Στην Ορεστιάδα, η παρουσίαση του βιβλίου "Η απώλεια της Ανατολικής Θράκης - Ο φοβερός Οκτώβριος του 1922"

Σε μια κατάμεστη από κόσμο αίθουσα της Βιβλιοθήκης του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως (Ευριπίδου 65, Νέα Ορεστιάδα) πραγματοποιήθηκε το Σάββατο ν11 Οκτωβρίου, η παρουσίαση του βιβλίου του Παντελή Στεφ. Αθανασιάδη: "Η απώλεια της ανατολικής Θράκης - Ο τρομερός Οκτώβριος του 1923".

 Κεντρικός ομιλητής ήταν ο συγγραφέας Παντελής Αθανασιάδης, ενώ συμμετείχαν και οι Γεώργιος Ρυζιώτης και Δημήτριος Κιηγμάς.

Κατά την παρουσίαση του βιβλίου φωτίστηκαν στιγμές από τις διπλωματικές κινήσεις πριν και κατά την υπογραφή συνθηκών στο Παρίσι, τη Λωζάννη, τα Μουδανιά κατά την περίοδο 1919-1923, οι οποίες οδήγησαν στην άδικη απώλεια της Ανατολικής Θράκης. Τονίστηκαν οι δύσκολες και απάνθρωπες στιγμές που έζησε ο ελληνικός πληθυσμός κατά τη διαδικασία του βίαιου  εκτοπισμού του από τα χωριά και τις πόλεις της Ανατολικής Θράκης από το 1914 (το λεγόμενο «Μαύρο Πάσχα των Θρακών») μέχρι και το 1923, με έμφαση τον στον φοβερό Οκτώβριο του 1922.

Η παρουσίαση ξεκίνησε με προλόγους των προέδρων των τριών συνδιοργανωτών Συλλόγων: του Δημητρίου Κιηγμά, προέδρου του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως, του Αθανασίου Λυμπερίδη, προέδρου του Συλλόγου Απογόνων Καραγατσιανών και Αδριανουπολιτών "Η Ορεστιάδα" και του Ιωάννη Σαρσάκη, προέδρου του " Ιστορικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Διδυμοτείχου Καστροπολίτες - Γνώση και Δράση".

Μετά το πέρας της παρουσίασης του βιβλίου δόθηκε στο κοινό η δυνατότητα για ερωτήσεις προς τον συγγραφέα και ακολούθησε διάλογος.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με απονομή τιμητικών πλακετών από τους τρεις Συλλόγους προς τον συγγραφέα και ιστορικό ερευνητή Παντελή Αθανασιάδη.

Για αρκετή ώρα πριν και μετά την παρουσίαση του βιβλίου ο συγγραφέας υπέγραψε για το κοινό αφιερώσεις σε αντίτυπα του βιβλίου του, τα οποία διανεμήθηκαν δωρεάν στους παρευρισκομένους από το Ίδρυμα Χαριλάου Κ. Κεραμέως. Το βιβλίου δεν πωλείται, διατίθεται δωρεάν από το Ίδρυμα.

Την εκδήλωση παρακολούθησε πλήθος κόσμου, μεταξύ των οποίων ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου  κ.κ. Δαμασκηνός, ο Υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Χρήστος Δερμεντζόπουλος, ο Βουλευτής Έβρου και πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Σταύρος Κελέτσης, εκπρόσωπος του Βουλευτή Έβρου κ. Αναστασίου Δημοσχάκη, η Αντιπεριφερειάρχης Παιδείας και Πολιτισμού της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας- Θράκης κ. Φανή Μπαχαρίδου, οι Αντιδήμαρχοι Ορεστιάδας κ. Ευαγγελία Μπραϊκούδη και Παντελής Δημούτσης, ο καθηγητής Κοινωνιολογίας και Περιβαλλοντικής- Δασικής Εκπαίδευσης στο Τμήμα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων της Σχολής Επιστημών Γεωπονίας και Δασολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (Ορεστιάδα).  κ. Ευάγγελος Μανωλάς, εκπρόσωποι φορέων και συλλόγων, συγγενείς του συγγραφέα και πλήθος κόσμου από το Βόρειο Έβρο.

 

Η ομιλία του Παντελή Αθανασιάδη

Κυρίες και κύριοι

Συμπατριώτισσες και συμπατριώτες

Φίλες και φίλοι της Θράκης,

 

Σας ευχαριστώ θερμά, που ήρθατε απόψε εδώ στην παρουσίαση του βιβλίου μου με τίτλο «Η απώλεια της Ανατολικής  Θράκης- Ο φοβερός Οκτώβριος του 1922».

Θα αρχίσω εκφράζοντας τις άπειρες ευχαριστίες μου προς το  Κοινωφελές  Ίδρυμα Χαριλάου Κ. Κεραμέως, το οποίο ανέλαβε την έκδοση του βιβλίου μου. Αυτό το βιβλίο με τα πνευματικά του δικαιώματα, το παραχώρησα αφιλοκερδώς και το Ίδρυμα αποφάσισε να το διαθέτει δωρεάν σε Θρακικούς συλλόγους, εκπαιδευτικά ιδρύματα  κ.λπ. Το βιβλίο δεν θα το βρείτε να το αγοράσετε πουθενά. Δεν πωλείται, διατίθεται δωρεάν. Ευχαριστώ επίσης την Θρακικής καταγωγής επιμελήτρια της έκδοσης φιλόλογο και συγγραφέα Βασιλική Τσακόγλου.

Ευχαριστίες επίσης εκφράζω και στον Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο Αδριανουπόλεως, τον Σύλλογο Απογόνων Καραγατσιανών και Αδριανουπολιτών και τον Ιστορικό και Πολιτιστικό Σύλλογο Διδυμοτείχου «Καστροπολίτες- Γνώση και Δράση» και σε όσους συνέδραμαν και οργάνωσαν τη σημερινή παρουσίαση και τη δωρεάν διανομή αντιτύπων του βιβλίου, στην Ορεστιάδα.

