Γεώργιος Ράλλης vs Ευάγγελου Αβέρωφ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

https://www.kathimerini.gr/world/562363171/georgios-rallis-vs-eyaggeloy-averof/

*10 Μαΐου 1980. Ο Γεώργιος Ράλλης ορκίζεται πρωθυπουργός μετά την εκλογή του ως προέδρου της Ν.Δ. Στην ψηφοφορία που έγινε στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος επικράτησε με 88 ψήφους έναντι 84 του Ευ. Αβέρωφ. Φωτ. ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ

 

 

 

*Η εκλογή του πρώτου στην πρωθυπουργία

σηματοδοτεί την είσοδο της ΝΔ

σε φάση εσωστρέφειας

 

Γράφει ο κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου*

 

Ο Κωνσταντίνος Καραµανλής, από το 1955 είχε συγκεντρώσει γύρω του ένα επιτελείο εκλεκτών και ιδιαίτερα ικανών ανθρώπων. Από αυτούς, τρεις έγιναν πρωθυπουργοί (Γ. Ράλλης, Ξ. Ζολώτας, Κ. Μητσοτάκης), δύο Πρόεδροι της Δημοκρατίας (Κ. Τσάτσος, Κ. Στεφανόπουλος). Από τα υπόλοιπα, εξίσου ικανά μέλη του επιτελείου του, ο Π. Παπαληγούρας ασθένησε και αποσύρθηκε πριν ανακύψει θέμα διαδοχής, ο Κ. Παπακωνσταντίνου δεν έθεσε υποψηφιότητα και ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας ηττήθηκε στην εκλογή από την Κοινοβουλευτική Ομάδα το 1980 και έγινε το 1981 πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, προκαλώντας τη ριζική οργανωτική της αναμόρφωση.

Η διαδοχή του Καραμανλή ήταν λογικό να προκαλέσει ενδοκομματική αναστάτωση. Ο Μακεδόνας πολιτικός είχε διατηρήσει τα πρωτεία στην παράταξή του το 1955-63 και το 1974-80, ενώ ακόμη και τα χρόνια 1963-74, όταν η παράταξη είχε ηγέτη τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, τούτο έγινε, στην πράξη, έπειτα από υπόδειξή του από τον ίδιο τον Καραμανλή. Η απόσυρσή του, οριστική πλέον, έπειτα από 14 χρόνια στην ηγεσία της κυβέρνησης (η μακρότερη πρωθυπουργική θητεία στην ελληνική πολιτική Ιστορία), εύλογα δημιουργούσε και ανασφάλεια στο κοινό της, που είχε μάθει να τον θεωρεί ως σταθερά. Σε αυτή την εσωκομματική αντιπαράθεση αναμετρήθηκαν δύο κορυφαίοι συνεργάτες του, ο Γεώργιος Ράλλης και ο Ευάγγελος Αβέρωφ. Στις 8 Μαΐου 1980 η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Δημοκρατίας εξέλεξε τον Ράλλη με ψήφους 88, έναντι 84 που έλαβε ο Αβέρωφ.

Το βράδυ που άλλαξε η πορεία της Ελλάδας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/world/562082779/to-vrady-poy-allaxe-i-poreia-tis-elladas/

*Ο Κων. Καραμανλής συνυπογράφει τη συμφωνία προσχώρησης της Ελλάδας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες μαζί με τον υπ. Εξωτερικών Γεώργιο Ράλλη (αριστερά) και τον υπουργό αρμόδιο για θέματα ΕΟΚ, Γεώργιο Κοντογεώργη. Φωτ. ΜΙΧΑΛΗΣ Γ. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ «ΕΛΛΑΔΑ, 20ός ΑΙΩΝΑΣ, ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ»

*Η υπογραφή της Συνθήκης Προσχώρησης

στην ΕΟΚ επισημοποίησε

την ένταξη της χώρας στη Δύση

και θωράκισε τη δημοκρατία

 

Γράφει ο κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου*         

   

    Στην ιστορία των εθνών υπάρχουν ορισμένες κρίσιμες στιγμές που ορίζουν μια μεγάλης σημασίας εξέλιξη. Η Ελλάδα της δεκαετίας του 1970, η οποία έκανε το μεγάλο άλμα προς την πλήρη ένταξη στον ανεπτυγμένο κόσμο, έζησε περισσότερες από μία τέτοιες στιγμές. Η πρώτη ήταν η επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Αθήνα, το βράδυ της 23ης προς 24η Ιουλίου 1974, με την οποία ξεκινούσε η αποκατάσταση της δημοκρατίας και η οργάνωσή της σε εντελώς νέες βάσεις. Η δεύτερη ήταν το βράδυ της 28ης Μαΐου 1979, όταν υπεγράφη στο Ζάππειο η Συνθήκη Προσχωρήσεως της χώρας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, που επισημοποιούσε την ένταξη στο ευρωπαϊκό υποσύστημα της Δύσης.

    Όπως τόνιζε η «Καθημερινή» της 29ης Μαΐου, «Η χθεσινή ημέρα σημείωσε καμπή στην ιστορία του σύγχρονου ελληνισμού».

            Το 1974 και το 1979 συνδέονταν οργανικά. Ήταν σαφές– το είχε έντονα τονίσει και στις διεθνείς επαφές της η κυβέρνηση Καραμανλή– ότι η εδραίωση της δημοκρατίας, όσο και εάν αποτελούσε εσωτερική διαδικασία, δεν μπορούσε να ολοκληρωθεί και να θωρακιστεί παρά μόνον με την ένταξη στην οικογένεια των μεγάλων ευρωπαϊκών δημοκρατιών. Και αντίστοιχα, η ένταξη στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες ήταν αδιανόητη χωρίς την εδραίωση της δημοκρατίας στο εσωτερικό. Υπό αυτή την έννοια, οι δύο στιγμές– Μεταπολίτευση και προσχώρηση στις Κοινότητες– με χρονική απόσταση μόλις πέντε ετών μεταξύ τους, εκπροσωπούσαν έναν πυκνό ιστορικό χρόνο που άλλαξε ριζικά το ιστορικό μονοπάτι της Ελλάδας.

1922 – Τα αναπάντητα ερωτήματα της καταστροφής: Πώς κρίνετε σήμερα τη δίκη και την εκτέλεση των Έξι;

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/society/562006213/1922-ta-anapantita-erotimata-tis-katastrofis-pos-krinete-simera-ti-diki-kai-tin-ektelesi-ton-exi/

*Στιγμιότυπο από τη Δίκη των Έξι. Όρθιος δεξιά καθώς ομιλεί, ο πρώην πρωθυπουργός Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης Φωτ. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα.

 

 

*Η απόφαση της 15ης Νοεμβρίου 1922

του Εκτάκτου Στρατοδικείου

αποτελεί σημείο τριβής και έντονων συζητήσεων

εδώ και έναν αιώνα.

