Η θλιβερή εκκένωση της Ανατολικής Θράκης, το 1922

*Η αίθουσα κατάμεστη...

Η Νέα Ορεστιάδα, μου έδωσε την Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018, μεγάλη χαρά, χάρη στην ευγενική πρόσκληση του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου της πόλης, να μιλήσω σε ειδική εκδήλωση με θέμα: «Η δραματική εκκένωση της Ανατολικής Θράκης το 1922- Μια αφήγηση, ένας λυγμός, μια διεθνής ατιμία» υπό την αιγίδα του Δήμου.

Η αίθουσα του Δημοτικού Πολιτιστικού Πολυκέντρου ήταν κατάμεστη, ενώ υπήρχαν και όρθιοι. Παρέστησαν μεταξύ άλλων, ο Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου κ.κ. Δαμασκηνός, οι βουλευτές Δημήτρης Ρίζος (ΣΥΡΙΖΑ) και Αναστάσιος Δημοσχάκης (ΝΔ) ο πρώην υφυπουργός Παιδείας Αλέξανδρος Δερμεντζόπουλος, ο δήμαρχος Διδυμοτείχου Παρασκευάς Πατσουρίδης, ο αντιδήμαρχος Ορεστιάδας Χρήστος Ορμανλίδης, πρώην δήμαρχοι της πόλης, εκπρόσωποι της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, των στρατιωτικών αρχών και άλλοι επίσημοι.

Με την ευκαιρία αυτής της ομιλίας, παρέδωσα στον πρόεδρο του Μουσείου κ. Πασχάλη Μαυρίδη μια σπάνια καρτ ποστάλ της Αδριανούπολης, της Πρωτοχρονιάς του 1908 με ιδιόγραφες ευχές από τον τότε υπολοχαγό Στυλιανό Γονατά, που δρούσε με το ψευδώνυμο Στέργιος Γρηγορίου, οργανώνοντας τον υπόδουλο Ελληνισμό της Θράκης, μαζί με άλλους αξιωματικούς.

Κατά τη διάρκεια της ομιλίας υπήρξε χαρακτηριστική διάχυτη συγκίνηση… Άλλωστε στο ακροατήριο υπήρχαν πολλοί απόγονοι προσφύγων της Ανατολικής Θράκης,που έχουν μεγαλώσει με τις αφηγήσεις των δικών τους ανθρώπων, που έζησαν αυτό το δράμα του 1922.

Ακούσθηκαν επίσης τραγούδια από τα  μέλη της Ενόργανης Θρακικής Χορωδίας του Μουσείου.

Η ομιλία μου συνοδεύτηκε από προβολή ψηφιακών εικόνων, σχετικών με το θέμα.

(Οι φωτογραφίες της εκδήλωσης που ακολουθούν, είναι των Γρηγόρη Αζορίδη και Σταύρου Παπαθανάκη).

                                                 *Μια αφήγηση, ένας λυγμός, 

μια διεθνήςατιμία.  

*Ομιλία του Παντελή Στεφ. Αθανασιάδη

στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο 

της Νέας Ορεστιάδας.

Καλησπέρα σας

                Όταν κοιτάζουμε πέρα από τον ποταμό Έβρο, το βλέμμα μας ταξιδεύει σε μια αλησμόνητη πατρίδα. Την ελληνική Ανατολική Θράκη, από την οποία τα διεθνή συμφέροντα το 1922, ξερίζωσαν τον ελληνισμό με τις πανάρχαιες ρίζες. Η βίαιη εκκένωση της Ανατολικής Θράκης, που με σημερινούς όρους θα την χαρακτηρίζαμε στυγνή εθνοκάθαρση, δεν έπαψε να αποτελεί καταδικαστέα πρακτική της τακτικής των μεγάλων κρατών, που επιβάλουν τις θελήσεις τους όχι με βάση τους ηθικούς νόμους, αλλά τα ανομολόγητα συμφέροντά τους.

                Αυτή την εκκένωση, όπως την είδε και ο Τύπος της εποχής εκείνης, έχω την τιμή να σας αφηγηθώ σήμερα, χάρη στην ευγενική πρόσκληση του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου της Νέας Ορεστιάδας και της Περιφέρειάς της.

*Ο ομιλητής

«Η Β’ Βουλγαρική Κατοχή (1916 - 1918) στη Νικήσιανη Παγγαίου»

*Η ιστορική Νικήσιανη στην αγκαλιά του Παγγαίου. Στο βάθος η πεδιάδα των Φιλίππων, με την Δράμα και το Φαλακρό όρος(Φωτογραφία: Βασ. Ε. Μώραλη)

Γράφει η κ. Βασιλική Ευαγ. Μώραλη

Δημοσιογράφος–  τ. Δικηγόρος

ΕΙΔΙΚΗ ΑΦΙΕΡΩΣΗ:

Η ιστορική αυτή Εισήγηση, που έγινε στο 2^ο Συνέδριο Τοπικής Ιστορίας Παγγαίου στην Ελευθερούπολη στις 19-21/10/2018, αφιερώνεται:

*στη μνήμη των μαρτύρων προγόνων μου της Ανατ. Μακεδονίας– και ιδίως στους προγόνους συγχωριανούς μου Νικησιανιώτες- που βρήκαν φρικτό θάνατο ή βασανίστηκαν από τους Βουλγάρους στις τρεις βουλγαρικές Κατοχές στον 20ό αιώνα, αλλά

*και στη μνήμη του ακάματου ερευνητή και συλλέκτη τεκμηρίων της τοπικής μας Ιστορίας αειμνήστου Νικολάου Ρουδομέτωφ (ιδρυτή και πρωτεργάτη του Ιστορικού και Λογοτεχνικού Αρχείου Καβάλας) για το ανυπολόγιστης αξίας εθνικό έργο που έχει προσφέρει επί δεκαετίες στον τόπο μας.

Κανένα γεγονός –και δη ιστορικό- δεν μπορεί να αναλυθεί και να εκτιμηθεί δεόντως χωρίς να ληφθεί υπ’ όψιν το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο διαδραματίζεται. Ειδικότερα ως προς το θέμα της Εισήγησής μου «Η Β’ Βουλγαρική Κατοχή (1916-1918) στη ΝικήσιανηΠαγγαίου», πρέπει απαραιτήτως να εξετάσουμε εν συντομία τι συνέβαινε εκείνη την εποχή όχι μόνο εδώ στην ιδιαίτερη πατρίδα μας ή, έστω στη Μακεδονία και στην Ελλάδα, αλλά και στον κόσμο ολόκληρο- μια που τα γεγονότα εξελίσσονται στην καρδιά του «Μεγάλου Πολέμου», του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, που όμοιό της έως τότε δεν είχε ξαναδεί η ανθρωπότητα.

Υπ’ αυτή την σκοπιά μόνο μπορούμε ν’ αντιληφθούμε καλύτερα τι συνέβαινε και στη δική μας μικρή «σφαίρα» και να δώσουμε ερμηνείες των όσων συνέβησαν και των συνεπειών τους.

Από τον Ιούλιο του 1914 είχε ξεσπάσει ο Α’ Παγκ. Πόλεμος, αρχικά με την επίθεση της Αυστρο-Ουγγρικής Αυτοκρατορίας εναντίον της Σερβίας (με την οποία, μάλιστα, η Ελλάδα διατηρούσε ήδη από τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13 Σύμφωνο Συμμαχίας και Στρατιωτικής Συνεργασίας). Επί τέσσερα χρόνια και πλέον οι Κεντρικές Δυνάμεις (Γερμανία, Αυστρο-Ουγγαρία, Οθωμανική Αυτοκρατορία και, εν τέλει, Βουλγαρία) συγκρούστηκαν αμείλικτα με τις Ενωμένες Δυνάμεις (της «Αντάντ»/Εγκάρδιας Συμφιλίωσης ή Τριπλής Συμμαχίας) που συναποτελούσαν η Βρετανική Αυτοκρατορία (με όλες τις αποικίες της), η Γαλλία, η Ρωσία (μέχρι το 1917), η Σερβία, η Ιταλία και, προς το τέλος του πολέμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ιαπωνία και η Κίνα.

