Το αποτυχόν «πείραμα Μαρκεζίνη»

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/1040757/gallery/epikairothta/politikh/to-apotyxon-peirama-markezinh

*8.10.1973. Η κυβέρνηση Μαρκεζίνη. Οι περισσότεροι πολιτικοί δεν συνέπραξαν στην επιχείρηση «φιλελευθεροποίησης» του δικτατορικού καθεστώτος. ΜΙΧΑΛΗΣ Γ. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ «ΕΛΛΑΔΑ 20ός ΑΙ., ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ»

Γράφει ο κ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΖΩΡΤΖΗΣ*

Στόχος του Παπαδόπουλου κατά την έναρξη της «πολιτικοποίησης» της «επαναστάσεως» ήταν η πραγματοποίηση του σχεδίου του για μετατροπή της Ελλάδας σε μια «τουρκικού τύπου δημοκρατία»: η δημιουργία μιας αδύναμης και ηγεμονευόμενης από τον ίδιο, πολιτειακής μορφής, που προσομοιάζει με την προβληματική και ελεγχόμενη τουρκική δημοκρατία, όπως αναδείχθηκε από τη μετάβαση του 1983.

Ωστόσο η 21η Απριλίου δεν ήταν μια δικτατορία που επιβλήθηκε από τη θεσμική στρατιωτική ιεραρχία, όπως η τουρκική, αλλά το δημιούργημα της ευκαιριακής συμμαχίας διαφόρων ετερόκλητων φραξιών του στρατού, αυτονομημένων από τον ιεραρχικό έλεγχο της ηγεσίας του, που επιθυμούσαν την ανάληψη της εξουσίας για την ικανοποίηση τόσο συντεχνιακών (διαιώνιση του ηγεμονικού ρόλου του στρατού επί της κοινωνίας), όσο και προσωπικών φιλοδοξιών τους (κατ’ εξαίρεσιν προαγωγές, ιεραρχική άνοδος, άλωση θέσεων στον κρατικό μηχανισμό κ.λπ.).

Παρότι η εσωτερική ηγεμονία του Παπαδόπουλου επί των λοιπών φραξιών φαινόταν να έχει σε σημαντικό βαθμό πραγματωθεί το καλοκαίρι του 1973, δύο παράγοντες εμπόδιζαν τον αυτο-μετασχηματισμό της 21ης Απριλίου στην επιθυμητή από εκείνον «δημοκρατία»: η πλήρης έλλειψη πολιτικών συμμαχιών με διακριτό στίγμα και βαρύνουσα επίδραση στην κοινωνία, καθώς και η απώλεια του ελέγχου του στρατού προς όφελος του διοικητή της ΕΣΑ ταξίαρχου Ιωαννίδη, του μόνου πραξικοπηματία που ποτέ δεν έβγαλε τη στολή. Για τον πρώτο παράγοντα ο Παπαδόπουλος στράφηκε στον Μαρκεζίνη, μοναδικό πολιτικό που αποδέχθηκε να παράσχει νομιμοποίηση στην προσπάθειά του – όχι χωρίς όρους και κάποιες ενστάσεις. Για τον δεύτερο παράγοντα, προτίμησε να αποφύγει την κατά μέτωπο αντιπαράθεση, με μοιραίες για τον ίδιο συνέπειες.

Η ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΡΑΒΟΪΣΡΑΗΛΙΝΟ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1973

*Οι δύο δικτάτορες Γεώργιος Παπαδόπουλος και Δημήτριος Ιωαννίδης

 Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

  

Οι κρίσεις που εκδηλώθηκαν, συνεχόμενες σχεδόν ανά δεκαετία μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο χώρο της Μέσης Ανατολής, δεν είχαν πάντοτε την ίδια αφορμή, είχαν όμως κοινή αφετηρία, το πετρέλαιο. Η εκμετάλλευσή του προκάλεσε τις πρώτες αναταραχές στα κράτη του Αραβικού κόσμου, οργανωμένες στη βάση αντιαποικιακών συνθημάτων κατά των ξένων εταιρειών της Δύσης, που ήταν εγκατεστημένες στα εδάφη τους.

