Η εκλογή του Πατριάρχη Βαρθολομαίου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/society/561121519/i-eklogi-toy-patriarchi-vartholomaioy/

*Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος στα παγόβουνα της Γροιλανδίας κατά το Οικολογικό Συμπόσιο του 2007. Οι πρωτοβουλίες του για την προστασία του περιβάλλοντος χαίρουν παγκόσμιας αναγνώρισης.

Γράφει ο κ. ΑΛΕΞΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ*

        Είκοσι εννέα χρόνια συμπληρώνονται εφέτος από την εκλογή του κ.κ. Βαρθολομαίου στον οικουμενικό θρόνο στις 22 Οκτωβρίου 1991. Ιεράρχης με λαμπρή μόρφωση, προικισμένος με προσόντα και σπάνιες πνευματικές και διοικητικές ικανότητες, ο μαχητικός Πατριάρχης κατάφερε κατά τη διάρκεια της πατριαρχίας του να αναδειχθεί σε ηγετική φυσιογνωμία του Οικουμενικού Ελληνισμού και μια παγκοσμίως αναγνωρίσιμη πνευματική προσωπικότητα. 

        Χάρις στους οραματισμούς, στην αποφασιστικότητα και στις θαρραλέες πράξεις του, η Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως αναβαθμίστηκε σε μείζον πνευματικό ίδρυμα διεθνούς εμβέλειας, με παρεμβάσεις στα ζωτικά προβλήματα που μαστίζουν τη σύγχρονη κοινωνία, όπως ο ακραίος εθνικισμός, η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, ενώ ταυτόχρονα αναδείχθηκε σε ηγετικό φορέα προαγωγής του διαθρησκειακού, διαχριστιανικού και διορθόδοξου διαλόγου.

Το Φανάρι στα Σεπτεμβριανά του 1955

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΉ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/society/561068407/to-fanari-sta-septemvriana-toy-1955/    

*Ολική καταστροφή για την "Παναγία των Έξι Μαρμάρων". Μόνο 7 από τις 80 εκκλησίες της Πόλης διέφυγαν τον βανδαλισμό και την ερήμωση (Φωτ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΛΟΥΜΕΝΟΣ)

Του κ. ΑΛΕΞΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ*

          Η απότομη διακοπή του μήνα του μέλιτος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις λόγω του Κυπριακού το 1954-1955 δεν μπορούσε να αφήσει ανέπαφους τους Ελληνορθόδοξους της Πόλης και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, καθώς η Άγκυρα κατέστησε σαφή την πρόθεσή της να χρησιμοποιήσει το διπλωματικό πλεονέκτημα της Τουρκίας στο ελληνοτουρκικό μειονοτικό ισοζύγιο που είχε επιτευχθεί με τη Συνθήκη της Λωζάννης το 1923.

          Με το ιδιαίτερα ανεπτυγμένο βιοτικό και μορφωτικό της επίπεδο, αλλά και την ανεκτίμητη περιουσία των εκκλησιαστικών, εκπαιδευτικών και φιλανθρωπικών της ιδρυμάτων, η κωνσταντινουπολίτικη Ρωμιοσύνη δεν μπορούσε να συγκριθεί με την πολύ πιο περιορισμένη παρουσία, εκτόπισμα και συλλογική οργάνωση της μουσουλμανικής μειονότητας στην ελληνική Θράκη. Η ασύμμετρη ελληνοτουρκική μειονοτική συνιστώσα γινόταν ακόμη πιο έκδηλη εξαιτίας της παρουσίας στην τουρκική επικράτεια του ιστορικού Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο έχαιρε διεθνούς αναγνώρισης και κύρους. Τον ισχυρό διαπραγματευτικό μοχλό της κωνσταντινουπολίτικης Ρωμιοσύνης «αξιοποίησε» ad nauseam η τουρκική διπλωματία προκειμένου να υποχρεώσει την Ελλάδα σε παραχωρήσεις στο Κυπριακό. Άλλωστε πάγια και διαχρονική υπήρξε η τουρκική επιθυμία να ξεφορτωθεί κάθε ελληνική παρουσία στην Τουρκία.