*Αποδόθηκε δικαιοσύνη;

*Ήταν ένοχοι εσχάτης προδοσίας;

 

 

Γράφουν οι Βασίλης Μηνακάκης και Σάκης Ιωαννίδης

 

   

Ένα από τα γεγονότα που σηµάδεψαν το τέλος της Μικρασιατικής Εκστρατείας και επηρέασαν σε πολλά επίπεδα την πολιτική ζωή της Ελλάδας τις επόµενες δεκαετίες είναι η πολυσυζητημένη Δίκη των Έξι.

Μετά την υποχώρηση του ελληνικού στρατού και την Καταστροφή της Σμύρνης, εκδηλώθηκε το Κίνημα του Στρατού και του Στόλου (11 Σεπτεμβρίου 1922), που οδήγησε στον σχηματισμό Επαναστατικής Επιτροπής (Πλαστήρας, Γονατάς, Φωκάς), στην παραίτηση του βασιλιά Κωνσταντίνου, στην είσοδο των επαναστατικών δυνάμεων στην Αθήνα και στον σχηματισμό κυβέρνησης υπό τον Σ. Κροκιδά (στις 16 Σεπτεμβρίου). Μία από τις πρώτες ενέργειες των στρατιωτικών (που είχαν στην ουσία την εξουσία) ήταν η σύσταση Εκτάκτου Στρατοδικείου και η σύλληψη οκτώ στελεχών της αντιβενιζελικής παράταξης και αξιωματικών που θεωρήθηκαν υπεύθυνοι της ήττας, σε μια Αθήνα που έβραζε από οργή και αγανάκτηση για τη μεγάλη καταστροφή.

Οι οκτώ που παραπέμφθηκαν σε δίκη με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας ήταν ο Δημήτριος Γούναρης, πρωθυπουργός από τον Μάρτιο του 1921 έως τον Απρίλιο του 1922, ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, υπουργός Οικονομικών από τον Ιανουάριο του 1921 και πρωθυπουργός από τις 9 Μαΐου έως τα τέλη Αυγούστου 1922, ο υπουργός Εσωτερικών Νικόλαος Στράτος, ο υπουργός Εξωτερικών Γεώργιος Μπαλτατζής, ο υπουργός Στρατιωτικών Νικόλαος Θεοτόκης, ο Γεώργιος Χατζανέστης, διοικητής της Στρατιάς Μικράς Ασίας από τον Μάιο του 1922, και οι υψηλόβαθμοι αξιωματικοί Μιχαήλ Γούδας και Ξενοφών Στρατηγός.

Η δίκη ξεκίνησε στις 31 Οκτωβρίου 1922 και ολοκληρώθηκε σε 16 ημέρες. Με συνοπτικές διαδικασίες οι κατηγορούμενοι κρίθηκαν ένοχοι και οι έξι από αυτούς καταδικάστηκαν σε θάνατο. Χαρακτηριστικό της σπουδής με την οποία ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες είναι το γεγονός ότι η ανακοίνωση της ετυμηγορίας στους καταδικασθέντες και η εκτέλεση της ποινής έγιναν με διαφορά λίγων ωρών. Το πρωινό της 15ης Νοεμβρίου 1922 ακούστηκαν στο Γουδί 36 πυροβολισμοί και έπεσαν νεκροί οι Γούναρης, Χατζανέστης, Πρωτοπαπαδάκης, Στράτος, Θεοτόκης και Μπαλτατζής. Το 2010 έγινε η επανάληψη της δίκης από τον Άρειο Πάγο και το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο αθώωσε τους καταδικασθέντες μετά θάνατον.

Η Δίκη των Έξι αποτελεί σημείο τριβής και έντονων συζητήσεων εδώ και έναν αιώνα. Ακόμη και όσοι υποστηρίζουν ότι δεν αποδόθηκε δικαιοσύνη στο Έκτακτο Στρατοδικείο του ’22, εκτιμούν ότι η εκτέλεση των έξι ίσως απέτρεψε άλλες εκρήξεις βίας και έκτροπα που ενδεχομένως να είχαν μαζικό χαρακτήρα. Ορισμένοι εντοπίζουν προσωπικές διαφορές μεταξύ κατηγόρων και κατηγορουμένων, ενώ άλλοι αναγνωρίζουν τις ευθύνες των καταδικασθέντων στην αποτυχημένη διαχείριση της Μικρασιατικής Εκστρατείας.

Σήμερα, 100 χρόνια μετά τα γεγονότα, θέτουμε σε τέσσερις ιστορικούς ένα από τα πλέον φορτισμένα ερωτήματα της Καταστροφής. Αποδόθηκε δικαιοσύνη στη Δίκη των Έξι; Ηταν ένοχοι εσχάτης προδοσίας; Τι προκάλεσε ο θάνατός τους; Απαντούν οι Γιώργος Μαυρογορδάτος, Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Θανάσης Διαμαντόπουλος και Βλάσσης Αγτζίδης.

Περιοδείες Καραμανλή στη Δυτ. Ευρώπη

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/society/561779692/istoria-periodeies-karamanli-sti-dyt-eyropi/

*Ελληνοϊταλικές συνομιλίες στη Ρώμη. Επικεφαλής της ιταλικής αντιπροσωπείας ο πρωθυπουργός Τζούλιο Αντρεότι. Η συνάντηση ήταν κρίσιμης σημασίας για την υπερκέραση των επιφυλάξεων της Ιταλίας, που αφορούσαν τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα. Φωτ. ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ

 

 

 

*Η εντατικοποίηση των διαπραγματεύσεων

με την ΕΟΚ συνοδεύεται 

από τη διπλωματική εξόρμηση

του πρωθυπουργού

 

 

Γράφει ο κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου*

 

Η υποβολή, τον Ιούνιο του 1975, της αίτησης για προσχώρηση στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες αποτέλεσε τη μείζονα πολιτική επιλογή της κυβέρνησης Καραμανλή αλλά και της μεταπολιτευτικής Ελλάδας συνολικά. Μετά την οικονομική ανάπτυξη των δεκαετιών του 1950 και 1960, η χώρα μπορούσε πλέον να προσδοκά ρεαλιστικά αυτή την προοπτική.

Επιπλέον όμως, μετά την ταπεινωτική εμπειρία της δικτατορίας του 1967-1974 και τη συγκρότηση μιας εδραιωμένης δημοκρατίας με την υιοθέτηση του Συντάγματος του 1975, η κυβέρνηση Καραμανλή προσέβλεπε στη σταθεροποίηση και στη θωράκιση του δημοκρατικού πολιτεύματος μέσω της ένταξης στην κοινότητα των ανεπτυγμένων αντιπροσωπευτικών δημοκρατιών της Δυτικής Ευρώπης. Η εδραίωση της δημοκρατίας και η ευρωπαϊκή επιλογή ήταν δύο επάλληλοι στόχοι, κυριολεκτικά οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος: ο ένας δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί χωρίς τον άλλον. Το έτος 1978 αποκτούσε πλέον κρίσιμη σημασία για την επιτυχία της προσπάθειας.

