ΔΕΗ, η πορεία την περίοδο 1975 – 2000- Άρθρο 2ο

ΑΠΟ ΤΗΝ  ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/960351/article/epikairothta/ellada/deh-h-poreia-thn-periodo-1975---2000

 *Οι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ

Γράφει ο κ. ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ*

Η πρώτη 25ετία της ΔΕΗ (1950-1974) χαρακτηρίζεται από την ταχεία ανάπτυξή της: εντός 15 μόλις ετών επιτεύχθηκε ο πλήρης εξηλεκτρισμός της χώρας, με τη δημιουργία ενός νέου σύγχρονου ηλεκτρικού συστήματος και την αξιοποίηση εγχώριων ενεργειακών πόρων.

Κατά την επόμενη περίοδο, έως το 2000, κυριαρχεί η προσπάθεια κάλυψης της συνεχώς αυξανόμενης ζήτησης και η βέλτιστη διαχείριση του συστήματος. Ομως και μετά την αποκατάσταση των δημοκρατικών θεσμών, το 1974, δεν αποκαθίσταται η προβλεπόμενη στον ιδρυτικό νόμο της ΔΕΗ διοικητική και οικονομική αυτοτέλειά της.

Η ίδρυση και ανάπτυξη της ΔΕΗ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

http://www.kathimerini.gr/959053/gallery/epikairothta/ellada/h-idrysh-kai-anapty3h-ths-deh

*Ο ΑΗΣ Πτολεμαΐδας (φωτ. του 1960) εντάχθηκε στο Β΄ Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης 1956-66, αξιοποιώντας τα λιγνιτικά αποθέματα της περιοχής.

Γράφει ο κ. ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ*

          Με το παρόν άρθρο, όπως και το επόμενο που θα επακολουθήσει την προσεχή Κυριακή, επιχειρείται μια συνοπτική αναφορά στην πορεία και στη γενικότερη προσφορά της ΔΕΗ στη χώρα μας, από της ιδρύσεώς της το 1950, ως κρατικό μονοπώλιο, μέχρι τη μετατροπή της σε ανώνυμη εταιρεία το 1999. 
          Η πρώτη ηλεκτρική εγκατάσταση στην Ελλάδα τέθηκε σε λειτουργία το 1889. Αφορούσε τον ηλεκτροφωτισμό του κέντρου των Αθηνών και των Ανακτόρων. Εάν ληφθεί υπόψη ότι μόλις το 1882 πραγματοποιήθηκε η πρώτη διεθνώς δημόσια ηλεκτρική εγκατάσταση (ηλεκτροφωτισμός της Pearl Street, Ν. Υόρκη) και μετά 2-3 χρόνια ανάλογες εγκαταστάσεις σε ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις (Βερολίνο, Λονδίνο κ.α.), μπορεί να θεωρηθεί ότι η χώρα πρωτοπόρησε στον τομέα αυτό, κάτι που σχετίζεται με το εκσυγχρονιστικό πρόγραμμα του Χαρ. Τρικούπη.

Ιωάννης Φιλήμων, ο κατάσκοπος στην πολιορκία της Τρίπολης

*Ο Ιωάννης Φιλήμων

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Ιωάννης Φιλήμων, υπήρξε μια πολυδιάστατη αγωνιστική προσωπικότητα, που πρωταγωνίστησε στην Επανάσταση του 1821 και αργότερα ανέπτυξε ιδιαιτέρως σημαντική δράση ως πολιτικός, δημοσιογράφος και ιστορικός. Γνωρίζουμε πολλά για τις πτυχές του βίου. Εκείνο όμως που είναι σχετικά άγνωστο, είναι το γεγονός, ότι εθελοντικά μπήκε στην Τρίπολη όταν άρχισε την πολιορκία της ο Κολοκοτρώνης και πραγματοποίησε κατασκοπευτική αποστολή.   

                Για την σημαντική του αυτή αποστολή ο ίδιος δεν μιλούσε και δεν έγραψε. Οι κατοπινοί βιογράφοι του για να αναφερθούν σ’ αυτό το γεγονός του βίου του, καταφεύγουν συνήθως στους επικήδειους που εκφώνησαν όταν πέθανε το 1874, ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος και ο Αθανάσιος Πετμεζάς.

                Ο Ιωάννης Φιλήμων γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1798 ή 1799 στη συνοικία της Ξηροκρήνης (Κουρουτσεσμέ). Ο πατέρας του καταγόταν από την Θράκη και το επάγγελμα του ήταν ζωγράφος (κατά τον Πρωτοψάλτη Εμμ.). Άλλος βιογράφος του κάνει λόγο και για κυπριακή καταγωγή (κατά τον Δημ. Καμπούρογλου). Φοίτησε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή και απέκτησε πολλή καλή μόρφωση.