Οι πράκτορες της OSS γύρω από τον νομό Έβρου, κατά την Κατοχή

*Το βιβλίο της   Σούζαν Χιουκ Άλεν «Classical Spies- American archaeologists 

with the OSS in World War ΙΙ Greece»  

Γράφει ο ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΣΤΕΦ. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ

                Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ο νομός Έβρου βρέθηκε στο επίκεντρο των μυστικών υπηρεσιών, λόγω της γεωστρατηγικής του θέσης. Από το νομό Έβρου διέρχονταν η μοναδική σιδηροδρομικής γραμμή, που με επίκεντρο την Κωνσταντινούπολη, συνέδεε την Ευρώπη, αλλά επεκτείνονταν και προς τη Μοσούλη.

                Στην ουσία, ο νομός Έβρου είχε κυκλωθεί από δακτύλιο πρακτόρων Αμερικανών και Άγγλων, στον άξονα Κωνσταντινούπολη- Αδριανούπολη- Σόφια. Η Τουρκία είναι γνωστό ότι απέφυγε να εισέλθει στον Β΄  Παγκόσμιο Πόλεμο τηρώντας μια παμπόνηρη και επιτήδεια ουδετερότητα. Έτσι, ενώ προμήθευε με πρώτες ύλες την πολεμική βιομηχανία του ναζιστικού καθεστώτος, τηρούσε χαλαρή στάση στη δράση των Αμερικανών και Άγγλων πρακτόρων στο έδαφός της. Επίσης πολλοί Τούρκοι των υπηρεσιών ασφαλείας συνεργάσθηκαν με τις μυστικές υπηρεσίες των δύο μεγάλων χωρών.

                Από στοιχεία που έχουν δημοσιευθεί (Φωτεινή Τομαή) προκύπτει ότι η Τουρκία, οκταπλασίασε τα αποθεματικά της σε ξένο συνάλλαγμα από 37 σε 292.000.000 δολάρια και τα αποθέματά της σε χρυσό έφτασαν τα 213.941 κιλά στην Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας και στις ΗΠΑ και τον Καναδά, χάρη στις εξαγωγές πρώτων υλών προς τη χιτλερική Γερμανία, που ξεκίνησαν με την υπογραφή της Clodius Agreement. Και φυσικά την ίδια ώρα, η Ελλάδα λιμοκτονούσε και οι κατακτητές απορροφούσαν κάθε ικμάδα της καταρρακωμένης από τον πόλεμο οικονομίας της με το περίφημο αναγκαστικό δάνειο, που δεν το πλήρωσαν ποτέ έως σήμερα οι Γερμανοί!

Φάκελος Κύπρου: «Θα ήθελα να μου εξασφαλίσετε τη ζωή του Μακαρίου»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ http://www.kathimerini.gr/991712/article/epikairothta/ellada/fakelos-kyproy-8a-h8ela-na-moy-e3asfalisete-th-zwh-toy-makarioy

*Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι καταθέσεις των μαρτύρων στην εξεταστική επιτροπή, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και οι επιχειρησιακοί πρωτεργάτες του πραξικοπήματος κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζει η κατάθεση του Κωνσταντίνου Κομπόκη, που ως επικεφαλής των μονάδων καταδρομών στην Κύπρο είχε κεντρικό ρόλο στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση του πραξικοπήματος.

Ο συνταγματάρχης Κομπόκης εκλήθη στην Αθήνα στις 2.7.1974 μαζί με τον ταξίαρχο Μιχαήλ Γεωργίτση, διοικητή του τομέα Λευκωσίας. Ήταν μια εποχή μεγάλης έντασης μεταξύ της δικτατορίας και του Μακαρίου, με αιχμή τον ρόλο της Εθνικής Φρουράς στο νησί και τον βαθμό στον οποίο υπονόμευε τη δημοκρατική κυβέρνηση της Κύπρου. Οι δύο αξιωματικοί την ημέρα εκείνη συμμετείχαν – παρακάμπτοντας τον επικεφαλής του ΓΕΕΦ (Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς) αντιστράτηγο Ντενίση– σε σύσκεψη στο γραφείο του αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων Γρ. Μπονάνου, ο οποίος τους έδωσε την εντολή να ανατρέψουν την κυβέρνηση του Μακαρίου. Ο Γεωργίτσης θα ήταν ο επικεφαλής της επιχείρησης.

Ωστόσο ο ισχυρός άνδρας του καθεστώτος, Δημήτρης Ιωαννίδης, εμπιστεύθηκε στον συνταγματάρχη Κομπόκη, σύμφωνα με την κατάθεση του τελευταίου, μια πτυχή που δεν ήθελε να ακούσει κανένας άλλος: «Όταν κάθισα απέναντί του, καθόταν και ένας ακόμη λοχαγός ή ταγματάρχης κοντά του, τον οποίο τον απομάκρυνε», είπε στην επιτροπή ο Κομπόκης.

Φάκελος της Κύπρου : «Αλέξανδρος εισήχθη εις κλινικήν»

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

https://www.tovima.gr/printed_post/aleksandros-eisixthi-eis-klinikin/

*Μακάριος, Γεώργιος Παπαδόπουλος, Στυλιανός Παττακός

*Το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου

μέσα από την κατάθεση του ανθρώπου

που σχεδίασε την επιχείρηση.

*Οι συνομιλίες Κομπόκη- Ιωαννίδη,

και το άνοιγμα του δρόμου του Αττίλα.

Γράφει ο Λάμπρος Σταυρόπουλος

Το άνοιγμα του Φακέλου της Κύπρου, ένα διαχρονικό αίτημα δεκαετιών προκειμένου να χυθεί φως πάνω στις συνθήκες, στα γεγονότα και στα πρόσωπα που συνετέλεσαν στην κυπριακή τραγωδία, δίνει σίγουρα ένα έναυσμα για βαθύτερη μελέτη και έρευνα και εξαγωγή συμπερασμάτων. Βεβαίως ευθύνες ουδέποτε αποδόθηκαν στους υπευθύνους παρά τις προσπάθειες που έγιναν με τη συγκρότηση της Ειδικής Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής που ασχολήθηκε με την υπόθεση από τον Φεβρουάριο του 1986 έως τον Μάρτιο του 1988.

Το πόρισμα της τότε πλειοψηφίας του ΠαΣοΚ, όπως και οι πορισματικές εκθέσεις των άλλων κομμάτων που το συνόδευαν, δεν έφθασε ποτέ προς συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής. Η λήθη επισκίασε τα συγκλονιστικά γεγονότα και τις τεράστιες ευθύνες που απέρρεαν και οι οποίες οδήγησαν στην προδοσία της Κύπρου- το οργανωμένο από τη χούντα πραξικόπημα κατά του Μακαρίου στις 15 Ιουλίου 1974 που άνοιξε τον δρόμο για την τουρκική εισβολή της 20ής Ιουλίου και της 14ης Αυγούστου, οδηγώντας στην παράνομη κατοχή του βόρειου τμήματος της νήσου.

Στους τέσσερις πρώτους τόμους που δόθηκαν στη δημοσιότητα από τον Πρόεδρο της Βουλής Ν. Βούτση και είναι σε ελεύθερη πρόσβαση μέσω της ιστοσελίδας της Βουλής, περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων και οι καταθέσεις των πρωταγωνιστών του πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου, οι οποίες δεν είχαν εντοπιστεί μεταξύ των φακέλων που ανέσυραν οι αρμόδιοι από τα υπόγεια του Κοινοβουλίου και χρειάστηκε να απομαγνητοφωνηθούν παρά τις τεχνικές δυσκολίες λόγω παλαιότητας, από το ηχητικό υλικό των καταθέσεων που είχε καταγράψει η Εξεταστική Επιτροπή. Τραγική ειρωνεία: κανένας τους δεν τιμωρήθηκε και όλοι αποστρατεύθηκαν με τον στρατιωτικό τους βαθμό σαν να μην είχε συμβεί τίποτα, καθώς «εκτελούσαν εντολές». Από τις καταθέσεις τους προκύπτει ο ακραίος τυχοδιωκτισμός των στρατοκρατών της Αθήνας παρά τους εθνικούς κινδύνους που ανοίγονταν, το μίσος κατά του Μακαρίου, αλλά και η ανικανότητα και η αδυναμία να προβλέψουν και φυσικά να αποκρούσουν τους τουρκικούς εισβολείς.