Η απελευθέρωση της Δυτικής Θράκης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   https://www.kathimerini.gr/1078562/gallery/epikairothta/ellada/h-apeley8erwsh-ths-dytikhs-8rakhs

*Είσοδος του υποστρατήγου Κωνσταντίνου Μαζαράκη-Αινιάν στην Αλεξανδρούπολη.

Του κ. ΑΛΕΞΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ*

Στη Συνδιάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι, με συντονισμένες ενέργειες, ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Έλληνας πολιτικός αντιπρόσωπος στην προσωρινή γαλλοκρατούμενη Συμμαχική Διοίκηση της Δυτικής Θράκης (Thrace Interalliée), Χαρίσιος Βαμβακάς, έδιναν σκληρή μάχη για την εκχώρηση της Θράκης στην Ελλάδα κατά το πρώτο ήμισυ του 1919. 
Όπως είχαμε επισημάνει σε προηγούμενο άρθρο («Κ», 20.10.2019), ειδικά ο Βαμβακάς, έμπειρος διπλωμάτης και στενός συνεργάτης του Έλληνα πρωθυπουργού, κατάφερε, σε μικρό χρονικό διάστημα, να προωθήσει αποτελεσματικά τα συμφέροντα της Ελλάδας στη Δυτική Θράκη κερδίζοντας τον σεβασμό και την εμπιστοσύνη μεγάλου μέρους των κατοίκων της περιοχής. Με την υποστήριξη του γενικού κυβερνήτη της διασυμμαχικής διοίκησης στρατηγού Σαρπί, κατόρθωσε να αναδείξει την Ελλάδα ως μελλοντική προστάτιδα δύναμη της περιοχής, αποκαθιστώντας τις διαταραγμένες πολιτικές και πληθυσμιακές ισορροπίες, που είχαν συντελεστεί επί βουλγαρικής κατοχής της Δυτικής Θράκης (1913-1918).
Κύριος αντίπαλος της ελληνικής προσάρτησης της Θράκης υπήρξαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες υποστήριζαν με εμμονή την εδαφική διέξοδο της Βουλγαρίας στο Αιγαίο. Όπως φαίνεται, είχε αναπτυχθεί ένα ισχυρό και αποτελεσματικό λόμπι στην Ουάσιγκτον αλλά και στο Παρίσι υπέρ της διατήρησης των βουλγαρικών συνόρων του 1913. Το λόμπι αυτό υποστηριζόταν από τους προτεσταντικούς ιεραποστολικούς κύκλους και ιδίως από τους Βουλγαροαμερικανούς προτεστάντες, ενώ κύριοι χρηματοδότες του ήταν οι Βούλγαροι μεγαλέμποροι καπνού και οι Αμερικανοί συνέταιροί τους, παραδοσιακοί ανταγωνιστές των ελληνικών οικονομικών συμφερόντων στη Θράκη. Αρωγός των βουλγαρικών διεκδικήσεων υπήρξε ο Αμερικανός πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον που συνδεόταν προσωπικά με το βουλγαρικό λόμπι, αφού η αδελφή της συζύγου του, είχε νυμφευθεί τον Βούλγαρο πρέσβη στη Ουάσιγκτον.

Εβδομάδα των Παθών στο Φανάρι

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   https://www.kathimerini.gr/1075566/gallery/epikairothta/kosmos/evdomada-twn-pa8wn-sto-fanari

*Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας στο σύνθρονο του πατριαρχικού ναού του Αγίου Γεωργίου. Τη Μεγάλη Πέμπτη του 1965, ενώ χοροστατούσε στη Θεία Λειτουργία, οι τουρκικές αρχές επιχείρησαν να αρχίσουν οικονομικό έλεγχο στο Πατριαρχείο, τον οποίο διενήργησαν τελικά λίγες ημέρες αργότερα. ΑΡ. Γ. ΠΑΝΩΤΗΣ, «ΠΑΥΛΟΣ ΣΤ΄ - ΑΘΗΝΑΓΟΡΑΣ Α΄ , ΕΙΡΗΝΟΠΟΙΟΙ», ΕΚΔ. ΙΔΡΥΜΑ ΕΥΡΩΠΗΣ ΔΡΑΓΑΝ.

