Το άγνωστο ιδιόμορφο Θρακικό «δημοψήφισμα» του 1919

*Απόσπασμα από το ανέκδοτο κρυπτογράφημα του Βενιζέλου (Ιστορικό Αρχείο Υπουργείου Εξωτερικών)

 

*Το ανέκδοτο κρυπτογράφημα

του Ελευθέριου Βενιζέλου,

που συνιστούσε συλλογή υπογραφών 

των Θρακών

για ένωση με την Ελλάδα

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Ένα ιδιόμορφο δημοψήφισμα για τον πληθυσμό της Θράκης, στήριξε το 1919 τις ελληνικές προσπάθειες στο συνέδριο της ειρήνης και εξουδετέρωσε τις προσπάθειες του αμερικανού προέδρου Γούντροου Ουΐλσον να προωθήσει τις προσπάθειες της Βουλγαρίας να αποκτήσει λιμάνι στη θάλασσα του Αιγαίου. Με άλλα λόγια βοήθησε με τον τρόπο του και την ιδιομορφία του να παγιωθεί η απελευθέρωση της Θράκης.

Το 1918, όταν έληξε ο φονικός Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η ανθρωπότητα ανέπνεε ανακουφισμένη, ενώ πολλοί λαοί προσδοκούσαν, ότι θα ζήσουν ελεύθεροι και άλλοι ότι θα αποκτήσουν δικαιώματα.

Οι προσδοκίες όλων επικεντρώνονταν στη Σύνοδο Ειρήνης των Παρισίων, σ’ αυτό που η κοινή γνώμη είχε ονομάσει Συνδιάσκεψη Ειρήνης.  Είχε αρχίσει να προετοιμάζεται από το 1918 για να συνέλθει στις αρχές του 1919. Η Συνδιάσκεψη οργανώθηκε από τις νικήτριες δυνάμεις της Αντάντ και των ΗΠΑ, με στόχο να συσταθεί ένας παγκόσμιος σύνδεσμος των εθνών, που θα ονομαστεί Κοινωνία των Εθνών και να γίνει διαπραγμάτευση των συνθηκών ειρήνης.

Με τη συνθήκη που υπογράφηκε αργότερα στις 27 Νοεμβρίου 1919 στην γαλλική κωμόπολη Νεϊγύ Συρ Σεν, η Βουλγαρία υποχρεώθηκε να παραιτηθεί υπέρ των δυνάμεων της Αντάντ σε όλα τα δικαιώματα που είχε επί της Δυτικής Θράκης, η οποία κατέστη πλέον «Διασυμμαχική Θράκη», πριν παραδοθεί η περιοχή αυτή στην Ελλάδα το Μάιο του 1920, με τη συνθήκη του Σαν Ρέμο, με βάση και τη συνθήκη των Σεβρών.

*Η είδηση που θέρμανε τις ελπίδες των Θρακών

Οι ελπίδες των αλύτρωτων Ελλήνων αναπτερώθηκαν ενόψει της Συνδιάσκεψης Ειρήνης. Οι εφημερίδες στις 22 Οκτωβρίου 1918 δημοσίευσαν τηλεγραφικές πληροφορίες από το Παρίσι, ότι ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος έθεσε στο Συμμαχικό Συμβούλιο των Βερσαλλιών το ζήτημα της τύχης της Θράκης. Έτσι άρχισαν να κινητοποιούνται εκτός από την ελληνική κυβέρνηση και οι ίδιοι οι Θράκες.

*Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον

Την κινητοποίηση των Θρακών, επέβαλε μεταξύ άλλων και η περίεργη στάση του Αμερικανού προέδρου Γούντροου Ουίλσον, ο οποίος παρά τον φιλελευθερισμό και την προοδευτικότητά του στο συνέδριο της Ειρήνης στο Παρίσι, διατύπωσε θέσεις ανιστόρητες, που δικαίωναν τους Βούλγαρους για το ζήτημα της Δυτικής Θράκης και τους Οθωμανούς για το ζήτημα της Ανατολικής Θράκης και δυσκόλεψαν σημαντικά τους χειρισμούς του Ελευθέριου Βενιζέλου. Αναφέρεται μάλιστα ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός έγινε έξω φρενών όταν άκουσε τα αμερικανικά επιχειρήματα και ανταπάντησε με ασυνήθιστη δριμύτητα. Όταν έμαθε τα καθέκαστα ο Ουίλσον αναγκάσθηκε να εξηγήσει τη στάση του και έστειλε στο Βενιζέλο επιστολή, στην οποία εξέφραζε τη λύπη του, αλλά και το σεβασμό του προς τον Έλληνα πρωθυπουργό και υποστήριζε ότι οι αντιλήψεις του για τη ρύθμιση του Θρακικού ζητήματος διαφέρουν από αυτές του Βενιζέλου και ότι «τούτο οφείλεται μόνον εις το ότι κατά την γνώμην μου αι προτάσεις μου θα εξυπηρετήσουν εις αυτό το τμήμα της Ευρώπης την ειρήνην καλύτερον από την παραχώρησιν αυτών των εδαφών εις έν μόνον έθνος, ενώ κανέν έθνος δεν διαθέτει εκεί μίαν αληθή εθνολογικήν υπεροχήν». Πόσο κακά πληροφορημένος ήταν από τις υπηρεσίες του… Και πόσο άδικα επηρεασμένος από το οικογενειακό περιβάλλον του, που είχε συγγενικούς δεσμούς με Βούλγαρο!!!

*Η σφραγίδα της Θρακικής Ένωσης Κωνσταντινούπολης

 

Το ιδιόμορφο «δημοψήφισμα της Θράκης

 

 

Οι Θράκες τότε, για να ενισχύσουν τις θέσεις τους πραγματοποίησαν και… μια μορφή «δημοψηφίσματος», με συλλογή υπογραφών μόνο, στο οποίο πήραν μέρος πλέον των 280.000 ατόμων, που διακήρυξαν με τον τρόπο αυτό το αίτημα της Ένωσης με την Ελλάδα.

Η ιδέα «δημοψηφίσματος» σε μορφή υβριδική, υπήρχε από τον Νοέμβριο του 1912 όταν οι Θράκες, έβλεπαν ότι οι Βούλγαροι θα καταλάμβαναν την περιοχή, στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο. Τότε έστειλαν σχετικό υπόμνημα στον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, εκφράζοντας τις ανησυχίες τους για τη μέλλον της Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας, που βρίσκονταν υπό την κατοχή των Βουλγάρων μετά την ήττα των Τούρκων. Για το λόγο αυτό ζητούσαν να πραγματοποιηθεί δημοψήφισμα, από το οποίο να κριθεί η τύχη των περιοχών τους, βάσει του πληθυσμού.

«Ο ελληνικός πληθυσμός της Θράκης, ως καλώς γινώσκει η Υμετέρα Εξοχότης, είναι τοσούτον συμπαγής και τοσαύτην παρουσιάζει πλην άλλων και την αριθμητικήν υπεροχήν, ώστε εν ανάγκη, ευχής έργον θα ήτο, εάν δια κανονικού δημοψηφίσματος εκρίνετο η τύχη αυτού» τόνιζαν οι Έλληνες της Θράκης. Ανάμεσα στις πολλές υπογραφές, διακρίνεται και η υπογραφή του τότε αρχιμανδρίτη Χρύσανθου Φιλιππίδη, με καταγωγή από τη Γρατινή του νομού Ροδόπης, κατοπινού ιστορικού μητροπολίτη Τραπεζούντος και πολύ αργότερα Αρχιεπισκόπου Ελλάδος, που το 1941 αρνήθηκε να ορκίσει την κυβέρνηση Τσολάκογλου και έστειλε έναν ιερέα!!!