Οι δυο παράλληλες επαναστάσεις σε Ελλάδα και Τουρκία

*Προπαγανδιστικό επιστολικό δελτάριο των Νεοτούρκων, σε διάφορες γλώσσες για να πεισθούν οι μειονότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, να αποδεχθούν το κίνημα

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης  

                Ο εικοστός αιώνας στην πρώτη δεκαετία του στα Βαλκάνια, γέννησε δύο στρατιωτικές επαναστάσεις, που σημάδεψαν την περιοχή, με αποτελέσματα, που είναι ορατά έως σήμερα. Πρόκειται για την επανάσταση των Νεοτούρκων που εκδηλώθηκε στη Θεσσαλονίκη του 1908 και την επανάσταση του Στρατιωτικού Συνδέσμου, που εκδηλώθηκε στην περιοχή Γουδή της Αθήνας το 1909.

                Μιλάμε για δύο παράλληλες επαναστάσεις σε Τουρκία και Ελλάδα, με κοινό σημείο ότι εκδηλώθηκαν από στρατιωτικούς, αλλά έχουν ιστορικά, σημαντικές διαφορές αξιοσημείωτες, εξαιτίας των αποτελεσμάτων που παρήγαγαν.

                Ας δούμε τι συνέβη στις δύο χώρες.

                Οι ζυμώσεις που γίνονταν στο εσωτερικό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σε συνδυασμό με το αστυνομικό κράτος, που επέβαλε ο στυγερός σουλτάνος Αβδούλ Χαμίτ, οδήγησαν πολλούς διανοούμενος στα τέλη του 19^ου αιώνα στη σκέψη ότι η Τουρκία χρειάζεται μια επαναστατική αλλαγή. Πολλοί από αυτούς ήταν εξόριστοι και άρχισαν να συζητούν στη Γενεύη ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Οι συζητήσεις δημιούργησαν πυρήνες, που εξαπλώθηκαν σιγά- σιγά στο Παρίσι και στο Κάιρο, αλλά και σε μικρότερες πόλεις, όπως η Θεσσαλονίκη, η Δαμασκός, τα Ιεροσόλυμα.

                Στο Παρίσι, αυτοί που αντιδρούσαν στο καθεστώς μπόρεσαν να εκδώσουν μια εφημεριδούλα με την ονομασία «Νέα Τουρκία». Αυτός ο τίτλος αργότερα ενέπνευσε την ονομασία του επαναστατικού κινήματος, που ονομάστηκε Κίνημα Νεοτούρκων.

Ο Τσακαλώτος και ο διάβολος της Ιστορίας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/991045/opinion/epikairothta/politikh/o-tsakalwtos-kai-o-diavolos-ths-istorias

 *Ελευθέριος Βενιζέλος και Ιωάννης Μεταξάς: Οι πρωταγωνιστές.

Του κ. Αντώνη Κλάψη*

Σ​​υχνά, στην προσπάθειά τους να ενισχύσουν την επιχειρηματολογία τους ή απλώς να διανθίσουν τον λόγο τους, οι πολιτικοί επικαλούνται ρήσεις ιστορικών προσώπων. Την τακτική αυτή ακολούθησε την περασμένη Πέμπτη από το βήμα της Βουλής ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος.

Ως φορέας ενός ιστορικού επωνύμου, ο κ. Τσακαλώτος θα έπρεπε να είναι προσεκτικότερος όταν προχωρεί σε ιστορικές αναδρομές. Κατά τη διάρκεια ομιλίας του, ο κ. Τσακαλώτος ανέφερε ότι εν μέσω της Μικρασιατικής («Μικρασιάτικης» κατά τον τονισμό του) Εκστρατείας, ο Ιωάννης Μεταξάς είχε δηλώσει πως προτιμούσε «να υπάγη ο τόπος μας εις τον διάβολον, διά να μη έλθη ο Βενιζέλος». Η εν λόγω ρήση, πρόσθεσε ο κ. Τσακαλώτος, υπάρχει στο δημοσιευμένο ημερολόγιο του Μεταξά. Ο υπουργός, μάλιστα, προχώρησε σε μια ακροβατική ιστορική γενίκευση, υποστηρίζοντας ότι «πάντα έτσι ήταν η Δεξιά. Να πάει στο διάβολο η χώρα για να βγαίνετε εσείς στην εξουσία. Αυτό αποδεικνύει από το 1920 μέχρι τώρα».

Οι πιο σχολαστικοί θα παρατηρούσαν ότι οι όροι «Δεξιά» και «Κέντρο» για την περιγραφή των αντίστοιχων παρατάξεων δεν χρησιμοποιήθηκαν στην Ελλάδα παρά μόνο μετά το 1945. Επομένως, η χρήση τους για τη δεκαετία του 1920 είναι πρωθύστερη, καθώς τότε η αναφορά γινόταν σε «αντιβενιζελικούς» και «βενιζελικούς». Ακόμα κι έτσι, πάντως, η ουσία του επιχειρήματος του κ. Τσακαλώτου ίσως να μπορούσε να σταθεί, εάν, με την αποστροφή του, δεν παραποιούσε– ασφαλώς ακούσια, αλλά οπωσδήποτε βάναυσα– την ιστορική αλήθεια.

Το ιστορικό Πανθρακικό Συνέδριο του 1918

*Το τέλος του ιστορικού ψηφίσματος. Υπογράφουν ο Ειδικός Γραμματέας Παν. Δανιηλόπουλος και ο Πρόεδρος Απ. Δοξιάδης

*Αίτημα των αλύτρωτων Θρακών,

ήταν η ένωσή τους  με την Ελλάδα

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

        Το 1918, όταν έληξε ο αιματηρός Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η ανθρωπότητα ανέπνεε ανακουφισμένη, ενώ πολλοί λαοί προσδοκούσαν, ότι θα ζήσουν ελεύθεροι και άλλοι ότι θα αποκτήσουν δικαιώματα. 

Οι προσδοκίες όλων επικεντρώνονταν στη Σύνοδο Ειρήνης των Παρισίων, σ’ αυτό που η κοινή γνώμη είχε ονομάσει Συνδιάσκεψη Ειρήνης.  Είχε αρχίσει να προετοιμάζεται από το 1918 για να συνέλθει στις αρχές του 1919. Επρόκειτο για πολυεθνική σύνοδο, η οποία οργανώθηκε από τις νικήτριες δυνάμεις της Αντάντ και των ΗΠΑ με στόχο να συσταθεί ένας παγκόσμιος σύνδεσμος των εθνών, που θα ονομαστεί Κοινωνία των Εθνών και να γίνει διαπραγμάτευση των συνθηκών ειρήνης.

Ανάμεσα σε αυτούς που αναθάρρησαν το 1918 ήταν και οι κάτοικοι της Θράκης. Η Θράκη τότε ήταν κομματιασμένη στα τρία. Οι ηττημένοι Βούλγαροι εκτός από την Ανατολική Ρωμυλία κατείχαν με βάση τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου του 1913 και τη Δυτική Θράκη. Οι Οθωμανοί κρατούσαν την Ανατολική Θράκη. Και στο ελεύθερο ελληνικό κράτος είχαν συνωστισθεί διωγμένοι από τις πατρίδες τους δεκάδες χιλιάδες Θράκες, που ποτέ δεν έχασαν την ελπίδα τους ότι θα ελευθερωθεί η από αρχαιοτάτων χρόνων ελληνική Θράκη.

