Ελληνοαμερικανοί σαμποτέρ, ανατινάζουν γέφυρες στον νομό Έβρου το 1944

*Μια σπάνια φωτογραφία: Σπύρος Καπόνης, Μάικ Άντζελο και Τζιμ Κέλλις, που ανατίναξαν γέφυρες στο νομό Έβρου το 1944

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Στα χρόνια της Κατοχής η στενή λωρίδα γης που αποτελεί γεωγραφικά το νομό Έβρου, απέκτησε ειδικό ενδιαφέρον για τους συμμάχους, μεταξύ άλλων και λόγω του σιδηροδρομικού δικτύου του. Από ένα μέρος του εδάφους του διέρχονταν η σιδηροδρομική γραμμή που συνέδεε την Κεντρική Ευρώπη με τη Μέση Ανατολή.

        Όπως είναι γνωστό η Τουρκία κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τήρησε μια υποκριτική ουδετερότητα, αλλά διατήρησε καλές οικονομικές και διπλωματικές σχέσεις με τη Ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ, πουλώντας μετάλλευμα χρωμίου, που ήταν απαραίτητο στη γερμανική πολεμική βιομηχανία     

        Είναι γνωστό ότι στον ελληνικό χώρο κυριάρχησε από το Νοέμβριο του 1942 η αγγλική πολιτική με τις μυστικές υπηρεσίες της SOE που είχαν την ανώτερη ευθύνη στα Βαλκάνια, αλλά και με ομάδες αλεξιπτωτιστών και σαμποτέρ, που έπεσαν, στην Ρούμελη και συνδέθηκαν με την ελληνική εθνική αντίσταση.

Η OSS ξεκίνησε τις δραστηριότητές της στην χερσόνησο του Αίμου το 1943.

        Πρώτος γνωστός Ελληνοαμερικανός πράκτορας της OSS στη Θράκη, ήταν ο ταγματάρχης Αλέκος Γεωργιάδης που λόγω του ελληνικού ονόματός του διαπιστεύθηκε το 1943 ως γραμματέας του Ελληνικού Προξενείου της Αδριανούπολης και  είχε επαφές με το αντιστασιακό κίνημα του νομού Έβρου.

Ο νομός αυτός διατηρήθηκε ως «ουδετέρα ζώνη» ενώ η υπόλοιπη Δυτική Θράκη με την Ανατολική Θράκη είχε παραχωρηθεί το 1941 από τους Χιτλερικούς στους Βούλγαρους συμμάχους τους.

Η άγρια δολοφονία του ταγματάρχη Γεώργιου Σταθάτου το 1943, στα ορεινά της Δαδιάς, από τον καπετάν Οδυσσέα

*Απόσπασμα του σπάνιου αμερικανικού εγγράφου της OSS με την περιγραφή της δολοφονίας του Γεώργιου Σταθάτου από τον Δημήτριο Πετριτζίκη

 

 

*Μαρτυρία για το θάνατό του,

από τα αμερικανικά αρχεία

*Το μέγιστο έγκλημα

του καπετάν Οδυσσέα

*Παραμονές Χριστουγέννων

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

        Ο ταγματάρχης Γεώργιος Σταθάτος, είναι ένα από τα πάμπολλα θύματα της Κατοχής στο νομό Έβρου. Εκτελέστηκε με εντελώς βάρβαρο τρόπο από ελληνικά χέρια. Μια μαρτυρία του φρικαλέου τρόπου εκτέλεσής του υπάρχει στα αμερικανικά αρχεία, σταλμένη από τον ελληνοαμερικανό πράκτορα της OSS Αλέκο Γεωργιάδη. Η μαρτυρία είναι του συνεργάτη του, Δημήτρη Πετριτζίκη, ο οποίος την αφηγήθηκε στον Γεωργιάδη.

