Αγωνιώδης έκκληση από το Διδυμότειχο προς το Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής

 *Απόσπασμα της άγνωστης έως σήμερα επιστολής του 1944

 

*Ανέκδοτη ιστορική επιστολή

από το 81 Σύνταγμα του ΕΛΑΣ

στις 6 Σεπτεμβρίου 1944.

*Πείνα στερήσεις και αθλιότης.

*Γύμνια και ανυποδησία.

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Το Διδυμότειχο, είχε την τύχη να απελευθερωθεί πολύ νωρίτερα από άλλες πόλεις, από την Γερμανική Κατοχή. Απελευθερώθηκε με επίθεση δυνάμεων της Αντίστασης στις 29 Αυγούστου 1944! Οι Γερμανοί αποχωρώντας άφησαν πίσω τους στερήσεις και αθλιότητα.

         Τα γεγονότα εκείνων των ημερών ήταν άκρως σημαντικά. Το απόγευμα της προηγούμενης μέρας 28 Αυγούστου 1944 είχαν απελευθερωθεί οι Φέρες του Έβρου, όταν οι Γερμανοί κυκλώθηκαν από πλήθος λαού πολιτών και κυρίως νεολαίας. Αντιλαμβανόμενοι το μάταιο της συνέχισης ενός αγώνα που είχε αρχίσει να χάνεται, κάποιοι παραδόθηκαν αυτοβούλως.

          Στο Διδυμότειχο όμως, όπου υπήρχε σημαντική δύναμη Γερμανών χρειάστηκε να διεξαχθεί μάχη μεταξύ των ανταρτών της Αντίστασης και των ναζιστών, που αρνήθηκαν να παραδοθούν, όταν τους πρότεινε ο μητροπολίτης Ιωακείμ (κατά κόσμον Σιγαλές) και επιτροπή προκρίτων. Στο Διδυμότειχο και τα πέριξ, υπήρχε το 81ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ με καπετάνιο τον Βαγγέλη Κασάπη- Κρίτωνα (σ.σ. το 81^ο Σύνταγμα υπήρχε και προ του πολέμου στον Έβρο και έτσι οι Ελασίτες ονόμασαν τις δυνάμεις τους 81ο Σύνταγμα Πεζικού για λόγους ιστορικούς). Οι αντάρτες κύκλωσαν την πόλη από το βράδυ της προηγούμενης μέρας.

          Οι συγκρούσεις πήραν έκταση και στην περιοχή του σιδηροδρομικού σταθμού, που βρίσκεται έξω από την πόλη.  Η μάχη κράτησε έως τη 1 μ.μ. Οι Γερμανοί που επιβίωσαν, αποπειράθηκαν να διασχίσουν τον κάμπο και να φτάσουν στο ποταμό Έβρο για να περάσουν στην Τουρκία.  Οι νεκροί και οι πνιγμένοι, υπερέβησαν τους 30.

Οι αντάρτες είχαν 4 νεκρούς και 7 ελαφρά τραυματίες. Νεκροί ήταν οι Γουρίδης Σταύρος (Μπάμπης) από την Ορεστιάδα, στρατιωτικός του 1^ου λόχου, Πολυσίδης Βαγγέλης (Βάγγος) διμοιρίτης από τους Πετράδες, Γκαρούδης Βαΐτσης εφεδροελασίτης από το Ελληνοχώρι και Μπακλαβάρας Λευτέρης από το Σουφλί.

 Τραυματίες ήταν οι Στεφάνου Χρίστος από το Σουφλί, Κόνσουλας Δημήτριος από την Κορνοφωλιά, Καρπούζας Χαράλαμπος από το Σουφλί, Δελημπαλτάς Γιώργος από το Διδυμότειχο, Τότιας Κωνσταντίνος από το Σουφλί, Σταματόπουλος Παύλος από το Χειμώνιο και  Γκίντσογλου Κώστας από το Διδυμότειχο. Η κηδεία των φονευθέντων υπήρξε πάνδημη. Αλλά και οι Γερμανοί θάφτηκαν. Οι τάφοι τους υπήρχαν σε ειδικό χώρο, δίπλα στο νεκροταφείο Διδυμοτείχου.

Η 29η Αυγούστου 1944 ημέρα Τρίτη, ήταν η μέρα της λευτεριάς για το Διδυμότειχο. Αμέσως μετά τη φυγή των Γερμανών τελέσθηκε δοξολογία στην εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, εκεί κοντά, που ήταν το στρατηγείο των ανταρτών, σε ένα ακραίο καφενείο στις παρυφές της πόλης.. Μετά τη δοξολογία έγιναν στην πλατεία ομιλίες από τον εξώστη του σχεδόν μοναδικού τότε υψηλού οικήματος του αρτοποιού Παναγιώτη Ψωμά, στις οποίες αριθμητικά υπερτερούσαν οι ομιλητές του ΚΚΕ.

*Η γιορτή της απελευθέρωσης στο Διδυμότειχο. Ο επικεφαλής του ΕΑΜ Μιχάλης Παρασχίδης και ο υπεύθυνος Λαϊκής Ασφάλειας Ανέστης Τάσιογλου

 Η απελευθέρωση του Διδυμοτείχου, επισφραγίσθηκε με παρέλαση ανταρτών στους κεντρικούς δρόμους της πόλης και με μια παλλαϊκή γιορτή στο γήπεδο, όπου συνέρρευσε ο κόσμος, για να παραστεί στην έπαρση της ελληνικής σημαίας.

Στις 31 Αυγούστου 1944, έγινε η κηδεία των Ελασιτών που σκοτώθηκαν στη μάχη απελευθέρωσης του Διδυμοτείχου. Η νεκρώσιμη τελετή έγινε στην πλατεία, αλλά την ώρα που ο Ιωακείμ διάβαζε το Ευαγγέλιο, ακούσθηκε ο βόμβος ενός αεροπλάνου. Αμέσως… διαλύθηκε η κηδεία, γιατί όλοι έσπευσαν να καλυφθούν!!! Ατάραχος έμεινε μόνο ο μητροπολίτης Διδυμοτείχου με το Ευαγγέλιο ανά χείρας. Το βράδυ μίλησε στην πλατεία ο «συναγωνιστής Λάμπρος» (Λάμπρος Κανακαρίδης) στέλεχος του ΚΚΕ. Την ώρα που μιλούσε, του έδωσαν ένα σημείωμα ότι οι Γερμανοί ξεκίνησαν από την Αλεξανδρούπολη και κατευθύνονται προς το Διδυμότειχο. Έπεσε πανικός και διαλύθηκε η ομιλία του κομμουνιστικού στελέχους. Και στις επόμενες μέρες συνεχίζονταν οι ομιλίες από στελέχη του ΚΚΕ.

 Έτσι στις 6 Σεπτεμβρίου μίλησαν ο γραμματέας της περιφερειακής οργάνωσης Αγαμέμνων Βασιλείου τέως πρόεδρος Πρωτοδικών Έβρου, και οι δύο δικηγόροι Μιχάλης Παρασχίδης (κατά την Κατοχή γραμματέας Αχτιδικής Επιτροπής του ΚΚΕ) και Παναγιώτης Τζεβελέκης για τη σημασία της ψήφου και τον τρόπο εκλογής μελών του Λαϊκού Συμβουλίου της Αυτοδιοίκησης.