Το «αηδόνι» με το πρόωρο και βίαιο τέλος

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/958847/article/politismos/vivlio/to-ahdoni-me-to-prowro-kai-viaio-telos

*Αθήνα, Οκτώβριος 1922: Στιγμιότυπο από τη «Δίκη των Εξ» – όπως έμεινε στην Ιστορία από τον αριθμό των εκτελεσθέντων, αν και οι κατηγορούμενοι ήταν οκτώ. Στην πρώτη σειρά, τέταρτος από αριστερά ο Δημήτριος Γούναρης (φωτ. Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο).

Γράφει ο κ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΑΣ Γ. ΠΛΟΥΜΙΔΗΣ*

Κυκλοφόρησε προσφάτως από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία η πολιτική βιογραφία του Δημητρίου Γούναρη (1867-1922). Συγγραφέας είναι η Μαριάννα Χριστοπούλου, διδάκτωρ Ιστορίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Την επιστημονική επιμέλεια πραγματοποίησε ο Ευάνθης Χατζηβασιλείου, και η επιμέλεια της έκδοσης και των κειμένων ανήκει στην Άννα Καραπάνου.

Η Μαριάννα Χριστοπούλου έρχεται να εμπλουτίσει τις γνώσεις μας για μια πολιτική προσωπικότητα non grata, που φέρει το στίγμα της Μικρασιατικής ήττας και Καταστροφής. Το έργο καλύπτει ιδιαιτέρως ένα μεγάλο κενό, που αφορά κυρίως στην πρώτη περίοδο της πολιτικής σταδιοδρομίας του Δ. Γούναρη, από την πρώτη εκλογή του στο Κοινοβούλιο το 1902 έως την «εκτόξευσή» του στην πρωθυπουργία το 1915.

«Η ιστορία της CIA» και το... φιάσκο

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/958828/article/politismos/vivlio/h-istoria-ths-cia-kai-to-fiasko

*Μάρτιος, 2006. Ο πρόεδρος Μπους στο αρχηγείο της CIA με τον διοικητή της Πόρτερ Γκος πίσω του, ο οποίος διαδέχθηκε τον αμφιλεγόμενο Τζορτζ Τένετ. Φωτογραφία από το βιβλίο.

*Η «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» προδημοσιεύει

αποκλειστικά αποσπάσματα ενός κεφαλαίου

που ενδιαφέρει τους Έλληνες αναγνώστες

Γράφει ο κ. ΗΛΙΑΣ ΜΑΓΚΛΙΝΗΣ

Όσοι δεν είναι ευάλωτοι στις θεωρίες συνωμοσίας (και έχουν διαβάσει ένα δυο σοβαρά βιβλία), έχουν αυτή την αίσθηση: ότι η περίφημη (ή διαβόητη) CIA δεν είναι ακριβώς ό,τι πιο επιτυχημένο υπάρχει σε κρατική μυστική υπηρεσία.

Το ογκώδες βιβλίο του Τιμ Γουάινερ «Η ιστορία της CIA», που θα κυκλοφορήσει στις 23 Απριλίου από τις εκδόσεις Γκοβόστη, έχει πολλά τέτοια παραδείγματα που μια στημένη δουλειά κατέληξε σε φιάσκο.

Όπως γράφει στον πρόλογο ο συγγραφέας, το βιβλίο «περιγράφει πώς η ισχυρότερη χώρα του δυτικού κόσμου δεν κατάφερε τελικά να δημιουργήσει μια αξιόλογη κατασκοπευτική υπηρεσία – μια αποτυχία που υπονομεύει ακόμη και σήμερα την εθνική ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών».

Το βιβλίο βασίζεται στην ανάγνωση πάνω από πενήντα χιλιάδων εγγράφων, κυρίως από τα αρχεία της CIA, του Λευκού Οίκου και του State Department· σε περισσότερες από δύο χιλιάδες προφορικές μαρτυρίες Αμερικανών πρακτόρων, στρατιωτών και διπλωματών και σε περισσότερες από τριακόσιες συνεντεύξεις από το 1987 αξιωματικών και βετεράνων της CIA,

Η σημασία των αρχείων στην Ιστορία

ΑΠΟ ΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 
http://www.kathimerini.gr/958981/article/epikairothta/politikh/ar8ro-k-shmith-sthn-k-politiko-arxeio---ysterofhmia-h-deontologia

*Το Κτίριο των Γενικών Αρχείων του Κράτους

*Άρθρο του κ. Κωνσταντίνου Σημίτη στην «Κ»