 

Στόχος, η επιτάχυνση των διαδικασιών

 

Οι Ευρωπαϊκές Κοινότητες ανταποκρίθηκαν στο ελληνικό αίτημα. Παρά τις μερικές αμφιβολίες που είχαν διατυπωθεί από την Επιτροπή στις αρχές του 1976 (και είχαν υπερκερασθεί χάρη στη δραστηριοποίηση της ελληνικής διπλωματίας και του ίδιου του πρωθυπουργού), η Κοινότητα επέλεξε να χρησιμοποιήσει την προοπτική της ένταξης ως μοχλό για τη σταθεροποίηση των δημοκρατιών και του δυτικού προσανατολισμού των κρατών της Νότιας Ευρώπης που έβγαιναν από δικτατορίες – Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία.

Ήταν μονόδρομος για τον Βενιζέλο να δεχθεί την απόβαση στη Σμύρνη;

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/investigations/561738649/itan-monodromos-gia-ton-venizelo-na-dechthei-tin-apovasi-sti-smyrni/

*2 Μαΐου 1919. Τμήματα του ελληνικού στρατού παρελαύνουν στην προκυμαία της Σμύρνης. Τους υποδέχεται πλήθος κόσμου. Φωτ. ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ «ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ», ΧΑΝΙΑ

  

 

 

*Τέσσερις ιστορικοί γράφουν

για τις συνθήκες στην περιοχή

και το διεθνές κλίμα

 

 

 

 

Των κ. ΒΑΣΙΛΗ ΜΗΝΑΚΑΚΗ και ΣΑΚΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ

 

 

Παρίσι, 29 Απριλίου 1919. Ο Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ τηλεφωνεί στον Ελευθέριο Βενιζέλο για να έρθει στο υπουργείο Εξωτερικών, όπου συνεδρίαζε το Ανώτατο Συμβούλιο, στο πλαίσιο της Διεθνούς Διάσκεψης Ειρήνης. Ο Eλληνας πρωθυπουργός φτάνει στις 2.45 μ.μ. Ακολουθεί –όπως καταγράφει στο ημερολόγιό του– η εξής στιχομυθία με τον Βρετανό ομόλογό του:

– Έχετε διαθέσιμον στρατόν;

– ‘Εχομεν. Περί τίνος πρόκειται;

– Απεφασίσαμεν σήμερον μετά του [Αμερικανού] προέδρου Ουίλσωνος και του κυρίου Κλεμανσώ [πρωθυπουργού της Γαλλίας] ότι δέον να καταλάβετε την Σμύρνην.

– Είμεθα έτοιμοι.

Λίγο αργότερα, ένα επείγον τηλεγράφημα που υπογραφόταν από τον Βενιζέλο έφτανε στον αντιστράτηγο Λεωνίδα Παρασκευόπουλο, στο Γενικό Στρατηγείο της Θεσσαλονίκης: «Τούτην την στιγμήν, το Ανώτατον Συμβούλιον της Διασκέψεως με πληροφορεί ότι, εν τη σημερινή συνεδριάσει του, απεφάσισεν όπως η στρατιωτική δύναμις περί ης σας τηλεγράφησα, αναχωρήσει αμέσως εις την Σμύρνην. Η απόφασις ελήφθη παμψηφεί. Ζήτω το Έθνος».

Μία ημέρα μετά, αντίστοιχο μήνυμα λάμβανε και ο Ηλίας Μαυρουδής, επικεφαλής της ελληνικής αποστολής στη Σμύρνη. Αποστολέας και αυτού ο Βενιζέλος: «Το πλήρωμα του χρόνου ήλθεν. Η Ελλάς εκλήθη υπό του Συνεδρίου της Ειρήνης να καταλάβη την Σμύρνην, ίνα ασφαλίση την τάξιν. Οι ομογενείς εννοούσιν ότι η απόφασις αύτη ελήφθη διότι εν τη συνειδήσει των διευθυνόντων το Συνέδριον είναι αποφασισμένη η ένωσις της Σμύρνης μετά της Ελλάδος. […]».

1821, ένα τεράστιο διεθνές γεγονός

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/culture/books/561534166/1821-ena-terastio-diethnes-gegonos/

*«Τραυματισμένος Ελληνας αξιωματικός μπροστά στα τείχη κατειλημμένης πόλης». Εργο του Ζαν-Κλοντ Μπονφόν (1796-1860).

 

 

 

*Η Ελληνική Επανάσταση

ως κρίκος στην αλυσίδα

των μεγάλων φιλελεύθερων επαναστάσεων

της περιόδου 1776-1848

 

 

 

Γράφει ο κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου

 

 

Ο συλλογικός αυτός τόμος, υπό την επιμέλεια του Πασχάλη Κιτρομηλίδη, ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλους της Ακαδημίας Αθηνών, αποτελεί τον καρπό του μεγάλου διεθνούς συνεδρίου, που διοργάνωσε τον Μάρτιο του 2021, στη 200ή επέτειο της Επανάστασης, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών – για τούτο, άλλωστε, προλογίζεται από τον πρύτανη του ΕΚΠΑ, καθηγητή Μελέτιο-Αθανάσιο Δημόπουλο.

Το βιβλίο περιέχει τις μελέτες 19 ειδικών επιστημόνων οι οποίοι αναλύουν τη φύση της Ελληνικής Επανάστασης ως ενός κρίκου στην αλυσίδα των μεγάλων φιλελεύθερων επαναστάσεων του 1776-1848, από την Αμερικανική και τη Γαλλική, αυτές της Νότιας Ευρώπης, της Λατινικής Αμερικής, έως την (σχεδόν πανευρωπαϊκή) επανάσταση του 1848 με αίτημα την εθνική ελευθερία και τη συνταγματική διακυβέρνηση.

Ελλάδα – Γαλλία: στρατηγική σχέση με ιστορικό βάθος

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/politics/561522094/ellada-gallia-stratigiki-schesi-me-istoriko-vathos/

*Η σχέση Καραμανλή - Ντε Γκωλ υπήρξε ειλικρινής και βαθιά και έπαιξε αδιαμφισβήτητα κομβικό ρόλο στην επίτευξη της σύνδεσης της Ελλάδας με την ΕΟΚ. Η Ελλάδα ήταν μία από τις ελάχιστες χώρες στις οποίες ο μεγάλος Γάλλος ηγέτης πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη (φωτ.), το 1963.