Γράφει ο κ. ΑΛΕΞΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ*

Κοινό στοιχείο των πολιτικά αδύναμων τουρκικών κυβερνήσεων συνασπισμού της περιόδου 1964-1965 ήταν η δυσαρέσκεια με την τροπή που είχε λάβει το Κυπριακό μετά τη νέα όξυνση του ζητήματος αυτού. Από διπλωματικής σκοπιάς, η Αγκυρα αισθανόταν σε μειονεκτική θέση έναντι της Ελλάδας στην Κύπρο, καθώς ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ήταν κυρίαρχος της κατάστασης και των πολιτικών εξελίξεων, ιδίως μετά την αναθεώρηση του Συντάγματος του 1960 και την εφαρμογή των δεκατριών σημείων. 
Αν και η Τουρκία επικαλούνταν τα δικαιώματά της ως εγγυήτρια δύναμη, η ελληνική πλευρά έχαιρε της υποστήριξης της πλειοψηφίας των κρατών-μελών του ΟΗΕ, με αποτέλεσμα δύο φορές (1964 και 1967) να αποσοβηθεί η τουρκική απόβαση στο νησί.
Το Κυπριακό είχε καταστεί βολικό σημείο αναφοράς και εθνικής συσπείρωσης προκειμένου να στραφεί η προσοχή της τουρκικής κοινής γνώμης μακριά από τα σοβαρά εσωτερικά πολιτικά και οικονομικά αδιέξοδα της Τουρκίας. Ο κομματικός ανταγωνισμός ωθούσε σε πλειοδοσία παροξυσμού, αδιαλλαξίας και φανατισμού εναντίον σε οτιδήποτε ελληνικό. Κοινός στόχος του κεμαλικού πολιτικού κατεστημένου ήταν η εισβολή του τουρκικού στρατού στην Κύπρο και η διχοτόμησή της νήσου ακόμη και αν αυτό σήμαινε πολεμική σύρραξη με την Ελλάδα.
Απόρροια της πολεμοχαρούς αυτής στάσης υπήρξε η διεθνής απομόνωση της Τουρκίας, καθώς η Άγκυρα παρουσίαζε την Ουάσιγκτον ως υπεύθυνη για την παρεμπόδιση μιας δυναμικής παρέμβασής της στο Κυπριακό. Πράγματι, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζόνσον είχε προειδοποιήσει τον Τούρκο πρωθυπουργό Ισμέτ Ινονού στις 5 Ιουνίου 1964 εναντίον μιας εισβολής στην Κύπρο, υπογραμμίζοντας ότι η χώρα του δεν θα επενέβαινε σε περίπτωση σοβιετικής εμπλοκής που ενδεχομένως θα προκαλούσε μια τέτοια ενέργεια.

Η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  

https://www.kathimerini.gr/1061945/gallery/epikairothta/ellada/h-ypoxrewtikh-antallagh-plh8ysmwn

*Πρόσφυγες με σκηνές έξω από το Θησείο. Η ανθρωπιστική κρίση συνέβαλε στο να δεχθεί ο Βενιζέλος την αναγκαστική ανταλλαγή πληθυσμών.

Γράφει ο κ. ΑΛΕΞΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ*

Το φλέγον ανθρωπιστικό πρόβλημα των Ελλήνων προσφύγων της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης υπήρξε ένα από τα πρώτα θέματα στην ημερήσια διάταξη της Συνδιάσκεψης Ειρήνης που ξεκίνησε τις εργασίες της στη Λωζάννη της Ελβετίας στις 21 Νοεμβρίου 1922. Μετά την ήττα της Ελλάδος στον Μικρασιατικό Πόλεμο, ο ελληνισμός της Ανατολής είχε αφεθεί απροστάτευτος στο έλεος του τουρκικού εθνοθρησκευτικού φανατισμού.