Η κατανόηση των ιστορικών και πολιτικών εξελίξεων απαιτεί πληροφόρηση. Πληροφόρηση πληρέστερη από εκείνη που καταγράφεται στον Τύπο, στον δημόσιο λόγο, στις εύκολα προσιτές στον ερευνητή πηγές που είναι κοινό κτήμα. Ένα αρχείο μπορεί να διατηρήσει και να κάνει προσβάσιμα στοιχεία, τα όποια συμπληρώνουν την εικόνα του παρελθόντος, παρέχουν δυνατότητες καλύτερης κατανόησης και ερμηνείας. Βοηθά έτσι την κοινωνία να έχει πληρέστερη εικόνα των στοιχείων που καθόρισαν και καθορίζουν την εξέλιξή της.

Σημαντική συνεισφορά επ’ αυτού έχουν τα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Όπως συμβαίνει πολλές φορές στην Ελλάδα, ένας απαραίτητος θεσμός συναντά δυσκολίες στη λειτουργία του. Το απαραίτητο κτίριο με τις ειδικές προδιαγραφές που απαιτούνται για να εγκατασταθούν τα αρχεία, ολοκληρώθηκε μόλις το 2003 – έπειτα από εργασίες περίπου τριών ετών, που ξεκίνησαν με εντολή της κυβέρνησής μου. Το σχετικό ακίνητο είχε παραχωρηθεί, όμως, από το 1972 στο Δημόσιο και έμενε ανεκμετάλλευτο. Γι’ αυτό και τα Γενικά Αρχεία δεν ανταποκρίνονταν για πολλά χρόνια στα πρότυπα των αρχείων άλλων κρατών. Η μόνιμη πρακτική ήταν να αρνούνται την πρόσβαση στα αρχεία με τη δικαιολογία ότι ο νόμος δεν το επιτρέπει.

Μια πρόβλεψη του Γεωργίου Α΄ για τη νύφη του Σοφία

*Η Βασίλισσα Σοφία της Ελλάδος

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η βασίλισσα Σοφία της Ελλάδος, υπήρξε πρόσωπο ιστορικά αμφιλεγόμενο και παρά το εκτεταμένο φιλανθρωπικό της έργο, η ιστορία της επισκιάστηκε από την ανάμιξη της σε καίρια γεγονότα του Εθνικού Διχασμού.

Η Σοφία, ήταν η σύζυγος του βασιλέως  Κωνσταντίνου Α΄ της Ελλάδας. Γεννήθηκε το 1870 ως πριγκίπισσα του Οίκου Χοεντζόλερν στο Πότσδαμ της Πρωσίας. Στις 27 Οκτωβρίου με το νέο ημερολόγιο, του 1889, παντρεύτηκε τον τότε Πρίγκιπα Διάδοχο της Ελλάδας Κωνσταντίνο και απέκτησαν έξι παιδιά. To 1891 ασπάσθηκε την Ορθοδοξία.

Η βασίλισσα Σοφία ήταν αδελφή του Γερμανού αυτοκράτορα Γουλιέλμου Β΄ γεγονός που την κατέστησε εύκολο πολιτικό στόχο, κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και του ελληνικού Εθνικού Διχασμού. Μοιραία, ακολούθησε τον σύζυγό της στην εξορία από το 1917 έως 1920 στην Ελβετία και μετά τη δεύτερη εκθρόνισή του, το 1922, στο Παλέρμο της Ιταλίας. Πέθανε από καρκίνο στη Φραγκφούρτη, στις 13 Ιανουαρίου 1932. Ετάφη στην Ιταλία και στις 17 Νοεμβρίου 1936 τα οστά της μεταφέρθηκαν και ενταφιάστηκαν στο βασιλικό κοιμητήριο στο Τατόι.

Ως προσωπικότητα με θεσμικό ρόλο, συγκέντρωσε τα πυρά, τόσο του ίδιου του Ελευθέριου Βενιζέλου, όσο και των παραγόντων του κόμματος των Φιλελευθέρων. Πυρά που κορυφώθηκαν κυρίως το 1917, όταν η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα ήταν άκρως τεταμένη, ενώ ακολούθησε η εκθρόνιση του Κωνσταντίνου.

Δραπετεύοντας από τους Τούρκους το 1912

*Ο λοχίας Ιωάννης Κατσαμπής

*Η δραπέτευση του λοχία

Ιωάννη Κατσαμπή

από το Μοναστήριο

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Μια δραπέτευση ενός τραυματισμένου λοχία, κατά την διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, ήταν μια ηρωική πράξη, αν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι ο συγκεκριμένος είχε τραυματισθεί σοβαρά στην κνήμη και χρειάστηκε ως δραπέτης να ταξιδέψει από το Μοναστήριο στη Θεσσαλονίκη, μέσα στον παγωμένο Δεκέμβριο, διασχίζοντας και εχθρικές περιοχές.