Οι Αραβο-Ισραηλινοί Πόλεμοι το 1948, το 1957, το 1967, ο γνωστός Πόλεμος των Έξι Ημερών, και το 1973 από 6ης μέχρι 26ης Οκτωβρίου, ο γνωστός Πόλεμος του Γιομ Κιπούρ, από την ομώνυμη θρησκευτική εορτή του Εβραϊκού ημερολογίου με την οποία συνέπεσε, αποτέλεσαν πηγή αστάθειας στην περιοχή, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα με την προσθήκη και άλλων αιτιών.

Ο Σπύρος Μαρκεζίνης στη Μόσχα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  

http://www.kathimerini.gr/815696/article/epikairothta/ellada/o-spyros-markezinhs-sth-mosxa

*Οι προτάσεις του Σπύρου Μαρκεζίνη εντάσσονταν στην ευρύτερη προσπάθειά του να προσφέρει μια εναλλακτική προς την ΕΡΕ πολιτική στον ελληνικό αστικό χώρο.

Γράφει ο κ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΠΑΝΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΣ*

          Προς τα μέσα του 1953, επί κυβερνήσεως Ελληνικού Συναγερμού, οι σχέσεις της Ελλάδας με τις ανατολικές χώρες έδειχναν να εξομαλύνονται. Το 1953-54 συνήφθησαν μεγάλες εμπορικές συμφωνίες, πρώτα με την Πολωνία, και κατόπιν με τις βαλκανικές χώρες- πλην της Ρουμανίας και της Αλβανίας- και με την Ανατολική Γερμανία. Τον Σεπτέμβριο του 1953 η Μόσχα απέστειλε πρεσβευτή στην Αθήνα και τον Μάιο του 1954 αποκαταστάθηκαν οι διπλωματικές σχέσεις με τη Σόφια.

          Αυτό το «ανατολικό άνοιγμα» αντικατόπτριζε τις προσωπικές αντιλήψεις του Σπύρου Μαρκεζίνη, υπουργού Συντονισμού στην κυβέρνηση Αλέξανδρου Παπάγου έως την άνοιξη του 1954, σχετικά με τη φύση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Στην τρίτομη «Σύγχρονη Πολιτική Ιστορία της Ελλάδος», ο ίδιος αναφέρει ότι, ως υπουργός Συντονισμού, σχεδίαζε να πραγματοποιήσει επίσκεψη στη Μόσχα, που θα συνέβαλλε στην «οριστική κατοχύρωση της εσωτερικής ειρήνης και στην ενίσχυση της διεθνούς θέσεως της Ελλάδος». Ωστόσο, συνεχίζει, ο Παπάγος διαφώνησε με το ταξίδι εκείνο, αδυνατώντας να υπερβεί το παρελθόν του Εμφυλίου Πολέμου και να υιοθετήσει τελικά την πολιτική της λήθης που προωθούσε ο Μαρκεζίνης.

Αλέξανδρος Παπάγος: Δημιουργός μιας νέας πολιτικής παράταξης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/760450/article/epikairothta/ellada/dhmioyrgos-mias-neas-politikhs-parata3hs

*10 Νοεμβρίου 1952. Περιοδεία Παπάγου με τον Καραμανλή στον νομό Σερρών. 

Ο Παπάγος εξέφρασε μια υπαρκτή κοινωνική δυναμική, δεν την κατασκεύασε.

Γράφει ο κ. ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

          Στην έναρξη της μετεμφυλιακής εποχής, το 1949-50, ο Αλέξανδρος Παπάγος ήταν αδιαμφισβήτητα ο πλέον επιτυχημένος στρατιωτικός στην ιστορία του ελληνικού κράτους: νικητής δύο πολέμων, του ελληνοϊταλικού το 1940-41 και του εμφυλίου το 1949.

