1943: Η μαύρη Ναζιστική Κατοχή στη Θράκη

*Ο νομάρχης Έβρου Σταύρος Ευταξίας, με Γερμανούς αξιωματικούς σε δημόσια εκδήλωση (Αρχείο Γιώργου Αγγέλη) 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

 

Το 1943, ήταν ένας ακόμα χρόνος, που η Θράκη όπως και όλη η Ελλάδα, στέναζε κάτω από την μπότα τριών κατακτητών, Γερμανών, Ιταλών και Βουλγάρων. Ειδικότερα δύο νομοί της Θράκης (Ροδόπης και Ξάνθης) όπως και η Ανατολική Μακεδονίας, παραχωρήθηκαν από τους Γερμανούς στους συμμάχους τους Βουλγάρους, που προσπάθησαν να αλλοιώσουν ην εθνογραφική σύνθεση του πληθυσμού, εποικισμούς και άλλα βίαια μέτρα.

Κορυφαίο γεγονός του 1943  ήταν η άγρια εκτέλεση από τους αντάρτες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ του καπετάν Οδυσσέα (Γαλεάδη) Καυκάσιου καπνεργάτη από την Ξάνθη, του ταγματάρχη Γεώργιου Σταθάτου, με τρόπο ειδεχθή και παρά το γεγονός ότι ο Σταθάτος είχε συμφωνήσει να συνεργασθεί με τους αντάρτες (Λεπτομέρειες για το θάνατο του Σταθάτου μπορείτε να βρείτε στο https://sitalkisking.blogspot.com/2021/01/1943.html). Η φοβερή και βάρβαρη αυτή δολοφονία έγινε στις 23 Δεκεμβρίου 1943, στα υψώματα της Δαδιάς. Μαζί με το Σταθάτο εκτελέστηκαν με τον ίδιο τρόπο και άλλα 11 άτομα, που τελικά αποκεφαλίστηκαν και τα κεφάλια τους εκτέθηκαν στο δημόσιο δρόμο Σουφλίου- Αλεξανδρούπολης. Η σορός του αείμνηστου Σταθάτου, δεν βρέθηκε ποτέ!!!

*Η βουλγαρική κατοχή στην Αλεξανδρούπολη

Ταύτιση Γερμανών και Βουλγάρων

 

Οι Βούλγαροι είχαν ταυτιστεί με τους Ναζιστές σε όλα σχεδόν… 

Ένας Βούλγαρος Εβραίος, άγνωστης αξιοπιστίας, που επισκέφθηκε τη Βουλγαρία, τον  Ιανουάριο του 1943 πληροφόρησε τις Αμερικανικές Υπηρεσίες Πληροφοριών, ότι οι Εβραίοι της Ξάνθης, Καβάλας, Δράμας και Δεδέαγατς έχουν σταλεί στην Πολωνία.  Κανένας Βούλγαρος Εβραίος δεν έχει σταλεί μέχρι τότε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης.

Οι Εβραίοι της Φιλιππούπολης (Πλόβντιβ), του Κουστεντίλ και της Ιάμπολης (Γιάμπολ) συγκεντρώθηκαν ένα πρωί και επιβιβάστηκαν σε φορτηγά για να φύγουν, αλλά αργότερα ήρθαν διαταγές να απελευθερωθούν. Λέχθηκε τότε ότι ο Μητροπολίτης της Φιλιππούπολης έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην απελευθέρωσή τους.

Ο Γερμανός πρέσβης Μπέκερλς, βρίσκονταν πίσω από τον Γκαμπρόφσκι, υπουργό Εσωτερικών, τον Μπέλλεφ επίτροπο για Εβραϊκά Θέματα (ο τελευταίος στάλθηκε στη Γερμανία ειδικά για να μελετήσει τα εβραϊκά «μέτρα» στο αντιεβραϊκό τους κράτος). Ο γνωστός συνταγματάρχης Πάντεφ είναι ένας άλλος Βούλγαρος που είχε διαπράξει πολλές βιαιότητες εναντίον των Εβραίων.

 Ένα μεγάλο εργοστάσιο στο Κάρλοβ, που οι Γερμανοί είχαν αποθηκεύσει υλικά τους κάηκε από σαμποτέρ στις αρχές του 1943.

Από άλλο έγγραφο της συλλογής Vlanton πληροφορούμαστε ότι στις 3 μ.μ. της 3ης Μαρτίου 1943, όλοι οι Εβραίοι της Αλεξανδρούπολης συνελήφθησαν και στάλθηκαν σε άγνωστους προορισμούς.

Επίσης όλοι οι Έλληνες της Αλεξανδρούπολης ενημερώθηκαν ότι έπρεπε να αναχωρήσουν πριν από το τέλος Μαρτίου. Διαφορετικά θα ήταν υποχρεωμένοι να αποκτήσουν τη βουλγαρική υπηκοότητα!!!

*Βούλγαροι στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης

Χειρότερος και από τους Ναζί…

 

Τον Ιανουάριο του 1943 έφτασε στις Αμερικανικές υπηρεσίες η πληροφορία ότι ο Βούλγαρος νομάρχης της Αλεξανδρούπολης απαλλάχθηκε οριστικά από τη θέση του και μετατέθηκε, λόγω διαφωνίας του για την πολιτική που ακολούθησαν οι Γερμανοί. Ο Βούλγαρος επέμενε στην υιοθέτηση των αυστηρών μέτρων που είχε εφαρμόσει κατά τη διάρκεια της θητείας του στη Δράμα. Η βουλγαρική μετανάστευση συνεχίζονταν, αλλά σε μικρότερο βαθμό από ό,τι τους τελευταίους μήνες.

Από πηγή άγνωστης αξιοπιστίας, η Αμερικανική Υπηρεσία έλαβε αναφορά, σχετικά με στρατιωτικές υποθέσεις στην Κατεχόμενη Θράκη.

Στις 23 Ιανουαρίου 1943, ένα αυτοκίνητο με τρεις Γερμανούς και δύο Βούλγαρους αξιωματικούς, που προέρχονταν από την κατεύθυνση του Ορτάκιοϊ έφτασε στις Καστανιές, όπου οι αξιωματικοί παρέμειναν για μισή ώρα και στη συνέχεια έφυγαν για το Ορτάκιοϊ.

Στα Μαράσια υπήρχε μια Γερμανική Κομανταντούρ και ένα Βουλγαρικό Αρχηγείο Μυστικής Αστυνομίας. Υπήρξε η ιδέα να σχηματιστούν ομάδες τριάντα χωροφυλάκων υπό έναν Γερμανό αξιωματικό για δράση εναντίον των ανταρτών.

Στον νομό  Έβρου, οι Γερμανοί στρατιώτες βρίσκονταν σε κατάσταση νευρικής ανησυχίας.  Ένας Γερμανός στρατιώτης στο Διδυμότειχο, ο οποίος μόλις είχε επιστρέψει από άδεια στη Γερμανία, αυτοκτόνησε επειδή η οικογένειά του είχε πέσει θύμα αεροπορικών επιδρομών και το σπίτι του είχε καταστραφεί.