Στις απαρχές της ελληνικής δημοσιογραφίας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 
http://www.kathimerini.gr/988285/opinion/epikairothta/politikh/stis-aparxes-ths-ellhnikhs-dhmosiografias

*Το βιβλίο του Λ. Βαζαίου για την ¨Ανεξάρτητον Εφημερίδα της Ύδρας του Π. Κ. Παντελή

Του κ. Παντελή Μπουκάλα

T​​ο ’χει η μοίρα μας φαίνεται να συνδέεται η γέννηση του ελληνικού Τύπου, σε κάθε περίοδο μιας μακράς ιστορίας, με τον πόλεμο και τη λογοκρισία. Στις «Βασιλείους Εφημερίδες», ημερολόγιο των εκστρατειών του Μεγαλέξανδρου, εργαζόταν ως συντάκτης και ο Καλλισθένης ο Ολύνθιος, μικρανιψιός του Αριστοτέλη και μαθητής του. Οσον καιρό ο Καλλισθένης έγραφε δοξαστικά για τον στρατηλάτη, δεν υπήρχε πρόβλημα. Το 327 π.Χ. όμως, οπότε πέρασε στην αντιπολίτευση και αρνήθηκε την «προσκύνησιν» που απαιτούσε ο Αλέξανδρος, μιμούμενος τους Πέρσες βασιλιάδες, περιέπεσε σε δυσμένεια. Και εκτελέστηκε.

Στους δικούς μας καιρούς, γενέθλιο έτος του νεοελληνικού Τύπου θεωρείται το 1784, όταν ο Ζακυνθινός Γεώργιος Βεντότης εξέδωσε στη Βιέννη μια εφημερίδα που δεν γνωρίζουμε καν τον τίτλο της, αφού δεν σώθηκε κανένα φύλλο της.

Στην Ελλάδα πάντως η πρώτη εφημερίδα, η «Σάλπιγξ Ελληνική», εκδόθηκε λίγο μετά το ξεκίνημα του Αγώνα, τον Αύγουστο του 1821, στην Καλαμάτα, από τον Θεόκλητο Φαρμακίδη, εκδότη του «Λόγιου Ερμή» στη Βιέννη. Όπως και με τις μεγαλεξανδρινές «Εφημερίδες», το νεογέννητο άκουσε πολεμικά τραγούδια και απαγορευτικές εντολές: Το τέταρτο μόλις τεύχος της «Ελληνικής Σάλπιγγος» ήταν το τελευταίο. Ο Δημήτριος Υψηλάντης ήθελε να επιβάλει προληπτική λογοκρισία στις ελεύθερες περιοχές και ο Φαρμακίδης προτίμησε τη σιωπή παρά τη φίμωση.

Η διαθήκη του ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη

*Η σορός του Παύλου Κουντουριώτη, στο Παλαιό Φάληρο, μεταφερόμενη στο ατμόπλοιο, 

για να γίνει ο ενταφιασμός στην Ύδρα

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Παύλος Κουντουριώτης, δεν υπήρξε μόνο ένας θρυλικός ναυμάχος στον οποίο οφείλουμε την κυριαρχία μας στο Αιγαίο, αλλά και ένας συνειδητός και ένθερμος πατριώτης, πιστός χριστιανός και καλός οικογενειάρχης. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα και από την διαθήκη του, που ήταν η τελευταία βούλησή του.

                Η διαθήκη του ναύαρχου Παύλου Κουντουριώτη, ανοίχθηκε στο Πρωτοδικείο Αθηνών στις 22 Μαΐου 1936. Ο ναύαρχος και πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε πεθάνει στις 22 Αυγούστου 1935 και είχε ενταφιασθεί στην Ύδρα.

                Η διαθήκη του είχε παραμείνει στο σπίτι του Κουντουριώτη και βρέθηκε τυχαία αργότερα, όταν οι κληρονόμοι του άνοιξαν το σπίτι.

                Το σπίτι του ναυάρχου από την ημέρα του θανάτου του είχε παραμείνει κλειστό. Όταν βρέθηκε τυχαία η χειρόγραφη διαθήκη, ο πληρεξούσιος δικηγόρος της χήρας του ναυάρχου Α. Κυριακίδης, την παρέδωσε στο Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκεί, ο πρόεδρος Ι. Αποστολόπουλος και οι δικαστές Γ. Τσακωνόπουλος και Ε. Κοκκινόπουλος, ο αντεισαγγελέας Μανδραπίλιας και η γραμματέας Γεωργία Κουτσουμάδη, άνοιξαν τη διαθήκη, που είχε συντάξει ο Κουντουριώτης και η οποία έγραφε:

Μια λησμονημένη άγρια Κατοχή

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/987347/gallery/epikairothta/ellada/mia-lhsmonhmenh-agria-katoxh 

*Καβάλα: η λεγόμενη «γραμμή του ψωμιού». Γυναίκες περιμένουν στη σειρά για τη διανομή ψωμιού από τον αμερικανικό Ερυθρό Σταυρό. Αυτές οι διανομές τροφίμων απέτρεψαν τους μαζικούς θανάτους από λιμό. (Horace S. Oakley, In Macedonia, Chicago, Il: n.p., 1920).

Του κ. ΕΥΑΝΘΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Στις 29 Σεπτεμβρίου 1918 η βουλγαρική συνθηκολόγηση επέφερε και την απελευθέρωση της Ανατολικής Μακεδονίας, την οποία τα γερμανοβουλγαρικά στρατεύματα είχαν καταλάβει τον Αύγουστο του 1916. Αυτή ήταν η δεύτερη από τις τρεις βουλγαρικές κατοχές της περιοχής (πρώτη το 1912-13, τρίτη το 1941-44). Παρά το γεγονός ότι, αντίθετα με τις άλλες δύο, κατά την κατοχή του 1916-18 δεν έγιναν μαζικές εκτελέσεις άμαχου πληθυσμού, επρόκειτο, με μεγάλη διαφορά, για τη σκληρότερη από τις τρεις.

Το 14% του πληθυσμού των 300.000 κατοίκων (Ελλήνων, μουσουλμάνων, Εβραίων) πέθανε από πείνα, αρρώστιες ή κακομεταχείριση. Περισσότερα από 500 παιδιά Ελλήνων απήχθησαν και πολλά από αυτά δεν επιστράφηκαν ακόμη και μετά το τέλος του πολέμου. Επιπλέον, αμέσως μετά την απελευθέρωση του 1918, έντρομες οι ελληνικές και συμμαχικές αρχές ανακάλυψαν ότι σε όλη την περιοχή, οι κατακτητές είχαν αφαιρέσει τη σοδειά, τους σπόρους, τα αροτριώντα κτήνη, τα οικόσιτα ζώα και τα γεωργικά εργαλεία. Ο πληθυσμός στερείτο κάθε μέσου διατροφής και επίκειτο τρομερός λιμός, ικανός να αφανίσει όλους όσοι είχαν απομείνει. Η εφιαλτική αυτή προοπτική απετράπη μόνον χάρη στη γιγαντιαία προσπάθεια του ελληνικού κράτους, των Συμμάχων και της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού, με κρίσιμη τη δράση του βρετανικού Ερυθρού Σταυρού πρωτίστως στις Σέρρες και του αμερικανικού στη Δράμα και κυρίως στην Καβάλα. Έπειτα από ελληνικό αίτημα, η κατοχή έγινε αντικείμενο εξέτασης από διασυμμαχική επιτροπή.

Ο σεισμός του 1855, που γκρέμισε την Προύσα

*Η Προύσα σε παλαιά γκραβούρα (Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικ. Λασκαρίδη)

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ένας σεισμός κατέστρεψε την Προύσα το 1855. Η Προύσα σημαντική βυζαντινή πόλη αλλά αργότερα και Οθωμανική, έπεσε στα χέρια των Τούρκων το 1326 και ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.  Έως την κατάληψη της Αδριανούπολης το 1365, η Προύσα κατείχε εξέχουσα θέση στην Αυτοκρατορία.