Είμαι ικανοποιημένος από την υποδοχή του βιβλίου από το κοινό. Πρώτος ο Πολιτιστικός Σύλλογος Διδυμοτείχου και Περιφερείας των εν Αθήναις με την πρόεδρό του κυρία Σίσσυ Καζακίδου και το δραστήριο Διοικητικό Συμβούλιό του, οργάνωσαν παρουσίαση στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων. Ο ίδιος σύλλογος οργάνωσε σε συνεργασία με το Δήμο Διδυμοτείχου, άλλη παρουσίαση στην πινακοθήκη Ναλμπάντη στο Διδυμότειχο. Και τώρα, χάρη στις προσπάθειες των Καστροπολιτών και του παρισταμένου Γιάννη Σαρσάκη έχουμε την παρουσίαση στην Ορεστιάδα. Τους ευχαριστώ όλους από τα βάθη της καρδιάς μου.

Όταν πάρετε το βιβλίο στη χέρια σας  και το ξεφυλλίσετε, θα διαπιστώσετε ότι περιλαμβάνει θέματα  σχετικά με τα δεινοπαθήματα των κατοίκων της Ανατολικής Θράκης κυρίως κατά το διάστημα, που αυτό το κομμάτι της Ελλάδας έζησε ελεύθερο μετά από σκλαβιά 550 και πλέον ετών. Δηλαδή από τις αρχές του 20ου  αιώνα έως το 1923, με τελευταίο  το Καραγάτς, που και αυτό υποχρεώθηκε να ακολουθήσει τη μοίρα και της υπόλοιπης Ανατολικής Θράκης. Μια μοίρα που την αποφάσισαν «σύμμαχοι» (εντός εισαγωγικών) υποκύπτοντας στις απαιτήσεις του Μουσταφά Κεμάλ και αναμετρώντας τα γεωστρατηγικά τους συμφέροντα. Και όλοι ξέρουμε ότι τα γεωστρατηγικά συμφέροντα των κρατών δεν έχουν ηθική βάση απαραιτήτως.

Όπως αντιλαμβάνεστε, δεν ήρθα στην αγαπημένη Ορεστιάδα, που έκανα ένα μέρος της στρατιωτικής μου θητείας στο Πυροβολικό, εκεί στην εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας, για να αυξήσω τις πωλήσεις του βιβλίου. Ήρθα για να σας παροτρύνω να διαβάσετε το βιβλίο και μετά; Ε!!! και μετά να το δανείσετε σε συγγενείς και  φίλους, που δεν θα το βρίσκουν αλλού.

Και το λογικό ερώτημα: Τι προσφέρει το βιβλίο; Τα γεγονότα του Οκτωβρίου 1922 είναι γνωστά. Ναι, είναι γνωστά και σε αδρές γραμμές όλοι τα γνωρίζουμε. Τολμώ να πω όμως ότι στο βιβλίο υπάρχουν και σημαντικές λεπτομέρειες, αποτέλεσμα μακροχρόνιων ερευνών, εντελώς άγνωστες.

Για παράδειγμα: Έως τώρα γνωρίζαμε τις περιγραφές του ξεριζωμού από τις περίφημες ανταποκρίσεις του Χεμινγουέι στην εφημερίδα του Καναδά «Τορόντο Σταρ». Σημαντικές και μοναδικές… Παρένθεση: Άραγε τιμήσαμε τη μνήμη του νομπελίστα συγγραφέα, που έκανε γνωστό το δράμα των Ανατολικοθρακιωτών μας διεθνώς;  Συνεχίζω… Όσοι στα κατοπινά χρόνια  έγραφαν για εκείνο τον ξεριζωμό για να δώσουν εντονότερο χρώμα στα κείμενά τους, για να τα εμπλουτίσουν και να τα κάνουν συναισθηματικότερα, έβαζαν και τις λίγες λέξεις που έγραψε ο Χεμινγουέι περιγράφοντας ένα δραματικό τοκετό που είχε δει, επάνω σε έναν αραμπά. Τώρα, διαβάζοντας το βιβλίο θα διαπιστώσουμε ότι δραματικούς τοκετούς στα βοϊδάμαξα ή στο χώμα περιέγραψαν και οι διοικητές των μεγάλων στρατιωτικών σχηματισμών… Σε μια περίπτωση μάλιστα είχαμε και δίδυμα αγοράκια στον σιδηροδρομικό σταθμό της Τυρολόης. Παρέμειναν όμως άγνωστα όλα αυτά, έως σήμερα.

Κάτι άλλο: Στο πολύτιμο Ιστορικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών, βρήκα να υπάρχει ένας φάκελος, γεμάτος πόνο και δάκρυ.

Περιέχει 126 σελίδες ενδιαφερόντων εγγράφων, δακτυλογραφημένων ή χειρογράφων. Το περισσότερα από αυτά- και εδώ είναι το ενδιαφέρον- περιέχουν εκθέσεις διοικητών μεγάλων στρατιωτικών σχηματισμών για τα γεγονότα της άδικης εκκένωσης. Στις εκθέσεις αυτές, που πολλές φορές υπερβαίνουν τις τυπικές λιτές στρατιωτικές διατυπώσεις, ξεχειλίζει ο πόνος, η εθνική οδύνη και η λύπη για τα παθήματα του άμαχου πληθυσμού. Η αφηγηματικότητα συγκρίνεται ακόμα και με την αφηγηματικότητα του μεγάλου συγγραφέα Έρνεστ Χεμινγουέι, που βρέθηκε στην Αδριανούπολη και περιέγραψε το δράμα των Ανατολικοθρακιωτών με τις ανταποκρίσεις του.

Θεωρώ και επιμένω, ότι το περιεχόμενο αυτών των ιστορικών εκθέσεων, δεν πρέπει να παραμένει τόσα χρόνια μετά, στους φακέλους του Υπουργείου, όπου, ναι μεν φυλάσσονται και δεν καταστράφηκαν και διατίθενται στους ερευνητές της Ιστορίας, αλλά αυτά τα συγκλονιστικά στοιχεία πρέπει να είναι προσβάσιμα σε όλους τους πολίτες και ειδικά σε όλους τους Θράκες, που η ιστορία του τόπου τους, δεν διδάσκεται πουθενά. Οι φιλότιμες προσπάθειες του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου και των φοιτητών, μεταπτυχιακών και διδακτορικών, αλλά και κάποιων άλλων συλλογικών φορέων της Θράκης, αποδείχθηκε ότι δεν αρκούν. Είναι καθήκον όλων όσων σχετίζονται με τη Θράκη, να φροντίσουν το περιεχόμενο του φακέλου αυτού, να μπορέσει να φτάσει σε όλα τα σπίτια, σε όλα τα σχολεία και σε όλες τις δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες του τόπου μας. Να γίνει κοινό κτήμα.   