 

 

Γράφει ο κ. ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

 

Η στρατηγική σχέση Ελλάδας – Γαλλίας, όπως διαμορφώνεται από την πρόσφατη συμφωνία, εδράζεται σε μια μακρά παράδοση. Η Γαλλία υπήρξε πάντοτε, από την εποχή της ανεξαρτησίας (αν όχι και πριν), ένα από τα μοντέλα για την ανάπτυξη του ελληνικού κόσμου. Δεν ήταν, οπωσδήποτε, το μόνο πρότυπο, αλλά υπήρξε σίγουρα μια από τις χώρες, τις εκπροσώπους του ευρωπαϊκού πολιτισμού, στις οποίες κατ’ εξοχήν προσέβλεπε η Ελλάδα για γνώση, τεχνογνωσία, κρατική οργάνωση και συγκρότηση της διακυβέρνησης.

Δεν πρέπει να λησμονείται, επίσης, ότι δεν ήταν πάντοτε ανέφελες οι ελληνογαλλικές σχέσεις. Ωστόσο, για να περιοριστούμε μόνο στη σύγχρονη εποχή, η κοινή στράτευση υπέρ της ελευθερίας σε δύο Παγκοσμίους Πολέμους και την υπεράσπιση της διεθνούς νομιμότητας· οι κοινοί προσανατολισμοί στον Ψυχρό Πόλεμο για την υποστήριξη της δημοκρατίας· και η πολύτιμη –πραγματικά ανεκτίμητης αξίας– βοήθεια που παρείχε η Γαλλία στις προσπάθειες της Ελλάδας για σύνδεση (το 1959-61) και κατόπιν για ένταξη στην ΕΟΚ, παρέπεμπαν σε μια επικοινωνία πραγματικά ασυνήθιστη στις διεθνείς σχέσεις.

Το 1959, ξεκινώντας την εργώδη προσπάθεια για ένταξη στην Ευρώπη, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έδωσε ρητές οδηγίες στον πρέσβη στο Παρίσι, Φίλωνα Φίλωνα, να διαβιβάσει στον πρόεδρο Ντε Γκωλ, όχι μόνον τις ευρωπαϊκές φιλοδοξίες της Ελλάδας, αλλά και την ελπίδα της ότι η Γαλλία θα αναλάμβανε εκ νέου τους πρωταγωνιστικούς ρόλους στη Μεσόγειο που της αναλογούσαν. Η σχέση Καραμανλή – Ντε Γκωλ υπήρξε ειλικρινής και βαθιά και έπαιξε αδιαμφισβήτητα κομβικό ρόλο στην επίτευξη της σύνδεσης της Ελλάδας με την ΕΟΚ. Η Ελλάδα ήταν μια από τις ελάχιστες χώρες στις οποίες ο μεγάλος Γάλλος ηγέτης πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη, το 1963.

Οι πολύκροτες δίκες των χουντικών

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ          https://www.kathimerini.gr/politics/561221767/oi-polykrotes-dikes-ton-choyntikon/

*Ο συνταγματάρχης Δημ. Οπρόπουλος καταθέτει, σε αναπηρικό καροτσάκι, στη δίκη κατά των πρωταιτίων του πραξικοπήματος. Στην πρώτη σειρά των κατηγορουμένων διακρίνονται από αριστερά οι Γ. Παπαδόπουλος, Ν. Μακαρέζος, Στ. Παττακός, Γρ. Σπαντιδάκης. Πίσω τους ο Οδ. Αγγελής.

 

 

*Η δικαστική διαδικασία

που ακολουθήθηκε

έθεσε νέες προδιαγραφές

και ολοκλήρωσε

την οριστική ρήξη με το παρελθόν

 

 

Γράφει ο κ. ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

 

 

Η Μεταπολίτευση του 1974-75 αποτέλεσε καμπή στην υπέρβαση της ελληνικής «κρίσης των θεσμών», που περιλάμβανε δύο επάλληλα ρήγματα, τον Εθνικό Διχασμό μετά το 1915 και τους εμφύλιους πολέμους της δεκαετίας του 1940.

Οργανικό τμήμα αυτής της υπέρβασης αποτέλεσαν οι δίκες των χουντικών το 1975. Οι κυβερνήσεις Εθνικής Ενότητας και της Ν.Δ. έδωσαν μεγάλη έμφαση στην προστασία των δικαιωμάτων των κατηγορουμένων, στον σεβασμό της μη αναδρομικότητας των ποινικών νόμων και στη διεξαγωγή δίκαιης δίκης.

Η ίδρυση της Νέας Δημοκρατίας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ      https://www.kathimerini.gr/1077618/gallery/epikairothta/politikh/h-idrysh-ths-neas-dhmokratias

*20.6.1975. Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου (δεξιά) συνοδεύουν τον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Τσάτσο. Πέντε χρόνια αργότερα, με 183 ψήφους ο Καραμανλής μεταπήδησε στο ανώτατο αξίωμα της χώρας.

Γράφει ο κ. ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

46 ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ. Στις 29 Σεπτεμβρίου 1974, ενώ είχε ήδη επιτραπεί η επαναλειτουργία των πολιτικών κομμάτων και είχε δρομολογηθεί η ταχεία διενέργεια εκλογών, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής ανακοίνωσε την ίδρυση νέου πολιτικού κόμματος. Η Νέα Δημοκρατία θα αποτελέσει τον κύριο πολιτικό σχηματισμό της φιλελεύθερης Κεντροδεξιάς στις επόμενες δεκαετίες έως και τις ημέρες μας.

Βέβαια, η οριστική μορφή της ελληνικής Κεντροδεξιάς είχε διαμορφωθεί με την προγενέστερη Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (ΕΡΕ) του 1956: η ΕΡΕ ήταν ένα συμπαγές κόμμα (και όχι μια χαλαρή ένωση τάσεων και προσωπικοτήτων όπως ο Ελληνικός Συναγερμός του Αλ. Παπάγου), ικανό να επιβιώσει των προσπαθειών των αντιπάλων του να το διασπάσουν (1958), ακόμη και της αλλαγής ηγεσίας το 1963· εξέφραζε μια σαφή ιδεολογική τάση, την ανάγκη για προσαρμογή στις μεθοδολογίες της σύγχρονης δυτικής διακυβέρνησης και ιδίως το παρεμβατικό κράτος· και η ηγετική ομάδα της ΕΡΕ ήταν περίπου η ίδια με της Νέας Δημοκρατίας.

Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ" ΤΟΥ ΠΤΕΡΑΡΧΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΠΑΛΕ

          Στις 8 Μαρτίου 2020 δημοσιεύθηκε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ άρθρο του καθηγητή Πανεπιστημίου Ευάνθη Χατζηβασιλείου με τίτλο "Ο Αττίλας ΙΙ και η στάση της Ελλάδας". Το άρθρο αναδημοσιεύθηκε στην παρούσα ιστοσελίδα στις 13 Μαρτίου.