Εκεί κατοικούσαν πάντα Έλληνες, πολλοί από τους οποίους μετά την καταστροφή του 1922 κατέφυγαν στην Ελλάδα. Καταγωγή από την Προύσα είχε ο αρχαιολόγος Μανόλης Ανδρόνικος, και ο φημισμένος σκηνοθέτης Κάρολος Κουν. Από την Προύσα κατάγονταν επίσης  και η πρώτη γυναίκα πιλότος πολεμικού αεροπλάνου της Τουρκίας, Σαμπιχά Γκιοκτσέν.

Η Προύσα με τα περίφημα μουσουλμανικά τεμένη της και τους άλλους τόπους λατρείας των Μουσουλμάνων, δοκιμάσθηκε σκληρά από σεισμό το 1855. Μετρήσεις μεγέθους της έντασης των σεισμών την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν. Τα αποτελέσματα φαίνονταν δια γυμνού οφθαλμού, στις καταστροφές, που άφηναν πίσω τους οι δονήσεις.

Το Χάτ-ι Χουμαγιούν του 1856, εφαρμόζεται στην Αδριανούπολη

*Η Αδριανούπολη

*Η καταδίκη του Ρουστέμ Πασά

*Το Χάτ-ι Χουμαγιούν του 1856

*Οι μεταρρυθμίσεις στην Τουρκία

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Ρουστέμ Πασάς, υπήρξε διοικητής της Αδριανούπολης από το 1854 ως το 1856. Τυπικός εκπρόσωπος της ανώτατης κάστας του Οθωμανικού κατεστημένου, δεν δίστασε να επιδοθεί σε πράξεις διαφθοράς και σε οικονομικές καταχρήσεις, που τον οδήγησαν σε εξορία στη Μυτιλήνη. Αυτός ο επιφανής Οθωμανός, υπήρξε ένα από τα πρώτα θύματα του Χάτ-ι Χουμαγιούν του 1856!!! 

Το Χατ-ι Χουμαγιούν του 1856, είναι το πλέον γνωστό αυτοκρατορικό διάταγμα που εκδόθηκε αμέσως μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο, στις 18 Φεβρουαρίου του 1856. Επρόκειτο για το δεύτερο σημαντικό σταθμό των μεταρρυθμίσεων που είχαν επιβάλει στην Τουρκία οι Μεγάλες Δυνάμεις, τα λεγόμενα Τανζιμάτ.

Ο Κριμαϊκός Πόλεμος που άρχισε τον Οκτώβριο του 1853 και τερματίσθηκε τον  Φεβρουάριος του 1856, ήταν μια μεγάλη πολεμική σύγκρουση μεταξύ της Ρωσικής Αυτοκρατορίας έναντι των συμμαχικών δυνάμεων της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, της Γαλλικής Αυτοκρατορίας, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και του Βασιλείου της Σαρδηνίας. Η σύγκρουση, η οποία υπήρξε πολύνεκρη, ήταν το αποτέλεσμα ενός μακρόχρονου ανταγωνισμού συμφερόντων ανάμεσα στις κύριες ευρωπαϊκές δυνάμεις, για επιρροή και εκμετάλλευση των ανατολικών εδαφών της παραπαίουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Βρήκαμε τα... Κύθηρα!!!

Τα Κύθηρα, αψηφώντας το γνωστό τραγούδι του Γιώργου Κατσαρού, τελικά τα βρήκα!!! Χωρίς χάρτες, χωρίς GPS… Μόνο με το πλοίο «Ιονίς» ξεκινώντας από τον Πειραιά. Διάρκεια ταξιδιού επτά ώρες.

Και τελικά αποφάσισα να κάνω εκεί όψιμες διακοπές. Φεύγω φίλοι μου, Τρίτη 18 Σεπτεμβρίου και γυρίζω Κυριακή 23 του μηνός. Εύχομαι σε όλους να περνάτε καλά. Μέχρι τότε εσείς διαβάζετε ιστορικά θέματα εδώ. Υπάρχουν 1276 άρθρα. 

Δ. Εφραιμίδης: Ένας ευπατρίδης της Αλεξανδρούπολης τον 19ο αιώνα

*Από το δημοσίευμα της εφημερίδας "Αρμονία" της Σμύρνης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η σημερινή υπέροχη πόλη Αλεξανδρούπολη, που ξεκίνησε την αναπτυξιακή πορεία της περίπου από το 1870, κυριάρχησε στην οικονομική, πολιτιστική και κοινωνική ζωή της περιοχής και ανέδειξε σημαντικές προσωπικότητες, που σήμερα τις καλύπτει η λήθη. Είναι γνωστό ότι η Αλεξανδρούπολη, η νέα αυτή πόλη, από τη στιγμή που απέκτησε η περιοχή σιδηροδρομικό δίκτυο, αναδείχθηκε σε σημαντική κυψέλη του Ελληνισμού.

Στη Βιβλιοθήκη της Βουλής υπάρχουν ορισμένα έγγραφα Θρακικού ενδιαφέροντος. Ένα από αυτά το έγγραφα, είναι έκθεση  του Ν. Γ. Χατζόπουλου, διακεκριμένου εκπαιδευτικού με εθνική δράση, που αναφέρεται στην Αλεξανδρούπολη του 1883, τότε που ήταν μια μικρή κωμόπολη, ένα ψαροχώρι. Στην έκθεση αυτή, υπογραμμίζεται, ότι υπερισχύει ο Ελληνισμός, παρά την πανσπερμία των φυλών, που κατοικούσαν εκεί. Γράφει ειδικότερα:           

ΔΕΔΕΑΓΑΤΣ: «Αρτισύστατος κωμόπολις εμπορική παράλιος και ο τελευταίος των εν τη Νοτιοδυτική Θράκη Σιδηροδρόμων σταθμός. Έχει τανύν 450-500 νεοδμήτους οικοδομάς και περί τας 1500-2000 ψυχάς.

          Οικογενείας δε μονίμους οικούσας εις Δεδέαγατς περί τας 100-120 προερχομένας εκ διαφόρων μερών και εθνικοτήτων και διαφόρων ιδεών ηθών και εθίμων. Τανύν υπερισχύει εκείσε ο Ελληνισμός. Διότι ου μόνον εκ των ως άνω είρηται οικογενειών τα 3/4 εισίν ομογενείς, αλλά και το εμπόριον ενεργείται υπό Ελλήνων είτε ως εμπόρων ή εργατοϋπαλλήλων και μεσιτών είτε τεχνιτών ή εργατών.

          Έχει νυν η εν Δεδέαγατς Ελληνική Κοινότης Εκκλησίαν ξυλίνης οικοδομής, λιθόκτιστον Δημοτικήν Σχολήν, εν ή φοιτώσι περί τα 100-120 παιδία, εν οίς και 20-25 θήλεα. Ανήγειρε δε και έτερον ευρύ κτίριον λίθινον προορισμένον δια Παρθεναγωγείον....».

Η Ξάνθη το 1913 εκλιπαρεί: Όχι στη βουλγαρική κατοχή

*Το καλλιγραφικό ψήφισμα προς τον βασιλέα Κωνσταντίνο

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η Ξάνθη με ψηφίσματα του λαού της, προσπαθούσε έως την έσχατη ώρα της συμφωνίας στο Βουκουρέστι, αν αποφύγει την τραγική υποδούλωσή της στους ηττημένους Βουλγάρους του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου, το 1913. Ένα από τα ψηφίσματα, που δημοσιεύουμε εδώ, δείχνει την απελπισία του λαού της πόλης και των περιχώρων, μόλις άρχισαν να φτάσουν οι κακές ειδήσεις. Υπενθυμίζουμε ότι η Ξάνθη έζησε την απελευθέρωσή της από τον ελληνικό στρατό το 1913 σχετικά λίγες μέρες. Από τις νίκες των Βουλγάρων στον πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο του 1912 η Ξάνθη περιήλθε σε πρώτη φάση υπό Βουλγαρική κατοχή. 