*Βούλγαροι αντάρτες της ομάδας Βασίλ Λέφσκι  φωτογραφημένοι στο Διδυμότειχο

Στις 14 Σεπτεμβρίου επανήλθε στη Διδυμότειχο  ο συνταγματάρχης του ΕΛΑΣ Κρίτων (Βαγγέλης Κασάπης) συνοδευόμενος από τέσσερις Βούλγαρους αξιωματούχους και μίλησε στην πλατεία της Δημαρχίας. Στις 23 Σεπτεμβρίου κατέφθασε στο Διδυμότειχο και ο Βούλγαρος συνταγματάρχης Γκεμιτζήεφ, ο οποίος μίλησε για διεθνοποίηση της Μακεδονίας- Θράκης!!!

*Τα γραμματόσημα της Αυτοδιοίκησης Έβρου ΕΑΜ- ΕΛΑΣ τιμολογημενα σε... λέβα

Αυτή με λίγα λόγια ήταν η κατάσταση στο Διδυμότειχο, που απελευθερώθηκε, αλλά ελληνική κυβέρνηση δεν υπήρχε. Ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου, μπήκε στην Αθήνα στις 13 Οκτωβρίου 1944. Εκπρόσωποι της ελληνικής κυβέρνησης πρέπει να έφτασαν στο Διδυμότειχο ίσως τον Απρίλιο του 1945. Έως τότε υπήρχε η λεγόμενη Αυτοδιοίκηση Έβρου ΕΑΜ- ΕΛΑΣ, που είχε κυκλοφορήσει ελληνικά γραμματόσημα με δική της επισήμανση και τιμολόγηση σε… λέβα!!! Επίσης είχαν ελέγξει όλα τα διαθέσιμα τρόφιμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης, τα οποία διένειμαν με δελτία.

Η κατάσταση όμως ήταν τραγική τις μέρες της απελευθέρωσης. Παντού στερήσεις… Ανείπωτη αθλιότητα…

 

 

Η ανέκδοτη επιστολή του 81^ου Συντάγματος Πεζικού προς το Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής

 

 

Η κατάσταση φαίνεται πως έγινε άκρως πιεστική στο Διδυμότειχο και σε όλο τον νομό Έβρου… Μοναδική συγκροτημένη αρχή ήταν το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Έτσι αποφασίστηκε να στραφούν προς το Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής στο Κάιρο, για ανθρωπιστική βοήθεια. Στρατιωτική βοήθεια ήδη είχε φτάσει νωρίτερα, με πλοίο, που ξεφόρτωσε τα όπλα στις εκβολές του ποταμού Έβρου. 

Υπενθυμίζεται ότι η γνωστή συμφωνία της Καζέρτας είχε υπογραφεί αργότερα στις 26 Σεπτεμβρίου 1944. Οι όροι της συμφωνίας αυτής, όριζαν ότι όλες οι ανταρτικές δυνάμεις που δρούσαν στην Ελλάδα, θα υπάγονταν στις διαταγές της ελληνικής κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, η οποία στη συνέχεια θα τις έθετε υπό τις διαταγές του στρατηγού Ρ. Σκόμπυ, που θα ηγούνταν των βρετανικών απελευθερωτικών δυνάμεων στην Ελλάδα. Οι στρατιωτικοί ηγέτες του ΕΛΑΣ (ΚΚΕ) και του ΕΔΕΣ (Ζέρβας) αναλάμβαναν την υποχρέωση να απαγορεύσουν στις ανταρτικές μονάδες, οποιαδήποτε δράση, που θα απέβλεπε στην κατάληψη της εξουσίας.

Η αδημοσίευτη επιστολή από το Διδυμότειχο, που έχει ημερομηνία 6 Σεπτεμβρίου 1944, είναι καλογραμμένη και σε άπταιστη καθαρεύουσα, που σημαίνει ότι θα είχε γραφεί από εγγράμματο άτομο. Δεν αποκλείεται συντάκτης να ήταν ο επικεφαλής του ΕΑΜ Διδυμοτείχου Μιχάλης Παρασχίδης. Δεν γνωρίζουμε…

Δεν παύει όμως να αποτελεί ιστορικό ντοκουμέντο για την κατάσταση που επικρατούσε στο Διδυμότειχο της απελευθέρωσης. Η επιστολή βρέθηκε στα Αμερικανικά Εθνικά Αρχεία (συλλογή Vlanton) και είναι η ακόλουθη:

 

Ε.Λ.Α.Σ.                                  Εν Διδυμοτείχω τη 6 Σεπτεμβρίου 1944 

------

81 Σύνταγμα Πεζικού

-----------

Π ρ ο ς

Το Στρατηγείον Μέσης Ανατολής

 

Έχομε την τιμήν να γνωρίσωμεν Υμίν ότι κατόπιν 7ημέρων επιθετικών επιχειρήσεων του 81 Συντάγματος Πεζικού, τη ενεργώ συμπράξει και ολοκλήρου του Λαού, ο Νομός Έβρου κατώρθωσε να απελευθερωθή  από τον βάρβαρον φασιστικόν ζυγόν.-

Η ελευθερία όμως αύτη ευρίσκει τον ηρωικόν Λαόν του Έβρου εις ελεεινήν και αθλίαν κατάστασιν.-

Άπαντα τα γεωργικά προϊόντα του έχουν διαρπαγεί ή καταστραφή υπό του κατακτητού. Ο τόπος έχει τελείως αποστραγγισθή.-

Πείνα στερήσεις και άλιωτης μαστίζουν τον λαόν.-

Γύμνια και ανυποδησία αυξάνουν έτι περισσότερον τα δεινά του, και μάλιστα εις τα πρόθυρα του χειμώνος.-

Όλαι αι λαϊκαί τάξεις ευρίσκονται εις οικτράν κατάστασιν προ παντός δε οι πρόσφυγες και οι τελείως άποροι. Οι υπάλληλοι ωσαύτως λόγω του εξευτελισμού του ελληνικού χαρτονομίσματος δεν δύνανται να προμηθευθούν σχεδόν τίποτε εκ των αναγκαιούντων αυτοίς ειδών και διατελούν ως εκ τούτου, εις αληθινήν απόγνωσιν.-

Εις επίμετρον αι τελευταίαι πολεμικαί επιχειρήσεις πολλαπλασίασαν τας συμφοράς του λαού του Έβρου.-

Λυσσών ο κατακτητής εξ αιτίας των κτυπημάτων άτινα εδέχετο κατά την διάρκειαν των επιθετικών ενεργειών μας, έκαυσε και κατέστρεψε παν ό,τι ηδύνατο εις σημείον ώστε ο λαός να ευρίσκεται σήμερον εις αληθώς δεινήν θέσιν.-

Συμφορά και ερήμωσις έχει απλωθεί απ άκρου εις άκρον του Νομού μας.-

Το ν’ αντιμετωπισθούν αι άμεσαι αυταί και επιτακτικαί ανάγκαι του τόπου μας με μόνας τας ιδίας του δυνάμεις άνευ της υμετέρας πολυτίμου συνδρομής, είναι πάντι αδύνατον.-

