Η γέννηση του ελληνικού Τύπου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/1054283/opinion/epikairothta/politikh/h-gennhsh-toy-ellhnikoy-typoy

*Αριστερά, η πρώτη σελίδα του φύλλου αρ. 20 των «Ελληνικών Χρονικών» (8/3/1824). 

Δεξιά, «O Λόρδος Bύρωνας με σουλιώτικη φορεσιά». 

Eλαιογραφία του Thomas Phillips. Aθήνα, βρετανική πρεσβεία.

Του κ. ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΧΑΤΖΗ*

Στις 8 Μαρτίου 1824 κυκλοφόρησε στο Μεσολόγγι το 20ό τεύχος της εφημερίδας «Ελληνικά Χρονικά». Το τεύχος αυτό αποτέλεσε την αφορμή για το πρώτο σοβαρό επεισόδιο λογοκρισίας στην ιστορία του ελληνικού Τύπου. Με πρωταγωνιστή τον Λόρδο Μπάιρον, που, ουσιαστικά, απαγόρευσε την κυκλοφορία της εφημερίδας. Ας δούμε γιατί.

Στην πρώτη σελίδα του συγκεκριμένου τεύχους δημοσιεύονταν η συνέχεια και το τέλος ενός δοκιμίου με θέμα την έννοια της ελευθερίας. Οι επόμενες τρεις σελίδες ήταν αφιερωμένες σε ένα κρούσμα πανώλης που είχε τρομοκρατήσει την πόλη. Στο τέλος της τέταρτης σελίδας η εφημερίδα έκλεινε με ένα σύντομο σημείωμα με θέμα τον φιλελληνισμό των Ούγγρων. Ο οποίος οφείλεται, όπως υπονοούσε ο συντάκτης, σε παρόμοιες εμπειρίες με τους Έλληνες καθώς ήταν και αυτοί ένας λαός που διεκδικούσε την ελευθερία του – από τους Αυστριακούς. Ο συντάκτης του άρθρου ήταν ο Ιάκωβος Μάγερ, ο φιλέλληνας Ελβετός που, έχοντας πολιτογραφηθεί Έλληνας, διηύθυνε την εφημερίδα.

1932: Οι εφημερίδες Ξάνθης και Κομοτηνής

*Η κορυφή του εγγράφου με τις εφημερίδες Κομοτηνής και Ξάνθης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Το 1932, με τη χώρα να κλυδωνίζεται λόγω της διεθνούς οικονομικής κρίσης, ήταν μια προεκλογική χρονιά. Τελικά οι εκλογές διεξήχθησαν στις 25 Σεπτεμβρίου και έγιναν από την κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου, με το σύστημα της απλής αναλογικής. Όμως κανένα κόμμα δεν κέρδισε την αυτοδυναμία και το αποτέλεσμα δυσκόλευε τη συνεργασία κομμάτων, για το σχηματισμό κυβέρνησης.

Τελικά μετά από έντονες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις, κυβέρνηση σχημάτισε ο ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος Παναγής Τσαλδάρης από τις 3 Νοεμβρίου 1932 μέχρι τις 16 Ιανουαρίου 1933 οπότε ανέλαβε εκ νέου την κυβέρνηση ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που  οδήγησε τη χώρα στις εκλογές του Μαρτίου του 1933.

Μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα, η κυβέρνηση Βενιζέλου του 1932, άρχισε να προετοιμάζεται έγκαιρα. Σ’ αυτό το πολιτικό κλίμα εκδηλώθηκε ενδιαφέρον για τη Θράκη και μεταξύ άλλων για τον Τύπο και πώς αυτός επηρέαζε το εκλογικό σώμα. Τότε, από τις 12 Φεβρουαρίου το Γραφείο Τύπου του Πολιτικού Γραφείου του πρωθυπουργού ζήτησε πληροφορίες για την κατάσταση του Τύπου στο νομό Ροδόπης, από τη Γενική Γραμματεία της Γενικής Διοίκησης Θράκης.

