Θράκη 1922: Από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη… Από το Παρίσι στα Μουδανιά!!!

*Οι τρείς μοιραίοι πρωταγωνιστές: Από αριστερά Πουανκαρέ, Κώρζον και Σφόρτσα

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Ο Σεπτέμβριος του 1922, ήταν από τους χειρότερους που έχει ζήσει η Ελλάδα. Το κλίμα εκείνο το μοιραίο Σεπτέμβριο, είχε βαρύνει παντού. Θλίψη και κατήφεια για την ήττα στη Μικρά Ασία, την καταστροφή της Σμύρνης και τις σφαγές αμάχων. Η Ανατολική Θράκη έμενε ακόμα ελεύθερη, αλλά ήδη είχαν αρχίσει να τρίζουν τα θεμέλια της ελληνικής παρουσίας. Δύο συναντήσεις, η μία στο Παρίσι και η άλλα στα Μουδανιά, έκριναν το μέλλον της Ανατολικής Θράκης.

               Στην Αδριανούπολη, όπου πλέον αγωνιούσαν οι πάντες,  κηρύχθηκε γενικό πένθος για τα θύματα των σφαγών στη Μικρά Ασία και τα καταστήματα στις 9 Σεπτεμβρίου έμειναν κλειστά ως το μεσημέρι. Στον μητροπολιτικό ναό τελέσθηκε επιμνημόσυνη δέηση, χοροστατούντος του μητροπολίτη Πολύκαρπου. Ο ναός ήταν ασφυκτικά γεμάτος από Αδριανουπολίτες αλλά και πρόσφυγες της Μικράς Ασίας που κατέφευγαν στην Ανατολική Θράκη για να γλιτώσουν τις σφαγές. Και φυσικά δεν μπορούσαν να προβλέψουν, ότι σε 20 μέρες περίπου, θα έπρεπε να γίνουν ξανά πρόσφυγες, μαζί με τους Θρακιώτες!!! Θλίψη παντού…

               Η ζωή στην Ανατολική Θράκη δεν έπαψε να έχει κινδύνους. Παρά την ύπαρξη  ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων και Χωροφυλακής, οι επιθέσεις από Τούρκους άτακτους. Λίγο πριν από τις 12 Σεπτεμβρίου είχαν αναφερθεί από την Αδριανούπολη τέτοια περιστατικά. Στο Δρογγύλιο (Λαλά Πασά) Τούρκοι τσέτες επιτέθηκαν σε διμοιρία Πεζικού, που του καταδίωξαν και κρύφτηκαν σε παρακείμενο πυκνό δάσος. Στον Αρτίσκο (Μπαμπά Εσκή) άλλη ομάδα Τούρκων συνεπλάκη με μικτό απόσπασμα στην περιοχή «Ακουστή», Αποτέλεσμα αυτής της συμπλοκής ήταν ο φόνος ενός Τούρκου συμμορίτη, επάνω στον οποία βρέθηκαν πέντε χειροβομβίδες. Μια άλλη συμμορία από 200 τσέτες έβαλε εκρηκτικά στο σιδηροδρομική γραμμή κοντά στην Αλεξανδρούπολη, οι οποίες τελικά δεν εξερράγησαν. Αλλά χολωμένοι οι τσέτες από την ατυχία τους πυροβόλησαν τη διερχόμενη αμαξοστοιχία και τραυμάτισαν επτά επιβάτες, από τους οποίους οι πέντε σοβαρά. Στο σημείο σκόρπισαν και επαναστατικές προκηρύξεις.

Το υπόμνημα των Καραγατσιανών προς τον λόρδο Κώρζον

*Κεντρικός δρόμος στο Καραγάτς

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η τύχη του Καραγάτς παρομοιάσθηκε στην Ιστορία, με τη τύχη της Ιφιγένειας στην Αυλίδα. Και το Καραγάτς και η Ιφιγένεια, θυσιάσθηκαν άδικα, χάριν των εθνικών συμφερόντων. Γι’ αυτό σήμερα, το έμβλημα του Δήμου της Νέας Ορεστιάδας, ως συνεχίστριας πόλης του χαμένου Καραγάτς, είναι η Ιφιγένεια. Η τύχη του Καραγάτς, που παρέμεινε στην Τουρκία το 1923, κρίθηκε στη Συνδιάσκεψη της Λωζάννης.

Η Συνθήκη που συνομολογήθηκε σ’ αυτή την ελβετική πόλη, ήταν ουσιαστικά η συνθήκη ειρήνης, που προσδιόρισε τα όρια της Τουρκίας, όπως υπάρχουν έως σήμερα και προς την πλευρά της Ελλάδας, αλλά και προς τις άλλες χώρες με τις οποίες συνορεύει. Υπογράφηκε στις 24 Ιουλίου 1923 από την Ελλάδα, την Τουρκία και τις άλλες χώρες, τις συμμαχικές, οι οποίες πολέμησαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Μικρασιατική Εκστρατεία (1919-1922). Οι εργασίες της διάσκεψης ξεκίνησαν από την αίθουσα του καζίνου της Λωζάννης στις 7 Νοεμβρίου 1922 και συνεχίσθηκε σε άλλους χώρους. Με αυτήν καταργήθηκε η προηγούμενη συνθήκη των Σεβρών του 1920, που δημιουργούσε την λεγόμενη Ελλάδα των δύο Ηπείρων και των Πέντε Θαλασσών. Η συνθήκη των Σεβρών καθόριζε ρητά ότι φυσικό σύνορο Ελλάδας- Τουρκίας αποτελούσε ο ρους του ποταμού  Έβρου. Αυτό σήμαινε ότι το Καραγάτς ως ευρισκόμενο εντεύθεν του Έβρου παρέμενε στην Ελλάδα, ενώ η Αδριανούπολη ως ευρισκόμενη εκείθεν του ποταμού Έβρου περιέρχονταν στην Τουρκία.

Η επανάσταση των Γονατά- Πλαστήρα ζήτησε από την Αθήνα να εκπροσωπήσει την Ελλάδα στη Λωζάννη, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που ιδιώτευε στην Ευρώπη, μετά την απώλεια των εκλογών του Νοεμβρίου 1920, όταν δεν βγήκε ούτε βουλευτής ο ίδιος!!!