Στις βουλγαροκρατούμενες περιοχές δεν σταμάτησε η μεταφορά Ελλήνων στα «ντουρντουβάκια» δηλαδή στα καταναγκαστικά έργα της Βουλγαρίας. Έλληνες από 15 έως 60 ετών είχαν κληθεί το Μάιο του 1943 στην Ανατολική Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη με διατάγματα πολιτικής επιστράτευσης. Μεταφέρονταν κυρίως στη Βουλγαρία για κατασκευή δρόμων. Η μεταχείριση των Ελλήνων στην Ανατολική Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη είχε επιδεινωθεί. Δεν τους επιτρέπονταν να αναλαμβάνουν τίποτα άλλο εκτός από χειρωνακτική εργασία. Τους επιτρέπονταν λίγο νερό, οι μερίδες τροφίμων τους είχαν μειωθεί, και καύσιμα και ηλεκτρισμός δεν τους παρέχονταν.

 

*Το Διδυμότειχο κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής

Η Βουλγαρική προπαγάνδα

 

Η Βουλγαρική προπαγάνδα, που διαδίδονταν στα κατεχόμενα στις ελληνικές περιοχές, επαινούσε έντονα τα Βουλγαρικά επιτεύγματα στις κατεχόμενες επαρχίες της Ελλάδας. Ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Pariser Zeitung» στις 2 Ιανουαρίου 1943 στο Παρίσι, επαινούσε τις βελτιώσεις που πραγματοποιήθηκαν στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη από την κυβέρνηση της Βουλγαρίας αριθμώντας τα ακόλουθα:

Ίδρυση 2150 σχολείων. Ίδρυση εθνικού θεάτρου στη Δράμα και Καβάλα. Ίδρυση εθνικής βιβλιοθήκης στην Κομοτηνή.  Επέκταση σιδηροδρομικού δικτύου. Βελτίωση του φωτισμού σε πόλεις και χωριά. Βελτίωση στην καλλιέργεια καπνού και άλλων τοπικών προϊόντων. Εγκατάσταση 200.000 Βουλγάρων (που προηγουμένως… εξορίστηκαν από την ελληνική κυβέρνηση πριν από 20 χρόνια) στη νεοπροσαρτημένη επαρχία.

Η συνολική Βουλγαρική πολιτική απέβλεπε στην εθνογραφική αλλοίωση των περιοχών που είχαν καταλάβει Έτσι στις 19 Μαΐου 1943 όλοι οι Έλληνες στην Αλεξανδρούπολη ενημερώθηκαν ότι μέχρι το τέλος Μαρτίου 1944  θα θεωρούνται ως έχοντες λάβει τη βουλγαρική υπηκοότητα!!!

Στην Ξάνθη και την Κομοτηνή, περίπου 800 νέοι Έλληνες είχαν συλληφθεί με την αιτιολογία ότι είναι κομμουνιστές. Αναφέρθηκε ότι θα κρατηθούν ως όμηροι. Παρόμοιες συλλήψεις πραγματοποιήθηκαν και στην Αλεξανδρούπολη σε μικρότερη κλίμακα. Στα χωριά κοντά στην Αλεξανδρούπολη η κυκλοφορία απαγορεύεται μετά τις 7 μ.μ.

Στις 10 Φεβρουαρίου 1943, Γερμανοί και Βούλγαροι εξέτασαν την περιοχή Δεδέ Κόσιου, που βρίσκεται ανάμεσα στις Καστανιές και στα Ρίζια. Σε αυτή τη θέση οι Βούλγαροι είχαν οχυρώσεις κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. Οι ίδιοι Γερμανοί και Βούλγαροι εξέτασαν τη θέση Καρτάλ-Τεπές, ανάμεσα στα χωριά Στέρνα και Ρίζια. Μετά την αναγνώριση  των οχυρώσεων, οι Βούλγαροι έφυγαν με οχήματα προς Διδυμότειχο. Οι Βούλγαροι φορούσαν πολιτικά ρούχα. Την ίδια μέρα, άλλοι Γερμανοί αξιωματικοί, έφτασαν στις  Καστανιές. Εξέτασαν τον δρόμο ανάμεσα στο πρώην Ελληνικό στρατιωτικό φρουραρχείο και το περιβάλλον έξω από το χωριό.

Στις 15 Φεβρουαρίου, τρεις Γερμανοί αξιωματικοί μαζί με τρεις Βούλγαρους έφτασαν στις Καστανιές με πολιτικά ρούχα. Με επικεφαλής τον πρόεδρο του χωριού, επιθεώρησαν διάφορα κτίρια της κοινότητας, όπως και το τελωνείο, το οποίο διέθετε τέσσερα δωμάτια σε καλή κατάσταση. Σε αυτό το τελωνείο είχαν ήδη επισκευάσει παράθυρα και πόρτες που είχαν αφαιρεθεί από τους κατοίκους. Στις 19 Φεβρουαρίου 1943, Γερμανοί αξιωματικοί έφιπποι μαζί με τρεις Βούλγαρους έφτασαν στη θέση Χασάν Τεπέ, όλοι τους με πολιτικά ρούχα. Πέρασαν μισή ώρα εξετάζοντας τη θέση. Η θέση Χασάν Τεπέ βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Καβύλη και Νέα Βύσσα. Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Αδριανούπολης από τους Έλληνες, το 1920, αυτή η θέση χρησιμοποιήθηκε από το Ελληνικό βαρύ Πυροβολικό για τον βομβαρδισμό της πόλης.

*Αντάρτες του ΕΛΑΣ Έβρου

Οι Γερμανοί ενοχοποιούσαν τους  Έλληνες

 

Σε κάποια φάση έγινε γνωστό ότι έχουν αναφερθεί διάφορα πατριωτικά σαμποτάζ στη Θράκη. Αυτά προέρχονταν από ανεξάρτητη πηγή η οποία ήταν σε στενή επαφή με την Νομαρχία Έβρου. Οι Αμερικανοί πληροφοριοδότες έμαθαν ότι ο νομάρχης Έβρου κλήθηκε στο Kreis-Kommandantur στο Διδυμότειχο. Η συνομιλία διήρκεσε δύο ώρες και αφορούσε κυρίως τις συχνές πράξεις σαμποτάζ στην περιοχή του Έβρου. Οι Γερμανοί επέμειναν ότι αυτές οι πράξεις σαμποτάζ διαπράχθηκαν από Έλληνες πατριώτες, αλλά ο νομάρχης υποστήριξε ότι ήταν έργο χυδαίας προπαγάνδας με σκοπό την ενοχοποίηση των Ελλήνων. Οι Γερμανοί παραπονέθηκαν επίσης ότι οι Έλληνες έδειχναν παθητική στάση απέναντί ​​τους. Ο νομάρχης έφυγε με την αίσθηση ότι αν συνέβαινε κάτι σε οποιονδήποτε από τους Γερμανούς στον Έβρο, δεν θα ήθελε να είναι υπεύθυνος για τα αποτελέσματα. Προφανώς όλοι φοβούνταν τα βάρβαρα αντίποινα των Ναζί…

 

*Από τα έγγραφα της συλλογής Vlanton (ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ)

Τους ενδιέφεραν τα γουρούνια!!!