Έχομεν πεποίθησιν ότι οι ηρωικοί Σύμμαχοί μας μετά των οποίων διεξάγομεν σκληρόν αγώνα κατά του κοινού εχθρού, θα ευαρεστηθώσι να έλθωσιν όσον το δυνατόν τάχιστα  αρωγοί προς τον σκληρώς δοκιμασθέντα και αναξιοπαθούντα σήμερον Λαόν του Έβρου, ίνα τω παράσχωσι την δέουσαν ενίσχυσιν  και ανακούφισιν εκ των δεινών του.-

Οι κάτοικοι του νομού Έβρου ανερχόμεναι εις 150.000 ψυχάς έχουσιν άμεσον ανάγκην ιδίως

α) τροφίμων ήτοι αλεύρων, ελαίου, βουτύρου, σάπωνος, ορύζης, ζυμαρικών, οσπρίων και παντός άλλου απαραιτήτου δια την συντήρησιν είδους,

β) γάλακτος δια τα παιδιά,

γ) φαρμάκων,

δ) πετρελαίου και βενζίνης και

ε) ιματισμού και υποδήσεως,-

 Υποβάλλομεν όθεν θερμοτάτην έκκλησιν προς Υμάς όπως ευαρεστούμενοι, προς σωτηρίαν του μετά σκληράν πάλην  απελευθερωθέντος λαού του Έβρου και προς επούλωσιν των κατά την διάρκειαν του πολέμου προξενηθεισών πληγών του, μεριμνήσετε και αποσταλώσι το ταχύτερον ανάλογοι ποσότητες, εκ των ανωτέρων ειδών άνευ της παροχής των οποίων ο νομός Έβρου, αν και ελεύθερος, επαπειλείται από καταστροφήν.-

Το 81 Σύνταγμα Πεζικού

*Αυτά που ζητούσε το 81ο Σύνταγμα Πεζικού από το Γενικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής

Δεν γνωρίζουμε αν το Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής ανταποκρίθηκε σ’ αυτήν την αγωνιώδη έκκληση και έστειλε ανθρωπιστική βοήθεια στον νομό Έβρου. Εκεί πάντως, άρχισαν να μπαίνουν αφανώς σε λειτουργία οι διαδικασίες του μεγάλου σπαραγμού που τα επόμενα χρόνια βύθισε την Ελλάδα στο αίμα και την απελπισία. Πρώτη και άμεση ενέργεια με εντολή του ΚΚΕ, ήταν αμέσως μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας (12 Φεβρουαρίου 1945) να κρυφτούν όπλα στα ορεινά, βορειοδυτικά της Κορνοφωλιάς… Τραγικά χρόνια…

*Από τις μέρες της Αυτοδιοίκησης Έβρου ΕΑΜ- ΕΛΑΣ Νοσοκόμες του παλαιού νοσοκομείου Διδυμοτείχου με μαχητή του ΕΑΜ- ΕΛΑΣ

 

Εκλογές για Λαϊκή Επιτροπή

 

          Εν τω μεταξύ συνέβαιναν και άλλα σημαντικά γεγονότα σύμφωνα με τις αναφορές των Αμερικανών.

           Στα έγγραφα της συλλογής Vlanton, υπάρχει έγγραφο με ημερομηνία λήψης της πληροφορίας 6 Σεπτεμβρίου 1994, στο οποία γνωστοποιείται ότι στον νομό Έβρου «οι ηγέτες του EAΜ στον Έβρο, ως επί το πλείστον κομμουνιστές, υποστηρίζουν μια «λαϊκή δημοκρατία». Την Κυριακή 10 Σεπτεμβρίου (οι Γερμανοί είχαν εκδιωχθεί μέχρι τις 6 Σεπτεμβρίου) είχε προγραμματιστεί ότι αυτός ο λαός θα εξέλεγε «διοικητικά όργανα σε χωριά και πόλεις σε όλη την απελευθερωμένη περιοχή», η οποία περιελάμβανε όλο τον υπό γερμανική κατοχή Έβρο».

          Δηλαδή θα εξέλεγε την λεγόμενη Λαϊκή Επιτροπή, που θα την αποτελούσαν 5-15 άνδρες ή γυναίκες της πόλης ή του χωριού. Αυτή θα είναι η ανώτατη αρχή, υπεύθυνη για κάθε διοικητική δραστηριότητα και θα έχει την εποπτεία και τον έλεγχο κάθε δραστηριότητας της πόλης. Θα πρέπει να υποβάλλει έκθεση στον λαό κάθε μήνα. Ο λαός έχει το δικαίωμα να ανακαλέσει οποιοδήποτε μέλος αυτής (και οποιασδήποτε άλλης) επιτροπής. Κάθε  μέλος της Λαϊκής Επιτροπής θα  μπορούσε να παραπεμφθεί ενώπιον του Λαϊκού Δικαστηρίου για οποιοδήποτε πλημμέλημα τυχόν θα διέπραττε.

          Τα Λαϊκά Δικαστήρια, θα εκλέγονται από τον λαό και θα ενεργούν ως δικαστικά όργανα του λαού. Στις οι αποφάσεις τους θα μπορούν να ασκηθούν έφεση στον λαό απευθείας.

          Μια ομάδα δικηγόρων εργάζονταν εκείνες τις μέρες επάνω σε ένα σύνολο κανόνων και νόμων, που θα ακολουθούνταν από τα λαϊκά δικαστήρια, με προβλέψεις κυρώσεων για την παραβίασή τους. 

        Η Λαϊκή Ασφάλεια ή Αστυνομία,  είναι αυτή που θα εκτελεί τις εντολές της Λαϊκής Επιτροπής και του λαϊκού δικαστηρίου. Θα υπάρχει Εκπαιδευτική Επιτροπή, για την επίβλεψη των σχολείων και της εκπαιδευτικής, και θρησκευτικής προπαγάνδας. 

        Επίσης θα υπάρχει και Επιτροπή Θρησκευμάτων, για τη φροντίδα των εκκλησιών και της θρησκευτικής δραστηριότητας. Θα κατευθύνει και θα προωθεί την καλύτερη κατανόηση των καθηκόντων της θρησκευτικής εκπαίδευσης. 

        Την ίδια ημέρα, δηλαδή στις 10 Σεπτεμβρίου, προβλέπονταν επίσης η εκλογή αντιπροσώπων από κάθε πόλη ή χωριό για μια Γενική Συνέλευση για την κυβέρνηση της Ελληνικής Εθνικής Κυβέρνησης (η πηγή προσθέτει- σημείωναν οι Αμερικανοί στην αναφορά τους- ότι οι εντολές για την εκλογή αυτών των αντιπροσώπων έφτασαν στους ηγέτες του ΕΑΜ στον Έβρο πριν από την ανακοίνωση της Ενωμένης Εθνικής Κυβέρνησης της Ελλάδας. Δηλαδή οι ηγέτες του ΕΑΜ στον Έβρο τα γνώριζαν πριν το επίσημο ΕΑΜ ενταχθεί στην ελληνική κυβέρνηση στην εξορία). Κάθε άνδρας ή γυναίκα άνω των 17 ετών (ενδεχομένως των 18) έχει το δικαίωμα να ψηφίσει. Κάθε άνδρας ή γυναίκα άνω των 2Ο είναι επιλέξιμος για οποιοδήποτε αξίωμα. Στο Κάιρο όπου έφθασαν τελικά αυτές οι πληροφορίες στις 26 Σεπτεμβρίου 1944^οι Αμερικανοί σημείωσαν ότι  αυτό το σχέδιο περί των επιτροπών πόλεων και χωριών αντιστοιχούσε σχεδόν ακριβώς με τα σχέδια για την τοπική αυτοδιοίκηση, που σκιαγράφησε το EAM στον παράνομο Τύπο κατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου και του Οκτωβρίου του 1943!!! 