Πρόκειται  για τον Ιωάννη Κατσαμπή, λοχία του Ιππικού.

        Υπηρετούσε στην Ανεξάρτητη Μεραρχία Ιππικού. Πήρε διαταγή να μεταβιβάσει στον αρχηγό της V Μεραρχίας υπηρεσιακό σημείωμα.

Κοντά στη Μπάνιτσα της Φλώρινας βρέθηκε αντιμέτωπος με τουρκική φάλαγγα και πυροβολήθηκε ανεπιτυχώς. Όταν τελικά μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας αποφασίσθηκε ο Ελληνικός Στρατός να στραφεί προς τη Θεσσαλονίκη για να προλάβει τους Βουλγάρους, η V Μεραρχία είχε οριστεί ως αριστερή πλαγιοφυλακή της ελληνικής στρατιάς. Έτσι διέβη στις 12 Οκτωβρίου 1912 τον Αλιάκμονα, από το πέρασμα της Ζάμπουρδας και προχώρησε μέχρι την Αιανή, προωθούμενη στην Κοζάνη. Η ταξιαρχία Ιππικού έκανε συνεχείς αναγνωρίσεις προς την Άρνισα και το Αμύνταιο, μέχρι την κοιλάδα της Φλώρινας. Η V Μεραρχία συνέχισε να προελαύνει μέσω του χωριού Κοίλα προς την Πτολεμαΐδα.

Ο Κατσαμπής γλίτωσε από τους Τούρκους, αλλά σκοτώθηκε το άλογό του. Αναγκάσθηκε μάλιστα να προσποιηθεί το νεκρό για να μην το αντιληφθούν οι Τούρκοι.

Ευρωπαϊκό ράπισμα στη χούντα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/956869/gallery/epikairothta/ellada/eyrwpaiko-rapisma-sth-xoynta

*30 Ιανουαρίου 1969. Η Συμβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης με ψήφους 92 έναντι 11 και 20 αποχές καταδικάζει τη χούντα και εισηγείται στην Επιτροπή των υπουργών 

την εκδίωξη της Ελλάδας από το Συμβούλιο.

Της κ. ΕΦΗΣ ΠΕΝΤΑΛΙΟΥ*

Το Συμβούλιο της Ευρώπης ιδρύθηκε στις 5 Μαΐου 1949, με στόχο να προωθήσει την ευρωπαϊκή ενότητα και να ενισχύσει τη φιλελεύθερη δημοκρατική τάξη στη Δυτική Ευρώπη. Στα όργανά του περιλαμβάνονταν η Επιτροπή Υπουργών (αποτελούμενη από τους υπουργούς Εξωτερικών των κρατών-μελών) και η συμβουλευτική Κοινοβουλευτική Συνέλευση.

Στις 4 Νοεμβρίου 1950, τα μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης υιοθέτησαν την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), που τέθηκε σε ισχύ στις 3 Σεπτεμβρίου 1953. Ο στόχος της ήταν διττός: να διασφαλίσει ότι τα ναζιστικά εγκλήματα εναντίον της ανθρωπότητας δεν θα επαναλαμβάνονταν και να κατοχυρώσει τη δυτική ιδέα της προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Στην πράξη, οι Δυτικοευρωπαίοι ηγέτες βρήκαν στις σοβιετικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων την ευκαιρία να τονίσουν ότι αυτά ήταν έννοιες συνδεδεμένες με τη Δύση.

Αντίθετα με την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, από τον ΟΗΕ (1948), η ΕΣΔΑ ήταν μια δεσμευτική διεθνής συνθήκη που συνοδευόταν από έναν μηχανισμό εφαρμογής. Το 1954 συγκροτήθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και το 1959 δημιουργήθηκε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, επιφορτισμένο με την αποστολή να διασφαλίσει την τήρηση των υποχρεώσεων που είχαν αναλάβει τα κράτη-μέλη μέσω της ΕΣΔΑ.

Πώς το ΚΚΕ έγινε κόμμα εξουσίας...

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=945488

*Κρατώντας πλακάτ του ΕΑΜ Βύρωνα πολίτες πανηγυρίζουν την απελευθέρωση 
από τη γερμανική κατοχή

                 

*Η πολιτική ηγεμονία, οι συγκρούσεις,

τα πρόσωπα, οι σκοτεινές πλευρές,

μέσα από αρχεία και 

ανέκδοτες προσωπικές μαρτυρίες

Γράφει ο Λάμπρος Σταυρόπουλος

Παρά τη χρονική απόσταση που μας χωρίζει από την ταραχώδη δεκαετία του '40, οκτώ δεκαετίες μετά η αριστερή ιστοριογραφία εμπλουτίζεται διαρκώς, ενώ το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού για τα θέματα αυτά παραμένει αξιοσημείωτο.

