Οι αργυρώνητοι του Τύπου, έχουν βαρύτατο παρελθόν

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης Η σχέση Τύπου και Πολιτικής, είναι σχέση βαθιά ερωτική... Με τις μεγάλες αγάπες και τους όρκους αιώνιας πίστης χάριν της Δημοκρατίας... Με τα αβυσσαλέα μίση και τις φοβερές συγκρούσεις χάριν της ελευθεροτυπίας... Με τις ζηλοτυπίες και τις αμφιβολίες... Με απέραντο πάθος και απεριόριστο μίσος... Σφιχτοί εναγκαλισμοί και σκληρές απωθήσεις... Εναγκαλισμοί, που ίσως στις μέρες μας αποδίδονται μερικές φορές καλύτερα με τον όρο «διαπλοκή», με ό,τι συνεπάγεται ο νεολογισμός αυτός, που εισήχθη στο πολιτικό μας λεξιλόγιο το 1993 από τον Κ. Μητσοτάκη και έκτοτε εγκαταστάθηκε στα πολιτικά μας πράγματα, γιγαντώθηκε ασύμμετρα και υπέρμετρα και αποτελεί πλέον ορατή απειλή, για την ουσία της Δημοκρατίας. Η διαπλοκή του Τύπου με την κάθε μορφής εξουσία, ιστορικά πήρε διάφορες μορφές, ανάλογα με τις εξελίξεις κάθε εποχής. Πήρε την μορφή της αμειβόμενης προπαγάνδας, τη μορφή του εκβιασμού της πολιτικής εξουσίας από το μεγάλο κεφάλαιο που διαχειρίζεται και χειραγωγεί τον Τύπο και τα ΜΜΕ, πήρε τη μορφή των «μυστικών κονδυλίων», πήρε... και τι δεν πήρε. Γι’ αυτό η σχέση Τύπου και πολιτικής έχει τα χαρακτηριστικά ερωτικής σχέσης με τα συνεπακόλουθα μίση και πάθη. Αυτός ο ιδιότυπος έρωτας, που πότε κρατούσε λουλούδια και πότε κράδαινε στιλέτα, πολλές φορές και σε διαφορετικές εποχές απασχόλησε τη Βουλή, τόπο πολιτικής ζύμωσης, αξιολογικής κριτικής και αποτίμησης των εξελίξεων. Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς;.. Έτσι ένα πρόχειρο απάνθισμα από τις…αποθήκες της μνήμης (μνήμης μάλλον τλήμονος…) δίνει μερικές πτυχές αυτού του περίεργου έρωτα. Την εποχή που άρχισε να φουντώνει στην πατρίδα μας ο εθνικός διχασμός με τις συγκρούσεις Κωνσταντίνου – Βενιζέλου, είχε καταγγελθεί μια ύπουλη προσπάθεια της γερμανικής πρεσβείας, να εξαγοράσει εφημερίδες στην Ελλάδα, για να ασκηθεί φιλογερμανική προπαγάνδα. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, θύμα αυτής της προπαγάνδας, ξιφούλκησε μέσα στη Βουλή το Σεπτέμβριο του 1915 και μίλησε απευθυνόμενος προς τον Τύπο για «αργυρώνητους» προσθέτοντας με υψωμένο τον οξύ τόνο της φωνής του *Ο Ελευθέριος Βενιζέλος «Ο χαρακτηρισμός τούτος αφορά όχι πάντα, αλλά μόνον ορισμένα όργανα της δημοσίας γνώμης, τα οποία κατόρθωσαν εις διάστημα βραχύτερον των 24 ωρών, να μεταβάλλωσιν εντελώς πολιτικήν διότι εν τω μεταξύ υπήρξεν εξώθησις ασυνείδητος εκ μέρους ξένης προπαγάνδας». Ήταν ιδιοτελής εναγκαλισμός και διαπλοκή Τύπου και ξένης προπαγάνδας, εις βάρος της χώρας. «Αργυρώνητοι» είπε ο Ελευθέριος Βενιζέλος... Σήμερα, πολλές φορές μιλάμε για την αδικαιολόγητη διεθνώς, αλλά και στην Ελλάδα, υπερσυγκέντρωση ΜΜΕ στα χέρια ολίγων επιχειρηματιών, οι οποίοι επιβάλλουν τις απόψεις τους στην πολιτική εξουσία. Πρόκειται για το διεθνώς