*Ο αείμνηστος Χρύσανθος Φιλιππίδης

Η αναθέρμανση της ιδέας του δημοψηφίσματος το 1919, οφείλονταν στον ίδιο τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος ευρισκόμενος στο Παρίσι στη Συνδιάσκεψη της Ειρήνης αντελήφθη ότι ο διεθνής περίγυρος της εποχής του απαιτούσε ισχυρές τεκμηριώσεις ιδιαίτερα στα θέματα της σύνθεσης του πληθυσμού κάθε επίδικης περιοχής. Ήταν η εποχή που οι περισσότεροι επεδίωκαν ομογενοποιημένα κράτη είτε με τη βία (π.χ. γενοκτονίες) είτε με διπλωματικές διαπραγματεύσεις.

Για το λόγο αυτό με κρυπτογράφημά του από το Παρίσι στις 23 Αυγούστου 1923 προς τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Εμμανουήλ Ρέπουλη  και τον υπουργό Εξωτερικών Αλέξανδρο Διομήδη, ζητούσε να οργανωθεί με μυστικότητα μεταξύ των Θρακών η συλλογή υπογραφών σε εκκλήσεις για ένωση της Θράκης με την Ελλάδα. Έδινε μάλιστα και οδηγίες πώς θα έπρεπε να γίνει η συγκέντρωση των υπογραφών και προς τα πού θα στοχεύουν αυτές οι εκκλήσεις. Το κείμενο αυτού του ανέκδοτου ιστορικού κρυπτογραφήματος, το οποίο εναπόκειται στο Ιστορικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών, είναι το ακόλουθο:

 «Λίαν επείγον, δια αντιπρόεδρον και υπουργόν Εξωτερικών. Απόρρητον.

Ληφθείσα απόφασις όπως τύχη Θράκης αποφασισθεί μεταγενεστέρως επιβάλλει ημίν ενεργήσωμεν εγκαίρως και μεθοδικώς όπως κοινή γνώμη Αμερικής διαφωτισθή περί Ελληνικών δικαίων και εξασκήση νόμιμον αυτής επιρροήν επί οριστικής γνώμης πρόεδρου Ουίλσωνος. Φρονώ ότι η καταλληλοτέρα ενέργεια είναι η πιστοποίησις του ομοθύμου πόθου Θρακών υπέρ ενώσεως πατρίδος αυτών μετά της Ελλάδος και η δι’ αυτών έκκλησις προς την κοινήν γνώμην της Αμερικής. Παρακαλώ όθεν συνεννοηθήτε άνευ αναβολής μετά Προέδρου Θρακικών συλλόγων εν Αθήναις και Θεσσαλονίκη όπως συντασσομένη καταλλήλως κατά καζά εις δύο τουλάχιστον αντίτυπα και εν Ελληνική και Αγγλική Γλώσση τύχη της υπογραφής όσον το δυνατόν περισσοτέρων χιλιάδων Θρακών. Αι δύο υπογραφαί δέον καταχωρισθώσι κατά καζά και χωρία Δυτικής και Ανατολικής Θράκης και πιστοποιηθώσι παρά των δημοτικών αρχών. Η ιδία ενέργεια διατάσσεται και δια τους εν Κωνσταντινουπόλει, Αιγύπτω και εν Αμερική  Θράκας, των οποίων αι υπογραφαί θέλουσιν πιστοποιηθή παρά των εκκλησιαστικών αρχών. Εκάστη των τοιούτων υπογραφών θέλει αποτελέση τόμον όν προς τούτο εκλεγομένη επιτροπή εξ Αγγλομαθών Θρακών και κατά προτίμησιν αποφοίτων Ροβερτείου σχολής ήθελε μεταβή εις Αμερικήν  όπως επιδώση τούτο εις τον Πρόεδρον και την επιτροπήν εξωτερικών υποθέσεων της Γερουσίας, συνεννοηθή δε μετά των εκεί Ελλήνων Αμερικανικού Συνδέσμου δώση εις το διάβημά της την μεγαλειτέραν δημοσιότητα δια καταλλήλων συλλαλητηρίων και αρθρογραφίας. Είναι ανάγκη όπως η εργασία αυτή γίνη εντός του παρόντος μηνός ίνα η Θρακική επιτροπή δυνηθή να είναι εν Αμερική κα την πρώτην ημέραν Οκτωβρίου νέου ημερολογίου. Είναι περιττόν να τονίσω ότι δέον ληφθή πάσα προφύλαξις όπως μη γνωσθή ότι έσχομεν την πρωτοβουλίαν ενεργείας ταύτης.- Βενιζέλος».