Η κρίση, η απαξίωση του πολιτικού συστήματος, η «πρώτη φορά Αριστερά» στη διακυβέρνηση του τόπου, τα διχαστικά διλήμματα της εποχής και τα ιστορικά «απωθημένα» που ήρθαν στην επιφάνεια διαμορφώνουν το πλαίσιο-έναυσμα επαναπροσέγγισης των τραυματικών περιόδων εκείνης της δεκαετίας, αλλά και προηγούμενων με έμφαση στον Μεσοπόλεμο. Είναι ενδεικτικό ότι μεταξύ των ευπώλητων βιβλίων- σε ορισμένες περιπτώσεις περισσότερο και από λογοτεχνικά best seller της εποχής- βρίσκονται βιβλία για τον Εθνικό Διχασμό, ενώ υπάρχει ένα ευρύτερο αναγνωστικό ενδιαφέρον για τα εμφύλια πάθη και τα συγκρουσιακά θέματα που δεν απασχολούν μόνο τους ιστορικούς, αλλά και ένα τμήμα της ελληνικής κοινωνίας, το οποίο προσπαθεί μηχανιστικά να βρει συμπτώσεις και να κάνει παραλληλισμούς επιχειρώντας να δώσει απαντήσεις στο σήμερα, αντλώντας διδάγματα και εμπειρίες από το παρελθόν. Σε κάθε περίπτωση, η τάση που υπάρχει ευνοεί τον εμπλουτισμό της ιστορικής έρευνας, την αποσαφήνιση «γκρίζων ζωνών» της ιστορίας, την επανατοποθέτηση των ιστορικών επί ζητημάτων που δεν έχουν εξαντληθεί, κυρίως όμως την περαιτέρω διεύρυνση του πεδίου μελέτης των ζητημάτων που καθόρισαν την πορεία της σύγχρονης Ελλάδας.

Η Μικρασιατική Καταστροφή και ο νέος διχασμός

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/955493/opinion/epikairothta/politikh/h-mikrasiatikh-katastrofh-kai-o-neos-dixasmos

*Η επιστροφή του Κωνσταντίνου

Του κ. Ιάκωβου Μιχαηλίδη

Ήταν βράδυ της 7ης Δεκεμβρίου του 1920. Στο κέντρο της Αθήνας πλήθος κόσμου έψαλλε το Χριστός Ανέστη μπροστά από τα Ανάκτορα.

Σύμφωνα με την αφήγηση της Πηνελόπης Δέλτα, «στρατιώτες χόρευαν σε κύκλο, γυναίκες ξεσκούφωτες έπιαναν το χορό, τραγουδούσαν όλοι, σφύριζαν, φώναζαν, ζητωκραύγαζαν σα μεθυσμένοι, και σαν τρελοί. Μια γυναίκα όρθια τραγουδούσε το “Γιο του Αετού”. Αλλη στο αυτοκίνητο πεσμένη στην αγκαλιά του αυτοκινητά έλεγε μισολιγωμένη: “Ετσι θέλαμε. Ετσι θέλαμε” (...) Δέκα, δώδεκα κορίτσια πήγαιναν τραγουδώντας με ξεφωνητά και ξετσίπωτα γέλια και λυγίσματα. “Το Βενιζέλο στείλαμε στο διάβολο πεσκέσι”. Και όλοι μαζί φώναζαν, ο δρόμος ολόκληρος σφύριζε, ζητωκραύγαζε, ξελαρυγγίζουνταν, τ’ αυτοκίνητα τρομπετάριζαν, τα τραμ κουδούνιζαν με ρυθμό. “Ετσι θέλαμε, τον εφέραμε”». Μόλις είχε επιστρέψει θριαμβευτικά στην Αθήνα, ύστερα από περίπου τριάμισι χρόνια, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, μετά τη διενέργεια σχετικού δημοψηφίσματος.

