϊκές εξελίξεις για τα ελληνικά εθνικά θέματα, η Ελληνική κυβέρνηση δημιούργησε την Κεντρική Επιτροπή υπέρ των Μετατοπισθέντων Ελληνικών Πληθυσμών.

        Υπενθυμίζεται ότι από την εποχή των Βαλκανικών Πολέμων και εν συνεχεία του Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και των απηνών διωγμών που οργανώθηκαν από τους Νεότουρκους και εξελίχθηκαν σε γενοκτονίες, δεκάδες χιλιάδες Ελλήνων εκτοπίσθηκαν από τις πανάρχαιες εστίες τους στη Θράκη και τη Μικρά Ασία. Συμβολικά, οι διωγμοί που έγιναν από το Πάσχα του 1914, είναι γνωστοί με την ονομασία “Το Μαύρο Πάσχα των Θρακών”.

        Ειδικά για την Ανατολική Θράκη, το έργο της Κεντρικής Επιτροπής υπέρ των Μετατοπισθέντων Ελληνικών Πληθυσμών υπήρξε γόνιμο, γιατί ενισχύθηκε ο ελληνικός πληθυσμός, που είχε παραμείνει στις εστίες του και προετοιμάσθηκε το έργο της παλιννόστησης των εκτοπισμένων, όταν το 1920 έφτασε η μεγάλη ώρα της απελευθέρωσης. Η Επιτροπή που άρχισε να λειτουργεί σαν απλή υπηρεσία βοήθειας στον παλιννοστούντα πληθυσμό, εξελίχθηκε σε πιστωτικό ίδρυμα με κύριο αντικείμενο την αποκατάσταση του γεωργικού πληθυσμού με την παροχή δανείων για την αγορά ζώων, σπόρων και λοιπών χρειωδών, καθώς και για την επισκευή των κατεστραμμένων σπιτιών. Σε κάθε οικογένεια δίνονταν περίπου 330 λίρες Τουρκίας. Το έργο της επιτροπής, με υπηρεσίες στα κυριότερα κέντρα εστιάσθηκε στη Θράκη, και στα Ασιατικά παράλια της Προποντίδας.

        Την πολυσέλιδη έκθεση, της Κεντρικής Επιτροπής υπέρ των Μετατοπισθέντων Ελληνικών Πληθυσμών, είχε συντάξει στις 17 Φεβρουαρίου 1920, ο Γενικός Οικονομικός Επιθεωρητής Α. Α. Πανάς, που ήταν αποσπασμένος στην Ελληνική Υπάτη Αρμοστεία της Κωνσταντινούπολης, η οποία τις διαβίβασε στα υπουργεία Εξωτερικών, Γεωργίας και Περίθαλψης στην Αθήνα.

Τα άγνωστα μαρτύρια των Πομάκων από τους Βουλγάρους και τα υπομνήματά τους στην Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων το 1919

*Μέρος του υπομνήματος με τις υπογραφές 

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

        Οι  Πομάκοι, είναι ένας βασανισμένος γηγενής Θρακικός πληθυσμός, κυρίως στην οροσειρά της Ροδόπης, βίαια εξισλαμισμένος κάποτε, με δική του γλώσσα, ήθη και έθιμα, εργατικός, δεμένος με τη γη του. Υπέφεραν τα πάνδεινα από όλους τους κατακτητές, που πάτησαν το πόδι τους στη Θράκη.

        Η συμπεριφορά όμως των Βουλγάρων στις αρχές του 20^ου αιώνα, υπήρξε μοναδικά βάρβαρη. Ειδικά μετά τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων και του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που η Βουλγαρία βρέθηκε στο πλευρό των ηττημένων, χωρίς να υποστεί τις πρέπουσες κυρώσεις.

        Το 1919, υπήρξε κρίσιμο έτος για την  Ευρώπη και για τα Βαλκάνια, γιατί κρίθηκε το μέλλον χωρών και λαών, με την Συνδιάσκεψη Ειρήνης.

Η Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων του 1919 ήταν μια πολυεθνική σύνοδος με συμμετοχή 32 αντιπροσώπων διαφόρων κρατών, η οποία οργανώθηκε από τις νικήτριες συμμαχικές δυνάμεις της Αντάντ και των ΗΠΑ στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με στόχο να συσταθεί ένας παγκόσμιος σύνδεσμος των εθνών, που θα λάβει την επίσημη ονομασία Κοινωνία των Εθνών και να τεθούν υπό διαπραγμάτευση οι συνθήκες ειρήνης μεταξύ αυτών και των ηττημένων Κεντρικών δυνάμεων.