        Πολλά πράγματα δεν γνωρίζουμε για αυτές τις εκλογές. Ωστόσο από ένα έγγραφο, που έφτασε στο Κάιρο στις 30 Σεπτεμβρίου, πληροφορούμαστε ότι οι Αμερικανοί πράκτορες σχημάτισαν την εντύπωση ότι «οι ακραίοι αριστεροί ηγέτες του ΕΛΑΣ» δεν ήταν ευχαριστημένοι με τα αποτελέσματα των εκλογών στον Έβρο. «Η πλειοψηφία των εκλεγμένων ήταν δημοκράτες", έλεγαν. Οι εξτρεμιστές προσπαθούν απεγνωσμένα να κρατήσουν τον έλεγχο. Υπάρχουν φήμες (σ.σ. μεταξύ τους) ότι ορισμένοι από τους γνωστούς δημοκράτες είναι μαύροι αντιδραστικοί και ότι ορισμένοι από αυτούς που έχουν εκλεγεί προσπαθούν να σαμποτάρουν τον αγώνα του λαού για τη νέα τάξη. Ισχυρίζονται ότι είναι οι σωτήρες της Ελλάδας, της Ευρώπης και του κόσμου. Ανοιχτά εξακολουθούν να υποστηρίζουν τη Λαϊκή Δημοκρατία, αλλά στην πραγματικότητα είναι «αδίστακτοι». Η πλειοψηφία του λαού είναι συντηρητικοί δημοκράτες. Η μόνη ελπίδα του λαού έγκειται στην πλήρη απελευθέρωση της Ελλάδας και την άφιξη συμμαχικών δυνάμεων» έγραφαν οι Αμερικανοί. Είχε ήδη υπογραφεί η συμφωνία της Καζέρτας. 

        Στις 2 Οκτωβρίου 1944 στην Νέα Βύσσα, η φρουρά του ΕΛΑΣ συνέλαβε έξι πολίτες, μερικοί από τους οποίους ήταν νεοεκλεγέντες αξιωματούχοι. Ο λόγος της σύλληψης φαίνονταν να είναι, ότι μιλούσαν κατά του νέου καθεστώτος. Το ίδιο συνέβαινε και σε άλλες πόλεις. Εν τω μεταξύ το σφυροδρέπανο και η ρωσική σημαία βρίσκονταν παντού σε τοίχους και επίσημα κτίρια του νομού Έβρου. Ο ΕΛΑΣ άρχισε να έχει πολλά βουλγαρικά τουφέκια και άφθονα πυρομαχικά. Οι άνδρες του ήταν καλύτερα ντυμένοι από ό,τι ήταν πριν και όλοι φορούσαν γερμανικές στολές (που εγκατέλειψαν οι Γερμανοί κατά τη φυγή τους) με μόνα αλλαγμένα τα διακριτικά του πηλικίου. Τότε δηλαδή προς τα μέσα του φθινοπώρου 1944, υπολογίζονταν ότι οι ένοπλοι άνδρες του ΕΛΑΣ, έφταναν τις 5.000.

 Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

ΠΗΓΗ

Εθνικά Αρχεία ΗΠΑ, Συλλογή Vlanton (ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ)

Η ζωή στον Έβρο κατά τη διάρκεια της Κατοχής

*Γερμανοί αξιωματικοί στο Διδυμότειχο (Αρχείο Γ. Αγγέλη)

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Η παρουσία κατακτητών στη χώρα που γεννήθηκες αποτελεί σε κάθε περίπτωση τραυματική εμπειρία για κάθε λαός, όταν μάλιστα στο διάβα της ιστορίας αποδείχτηκε ότι δεν υπήρξε εθελόδουλος. Αντίθετα μάλιστα πίστευε πάντα στη ελευθερία του και πάντα αγωνίζονταν γι’ αυτήν θυσιάζοντας ζωές και περιουσίες.

Η τελευταία οδυνηρή κατάκτηση της Ελλάδας από τους Γερμανούς, τους Ιταλούς και τους Βουλγάρους από το 1941 έως το 1944 έχει σωρεύσει απαίσιες μνήμες. Ο νομός Έβρου αποτελεί μια ιδιότυπη περίπτωση διότι γλίτωσε κατά την ομολογία όλων των  Βορειοελλαδιτών τα χειρότερα γιατί παρέμεινε υπό Γερμανική Κατοχή και δεν παραδόθηκε στους Βουλγάρους όπως οι άλλοι νομοί της Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας. Κοινή πεποίθηση: Καμιά Κατοχή δεν είναι καλή, αλλά η Βουλγαρική ήταν τρισχειρότερη!!!

Ας αναλογισθούμε αυτό με κάποια δόση υπερβολής, πίκρας και ειρωνείας αυτό που έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες: Δυοίν κακοίν προκειμένοιν το μη χείρον, βέλτιστον…

Η ζωή στον Έβρο κατά τη διάρκεια της Κατοχής δεν έπαψε να έχει τις δυσκολίες της και τα καθημερινά της προβλήματα. Αυτός ο νομός απέκτησε ξαφνικά πανελλήνιο  ενδιαφέρον γιατί όλοι ήθελαν να φτάσουν εκεί διασχίζοντας Γερμανοκρατούμενες και Βουλγαροκρατούμενες περιοχές, για να διασχίσουν τον ποταμό, να βρεθούν στην Τουρκική επικράτεια και να προωθηθούν στη Μέση Ανατολή, όπου ήδη η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση, πολεμούσε με τους συμμάχους, τον ναζισμό. Άλλοι πάλι έφταναν εκεί για να προμηθευτούν γεωργικά προϊόντα για τη διατροφή τους, κυρίως αλεύρι, καλαμπόκι, ηλιέλαιο κ.λπ.

Τα Δεκεμβριανά του 1944 με διπλωματική ματιά

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

  Τα Δεκεμβριανά του 1944, αποτελούν άκρως μελανές σελίδες της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Γιατί, όταν οι λαοί της Ευρώπης έβλεπαν την πτώση του Ναζισμού, που έρχονταν ραγδαία σε όλα τα μέτωπα, στην Ελλάδα ξεσπούσε ένας ανωφελής, αλλά αιματηρός εμφύλιος πόλεμος. Τα γεγονότα εκείνων των ημερών δεν είναι άγνωστα. Ενδιαφέρον όμως είναι να μην τα ξεχνάμε, αλλά και να βλέπουμε πώς η Ελλάδα με τη βοήθεια των συμμάχων απέφυγε ένα θανάσιμο κίνδυνο, να βρεθεί ξαφνικά στο Ανατολικό μπλοκ, αν επικρατούσε η ανταρσία των ημερών εκείνων.    