Ήταν πικρή εκείνη η χρονιά του 1920. Και ας είχε συνδεθεί με τον θρίαμβο στις Σέβρες, όπου η υπογραφή της ομώνυμης συνθήκης ήρθε να επικυρώσει το όνειρο της Μεγάλης Ελλάδας των «δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών». Οι ψύχραιμοι παρατηρητές γνώριζαν ότι πίσω από τη λαμπερή βιτρίνα, τις σάρκες του έθνους κατέτρωγε το σαράκι του Εθνικού Διχασμού, που ήδη από το 1915 είχε μολύνει το σώμα αλλά κυρίως το πνεύμα και την ψυχή του έθνους. Τα Νοεμβριανά του 1916, η βενιζελική τρομοκρατία της περιόδου 1917-1920, η απόπειρα εναντίον του Ελευθέριου Βενιζέλου στον σιδηροδρομικό σταθμό της Λυών στο Παρίσι, η δολοφονία του  Ίωνα Δραγούμη λίγες ημέρες αργότερα υπήρξαν ενέργειες που διέρρηξαν ανεπανόρθωτα την εθνική ομοψυχία, το κλίμα ευφορίας και εθνικής ανάτασης των Βαλκανικών Πολέμων.

Οδός Ζυμπρακάκη… Οδός δόξας! Στην Κομοτηνή…

*Ο Παμίκος Ζυμπρακάκης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Στην Κομοτηνή προς την ανατολική έξοδό της υπάρχει η οδός Ζυμβρακάκη, αφιερωμένη στον απελευθερωτή της πόλης το 1920, Παμίκο ή Επαμεινώνδα Ζυμπρακάκη. Η οικογένεια έγραφε το επώνυμό της  Ζυμπρακάκης. Οι λόγιοι το εξελλήνισαν σε Ζυμβρακάκης.

                Οι Ζυμπρακάκηδες ήταν μεγάλη και ιστορική οικογένεια της Κρήτης. Τα μέλη της οποίας πρόσφεραν σημαντικές υπηρεσίες τόσο στην Ελληνική επανάσταση του 1821 όσο και στις Κρητικές Επαναστάσεις, αλλά και στους αγώνες μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας.

        Ο Παμίκος Ζυμπρακάκης, που συνέδεσε το όνομά του με την Κομοτηνή, γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1863.  Ήταν γιος του στρατιωτικού και πολιτικού Χαράλαμπου Ζυμπρακάκη.

                Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του, κατετάγη ως εθελοντής στο στράτευμα το 1882 και μετέβη εν συνεχεία στο Βέλγιο, όπου άρχισε να σπουδάζει. Όμως ένα ακατανόητο γεγονός, δεν του επέτρεψε να συνεχίσει τις στρατιωτικές σπουδές του. Ο Ζυμπρακάκης έμπλεξε σε μονομαχία με ένα Βέλγο, γιο του άλλοτε προξένου του Βελγίου στην Ελλάδα. Έτσι αναγκάσθηκε να φύγει από τη σχολή και να επιστρέψει στην Ελλάδα, όπου φοίτησε στη σχολή υπαξιωματικών και εξήλθε με βαθμό του ανθυπίλαρχου. 

        Εκρηκτικός και παρορμητικός χαρακτήρας του άρεσε να αναμιγνύεται σε προσωπικές υποθέσεις και να αναλαμβάνει μάρτυρας στις διάφορες μονομαχίες, που τότε ακόμη επιτρέπονταν.

Οι τελευταίες ώρες της ελληνικής Αδριανούπολης

*Η Αδριανούπολη σε γκραβούρα του 1829

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Οι τελευταίες ώρες που έζησε ο Ελληνισμός της Αδριανούπολης το 1922, ήταν άκρως δραματικές. Η πόλη στην οποία ο Ελληνισμός άνθισε για χιλιάδες χρόνια, η πόλη με τα περίφημα ελληνικά εκπαιδευτήρια, η πόλη με τους μεγάλους εμπόρους, παραδόθηκε στους Τούρκους, που την πήραν χωρίς να πολεμήσουν καθόλου στην Ανατολική Θράκη.

                Η απόφαση για την εκκένωση της Θράκης πάρθηκε από τους Συμμάχους στις 9 Σεπτεμβρίου 1922 μετά από θυελλώδεις συσκέψεις τριών ημερών στο Παρίσι, μεταξύ του Γάλλου πρωθυπουργού και υπουργού Εξωτερικών Πουανκαρέ  του Άγγλου υπουργού εξωτερικών Λόρδου Κώρζον και του Ιταλού υπουργού Εξωτερικών κόμη Κάρλο Σφόρτσα. Τις μέρες εκείνες δεν υπήρχε κυβέρνηση στην Αθήνα ικανή να αντιδράσει, ενώ στο στράτευμα επωάζονταν η επανάσταση των Γονατά- Πλαστήρα. Η Μικρά Ασία, είχε αρχίζει να ζει το δικό της δράμα. Η διάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών των τριών συμμάχων κρατών με το ανακοινωθέν της έβαζε προκαταβολικά την ταφόπλακα στην υπόθεση της Ανατολικής Θράκης, με την ελεεινή μεταξύ άλλων διατύπωση:

                «Αι τρεις Σύμμαχοι Κυβερνήσεις δράττονται της παρούσης ευκαιρίας όπως δηλώσουν, ότι λαμβάνουν υπό ευμενή άποψιν ΤΗΝ ΕΠΙΘΥΜΙΑΝ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΝΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΤΗΝ ΘΡΑΚΗΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ, συμπεριλαμβανομένης της Αδριανουπόλεως».