               Ρέπουλης και Διομήδης συνεννοήθηκαν και με τον Αρχηγό Στρατού στρατηγό Λεωνίδα Παρασκευόπουλο, ώστε να διευκολυνθούν να υπογράψουν και υπηρετούντες στρατιώτες Θρακικής καταγωγής.

*Ο Ύπατος Αρμοστής της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη, Ευθύμιος Κανελλόπουλος

Προς τα τέλη Αυγούστου 1919 στην Κωνσταντινούπολη είχε γίνει μία σύσκεψη με τους παρεπιδημούντες εκεί Μητροπολίτες της Θράκης, τον πρόεδρο της Θρακικής Ένωσης και τον Ύπατο αρμοστή Ευθύμιο Κανελλόπουλο και καταστρώθηκε σχέδιο ενεργειών με στόχο τη συλλογή υπογραφών. Είχε συνταχθεί μάλιστα και μια έκκληση του ελληνικού πληθυσμού της Θράκης προς τον αμερικανικό λαό και την κυβέρνηση των ΗΠΑ, γραμμένη σε μία σελίδα στα ελληνικά και στην απέναντι σελίδα στα Αγγλικά. Επίσης οργανώθηκαν οι περιοχές και τα πρόσωπα που θα μετέβαιναν για να διαφωτίσουν τον κόσμο και ο τρόπος συγκέντρωσης των αποτελεσμάτων, η επικύρωσή τους. Εκεί έγινε και συζήτηση για την αδυναμία συγκέντρωσης υπογραφών από την βουλγαροκρατούμενη Δυτική Θράκη, όπου άλλωστε οι ελληνικοί πληθυσμοί που είχαν παραμείνει κρίθηκαν ελάχιστοι. Για το λόγο αυτό αποφασίσθηκε να συγκεντρωθούν υπογραφές στην Κωνσταντινούπολη από πρόσφυγες της Δυτικής Θράκης, που είχαν καταφύγει εκεί.

                Οι Θρακικοί Σύλλογοι όλης Ελλάδας, συνεννοήθηκαν και αποφάσισαν, οι Θράκες της Δυτικής και Ανατολικής Θράκης, αλλά και οι πρόσφυγες σε άλλα μέρη, να υπογράψουν έκκληση προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ Γούντροου Ουΐλσον, ζητώντας την ένωση της πατρίδας τους με την μητέρα Ελλάδα. Είναι φανερό, ότι στην Ανατολική Θράκη που την κρατούσαν τελικά οι Τούρκοι και στη Δυτική Θράκη, που την κατείχαν οι Βούλγαροι, δεν μπορούσε να γίνει γνήσιο δημοψήφισμα με φανερές συνταγματικές διαδικασίες. Έτσι προτιμήθηκε η μυστική συλλογή υπογραφών. Στη Σμύρνη ο ύπατος αρμοστής Αριστείδης Στεργιάδης συνέστησε επιτροπή για συγκέντρωση υπογραφών Θρακών, που έμεναν εκεί. Υπογραφές συγκεντρώνονταν από Θράκες της Αιγύπτου και των ΗΠΑ.