          Για το συγκεκριμένο άρθρο, ο πτέραρχος ε.α. Παναγιώτης Μπαλές, Αρχηγός του Σχηματισμού των Φάντομ που δεν πέταξαν για Κύπρο, το 1974, δίνει τη δική του εκδοχή για τα γεγονότα του 1974, με επιστολή του προς την εφημερίδα.

          Κατά καθήκον δημοσιεύουμε εδώ την επιστολή αυτή. 

Η  ΑΠΑΝΤΗΣΗ  ΣΤΟ  ΑΡΘΡΟ  ΤΗΣ  "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ" ΤΟΥ  ΠΤΕΡΑΡΧΟΥ  ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ  ΜΠΑΛΕ

ΠΡΟΣ: Την Εφημ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Παπάγου, 7 Απριλίου 2020 

Κύριε Διευθυντά,

Ο ισχυρισμός του  Καθηγητού Ιστορίας στο ΕΚΠΑ  κ. Ευάνθη Χατζηβασιλείου, ότι δήθεν υπήρχε “αδυναμία δράσεως των ελληνικών α/φών  ΡΗΑΝΤΟΜ, στην διάρκεια της εισβολής………’” (σσ: ουδέν βεβαίως ανακριβέστερον αυτού), που διετύπωσε  σε άρθρο του, το οποίο δημοσιεύθηκε κάτω από εντυπωσιακή φωτογραφία ΡΗΑΝΤΟΜ σε πτήση  – προφανώς για την διέγερση της συνειρμικής μνήμης των Ελλήνων πολιτών – στην έγκριτη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της 8ης  Μαρτίου 2020, έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων, αν όχι και την οργή τους, των οκτώ (8) τουλάχιστον πληρωμάτων ΡΗΑΝΤΟΜ –  δηλ. δέκα έξι (16) ευυπόληπτων  σήμερον πολιτών, και πλήθους άλλων, πρώην  πιλότων και τεχνικών της Μοίρας ΡΗΑΝΤΟΜ.  Είναι δε τα ίδια αυτά οκτώ πληρώματα, που η τότε Ηγεσία της ΠΑ (ήτοι Αρχηγός ΓΕΑ ο  Πτέραρχος Αλέξανδρος Παπανικολάου και Αρχηγός ΑΤΑ ο Πτέραρχος Περικλής  Οικονόμου), είχε αναθέσει, στις 22 Ιουλίου 1974, στην Φάση δηλ. του Αττίλα  Ι, την  ΑΠΟΣΤΟΛΗ  εξουδετέρωσης των εχθρικών δυνάμεων του προγεφυρώματος, δηλ. ανάθεση πολεμικής επιχείρησης  κατά του  Αττίλα Ι.  

Ο Αττίλας ΙΙ και η στάση της Ελλάδας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1068099/gallery/epikairothta/ellada/o-attilas-ii-kai-h-stash-ths-elladas

*Η ακτίνα δράσης των 20 υπερσύγχρονων τότε F4 Phantom δεν επέτρεπε επιχειρησιακή εμπλοκή τους στην Κύπρο και επιστροφή στην Ελλάδα. Θα έπρεπε στη συνέχεια να προσγειωθούν και να παραδοθούν στη Συρία.

Γράφει ο κ. ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Στον πρώτο Αττίλα, η αποτυχία της ελληνικής πλευράς ήταν απόλυτη: η Τουρκία εγκατέστησε προγεφύρωμα, απέκρουσε τις αντεπιθέσεις εκείνης της νύχτας και κατόπιν μπορούσε απρόσκοπτα να το ανεφοδιάζει, ενώ κυριαρχούσε και στον αέρα. Κατόπιν, παραβιάζοντας την εκεχειρία, η Τουρκία επεξέτεινε τη ζώνη ελέγχου της, οδήγησε τη Διάσκεψη της Γενεύης σε αδιέξοδο, εξαπέλυσε τη δεύτερη εισβολή, τον Αττίλα ΙΙ, και κατέλαβε περίπου το 38% της έκτασης του νησιού μέσα σε τρεις μόλις ημέρες (14-16 Αυγούστου). Ήταν μια τεράστια καταστροφή.

Έκτοτε, συχνά διατυπώθηκε ο ισχυρισμός, κυρίως από την Άκρα Δεξιά, ότι τον Αύγουστο του 1974 η κυβέρνηση Καραμανλή επέλεξε να μην πολεμήσει ενώ, υποτίθεται, μπορούσε. Αυτή η κατηγορία για «προδοσία» των δημοκρατικών και του Καραμανλή προσωπικά επιχειρεί να εξισορροπήσει το γεγονός ότι η ήττα επήλθε στον πρώτο Αττίλα από άφρονες στρατηγικές επιλογές της χούντας. Αγαπημένα επιχειρήματα των ακροδεξιών είναι ότι η Ελλάδα μπορούσε να στείλει στρατεύματα, ότι διέθετε ορισμένα υπερσύγχρονα αεροπλάνα F4 Phantom που μπορούσε να χρησιμοποιήσει στην Κύπρο και ότι ο Καραμανλής απέφυγε τη σύγκρουση με τη φράση «η Κύπρος είναι μακράν» (την οποία, σημειωτέον, δεν φαίνεται ποτέ να είπε ο ίδιος). Αλλά δεν είναι μόνον (ή πάντοτε μόνη της) η Άκρα Δεξιά. Η φημολογία περί του μυθώδους «φακέλου της Κύπρου» που μυστηριωδώς κρατείται «κλειστός» αποτέλεσε οργανικό τμήμα των θεωριών συνωμοσίας της μεταδικτατορικής εποχής. Συχνά χρησιμοποιήθηκε, με τρόπο ασύστολα λαϊκιστικό, και από τα αριστερά του Καραμανλή. Η υπόθεση εργαλειοποιήθηκε πολιτικά και ανασύρθηκε μετά την αποχώρηση του Καραμανλή από την Προεδρία της Δημοκρατίας το 1985, ακριβώς για να πληγεί ο ίδιος. Τότε συγκροτήθηκε όχι ένας «φάκελος» με έγγραφα, αλλά μια σειρά μαρτυριών (μεταγενέστερων, που δεν είναι καθόλου το ίδιο), οι οποίες όμως και πάλι δεν έδειξαν κάποια αβελτηρία της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας για τις 14-16 Αυγούστου.