Ήταν ο Καζαντζάκης κομμουνιστής;

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/953927/article/politismos/vivlio/htan-o-kazantzakhs-kommoynisths

*Εκθέματα στο μουσείο «Νίκος Καζαντζάκης» στο χωριό Μυρτιά στο Ηράκλειο. Ο συγγραφέας είχε ταξιδέψει στα πέρατα της γης, συναντώντας τους πιο διάσημους πνευματικούς ανθρώπους της εποχής του.

Της κ. ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΤΟΜΑΗ*

Στο διήμερο συμπόσιο που διοργάνωσε πρόσφατα η Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη, το ερώτημα του τίτλου απασχόλησε με κάθε αφορμή- είτε αυτό αφορούσε το λογοτεχνικό του έργο είτε τη σχέση του συγγραφέα με τις δημόσιες αρχές της χώρας- το σύνολο σχεδόν των εισηγητών.

Αναμφίβολα, ο Νίκος Καζαντζάκης υπήρξε μέγας. Μια προσωπικότητα παγκόσμιας ακτινοβολίας, πολύγλωσσος, με ασυνήθιστη για την εποχή του παιδεία και πολυταξιδεμένος, πράγμα δύσκολο με τα μέσα της εποχής, αν σκεφθεί κανείς ότι έφτασε μέχρι την Κίνα και την Ιαπωνία. Στα ταξίδια του εκείνα συνάντησε τους πιο διάσημους πνευματικούς ανθρώπους που ήσαν ήδη γνωστοί, όπως κι ο ίδιος άλλωστε: τον Μαγιακόφκι, τον Καμύ, τον Μπρετόν, τον Ελιάρ αλλά και ζωγράφους, όπως τον Ματίς, τον Σαγκάλ, τον Ντε Κίρικο. Με τους περισσότερους, μάλιστα διατήρησε στενή φιλία ως το τέλος της ζωής του.

Ο άδοξος θάνατος του Ανδρέα Καρκαβίτσα

*Πορτρέτο του Ανδρέα Καρκαβίτσα

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Ο θάνατος πάντα είναι ένα τραγικό γεγονός, που προκαλεί θλίψη, ακόμα και αν είναι ένδοξος θάνατος. Όταν όμως ο θάνατος είναι φυσικός, αλλά σε συνθήκες που δεν άρμοζαν στον θανόντα, τότε η θλίψη είναι πολλαπλή, η λύπη ανείπωτη και το δάκρυ ασταμάτητο. Τέτοιος υπήρξε ο θάνατος ενός μεγάλου συγγραφέα που εν ζωή δοξάστηκε για το έργο του, θαυμάσθηκε για τον πατριωτισμό του, αγαπήθηκε για την κοινωνική του προσφορά ως γιατρός και η κριτική τον τοποθέτησε ανάμεσα στην τριάδα των μεγάλων συγγραφέων της ηθογραφίας, μαζί με τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και τον Γεώργιο Βιζυηνό.

Πρόκειται για τον Ανδρέα Καρκαβίτσα, που γεννήθηκε στα Λεχαινά, στις 12 Μαρτίου 1865 και πέθανε στο Μαρούσι στις 24 Οκτωβρίου 1922.

Ο Καρκαβίτσας που είχε σπουδάσει την ιατρική, ασχολήθηκε με επιτυχία με όλα τα είδη του γραπτού λόγου εκτός από θεατρικά έργα. Τα πιο γνωστά έργα του είναι το μυθιστόρημα «Ο ζητιάνος», και η συλλογή διηγημάτων «Λόγια της πλώρης». Αυτά τα δυο έργα έχουν μεταφραστεί και κυκλοφορήσει σε πολλές χώρες του εξωτερικού.

Εκκλησία, νέος Καταστατικός Χάρτης και χούντα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.kathimerini.gr/953123/article/epikairothta/ellada/ekklhsia-neos-katastatikos-xarths

*Οι δικτάτορες προσπάθησαν να ασκήσουν έλεγχο στο εκκλησιαστικό πλήρωμα μέσα από τον έλεγχο της Εκκλησίας, αλλά τελικά απέτυχαν να χειραγωγήσουν τη διοίκησή της.