Έτσι για να έχετε μια ιδέα καταφεύγω στην αναφορά  του συνταγματάρχη Γεωργίου Ζήρα με τίτλο «ΕΚΘΕΣΙΣ δεινοπαθημάτων Θρακών Ελλήνων προσφύγων». Είναι γραμμένη όχι σαν υπηρεσιακό έγγραφο με τις στεγνές διατυπώσεις, αλλά πλημυρισμένη από συναισθήματα εθνικής λύπης, περιγράφει τι συνέβη στην Ανατολική Θράκη από τη στιγμή που ανακοινώθηκαν οι αποφάσεις των στρατηγών της Αντάντ στα Μουδανιά για άμεση εκκένωση στρατού και πληθυσμού. Συντάχθηκε στις 19 Νοεμβρίου 1922- αφού είχαν περάσει στη Δυτική Θράκη- και αποτελεί σημαντικό ντοκουμέντο για τα δεινά της Ανατολικής Θράκης. Γράφει για τους Θράκες: «Ως άλλοι Σουλιώται και Παργινοί επισκέπτονται τους τάφους των προσφιλών των άλλοτε υπάρξεων, τους οποίους δια τελευταίαν φοράν ραίνουσι με δάκρυα, αναπέμπουσι την τελευταίαν προσευχήν των επί των Εκκλησιών εις τας οποίας άλλοτε τοσάκις είχαν συνενώσει τας προσευχάς των δια την απελευθέρωσίν των και ετοιμάζονται να απέλθουν δια το άγνωστον». 

 Ιδιαίτερο βάρος έχει και η έκθεση του διοικητή της Β΄ Μεραρχίας υποστράτηγου Κωνσταντίνου Μανέτα. Τι εικόνα είχε ο υποστράτηγος  Μανέτας από την πορεία των καταδιωγμένων προσφύγων της Ανατολικής Θράκης; Σας διαβάζω. «Μητέρες άνευ τέκνων και νήπια αναζητούντα τας μητέρας αυτών, πολλάκις ανέκοψαν με συγκινητικάς κραυγάς τον δρόμον των στρατιωτών της Μεραρχίας, οίτινες εις πολλούς εκ τούτων διευκόλυνον την πορείαν, διαθέτοντες πολλάκις εκ των μεταγωγικών του Δημοσίου δια την μεταφοράν των».

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, θα πληροφορηθείτε τι συνέβαινε στην Αθήνα με τους Θράκες βουλευτές. Οι βουλευτές, καταργημένοι από το κίνημα Πλαστήρα- Γονατά, κινητοποιήθηκαν προς πάσα κατεύθυνση, αρκετά νωρίτερα.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του βουλευτή Κωνσταντίνου Φίλανδρου που κατήγγειλε το 1924 πλέον, μέσα στη Βουλή χωρίς να διαψευσθεί, ότι το 1922 οι Θράκες βουλευτές, που είχαν πληροφορίες από πρεσβευτή μεγάλης δυνάμεως και έβλεπαν τη ραγδαία κατάρρευση του μετώπου της Μικράς Ασίας συνέταξαν ένα υπόμνημα, προειδοποιώντας ότι κινδυνεύει η Θράκη. Το παρέδωσαν εμπιστευτικά στον υπουργό Δικαιοσύνης Χαράλαμπο Βοζίκη, ο οποίος εκπροσωπούσε προσωρινά τον πρωθυπουργό Δημήτριο Γούναρη, που απουσίαζε στο εξωτερικό. Και αυτός δεν έκανε τίποτα. Όταν μάλιστα ρωτήθηκε τι έγινε με το υπόμνημα, παραδέχθηκε ότι το ξέχασε στην τσέπη του σακακιού του!!!

Οι βουλευτές της Θράκης στις 3 Σεπτεμβρίου 1922  άρχισαν να τηλεγραφούν στους ισχυρούς ηγέτες της Γης. Ιστορικά τηλεγραφήματα… Δύο Θράκες βουλευτές ο Εξηντάρης και ο Μανουηλίδης πήγαν επειγόντως στον πρωθυπουργό Νικόλαο Τριανταφυλλάκο θέλοντας να μάθουν τι συνέβαινε με τις Δυνάμεις της Αντάντ και το μέλλον της Θράκης. Ο πρωθυπουργός εκνευρίσθηκε και φέρθηκε με σκαιότητα στους δύο Θράκες βουλευτές!!!

Στο βιβλίο αυτό, έδωσα βάρος στα γεγονότα της τελευταίας δεκαετίας πριν από τον ξεριζωμό του Ελληνισμού από την Ανατολική Θράκη.

Στόχος μου ήταν να νικηθεί η λήθη. Να μην υπάρξει άλλη άγνοια της ιστορίας μας και να μην υπάρξει λησμοσύνη. Να μείνει δηλαδή ζωντανή η ανάμνηση μια περιοχής με δημιουργικούς κατοίκους, που αγάπησαν τον τόπο τους, τον οποίο πότιζαν καθημερινά με τον ιδρώτα του μόχθου τους. Και κυρίως για να τα μάθουν οι νεώτεροι. Και όπως είπε κάποτε ο Αθηναίος ρήτωρ και πολιτικός στη δίκη κατά Λεωκράτους «αρμόσσει πάσι τοις νεωτέροις ακούσαι».

 Τα θέματα αυτά του βιβλίου δεν καλύπτουν το σύνολο της ιστορίας της Ανατολικής Θράκης. Αυτό δεν ήταν εφικτό.  Η έκδοση όμως αυτή η οποία θα σας διανεμηθεί φιλοδόξησε να φωτίσει και να κάνει γνωστά τα γεγονότα της τελευταίας δεκαετίας  πριν από το διωγμό από μια περιοχή στην οποία άνθισε για χιλιάδες χρόνια ο Ελληνισμός, που ξεριζώθηκε βάναυσα. Που εκδιώχθηκε από μια γη, την οποία οι φιλόπονοι κάτοικοί της την καλλιεργούσαν και την έκαναν ένα πραγματικό παράδεισο δημιουργίας σε σύγκριση με την λεγόμενη Παλαιά Ελλάδα.

Εδώ θα σας αφηγηθώ κάτι, που δεν υπάρχει μέσα στο βιβλίο. Το έγραψα παλαιότερα και είναι χαρακτηριστικό, γιατί δείχνει πόσο πολύτιμη ήταν η Θράκη για την υπόλοιπη Ελλάδα. Και είναι και σήμερα η Θράκη μας, το ίδιο πολύτιμη, για όσους μπορούν να το καταλάβουν!!!