               Το εγχείρημα των Θρακών είχε και την έγκριση  της Εκτελεστικής Επιτροπής των Αλύτρωτων.

*Και το Οικουμενικό Πατριαρχείο στον εθνικό αγώνα για τη Θράκη...

Μόνο στην πόλη της Θεσσαλονίκης που ήταν απελευθερωμένη από το 1912, δημιουργήθηκαν τουλάχιστον 14 κέντρα για τη συλλογή υπογραφών, ενώ είχαν ενοικιασθεί πολλά αυτοκίνητα για να μεταφέρουν τον κόσμο που ήθελε να υπογράψει. Στις 7 Σεπτεμβρίου ο Διομήδης ανησυχώντας τηλεγράφησε στο Γενικό Διοικητή Θεσσαλονίκης Αδοσίδη, ζητώντας επίσπευση των εργασιών συλλογής των υπογραφών.

Στις 18 Σεπτεμβρίου 1919, ο γενικός διοικητής Μακεδονίας Γεώργιος Αδοσίδης πληροφορούσε τον υπουργό Εξωτερικών Αλέξανδρο Διομήδη, ότι στη Θεσσαλονίκη για το Θρακικό δημοψήφισμα υπέγραψαν 56.629 και στην περιφέρειά της άλλοι 30.731 και υπολόγιζε ότι ο συνολικός αριθμός των Θρακών που θα υπέγραφαν θα υπερέβαινε τις 95.000. Εν συνεχεία ο Διομήδης, πληροφορούσε τον  Νικόλαο Πολίτη, που μετείχε στην ελληνική αντιπροσωπεία στο συνέδριο της ειρήνης στο Παρίσι, ότι οι συλλεγείσες υπογραφές στην ελεύθερη Ελλάδα ανέρχονταν σε 230.000 περίπου. Σε άλλο τηλεγράφημά του ο Διομήδης τόνιζε ότι η συλλογή υπογραφών των προσφύγων Θράκης «ενεργείται μετά συστήματος και δραστηριότητος μεγίστης».

Από τις 12 Σεπτεμβρίου 1919 στο υπουργείο Εξωτερικών έφθαναν πληροφορίες ότι από τα περισσότερα τμήματα της Θράκης λαμβάνονταν υπογραφές με εκκλήσεις .

*Εικόνα από την Αρμενική Γενοκτονία

 

Στήριζαν και οι Αρμένιοι

 

 

               Ενόψει της συλλογής υπογραφών υπέρ της ενώσεως της Θράκης στην Ελλάδα, ζητήθηκε και από το Πατριαρχείο των Αρμενίων στην Κωνσταντινούπολη να εκφρασθούν και οι Αρμένιοι της Θράκης υπέρ των ελληνικών απόψεων. Το Αρμενικό Πατριαρχείο έκανε δεκτή την ελληνική πρόταση, αλλά θεώρησε ότι η διεξαγωγή «δημοψηφίσματος» με συλλογή υπογραφών παρουσίαζε δυσχέρειες. Αντιπρότεινε να διατυπωθούν ευχές των αρμενικών κοινοτικών αρχών της Θράκης.

               Αργότερα έγινε γνωστό, ότι ο Αρμένιος Πατριάρχης Ζαβέν, προτίμησε να παραδώσει στο ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών εμπιστευτική δήλωση για να επιδοθεί στα χέρια του Αμερικανού προέδρου Γούντροου Ουίλσον και εξήγησε, ότι δεν θέλει να μετάσχουν οι Αρμένιοι στο «δημοψήφισμα» των Θρακών, φοβούμενος αντεκδίκηση από την πλευρά των Τούρκων. Ας μη ξεχνάμε ότι το Αρμενικό έθνος είχε υποστεί πρόσφατα μια φρικτή γενοκτονία από τους Νεότουρκους… Παρόμοιες εμπιστευτικές δηλώσεις είχαν γίνει και από κάποιους Τούρκους, βεβαίωνε ο Έλληνας Ύπατος Αρμοστής Ευθύμιος Κανελλόπουλος από την Κωνσταντινούπολη στις 3 Οκτωβρίου 1919.