               Βασικά γνωρίζουμε σήμερα, ότι η μεγάλη σύγκρουση ήταν μεταξύ του ΚΚΕ, που θέλησε αμέσως μετά την απελευθέρωση της χώρας από τους Ναζί, βασισμένο στον ΕΛΑΣ, που αριθμούσε δύναμη 50.000 ανδρών σε όλη την Ελλάδα, να επιβληθεί καταλαμβάνοντας ουσιαστικά την εξουσία. Ο αστικός κόσμος, δηλαδή η λεγόμενη Δεξιά και το Κέντρο, ήταν πρακτικά εκμηδενισμένος.

               Τα αιματηρά γεγονότα άρχισαν στις 3 Δεκεμβρίου του 1944, με πυροβολισμούς των αστυνομικών δυνάμεων μπροστά στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη ενάντια στη διαδήλωση του ΕΑΜ, που είχε οργανωθεί ως δυναμική απάντηση στο τελεσίγραφο της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου την 1η Δεκεμβρίου 1944 για τον αφοπλισμό όλων των ένοπλων ομάδων της Αριστεράς. Η αντίδραση του ΚΚΕ συνδυάστηκε με μεγάλη απεργία στις δημόσιες υπηρεσίες.

               Ξαφνικά η Ελλάδα, βρέθηκε στο κέντρο του ενδιαφέροντος των διπλωματικών αντιπροσωπειών της Αθήνας. Ειδικά οι Βρετανοί, που διέθεσαν στρατεύματα και είχαν άμεση ανάμιξη στις μάχες, που μαίνονταν στους δρόμους της πρωτεύουσας. Ο πληθυσμός της Αθήνας βρέθηκε ανάμεσα σε διασταυρούμενα πυρά, αλλά και σε ελλείψεις βασικών αγαθών. Πείνα και φόβος συμπλήρωναν το εφιαλτικό σκηνικό, των επιλεκτικών δολοφονιών και πολυάριθμων απαγωγών ομήρων.

               Ταυτόχρονα με τις άγριες μάχες στους δρόμους της Αθήνας, η χώρα αντιμετώπιζε και πολιτική αστάθεια.

Οι σκληρές εντολές του Τσόρτσιλ στον Σκόμπι στην Αθήνα, κατά τα Δεκεμβριανά του 1944

*Δεκεμβριανά: Επέμβαση των Άγγλων στα γραφεία του ΕΑΜ στην οδό Κοραή

 

 

*Εικόνα από τα

Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ

 

 

  

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Τα Δεκεμβριανά του 1944, είναι μια από τις χειρότερες στιγμές της Ελλάδας, που βάφτηκε με αίμα και στήριξε τον κατοπινό διχασμό, ο οποίος εξελίχθηκε στην γνωστή σύρραξη των ετών 1946-1949. Χαρακτηρίστηκαν εκείνα τα τραγικά γεγονότα, ως το ανεξήγητο λάθος με τεράστιο κόστος. Επιχειρήθηκαν ερμηνείες, άλλοτε ρεαλιστικές και άλλοτε συνομωσιολογικές, γράφτηκαν βιβλία και δεκάδες ερωτηματικά δεν πήραν απάντηση ποτέ… Αντ’ αυτών, παρέμεινε στην ελληνική κοινωνία ένα χάσμα, που γέμισε αίμα και δεν γεφυρώθηκε ποτέ.

               Τα γεγονότα εκείνων των ημερών είναι λίγο πολύ γνωστά. Η μεγάλη σύγκρουση ήταν μεταξύ του ΚΚΕ, που θέλησε αμέσως μετά την απελευθέρωση από τους Ναζί, βασισμένο στον ΕΛΑΣ, που αριθμούσε δύναμη 50.000 ανδρών, να επιβληθεί καταλαμβάνοντας ουσιαστικά την εξουσία. Ο αστικός κόσμος, δηλαδή η λεγόμενη Δεξιά, ήταν πρακτικά εκμηδενισμένη.

               Την λύση έδωσε ο Τσώρτσιλ, που γνωρίζοντας τις αποφάσεις της συνδιάσκεψης της Γιάλτας αλλά του Πότσνταμ, θεώρησε ως δικαίωμά του να ελέγχει την Ελλάδα, κυρίως χωρίς η Αριστερά να αποτελεί κώλυμα στις επιδιώξεις του. Δηλαδή επεδίωκε να υπάρξει μετά την Κατοχή μια Ελλάδα αστική, αντικομμουνιστική και δυτικόφιλη. Και αυτήν την Ελλάδα, την εξασφάλιζαν οι παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις με τον βασιλιά Γεώργιο Β΄ και όχι το ΚΚΕ με την ριζοσπαστικοποίηση και τις ανατρεπτικές ιδέες. Μόνο που το ΚΚΕ, αγνοούσε βασικά τα όσα συμφώνησε ο Στάλιν με τους Δυτικούς συμμάχους, όταν μοιράστηκε ο κόσμος σε ζώνες επιρροής και η Ελλάδα βρέθηκε στη ζωή επιρροής των Δυτικών.

               Τα αιματηρά Δεκεμβριανά άρχισαν στις 3 Δεκεμβρίου του 1944, με πυροβολισμούς των αστυνομικών δυνάμεων μπροστά στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη ενάντια στη διαδήλωση του ΕΑΜ, που είχε οργανωθεί ως δυναμική απάντηση στο τελεσίγραφο της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου την 1η Δεκεμβρίου 1944 για τον αφοπλισμό όλων των ενόπλων ομάδων της Αριστεράς.

Τα Δεκεμβριανά του Μίκη

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   https://www.kathimerini.gr/society/561504115/ta-dekemvriana-toy-miki/

*3 Δεκεμβρίου 1944, πλατεία Συντάγματος. Μετά τους σκοτωμούς διαδηλωτών από πυρά Ελλήνων αστυνομικών, βρετανικά τανκς παρεμβάλλονται και παίρνουν θέσεις στη γωνία Βασ. Σοφίας και Πανεπιστημίου. Ασφαλώς δεν «ρίχνουν τροχιοδεικτικά», όπως θυμόταν ο Μίκης... Φωτ. DMITRI KESSEL, «ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ’44», ΕΚΔ. ΑΜΜΟΣ.

 

 

Γράφει ο κ. Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος*

 

Ο Μίκης Θεοδωράκης θέλησε κάποτε να μιμηθεί και τον Αισχύλο. Εκείνος είχε ζητήσει να γράψουν στον τάφο του μόνο ότι πολέμησε τους Μήδους στον Μαραθώνα (το 490 π.Χ.). Ο Μίκης δήλωσε λοιπόν ότι του αρκούσε να γράφει το δικό του επιτύμβιο επίγραμμα: «Πολέμησε τον Δεκέμβρη» (του 1944). Μας το θύμισε ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας στον επικήδειο που εκφώνησε στη Μητρόπολη Αθηνών, χάρη στον πρωταγωνιστικό ρόλο που του πρόσφερε ο Μίκης με τη γνωστή ύστατη επιστολή («θέλω να αφήσω αυτόν τον κόσμο σαν κομμουνιστής»).

