*Μακρές οδοιπορίες, γυμνοί και νήστεις
*Η τρομερή Οδύσσεια της Ανατολ. Θράκης
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
H ιστορική XII Μεραρχία, που υφίσταται
και σήμερα με την ονομασία ΧΙΙ Μηχανοκίνητη Μεραρχία Πεζικού «Έβρου» και
εδρεύει στην Αλεξανδρούπολη, είναι ο μεγάλος στρατιωτικός σχηματισμός, που από
το 1920 και μετά, συνδέθηκε με ακατάλυτους δεσμούς με τη Θράκη και το λαό της,
τόσο σε καιρούς πολέμου, όσο και σε καιρούς της ειρήνης.
Το Μάιο του
1920, αρχίζει η μεγάλη αγάπη και η σύνδεση της ΧΙΙ Μεραρχίας με τη Θράκη. Η
Μεραρχία αυτή που προϋπήρχε από το 1913, συμμετείχε στην της Δυτικής Θράκης,
μετά από σκλαβιά περίπου 550 ετών.
Τον Ιούνιο του 1920 η Μεραρχία μεταφέρθηκε στη Μικρά Ασία και πήρε μέρος σε επιχειρήσεις εναντίον Τούρκων ατάκτων. Τον επόμενο μήνα μεταφέρθηκε στην Θράκη. Από τις 23 Απριλίου 1920 είχε πλέον έδρα την Ξάνθη με διοικητή τον υποστράτηγο Κωνσταντίνο Μαζαράκη- Αινιάν και συμμετείχε μαζί με άλλες μονάδες του ελληνικού στρατού στην απελευθέρωση της Ανατολικής Θράκης. Τότε- μήνας Ιούλιος- ήταν που εισήλθε θριαμβευτικά στην Αδριανούπολη ο Ελληνικός στρατός και ο βασιλεύς των Ελλήνων Αλέξανδρος. Αμέσως μετά την απελευθέρωση άρχισαν να στατεύονται και οι Θράκες. Η ΧΙΙ Μεραρχία είχε επανδρωθεί κυρίως με Θράκες οπλίτες.
Γρήγορα όμως, ως ετοιμοπόλεμη επαναφέρθηκε στη Μικρά Ασία και πήρε μέρος σε πολλές μάχες, φθάνοντας έως τον ποταμό Σαγγάριο. Το Μάιο του 1921 (από 29 Μαΐου έως τις 10 Ιουλίου 1921) η Μεραρχία είχε διοικητή τον πρίγκιπα Ανδρέα, παππού του σημερινού βασιλιά της Αγγλίας Κάρολου.
Μετά την άδοξη εγκατάλειψη της Μικράς Ασίας, η ΧΙΙ Μεραρχία διασπάσθηκε και ένα τμήμα της έφθασε στην Ανατολική Θράκη και κυρίως στις περιοχές της Χαιρέπολης (Χαϋράμπολου σήμερα) και της Τυρολόης (Τσορλού σήμερα). Από εκεί, έφτασε στις Φέρες όπου ανασυγκροτήθηκε και παρέμεινε εκεί μέχρι της υπογραφής της συνθήκης Ειρήνης, το 1923. Στη συνέχεια ανέλαβε τον τομέα προκάλυψης στη ζώνη του Διδυμοτείχου. Αργότερα και μέχρι το έτος 1940, αλλά και μέχρι σήμερα η ΧΙΙ Μεραρχία παρέμεινε στη Θράκη.