*Ένα από τα χαρακτηριστικά έγγραφα της συλλογής Vlanton.
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Το
Ελληνικό Λογοτεχνικό Αρχείο (ΕΛΙΑ) σε συνεργασία με το Μορφωτικό Ίδρυμα της
Εθνικής Τράπεζας, προχώρησαν σε μια σημαντική πρωτοβουλία, που θα βοηθήσει
αποφασιστικά τους ερευνητές, που ασχολούνται με την ιστορία της Γερμανικής
Κατοχής στη Ελλάδα. Συγκεκριμένα ψηφιοποίησε τα χιλιάδες έγγραφα της συλλογής Vlanton
και τα διαθέτει ελεύθερα στο Διαδίκτυο.
Η συλλογή Vlanton αποτελείται από
έγγραφα των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών, τα οποία αφορούν την Ελλάδα
κατά την περίοδο της Κατοχής και τα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση.
Περιλαμβάνονται μαρτυρίες σχετικές με εγκλήματα των Ναζί, αναφορές
πληροφοριοδοτών για τα σχέδια και τη δράση κομμουνιστικών και ακροδεξιών
οργανώσεων και εμπιστευτικές εκτιμήσεις των Αμερικανών για τις παρεμβάσεις των
Βρετανών στις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα. Η συλλογή συγκροτήθηκε από τον
ερευνητή Elias Vlanton (Ηλίας Βλαντανόπουλος) ο οποίος μελετά στις ΗΠΑ, επί τέσσερις
και πλέον δεκαετίες, τα αποχαρακτηρισμένα αμερικανικά έγγραφα, που αφορούν την
Ελλάδα.
Οι επιμέρους πληροφορίες που μπορεί να
αντλήσει κανείς μελετώντας τα πολύτιμα αυτά ντοκουμέντα, βοηθούν αποφασιστικά
να ανασυσταθεί η ζοφερή ατμόσφαιρα της εποχής εκείνης σε όλο τον ελληνικό χώρο
που είχα κατακτηθεί, είχε τεμαχιστεί και είναι διανεμηθεί σε Γερμανούς, Ιταλούς
και Βουλγάρους.
Ειδικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιοχή της Θράκης, δύο νομοί της οποίας, η Ξάνθη και η Ροδόπη, μαζί με νομούς της Ανατολικής Μακεδονίας είχαν παραχωρηθεί στη Βουλγαρία, ενώ ο νομός Έβρου παρέμεινε υπό την στρατιωτική διοίκηση των Γερμανών, ενώ οι πολιτικές αρχές (νομάρχης και δήμαρχοι) είχαν αφεθεί στους Έλληνες. Η περιοχή της Αλεξανδρούπολης ειδικά παραχωρήθηκε στους Βουλγάρους για να έχουν διέξοδο στο Αιγαίο. Πρωτεύουσα του νομού κατέστη το Διδυμότειχο.