Ο Δ. Κουτσούμπας βρήκε την ευκαιρία να προσθέσει ότι αυτή η ιδέα για επιτύμβιο επίγραμμα αποδεικνύει πόσο περήφανος ήταν ο Μίκης για τη συμμετοχή του «σ’ αυτή την κορυφαία στιγμή της ταξικής πάλης στη χώρα μας». Είναι φανερή η αντίφαση με τους αγώνες «για την ενότητα των Ελλήνων» που επικαλείται ο Μίκης στην ίδια επιστολή. Γι’ αυτό, ήταν εύλογο να προκληθούν ποικίλα σχόλια και αντιδράσεις – μερικές μάλιστα εντελώς άστοχες. Αλλά η αντιφατικότητα ήταν πάντα συνυφασμένη με τον Μίκη και ήταν ακριβώς εκείνη που τον έκανε διαχρονικά σημείο αναφοράς και εκφραστή όλων σχεδόν των Ελλήνων. Ταίριαζε λοιπόν απόλυτα και σ’ αυτή την περίπτωση.

Ωστόσο, δεν είχε πολύ ενδιαφέρον ούτε νόημα η συζήτηση για τον Μίκη στα Δεκεμβριανά. Έχει όμως για «τα Δεκεμβριανά του Μίκη». Πώς θυμόταν ο ίδιος τα Δεκεμβριανά και τη δική του συμμετοχή σ’ αυτά, για την οποία καμάρωνε; Αρκεί εδώ η αυθόρμητη και χειμαρρώδης αφήγηση που έκανε στον Αλέξη Παπαχελά το 2004, για την εκπομπή «Φάκελοι», και τώρα αναδημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» (5.9.21).

Από αυτήν την αφήγηση φαίνεται καθαρά ότι ο Μίκης θυμόταν τα Δεκεμβριανά όχι σαν «ταξική» σύγκρουση, όπως τα όρισε ο Δ. Κουτσούμπας, αλλά σαν πατριωτική αντίσταση κατά των Άγγλων. Έφτασε μάλιστα στο σημείο να πει: «Ολο το μίσος που είχαμε για τους Γερμανούς πήγε στους Άγγλους». Αυτούς πίστευε τότε ότι «έπρεπε να τους ρίξουμε στη θάλασσα»!

Νέα Ορεστιάδα: Μέρες ελευθερίας το 1944…

*Μια σπάνια φωτογραφία. Είναι 29 Αυγούστου 1944. Ο λαός της Νέας Ορεστιάδας, κρατώντας ελληνικές σημαίες, πανηγυρίζει για την απελευθέρωσή του,

 

*Η μαρτυρία του έπαρχου Ορεστιάδας

Δημήτριου Ζαφειρόπουλου

*Η περιοδεία του Γ. Ιορδανίδη

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

        Η Νέα Ορεστιάδα, έζησε όπως και όλη η Ελλάδα τη φρίκη της Ναζιστικής Κατοχής, με εκτελέσεις και συλλήψεις πολιτών της. Και με λαχτάρα το καλοκαίρι του 1944 αντίκρισε τη λευτεριά! Εκείνες τις στιγμές της λευτεριάς θα δούμε σήμερα, που ήταν γεμάτες χαρές, αλλά είχαν και σπέρματα του εθνικού διχασμού, που προμήνυε, όσα ακολούθησαν μετά την απελευθέρωση με τον αιματηρό και καταστρεπτικό Εμφύλιο, που ακολούθησε.

        Για τα δραματικά χρόνια της Κατοχής να θυμίσουμε μόνο, ότι η Ορεστιάδα και η γύρω περιοχή της είχε καταστεί κόμβος διαφυγής Ελλήνων, που περνούσαν κρυφά στην Τουρκία για να καταφύγουν στη Μέση Ανατολή ώστε να συνεχίσουν τον αγώνα εναντίον των Γερμανών. Η βοήθεια που έδιναν οι κάτοικοι της Ορεστιάδας στους διαφεύγοντες, είχε τραγικές συνέπειες, με εκτελέσεις και φυλακίσεις. Έτσι οι πρώτες ώρες και οι μέρες της απελευθέρωσης έφεραν τεράστια ανακούφιση στους Ορεστιαδίτες.

Έχει διασωθεί στο Ιστορικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών, η έγγραφη μαρτυρία του Έπαρχου Ορεστιάδας Δημήτριου Ζαφειρόπουλου. Κατάγονταν από τις Σέρρες και υπηρέτησε στην Νέα Ορεστιάδα κατά την Κατοχή. Η μαρτυρία του έγινε εγγράφως στο ελληνικό προξενείο της Αδριανούπολης στις 3 Σεπτεμβρίου 1944, αμέσως μετά τα γεγονότα της απελευθέρωσης.

        Την αφήγησή του επιβεβαίωσαν ο οικονομικός έφορος Ορεστιάδας Αναστάσιος Αλεξίου, ο δημοσιογράφος Αθανάσιος Παριανός, ο υπάλληλος της εφορίας Σταύρος Γκουρτσίδης, η γραμματέας εισαγγελίας Καλλιόπη Πάρλου, ο έμπορος Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης και ο κοινοτικός Μπλατσούκας (χωρίς άλλα στοιχεία) που διέφυγαν στην Τουρκία, όταν είχαν φύγει και οι Γερμανοί!!!

Ιστορικές πρωτιές σε 200 χρόνια εθνικής ιστορίας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   https://www.kathimerini.gr/1066055/opinion/epikairothta/politikh/istorikes-prwties-se-200-xronia-e8nikhs-istorias

*Προσφυγόπουλα στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’20. Μετά την ανταλλαγή πληθυσμών, η Ελλάδα διέθετε τον πλέον ομοιογενή (εθνικά, γλωσσικά και θρησκευτικά) πληθυσμό στην Ευρώπη (μαζί με την Πορτογαλία).

Γράφει ο κ.ΤΑΚΗΣ Σ. ΠΑΠΠΑΣ*

Η επερχόμενη επέτειος για τη συμπλήρωση δύο αιώνων από την Επανάσταση του ’21 αποτελεί θαυμάσια ευκαιρία για την απογραφή των ιστορικών περιστάσεων στις οποίες η χώρα πρωτοπόρησε σε σχέση με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά έθνη ή και διεθνώς. Όσο κι αν φαίνεται παράδοξο για μια μικρή και όχι πλούσια χώρα σαν τη δική μας, η Ελλάδα βρέθηκε συχνά στην πρωτοπορία ιστορικών εξελίξεων παγκόσμιας σημασίας – αν και όχι πάντα με θετικό για την ίδια αποτέλεσμα.

Ας δούμε αμέσως, κατά χρονολογική σειρά, μια δεκάδα από τις πιο εντυπωσιακές πρωτιές της χώρας μας κατά τους δύο προηγούμενους αιώνες.

*1830 (Φεβρουάριος). Οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής, Μ. Βρετανία, Γαλλία και Ρωσία, υπέγραψαν το Πρωτόκολλο του Λονδίνου με το οποίο αναγνώρισαν την Ελλάδα ως ανεξάρτητο βασίλειο. Αν και η Ελλάδα δεν ήταν η πρώτη από τις επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην Ευρώπη που επαναστάτησαν εναντίον της Πύλης (είχαν προηγηθεί οι Σέρβοι το 1804), ήταν η πρώτη που κατόρθωσε να ανακηρυχθεί σε ανεξάρτητο εθνικό κράτος (κάτι που η Σερβία δεν πέτυχε παρά μόνο το 1878).