 

Και λάθη…

 

Όπως όμως συμβαίνει συνήθως στην Ελλάδα, σημειώθηκαν και ορισμένες λανθασμένες ενέργειες και γίνονταν διορθώσεις έως την τελευταία στιγμή. Για παράδειγμα σκέφθηκαν να ορίσουν ως πρόεδρο της επιτροπής που θα πήγαινε στις ΗΠΑ να επιδώσει στον Αμερικανό πρόεδρο τους τόμους με τις υπογραφές των Θρακών τον Στέφανο Καραθεοδωρή. Αυτός όμως δεν δέχθηκε θεωρώντας ότι δεν είναι κατάλληλος για ένα τέτοιο σημαντικό έργο. Στη συνέχεια άρχισαν να ψάχνουν να βρουν Θράκες που να είναι Αγγλομαθείς. Αυτός όμως ο κύκλος ήταν περιορισμένος. Μεταξύ άλλων σκέφθηκαν να προτείνουν τον ιατρό Ιωάννη Παρμενίδη, που κατάγονταν από την Αδριανούπολη, και διετέλεσε πρόξενος της Ελλάδας στη Βοστώνη. Είχε αναμιχθεί όμως έντονα στα Ηπειρωτικά ζητήματα και θεωρήθηκε ότι ενδεχομένως να νομισθεί στις ΗΠΑ ότι είναι Ηπειρώτης!

Ένας από τους προκριθέντες ήταν ο Φλώρος Φλωρίδης από τις Σαράντα Εκκλησιές, που είχε διατελέσει καθηγητής της Ροβερτείου σχολής Κωνσταντινούπολης. Αυτόν όμως κάποιοι τον κατηγόρησαν ως σοσιαλιστή, αλλά αυτά απορρίφθηκαν και εκφράσθηκε η άποψη ότι ο Φλωρίδης ήταν ένθερμος πατριώτης !!! Ο δεύτερος ήταν ο επίσης απόφοιτος της Ροβερτείου Σχολής Νικόλαος Καλτσάς.

Όταν έφθασαν στο Παρίσι οι Θράκες που είχαν επιλεγεί να πάνε στην Αμερική, ο Νικόλαος Πολίτης διαπίστωσε ότι σ’ αυτούς περιλαμβανόταν και ο εφοπλιστής Κ. Κυριακίδης και έσπευσε να ειδοποιήσει το υπουργείο Εξωτερικών στις 5 Οκτωβρίου να μην εμφανισθεί ο Κυριακίδης ως Θραξ για ήταν… Μαρμαρίτης!!!

*Από τον αγώνα για τη Θράκη και την Βόρεια Ήπειρο, στις ΗΠΑ

 

Οι Θράκες υπογράφουν

              

 

Οι Θράκες έσπευσαν να ανταποκριθούν στο εθνικό καθήκον. Δεν έχουν διασωθεί οι κατάλογοι με τα συνολικά αποτελέσματα της συλλογής υπογραφών  σε όλα τα μέλη της ελεύθερης και αλύτρωτης Ελλάδας.

               Η συλλογή υπογραφών στην Κωνσταντινούπολη πήγε καλά. Στις 4 Οκτωβρίου η Υπάτη Αρμοστεία της Ελλάδας στη Βασιλεύουσα πληροφορούσε το υπουργείο Εξωτερικών, ότι ο αριθμός των υπογραψάντων εκεί ανέρχονταν σε 43.302. Όλοι κατάγονταν από την Ανατολική Θράκη, πλην 156 καταγομένων από τη Μαρώνεια και το Διδυμότειχο, που βρέθηκαν να κατοικούν εκεί. Γυναίκες και παιδιά δεν υπέγραφαν. Αν όμως υπολόγιζε κανείς ότι σε κάθε υπογράψαντα αναλογούν τουλάχιστον μία σύζυγος και δύο παιδιά τότε υπολόγιζαν πως οι υπογράψαντες στο «δημοψήφισμα» αντιπροσωπεύουν πληθυσμό 180.000 κατοίκων, όσος δηλαδή ήταν ο ελληνικός πληθυσμός της Ανατολικής Θράκης (πλην της Κωνσταντινούπολης).