 

Από πηγή που την  θεωρούσαν αξιόπιστη οι Αμερικανοί, άντλησαν περί τις 16 Φεβρουαρίου 1943, τις πληροφορίες ότι στην περιοχή του Έβρου, οι Γερμανοί είχαν αρχίσει να επιτάσσουν βοοειδή και χοίρους, τα οποία μεταφέρονταν με φορτηγά στο Διδυμότειχο. Στις Καστανιές για παράδειγμα επιτάχθηκαν τριάντα βόδια και πολλά γουρούνια. Δέκα γουρούνια τουλάχιστον επιτάχθηκαν από κάθε χωριό. Πολλά από αυτά επρόκειτο να σταλούν στη Μυτιλήνη και τη Θεσσαλονίκη.

Στα Μαράσια, η επίταξη πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Χωροφυλακή, αλλά οι Βούλγαροι κάτοικοι της περιοχής αντιστάθηκαν στην Γερμανική εντολή με τσεκούρια και άλλα εργαλεία διαθέσιμα. Ως αποτέλεσμα, ορισμένοι Βούλγαροι αγρότες διέφυγαν στη Βουλγαρία και άλλοι συνελήφθησαν από τους Γερμανούς και στάλθηκαν στη Θεσσαλονίκη Η τιμή των γερμανικών μάρκων του Ράιχ στην περιοχή του Έβρου μειώθηκε από 400 δραχμές σε 60 δραχμές.

Στον  Ίασμο, κοντά στην Ξάνθη, εγκαταστάθηκαν 173 βουλγαρικές οικογένειες. Οι Έλληνες εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους, προκειμένου να δημιουργηθεί χώρος για τους έποικους και δεν τους επιτράπηκε να πάρουν τα υπάρχοντά τους ή τρόφιμα. Στη συνέχεια, έπρεπε να βρουν χώρο σε άλλα ελληνικά νοικοκυριά. Όλοι οι Έλληνες υποχρεώθηκαν να σπείρουν τη γη τους, ακόμα και εκείνοι που δεν είχαν βόδια.

Οι Έλληνες λάμβαναν μόνο 200 γραμμάρια καλαμποκίσιου ψωμιού την ημέρα, εκτός από τις Τρίτες, όταν η μερίδα μειώνονταν στα 100 γραμμάρια. Άλλα τρόφιμα που μειώνονταν στη  αγορά καθημερινά, διανέμονταν αποκλειστικά στους Βουλγάρους μέσω καρτών.

*Μάιος 1943. Οι Εβραίοι του Διδυμοτείχου, οδηγούνται στο σιδηροδρομικό σταθμό για να μεταφερθούν με τρένα στα ναζιστικά  στρατόπεδα συγκέντρωσης

Το Ολοκαύτωμα «φτάνει» και στον  Έβρο

 

Στις 20 Φεβρουαρίου ο Γερμανός στρατιωτικός διοικητής του Σουφλίου, με τους αξιωματικούς του, έκαναν ειδική σύσκεψη. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, έγινε κατανοητό ότι σύντομα οι  Εβραίοι  του νομού Έβρου θα συγκεντρωθούν για μεταφορά στη Θεσσαλονίκη. Αναμένονταν διαταγή από το αρχηγείο του Αιγαίου.

Στις 3 Μαρτίου 1943, στην Αλεξανδρούπολη, κατά τις Αμερικανικές πληροφορίες,  συνελήφθησαν όλοι οι Εβραίοι και τα μέλη των οικογενειών τους. Ο Βούλγαρος νομάρχης Αλεξανδρούπολης έλαβε μέτρα και κατά του ελληνικού πληθυσμού. Από τις 3 Μαρτίου 1943, δεν επιτρεπόταν η είσοδος Ελλήνων ή Αρμενίων στα μεγαλύτερα καφέ ή εστιατόρια. Ο νομάρχης διέταξε επίσης οι Έλληνες να υποβάλουν γραπτή αίτηση εγκατάλειψης της περιοχής. Έφυγαν τότε πολλοί Έλληνες κυρίως προς τον γερμανοκρατούμενο νομό Έβρου. Η ημερομηνία απόκτησης βουλγαρικής υπηκοότητας για τους «Έλληνες υπηκόους» στην Αλεξανδρούπολη έχει παραταθεί έως τις 5  Νοεμβρίου 1943. Οι λίγοι εναπομείναντες Έλληνες στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης στρατολογούνταν για καταναγκαστική εργασία.

Σε πόλεις του νομού Έβρου, έπιπλα και είδη οικιακής χρήσης επιτάσσονταν και συγκεντρώνονταν στην Ορεστιάδα. Υπήρχε στον κόσμο η πληροφορία ότι αυτά τα έπιπλα θα σταλούν στη Γερμανία για διανομή στον πληθυσμό σε βομβαρδισμένες περιοχές και ότι παρόμοια μέτρα έχουν ληφθεί σε όλες τις κατεχόμενες χώρες της Ευρώπης.

Πριν από μερικές ημέρες έγινε γνωστό ότι  ο Βούλγαρος νομάρχης Αλεξανδρούπολης, Ιβάνοφ, ανακλήθηκε στη Σόφια. Το ηθικό των Βουλγάρων σε πτωτική τροχιά διαπίστωναν οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών και γνωστοποιούσαν  στην Ουάσιγκτον στις 22 Απριλίου 1943, τα ακόλουθα για ύπαρξη Βουλγαρικών στρατιωτικών δυνάμεων:

-Ορτάκιοϊ.  Ένα σύνταγμα.

-Μανδρίτσα.  Ένα τάγμα.

-Μικρό Δέρειο. Ένας λόχος.

-Αισύμη. Περίπου 6000 Βούλγαροι νεοσύλλεκτοι συγκεντρώθηκαν σε αυτήν την περιοχή.

Το Βουλγαρικό ηθικό κατέπεσε. Δάσκαλοι και διανοούμενοι περιφέρονταν στα χωριά για να ενθαρρύνουν τον λαό και να ανυψώσουν το ηθικό του.

Στις 20 Σεπτεμβρίου 1943, έγινε γνωστό στους Αμερικανούς ότι διέφυγαν δύο σημαντικά άτομα από τον Έβρο προς την Τουρκία για να φτάσουν στη Μέση Ανατολή. Επρόκειτο για πηγές και συνεργάτες των συμμαχικών δυνάμεων. Ο ένας ήταν ο Νικόλαος  Βαφειάδης, φαρμακοποιός, ο οποίος ήταν Δήμαρχος Διδυμοτείχου μέχρι την ημερομηνία της απόδρασής του.

Ο δεύτερος ήταν ο Δημήτριος Ζάχος, δημοσιογράφος.

Και οι δύο διέφυγαν από τον Έβρο τον Αύγουστο του 1943 και ανακρίθηκαν από τις αρμόδιες συμμαχικές υπηρεσίες του Χαλεπίου Συρίας.

*Ο Σταύρος Ευταξίας στο Διδυμότειχο (αριστερά). Αρχείο Γιώργου Αγγέλη)

Ποιος ήταν ο νομάρχης Ευταξίας

 

Οι Αμερικανοί ενδιαφέρθηκαν και για τον νομάρχη Έβρου Σταύρο Ευταξία. Ο Ευταξίας έγραφαν σε μια αναφορά τους, χωρίς να παραθέτουν έγκυρα ντοκουμέντα παρά μόνο φημολογίες, είναι ένας από τους πολυάριθμους  Έλληνες αξιωματούχους που είχαν σπουδάσει στη Γερμανία. (Σημείωση των Αμερικανών. Οι Γερμανοί, όπως είναι γνωστό, πολλά χρόνια πριν από τον πόλεμο επιδοτούσαν Έλληνες φοιτητές στη Γερμανία, τους αντιμετώπιζαν με μεγάλη ευγένεια και κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια να τους κερδίσουν ως πιθανούς πεμπτοφαλαγγίτες.)