Ρίμινι: το ξεχασμένο έπος στην Ιταλία

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/1043763/gallery/epikairothta/ellada/rimini-to-3exasmeno-epos-sthn-italia

*Σεπτέμβριος 1944. Άνδρες της ΙΙΙ Ελληνικής Ορεινής Ταξιαρχίας μάχονται στους δρόμους του κατεστραμμένου Ρίμινι. Η πόλη παραδόθηκε άνευ όρων στις 21 του μηνός στο ΙΙ Τάγμα Πεζικού. Οι συνολικές απώλειες για τις ελληνικές δυνάμεις ανήλθαν σε 116 νεκρούς και 316 τραυματίες.

Γράφει η κ. ΜΑΡΙΝΑ ΠΕΤΡΑΚΗ*

Έχουν περάσει εβδομήντα πέντε χρόνια από τότε που ένα μικρό ελληνικό εκστρατευτικό σώμα η ΙΙΙ Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία (ΕΟΤ) είχε καθοριστική συμβολή στην προσπάθεια των συμμάχων στην απώθηση των Γερμανών από την ιταλική χερσόνησο κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η ιταλική πόλη του Ρίμινι κατελήφθη από τους Ελληνες μαχητές έπειτα από σκληρές μάχες με τις δυνάμεις του Άξονα και η ελληνική σημαία κυμάτισε στο δημαρχείο της πόλης. Η κατάληψη του Ρίμινι δεν απετέλεσε μόνο το έπαθλο του δεκαπενθήμερου σκληρού και αιματηρού αγώνα της Ταξιαρχίας, αλλά επανέφερε την Ελλάδα, δύο χρόνια μετά τη μάχη του (Ελ) Αλαμέιν, στο συμμαχικό στρατόπεδο εξασφαλίζοντάς της το αναγκαίο περιθώριο για την προβολή των θέσεών της και τη διεκδίκηση απαράγραπτων εδαφικών απαιτήσεων στο συνέδριο της ειρήνης που θα ακολουθούσε.

Γιατί οι ΕΛΑΣιτες, εκτέλεσαν τον καπετάν Οδυσσέα στη Λευκίμη Έβρου το 1944;

*Η ανέκδοτη προκήρυξη των ανταρτών του Έβρου 

για την καταδίκη και εκτέλεση του καπετάν Οδυσσέα το 1944

*Μια ανέκδοτη προκήρυξη

των ανταρτών, δίνει απάντηση

στο αδυσώπητο «γιατί»

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η εκτέλεση καπετάνιου από τους ίδιους τους συντρόφους του, μετά από απόφαση ανταρτοδικείου, αποτελεί ίσως μοναδική περίπτωση στα χρονικά της Κατοχής στην Ελλάδα. Πρόκειται για τον καπετάνιο Οδυσσέα (Λευτέρη Γαλεάδη), γραμματέα της κομματικής οργάνωσης ΚΚΕ Ξάνθης, που δικάστηκε και εκτελέστηκε το Φεβρουάριο του 1944 στη Λευκίμη Έβρου.

                Αξίζει να αναφέρουμε επίσης ότι στις 5 Απριλίου 1941, πριν ακόμα συνθηκολογήσει η Ελλάδα με τη Ναζιστική Γερμανία,  η Περιφερειακή Επιτροπή του ΚΚΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Δυτικής Θράκης αποφάσισε να δημιουργήσει οργάνωση Εθνικής Αντίστασης με την επωνυμία ΜΕΣ (Μέτωπο Εθνικής Σωτηρίας). Γραμματέας της ορίσθηκε ο καπνεργάτης  Λευτέρης Γαλεάδης (κατοπινό ψευδώνυμό του, Οδυσσέας) ο οποίος σε συγκέντρωση στην πλατεία της Ξάνθης εξήγησε την ανάγκη της εθνικής ενότητας και τους σκοπούς του Μετώπου Εθνικής Σωτηρίας για την επιβίωση του λαού και την οργάνωση της ένοπλης αντίστασης εναντίον του εισβολέα.

                Εσχάτως είχα τη χαρά να πάρω στα χέρια μου, μια προκήρυξη των ανταρτών της εποχής εκείνης, που εξηγούν γιατί εκτέλεσαν τον καπετάν Οδυσσέα. Είναι ανέκδοτη και περιλαμβάνεται στις  ανεκτίμητες συλλογές του φίλου μου συλλέκτη Μιχάλη Πατέλη, τον οποίο ευχαριστώ πολύ από τη θέση αυτή. Είναι ένα κείμενο που φωτίζει τα αμείλικτα «γιατί» της εποχής εκείνης.

ΤΑ ΑΙΜΑΤΗΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1944. Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΩΝ ΕΥΕΛΠΙΔΩΝ

*Η Σχολή Ευελπίδων και ο παρίγυρός της. Σήμερα εκεί στεγάζονται τα δικαστήρια της Αθήνας

      Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α.  Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

                Το πρωί της 18ης Οκτωβρίου 1944 η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με Πρωθυπουργό το Γεώργιο Παπανδρέου αποβιβαζόταν στο λιμάνι του Πειραιά και κατά τη μετάβασή της στην Αθήνα έτυχε θερμότατης υποδοχής από το Λαό των Αθηνών.

Από το τρίτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου 1944 άρχισε η παρουσίαση των Ευελπίδων των Ιης και ΙΙας Τάξεων για συνέχιση της εκπαίδευσής των, που είχε διακοπεί από τον Ελληνο-Ιταλικό Πόλεμο και την επακολουθήσασα κατοχή. Με τη τοποθέτηση του Συνταγματάρχη Δημητρίου Σαρακατσάνη, ως Διοικητού της Σχολής, και άλλων Αξιωματικών, ως Διοικητικό και Εκπαιδευτικό προσωπικό και τη σταδιακή παρουσίαση και άλλων Ευελπίδων και παρουσίαση 70 Μονίμων Υπαξιωματικών για εκπαίδευση η δύναμη της Σχολής ανερχόταν την 3η Δεκεμβρίου 1944 σε 500 πολεμιστές. Η δύναμη αυτή είχε οργανωθεί σε 1ο και 2ο Λόχο Ευελπίδων και 3ο Λόχο Μονίμων Υπαξιωματικών, ως Εφεδρεία.

Κατά της Σχολής επιτέθηκε η ΙΙ Ταξιαρχία του Α΄ Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ, δύναμης πλέον των 1200 ανδρών.

ΠΩΣ ΦΘΑΣΑΜΕ ΣΤΑ ΑΙΜΑΤΗΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ 4ης ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1944

*Γωνία Πατησίων και Στουρνάρη, δίπλα στο Πολυτεχνείο.

   Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Από την άνοιξη του 1944, μετά από συνεχή και σκληρά πλήγματα, που υπέστησαν οι Γερμανοί σε όλα τα μέτωπα, έγινε φανερό ότι η πλάστιγγα έκλινε οριστικά υπέρ των Συμμάχων και η λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου θα ερχόταν σε σύντομο χρόνο.

Λόγω της βέβαιης και αναμενόμενης αποχώρησης των Γερμανικών στρατευμάτων και της απελευθέρωσης της Ελλάδας, μετά από παρέμβαση της Βρετανίας, κλήθηκε ο Γεώργιος Παπανδρέου στο Κάιρο και την 24η Απριλίου 1944 του ανατέθηκε από το Βασιλέα Γεώργιο Β΄ η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Πράγματι την 26η Απριλίου ο Γεώργιος Παπανδρέου ορκίσθηκε Πρωθυπουργός και στις προγραμματικές δηλώσεις του, μεταξύ των άλλων, υποσχέθηκε τον σχηματισμό Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (Ενώσεως) με τη συμμετοχή όλων των τότε πολιτικών κομμάτων και Εθνικών Aντιστασιακών Οργανώσεων.