Τούρκοι ληστές κλέβουν το 1919 ελληνική χρηματαποστολή με λεία 10.000 λίρες

*Οι εφημερίδες 'Εθνος" και "Καιροί" αναφέρονται στη ληστεία της ελληνικής χρηματοποστολής

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

        Η συνθήκη του Νεϊγύ που υπογράφηκε στις 27 Νοεμβρίου 1919 και υποχρέωνε τη Βουλγαρία να εκκενώσει τη Δυτική Θράκη την οποία κατείχε βάσει της συνθήκης του Βουκουρεστίου του 1913, γέννησε τότε μεγάλες ελπίδες στο Θρακικό ελληνισμό, ότι έρχεται η πολυπόθητη απελευθέρωση. Την ακολούθησε η Διασυμμαχική Διάσκεψη του Σαν Ρέμο (Απρίλιος 1920), με την οποία η Ελλάδα εξασφάλισε τη συγκατάθεση των Μεγάλων Δυνάμεων για την αντικατάσταση των συμμαχικών στρατευμάτων από τον ελληνικό στρατό σε ολόκληρη τη Θράκη, Δυτική και Ανατολική.

        Ωστόσο, η κατάσταση δεν έπαψε να είναι ζοφερή για τον ελληνικό πληθυσμό, γιατί Βούλγαροι και Τούρκοι, σύμμαχοι της ηττημένης Γερμανίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν έπαψαν να είναι εκδικητικοί και να προβαίνουν σε ωμότητες στον άμαχο πληθυσμό των περιοχών, όπου ακόμα κυριαρχούσαν.

        Μέσα σε αυτό το σκηνικό αίματος, βίας, ωμοτήτων σημειώθηκε και μια διακεκριμένη ληστεία εις βάρος του ελληνικού κράτους, το Δεκέμβριο του 1919 από Τούρκους αντάρτες, που δρούσαν στην Ανατολική Θράκη, η οποία βεβαίως ανήκε ακόμα στους Τούρκους.

Ελευθ. Βενιζέλος προς Αλεξ. Σταμπολίνσκυ: Δεν παραχωρώ τη Θράκη στη Βουλγαρία. Επιστολή ντοκουμέντο και αλλαγή στάσης

*Οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Βουλγαρίας Ελευθέριος Βενιζέλος και Αλεξάνταρ Σταμπολίνσκυ

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

        Το ετος 1912, είχε αφήσει μια μεγάλη πίκρα στον Θρακικό Ελληνισμό, όταν στη Βουλή, από πρόκληση αντιβενιζελικών βουλευτών, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, αναγκάσθηκε να παραδεχθεί ότι ενόψει των Βαλκανικών Πολέμων, στις προκαταρκτικές συνεννοήσεις με τα άλλα βαλκανικά κράτη, δεν είχε προβλέψει τίποτα για την τύχη της Θράκης, αφήνοντας να την καταλάβουν οι άλλοι σύμμαχοί μας, την οποία σε πρώτη φάση, όπως ήταν επόμενο κατέλαβε η Βουλγαρία, ασκώντας από την πρώτη μέρα άκρως ανθελληνική πολιτική με απηνείς διωγμούς κατά των Ελλήνων.

        Το πρόβλημα αυτό αποκαταστάθηκε το 1919, όταν μετά τον τερματισμό του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ελλάδα χάρη στους διπλωματικούς χειρισμούς του Βενιζέλου η Θράκη γνώρισε το 1920 οριστικά, την πολυπόθητη ελευθερία της μετά από 550 χρόνια και πλέον υποδούλωσης στους Τούρκους. Ήταν κατά κάποιο τρόπο ένας εξαγνισμός για την προγενέστερη στάση του. Μια καταφανής αλλαγή στάσης.

        Το 1919, το Παρίσι και κάποια προάστιά του έγιναν το επίκεντρο του παγκοσμίου ενδιαφέροντος, γιατί εκεί συγκλήθηκε το Συνέδριο της Ειρήνης που οργανώθηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις της Αντάντ και των ΗΠΑ, στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με στόχο να συσταθεί ένας παγκόσμιος σύνδεσμος των εθνών, που θα λάβει την επίσημη ονομασία Κοινωνία των Εθνών και να τεθούν υπό διαπραγμάτευση οι συνθήκες ειρήνης μεταξύ αυτών και των ηττημένων

        Στο προάστειο Νεϊγύ-συρ-Σεν (Neuilly sur Seine) υπογράφηκε στις 27 Νοεμβρίου 1919 μεταξύ της Βουλγαρίας και των νικητριών δυνάμεων του Α' Παγκοσμίου πολέμου η συνθήκη που επέβαλε στην ηττημένη Βουλγαρία να παραιτηθεί από όλα τα κυριαρχικά δικαιώματά της στη Δυτική Θράκη. Η συνθήκη αυτή, χαρακτηρίσθηκε από τη βουλγαρική ιστοριογραφία ως εθνική καταστροφή.