γνωστό φαινόμενο της υπερσυγκέντρωσης μεγάλων δικτύων επιχειρήσεων ΜΜΕ (εφημερίδες, τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, περιοδικά κλπ) από μεγάλα επενδυτικά συγκροτήματα, που υποβάλουν αυτά τη «γραμμή» και διαμορφώνουν μέσα από αδιαφανείς διαδικασίες τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις. *Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου Τον κίνδυνο αυτό είχε διαβλέψει από τον Μάϊο του 1929, ο Αλέξ. Παπαναστασίου ο οποίος σε μια αγόρευσή του στη Βουλή, είχε πει: «Αι δημοσιογραφικαί επιχειρήσεις υπόκεινται πολλάκις εις ένα νόμο γενικώτερον, ισχύοντα εις την βιομηχανικήν οικονομίαν, της συγκεντρώσεως. Και δύνανται ευκόλως να κατακτηθούν από τους εκπροσωπούντας κεφαλαιοκρατικά συμφέροντα. Αποτέλεσμα αυτών των συνθηκών είναι ότι η δημοσία συζήτησις, ο δημόσιος έλεγχος, περιέρχεται εις τας χείρας ολίγων ανθρώπων, μονοπωλείται μπορεί να είπη κανείς από ολίγας επιχειρήσεις». Μερικά χρόνια νωρίτερα, τον Ιανουάριο του 1925 ο Ιωσήφ Κούνδουρος, είχε μιλήσει σκληρότερα, τονίζοντας: «Η τυραννία ήτις ασκείται υπό μερίδος τινός του Τύπου επί των πολιτικών ανδρών της χώρας, είναι καταφανής…».  Αλλά και αργότερα πολλά χρόνια, το Φεβρουάριο του 1959 ο Κ. Μητσοτάκης, έλεγε στη Βουλή περιγράφοντας μια άλλη μορφή διαπλοκλής πολιτικής– Τύπου: «Δεν είναι νοητόν εθνικά μυστικά κονδύλια, να διοχετεύονται προς ελληνικά εφημερίδας ή προς Έλληνας δημοσιογράφους». Επί κυβερνήσεώς του όμως το 1990-1993 είχε καταγγελθεί ότι το υπουργείιο Εξωτερικών (υπουργός Εξωτερικών ο Αντώνης Σαμαράς) είχε δώσει μυστικά κονδύλια σε δημοσιογράφους, όπως ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης είχε καταγγείλει εκ των υστέρων, όταν έχασε την κυβέρνηση. Δεν είναι τυχαίο, ότι ο υπουργός Εξωτερικών της γιουγκοσλαβικής κυβέρνησης Γιοβάνοβιτς, όταν μαίνονταν ο πόλεμος εναντίον της γειτονικής χώρας, είχε καταγγείλει, ότι άνθρωπος του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών εξαγόραζε εφημερίδες και δημοσιογράφους στη χώρα του, για να στραφούν εναντίον του Μιλόσεβιτς. *Ο Κώστας Καραμανλής Είναι επίσης γνωστό ότι ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής μίλησε για «πέντε» νταβατζήδες» που κάνουν κουμάντο στη χώρα και όταν την επομένη ο υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας Μαν. Κεφαλογιάννης προκλήθηκε, κατονόμασε ως νταβατζήδες τρείς μεγάλους επιχειρηματίες, που έχουν ή είχαν άμεση και έμμεση σχέση με επιχειρηματίες Τύπου. *Ο Δημήτριος Χριστόφιας Επίσης με αφορμή το δημοψήφισμα επί του σχεδίου Ανάν, για λύση του Κυπριακού, στη Λευκωσία έγιναν καταγγελίες για χρήματα προερχόμενα πέραν του Ατλαντικού, που μοιράσθηκαν στο χώρο του Τύπου με αδιαφανείς διαδικασίες για να «διαφημιστεί» το «ναι». Επιπλέον, όταν από την Ουάσιγκτον ο εκπρόσωπος του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ Ρ. Μπάουτσερ έκανε