Μια απόπειρα ψύχραιμης προσέγγισης του Κυπριακού

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   http://www.kathimerini.gr/1025651/article/politismos/vivlio/mia-apopeira-yyxraimhs-proseggishs-toy-kypriakoy

*ΕYΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Ο διάλογος Γιώργου Σεφέρη -

Ευάγγελου Αβέρωφ,

Οι συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου

Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2019, σελ. 348

Γράφει ο κ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΠΟΥΜΠΑΡΗΣ*

Είναι βέβαιο πως ποτέ ένα βιβλίο δεν λέει «όλη την ιστορία». Μπορεί όμως να συμβάλει στην πληρέστερη κατανόησή της, ακόμα και αν –ή, κυρίως, επειδή– αναφέρεται σε ένα ζήτημα που προκαλεί έντονες συζητήσεις, συνδεδεμένες με πόνο, πίκρα και μια ανοικτή πληγή.

Αναμφίβολα, το Κυπριακό είναι ένα μείζον ζήτημα για όλους μας, ανεξάρτητα από το μετερίζι που βρισκόμαστε και τη γνώση που έχουμε γι’ αυτό. Είναι γνωστό, άλλωστε, πως όσοι συγγράφουν σύγχρονη ιστορία βρίσκονται συχνά στο στόχαστρο, γιατί τα όρια ανάμεσα στη βιωματική γνώση και την επιστημονική είναι ρευστά, δυσδιάκριτα και η υπέρβαση του βιώματος επώδυνη.

Με την ευκαιρία συμπλήρωσης 60 ετών από τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου, ένας από τους πιο έγκριτους μελετητές του Κυπριακού, ο Ευάνθης Χατζηβασιλείου, καθηγητής Ιστορίας του Μεταπολεμικού Κόσμου στο ΕΚΠΑ,  επιχειρεί να τις προσεγγίσει με τον φακό του στραμμένο σε δύο από τους πρωταγωνιστές της περιόδου. Τον Ευάγγελο Αβέρωφ-Τοσίτσα και τον Γιώργο Σεφεριάδη.

Αφετηρία, χωρίς αμφιβολία, για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου αποτέλεσε, μεταξύ άλλων, η κυκλοφορία το 2018 του βιβλίου του Γιώργου Γεωργή «Σεφέρης- Αβέρωφ, Η Ρήξη» (Καστανιώτης). Μεταξύ των δύο βιβλίων πραγματοποιείται ένας ζωηρός διάλογος, πιο συναισθηματικά από την πλευρά του κ. Γεωργή, πιο νηφάλια από την πλευρά του κ. Χατζηβασιλείου, αλλά με επιστημονικό κύρος αμφοτέρων.

Άποψη: «Προγράμματα» σπουδών Ιστορίας στη δημόσια εκπαίδευση

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  

http://www.kathimerini.gr/995749/article/epikairothta/ellada/apoyh-programmata-spoydwn-istorias-sth-dhmosia-ekpaideysh

*Η πρόσοψη του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων

Του κ. ΕΥΑΝΘΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Πριν από λίγες ημέρες, το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής ανακοίνωσε τα αναθεωρημένα προγράμματα σπουδών για το μάθημα της Ιστορίας, από τη Γ΄ Δημοτικού έως και την Α΄ Λυκείου. 

Στο παρόν άρθρο δεν θα εξετάσουμε ζητήματα ουσίας: π.χ. τη σαφή (και άκριτη) υιοθέτηση της άποψης στο πρόγραμμα ότι το έθνος, ιστορικά, δεν είναι μια πολιτισμική κοινότητα αλλά μια κατασκευή του κράτους (βλ. π.χ. ότι στο πρόγραμμα της E΄ Δημοτικού απουσιάζει η λέξη «Έλληνας» για την περίοδο από το 1453 ώς το 1821 – υπάρχουν μόνον οι λέξεις «χριστιανοί», «ορθόδοξοι», «ελληνορθόδοξοι» και «ελληνόφωνοι»). Ας αφήσουμε ότι προτείνεται, ως προς τη διδασκαλία για την οθωμανική αυτοκρατορία, η προβολή της ταινίας «Πολίτικη κουζίνα», η οποία δεν αναφέρεται στην οθωμανική αυτοκρατορία, αλλά στις διοικητικές πρακτικές του κεμαλισμού. Θα επικεντρωθούμε σε ζητήματα δομής και οργάνωσης των προγραμμάτων σπουδών.