Στις 24 Φεβρουαρίου 1932, η Γενική Διοίκηση Θράκης, ενημέρωσε το Γραφείο Τύπου του Πολιτικού Γραφείου του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου για τις εφημερίδες του νομού Ροδόπης. Τότε οι σημερινοί νομοί Ροδόπης και Ξάνθης δεν είχαν διαχωρισθεί και υπήρχε ένας ενιαίος νομός Ροδόπης.

Ο δρακόντειος νόμος περί Τύπου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/973822/gallery/epikairothta/ellada/o-drakonteios-nomos-peri-typoy 

*Μάρτιος 1970. Από αριστερά, Γιάννης Καψής, Κ. Κυριαζής. Ιω. Ζίγδης, πίσω Κ. Νικολόπουλος, Αχ. Κυριαζής. Σε συνέντευξή του στο «Έθνος», ο Ζίγδης είχε ζητήσει σχηματισμό πολιτικής κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Μία εβδομάδα αργότερα, το στρατοδικείο τούς καταδίκασε σε ποινές φυλάκισης από 3-5 χρόνια.

Γράφει ο κ. ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ*

Η λογοκρισία αποτέλεσε ακρογωνιαίο λίθο της χούντας των συνταγματαρχών. Οι πραξικοπηματίες ανέστειλαν μεταξύ άλλων τις διατάξεις του άρθρου 14 του Συντάγματος που κατοχύρωνε την ελευθερία του Τύπου. Παράλληλα, τέθηκε σε ισχύ ο νόμος περί καταστάσεως πολιορκίας του 1912, που έδινε τη δυνατότητα απαγόρευσης της ανακοίνωσης ή δημοσίευσης πληροφοριών «καθ’ οιονδήποτε τρόπο, και διά του Τύπου» και της κατάσχεσης εφημερίδων και άλλων εντύπων.

Το καθεστώς συνέστησε επίσης υπηρεσία λογοκρισίας για τον προληπτικό έλεγχο κάθε εντύπου πριν από την κυκλοφορία του και την απαγόρευση κάθε δημοσίευσης «υπονομευτικής» προς το έργο της κυβέρνησης. Παράλληλα, με την προληπτική λογοκρισία, οι πραξικοπηματίες επιχείρησαν εξαρχής να φιμώσουν τον Τύπο με την τρομοκρατία (αυθαίρετο κλείσιμο εφημερίδων και δήμευση των περιουσιών τους) και τον εκβιασμό δημοσιογράφων και εκδοτών.

Οι εφημερίδες γράφουν ιστορία

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ   

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=638133

*Αθηναίος διαβάζει το «Ελεύθερον Βήμα». Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη στη δεκαετία του 1920, από άγνωστο φωτογράφο. Το «Ελεύθερον Βήμα» εκδόθηκε τον Φεβρουάριο του 1922. Το σημείο όπου τραβήχτηκε η φωτογραφία είναι το καφενείο Ζαχαράτου στο Σύνταγμα 

Γράφει ο Αναστάσης Βιστωνίτης

                «Οι ελληνικές ημερήσιες εφημερίδες αποτελούν, για την έρευνα, μια ξένη χώρα, ένα εντελώς άγνωστο και αχαρτογράφητο τοπίο». Με αυτή τη φράση αρχίζει το βιβλίο του «Δημοσιογράφος ή ρεπόρτερ. Η αφήγηση στις ελληνικές εφημερίδες» 19ος- 20ός αιώνας ο Νίκος Μπακουνάκης.

                Ό,τι έχουμε ως τώρα είναι είτε βιβλιογραφικές αποδελτιώσεις είτε καταγραφές της πολιτικής ιστορίας μέσω των δημοσιευμάτων στον Τύπο. Αλλά έργα που ερευνούν, αναλύουν και ερμηνεύουν τον «πολιτισμό της εφημερίδας» στον τόπο μας δεν έχουμε. Μιλώντας για πολιτισμό της εφημερίδας πρέπει κανείς να λαμβάνει υπόψη του ότι οι εφημερίδες γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν μέσα στον αστικό χώρο, στην πόλιν δηλαδή.