Όταν η Δανία κυνήγησε τη χούντα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1063902/gallery/politismos/vivlio/otan-h-dania-kynhghse-th-xoynta

*Δανία, Νορβηγία, Σουηδία και Ολλανδία κατέθεσαν στις 20 και 27 Σεπτεμβρίου 1967 προσφυγές, ζητώντας την αποπομπή της Ελλάδας λόγω παραβίασης πληθώρας θεμελιωδών δικαιωμάτων. Στη φωτογραφία, ξημερώματα 17ης Νοεμβρίου 1973, το τανκ λίγο πριν από την εισβολή του στο Πολυτεχνείο. ΑΠΕ-ΜΠΕ/Α. ΣΑΡΡΗΚΩΣΤΑΣ

Γράφει ο κ. ΣΠΥΡΟΣ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ*

Οι μελέτες που πραγματεύονται διεθνείς διαστάσεις της νεότερης και σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας, επικεντρώνονται συνήθως στις σχέσεις της χώρας μας με τις μεγάλες δυνάμεις. Ήδη, λοιπόν, από την άποψη της θεματολογίας αποκτά ιδιαίτερη σημασία το παρουσιαζόμενο βιβλίο, το οποίο φωτίζει σημαντικές πτυχές των σχέσεων δύο μικρών κρατών που δεν γειτνιάζουν καν γεωγραφικά, της Ελλάδας και της Δανίας, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας των συνταγματαρχών.

Η κατάλυση της δημοκρατίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων στη χώρα μας με την εγκαθίδρυση της απριλιανής δικτατορίας, προκάλεσε πολλές και ζωηρές αντιδράσεις σε πολλές δυτικοευρωπαϊκές χώρες. Αυτό ήταν κάτι μάλλον αναμενόμενο, αν αναλογιστεί κανείς το ιστορικό φορτίο της Ελλάδας ως «κοιτίδας της δημοκρατίας» και τη δημοκρατική και δικαιοκρατική εικόνα που ήθελαν πάση θυσία να διαφυλάξουν οι δυτικοευρωπαϊκές χώρες την περίοδο του «Ψυχρού Πολέμου». Αυτό, όμως, που προκαλεί εντύπωση είναι ο πρωταγωνιστικός ρόλος στις αντιδράσεις από μια μικρή χώρα, όπως η Δανία, σε ρόλο «παγκόσμιου καλού Σαμαρείτη».

Κων. Καραμανλής: Boys, pray for me

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   https://www.kathimerini.gr/1059773/gallery/epikairothta/ellada/kwn-karamanlhs-boys-pray-for-me

*24 Ιουλίου 1974, ώρα 2.05. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής φτάνει στο αεροδρόμιο του Ελληνικού.

Του κ. ΕΥΑΝΘΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Σπανίως στην ιστορία των εθνών σημειώνονται εξελίξεις τόσο δραματικές όσο εκείνες της 23ης προς 24η Ιουλίου 1974 στην Αθήνα. Στο μέσον μιας εθνικής τραγωδίας στην Κύπρο, η χούντα κατέρρευσε και αναγκάστηκε, τελικά, να παραδώσει την εξουσία στον πολιτικό κόσμο. Οι κρίσιμες διαβουλεύσεις οδήγησαν στην επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή από το Παρίσι και στη συγκρότηση της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας.

Ο Καραμανλής όφειλε να κινηθεί μέσα από τις συμπληγάδες της εθνικής κρίσης, της απειλής ενός νέου πραξικοπήματος από τους νοσταλγούς της χούντας ή ακόμη και της πιθανής δολοφονίας του. Ξεκινούσε, έτσι, το ιστορικό φαινόμενο, που έμεινε γνωστό ως Μεταπολίτευση και διήρκεσε έως το καλοκαίρι του 1975, οπότε συγκροτήθηκε ένα νέο δημοκρατικό καθεστώς, απαλλαγμένο από τα βαρίδια των δύο εθνικών διχασμών του 20ού αιώνα και ικανό να εκπληρώσει το όνειρο του νέου ελληνισμού, την ένταξη στην Ευρώπη και στον ανεπτυγμένο κόσμο.

Η επίλυση του Ανατολικού Ζητήματος

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 

http://www.kathimerini.gr/1009577/article/epikairothta/ellada/eyan8hs-xatzhvasileioy-epilysh-toy-anatolikoy-zhthmatos

*Το δράμα της προσφυγιάς

Γράφει ο κ. ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Η υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης, στις 24 Ιουλίου 1923, σηματοδότησε το τέλος του Ανατολικού Ζητήματος. Με τον όρο αυτόν, περιγράφεται το ενδεχόμενο της διάλυσης και της διαδοχής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία από τον 18ο αιώνα είχε εισέλθει σε φάση μεγάλης παρακμής.

Ειδικά μετά τη Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774), το σημαντικότερο σημείο έντασης αφορούσε τις ρωσικές φιλοδοξίες για έλεγχο των Στενών των Δαρδανελλίων (και της Κωνσταντινούπολης), επομένως τις δυνατότητες εξόδου της Ρωσίας στη Μεσόγειο, ένα από τα πιο εκρηκτικά προβλήματα των διεθνών σχέσεων της νεότερης και της σύγχρονης εποχής.

Το Ανατολικό Ζήτημα αφορούσε δύο επίπεδα διεθνών δρώντων. Πρώτον, τις αντικρουόμενες φιλοδοξίες των Μεγάλων Δυνάμεων (άρα και τον ανταγωνισμό μεταξύ Ρωσίας και Βρετανίας, που συνδεόταν με τον αντίστοιχο ανταγωνισμό τους στην Ασία, το αποκαλούμενο κατά τον 19ο αιώνα «great game»). Δεύτερον, τις φιλοδοξίες των πολλών λαών που υπάγονταν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία – μεταξύ τους, των Ελλήνων.

Παρουσιάστηκε η έκδοση «Το Προεδρικό Μέγαρο» στο ιστορικό κτίριο της Ηρώδου Αττικού

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ http://www.kathimerini.gr/999411/gallery/epikairothta/politikh/paroysiasthke-h-ekdosh-to-proedriko-megaro-sto-istoriko-ktirio-ths-hrwdoy-attikoy

 *Η έκδοση "Το Προεδρικό Μέγαρο"

Παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου, του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμου και κορυφαίων εκπροσώπων των γραμμάτων και της διανόησης, παρουσιάστηκε η έκδοση «Το Προεδρικό Μέγαρο» στο ιστορικό κτίριο της Ηρώδου Αττικού.

Η φιλόδοξη αυτή προσπάθεια, η οποία εσωκλείει στις σελίδες της ολόκληρη τη νεότερη ιστορία της χώρας μας, στηρίχθηκε ως πρωτοβουλία από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο και αποτελεί αποτέλεσμα συνεργασίας διακεκριμένων επιστημόνων, της Προεδρίας της Δημοκρατίας, του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση και των εκδόσεων «Μέλισσα».