Έως το 1941, ο Ευταξίας  ήταν αξιωματούχος του Υπουργείου Τύπου και Τουρισμού. Κατά τη γερμανική κατοχή διορίστηκε διευθυντής λογοκρισίας του Τύπου. Ήταν συγγραφέας αρκετών άρθρων στην εφημερίδα των Αθηνών «Καθημερινή», επιτιθέμενος στους Βρετανούς και την Ελεύθερη Ελληνική Κυβέρνηση. Ήταν σε στενή επαφή με την Γερμανική Πρεσβεία, με έναν ανώτερο Ιταλό αξιωματικό και με τον στρατηγό Δεμέστιχα, ο οποίος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να διοριστεί νομάρχης Έβρου. Ενώ βρισκόταν στον  Έβρο, φέρεται από μια πηγή (Σημείωση: Και από πολλές άλλες πηγές) ότι ενδιαφερόταν κυρίως για τον πλουτισμό του μέσω συμπαιγνίας με εμπόρους της μαύρης αγοράς, στους οποίους εξέδιδε άδειες εξαγωγής σιταριού στην Αθήνα, έναντι αμοιβής και επίσης ότι είχε κάνει δημοσιεύσεις υπέρ του Άξονα, και ότι είχε παραμελήσει τις πιθανότητες να βοηθήσει στην απόδραση πατριωτών καταδικασμένων σε εκτέλεση. Τον Μάρτιο του 1943, εισήχθη, κατόπιν επιθυμίας του Ελληνικού Προξενείου στην Αδριανουπόλεως, στην τοπική Πατριωτική Οργάνωση. Σε αυτό, αμέσως, σύμφωνα με την πηγή "1", άρχισε να προσπαθεί να σχηματίσει ένα δικό του προσωπικό κόμμα και η πηγή τον υποψιαζόταν ότι επιθυμούσε κυρίως να εξασφαλίσει για τον εαυτό του όσο το δυνατόν περισσότερα από την αναγνώριση για το έργο που έκαναν άλλοι άνδρες σε αυτήν την οργάνωση. Η πηγή "2" προσέθετε ότι από τότε και στο εξής έγινε επίσης πιο απερίσκεπτος στις «αταξίες» του, νιώθοντας σίγουρος για την αποδοχή του στο υπουργείο Εσωτερικών εάν η κυβέρνηση των Αθηνών  τον ανακαλούσε.

Όσον αφορά τις συμπάθειες και τις  δραστηριότητες του Ευταξία πριν από το 1941, μια αξιόπιστη γνώμη θα μπορούσε να ληφθεί από τον κ. Γεώργιο Σεφεριάδη νυν διευθυντή του Ελληνικού Υπουργείου Πληροφοριών (σ.σ. πρόκειται για τον γνωστό ποιητή Γιώργο Σεφέρη).

Ο Σεφεριάδης ήταν επικεφαλής του Τμήματος Ξένου Τύπου στο Υπουργείο Τύπου την εποχή που ο Ευταξίας ήταν επίσης σε αυτό το Υπουργείο. Ήταν γνωστός ως αγγλόφιλος, σε αξιωματούχους της Βρετανικής Πρεσβείας. Η πηγή «11», ο οποίος ήταν αξιωματούχος της νομαρχίας, κατονόμασε τρεις Γερμανούς αξιωματικούς ως έχοντες αντιβουλγαρικά αισθήματα: τον Στρατηγό Φον Κλάιστ, τον Επιτελάρχη Βοήθειας, που στάθμευε στον Έβρο, και τον υπολοχαγό Πέτσκλιτ στην Αστυνομία της περιοχής. Λέγεται ότι ο τελευταίος είχε προειδοποιήσει τον Ευταξία πότε να διαφύγει στην Τουρκία. 

*Επιτύμβια στήλη με τα ονόματα εκτελεσθέντων από τους Ναζί στο Διδυμότειχο

Εκτελέσεις και συλλήψεις

 

Η ζωή στον Έβρο κυλούσε με όλες τις δυσκολίες της Κατοχής. Στις 20 Οκτωβρίου 1943, στον Κέραμο της περιοχής Ορεστιάδας, οι αντάρτες συνέλαβαν τον Ιωάννη Αλεξιάδη. Τον έδεσαν και τον οδήγησαν στο κέντρο της πόλης, όπου συγκεντρώθηκαν οι κάτοικοι της πόλης. Οι αντάρτες ρώτησαν τους ανθρώπους αν είχαν παράπονα εναντίον αυτού του ανθρώπου και όταν οι άνθρωποι εξέφρασαν τα συναισθήματά τους, ο συλληφθείς εκτελέσθηκε επί τόπου!!!

Στον Κέραμο, ένας δασοφύλακας από το Διδυμότειχο εκτελέσθηκε από τους αντάρτες, γιατί ενημέρωνε τους Γερμανούς για τις κινήσεις των ανταρτών.

Στις 25 Οκτωβρίου, οι αντάρτες συνέλαβαν έναν άνδρα μαυραγορίτη που έμπαινε στην Τουρκία. Μετά από ένα ξυλοδαρμό, παραδέχτηκε ότι είχε σκοτώσει πάνω από 40 άνδρες, που προσπαθούσαν να περάσουν μέσω Έβρου στην Τουρκία και έκλεβε τα χρήματά τους. (σ.σ. μάλλον πρόκειται για κάτοικο της Λυκόφης, που η περίπτωση του έγινε αργότερα μυθιστόρημα από τον Νίκο Κυτόπουλο, το οποίο αρχικά είχε κυκλοφορήσει στην Ουγγαρία).

Στις 18 Οκτωβρίου, ο Γερμανός κυβερνήτης του Έβρου πήγε σε μια επιθεώρηση με έναν άνδρα με πολιτικά, ο οποίος κατά τις φήμες ήταν Βούλγαρος ταγματάρχης που έκανε δουλειά στις Βουλγαρικές μυστικές υπηρεσίες στον  Έβρο.

*Τον εκτέλεσαν γιατί προσπαθούσε να διαφύγει στη Μέση Ανατολή

Στο μικρό χωριό Νεοχώρι κοντά στην Ορεστιάδα, ολόκληρη η οικογένεια του Δρόσου Δροσίδη, ιδιοκτήτη αλευρόμυλου και κατοίκου της πόλης, δολοφονήθηκε για άγνωστους λόγους!!!

Στις 23 και 24 Οκτωβρίου, οι γερμανικές αρχές του Διδυμοτείχου συνέλαβαν τους πολίτες, Νικόλαο Καλογιανίδη και Βασίλη Πάγκαλο, καθώς και ένα νεαρό άνδρα ονόματι Τζιμ, για άγνωστους λόγους.