          Ασφαλώς, η κυβερνητική νίκη στον εμφύλιο πόλεμο, δεν οφείλεται μόνον στις ικανότητες του Παπάγου ως στρατηγικού σχεδιαστή: επενήργησαν πολλοί παράγοντες, όπως η αμερικανική βοήθεια, η σύμπηξη ενός τεράστιου πολιτικού και κοινωνικού μετώπου (από τη Δεξιά έως την Κεντροαριστερά) αποφασισμένου να διασφαλίσει την παραμονή της Ελλάδας στη Δύση, αλλά και οι μεγάλες πολιτικές και κοινωνικές αδυναμίες του ΚΚΕ.

Η κρίση στις σχέσεις Παπάγου- Μαρκεζίνη

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_15/09/2013_533452

*Από αριστερά: Στέφανος Στεφανόπουλος, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, 

Αλέξανδρος Παπάγος, Παναγιώτης Πουλίτσας (υπηρεσιακός πρωθυπουργός) Σπυρίδων Μαρκεζίνης

*Ποιες ήταν οι συνέπειες της διαφωνίας τους

και πόσο επηρεάστηκαν η οικονομική

και η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας

59 χρόνια πριν

Του Σωτήρη Ριζά*

          Η διαφωνία και εν συνεχεία η ρήξη στις σχέσεις μεταξύ του πρωθυπουργού Αλέξανδρου Παπάγου και του υπουργού Συντονισμού Σπύρου Μαρκεζίνη τον Απρίλιο του 1954 δεν είχε τόσο άμεσες πολιτικές συνέπειες, όπως η διαφωνία του Κωνσταντίνου Καραμανλή με τους Παναγή Παπαληγούρα και Γεώργιο Ράλλη το 1958, που οδήγησε σε νέες εκλογές, ή η ρήξη του Γεωργίου Παπανδρέου με ισχυρά στελέχη της Ένωσης Κέντρου το 1965, που οδήγησε στην ανατροπή της κυβέρνησης του Κέντρου και σε μια μακρά πολιτική κρίση.

          Ο στρατάρχης Παπάγος διατήρησε την πρωθυπουργία έως τον θάνατό του, τον Οκτώβριο του 1955, και το κυβερνών κόμμα του Ελληνικού Συναγερμού την κοινοβουλευτική του πλειοψηφία παρά την αποχώρηση 25 βουλευτών, οι οποίοι συντάχθηκαν με τον Μαρκεζίνη το 1954. Πιο ενδιαφέρον ήταν το προσωπικό υπόβαθρο της διαφωνίας καθώς και πολιτικές προεκτάσεις που αφορούσαν την οικονομική και εξωτερική πολιτική, οι οποίες όμως δεν διαλευκάνθηκαν πλήρως.

Η επίσκεψη Αντενάουερ στην Ελλάδα, το 1954

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_08/09/2013_532702

*Ο Αντενάουερ, επισκέπτεται την Σαντορίνη. 

Ο αρχαιολόγος παππούς του υπήρξε ο πρώτος ανασκαφέας του νησιού 

*Στο τραπέζι η εξωτερική πολιτική

και η οικονομική συνεργασία

υπό τη βαριά σκιά

του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου 59 χρόνια πριν

Του Δημήτρη Κ. Αποστολόπουλου*

          Με δεδομένη την «ιστορική υποθήκη» της ναζιστικής κατοχής ξεκινούσε η επανασύναψη των σχέσεων Ελλάδας και Γερμανίας στις αρχές της δεκαετίας του 1950.