Η πρώτη κυβέρνηση της Ενώσεως Κέντρου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/857082/article/epikairothta/ellada/prwth-kyvernhsh-enwsews-kentroy

*Ο Γ. Παπανδρέου περιστοιχιζόμενος από τον Γ. Νόβα, δεξιά του, και τον Σοφοκλή Βενιζέλο, αριστερά του, και άλλα μέλη της πρώτης κυβέρνησης της Ενώσεως Κέντρου, μετά τη νίκη του κόμματός του στις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου 1963.

Γράφει ο κ. ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Οι εκλογές της 3ης Νοεμβρίου 1963 και η ανάθεση της πρωθυπουργίας στον Γεώργιο Παπανδρέου από τον βασιλιά Παύλο, τρεις ημέρες αργότερα, επανέφεραν το Κέντρο στην εξουσία, έντεκα χρόνια μετά τη συντριπτική νίκη του στρατάρχη Παπάγου το 1952.

Με μια πρώτη ματιά, η εξέλιξη αυτή παρέπεμπε σε σχετική ομαλοποίηση της ελληνικής πολιτικής ζωής: η Ένωσις Κέντρου ήταν ένα αστικό κόμμα, που διέθετε ηγεσία υψηλής ποιότητας: Γ. Παπανδρέου, Σ. Βενιζέλος, Κ. Μητσοτάκης, Γ. Μαύρος, κ.ά. Η ενοποίηση των δυνάμεων του παλαιοβενιζελικού χώρου το 1961– για πρώτη φορά μετά τις εκλογές του 1920– τούς επέτρεψε να διεκδικήσουν την εξουσία από τη νέα Δεξιά, που είχε αναδυθεί μετά το 1952 και ιδίως μετά το 1956. Χαρακτηριζόμενη από ορμητική ρητορεία, και προβάλλοντας τους βασικούς στόχους της ανάπτυξης και της ένταξης στη Δύση, η ‘Ενωσις Κέντρου καλείτο να συνεχίσει– και να επεκτείνει σε νέους τομείς– την ανοδική πορεία της χώρας. Άλλωστε, η ανάπτυξη μιας ολόκληρης κοινωνίας δεν μπορούσε να βασίζεται αποκλειστικά στην ύπαρξη ενός και μόνον κυβερνητικού επιτελείου– της ΕΡΕ υπό τον Κ. Καραμανλή. Έπρεπε να βασίζεται στην εναλλαγή στην εξουσία κομμάτων που θα συνέκλιναν σε τούτη τη βασική στόχευση.

Ο ασυμβίβαστος Ίων Δραγούμης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.kathimerini.gr/849205/article/politismos/vivlio/o-asymvivastos-iwn-dragoymhs

 *Μια βιογραφία του δολοφονηθέντος πολιτικού και διανοουμένου στην οποία απεικονίζεται καθαρά και η εποχή του

Γράφει ο κ.  ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

                Άνθρωπος ορμητικός, γοητευτικός και ιδιόρρυθμος, επιφανές μέλος της ελίτ, διπλωμάτης, ήρωας ενός εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα (του Μακεδονικού), πολιτικός, διανοούμενος, ο Ίων Δραγούμης συγκαταλέγεται μεταξύ των ηγετών του αντιβενιζελισμού κατά τον Εθνικό Διχασμό. Το στοιχείο, ωστόσο, που δημιουργεί τον μύθο του είναι το γεγονός ότι δολοφονήθηκε, σε ηλικία μόλις 42 ετών, σε περιστάσεις που, σε μεγάλο βαθμό, παραμένουν αδιευκρίνιστες.