Τη νύχτα της 29ης προς 30ή Οκτωβρίου, μια ομάδα ανθρώπων σε ένα κάρο που επέστρεφε από το Διδυμότειχο, στη διασταύρωση δρόμου Καστανεών και Ριζίων, ξαφνικά σταματήθηκε από τέσσερις ένοπλους άνδρες. Δήλωσαν ότι είναι από την «ομάδα Π» των Ελλήνων ανταρτών. Τελικά δεν παρενόχλησαν κανέναν. Δύο ένοπλοι άνδρες αναγνωρίστηκαν από τα μέλη της ομάδας στο κάρο, ως Βούλγαροι πράκτορες, που δρούσαν στον  Έβρο. Από αυτούς τους τέσσερις, ο ένας ονομάζονταν Παύλος, ο άλλος ονομάζεται Γιώργος και ο τρίτος ήταν γιος ενός άνδρα ελληνικής καταγωγής από τα Μαράσια. Το όνομα του τέταρτου άνδρα δεν έγινε γνωστό.

 

Ο τρίτος νομάρχης Έβρου στο Διδυμότειχο

 

Στις 6 Νοεμβρίου, ένας νέος Έλληνας Νομάρχης ονόματι Γεώργιος Φλωρίδης, έφτασε στο  Διδυμότειχο από την Αθήνα. Προηγουμένως ήταν γραμματέας στο Ελληνικό υπουργείο Εσωτερικών. Ο Γερμανός νομάρχης  Έβρου που αντικαθιστούσε προσωρινά τον διαφυγόντα στη Μέση Αναστολή Σταύρο Ευταξία, είχε πλέον εγκατασταθεί στο Σουφλί και έπαψε να «ασκεί τις εξουσίες του ως νομάρχης». Ήταν ο τρίτος νομάρχης. Ο πρώτος ο Ιωάννης Φραγκούλης δολοφονήθηκε από τον ΕΛΑ, το 1942, ο δεύτερος ο Σταύρος Ευταξίας διέφυγε το 1943 στη Μέση Ανατολή.

Οι Γερμανοί περιπολούσαν τακτικά στην περιοχή Γκιαούρ Αντά κοντά στις Φέρες.

Οι αντάρτες του Έβρου εκτέλεσαν δύο άτομα, από το Δορίσκο.

Στις 20 Νοεμβρίου 1943, οι Αμερικανοί είχαν πληροφορίες ότι στην Αλεξανδρούπολη υπήρχαν  Βούλγαροι στρατηγοί. Ο συνολικός αριθμός των Βούλγαρων αξιωματικών στην Αλεξανδρούπολη ήταν 500, οι περισσότεροι μεγαλύτερης ηλικίας. Υπήρχαν μόνο τρεις Γερμανοί αξιωματικοί εκεί.

Βούλγαροι στρατιώτες  νεότερων κλάσεων είχαν κληθεί στην Αλεξανδρούπολη, όπου τους έδωσαν στολές και ελαφρύ οπλισμό και στη συνέχεια αποστέλλονταν αμέσως στην περιοχή της Θεσσαλονίκης.

Είναι γνωστό ότι κατά τη διάρκεια της Κατοχής ήταν απαγορευμένες οι ραδιοφωνικές συσκευές. Ως αποτέλεσμα πρόσφατης γερμανικής διαταγής, οι ραδιοφωνικοί  δέκτες  στην Αλεξανδρούπολη απαγορεύονταν στους κατοίκους, συμπεριλαμβανομένων των Βουλγάρων και των Γερμανών. Ο προσωπικός ραδιοφωνικός δέκτης, που ανήκε στον Βούλγαρο νομάρχη Αλεξανδρούπολης είχε αποσυρθεί από τους Γερμανούς.

Στις 24 Νοεμβρίου 1943 Γερμανική δύναμη ενός λόχου (άγνωστης ταυτότητας) έφτασε στον Έβρο για να υπηρετήσει ως πρόσθετη συνοριακή φρουρά προς την πλευρά της Τουρκίας. Ήταν οπλισμένοι με αυτόματα όπλα. Την συνόδευε η φήμη ότι αυτή η δύναμη έκαψε πολλά χωριά στην Ήπειρο, από όπου είχαν έρθει απευθείας. Οι αντάρτες του  Έβρου  εν τω μεταξύ ελέχθη ότι είχαν αποκτήσει σημαντικό κύρος μεταξύ του λαού της επαρχίας ως αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους εναντίον των τοπικών Γερμανών πληροφοριοδοτών, διαπίστωναν οι Αμερικανοί.

Οι πληροφορίες αυτές ασφαλώς δεν είναι πλήρεις και από τις κεραίες των Αμερικανών πρακτόρων διέφευγαν και πολλά άλλα γεγονότα. Ωστόσο και με αυτές μόνο τις πληροφορίες επιχειρήσαμε να ανασυστήσουμε το κλίμα της δύσκολης εκείνης εποχής, στη Θράκη.

Το δραματικό έτος 1943, έκλεισε με την δολοφονία του ταγματάρχη Γεώργιου Σταθάτου, όπως προαναφέραμε στην αρχή, με εντολή του καπετάν Οδυσσέα, επικεφαλής του ΕΛΑΣ . Αλλά και το τέλος του Οδυσσέα δεν άρχισε να έρθει. (Διαβάστε σχετικά στο https://sitalkisking.blogspot.com/2019/05/1944.html#more)

   Ήταν μια από τις μελανότερες σελίδες της Κατοχής στη Θράκη…

 

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

 ΠΗΓΗ

Συλλογή Vlanton (ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ)

 

Ναζιστική Κατοχή. Η κατάσταση που επικρατούσε στον νομό Έβρου

*Η πρώτη σελίδα του ενδιαφέροντος κειμένου για τον νομό  Έβρου

 

*Ανέκδοτα στοιχεία

*Δρούσαν 570 ένοπλοι αντάρτες

*Μία ασπιρίνη 1.000 δραχμές

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Μια αδρή εικόνα της κατάστασης που επικρατούσε στον νομό Έβρου τον Απρίλιο του 1944 και υπό τον ζυγό της Ναζιστικής Κατοχής, μας δίνει ένα ανυπόγραφο χειρόγραφο κείμενο έξι σελίδων, που γράφτηκε στην Αδριανούπολη, στις 3 του μηνός, προφανώς προς χρήση του Ελληνικού Προξενείου της πόλης και των υπαλλήλων του, που εργάζονταν εκεί. Δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες για τον συντάκτη του κειμένου, το οποίο επιγράφεται «Η παρούσα κατάσταση εν Έβρω- Ανταρτικά».

               Για να κατανοήσει κανείς σήμερα τα γεγονότα εκείνων των ημερών θα πρέπει να εξηγήσουμε, ότι το κείμενο αυτό, γράφτηκε μετά την άγρια εκτέλεση του ταγματάρχη Γεώργιου Σταθάτου με εντολή του καπετάν Οδυσσέα, αρχηγού των ανταρτών του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στα ορεινά της Δαδιάς (23/12/1943), και την έλευση στον Έβρο του Αθηνόδωρου Κατσαβουνίδη (με καταγωγή από τις Φέρες) ο οποίος ως απεσταλμένος του ΚΚΕ από την Θεσσαλονίκη μεθόδευσε την σύλληψη και εκτέλεση του Οδυσσέα, με απόφαση του ανταρτοδικείου. Ο Έβρος έβγαινε μέσα από ένα φοβερό τούνελ τρομοκρατίας που είχε επιβάλει ο Οδυσσέας (Για τα γεγονότα αυτά και για καλύτερη αντίληψη της κατάστασης διαβάστε στο https://sitalkisking.blogspot.com/2021/01/1943.html και στο https://sitalkisking.blogspot.com/2019/05/1944.html#more).