          Παρά τις μεγάλες απώλειες του πληθυσμού, που ήλθαν ως αποτέλεσμα των βίαιων αντιποίνων και του λιμού, αλλά και τις τεράστιες υλικές καταστροφές σε υποδομές, πόλεις και χωριά, οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις της χώρας θα έδειχναν καλή πίστη, πιστεύοντας ότι η νέα Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας διέφερε ριζικά από το Τρίτο Ράιχ. Ηδη τον Οκτώβριο του 1950 ο αντιπρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης, Γεώργιος Παπανδρέου, πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στη Δυτική Γερμανία με στόχο- πέρα από τις γενικότερες οικονομικές επαφές- να ξανακερδίσουν τα ελληνικά καπνά την παραδοσιακή τους θέση στη γερμανική αγορά, στόχος που επιτεύχθηκε με την υπογραφή σχετικής συμφωνίας.

Η συμφωνία για τις βάσεις στην Ελλάδα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_21/07/2013_527489

*Οι εξοπλισμοί σφράγισαν τη εποχή του Ψυχρού Πολέμου

*Οι κυβερνήσεις του Κέντρου και του Παπάγου

τις θεωρούσαν εξαιρετικά σημαντικές

για την ασφάλεια της χώρας

Του Λυκούργου Κουρκουβέλα*

            Η αύξηση της έντασης του Ψυχρού Πολέμου από τα τέλη της δεκαετίας του 1940 και η συνακόλουθη στρατιωτικοποίηση της αμερικανικής στρατηγικής της «ανάσχεσης» είχαν ως αποτέλεσμα την επέκταση του φαινομένου της εγκατάστασης αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων στη γεωγραφική περίμετρο του σοβιετικού συνασπισμού.

            Ιδιαίτερα μέσα στη δεκαετία του 1950 η εγκατάσταση αμερικανικών βάσεων σε όλη την υφήλιο αποτέλεσε μια από τις βασικές στρατηγικές των ΗΠΑ μέχρι την κατίσχυση των πυρηνικών πυραύλων μέσου και διηπειρωτικού βεληνεκούς, που άλλαξε σταδιακά το στρατηγικό τοπίο από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 και έπειτα. 

Η υποτίμηση της δραχμής, το 1953

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ                                                                                                           http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_23/06/2013_524520

*Πρώτο θέμα σε όλες τις εφημερίδες της 10ης Απριλίου 1953 η υποτίμηση

*Η μετάβαση στην ανάπτυξη της οικονομίας

περιελάμβανε μεταρρυθμίσεις

και αποκατάσταση του ρόλου της αγοράς

60 χρόνια πριν

Του κ. Πάνου Καζάκου*

          Καθώς ολοκληρωνόταν η ανασυγκρότηση της χώρας με το τέλος του Εμφυλίου, οι κυβερνήσεις έπρεπε να στρέψουν την προσοχή τους σε δύο μείζονα ζητήματα- στη σταθεροποίηση και στην ανάπτυξη της οικονομίας.

          Η νομισματική μεταρρύθμιση της 9ης Απριλίου 1953 και η δέσμη συμπληρωματικών μέτρων και πρωτοβουλιών που τη συνόδευσαν, εγκαινίασαν μια νέα εποχή στην οικονομική πολιτική. Κάπως σχηματικά, σηματοδότησαν τη μετάβαση από τη διαχείριση της υπανάπτυξης (και, συναφώς, της φτώχειας και εξάρτησης από ξένους πόρους) στην αναζήτηση και αξιοποίηση δυνατοτήτων και ευκαιριών.

          Η πολιτική εκείνη, που συνδέθηκε με το όνομα του Σπύρου Μαρκεζίνη, έχει ενδιαφέρον και λόγω της οικονομικής συγκυρίας στη σημερινή Ελλάδα, όπου πολλοί απαιτούν την επιστροφή στη δραχμή. Αλλά, στη δεκαετία του ’50 η υποτίμηση αποτέλεσε μέρος μιας στρατηγικής υπέρβασης του status quo, ενώ σήμερα ο κίνδυνος είναι να αποτελέσει μέσο για την (αδύνατη εν τέλει) προάσπισή του!