Ο Αρχιστράτηγος Φρανσαί Ντ' Εσπεραί, στα σοκάκια του Διδυμοτείχου το 1919

*Απόσπασμα από την ανταπόκριση του Ανδρέα Κονιτόπουλου

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Ο Φρανσαί Ντ' Εσπεραί υπήρξε σημαντική στρατιωτική προσωπικότητα της Γαλλίας, που συνέδεσε το όνομά του με τα Βαλκάνια και τα ελληνική στρατεύματα στις μάχες εναντίον των δυνάμεων του Άξονα. Το 1919 βρέθηκε να περπατάει στους δρόμους του Διδυμοτείχου και να βλέπει να ερείπια που άφησαν πίσω τους οι ηττημένοι Βούλγαροι, συμμαχοί των Γερμανών.
Ο Louis Félix Marie François Franchet d'Espèrey, όπως ήταν το όνομά του στα γαλλικά γεννήθηκε το 1856 στην Αλγερία και πέθανε το 1942. Φοίτησε στη στρατιωτική σχολή του Σεν Σιρ, και πήρε μέρος στις αποικιακές εκστρατείες στην Τυνησία, στο Τονκίνο, στη Κίνα και αλλού. Πήρε μέρος σε μεγάλες συγκρούσεις του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και το  1916 ήταν διοικητής των στρατιωτικών δυνάμεων του ανατολικού και του βόρειου μετώπου. Το 1918 ανέλαβε τη διοίκηση των συμμαχικών στρατευμάτων της Μακεδονίας, στα οποία είχαν ενταχθεί και ελληνικά στρατεύματα.

Η αυτονομία της Δυτικής Θράκης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1047913/gallery/epikairothta/ellada/h-aytonomia-ths-dytikhs-8rakhs 

*Μαθητές περιμένουν παρατεταγμένοι την έναρξη της δοξολογίας για την απελευθέρωση της Ξάνθης στη μητρόπολη της πόλης.

Γράφει ο κ. ΑΛΕΞΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ*

Μήλον της έριδος μεταξύ Ελλάδος και Βουλγαρίας η Δυτική Θράκη απασχόλησε τη Διάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι, που ακολούθησε τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στο Παρίσι, ο πρωθυπουργός και αρχηγός της ελληνικής αντιπροσωπείας Ελευθέριος Βενιζέλος υπέβαλε υπόμνημα στις 30 Δεκεμβρίου 1918 με το σύνολο των εδαφικών διεκδικήσεων της Ελλάδος, περιλαμβανομένης της Δυτικής Θράκης.

Η Ελλάδα συγκαταλεγόταν μεταξύ των νικηφόρων συμμαχικών δυνάμεων, ενώ η Βουλγαρία ανήκε στο στρατόπεδο των ηττημένων του πολέμου. Προσέτι, η Βουλγαρία βρισκόταν σε μειονεκτική θέση στο θρακικό ζήτημα επειδή κατηγορείτο για εφαρμογή στυγνής πολιτικής εθνικής κάθαρσης εις βάρος του ελληνορθόδοξου και μουσουλμανικού στοιχείου κατά την πενταετή βουλγαρική κατοχή της Δυτικής Θράκης (1913-1918). Στις 17 Σεπτεμβρίου 1919, το Ανώτατο Συμβούλιο των Συμμάχων στο Παρίσι επέβαλε την εκκένωση της Δυτικής Θράκης από τους Βούλγαρους, απόφαση που επικυρώθηκε με την υπογραφή της Συνθήκης του Νεϊγύ (27.11.1919), σύμφωνα με την οποία η Βουλγαρία παραιτείτο από όλες τις βλέψεις της στην περιοχή. Εν αναμονή της τελικής επίλυσης του δυτικοθρακιωτικού ζητήματος, η Αντάντ εγκαθίδρυσε, με απόφαση του Ανώτατου Συμβουλίου των Συμμάχων, προσωρινή Διασυμμαχική Διοίκηση στις 20 Οκτωβρίου 1919.

Ένα ανέκδοτο ιστορικό έγγραφο για το Σουφλί του 1919

*Το επάνω μισό του ανέκδοτου πρακτικού για τη δημιουργία Δημογεροντίας στο Σουφλί, το 1919 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Το τέλος του Α΄ παγκοσμίου Πολέμου, βρήκε το Σουφλί βαριά «λαβωμένο» από την σκληρή Βουλγαρική Κατοχή στην οποία το καταδίκασε η άδικη συνθήκη του Βουκουρεστίου του 1913, η οποία επιδίκασε τη Δυτική Θράκη στην ηττημένη Βουλγαρία. Το Σουφλί μάλιστα «άγγιξε» την ποθούμενη ελευθερία, όταν οι δυνάμεις των Ελλήνων πεζοναυτών, έφτασαν ως την Κορνοφωλιά, περίπου 4 χιλμ. νοτιότερα.

                Η Βουλγαρική κατοχή υπήρξε ανάλγητη, εχθρική προς κάθε τι ελληνικό, εκδικητική για την ήττα που υπέστη η γειτονική χώρα κατά τον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο. Η πολιτική της Βουλγαρίας κατέστησε μαρτυρική τη ζωή για τους κατοίκους της πόλης. Όσοι δηλαδή παρέμειναν γιατί οι περισσότεροι εκδιώχθηκαν κακήν κακώς. Λεπτομέρειες υπάρχουν στη θέση https://sitalkisking.blogspot.com/2013/07/1913-19.html#more).