Τα Αμερικανικά Εθνικά Αρχεία για τα «ντουρντουβάκια» του 1941-1944 σε Ανατολική Μακεδονία και Θράκη

 

*Απόσπασμα από τα Αμερικανικά Εθνικά Αρχεία για τη Βουλγαρική Κατοχή

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Η Βουλγαρία βαρύνεται ιστορικά με σειρά εγκλημάτων, μερικά από τα οποία- δυστυχώς- δεν δικαιώθηκαν ποτέ. Ένα από αυτά ήταν η καταναγκαστική εργασία που επέβαλε, σε κατακτημένες περιοχές. Καταναγκαστική εργασία, με κρυφό στόχο την εξόντωση χιλιάδων ανθρώπων. Ο απάνθρωπος αυτός θεσμός, έμεινε στη μνήμη των γειτονικών προς τη Βουλγαρία χωρών με την ονομασία «ντουρντουβάκια». Θύματα αυτού του θεσμού, υπήρξαν χιλιάδες Θράκες και Μακεδόνες.

            Η λέξη «τα ντουρντουβάκια» είναι εξελληνισμένη  παραφθορά της βουλγαρικής λέξης трууJдови войски (τρούντοβι βόιτσκι) που σημαίνει τάγματα εργασίας ή του трууJдов войник (τρούντοβ βόινικ) δηλαδή φαντάρος για αγγαρείες.

Βασικά κατά τα έτη 1916-1918, δηλαδή κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου θεσμοθετήθηκε από το Βουλγαρικό κράτος η καταναγκαστική εργασία, με ελάχιστο φαγητό και νερό. Εργάζονταν σε τρομερές συνθήκες άνδρες από τις κατεχόμενες περιοχές, ηλικίας από 16 μέχρι 60 χρονών, που τους οδηγούσαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Βουλγαρία.  Οι συνθήκες θύμιζαν τα παρόμοια στρατόπεδα συγκέντρωσης που λειτούργησαν αργότερα από τους Χιτλερικούς ή τα τάγματα εργασίας, τα λεγόμενα «Αμελέ Ταμπουρού» των Τούρκων στη Μικρά Ασία, που και αυτά έγιναν με εισήγηση Γερμανών συμβούλων.

Οι Βούλγαροι, που δεν τιμωρήθηκε ποτέ για τα εγκλήματα στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, επανέλαβαν την ίδια τακτική όταν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κατέλαβαν τη Δυτική Θράκη (πλην του νομού Έβρου) και την Ανατολική Μακεδονία, κατά παραχώρηση των Χιτλερικών, χωρίς δηλαδή να πολεμήσουν.

Το έπος των γενναίων ναυτών του «Αδρία»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/culture/562190962/to-epos-ton-gennaion-nayton-toy-adria/

*Ο κυβερνήτης του πλοίου «Αδρίας», Ιωάννης Τούμπας, φωτογραφημένος την άνοιξη του 1943 στην Αλγερία. Γεννημένος το 1901 στη Μύκονο, ανήκε σε οικογένεια που είχε δώσει πολλά μέλη της στις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις. Φωτ. Imperial War Museum, Λονδίνο

 

 

 

 

                 * Φως στην ιστορία του αντιτορπιλικού

 

Γράφει ο κ. Δημήτρης Καραΐσκος

 

 

Είναι µια ιστορία θαλασσινή κι όμως ξεκινάει στη στεριά. Στο κέντρο της Δράμας στέκεται επιβλητικά ένα παλιό αρχοντικό που οι κάτοικοι της πόλης αποκαλούν «Μαρμάρινο Σπίτι». Χτίστηκε το 1875, σύμβολο τοπικής αστικής άνθησης, από τον καπνέμπορο Ιωάννη Αναστασιάδη.

Σχεδόν ενάμιση αιώνα μετά, ένας άλλος επιφανής Δραμινός, ιδρυτής της ΑΜΚΕ «Κύκλωψ», ο ναυπηγός Άρης Θεοδωρίδης, αποφάσισε να το σώσει από τις φθορές του χρόνου και να το μετατρέψει σε Μουσείο Φωτογραφικών Μηχανών, που ετοιμάζεται αυτόν τον καιρό. Προτού ανοίξει, η τύχη το ευλόγησε. Περνώντας μπροστά του, η Φανή-Ζιώγα Ασλάνη, γέννημα θρέμμα της πόλης, ρώτησε τι θα απογίνει το κτίριο και μαθαίνοντας τον νέο του ρόλο, προσφέρθηκε να δωρίσει στη συλλογή μια παλιά φωτογραφική μηχανή που ανήκε στον πεθερό της Πέτρο Ασλάνη.

Ελληνοαμερικανοί σαμποτέρ, ανατινάζουν γέφυρες στον νομό Έβρου το 1944

*Μια σπάνια φωτογραφία: Σπύρος Καπόνης, Μάικ Άντζελο και Τζιμ Κέλλις, που ανατίναξαν γέφυρες στο νομό Έβρου το 1944

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Στα χρόνια της Κατοχής η στενή λωρίδα γης που αποτελεί γεωγραφικά το νομό Έβρου, απέκτησε ειδικό ενδιαφέρον για τους συμμάχους, μεταξύ άλλων και λόγω του σιδηροδρομικού δικτύου του. Από ένα μέρος του εδάφους του διέρχονταν η σιδηροδρομική γραμμή που συνέδεε την Κεντρική Ευρώπη με τη Μέση Ανατολή.

        Όπως είναι γνωστό η Τουρκία κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τήρησε μια υποκριτική ουδετερότητα, αλλά διατήρησε καλές οικονομικές και διπλωματικές σχέσεις με τη Ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ, πουλώντας μετάλλευμα χρωμίου, που ήταν απαραίτητο στη γερμανική πολεμική βιομηχανία     

        Είναι γνωστό ότι στον ελληνικό χώρο κυριάρχησε από το Νοέμβριο του 1942 η αγγλική πολιτική με τις μυστικές υπηρεσίες της SOE που είχαν την ανώτερη ευθύνη στα Βαλκάνια, αλλά και με ομάδες αλεξιπτωτιστών και σαμποτέρ, που έπεσαν, στην Ρούμελη και συνδέθηκαν με την ελληνική εθνική αντίσταση.

Η OSS ξεκίνησε τις δραστηριότητές της στην χερσόνησο του Αίμου το 1943.

        Πρώτος γνωστός Ελληνοαμερικανός πράκτορας της OSS στη Θράκη, ήταν ο ταγματάρχης Αλέκος Γεωργιάδης που λόγω του ελληνικού ονόματός του διαπιστεύθηκε το 1943 ως γραμματέας του Ελληνικού Προξενείου της Αδριανούπολης και  είχε επαφές με το αντιστασιακό κίνημα του νομού Έβρου.

Ο νομός αυτός διατηρήθηκε ως «ουδετέρα ζώνη» ενώ η υπόλοιπη Δυτική Θράκη με την Ανατολική Θράκη είχε παραχωρηθεί το 1941 από τους Χιτλερικούς στους Βούλγαρους συμμάχους τους.