 Στην Αθήνα το 1920, ήταν πολλοί εκείνοι, που εκτός από την ύψιστη σημασία της απελευθέρωσης μιας ελληνικής περιοχής, είδαν το γεγονός αυτό ως ευκαιρία τόνωσης των οικονομικών του κράτους. Με άλλα λόγια έβλεπαν τη Θράκη, ως ένα Ελδοράδο για την Ψωροκώσταινα.

Έτσι η κυβέρνηση Βενιζέλου αποφάσισε την έκδοση Λαχειοφόρου Δανείου 300.000.000 δρχ. για να καλυφθούν τα έξοδα που αντιμετώπιζε το κράτος, τόσο με τις εκστρατείες απελευθέρωσης της Θράκης, όσο και με τις αναπτυξιακές και άλλες ανάγκες. Οι εγγραφές μάλιστα ήταν επιτυχείς από την πρώτη μέρα, με πρώτο εγγραφέντα το βασιλέα Αλέξανδρο.               

Πολλές από τις διαφημίσεις του Λαχειοφόρου Δανείου στις εφημερίδες είχαν ως σημείο αναφοράς τον πλούτο και την παραγωγικότητα της Θράκης.

Το «Έθνος» σε πρωτοσέλιδη διαφήμισή του για το δάνειο (στις 11 Απριλίου 1920), έγραφε με μεγάλα κεφαλαία γράμματα: «ΑΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑΙ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΥΝ ΟΤΙ Η ΠΡΟΣΑΡΤΩΜΕΝΗ ΘΡΑΚΗ ΠΑΡΑΓΕΙ ΟΣΑ ΠΑΡΗΓΕΝ ΟΛΟΚΛΗΡΟΣ Η ΠΑΛΑΙΑ ΕΛΛΑΣ- ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΕΙΣ ΤΟ ΔΑΝΕΙΟΝ ΔΙΑ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΩΜΕΝ ΤΟΝ ΠΛΟΥΤΟΝ ΤΗΣ».

            Η βασική διαφήμιση όμως, όπως δημοσιεύθηκε στον Τύπο της εποχής έλεγε άλλα, πιο ενδιαφέροντα πράγματα. Την ανακάλυψα και την δημοσίευσα πριν από λίγα χρόνια. Σας διαβάζω και παρακαλώ προσέξτε. Το ίδιο το κράτος τα έλεγε.:

Η ΘΡΑΚΗ ΜΑΣ ΔΙΔΕΙ:

ΜΙΑΝ ΑΚΟΜΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑΝ ΕΙΣ ΣΙΤΟΠΑΡΑΓΩΓΗΝ

ΜΙΑΝ ΑΚΟΜΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΝ ΕΙΣ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑΝ

ΜΙΑΝ ΑΚΟΜΗ ΚΡΗΤΗΝ ΕΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΝ ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΩΝ

ΕΝ ΑΚΟΜΗ ΛΑΥΡΙΟΝ ΕΙΣ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ

ΜΙΑΝ ΑΚΟΜΗ ΚΥΜΗΝ ΕΙΣ ΑΝΘΡΑΚΟΠΑΡΑΓΩΓΗΝ

ΕΝΑΝ ΑΚΟΜΗ ΥΜΗΤΤΟΝ ΕΙΣ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΝ

ΕΝΑΝ ΑΚΟΜΗ ΠΑΡΝΑΣΣΟΝ ΕΙΣ ΤΥΡΟΚΟΜΙΑΝ.

Η ΘΡΑΚΗ ΜΑΣ ΔΙΔΕΙ:

ΜΙΑΝ ΑΚΟΜΗ ΕΛΛΑΔΑ ΕΙΣ ΠΛΟΥΤΗ

ΔΙΑ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΤΗΣ

Σας ευχαριστώ όλους. Εύχομαι καλό διάβασμα.

Ορεστιάδα 11 Οκτωβρίου 2025

Η επιτυχημένη επιστημονική διημερίδα στην Νέα Ορεστιάδα, που γιορτάζει τα 100 χρόνια από την ίδρυσή της

*Εικόνα από τις εργασίες στο Πολιτιστικό Πολύκεντρο Νέας Ορεστιάδας

 

 

Με μεγάλη επιτυχία και προσέλευση κοινού πραγματοποιήθηκε στην Νέα Ορεστιάδα η επιστημονική διημερίδα (18 Μαρτίου 2023) με θέμα «Η ίδρυση της Νέας Ορεστιάδας στο ιστορικό γίγνεσθαι: Διεθνείς συγκυρίες και προοπτικές». Η Νέα Ορεστιάδα, γιορτάζει εφέτος τα πρώτα 100 χρόνια από την ίδρυσή της το 1923.

Στην ημερίδα, που έγινε στο Πολιτιστικό Πολύκεντρο της πόλης παρέστησαν οι βουλευτές του νομού Τάσος Δημοσχάκης, Χρήστος Δερμεντζόπουλος της ΝΔ και Νατάσα Γκαρά του Σύριζα και ο δήμαρχος της Νέας Ορεστιάδας Βασίλης Μαυρίδης, οι οποίοι χαιρέτισαν την εκδήλωση. Παρέστησαν επίσης αντιδήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι, ο πρώην δήμαρχος Διδυμοτείχου Παρασκευάς Πατσουρίδης, εκπρόσωποι συλλόγων, πολλοί δημότες της πόλης, κυρίως απόγονοι Καραγατσιανών και Αδριανουπολιτών, αλλά και πολίτες από το γειτονικό Διδυμότειχο.

Τον συντονισμό, είχε η φιλόλογος καθηγήτρια Μαρία Πέτσου.

Νέα Ορεστιάδα: Μέρες ελευθερίας το 1944…

*Μια σπάνια φωτογραφία. Είναι 29 Αυγούστου 1944. Ο λαός της Νέας Ορεστιάδας, κρατώντας ελληνικές σημαίες, πανηγυρίζει για την απελευθέρωσή του,

 

*Η μαρτυρία του έπαρχου Ορεστιάδας

Δημήτριου Ζαφειρόπουλου

*Η περιοδεία του Γ. Ιορδανίδη

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

        Η Νέα Ορεστιάδα, έζησε όπως και όλη η Ελλάδα τη φρίκη της Ναζιστικής Κατοχής, με εκτελέσεις και συλλήψεις πολιτών της. Και με λαχτάρα το καλοκαίρι του 1944 αντίκρισε τη λευτεριά! Εκείνες τις στιγμές της λευτεριάς θα δούμε σήμερα, που ήταν γεμάτες χαρές, αλλά είχαν και σπέρματα του εθνικού διχασμού, που προμήνυε, όσα ακολούθησαν μετά την απελευθέρωση με τον αιματηρό και καταστρεπτικό Εμφύλιο, που ακολούθησε.

