Και οι φασίστες του Μουσολίνι, κατάλαβαν τι εστί Βόζιγκραντ!!!

*Γράμμα από το μέτωπο. Παρέα, ο σκύλος του τάγματος...

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Το Βόζιγκραντ είναι μια τοποθεσία πολύ κοντά στην Κορυτσά. Σήμερα είναι άγνωστο μέρος σε όλους μας σχεδόν, αφού βρίσκεται εκτός Ελλάδος. Όμως εκεί, ξεδιπλώθηκε μια άγνωστη πτυχή του ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940, που δείχνει την αποφασιστικότητα των Ελλήνων να αντιμετωπίσουν και να κατατροπώσουν το φασισμό του Μουσολίνι.

                Το τέλος του 1940 βρήκε τους Ιταλούς να συναντούν σφοδρή αντίδραση των αμυνόμενων Ελλήνων σε όλα τα μέτωπα. Εκεί στο Βόζιγκραντ, όταν λήγοντος του Δεκεμβρίου 1940 αντιλήφθηκαν ότι όχι μόνο η αμυντική στάση των Ελλήνων, αλλά και η προέλαση των ελληνικών δυνάμεων ήταν ακάθεκτη και τίποτα δεν θα μπορέσει να την σταματήσει, δούλεψαν επί ένα δεκαήμερο, για να προετοιμάσουν ένα ρήγμα επί του στενού ορεινού εδάφους, για να αποκόψουν το δρόμο από τους Κομνηνάδες και δια της οροσειράς του Μοράβα προς την Κορυτσά.

                Επί δέκα ημέρες, χρησιμοποίησαν ειδικά βαριά μηχανήματα, που λειτουργούσαν με αεροσυμπιεστές και κατασκεύασαν μια θαλάμη κάτω από το δρόμο, μέσα στην οποία τοποθέτησαν επτά τόνους δυναμίτιδας!!!

                Έτσι, μόλις τα στρατεύματά μας άρχισαν να προελαύνουν με ορμή, έβαλαν πυρ…. Έγινε κόλαση.

                Η έκρηξη επτά τόνων δυναμίτιδας θύμιζε έκρηξη ηφαιστείου. Εκτινάχθηκαν στον αέρα βράχοι μεγέθους έως και τεσσάρων και πλέον κυβικών μέτρων. Έτσι οι Ιταλοί απέκοψαν τη δύσβατο ορεινή οδό. Πίστευαν μάλιστα ότι πράγματι απέκοψαν το δρόμο, αλλά…

*Η Κορυτσά

                Λογάριαζαν χωρίς το… Μηχανικό του ελληνικού στρατού!!!

                Για τις ελληνικές δυνάμεις υπήρχε απόλυτη ανάγκη να περάσει το πεδινό Πυροβολικό, για να υποστηρίξει με τα πυρά του τον προελαύνοντα στρατό.

                Με τα εργαλεία που εγκατέλειψαν φεύγοντας οι πανικόβλητοι Ιταλοί, οι άνδρες του Μηχανικού, άρχισαν να δουλεύουν εντατικά για να γεμίσουν το μεγάλο ρήγμα, που άνοιξε η φοβερή έκρηξη. Και τα κατάφεραν, παρά το γεγονός ότι η περιοχή βομβαρδίζονταν από τις επίγειες εχθρικές δυνάμεις, αλλά και από την ιταλική αεροπορία.

                Το ελληνικό Πυροβολικό μπόρεσε και πέρασε από το ρήγμα, που κάλυψε με επιτυχία το Μηχανικό,  και συνέχισε με τις επιτυχείς βολές του την καταστροφή των Ιταλών εισβολέων.

                Εκτός όμως από την αποκατάσταση του ανατιναγμένου δρόμου τα φανταράκια μας βρήκαν εκεί μεγάλες ποσότητες εγκαταλελειμμένου πολεμικού υλικού. Ήταν βέβαιο, πώς οι Ιταλοί ήθελαν να χρησιμοποιήσουν την ευρύτερη περιοχή της Κορυτσάς ως κέντρο εφοδιασμού και ως βάση εξόρμησης σε επιχειρήσεις που σχεδίαζαν. Αλλά δεν τους βγήκε…

Εκτός του πολεμικού υλικού εντύπωση είχαν προκαλέσει οι μεγάλες ποσότητες αλεύρων, ζάχαρης, κρασιού και καφέ, που παραδόθηκαν στην ελληνική Επιμελητεία.