Η άγρια δολοφονία του ταγματάρχη Γεώργιου Σταθάτου το 1943, στα ορεινά της Δαδιάς, από τον καπετάν Οδυσσέα

*Απόσπασμα του σπάνιου αμερικανικού εγγράφου της OSS με την περιγραφή της δολοφονίας του Γεώργιου Σταθάτου από τον Δημήτριο Πετριτζίκη

 

 

*Μαρτυρία για το θάνατό του,

από τα αμερικανικά αρχεία

*Το μέγιστο έγκλημα

του καπετάν Οδυσσέα

*Παραμονές Χριστουγέννων

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

        Ο ταγματάρχης Γεώργιος Σταθάτος, είναι ένα από τα πάμπολλα θύματα της Κατοχής στο νομό Έβρου. Εκτελέστηκε με εντελώς βάρβαρο τρόπο από ελληνικά χέρια. Μια μαρτυρία του φρικαλέου τρόπου εκτέλεσής του υπάρχει στα αμερικανικά αρχεία, σταλμένη από τον ελληνοαμερικανό πράκτορα της OSS Αλέκο Γεωργιάδη. Η μαρτυρία είναι του συνεργάτη του, Δημήτρη Πετριτζίκη, ο οποίος την αφηγήθηκε στον Γεωργιάδη.

Πρόκειται για άγνωστο κείμενο γραμμένο στα αγγλικά, που φωτίζει μακάβρια, μια σκοτεινή πτυχή της Εθνικής Αντίστασης, στο διάστημα που στα βουνά κυριαρχούσε ο καπετάν Οδυσσέας Γαλεάδης (Πόντιος καπνεργάτης με καταγωγή από τον Καύκασο). Η διαδοχή των γεγονότων εκείνης της εποχής είναι συγκλονιστική, γιατί τελικά και ο καπετάν Οδυσσέας εκτελέστηκε από τους ίδιους τους αντάρτες, με απόφαση ανταρτοδικείου (βλέπετε σχετικά στο http://sitalkisking.blogspot.gr/2011/08/1944.html εξαιτίας των πολλαπλών εκτελέσεων που είχε διατάξει.

Η κατάρα της πολύνεκρης ευλογιάς στο κατεχόμενο Διδυμότειχο

*Οι σκηνές με τους μολυσμένους από ευλογιά

*Ο αποφασιστικός ρόλος

του γιατρού Β. Χατζηπουλίδη

*Τουλάχιστον 1250 κρούσματα

και 282 θάνατοι

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η ναζιστική κατοχή υπήρξε αποτρόπαιη για την Ελλάδα γενικά και ειδικά για κάθε πόλη της και χωριό. Είναι γνωστό ότι συνέβησαν «ολοκαυτώματα» σε πολλές πόλεις και χωριά, εξαιτίας της βαρβαρότητας των κατακτητών, από την οποία έχασαν τη ζωή τους πολλοί άνθρωποι, ακόμα και αθώοι και μικρά παιδιά.

                Κοντά όμως σε όλα αυτά υπήρξαν και παράλληλες απώλειες από ποικίλες άλλες αιτίες. Μια τέτοια παράλληλη απώλεια, με πολλούς νεκρούς, στοίχειωσε το 1943 το Διδυμότειχο. Ήταν η φοβερή θανατηφόρα επιδημία ευλογιάς, η μεγαλύτερη στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, τα χρόνια εκείνα.

                Μέσα από τις προσπάθειες καταπολέμησης αυτής της τρομερής ασθένειας, αναδείχθηκε η προσωπικότητα, αποφασιστικότητα, η αφοσίωση στο καθήκον και ο σεβασμός στον όρκο του Ιπποκράτη, ενός νέου τότε γιατρού, του Βασίλειου Δημ. Χατζηπουλίδη.

1943: Η AEΡΑΠΟΒΑΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΛΟΧΟΥ ΣΤΗ ΣΑΜΟ

*Αλεξιπτωτιστές ιερολοχίτες ετοιμάζονται για ρίψη στην κατεχόμενη Σάμο, το 1943. 

Ο πρώτος είναι ο Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος, από την Αμμόχωστο της Κύπρου, 

αξιωματικός του ελληνικού στρατού

Γράφει ο κ. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας, Αντιστράτηγος ε.α.

                Η αεραποβατική ιδέα ή η κατακόρυφη υπερκέραση, όπως ονομάζεται στη στρατιωτική ορολογία, είναι αναμφισβήτητα μία από τις πιο εντυπωσιακές μορφές του επιθετικού ελιγμού, που επιβεβαίωσε κατά τρόπο σαφή και κατηγορηματικό αυτή τη θεμελιώδη αρχή, θέτοντας την σφραγίδα της στην έκβαση πολλών μαχών. Ο αιφνιδιασμός, η μεγάλη ταχύτητα και η εμβέλεια δράσης, η δυναμικότητα και η θεαματικότητα της μορφής αυτού του πολέμου είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του στοιχεία, που συνέβαλαν αποφασιστικά στην αλλαγή του ρου πολλών πολεμικών γεγονότων.

                Οι άνδρες των επίλεκτων αερομεταφερομένων μονάδων πέταξαν σε πολλές περιπτώσεις για χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τη βάση τους με τα εξαρτημένα από τις καιρικές συνθήκες αεροπορικά τους μεταφορικά μέσα (αεροσκάφη, ανεμόπτερα, ελικόπτερα) και έπεσαν ή προσγειώθηκαν σε άγνωστες και εχθρικές ή ελεγχόμενες από τον εχθρό περιοχές. Το ανεμόπτερο, το αλεξίπτωτο, το αεροσκάφος και τα τελευταία χρόνια το ελικόπτερο, που χρησιμοποιήθηκαν ή χρησιμοποιούνται για τις αεραποβατικές και αεροκίνητες επιχειρήσεις, πέρασαν από πολλά στάδια εξέλιξης από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά.

Το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων από τους Ναζί

*Ο τόπος του Ολοκαυτώματος των Καλαβρύτων

Γράφει ο κ. Κωνσταντίνος  Πατιαλιάκας

Αντιστράτηγος  ε.α

  

          Στις 13 Δεκεμβρίου του 1943, ημέρα Δευτέρα, συντελέστηκε, από στρατιωτικούς της 117 Μεραρχίας  Κυνηγών του Γερμανικού Στρατού, μία από τις μεγαλύτερες θηριωδίες στον ελληνικό  χώρο, στο πλαίσιο της Επιχείρησης «Καλάβρυτα» .

          Η σφαγή των Καλαβρύτων είναι η πιο χαρακτηριστική περίπτωση πολεμικού εγκλήματος στην Ελλάδα και αποτελεί  το  επιστέγασμα της θηριωδίας  των στρατευμάτων κατοχής κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Υπήρξε από τις πιο σκληρές επιχειρήσεις της Βέρμαχτ και κατά πολλούς ιστορικούς, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη γενικότερα.