κάποιες διευκρινιστικές δηλώσεις, η εντύπωση που σχηματίσθηκε, από τις περιφράσεις του, ήταν πως από τα χρήματα αυτά, ορισμένα δόθηκαν και στην Ελλάδα για τον ίδιο σκοπό. Λίγο αργότερα, όταν πραγματοποιούσε επίσημη επίσκεψη στην Αθήνα ο τότε πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κύπρου, Δημ. Χριστόφιας- σήμερα Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας-ρωτήθηκε από τους δημοσιογράφους για την υπόθεση αυτή. Και διευκρίνισε, ότι μέσω μιας οργάνωσης του ΟΗΕ, δίδονταν ανέκαθεν κονδύλια στην Κύπρο για αναπτυξιακούς λόγους. Δηλαδή για έργα προστασίας του περιβάλλοντος κλπ, δικοινοτικής όμως χρησιμότητας και πέραν της γραμμής αντιπαράθεσης. Από ένα σημείο και μετά όμως– κατά τον κ. Χριστόφια– εμφανίσθηκε χρηματοδότηση, που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί παρέμβαση στα εσωτερικά της Κύπρου για να διαφημιστεί το δημοψήφισμα. Φυσικά διευκρίνισε, ότι δεν έχει ονόματα, ούτε άλλες πληροφορίες. Όταν αμέσως μετά ρωτήθηκε αν γνωρίζει όπως προέκυπτε έμμεσα από τις δηλώσεις Μπάουτσερ ότι τέτοια λεφτά διοχετεύτηκαν και στην Ελλάδα, απάντησε ότι δεν έχει γνώση και πληροφόρηση αν ήρθαν τέτοια χρήματα στην Ελλάδα και πώς ήρθαν. Οι δημοσιογράφοι όμως πρόσεξαν, ότι έκλεισε τη φράση του με ένα υπαινικτικό χαμόγελο, που μόνο …ονόματα δεν… κραύγαζε! Αργότερα, όταν εκτός συνεντεύξεως του επισημάνθηκε ότι το χαμόγελό του τα έλεγε όλα, αρκέσθηκε να απαντήσει με ένα επιπλέον πιο «κραυγαλέο» και υπαινικτικό χαμόγελο… Και ο εωρακώς μεμαρτύρηκεν! Από τότε που γίναμε ελεύθερο κράτος και αποκτήσαμε ελεύθερο Τύπο, η έννοια της διαπλοκής με διάφορες μορφές, απασχόλησε τη Βουλή κατ’ επανάληψη… Από το αστειάκι και το παμπάλαιο επιθεωρησιακό νούμερο «ή υπούργημα μου δίνεις η εφημερίδα βγάζω» φθάσαμε στα σημερινά, που όλοι τα γνωρίζουμε και όλους μας απασχολούν. Το δίλημμα που τίθεται ενώπιον της πολιτικής εξουσίας, αλλά και των δημοσιογράφων, είναι αμείλικτο. Πώς θα επέλθει κάθαρση; Οι δημοσιογραφικές ενώσεις, κατ’ επανάληψη έχουν καταδικάσει τέτοια φαινόμενα, αλλά είναι γεγονός, ότι οι ίδιες, ποτέ δεν πήραν άμεσα και αποφασιστικά μέτρα ή δεν φάνηκαν να ερευνούν μόνες τους (αφού οι εξουσίες είναι απρόθυμες) για να αποκαλύψουν φαινόμενα τέτοια. Η κυβέρνηση θα πρέπει να κάνει τις έσχατες κινήσεις με τη θέσπιση νέου θεσμικού πλαισίου,  ώστε να σπάσει ο δεσμός, των μεγάλων επιχειρήσεων που δουλεύουν με κρατικές προμήθειες ή δημόσια έργα, ασκώντας αποτελεσματική πίεση στην εξουσία, μέσω των επιχειρήσεων Τύπου που διαθέτουν. Το νέο νομοθετικό πλαίσιο, παραμένει το μεγάλο ερωτηματικό. Θα πετύχει η κυβέρνηση να εξαλείψει το καρκίνωμα αυτό ή έστω κάποια κομμάτια του; Η σχέση Τύπου – ΜΜΕ και πολιτικής είναι βαθύτατα ερωτική. Το πάθος και την αγάπη, διαδέχεται το μίσος... Τι είχες Γιάννη, τι είχα πάντα; Π.Σ. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