Οι στρατιώτες γλέντησαν εκείνη την επιτυχία τους, πίνοντας ιταλικό κρασί «Κιάντι» υψώνοντας το κύπελλο τους και λέγοντας «Στην κηδεία του Ντούτσε» αντί «Στην υγεία του Ντούτσε»!!!

Την επιτυχία του Μηχανικού στο Βόζιγκραντ ήρθε να συμπληρώσει άλλη μια επιτυχία. Η ζεύξη της γέφυρας της Βίγλιστας, που την άρχισαν οι Ιταλοί αλλά κυνηγημένοι από τον Ελληνικό στρατό, την άφησαν ημιτελή. Ολοκλήρωσε τη ζεύξη το δικό μας Μηχανικό. Η γέφυρα αυτή επέτρεπε τη διέλευση των  βαρέων οχημάτων. Έτσι άνοιγε ο δρόμος για τη απηνή καταδίωξη των φασιστικών στρατευμάτων του Μουσολίνι. Η Βίγλιστα (απέναντι από την Κρυσταλλοπηγή της Καστοριάς) βρίσκεται ανατολικά από την οροσειρά του Μοράβα σε οροπέδιο, το οποίο διασχίζεται από τα άνω τμήματα του ποταμού Δεβόλη. Από την Βίγλιστα περνάει η σημαντική οδός, η οποία συνδέει την Κορυτσά με τη Φλώρινα στην Ελλάδα.  

 Από την ειδησεογραφία εκείνων των ημερών

Κάλαντα με σύλληψη αιχμαλώτων

Στις 31 Δεκεμβρίου 1940, παντού στις πόλεις και τα χωριά, τα παιδιά έλεγαν τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα. Στο μέτωπο όμως οι στρατιώτες και οι αξιωματικοί έκαναν το καθήκον τους χωρίς σταματημό.

Η τελευταία ημέρα του 1940 έκλεισε- σύμφωνα με εκπομπή του ραδιοφωνικού σταθμού Αθηνών- με νίκες του στρατού μας, ο οποίος απώθησε από τα βορειοανατολικά υψώματα της Κλεισούρας τους Ιταλούς. Εκεί συνελήφθησαν πλέον των 500 αιχμαλώτων Ιταλών, στρατιωτών και αξιωματικών. Όλοι αυτοί ανήκαν σε νεοαφιχθείσες ιταλικές ενισχύσεις. Από λάφυρα, πήραμε σημαντικό αριθμό όλμων, 12 πυροβόλα, 15 πολυβόλα και παντοειδές υλικό, που εγκατέλειψαν οι Ιταλοί.

Ειδικά ο εκτοπισμός των Ιταλών από την στενωπό της Κλεισούρας, υπήρξε δύσκολο και επίπονο εγχείρημα, λόγω των σημαντικών οχυρώσεων που είχαν κάνει οι Ιταλοί, αλλά και των δυσμενών καιρικών συνθηκών, που επικρατούσαν. Συγκεκριμένα υπήρχαν χαρακώματα βάθους 2 μέτρων, καθώς και «αμπριά». Σε αρκετό μήκος των χαρακωμάτων υπήρχαν πυροβολεία, καλυμμένα με μπετόν αρμέ και φωλιές πολυβόλων. Τα τεχνικά αυτά έργα προστατεύονταν και με διπλή σειρά συρματοπλεγμάτων.

Επίσης στην περιοχή του Δρίνου αιχμαλωτίσθηκε ένα νεοαφιχθέν από την Ιταλία τάγμα, με 700 άνδρες, το διοικητή και το επιτελείο του.

Οι Έλληνες το 1940 ήταν αποφασισμένοι και το έδειξαν.

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

ΠΗΓΕΣ

*Αρχείο εφημερίδων ΦΩΣ Θεσσαλονίκης, ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ και ΠΡΩΪΑ Αθηνών, Ιανουαρίου 1941