Ποιος σκότωσε τον Κίτσο Μαλτέζο στην Κατοχή;

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.kathimerini.gr/875983/article/proswpa/synentey3eis/to-ellhniko-paron-mesa-apo-thn-istoria

*Ενέδρα ή προφύλαξη από μαχητές του ΕΛΑΣ στην Αθήνα των Δεκεμβριανών. Στον τοίχο, συνθήματα του ΚΚΕ. Αρκετούς μήνες πιο πριν, την 1η Φεβρουαρίου του 1944, ο Κίτσος Μαλτέζος δολοφονήθηκε σε ενέδρα του ΕΛΑΣ Σπουδάζουσας (του νεανικού βραχίονα της ΟΠΛΑ) μπροστά στο σπίτι του, απέναντι από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός.

Γράφει ο κ. ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΑΓΚΡΑΤΗΣ

Πώς φτάσαμε έως εδώ; Με ποιους τρόπους και κάτω από ποιες συνθήκες διαμορφώθηκαν οι σχέσεις των Ελλήνων πολιτικών με τους Ελληνες πολίτες και αντιστρόφως; Ποια γεγονότα καθόρισαν την ελληνική πραγματικότητα έτσι όπως τη ζούμε σήμερα; Mια περιήγηση στην ιστορία του νεότερου ελληνικού κράτους, μέσα από συνεντεύξεις Ελλήνων ιστορικών για τις περιόδους και τα πρόσωπα που συγκρότησαν τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.

Η αρχή γίνεται σήμερα με τον Πέτρο Μακρή-Στάικο, συγγραφέα, μεταξύ άλλων, του «Κίτσος Μαλτέζος. Ο αγαπημένος των θεών».

Ο Κίτσος Μαλτέζος ήταν τρισέγγονος του στρατηγού Μακρυγιάννη και απόγονος της οικογένειας Σκουζέ. Το 1942, ως φοιτητής Νομικής και για πολλούς “το καλύτερο μυαλό της γενιάς του”, εντάχθηκε στην Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδος (ΟΚΝΕ). Διεγράφη από την ίδια την οργάνωση το 1943 και προσχώρησε στην οργάνωση ΕΣΑΣ (Εθνικός Σύνδεσμος Ανωτάτων Σχολών) όπου συγκρούστηκε με μέλη που ανήκαν στην οργάνωση Χ (Χίτες) και τα οποία οπλοφορούσαν με άδεια της κατοχικής κυβέρνησης. Την 1η Φεβρουαρίου του 1944, ο Κίτσος Μαλτέζος δολοφονήθηκε σε ενέδρα του ΕΛΑΣ Σπουδάζουσας (του νεανικού βραχίονα της ΟΠΛΑ) μπροστά στο σπίτι του, απέναντι από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός.

Ο απαγχονισμός των γυναικών Τοπάλη στα Λεχώνια Βόλου

*Το ναζιστικό έγκλημα στα Λεχώνια. Τρεις γυναίκες στην κρεμάλα

*Ένα από τα πολλά εγκλήματα

των ναζιστών στην Ελλάδα

Γράφει ο κ. Άρης Παπαδόπουλος 

          Ένα από τα πιο απαίσια ληστρικά εγκλήματα της Γκεστάπο και των ΕΑΣΑΔ (Εθνικός Αγροτικός Σύνδεσμος Αντικομμουνιστικής Δράσεως, που έδρασε στη Θεσσαλία, καθώς και η- θυγατρική τους- Ομάδα Άνω Λεχωνίων- Καλαμπαλίκη) στην περιοχή του Βόλου είναι και ο απαγχονισμός της οικογενείας Τοπάλη.

          Το έγκλημα αυτό, αποτρόπαιο σε όλην του την έκταση, έγινε στο κέντρο των Κάτω Λεχωνίων στις 7  Ιουνίου 1944. 

          Στα Κάτω Λεχώνια έμεναν η ολλανδικής καταγωγής Λουκία Τοπάλη (Lucie van Schelle, 1875-1944) και η κόρη της Σοφία Τοπάλη (1906-1944) 38 ετών. Οι δύο γυναίκες ανήκαν στην οικογένεια του Παναγή Τοπάλη που καταγόταν από την Ήπειρο. Ήταν πολύ πλούσια οικογένεια, με περιουσία στη Ρουμανία και Ελβετία και δεν είχε συγγενική σχέση με τον παλιό βουλευτή και υπουργό δημοτικιστή Κωστή Τοπάλη από τη  Μακρινίτσα, που είναι γνωστός και από τη δίκη των Αθεϊκών.

Τα τελευταία σαμποτάζ του «Απόλλωνα» στην Κατοχή...

*Ο Στέφανος Δούκας (Φωτογραφία του Ε.Λ.Ι.Α.)

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Η αντιστασιακή οργάνωση «Απόλλων» του θρυλικού Αλεξανδρουπολίτη Ιωάννη Πελτέκη, ανέπτυξε τεράστια δράση κατασκοπείας και δολιοφθορών, κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Γι’ αυτόν  ακριβώς το λόγο υπήρξε στόχος Γερμανών αλλά και Ελλήνων προδοτών.

          Η δράση της οργάνωσης αυτής για να περιγραφεί χρειάζεται ολόκληρους τόμους. Άλλωστε και η αντίσταση μέσα στις πόλεις, που δεν έχει αναδειχθεί, όσο και η αντίσταση των βουνών, υπήρξε δύσκολη, επικίνδυνη, αλλά και αποτελεσματική.

          Σήμερα θα αναφερθούμε στις τελευταίες ημέρες της Κατοχής, όταν η οργάνωση κατασκοπείας και δολιοφθορών «Απόλλων» ανέπτυξε πρωτοφανή δραστηριότητα με σειρά σαμποτάζ, παρενοχλώντας συνεχώς τους Γερμανούς.

          Ο Πελτέκης μετά από διάφορες προδοσίες και διάλυση των δικτύων του αναγκάσθηκε να διαφύγει στις 26 Ιουλίου 1944, στη Μέση Ανατολή. Πριν φύγει, την 1^η Ιουλίου, κάλεσε τον ταγματάρχη Πυροβολικού Στέφανο Δούκα και του ζήτησε να ανασυγκροτήσει την ομάδα των σαμποτάζ σε νέα βάση και με νέα πρόσωπα για λόγους μυστικότητας.

          Ο Δούκας δέχτηκε και άρχισε αμέσως συνεννοήσεις με τον λοχαγό Πυροβολικού Διονύσιο Βέρρο (μετέπειτα στενό συνεργάτη του Κωνσταντίνου Καραμανλή) και τον υπολοχαγό Πυροβολικού Βασίλειο Τούσα. Οι τρεις προχώρησαν ταχύτατα στην αναδιοργάνωση του «Απόλλωνα» καταρτίζοντας την ομάδα των σαμποτέρ. Ο Τούσας ειδικά, συγκρότησε την πρώτη ομάδα, που έδρασε στο λιμάνι του Πειραιά.