Ο ΤΥΠΟΣ ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ 1890- 2010

*Η σημαντική έκδοση του Μιχάλη και της Ολυμπίας Πατέλη

Ένα σπουδαίο εκδοτικό επίτευγμα 

στον νομό Έβρου

          Ο Μιχάλης Πατέλης, είναι ένας πολύ σπουδαίος  συλλέκτης. Οι συλλογές του διακρίνονται για τον πλούτο και τη σπανιότητα των εκθεμάτων τους.

Το μεγάλο προσόν όμως του Μιχάλη Πατέλη είναι  ότι με τις πολυάριθμες εκθέσεις του αλλά και τις σημαντικές εκδόσεις του, καθιστά τον πλούτο των εκθεμάτων του, κοινό κτήμα, όλων των συνελλήνων. Τα αντικείμενα των συλλογών του, δεν είναι κλειδωμένα σε ντουλάπια και συρτάρια. Εκτίθενται συχνά και συγκεντρώνουν το θαυμασμό του κόσμου, αλλά και πλουτίζουν συνάμα τις γνώσεις μας για το παρελθόν.

          Το ευτύχημα είναι ότι ο σπουδαίος αυτός συλλέκτης βρήκε συνεχιστή της προσπάθειάς του, την κόρη του Ολυμπία, πτυχιούχο του  Παιδαγωγικού Τμήματος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου και κάτοχο δύο μεταπτυχιακών τίτλων του Πανεπιστημίου του Αιγαίου.

          Καρπός αυτής της συνεργασίας πατέρα και κόρης, είναι το τελευταίο επίτευγμά τους «Ο Τύπος του Έβρου, 1890- 2010».  Η έκδοση έγινε με τη βοήθεια της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ροδόπης- Έβρου και προσωπικά του Προέδρου της κ. Γεωργίου Μηνόπουλου.

Οι αργυρώνητοι του Τύπου, έχουν βαρύτατο παρελθόν

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης Η σχέση Τύπου και Πολιτικής, είναι σχέση βαθιά ερωτική... Με τις μεγάλες αγάπες και τους όρκους αιώνιας πίστης χάριν της Δημοκρατίας... Με τα αβυσσαλέα μίση και τις φοβερές συγκρούσεις χάριν της ελευθεροτυπίας... Με τις ζηλοτυπίες και τις αμφιβολίες... Με απέραντο πάθος και απεριόριστο μίσος... Σφιχτοί εναγκαλισμοί και σκληρές απωθήσεις... Εναγκαλισμοί, που ίσως στις μέρες μας αποδίδονται μερικές φορές καλύτερα με τον όρο «διαπλοκή», με ό,τι συνεπάγεται ο νεολογισμός αυτός, που εισήχθη στο πολιτικό μας λεξιλόγιο το 1993 από τον Κ. Μητσοτάκη και έκτοτε εγκαταστάθηκε στα πολιτικά μας πράγματα, γιγαντώθηκε ασύμμετρα και υπέρμετρα και αποτελεί πλέον ορατή απειλή, για την ουσία της Δημοκρατίας. Η διαπλοκή του Τύπου με την κάθε μορφής εξουσία, ιστορικά πήρε διάφορες μορφές, ανάλογα με τις εξελίξεις κάθε εποχής. Πήρε την μορφή της αμειβόμενης προπαγάνδας, τη μορφή του εκβιασμού της πολιτικής εξουσίας από το μεγάλο κεφάλαιο που διαχειρίζεται και χειραγωγεί τον Τύπο και τα ΜΜΕ, πήρε τη μορφή των «μυστικών κονδυλίων», πήρε... και τι δεν πήρε.