        Για τα δραματικά χρόνια της Κατοχής να θυμίσουμε μόνο, ότι η Ορεστιάδα και η γύρω περιοχή της είχε καταστεί κόμβος διαφυγής Ελλήνων, που περνούσαν κρυφά στην Τουρκία για να καταφύγουν στη Μέση Ανατολή ώστε να συνεχίσουν τον αγώνα εναντίον των Γερμανών. Η βοήθεια που έδιναν οι κάτοικοι της Ορεστιάδας στους διαφεύγοντες, είχε τραγικές συνέπειες, με εκτελέσεις και φυλακίσεις. Έτσι οι πρώτες ώρες και οι μέρες της απελευθέρωσης έφεραν τεράστια ανακούφιση στους Ορεστιαδίτες.

Έχει διασωθεί στο Ιστορικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών, η έγγραφη μαρτυρία του Έπαρχου Ορεστιάδας Δημήτριου Ζαφειρόπουλου. Κατάγονταν από τις Σέρρες και υπηρέτησε στην Νέα Ορεστιάδα κατά την Κατοχή. Η μαρτυρία του έγινε εγγράφως στο ελληνικό προξενείο της Αδριανούπολης στις 3 Σεπτεμβρίου 1944, αμέσως μετά τα γεγονότα της απελευθέρωσης.

        Την αφήγησή του επιβεβαίωσαν ο οικονομικός έφορος Ορεστιάδας Αναστάσιος Αλεξίου, ο δημοσιογράφος Αθανάσιος Παριανός, ο υπάλληλος της εφορίας Σταύρος Γκουρτσίδης, η γραμματέας εισαγγελίας Καλλιόπη Πάρλου, ο έμπορος Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης και ο κοινοτικός Μπλατσούκας (χωρίς άλλα στοιχεία) που διέφυγαν στην Τουρκία, όταν είχαν φύγει και οι Γερμανοί!!!

Από το Καραγάτς στο Κουμ Τσιφλίκ, η γέννηση της Νέας Ορεστιάδας, το 1923

*Το πρώτο σπίτι που χτίσθηκε στην Νέα Ορεστιάδα

*Η γέννηση το 1923

της νεώτερης πόλης της Ελλάδας

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Η Νέα Ορεστιάδα, νεώτερη πόλη της Ελλάδας και ίσως και όλης της Ενωμένη Ευρώπης, γιόρτασε στις 12 Αυγούστου τα γενέθλιά της. Στις 12 Αυγούστου 1923, Καραγατσιανοί και Αδριανουπολίτες διωγμένοι από τις ιδιαίτερες πατρίδες τους, υπό την ηγεσία του ποιμενάρχη τους Πολύκαρπου φώλιασαν κοντά στη πατρίδα που είχαν τις ρίζες τους και δημιούργησαν τη Νέα Ορεστιάδα, πόλη σημαντική της Ελλάδας, αλλά και της Ευρώπης.

          Οι συνθήκες του διωγμού των Ελλήνων από την Ανατολική Θράκη το φθινόπωρο του 1922 είναι γνωστές.

          Η αρχή γι’ αυτή τη δυσμενή εξέλιξη για τον Ελληνισμό άρχισε από τα Μουδανιά. Η διάσκεψη των στρατηγών των Συμμαχικών Δυνάμεων στις 28 Σεπτεμβρίου 1922, με την Ελλάδα να μην έχει υπογράψει, είχε προδιαγράψει την τύχη της Ανατολικής Θράκης: Παραχώρηση στους Τούρκους, που δεν πολέμησαν καθόλου, όταν την απελευθέρωσαν οι Έλληνες τον Ιούλιο του 1920. Ούτε πολέμησαν για να την ανακαταλάβουν. Ο Τύπος έγραφε απροκάλυπτα, ότι η Θράκη θυσιάσθηκε! Έτσι είχαμε την δραματική και αναγκαστική εκκένωση της Ελληνικής Ανατολικής Θράκης από τον γηγενή ελληνικό πληθυσμό, που άνθιζε εκεί από τα πανάρχαια χρόνια. Έφυγαν όλοι μέσα σε δραματικές συνθήκες, ακόμα και του καιρού, που τον Οκτώβριο του 1922 ήταν πολύ βροχερός. Ο ουρανός έκλαιγε… Καραβάνια προσφύγων, βουτηγμένα στη λάσπη…

          Το 1923, σημειώθηκε το δεύτερο σκέλος της μεγάλης δοκιμασίας του Ελληνισμού. Είχαν αρχίσει στη Λωζάνη της Ελβετίας οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

Η τηλεοπτική μετάδοση της ομιλίας μου στην Νέα Ορεστιάδα, "Οι τελευταίες ελληνικές ημέρες της Αδριανούπολης και του Κάραγατς".

*Στιγμιότυπο από την ομιλία

                Η Δημοτική Τηλεόραση της Ορεστιάδας βιντεοσκόπησε την ομιλία μου στην Ορεστιάδα με θέμα «Οι τελευταίες ελληνικές ημέρες της Αδριανούπολης και του Κάραγατς». Η ομιλία οργανώθηκε από το Σύλλογο Απογόνων Αδριανουπολιτών και Καραγατσιανών, στο πλαίσιο των  «Ορεστείων 2019». Τα «Ορέστεια» είναι οι εκδηλώσεις που τελούνται κάθε χρόνο, για να τιμηθούν τα γενέθλια της νεώτερης πολύς της Ελλάδας, της Νέας Ορεστιάδας.

                 Η ομιλία έγινε στην αίθουσα του ιστορικού «Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως».

                Ευχαριστώ την Δημοτική Τηλεόραση της Ορεστιάδας για την προβολή της ομιλίας μου και ιδιαίτερα την κ. Βικτωρία Τσονίδου, για την βιντεοσκόπηση και την επιμέλειά της. Η διάρκεια της ομιλίας είναι 52’ και 43’’.