Ο Ευάγγελος Αβέρωφ και η «γέφυρα»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.kathimerini.gr/998043/gallery/epikairothta/ellada/o-eyaggelos-averwf-kai-h-gefyra

*Ο Ευάγγελος Αβέρωφ μετά την απονομή χάριτος το 1967. Κατά τη διάρκεια της επταετίας αναζητούσε αγωνιωδώς μια ρεαλιστική διέξοδο για την Ελλάδα. 
Αριστερά η ανταποκρίτρια του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων Σούζυ Λάππα και δεξιά ο ανταποκριτής του Πρακτορείου  United Press Τζων Ρήγος. 
Στο βάθος πίσω από την Σούζυ Λάππα, ο δημοσιογράφος Αριστείδης Μπουλούκος

Του κ. ΕΥΑΝΘΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Ένθερμος υποστηρικτής του δυτικού προσανατολισμού της Ελλάδας και σκληρός αντίπαλος του ανατολικού συνασπισμού κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, o Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας, πρώην υπουργός των Εξωτερικών, είχε ήδη καθιερωθεί στο πολιτικό σκηνικό ως ένας από τους σημαντικότερους ηγέτες της Κεντροδεξιάς. Η αντιπαλότητα που μια τέτοια προσωπικότητα έδειξε απέναντι στη χούντα ενοχλούσε ιδιαίτερα το καθεστώς, καθώς του στερούσε αυτόματα τις προσβάσεις στην συντηρητική κοινή γνώμη.

Ο Αβέρωφ υπερασπίστηκε από την αρχή την τιμή του πολιτικού κόσμου απέναντι στις συκοφαντίες των δικτατόρων– και το ύφος του, όταν ήθελε, μπορούσε να γίνει πολύ επιθετικό. Τον Αύγουστο του 1967, συνελήφθη και καταδικάστηκε σε πενταετή φυλάκιση για πραγματοποίηση συγκέντρωσης στο σπίτι του χωρίς άδεια. Ήτον, έτσι, αδρανοποιημένος την ώρα της διενέργειας του βασιλικού αντικινήματος τον Δεκέμβριο του 1967, κάτι που ο C.M. Woodhouse θεώρησε στοιχείο που συνέβαλε στην αποτυχία του εγχειρήματος. Η αγωνιώδης αναζήτηση για μια ρεαλιστική διέξοδο χαρακτήρισε τη στάση του Αβέρωφ στα επόμενα χρόνια.

Οι διαπιστώσεις του, όπως διαφαίνονται από τις επιστολές του αυτής της περιόδου, ιδίως προς τον Κων. Καραμανλή στο Παρίσι, ήταν εξαιρετικά απαισιόδοξες. Ο Αβέρωφ έδινε μεγάλη έμφαση στον αγώνα εξουσίας μεταξύ του Γ. Παπαδόπουλου και των περισσότερο ακραίων στοιχείων του καθεστώτος: υποψιαζόταν ότι ειδικά τα τελευταία, με τις τριτοκοσμικές τάσεις τους, δεν θα δίσταζαν να διακυβεύσουν τη θέση της Ελλάδας στον δυτικό κόσμο. Αγωνιούσε για τη συνεχιζόμενη αποκοπή της Ελλάδας από τον δυτικοευρωπαϊκό χώρο, και τον Φεβρουάριο του 1971 σημείωνε προς τον Καραμανλή: «Με την εξέλιξιν και των πραγμάτων μας εκτός της Κοινής Αγοράς δεν ξέρω πού θα βρεθούμε αν, όπως φαίνεται, τούτη η δουλειά διαρκέση. Κυριολεκτικά φοβούμαι». Ακόμη, ανησυχούσε ιδιαίτερα για την αδυναμία του καθεστώτος να αντιληφθεί τις διεθνείς σχέσεις, η οποία πάντως επέτρεπε στους χουντικούς, με έναν περίεργο τρόπο, να αγνοούν την πραγματικότητα: «Τον παχυδερμισμόν, στοιχείον απαίσιον διά το έθνος, θεωρώ μεγάλον στοιχείον δυνάμεως για την διάρκειάν τους».

Άποψη: «Προγράμματα» σπουδών Ιστορίας στη δημόσια εκπαίδευση

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  

http://www.kathimerini.gr/995749/article/epikairothta/ellada/apoyh-programmata-spoydwn-istorias-sth-dhmosia-ekpaideysh

*Η πρόσοψη του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων

Του κ. ΕΥΑΝΘΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Πριν από λίγες ημέρες, το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής ανακοίνωσε τα αναθεωρημένα προγράμματα σπουδών για το μάθημα της Ιστορίας, από τη Γ΄ Δημοτικού έως και την Α΄ Λυκείου. 

Στο παρόν άρθρο δεν θα εξετάσουμε ζητήματα ουσίας: π.χ. τη σαφή (και άκριτη) υιοθέτηση της άποψης στο πρόγραμμα ότι το έθνος, ιστορικά, δεν είναι μια πολιτισμική κοινότητα αλλά μια κατασκευή του κράτους (βλ. π.χ. ότι στο πρόγραμμα της E΄ Δημοτικού απουσιάζει η λέξη «Έλληνας» για την περίοδο από το 1453 ώς το 1821 – υπάρχουν μόνον οι λέξεις «χριστιανοί», «ορθόδοξοι», «ελληνορθόδοξοι» και «ελληνόφωνοι»). Ας αφήσουμε ότι προτείνεται, ως προς τη διδασκαλία για την οθωμανική αυτοκρατορία, η προβολή της ταινίας «Πολίτικη κουζίνα», η οποία δεν αναφέρεται στην οθωμανική αυτοκρατορία, αλλά στις διοικητικές πρακτικές του κεμαλισμού. Θα επικεντρωθούμε σε ζητήματα δομής και οργάνωσης των προγραμμάτων σπουδών.

Μια λησμονημένη άγρια Κατοχή

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/987347/gallery/epikairothta/ellada/mia-lhsmonhmenh-agria-katoxh 

*Καβάλα: η λεγόμενη «γραμμή του ψωμιού». Γυναίκες περιμένουν στη σειρά για τη διανομή ψωμιού από τον αμερικανικό Ερυθρό Σταυρό. Αυτές οι διανομές τροφίμων απέτρεψαν τους μαζικούς θανάτους από λιμό. (Horace S. Oakley, In Macedonia, Chicago, Il: n.p., 1920).

Του κ. ΕΥΑΝΘΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Στις 29 Σεπτεμβρίου 1918 η βουλγαρική συνθηκολόγηση επέφερε και την απελευθέρωση της Ανατολικής Μακεδονίας, την οποία τα γερμανοβουλγαρικά στρατεύματα είχαν καταλάβει τον Αύγουστο του 1916. Αυτή ήταν η δεύτερη από τις τρεις βουλγαρικές κατοχές της περιοχής (πρώτη το 1912-13, τρίτη το 1941-44). Παρά το γεγονός ότι, αντίθετα με τις άλλες δύο, κατά την κατοχή του 1916-18 δεν έγιναν μαζικές εκτελέσεις άμαχου πληθυσμού, επρόκειτο, με μεγάλη διαφορά, για τη σκληρότερη από τις τρεις.