Πρόκειται για άγνωστο κείμενο γραμμένο στα αγγλικά, που φωτίζει μακάβρια, μια σκοτεινή πτυχή της Εθνικής Αντίστασης, στο διάστημα που στα βουνά κυριαρχούσε ο καπετάν Οδυσσέας Γαλεάδης (Πόντιος καπνεργάτης με καταγωγή από τον Καύκασο). Η διαδοχή των γεγονότων εκείνης της εποχής είναι συγκλονιστική, γιατί τελικά και ο καπετάν Οδυσσέας εκτελέστηκε από τους ίδιους τους αντάρτες, με απόφαση ανταρτοδικείου (βλέπετε σχετικά στο http://sitalkisking.blogspot.gr/2011/08/1944.html εξαιτίας των πολλαπλών εκτελέσεων που είχε διατάξει.

Οι γερμανικές φρικαλεότητες στο νομό Έβρου, από τα αρχεία της CIA (OSS)

*Γερμανοί αξιωματικοί στο Διδυμότειχο (Αρχείο Γ. Αγγέλη)

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Οι γερμανικές φρικαλεότητες  του Β ‘ Παγκοσμίου Πολέμου παραμένουν ανεξίτηλες στη συλλογική μνήμη των λαών, που υπήρξαν θύματα του Ναζισμού. Όλοι οι λαοί και όλες οι περιοχές, που βρέθηκαν κάτω από τη μπότα των γερμανικών στρατευμάτων,  έχουν να αφηγηθούν εκτελέσεις αμάχων, βασανιστήρια και αρπαγές.

Μία από τις περιοχές, που έζησαν τον ναζιστικό όλεθρο ήταν και ο νομός Έβρου, που χαρακτηρίστηκε «ουδέτερη ζώνη» διατήρησε τις πολιτικές αρχές του (νομαρχία, δήμους, κοινότητες κ.λπ.) τελώντας υπό γερμανική στρατιωτική κατοχή. Όπως είναι γνωστό οι άλλοι δύο νομοί της Δυτικής Θράκης (Ξάνθης και Ροδόπης) μαζί με τους νομούς της Ανατολικής Μακεδονίας παραδόθηκαν στη Βουλγαρία, σύμμαχο του Χίτλερ, που αλίμονο, έζησαν χειρότερη κατοχή και από αυτή των γερμανικών φρικαλεοτήτων.

Οι πρώτοι πίνακες με τα ονόματα των Ελλήνων, που εκτελούσαν οι Γερμανοί και οι Βούλγαροι, έφταναν στο Κάιρο και μέσω της Ελληνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, ενημερώνονταν η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση αλλά και οι αντίστοιχες συμμαχικές υπηρεσίες και κυβερνήσεις.

Οι πράκτορες της OSS γύρω από τον νομό Έβρου, κατά την Κατοχή

*Το βιβλίο της   Σούζαν Χιουκ Άλεν «Classical Spies- American archaeologists 

with the OSS in World War ΙΙ Greece»  

Γράφει ο ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΣΤΕΦ. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ

                Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ο νομός Έβρου βρέθηκε στο επίκεντρο των μυστικών υπηρεσιών, λόγω της γεωστρατηγικής του θέσης. Από το νομό Έβρου διέρχονταν η μοναδική σιδηροδρομικής γραμμή, που με επίκεντρο την Κωνσταντινούπολη, συνέδεε την Ευρώπη, αλλά επεκτείνονταν και προς τη Μοσούλη.

                Στην ουσία, ο νομός Έβρου είχε κυκλωθεί από δακτύλιο πρακτόρων Αμερικανών και Άγγλων, στον άξονα Κωνσταντινούπολη- Αδριανούπολη- Σόφια. Η Τουρκία είναι γνωστό ότι απέφυγε να εισέλθει στον Β΄  Παγκόσμιο Πόλεμο τηρώντας μια παμπόνηρη και επιτήδεια ουδετερότητα. Έτσι, ενώ προμήθευε με πρώτες ύλες την πολεμική βιομηχανία του ναζιστικού καθεστώτος, τηρούσε χαλαρή στάση στη δράση των Αμερικανών και Άγγλων πρακτόρων στο έδαφός της. Επίσης πολλοί Τούρκοι των υπηρεσιών ασφαλείας συνεργάσθηκαν με τις μυστικές υπηρεσίες των δύο μεγάλων χωρών.