«Οι τελευταίες ελληνικές ημέρες της Αδριανούπολης και του Κάραγατς»

*Η αίθουσα του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως, στη Νέα Ορεστιάδα

Οφείλω ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στο Σύλλογο Αδριανουπολιτών και Καραγατσιανών Ορεστιάδας για την ευγενική του πρόσκληση να μιλήσω στο πλαίσιο των «Ορεστείων 2019». Οι εκδηλώσεις αυτές οργανώνονται από το Δήμο και γίνονται κάθε χρόνο για να γιορτασθεί η επέτειος ίδρυσης της πόλης, που είναι η βορειότερη και η νεώτερη της Ελλάδας. Φέτος γιορτάσθηκε η 96^η επέτειος. Η ομιλία έγινε στην αίθουσα του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανούπολης, ο οποίος φιλοξενεί την ιστορική βιβλιοθήκη του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου της Αδριανούπολης, η οποία διασώθηκε το 1922. Περιέχει σπάνια βιβλία και ο Σύλλογος σήμερα μαζί με το σύλλογο των Αδριανουπολιτών και των Καραγατσιανών, και το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της πόλης, αποτελούν ισχυρούς πολιτιστικούς βραχίονες, υψηλού επιπέδου.

Το θέμα της ομιλίας μου ήταν «Οι τελευταίες ελληνικές ημέρες της Αδριανούπολης και του Κάραγατς».

*Ομιλία του δημοσιογράφου

Παντελή Στεφ. Αθανασιάδη

στα «Ορέστεια» 28 Ιουνίου 2019

Η Αδριανούπολη και το Κάραγατς, ήταν, είναι και θα είναι, οι πόλεις της καρδιάς μας. Με άδικες αποφάσεις και διαδικασίες, έπαψαν να είναι ελληνικές και τα παιδιά τους ξεριζωμένα, βρέθηκαν εδώ που βρισκόμαστε τώρα, να ατενίζουν, αυτά που οι μεγάλοι της Γης, δυστυχώς, τους στέρησαν.

Οι διαδικασίες αυτές είναι γνωστές και αφορούν δύο σημαδιακές και τραυματικές χρονιές για την Ελλάδα. Το 1922 και το 1923. Κάθε προσπάθεια να εξιστορηθούν με πληρότητα, τα όσα δοκίμασε και υπέστη με βάναυσο τρόπο ο Ελληνισμός της Ανατολικής Θράκης της Μικράς Ασίας και του Πόντου, θα είναι ανεπαρκής. Είναι μαρτύρια χωρίς τέλος.

Ολόκληρη η Θράκη το 1920 άρχισε να ζει στιγμές ελευθερίας. Μα, ήρθαν δίσεκτοι καιροί, ανταριασμένα χρόνια και ανατράπηκαν τα πάντα. Τα γεγονότα αυτά είναι λίγο πολύ γνωστά σε γενικές γραμμές.  Έτσι φτάσαμε στην απόφαση για την παράδοση της Ανατολικής Θράκης στους Τούρκους, που πάρθηκε από τους Συμμάχους στις 9 Σεπτεμβρίου 1922 στο Παρίσι. Τις μέρες εκείνες δεν υπήρχε κυβέρνηση στην Αθήνα ικανή να αντιδράσει, ενώ στο στράτευμα επωάζονταν η επανάσταση των Γονατά- Πλαστήρα. Ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας, είχε αρχίζει να ζει το δικό του ανείπωτο δράμα. Η διάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών των τριών συμμάχων κρατών με το ανακοινωθέν της έβαζε προκαταβολικά την ταφόπλακα στην υπόθεση της Ανατολικής Θράκης, με την ελεεινή μεταξύ άλλων διατύπωση:

Θρακιώτες, τιμήστε τα γενέθλια της νεώτερης ελληνικής πόλης

ΟΡΕΣΤΕΙΑ 2019

96 ΧΡΟΝΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ

«Στην Ανατολή της Δύσης»

Ο Δήμος Ορεστιάδας και η Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ορεστιάδας, σας προσκαλούν στις εκδηλώσεις Τιμής και Μνήμης, για τη συμπλήρωση 96 χρόνων από την Ίδρυση της Νέας Ορεστιάδας.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 28 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019

ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ
21:00 Έναρξη «Ορεστείων» - Χαιρετισμοί

«Καραγάτς – Νέα Ορεστιάδα: Τ’ αηδόνι της Ανατολής».
Η ‘’Ορχήστρα εγχόρδων Ορεστιάδας’’ ακολουθεί μουσικά τη διαδρομή του θρυλικού Οριάν Εξπρές (την «Ταχεία της Ανατολής») από την Κωνσταντινούπολη ως το Παρίσι, μεταφέροντας την επίδραση που είχε στη ζωή των Καραγατσιανών και Αδριανουπολιτών την περίοδο 1870-1923.

Σόλο βιολί: Μάϊα Βενετικίδου, Ευάγγελος Παπαδημήτρης
Σοπράνο: Ριψιμέ Ντανιελιάν
Σόλο φλάουτο: Νικόλαος Ζήσης
Τραγούδι: Νίκος Ζαπάρτας
Πρώτα βιολιά: Στράτος Κακαμπουρας, Κωνσταντίνος Καπάνταης, Κωνσταντίνος Παυλάκος, Αθανάσιος Θεοδωρίδης.
Δεύτερα βιολιά: Αλκέτας Τζιαφέρης, Ελευθέριος Αδαμόπουλος, Νίκος Τσανάκας.
Βιολες: Παύλος Μεταξάς, Δημήτρης Κάκος.
Τσελο: Δημήτρης Πολυζωίδης.
Μπασο: Μιχάλης Σαπουντζής
Χορεύουν: Ματίνα Βεζυρτζή, Δημήτρης Σιδηράς
Ενορχήστρωση: Δημήτριος Δημητριάδης
Διεύθυνση Ορχήστρας: Κωνσταντίνος Βενετικίδης

Παραγωγή της ΔΗΚΕΠΑΟ & του Δημοτικού Ωδείου Ορεστιάδας.

Η συναυλία θα μεταδοθεί ζωντανά από την ΕΡΤ Ορεστιάδας.

ΣΑΒΒΑΤΟ 29 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΕΩΣ

19:00 Ομιλία του δημοσιογράφου Παντελή Αθανασιάδη: «Οι Τελευταίες Ελληνικές Ημέρες της Αδριανούπολης και του Κάραγατς».
Διοργάνωση: Σύλλογος Απογόνων Καραγατσιανών και Αδριανουπολιτών «Η Ορεστιάδα».