Η νέα Δεξιά και ο Ελληνικός Συναγερμός

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_24/02/2013_512290

*Η κεντρώα εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ για τον εκλογικό θρίαμβο του Αλέξανδρου Παπάγου, 
τον Νοέμβριο του 1952

*Η κάθοδος του στρατάρχη Αλέξανδρου Παπάγου

στην πολιτική, είχε στόχο

την αναμόρφωση της συντηρητικής παράταξης

Του κ. Χρήστου Χρηστίδη*

          Αν ένα από τα κύρια αιτήματα της ελληνικής κοινωνίας, κατά την πρώτη μεταπολεμική περίοδο, ήταν η αποτελεσματική διακυβέρνηση, ο συσχετισμός δυνάμεων που είχε προκύψει από τις εκλογές του Μαρτίου του 1950 σίγουρα δεν παρείχε τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ικανοποίησή του.

          Η φθορά του Λαϊκού Κόμματος και του Κόμματος των Φιλελευθέρων, σε συνδυασμό με τον κατακερματισμό των πολιτικών παρατάξεων, δημιούργησε εύλογους φόβους ακυβερνησίας. Πράγματι, το διάστημα που ακολούθησε τις εκλογές χαρακτηρίστηκε από συνεχείς κυβερνητικές μεταβολές, συγκροτήσεις βραχύβιων κοινοβουλευτικών συμμαχιών και έντονες αντιπαραθέσεις μεταξύ των εκάστοτε κυβερνητικών εταίρων. Παράλληλα, το ρευστό πολιτικό κλίμα ενέτειναν και οι διαρκείς παρεμβάσεις από πλευράς τόσο των Ανακτόρων όσο και των Αμερικανών.

Το Πολυτεχνείο, η χούντα και ο Κίσινγκερ

Από το ΒΗΜΑ

http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=409144&wordsinarticle=Τομαή

*Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου 1973. Η πτώση της κεντρικής πύλης 

από το τεθωρακισμένο

Πολλές φορές στο παρελθόν έχει διατυπωθεί η άποψη, ότι τη χούντα του Γεώργιου Παπαδόπουλου και τη δοτή κυβέρνηση του Σπύρου Μαρκεζίνη, που θα οδηγούσε τη χώρα σε εκλογές, έρριξαν οι Αμερικανοί, γιατί Παπαδόπουλος και Μαρκεζίνης, δεν επέτρεψαν στα αμερικανικά αεροπλάνα χρησιμοποιώντας τον ελληνικό ενάεριο χώρο και τα ελληνικά αεροδρόμια, να ενισχύσουν το Ισραήλ στον λεγόμενο αιγυπτο-ισραηλινό πόλεμο του "Γιομ Κιπούρ" τον Οκτώβριο του 1973. Στην εφημερίδα "Το Βήμα" διεξήχθη πρόσφατα ένας διάλογος για το θέμα αυτό, που αφορά την πρόσφατη σχετικά ιστορία μας. Κρίνω σκόπιμο να αναδημοσιεύσω τη σχετική αλληλογραφία πρωταγωνιστών της σκοτεινής εκείνης περιόδου:

«Το Βήμα» έλαβε και ευχαρίστως δημοσιεύει επιστολή του πρέσβεως επί τιμή κ.Αντωνίου Ι.Κοραντή, που αποκαλύπτει άγνωστα πολιτικοδιπλωματικά παρασκήνια. Επιβεβαιώνει ιδιαιτέρως την ανάμειξη της αμερικανικής ηγεσίας στα ελληνικά πράγματα, με εργαλείο την απριλιανή Χούντα που την πέταξε (ο Κίσινγκερ τον Γ. Παπαδόπουλο ) σαν στυμμένο λεμόνι όταν επέστη ο χρόνος...