                Φαίνεται πώς στην Ξάνθη τον Ιούλιο του 1913 έγιναν δύο πάνδημα συλλαλητήρια. Το ένα οργανώθηκε από το Δήμο της πόλης και το άλλο από επιτροπή κατοίκων. Το ψήφισμα της επιτροπής κατοίκων, εκπληκτικά καλλιγραφημένο, απευθύνθηκε στο Βασιλέα Κωνσταντίνο, που βρίσκονταν ακόμα στην Ανατολική Μακεδονία και ετοιμάζονταν να επιστρέψει στην Αθήνα λόγω της ανακωχής, που επέβαλλαν οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής, ανακόπτοντας την ορμή του ελληνικού στρατού, ο οποίος προήλαυνε ακατανίκητος και με δυνάμεις να εισέλθει ακόμα και στη Σόφια.

                Το ψήφισμα του λαού της Ξάνθης, που οργάνωσε επιτροπή Ξανθιωτών στις 28 Ιουλίου 1913, είναι το ακόλουθο:

Ψήφισμα

Λαού Ξάνθης και περιχώρων

Προς την Α. Μεγαλειότητα τον

Βασιλέα Ημών Κωνσταντίνον τον ΙΒ΄

                Απέλπιδες και περίτρομοι επί τω απαισίω αγγέλματι της επαναφοράς της πλουσιωτάτης πλην δυστήνου και πολυπαθούς ημών επαρχίας υπό τον απαίσιον Βουλγαρικόν ζυγόν τον επί οκτάμηνον δηώσαντα, λεηλατήσαντα και τρομοκρατήσαντα αυτήν, του οποίου τα ίχνη πρόσφατα επί της περιουσίας, τιμής, εθνισμού, θρησκείας και ζωής ημών, συνήλθομεν σήμερον εις αυθόρμητον και πάνδημον συλλαλητήριον, Έλληνες και Μουσουλμάνοι, πόλεως και περιχώρων και ομοφώνως εψηφίσθη όπως παρακληθεί και πάλιν η Υμ. Μεγαλειότης ίνα επέμβη δραστηρίως και επιτύχη προσάρτησιν εις την Ελλάδα, στοιχείον προόδου και πολιτισμού.

                Εξαιτούντες έλεος παρά της Υμετ. Μεγαλειότητος επαναλαμβάνομεν ευσεβάστως ότι άλλως θέλομεν αναγκασθή να καταστρέψωμεν εκ θεμελίων την πόλιν και τας κωμοπόλεις μας παραδίδοντες αυτάς εις το πυρ ίνα μη μιανθώσιν εκ του παρά των απαισίων τυράννων, στιγμάτων του πολιτισμού και της ανθρωπότητος.

Εν Ξάνθη τη 28^η Ιουλίου 1913

Η Επιτροπή

Γ. Χεκίμογλους

Δυσανάγνωστη υπογραφή με την παλαιοτουρκική γραφή

Κ. Α. Ζερβουδάκης

Οι έντιμοι εύζωνοι της Μικρασιατικής Καταστροφής

*Η πυρπολημένη Σμύρνη και οι απελπισμένοι πρόσφυγες, είναι η εικόνα του τέλους 
της Μικρασιατικής Εκστρατείας

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, είχε πολλές πτυχές. Δραματικές, τραγικές, ηρωικές… Είχε πολύ πόνο και δάκρυ… Σφυρηλάτησε τους χαρακτήρες των ανθρώπων που συμμετείχαν σ’ αυτήν. Ανέδειξε μαχητές, αλλά και λιποτάκτες. Κλέφτες, αλλά και έντιμους.

                Η ήττα που υπέστη ο Ελληνισμός παρομοιάζεται με την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Ο ελληνικός στρατός είχε φτάσει λιγότερα από 100 χιλιόμετρα από την Άγκυρα, όταν τα πάντα άλλαξαν. Η πορεία του αναχαιτίσθηκε και υποχρεώθηκε σε επώδυνες συμπτύξεις, που σύντομα τον οδήγησαν στα πλοία των δυτικών παραλίων της Μικράς Ασία. Ήττα σε όλα τα πεδία. Διάλυση των πάντων, πλην ελαχίστων περιπτώσεων, όπως η υποχώρηση του 5/42 Συντάγματος του Πλαστήρα, η ανεξάρτητη Μεραρχία του Θεοτόκη, το συγκρότημα Φράγκου κ.λπ.

Ο «μαύρος» Σεπτέμβριος της Θράκης, το 1922

*Αρχίζει η δραματική εκκένωση της Αδριανούπολης. Οκτώβριος 1922

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

         Ο Σεπτέμβριος, είναι μήνας τραγικών εθνικών αναμνήσεων, καθώς συνδέεται με την Μικρασιατική Καταστροφή, το κάψιμο της Σμύρνης, το δράμα 1,5 εκ. προσφύγων και την τέλεια αποθράσυνση των Τούρκων από τον Κεμάλ έως τον έσχατο χωρικό. Μέσα από αυτό τα αποκαΐδια, γεννήθηκε η Επανάσταση των Γονατά- Πλαστήρα.      

Η Ανατολική Θράκη, πλήρως προσαρτημένη στην Ελλάδα από το 1920, πρωτίστως, αλλά και η Δυτική, αποτέλεσαν στόχο της πολιτικής της Τουρκίας, γιατί στο διεθνές επίπεδο είχαν μεταστραφεί οι διαθέσεις των συμμάχων μας, οι οποίοι έδειξαν ότι είναι έτοιμοι να αποδεχθούν τις απαιτήσεις του Κεμάλ, ο οποίος απαιτούσε να πάρει την Ανατολική Θράκη με την Αδριανούπολη, προκειμένου να υπογράψει συνθήκη ειρήνης.  Η Θράκη συνολικά εκείνο το «μαύρο» Σεπτέμβριο ζούσε το δικό της δράμα. Στην Αθήνα, η κυβέρνηση παρέπαιε, στο μέτωπο της Μικράς Ασίας ο στρατός υποχωρούσε και στη Θράκη οι κάτοικοι ζούσαν έντονα το καθεστώς τρόμου των ασύδοτων ληστών, που αλώνιζαν…  
        Οι Θράκες βουλευτές Φίλιππος Μανουηλίδης και Γεώργιος Εξηντάρης αντιπροσωπεύοντες και τους άλλους Θράκες βουλευτές επισκέφθηκαν στο σπίτι του τον πρωθυπουργό Κ. Τριανταφυλλάκο και διαμαρτυρήθηκαν γιατί στην Αδριανούπολη είχαν συλληφθεί οι Φιλελεύθεροι βουλευτές Περικλής Κουρτίδης και Νικόλαος Κωνσταντόπουλος. Ταυτόχρονα εξέφρασαν την αγωνία των Θρακικών πληθυσμών ζητώντας τη λήψη μέτρων. Ο Τριανταφυλλάκος τους διαβεβαίωσε ότι η κυβέρνηση «θέλει μεριμνήση επειγόντως και κατά τον προσήκοντα τρόπον»!!!  (Βλέπε σχετικά στο https://sitalkisking.blogspot.com/2016/06/1922_15.html). Τι είχε συμβεί με τους δύο συλληφθέντες βουλευτές; Οι Περικλής Κουρτίδης και Νικόλαος Κωνσταντόπουλος είχαν παρουσιασθεί στο στρατηγό Βλαχόπουλο και ζήτησαν να τους επιτρέψει να στείλουν στο βασιλέα Κωνσταντίνο, τηλεγράφημα με το οποίο να τον παρακαλούν να αναθέσει το σχηματισμό κυβέρνησης στον Ελευθέριο Βενιζέλο και με δεύτερο τηλεγράφημα ζητούσαν ακρόαση από το βασιλέα. Ο Βλαχόπουλος μόλις άκουσε το αίτημα διέταξε αμέσως τη σύλληψη και κράτησή τους!!! Λίγες μέρες αργότερα, στην εφημερίδα «Φως» της Θεσσαλονίκης (8/9/1922) δημοσιεύθηκε το τηλεγράφημα του Θρακικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης «Αλληλοβοήθεια» προς τον βασιλέα, που υπέγραφαν ο πρόεδρος Π. Σ. Τζιρίτης και ο γενικός γραμματέας Κλ. Μίσιος. Με το τηλεγράφημα αυτό ικέτευαν τον Κωνσταντίνο «όπως δια μιας γενναίας και εθνοσωτηρίου χειρονομίας καλέση εφ’ όσον καιρός τον μόνον ενδεδειγμένον υπό των περιστάσεων Ελευθέριον Βενιζέλον προς Σωτηρίαν Πατρίδος». Άλλοι στρατηγοί, άλλη νοοτροπία λογοκριτική…..