          Η εκκαθαριστική αυτή επιχείρηση αποφασίστηκε, σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε από το προσωπικό του τακτικού Γερμανικού Στρατού. Αποτέλεσε τυπική Γερμανική επιχείρηση αντιποίνων, σε περιοχή όπου είχε προηγηθεί έντονη αντιστασιακή δραστηριότητα ένοπλων ανταρτικών τμημάτων, η οποία δυστυχώς στράφηκε και κατά του άμαχου πληθυσμού. Το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων γράφτηκε τελικά με αίμα αθώων στο βιβλίο της Ιστορίας. Η θυσία τους συγκίνησε και συνένωσε τους Έλληνες, ενώ ταυτόχρονα δυνάμωσε ακόμα περισσότερο τον αγώνα κατά του κατακτητή και δίκαια αναδείχθηκε σε παγκόσμιο σύμβολο ελευθερίας. Αποτελεί, δε, ορόσημο για ολόκληρη την αντιστασιακή Ευρώπη. Αλλά ας αφήσουμε το νήμα της ιστορικής αλήθειας  να ξετυλίξει τα γεγονότα των Καλαβρύτων, που συνέβησαν πριν από 71 χρόνια.

Η επιστολή των Τσάμηδων στο Μουσολίνι, το 1943

*Τσάμηδες με φιλοναζιστικά σύμβολα, διαδηλώνουν.

*Ομολογείται η φιλία τους

προς τον φασισμό της Ιταλίας

*Ήθελαν να φύγουν από τη Θεσπρωτία

 Γράφει ο Παντελής Στεφ, Αθανασιάδης

                Η κατοχή των ετών 1941-1944, υπήρξε άκρως δραματική για την Ελλάδα, η οποία εκτός των τραύματα που της δημιούργησε ο πόλεμος, την τριπλή κατοχή και τα χιλιάδες θύματα της πείνας, δημιούργησε κινδύνους αποσπάσεως εδαφών της και εθνικού ακρωτηριασμού.

          Τέτοια ήταν, η στόχευση της Βουλγαρίας, που ανέκαθεν εποφθαλμιούσε τη Θράκη και τη Μακεδονία. Προσπάθειες που θα μπορούσαν να καταλήξουν σε αποσπάσεις εδαφών αν η νίκη έγερνε υπέρ των δυνάμεων του Άξονα, υποδαύλισε η Ιταλία σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις.

          Αυτές ήταν η προσπάθεια της δημιουργίας του «Πριγκιπάτου της Πίνδου» με ανακήρυξη των Βλάχων σε απογόνους της 5^ης Ρωμαϊκής Λεγεώνας. Το σχέδιο αυτό δεν στηρίχθηκε από τους Γερμανούς, πολεμήθηκε από τους ίδιους τους Βλάχους και χτυπήθηκε σκληρά από τις αντιστασιακές δυνάμεις του ΕΛΑΣ.

Η Διάσκεψη της Τεχεράνης το 1943

Από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_1_12/12/2010_425437

 *Τσώρτσιλ, Στάλιν και Ρούσβελτ 

αποφάσισαν την απόβαση στη Νορμανδία 

και χάραξαν με αδρές γραμμές 

τον μεταπολεμικό κόσμο 67 χρόνια πριν
Επιμέλεια: Νίκος Xρυσολωράς


Στα μέσα του 1943, η ροή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου είχε πλέον αλλάξει υπέρ των Συμμάχων. Ωστόσο, τίποτε δεν είχε ακόμη κριθεί οριστικά. Στο Ανατολικό μέτωπο, ο Σοβιετικός Στρατός αναζητούσε ακόμη εναγωνίως στηρίγματα, υπό τη μορφή αντιπερισπασμού από την πλευρά της Δύσης. Ταυτόχρονα, καθώς διαφαινόταν ότι η πλάστιγγα θα γείρει αργά ή γρήγορα εις βάρος των ναζιστικών δυνάμεων, ξεκίνησαν και οι πρώτες ζυμώσεις για τη μορφή που θα ελάμβανε ο μεταπολεμικός κόσμος. Στις 28 Νοεμβρίου 1943, ξεκίνησε στην Τεχεράνη του Ιράν η πρώτη διάσκεψη «κορυφής» ανάμεσα στους ηγέτες των τριών μεγάλων δυνάμεων που πρωταγωνίστησαν στον πόλεμο εναντίον του Γ΄ Ράιχ. Στόχος της ιστορικής αυτής συνάντησης μεταξύ του Φραγκλίνου Ρούσβελτ, του Ιωσήφ Στάλιν και του Ουίνστον Τσώρτσιλ ήταν να οριστικοποιηθεί η στρατηγική των Συμμάχων για την τελική φάση του Πολέμου και ιδιαίτερα ο χρόνος της απόβασης στο Δυτικό μέτωπο, η οποία θα ελάφρυνε το βάρος του Κόκκινου Στρατού και θα σήμαινε την έναρξη της πορείας προς το Βερολίνο. Οι «τρεις μεγάλοι», όπως έμειναν γνωστοί στην ιστορία, αποφάσισαν τελικά ότι η απόβαση στη Νορμανδία θα πραγματοποιείτο τον ερχόμενο Μάιο. Με τη συμφωνία αυτή, επιβεβαίωσαν ότι στο εξής θα συνεργάζονταν στενά με σκοπό την οριστική και αποφασιστική ήττα της Γερμανίας. Συμβολικό επισφράγισμα της συμφωνίας τους ήταν και το «ξίφος του Στάλινγκραντ» το οποίο δώρισε ο Τσώρτσιλ στον Σοβιετικό ηγέτη, σε ένδειξη αναγνώρισης και σεβασμού του βρετανικού λαού για τη γενναιότητα που επέδειξαν οι κάτοικοι και οι στρατιώτες που υπερασπίστηκαν τη μαρτυρική ρωσική πόλη. Το σημαντικότερο ίσως όλων, όμως, ήταν ότι οι συμμετέχοντες στη διάσκεψη άρχισαν να σχεδιάζουν σε αδρές γραμμές την εικόνα που θα ελάμβανε ο κόσμος μετά την ήττα των ναζί.

Οι «τρεις μεγάλοι» συζητούν μαζί 

για πρώτη φορά

Του Θάνου Bερέμη*


Η εισβολή του Χίτλερ στη Σοβιετική Ενωση και η ταχεία προέλαση των γερμανικών δυνάμεων έκανε απαραίτητο τον ανεφοδιασμό του Ερυθρού Στρατού από την Ανατολή. Οι εξελίξεις αυτές έφεραν τους συμμάχους στο Ιράν, τον Αύγουστο του 1941. 
Η διπλή κατοχή του Ιράν εξασφάλισε στους Ρώσους τον έλεγχο των πέντε βόρειων επαρχιών και στους Βρετανούς την υπόλοιπη χώρα. Ο Ιρανός μονάρχης Ρέζα Σαχ αναγκάστηκε σε παραίτηση και τον θρόνο του σάχη ανέλαβε ο γιος του, Μοχάμεντ Ρέζα. Ο νέος σάχης υπέγραψε το 1942 συνθήκη συμμαχίας με τις κατοχικές δυνάμεις και το 1943 κήρυξε τον πόλεμο κατά της Γερμανίας. Οι Σοβιετικοί, έτσι, απέκτησαν σίγουρη οδό ανεφοδιασμού από την Ανατολή και οι Βρετανοί εγγύηση προστασίας των ιρανικών πετρελαιοπηγών σε περίπτωση κατάρρευσης του ρωσικού μετώπου.