Το 14% του πληθυσμού των 300.000 κατοίκων (Ελλήνων, μουσουλμάνων, Εβραίων) πέθανε από πείνα, αρρώστιες ή κακομεταχείριση. Περισσότερα από 500 παιδιά Ελλήνων απήχθησαν και πολλά από αυτά δεν επιστράφηκαν ακόμη και μετά το τέλος του πολέμου. Επιπλέον, αμέσως μετά την απελευθέρωση του 1918, έντρομες οι ελληνικές και συμμαχικές αρχές ανακάλυψαν ότι σε όλη την περιοχή, οι κατακτητές είχαν αφαιρέσει τη σοδειά, τους σπόρους, τα αροτριώντα κτήνη, τα οικόσιτα ζώα και τα γεωργικά εργαλεία. Ο πληθυσμός στερείτο κάθε μέσου διατροφής και επίκειτο τρομερός λιμός, ικανός να αφανίσει όλους όσοι είχαν απομείνει. Η εφιαλτική αυτή προοπτική απετράπη μόνον χάρη στη γιγαντιαία προσπάθεια του ελληνικού κράτους, των Συμμάχων και της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού, με κρίσιμη τη δράση του βρετανικού Ερυθρού Σταυρού πρωτίστως στις Σέρρες και του αμερικανικού στη Δράμα και κυρίως στην Καβάλα. Έπειτα από ελληνικό αίτημα, η κατοχή έγινε αντικείμενο εξέτασης από διασυμμαχική επιτροπή.

Ο Καραμανλής και η δικτατορία

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

 http://www.kathimerini.gr/911490/article/epikairothta/politikh/o-kwn-karamanlhs-kai-h-diktatoria 

*Στο διαμέρισμά του στο Παρίσι. Τα έντεκα χρόνια αυτοεξορίας και αναγκαστικής απραξίας ήταν μια κατ’ εξοχήν δύσκολη περίοδος για έναν δυναμικό πολιτικό.

Γράφει ο κ. ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε, το 1963, αποχωρήσει από την πολιτική και από την Ελλάδα επειδή δεν μπορούσε να επιφέρει τη συνταγματική αναθεώρηση, την οποία θεωρούσε θεμελιώδη προϋπόθεση για τη συνέχιση της ανοδικής πορείας της χώρας. Σε εκείνα τα χρόνια, ο Καραμανλής και οι στενοί πολιτικοί του φίλοι έβλεπαν ως πρότυπο την ορμητική μεταρρυθμιστική δράση του Καρόλου ντε Γκωλ στη Γαλλία το 1958, όταν διαμορφώθηκε η Πέμπτη Δημοκρατία με ταχύτητα, σθένος και κεραυνοβόλες πρωτοβουλίες, χωρίς να διακυβευθεί το δημοκρατικό πολίτευμα.

Αλλά τέτοιες προϋποθέσεις δεν υπήρχαν στην Ελλάδα των μέσων της δεκαετίας του 1960. Ήταν μια πικρή εποχή για τον Καραμανλή. Υπέστη από τους πολιτικούς του αντιπάλους χυδαίες επιθέσεις, δέχθηκε εμφανώς ασύστατες κατηγορίες, παρακολούθησε ακόμη και μια απόπειρα παραπομπής του στο Ειδικό Δικαστήριο, για ένα τεράστιο αναπτυξιακό έργο, το οποίο συνέχιζε η κυβέρνηση η οποία αποπειράθηκε να τον παραπέμψει! Ακόμη και το 1966-67, η έλλειψη της θεμελιώδους προϋπόθεσης (η δυνατότητα συνταγματικής μεταρρύθμισης) τον ώθησε να απορρίψει προτάσεις του βασιλιά Κωνσταντίνου αλλά και πολιτικών δυνάμεων (ΕΡΕ, «αποστάτες», Σπ. Μαρκεζίνης) να επανέλθει στην Ελλάδα και να αναλάβει την πρωθυπουργία: «υπό τας συνθήκας αυτάς [δηλαδή χωρίς θεσμική αναμόρφωση], και εάν εκέρδιζα τας εκλογάς, όπως με διαβεβαίουν, μετά εξάμηνον θα ευρισκόμουν εις την ανάγκην να φύγω και πάλιν από την πολιτικήν ή να καταφύγω σε κάποιο είδος εκτροπής».

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και η ευρωπαϊκή ιδέα

                                               ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

http://www.kathimerini.gr/902139/article/epikairothta/politikh/o-kwnstantinos-karamanlhs-kai-h-eyrwpaikh-idea

*Η 15η Σεπτεμβρίου 1983 ήταν μια σημαντική ημέρα για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Για πρώτη φορά, είχε κληθεί να απευθύνει ομιλία στην Ολομέλεια ο αρχηγός ενός κράτους- μέλους. 

Και αυτός ήταν ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας. 

Γράφει ο κ. ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Η παρουσία του Κωνσταντίνου Καραμανλή στο Ευρωκοινοβούλιο ήταν, ταυτόχρονα, μια μεγάλη στιγμή και για την Ελλάδα. Οι «πατέρες της Ευρώπης» δεν υπήρχαν πλέον και το άστρο του Ζακ Ντελόρ δεν είχε ακόμη ανατείλει. Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας εκλήθη στην Ολομέλεια ως ένα ευρωπαϊκό σύμβολο- ως ο ηγέτης που είχε επαναφέρει στη χώρα του τη δημοκρατία, την ασφάλεια της οποίας είχε έμπρακτα εναποθέσει στη συμμετοχή της στην Κοινότητα.

Κατά την ομιλία του, στην οποία έντονα φαίνονται οι επιρροές της σκέψης και του Κωνσταντίνου Τσάτσου, ο Καραμανλής δεν παρέλειψε, φυσικά, να αναφερθεί στην Ελλάδα, «που χάρισε στην Ευρώπη το όνομά της και πρόσφερε σ’ αυτή επί πολλούς αιώνες τον λόγο και το πνεύμα της», καθώς και στο συνεχιζόμενο τραύμα της Κύπρου. Σημείωσε όμως ότι θα ομιλούσε «περισσότερο σαν άνθρωπος που πιστεύει βαθύτατα στην Ευρωπαϊκή Ιδέα και λιγότερο σαν φορέας των σκέψεων της χώρας που εκπροσωπώ». Το κεντρικό ερώτημα που έθεσε ήταν απλό: «Θέλουμε ή δεν θέλουμε την Ένωση της Ευρώπης; […] Πρόθεσή μου είναι να ενθαρρύνω το κίνημα το ενωτικό, αποδεικνύοντας την αναγκαιότητα της Ενώσεως».