Οι τελευταίες μέρες του ελληνικού Κάραγατς

*Ευτυχισμένες στιγμές στο ελληνικό Κάραγατς (συλλογή Μιχάλη Πατέλη)

*Χαρίσθηκε στην Τουρκία

για να μην πληρώσουμε

πολεμικές επανορθώσεις

από τη Μικρασιατική Εκστρατεία

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ένα άρθρο και ένα ειδικό πρόσθετο πρωτόκολλο στη συνθήκη της Λωζάννης το 1923, καθόρισαν τη μοίρα του Κάραγατς και το καταδίκασαν να παραμείνει στο έδαφος της Τουρκίας, ενώ αρχικά με τη συνθήκη των Σεβρών είχε παραμείνει στην ελληνική επικράτεια.

Έτσι προέκυψε το λεγόμενο προγεφύρωμα του Κάραγατς. Για όσους δεν γνωρίζουν εδαφικές λεπτομέρειες, πρόκειται για μια λωρίδα τουρκικού εδάφους που εισέρχεται στην ελληνική επικράτεια, δυτικά του ποταμού Έβρου, απέναντι από την Αδριανούπολη και έχει συνολική έκταση 22,5 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Δηλαδή μιλάμε για το γνωστό σημείο, στο οποίο τα ελληνοτουρκικά σύνορα δεν ακολουθούν τον ρουν του ποταμού Έβρου, αλλά είναι χερσαία, για περίπου 12 χιλιόμετρα.

Μέσα σ’ αυτή την έκταση βρίσκεται το Κάραγατς, το οποίο παραχωρήθηκε στην Τουρκία για να μην πληρώσει η Ελλάδα αποζημιώσεις για καταστροφές που προκλήθηκαν από τον ελληνικό στρατό κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία.

Όλοι γνωρίζουμε ότι τον Ιούλιο του 1920, με την απελευθέρωση της Ανατολικής Θράκης, το εκλεκτό προάστιο της Αδριανούπολης το Κάραγατς μετονομάστηκε σε Ορεστιάδα. Ακολούθησε η Μικρασιατική Καταστροφή και η ανακωχή των Μουδανιών που δεν την υπέγραψε η Ελλάδα και διατάχθηκε από τους κατ’ όνομα… συμμάχους η εκκένωση της Ανατολικής Θράκης, από τους Έλληνες.

Η τηλεοπτική μετάδοση της ομιλίας μου στην Νέα Ορεστιάδα

Ευχαριστώ θερμά 

την Δημοτική Τηλεόραση 

της Νέας Ορεστιάδας,

για την τηλεοπτική κάλυψη 

της ομιλίας μου,

στις 11 Νοεμβρίου 2018

Η θλιβερή εκκένωση της Ανατολικής Θράκης, το 1922

*Η αίθουσα κατάμεστη...

Η Νέα Ορεστιάδα, μου έδωσε την Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018, μεγάλη χαρά, χάρη στην ευγενική πρόσκληση του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου της πόλης, να μιλήσω σε ειδική εκδήλωση με θέμα: «Η δραματική εκκένωση της Ανατολικής Θράκης το 1922- Μια αφήγηση, ένας λυγμός, μια διεθνής ατιμία» υπό την αιγίδα του Δήμου.

Η αίθουσα του Δημοτικού Πολιτιστικού Πολυκέντρου ήταν κατάμεστη, ενώ υπήρχαν και όρθιοι. Παρέστησαν μεταξύ άλλων, ο Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου κ.κ. Δαμασκηνός, οι βουλευτές Δημήτρης Ρίζος (ΣΥΡΙΖΑ) και Αναστάσιος Δημοσχάκης (ΝΔ) ο πρώην υφυπουργός Παιδείας Αλέξανδρος Δερμεντζόπουλος, ο δήμαρχος Διδυμοτείχου Παρασκευάς Πατσουρίδης, ο αντιδήμαρχος Ορεστιάδας Χρήστος Ορμανλίδης, πρώην δήμαρχοι της πόλης, εκπρόσωποι της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, των στρατιωτικών αρχών και άλλοι επίσημοι.

Με την ευκαιρία αυτής της ομιλίας, παρέδωσα στον πρόεδρο του Μουσείου κ. Πασχάλη Μαυρίδη μια σπάνια καρτ ποστάλ της Αδριανούπολης, της Πρωτοχρονιάς του 1908 με ιδιόγραφες ευχές από τον τότε υπολοχαγό Στυλιανό Γονατά, που δρούσε με το ψευδώνυμο Στέργιος Γρηγορίου, οργανώνοντας τον υπόδουλο Ελληνισμό της Θράκης, μαζί με άλλους αξιωματικούς.

Κατά τη διάρκεια της ομιλίας υπήρξε χαρακτηριστική διάχυτη συγκίνηση… Άλλωστε στο ακροατήριο υπήρχαν πολλοί απόγονοι προσφύγων της Ανατολικής Θράκης,που έχουν μεγαλώσει με τις αφηγήσεις των δικών τους ανθρώπων, που έζησαν αυτό το δράμα του 1922.

Ακούσθηκαν επίσης τραγούδια από τα  μέλη της Ενόργανης Θρακικής Χορωδίας του Μουσείου.

Η ομιλία μου συνοδεύτηκε από προβολή ψηφιακών εικόνων, σχετικών με το θέμα.

(Οι φωτογραφίες της εκδήλωσης που ακολουθούν, είναι των Γρηγόρη Αζορίδη και Σταύρου Παπαθανάκη).

                                                 *Μια αφήγηση, ένας λυγμός, 

μια διεθνήςατιμία.  

*Ομιλία του Παντελή Στεφ. Αθανασιάδη

στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο 

της Νέας Ορεστιάδας.

Καλησπέρα σας

                Όταν κοιτάζουμε πέρα από τον ποταμό Έβρο, το βλέμμα μας ταξιδεύει σε μια αλησμόνητη πατρίδα. Την ελληνική Ανατολική Θράκη, από την οποία τα διεθνή συμφέροντα το 1922, ξερίζωσαν τον ελληνισμό με τις πανάρχαιες ρίζες. Η βίαιη εκκένωση της Ανατολικής Θράκης, που με σημερινούς όρους θα την χαρακτηρίζαμε στυγνή εθνοκάθαρση, δεν έπαψε να αποτελεί καταδικαστέα πρακτική της τακτικής των μεγάλων κρατών, που επιβάλουν τις θελήσεις τους όχι με βάση τους ηθικούς νόμους, αλλά τα ανομολόγητα συμφέροντά τους.