                Από στοιχεία που έχουν δημοσιευθεί (Φωτεινή Τομαή) προκύπτει ότι η Τουρκία, οκταπλασίασε τα αποθεματικά της σε ξένο συνάλλαγμα από 37 σε 292.000.000 δολάρια και τα αποθέματά της σε χρυσό έφτασαν τα 213.941 κιλά στην Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας και στις ΗΠΑ και τον Καναδά, χάρη στις εξαγωγές πρώτων υλών προς τη χιτλερική Γερμανία, που ξεκίνησαν με την υπογραφή της Clodius Agreement. Και φυσικά την ίδια ώρα, η Ελλάδα λιμοκτονούσε και οι κατακτητές απορροφούσαν κάθε ικμάδα της καταρρακωμένης από τον πόλεμο οικονομίας της με το περίφημο αναγκαστικό δάνειο, που δεν το πλήρωσαν ποτέ έως σήμερα οι Γερμανοί!

Από το Διδυμότειχο στην O.S.S. στην Κατοχή

*Η κεντρική πλατεία του Διδυμοτείχου στην Κατοχή. Μαύρα χρόνια.... 

Στον ιστό κυματίζει η σβάστικα

*Δίκτυα κατασκοπείας περνάνε από

Διδυμότειχο- Αδριανούπολη

και καταλήγουν στην Μέση Ανατολή.

*Ιωάννης Δεμερτζής, Αλέκος Γεωργιάδης

και Λάμπρος Αντωνίου, πρωταγωνιστούν

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Με έδρα του το Διδυμότειχο, ένας ριψοκίνδυνος υπενωμοτάρχης της Χωροφυλακής, δημιούργησε στην Κατοχή, τρεις φορές μυστικές αντιστασιακές οργανώσεις κατασκοπείας, υπηρετώντας τον κοινό συμμαχικό αγώνα εναντίον του Ναζισμού και των άλλων δυνάμεων του Άξονα. Οι Αμερικανοί εκτίμησαν τις υπηρεσίες του και τις ικανότητές του και τον κάλεσαν δύο φορές στο Κάιρο όπου τον εκπαίδευσαν στον μυστικό πόλεμο και στο τέλος τον έστειλαν στην Δυτική Ελλάδα.

                Πρόκειται για τον Λάμπρο Αντωνίου του Δημοσθένη και της Πολυξένης, που είχε γεννηθεί το 1912 στο Θέρμο Τριχωνίδας. Η Κατοχή τον βρήκε να υπηρετεί στην υποδιοίκηση Χωροφυλακής Διδυμοτείχου, με τον βαθμό του υπενωμοτάρχη.

                Τον Ιούλιο του 1942, έλαβε μια έγγραφη εντολή…

                Ήταν από τον διευθυντή της Υπηρεσίας Πληροφοριών του Ελληνικού Προξενείου Αδριανούπολης, τον έφεδρο λοχαγό Ιωάννη Δεμερτζή, ο οποίος στα κατοπινά χρόνια ζούσε στο Σουφλί, δικηγορώντας.  Ο Δεμερτζής παράγγειλε στον υπαξιωματικό της Χωροφυλακής Λάμπρο Αντωνίου, που ήταν στο Διδυμότειχο, να προχωρήσει  στη συγκρότηση οργάνωσης συλλογής πληροφοριών, με σκοπό να παρακολουθούνται οι κινήσεις των γερμανικών στρατευμάτων Κατοχής στον Έβρο, καθώς και των Βουλγάρων οι οποίοι είχαν πατήσει πόδι στην Ανατολική Μακεδονία και από τη Θράκη στους νομούς Ξάνθης και Ροδόπης.