Από τον Σεπτέμβριο 1922 βρισκόταν σε εξέλιξη τουρκικό σχέδιο μαζικής εξόντωσης του χριστιανικού στοιχείου, καθώς τις σφαγές της Σμύρνης και των μικρασιατικών παραλίων ακολούθησαν οι πορείες θανάτου και ο εγκλεισμός σε στρατόπεδα εργασίας των γηγενών Ελλήνων και Αρμενίων αρρένων ηλικίας 18-45 ετών της Ιωνίας και του Πόντου. Κυνηγημένοι από τις άτακτες συμμορίες Τούρκων εθνικιστών περίπου 200.000 Μικρασιάτες είχαν βρει καταφύγιο στα βουνά της Ανατολίας ενώ αλληλοδιαδεχόμενα κύματα προσφύγων έφθαναν στα ελληνικά νησιά και στη Δυτική Θράκη.

Η πρόταση να δοθεί άμεση προτεραιότητα εκ μέρους της Συνδιάσκεψης στην επίλυση του προσφυγικού ζητήματος ετέθη από τον αρχηγό της ελληνικής αντιπροσωπείας στη Λωζάννη Ελευθέριο Βενιζέλο και έτυχε της θερμής υποστήριξης των Άγγλων και του δρος Νάνσεν, ύπατου αρμοστή της Κοινωνίας των Εθνών για τους Έλληνες πρόσφυγες. Αντιθέτως, η Γαλλία και Ιταλία επιθυμούσαν να προηγηθεί η συζήτηση των πολιτικών, οικονομικών και δημοσιονομικών θεμάτων με την ελπίδα να αποκομίσουν οφέλη στους τομείς αυτούς, αφού είχαν στηρίξει ποικιλοτρόπως την κυβέρνηση της Άγκυρας κατά τη διάρκεια των ελληνοτουρκικών εχθροπραξιών το 1920-1922.

Η αυτονομία της Δυτικής Θράκης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1047913/gallery/epikairothta/ellada/h-aytonomia-ths-dytikhs-8rakhs 

*Μαθητές περιμένουν παρατεταγμένοι την έναρξη της δοξολογίας για την απελευθέρωση της Ξάνθης στη μητρόπολη της πόλης.

Γράφει ο κ. ΑΛΕΞΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ*

Μήλον της έριδος μεταξύ Ελλάδος και Βουλγαρίας η Δυτική Θράκη απασχόλησε τη Διάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι, που ακολούθησε τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στο Παρίσι, ο πρωθυπουργός και αρχηγός της ελληνικής αντιπροσωπείας Ελευθέριος Βενιζέλος υπέβαλε υπόμνημα στις 30 Δεκεμβρίου 1918 με το σύνολο των εδαφικών διεκδικήσεων της Ελλάδος, περιλαμβανομένης της Δυτικής Θράκης.

Η Ελλάδα συγκαταλεγόταν μεταξύ των νικηφόρων συμμαχικών δυνάμεων, ενώ η Βουλγαρία ανήκε στο στρατόπεδο των ηττημένων του πολέμου. Προσέτι, η Βουλγαρία βρισκόταν σε μειονεκτική θέση στο θρακικό ζήτημα επειδή κατηγορείτο για εφαρμογή στυγνής πολιτικής εθνικής κάθαρσης εις βάρος του ελληνορθόδοξου και μουσουλμανικού στοιχείου κατά την πενταετή βουλγαρική κατοχή της Δυτικής Θράκης (1913-1918). Στις 17 Σεπτεμβρίου 1919, το Ανώτατο Συμβούλιο των Συμμάχων στο Παρίσι επέβαλε την εκκένωση της Δυτικής Θράκης από τους Βούλγαρους, απόφαση που επικυρώθηκε με την υπογραφή της Συνθήκης του Νεϊγύ (27.11.1919), σύμφωνα με την οποία η Βουλγαρία παραιτείτο από όλες τις βλέψεις της στην περιοχή. Εν αναμονή της τελικής επίλυσης του δυτικοθρακιωτικού ζητήματος, η Αντάντ εγκαθίδρυσε, με απόφαση του Ανώτατου Συμβουλίου των Συμμάχων, προσωρινή Διασυμμαχική Διοίκηση στις 20 Οκτωβρίου 1919.