                Αυτή την εκκένωση, όπως την είδε και ο Τύπος της εποχής εκείνης, έχω την τιμή να σας αφηγηθώ σήμερα, χάρη στην ευγενική πρόσκληση του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου της Νέας Ορεστιάδας και της Περιφέρειάς της.

*Ο ομιλητής

Τα ξεχασμένα 20 παλληκάρια της Ορεστιάδας, το 1940

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΟΡΕΣΤΙΑΣ» 

ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΚΑΡΑΓΑΤΣΙΑΝΩΝ,

Τεύχος Α14, 2017

*Στη φωτογραφία αυτή του 1941 ο πρώτος αριστερά όρθιος είναι ο Δημήτρης Μαρκακίδης, πατέρας του Γιάννη Μαρκακίδη (φωτογραφία από το αρχείο του).

Γράφει ο κ. Γιάννης Μαρκακίδης

                Αν και η ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας αποφασίστηκε από τη Συνθήκη του Νεϊγύ το Νοέμβριο του 1919, αρκετοί ήταν οι Έλληνες που προτίμησαν αρχικά τουλάχιστον να παραμείνουν στα χωριά τους με Βουλγαρική υπηκοότητα.

                Όταν όμως επικράτησε κλίμα εκφοβισμού τους από διάφορους παράγοντες εντός του Βουλγαρικού εδάφους, πολλοί ήταν αυτοί, που έστω καθυστερημένα μετά από μια δεκαετία σχεδόν (Δεκέμβριος 1929) αποφάσισαν να φύγουν και να έρθουν στην Ελληνική Επικράτεια. Μιλάμε για χωριά της Νοτιοανατολικής Βουλγαρίας κοντά στο νομό Έβρου, όπως τα σημερινά χωριά  Όρενετς και Εφρέμ.

                Με τα διαβατήρια (τους χορηγήθηκαν στο Σβίλενγκραντ) στα χέρια  γονείς και ανήλικα παιδιά πέρασαν στο ελληνικό έδαφος και εγκαταστάθηκαν εκεί όπου βρήκαν  δικούς τους ανθρώπους που είχαν έρθει πριν με την ανταλλαγή των πληθυσμών. Τα χωριά που τους δέχτηκαν ήταν κυρίως το Ορμένιο, η Φτελιά και ο Πύργος.

Οι εκδηλώσεις της Ορεστιάδας για το ΟΧΙ

*Η κ. Βέρα Μαυρίδου στην εκφώνηση της ομιλίας

Ολοκληρώθηκαν στη Νέα Ορεστιάδα, οι 9ήμερες πολιτιστικές εκδηλώσεις για τον εορτασμό της Εθνικής μας Επετείου της 28ης Οκτωβρίου 1940 με τίτλο «Θράκη- Ήπειρος: Προμαχώνες Ελληνισμού».

Ήταν μια συνδιοργάνωση  του  Ιστορικού Λαογραφικού Μουσείου της πόλης με τον Σύλλογο  Ηπειρωτών Βορείου Έβρου και Φίλων «ΑΠΕΙΡΩΤΑΝ» και το Πολιτιστικό Πολύκεντρο της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης Πολιτιστικής Ανάπτυξης Νέας Ορεστιάδας (ΔΗ.Κ.Ε.Π.Α.Ο.) με έκθεση φωτογραφιών από το έπος του Σαράντα, ομιλίες, επισκέψεις σχολείων και ποικίλες άλλες εκδηλώσεις. Ανάμεσα σ’ αυτές είχε προγραμματισθεί και μια ομιλία μου με θέμα «Το Άσμα Ηρωικό και Πένθιμο για τον Χαμένο Ανθυπολοχαγό της Αλβανίας, γράφτηκε για Θράκα Ανθυπολοχαγό». Επειδή δεν μπόρεσα να παρευρεθώ προσωπικά στην εκδήλωση, λόγω αναρρώσεως από ολική αρθροπλαστική αριστερού γόνατος,  την ομιλία μου εκφώνησε η διευθύντρια της Δημοτικής Ραδιοτηλεόρασης Νέας Ορεστιάδας και δημοσιογράφος, κ. Βέρα Μαυρίδου. 

Μέρες κατοχής: Αθήνα- Ορεστιάδα- Κάιρο. Ιστορίες διαφυγής

*Ο Χαράλαμπος Περογιαννάκης σε σκηνή στην έρημο. Πίσω από τη φωτογραφία του είχε γράψει ο ίδιος: Αεροδρόμιο Καμπούτ, παρά το Τομπρούκ 1943, 13 HELLENIC SQUADRON

*Αφήγηση της διαφυγής στη Μ. Ανατολή 

του αεροπόρου Χαράλαμπου Περογιαννάκη

Η διαφυγή Ελλήνων κατά την Κατοχή προς τη Μέση Ανατολή για να συμμετάσχουν στον αγώνα κατά του φασισμού και του ναζισμού, είναι μία από τις πολλές πτυχές της εποποιίας της Εθνικής Αντίστασης από ποικίλα μετερίζια. Κάθε διαφυγή και μια προσωπική ιστορία. Κάθε ιστορία και μια αγωνία. Οι κίνδυνοι δεν έπαψαν ποτέ να υπάρχουν.

Μια τέτοια αφήγηση κατοχικής διαφυγής έκανε το 2003, όταν πλέον είχε φτάσει σε ηλικία 88 ετών, ο ανώτατος αξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας Χαράλαμπος Περογιαννάκης, στον επί θυγατρί γαμπρό του ιατρό Ιωάννη Παν. Λεκατσά.  

                Ο Χαράλαμπος Περογιαννάκης, με καταγωγή από τους Παπαγιαννάδες Σητείας, υπήρξε ιπτάμενος της Πολεμικής Αεροπορίας της τάξης του 1939, της Σχολής Ικάρων.

                Το μέτωπο στην κυρίως Ελλάδα είχε καταρρεύσει όπως είναι γνωστό τον Απρίλιο του 1941. Όσοι επέζησαν από τη λαίλαπα των γερμανικών και των ιταλικών επιθέσεων, επέστρεψαν όπως- όπως στα σπίτια τους.