Η μάχη των Βρυσικών και η αιχμαλωσία διοικητή τάγματος, το 1948

*Αυτοπρόσωπη αφήγηση της αιχμαλωσίας του αντισυνταγματάρχη διοικητή του 559 Τ.Π.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Η δραματική περίοδος του Εμφυλίου Πολέμου, περίοδος αιματοχυσίας και μίσους, κρύβει πολλές ενδιαφέρουσες πτυχές είτε ομαδικές είτε ατομικές. Ο νομός Έβρου, όπου είχε αναπτυχθεί δυναμικό ανταρτικό κίνημα, ταλανίσθηκε ιδιαίτερα, αφού αποτέλεσε θέατρο σκληρών μαχών μεταξύ του στρατού και των ανταρτών.

Η γειτνίαση με τη Βουλγαρία, επέτρεπε στους αντάρτες να έχουν ασφαλή καταφύγια ανασυγκρότησης μετά τις μάχες, να εξασφαλίζουν όπλα και πυρομαχικά και να έχουν κατά περίπτωση και σημαντικές επιτυχίες σε τακτικό επίπεδο.

Η περίπτωση της άγνωστης μάχης των Βρυσικών Διδυμοτείχου, είναι χαρακτηριστική της ατμόσφαιρας που επικρατούσε, γιατί δείχνει και την μαχητικότητα των ανταρτών, αλλά και την σταθερή πεποίθηση στρατιωτών και αξιωματικών να αντιμετωπίσουν την απειλή της ανταρσίας. Επιπλέον η αιχμαλωσία του διοικητή της στρατιωτικής δύναμης, η μεταφορά του στη Βουλγαρία, η δραπέτευσή του και η επάνοδός του στο ελληνικό έδαφος, εν μέσω βουλγαρικών πυρών, δείχνει τις πραγματικές διαστάσεις του αγώνα εκείνης της τραγικής περιόδου. Μιλάμε για γεγονότα, που αφορούσαν το 559 Τάγμα Πεζικού.

Μια συνολική θεώρηση του Εμφυλίου στον Έβρο

*Αξιωματικοί του 559 Τάγματος Πεζικού στον Κυπρίνο. Καθιστός στο κέντρο ο υπολοχαγός Αθ. Χατζηγεωργίου (αρχείο Αθ. Χατζηγεωργίου, Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ  )

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Το τέλος του Αυγούστου, σχετίζεται επετειακά με τον τερματισμό του Εμφυλίου Πολέμου 1946- 1948, που ταλάνισε αφάνταστα την Ελλάδα, οδήγησε σε μια φρικτή αιματοχυσία και καθυστέρησε την πορεία της χώρας προς την πρόοδο και την ανάπτυξη, όταν τα άλλα κράτη με την ολοκληρωτική καταστροφή του Γ’ Ράιχ, έβαζαν τα θεμέλια της ανόδου τους. Επιπλέον δε, ένας νέος διχασμός έριξε τη σκιά του επάνω στους ανθρώπους και στις σχέσεις κράτους- πολιτών.  

                Ο Εμφύλιος ανήκει πλέον στην Ιστορία. Ωστόσο δεν πρέπει να αγνοούμε την Ιστορία. Οφείλουμε να την μελετούμε, κυρίως για να εντοπίζουμε τα λάθη του παρελθόντος ώστε να τα αποφεύγουμε στο μέλλον.

                Το όραμα του Ελληνισμού πρέπει να βλέπει προς την κατεύθυνση της προόδου, της ανάπτυξης και της ευημερίας, ειδικά μάλιστα μετά τη φοβερή οικονομική κρίση που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια.

                Πολλοί φίλοι και συμπατριώτες μου από τον νομό Έβρο, πολλές φορές μου ζητούν να τους δώσω όσες πληροφορίες έχω για τις πόλεις και τα χωριά τους της εποχής που εκεί διαδραματίζονταν οι φοβερές συγκρούσεις του Εμφυλίου. Έτσι άρχισα να γράφω αποσπασματικά με μορφή Χρονικού αρχικά κατά έτος για τα γεγονότα αυτά, που δεν τα γνωρίζουν οι νεώτεροι ενώ οι συμπατριώτες μου μεγάλης ηλικίας έχουν περιορισμένη εικόνα  μόνο του χωριού τους ή της πόλης τους. Έτσι, προέκυψε ένας ικανός αριθμός άρθρων, που αφορούν το νομό Έβρου είτε κατά έτος είτε κατά μεγάλες και ιδιαίτερες μάχες. Το υλικό θα μπορούσε να αποτελέσει ένα βιβλίο, αλλά ας μην το συζητήσουμε αυτό εδώ.

Θράκη: Το Ελδοράδο του 1920...

*Τα μέλη της Διάσκεψης του Σαν Ρέμο, το 1920.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Είναι γνωστό, ότι στη Διάσκεψη στο Σαν Ρέμο τον Απρίλιο του 1920, αποφασίσθηκε η τύχη της Ανατολικής και Δυτικής Θράκης, η οποία κατέστη ελληνική μετά από αιώνες δουλείας. Το Σαν Ρέμο είναι παραθαλάσσια πόλη της Βόρειας Ιταλίας, στην περιφέρεια της Λιγουρίας. Η πόλη είναι πολύ γνωστή ως τουριστικός προορισμός στην Ιταλική Ριβιέρα. Στις εργασίες εκείνης της ιστορικής συμμαχικής Διάσκεψης προήδρευσε ο Ιταλός πρωθυπουργός Φραντσέσκο Σαβιέρο Νίττι.  Όταν ελήφθησαν οι αποφάσεις για την Ελλάδα, ο Νίττι εξουσιοδότησε τον διευθυντή των γραφείων της διάσκεψης Ιταλό διπλωμάτη μαρκήσιο Βενόστα να αναγγείλει επίσημα στον Τύπο την προσάρτηση της Θράκης.

                Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Σαν Ρέμο είχε μεταβεί και ο μουσουλμάνος πρόκριτος της Δυτικής Θράκης Αχμέτ Ιχσάν Μπέης, ο οποίος διαβεβαίωσε τα μέλη της Διάσκεψης ότι οι Μουσουλμάνοι της Θράκης προτιμούσαν τότε, έναντι κάθε άλλου κράτους την Ελλάδα. Δεν ήθελαν τους Νεότουρκους και κυρίως τους Βουλγάρους λόγω των πολλών βιαιοπραγιών που είχαν διαπράξει εκεί από το 1913 έως το 1918.

                Στην Αθήνα πάντως ήταν πολλοί εκείνοι, που εκτός από την ύψιστη σημασία της απελευθέρωσης μιας ελληνικής περιοχής, είδαν το γεγονός αυτό ως ευκαιρία τόνωσης των οικονομικών του κράτους. Με άλλα λόγια έβλεπαν τη Θράκη, ως ένα Ελδοράδο για την Ψωροκώσταινα.

Η Θράκη ανάμεσα στις μυλόπετρες του Εθνικού Διχασμού

*Καρτ ποστάλ βενιζελικών της εποχής του Εθνικού Διχασμού, κατά του βασιλέως. 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Ο Εθνικός Διχασμός των ετών 1914-1917 είναι μια μαύρη σελίδα στην Νεώτερη Ιστορία της Ελλάδας. Πρόκειται για πολιτικά κυρίως γεγονότα,  που αναφέρονται στη διένεξη μεταξύ του πρωθυπουργού της Ελλάδας Ελευθέριου Βενιζέλου και του βασιλέως Κωνσταντίνου Α΄ σχετικά με την είσοδο ή μη της Ελλάδας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η διένεξη αυτή, που κόστισε πολύ ακριβά στην Ελλάδα, διαίρεσε την χώρα σε δύο πολιτικά  στρατόπεδα και προκάλεσε εξαιρετικά βαθύ χάσμα- ενίοτε και θανατηφόρο- στην ελληνική κοινωνία για πάρα πολλά χρόνια μετά. Τα απόνερα του Διχασμού δεν άφησαν τότε, στην φάση της μεγάλης οξύτητας, ανεπηρέαστη και την μόλις απελευθερωμένη Θράκη, όχι βέβαια με την ένταση που αυτή η εθνική μάστιγα εκδηλώθηκε σε άλλες περιοχές της χώρας. Και ήταν επόμενο να δοκιμασθεί και η Θράκη. Δεδομένου ότι αποτελούσε μια καθαρόαιμη βενιζελική περιοχή, η οποία υπολογίζονταν ότι ψήφισε το κόμμα των Φιλελευθέρων κατά 80%.