                Ο Δραγούμης δεν πρόλαβε να αποδομηθεί από την άσκηση και τη φθορά της εξουσίας, να κάνει πολιτικούς συμβιβασμούς ή απλώς να εμφανίσει τις ρυτίδες της μεγάλης ηλικίας. Και όμως, η μελέτη του από την επιστημονική κοινότητα δεν υπήρξε ικανοποιητική. Η βιογραφία αποτελεί είδος που, έως πολύ πρόσφατα, δεν καλλιεργήθηκε σε μια χώρα στην οποία ο Εθνικός Διχασμός εύκολα οδηγούσε σε θεοποίηση ή σε δαιμονοποίηση των προσώπων. Έτσι, ο Δραγούμης παρέμεινε στο περιθώριο της έρευνας, κάτι που τελικά διευκόλυνε τη διεκδίκησή του από την άκρα Δεξιά.

Αλέξανδρος Παπάγος: Δημιουργός μιας νέας πολιτικής παράταξης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/760450/article/epikairothta/ellada/dhmioyrgos-mias-neas-politikhs-parata3hs

*10 Νοεμβρίου 1952. Περιοδεία Παπάγου με τον Καραμανλή στον νομό Σερρών. 

Ο Παπάγος εξέφρασε μια υπαρκτή κοινωνική δυναμική, δεν την κατασκεύασε.

Γράφει ο κ. ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

          Στην έναρξη της μετεμφυλιακής εποχής, το 1949-50, ο Αλέξανδρος Παπάγος ήταν αδιαμφισβήτητα ο πλέον επιτυχημένος στρατιωτικός στην ιστορία του ελληνικού κράτους: νικητής δύο πολέμων, του ελληνοϊταλικού το 1940-41 και του εμφυλίου το 1949.

          Ασφαλώς, η κυβερνητική νίκη στον εμφύλιο πόλεμο, δεν οφείλεται μόνον στις ικανότητες του Παπάγου ως στρατηγικού σχεδιαστή: επενήργησαν πολλοί παράγοντες, όπως η αμερικανική βοήθεια, η σύμπηξη ενός τεράστιου πολιτικού και κοινωνικού μετώπου (από τη Δεξιά έως την Κεντροαριστερά) αποφασισμένου να διασφαλίσει την παραμονή της Ελλάδας στη Δύση, αλλά και οι μεγάλες πολιτικές και κοινωνικές αδυναμίες του ΚΚΕ.

Οι διαφωνίες Βενιζέλου- Μεταξά

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=278281

*Στιγμές θριάμβου για τον Βενιζέλο

*Ένα αξιόλογο άρθρο του κ. Ευάνθη Χατζηβασιλείου, που δημοσιεύθηκε παλιότερα στο ΒΗΜΑ και θεωρώ, πως αντιμετωπίζει ένα κρίσιμο ζήτημα της νεώτερης ελληνικής ιστορίας (από τότε άρχισε ο Διχασμός) με την πρέπουσα νηφαλιότητα.  
-Να θυμίσω επίσης ότι σαν σήμερα το 1936 πέθανε στο Παρίσι ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Για τους θανάτους  του 1936 βλέπε στο  http://sitalkisking.blogspot.com/2011/01/1936.html

Του κ. Ευάνθη Χατζηβασιλείου*

Ένας από τους ενδιαφέροντες «διαλόγους» στη νεότερη ελληνική ιστορία αφορά τη διαφωνία του Ελευθερίου Βενιζέλου και του Ιωάννη Μεταξά το 1915 (για την επιχείρηση των Δαρδανελίων και την έξοδο της Ελλάδας στον Μεγάλο Πόλεμο), στην οποία ενεπλάκη και το ζήτημα της Μικράς Ασίας.

Οι θέσεις του Βενιζέλου ενσωματώθηκαν στα τρία υπομνήματά του προς τον βασιλιά· του Μεταξά, στα δύο υπομνήματά του τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 1915. Τα έγγραφα αυτά αναδεικνύουν την υψηλής ποιότητας ανάλυση και των δύο ανδρών, στις θέσεις των οποίων όμως ενσωματώνονταν διαφορετικές οπτικές.

Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΝΑΤΟ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_2_19/02/2012_473099 *Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ *Η υπογραφή του Συμφώνου το 1949  αποτέλεσε κομβικό σημείο  για την εξέλιξη του Ψυχρού Πολέμου Επιμέλεια: Στέφανος Xελιδόνης Πριν από εξήντα χρόνια ακριβώς, η Ελλάδα μαζί με την Τουρκία προσχώρησαν στο ΝΑΤΟ.  Η ένταξή τους στις 18 Φεβρουαρίου 1952 σηματοδοτούσε την πρώτη διεύρυνση του Οργανισμού του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, ο οποίος είχε ιδρυθεί από δώδεκα κράτη στις 4 Απριλίου 1949 προκειμένου η Δυτική Ευρώπη να αποκτήσει μία αίσθηση ασφάλειας έναντι της σοβιετικής απειλής, επικυρώνοντας έτσι και στο στρατιωτικό πεδίο τη διαίρεση της Γηραιάς Ηπείρου. Ηταν η πρώτη φορά που η Ελλάδα μετείχε σε μία μεγάλη συμμαχία, σε συνθήκες τυπικής ισότητας, μαζί με τις Μεγάλες Δυνάμεις της Δύσης. Εκτοτε, η ελληνική συμμετοχή στο ΝΑΤΟ αποτέλεσε ένα από τα μεγάλα θέματα της δημόσιας συζήτησης στη χώρα μας. Ακολούθησε η ένταξη της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, το 1955, η οποία προκάλεσε ως αντίδραση τη σύναψη του Συμφώνου της Βαρσοβίας από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.

Το Σχέδιο Μάρσαλ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_100001_11/12/2011_465794

 *Η παροχή βοήθειας στην κατεστραμμένη Ευρώπη μέσω του Σχεδίου Μάρσαλ

 *Συνέβαλε ουσιαστικά στην οργάνωση 

και αναμόρφωσητης κατεστραμμένης 

από τον πόλεμο Δύσης64 χρόνια πριν.

Επιμέλεια: Στέφανος Xελιδόνης

Την επαύριον του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Γηραιά Ήπειρος, με τις εξαθλιωμένες μάζες της, διαλυμένη και διαιρεμένη, μετρούσε τις πληγές της.

Η ΕΣΣΔ είχε επιβάλει τη βούλησή της στην Ανατολική Ευρώπη, ενώ ως προς τη Δυτική Ευρώπη, το μέλλον παρουσιαζόταν ζοφερό: ο βαρύς χειμώνας του 1946-47 δημιουργούσε φόβους για την πορεία των οικονομιών και επιβάρυνε ένα ήδη δυσμενές ψυχολογικό κλίμα, τόσο ώστε να φοβούνται οι δυτικοευρωπαϊκές κυβερνήσεις μια εσωτερική αναταραχή στις χώρες τους ή και ενίσχυση των κομμουνιστών.

Το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_2_24/07/2011_450152

*Η κατάληψη του Ράιχσταγκ από τους Σοβιετικούς

*Οι ασύμπτωτες ιδεολογικές προσεγγίσεις και 

στρατηγικές προτεραιότητες ΗΠΑ και ΕΣΣΔ 

οδήγησαν σύντομα στον Ψυχρό πόλεμο 

66 χρόνια πριν

Του Ευάνθη Xατζηβασιλείου*

Οπως όλα τα κοσμογονικά γεγονότα, το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου έφερνε μαζί του μεγάλες ελπίδες και εκπλήξεις. Σίγουρα, έφερνε την προσδοκία ενός καινούργιου κόσμου: κατά απαράβατο κανόνα, οι μαχητές που μετέχουν σε μια τέτοια σύγκρουση δεν πολεμούν ποτέ απλώς και μόνον για την επιστροφή σε μια προπολεμική «ομαλότητα». Μάχονται, πάνω από όλα, για ένα καλύτερο αύριο.

Πώς όμως θα ήταν οργανωμένη η ανθρώπινη κοινωνία σε αυτόν τον «καλύτερο κόσμο»; Στο επίπεδο αυτό, μεταξύ των τριών νικητριών δυνάμεων- ΗΠΑ, ΕΣΣΔ και Βρετανία- δεν υπήρχε, και δεν μπορούσε να υπάρξει, συμφωνία.

Η «Μεγάλη Συμμαχία», που είχε καταβάλει τον Αξονα, είχε διαμορφωθεί αναγκαστικά, λόγω γερμανικών και ιαπωνικών πρωτοβουλιών- κυρίως της γερμανικής εισβολής στη Σοβιετική Ενωση και της ιαπωνικής επίθεσης στο Περλ Χάρμπορ.