               Ορισμένοι κατάλογοι που ευτυχώς διασώθηκαν στο Ιστορικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών αναφέρουν ότι:

               Στον καζά της Αδριανούπολης και σε 13 χωριά συγκεντρώθηκαν 5.051 υπογραφές. Επιπλέον σε πλησιόχωρα χωριά προς την πλευρά της Δυτικής Θράκης (Τσιρέκιοϊ, Βοσνοχώριον, Καραγάτσιον, Ρίζια) βρέθηκαν 1.138 υπογραφές και άλλες 156 που βρέθηκαν στην Κωνσταντινούπολη από 96 πρόσφυγες από τη Μαρώνεια Ροδόπης και 60 από το Διδυμότειχο Έβρου.

               Ο καζάς Αίνου έδωσε 503 υπογραφές, ο καζάς Μπαμπά Εσκή 514 υπογραφές, ο καζάς Βιζύης 725 υπογραφές, ο καζάς Λουλέ Μπουργκάς 341 υπογραφές, ο καζάς Μαλγάρων 3.478 υπογραφές, ο καζάς Ραιδεστού 1094 υπογραφές, ο καζάς Ουζούν Κιοπρού 2.604 υπογραφές, ο καζάς Κεσσάνης 2.803 υπογραφές, ο καζάς Καλλιπόλεως 1.547 υπογραφές, ο καζάς Τσατάλτζας 1.380 υπογραφές, ο καζάς Μυριοφύτου 4.489 υπογραφές, ο καζάς Υψάλων 964 υπογραφές, ο καζάς Χαριουπόλεως 579 υπογραφές, ο καζάς Σηλυβρίας 1.260 υπογραφές, ο καζάς Τυρολόης 1.034 υπογραφές, ο καζάς Σαράντα Εκκλησιών 2.384 υπογραφές κ.λπ. Βρέθηκαν επίσης στην Κωνσταντινούπολη άλλες 1.138 υπογραφές Θρακών, παρεπιδημούντων εκεί.

               Το ενδιαφέρουν αυτών των καταλόγων είναι ότι περιλαμβάνουν αναλυτικά κατά καζά, και τα χωριά που τον αποτελούσαν, ώστε σήμερα να γνωρίζουμε πλην των αστικών κέντρων και τα μικρά χωριά, στα οποία κατοικούσε ελληνικός πληθυσμός.

               Τελικά ακούσθηκε στις ΗΠΑ η φωνή των Θρακών. Στο Παρίσι επιτεύχθηκε η προώθηση της ελληνικών θέσεων και η απελευθέρωση της Θράκης άρχισε τελικά στις 14 Μαΐου 1920.

 

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Υστερόγραφο:

Σχετικά θέματα για τα γεγονότα αυτά, μπορείτε να δείτε στις θέσεις https://sitalkisking.blogspot.com/2018/10/1918.html και 

https://sitalkisking.blogspot.com/2019/01/1919.html

 

 

ΠΗΓΕΣ

*Ιστορικό Αρχείο υπουργείου Εξωτερικών, Κεντρική Υπηρεσία 1922, αρ. φακ. 93

*Σπύρου Μαρκεζίνη «Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος» τόμος 4ος  Εκδόσεις Πάπυρος 

*Αρχείο εφημερίδων «ΠΑΤΡΙΣ», «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», «ΕΜΠΡΟΣ» Αθηνών, «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ», «ΤΟ ΦΩΣ» Θεσσαλονίκης.