Ιωάννης Κοπτερός: Ένας άγνωστος ήρωας της Καβάλας

*Η Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, στην ιστοσελίδα της, έχει Αρχείο Πεσόντων, στους αγώνες του Έθνους. Αυτά τα λίγα γράφει για τον ήρωα δίοπο Ιωάννη Κοπτερό

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ποιος γνωρίζει σήμερα τον πραγματικό Άγνωστο Στρατιώτη και Ήρωα, τον δίοπο Ιωάννη Κοπτερό από το Πλωμάρι της Μυτιλήνης, που απαγχονίστηκε από τους Βουλγάρους στην κεντρική πλατεία της Δράμας το 1917, για την πατριωτική του δράση;

                Ο Ιωάννης Κοπτερός, αντιστάθηκε σθεναρά στους Βουλγάρους που κατέλαβαν ως σύμμαχοι των Γερμανών στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο την Ανατολική Μακεδονία και ειδικά την Καβάλα. Πριν όμως γνωρίσουμε την πατριωτική δράση του δίοπου Κοπτερού ας δούμε τι κατάσταση επικρατούσε στην Ελλάδα, στα δύσκολα εκείνα χρόνια του Εθνικού Διχασμού.

                Ο Αύγουστος του 1916, υπήρξε δραματικός για την Καβάλα αλλά και για όλη την Ελλάδα. Ο διχασμός κορυφώνονταν. Η χώρα όδευε ανάμεσα στον προσανατολισμό της προς τις δυνάμεις των Κεντρικών Αυτοκρατοριών δηλαδή της Γερμανίας ή προς τις δυνάμεις της Εγκάρδιας Συνεννόησης (Αντάντ) δηλαδή των Αγγλογάλλων. Με άλλα λόγια αυτή η δύσκολη όδευση στο εσωτερικό της χώρας, αφορούσε την σύγκρουση του βασιλέως Κωνσταντίνου, που υποστήριζε το γερμανικό στρατόπεδο και του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου, που υποστήριζε τις δυνάμεις της Αντάντ.

Είναι γνωστό, ότι τελικά ο Βενιζέλος κάλεσε τους Αγγλογάλλους να μεταφέρουν στην Εγγύς Ανατολή 150.000 στρατιώτες, με έγκριση της Εθνοσυνέλευσης.

Στο κρίσιμο διάστημα 1915-1917 στη χώρα επικρατούσε πολιτική αστάθεια, όπως μπορεί να συμπεράνει κανείς βλέποντας τις ακόλουθες εναλλαγές των βραχύβιων κυβερνήσεων:

Σελίδες από τα βάσανα της Θράκης, το 1919

*O Μητροπολίτης Αίνου Ιωακείμ Γεωργιάδης, σε φωτογραφία του 1913

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η μοίρα της Θράκης και των κατοίκων της, ήταν τα ατελείωτα βάσανα, σε κάθε περίοδο της ιστορίας. Όπως συνέβαινε ακόμα και στις μέρες που  έδειχναν ότι έρχεται η μέρα της λευτεριάς, μετά από ζυγό για τη Θράκη, περίπου 600 ετών.

                Βρισκόμαστε στο καλοκαίρι του 1919. Ο Α’  Παγκόσμιος Πόλεμος με τις φονικές συνέπειές του έχει τελειώσει. Η Γερμανία και οι γύρω μας σύμμαχοί της Βουλγαρία και Τουρκία, επίσης ηττημένες.

Σημαίνοντα γεγονότα, η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Συμμάχους που ήλεγχαν και την Ανατολική Θράκη και της Σμύρνης το Μάιο του 1919 από τα ελληνικά στρατεύματα, στον απόηχο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Κάποιες άλλες πυρκαγιές του παρελθόντος

Το πένθος για την Ελλάδα, από τη φοβερή πυρκαγιά στην Αττική, είναι βαρύ. Χάθηκαν πολλοί άνθρωποι, καταστράφηκαν ιδιωτικές περιουσίες, αχρηστεύθηκαν υποδομές, υποβαθμίστηκε το περιβάλλον… Θάνατος, δάκρυ, πόνος πλανώνται στην Αττική…

Όμως η χώρα μας διαχρονικά έχει δοκιμαστεί σκληρά από φωτιές. Ακολουθεί μία μικρή επιλογή για κάποιες σημαντικές πυρκαγιές.

Το… εσώβρακον του Κολοκοτρώνη, παραγγελιά στο Άργος!!!

*Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Φαίνεται να φοράει τουζλούκια, δηλαδή περικνημίδες, 

γεγονός που του επέτρεπε να φοράει σώβρακα έως... κάτω στα καλαμοπόδαρα!!!

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η Επανάσταση του 1821, έγινε από ταπεινούς αγωνιστές και από μερικές ηγετικές προσωπικότητες, που μπόρεσαν να εμπνεύσουν το λαό και να τον καθοδηγήσουν σωστά, ώστε να φτάσουν όλοι στο ποθούμενο αποτέλεσμα. Την  απελευθέρωση της Ελλάδας από τον δυνάστη Οθωμανό, μετά από 400 χρόνια.

                Το μεγάλο αυτό στρατιωτικό εγχείρημα έγινε χωρίς έντονη υλική προπαρασκευή, χωρίς επάρκεια οπλισμού, χωρίς ικανό αριθμό πυρομαχικών, χωρίς επιμελητεία. Υπήρχε όμως ελπίδα, πίστη στον αγώνα, διάθεση αυτοθυσίας και απαράμιλλη αγωνιστικότητα.

                Ήταν τέτοια η έλλειψη αγαθών, ακόμα και ευτελών ειδών, που έμεινε στη ιστορία ένα περιστατικό με το… σώβρακο του Κολοκοτρώνη, του αναμφισβήτητου στρατιωτικού ηγέτη της Επανάστασης!!!

                Τι ακριβώς συνέβη με το σώβρακο του Γέρου του Μοριά;

                Κατ’ αρχάς να επισημάνουμε, πώς είναι γνωστό τι περιλάμβανε η φορεσιά των κλεφτών και αρματολών, με βασικό κομμάτι της, τη φουστανέλα. Και πάντα υπάρχει η διαχρονική απορία, τι φορούσαν κάτω από τη φουστανέλα οι αγωνιστές. Μια απορία, που φτάνει ως τις μέρες και έχουμε δει τουρίστριες να επιχειρούν αναιδώς να σηκώσουν τη φουστανέλα των ευζώνων για να δουν τι υπάρχει κρυμμένο από κάτω! Ανάλογη απορία υπάρχει και για τα κιλτς, τις γνωστές φούστες των Σκωτσέζων.

Εδώ να θυμίσουμε ότι ο Τάκης Λάππας, ιστορικός και συγγραφέας, σε άρθρο του για τη φορεσιά των κλεφτών στην «Νέα Εστία» είχε γράψει ότι  πολλοί από τους αγωνιστές «δε γνωρίζανε τι θα πει σώβρακο, το απόφευγαν μια και τους σκέπαζε τόσο καλά η φουστανέλα του»ς. Κάτι όμως που δεν συνέβαινε τον Κολοκοτρώνη, ο οποίος είχε και αγγλική στρατιωτική παιδεία, αφού είχε υπηρετήσει στον Αγγλικό στρατό στη Ζάκυνθο.