*Η χούντα επιχειρεί ανεπιτυχώς

ν χειραγωγήσει τη διοίκηση 

του συνόλου της Ιεραρχίας, 

αλλά και της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου

Του κ. ΑΝΔΡΕΑ ΝΑΝΑΚΗ*

Οι Καταστατικοί Χάρτες  (Κ.Χ.) ιδιαίτερα ο Σ΄ και ΣΑ΄ του 1852, αλλά και οι έτεροι του 20ού αιώνα, περισσότερο βέβαια με τις τροποποιήσεις που επέβαλαν καθεστωτικές κυβερνήσεις (Παγκάλου, Μεταξά, Παπαδόπουλου), εκφράζουν τη βούληση του κράτους για ασφυκτικό έλεγχο της Εκκλησίας, σε εποχές που το κράτος λειτουργεί με συγκεντρωτικές ή αυταρχικές δομές διοίκησης. Η παρουσία εκπροσώπου της εκάστοτε κυβέρνησης στη Διαρκή Ιερά Σύνοδο (ΔΙΣ), η οποία έπαυσε με τον Κ.Χ. του 1977, καθιστούσε απόλυτη την επί της Εκκλησίας πολιτειοκρατία. Ο εκδημοκρατισμός της Πολιτείας απελευθερώνει και την Εκκλησία από τα κρατικά δεσμά.

Η Πολιτεία επιβάλλει με τον Κ.Χ. την κηδεμονία της στην Εκκλησία στο πλαίσιο της κρατικιστικής αντίληψης για μια χειραγωγημένη Εκκλησία, η οποία θα υπηρετεί τους κρατικούς σκοπούς και στόχους, με πρώτο και κυρίαρχο τη διαμόρφωση και διασφάλιση της εθνικής συνείδησης, εθνικής ενότητας και ταυτότητας. Στο ελληνικό και στα υπόλοιπα βαλκανικά κράτη, οι άνθρωποι ήταν αφοσιωμένοι και αυτοπροσδιορίζονταν από τη θρησκευτική τους συνείδηση. Γι’ αυτό και τα πρώτα ελληνικά Συντάγματα της Επανάστασης του 1821 όριζαν ότι «Έλληνες εισί οι εις Χριστόν πιστεύοντες». Συνεπώς, μέσα από τη χειραγώγηση των εκκλησιαστικών δομών διοικήσεως, πρωτίστως του συνόλου της Ιεραρχίας, αλλά και της ΔΙΣ, θα ασκείτο ο έλεγχος και στο εκκλησιαστικό πλήρωμα. Ο Κ.Χ. του 1969 αποτελεί καθ’ ολοκληρίαν έκφραση αυτών των στόχων και επιλογών.

Ο Αθ. Τυπάλδος- Μπασιάς, πρωτοπορεί για την ψήφο των γυναικών, το 1919

*Ο Αθανάσιος Τυπάλδος- Μπασιάς

Γράφει η κ. Χριστίνα Φίλιππα,

Συγγραφέας - ερευνήτρια

Το τέλος του 19^ου αιώνα και οι αρχές  20^ου  είναι εποχή όπου αρχίζουν κάποιες γυναίκες να διεκδικούν την πρόσβασή τους στην ανώτατη εκπαίδευση  ώστε να έχουν τη δυνατότητα πανεπιστημιακής μόρφωσης, με σκοπό να διευρύνουν τα πλαίσια της επαγγελματικής τους απασχόλησης, να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας τους και την κοινωνική τους θέση.  

Στις παραπάνω διεκδικήσεις προσετέθη ως αναγκαίο, κυρίως από  νεοσύστατες γυναικείες οργανώσεις, το αίτημα της χορήγησης του δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες. Ένα αίτημα που φαινόταν εξαιρετικά δύσκολο να υλοποιηθεί καθώς εύρισκε αρνητικές αντιδράσεις όχι μόνο από άνδρες αλλά και από γυναίκες καθώς οι περισσότερες είχαν αποδεχτεί ως μοναδικό προορισμό της γυναικείας φύσης τους, αυτόν της μητέρας και της οικοδέσποινας και δεν αξιολογούσαν ορθά την αναγκαιότητα αυτού του αιτήματος.

Το έτος 1919 οι  προσδοκίες των γυναικών για απόκτηση πολιτικών δικαιωμάτων θα εκφραστούν με τον καλύτερο και  επισημότερο κυρίως τρόπο από έναν άντρα, τον βουλευτή  Κεφαλληνίας και Ιθάκης Αθανάσιο Τυπάλδο-Μπασιά. Οι γυναίκες στο πρόσωπο του Μπασιά θα βρουν ένα μεγάλο σύμμαχο, ο οποίος αν και αντιμέτωπος με κοινωνικές προκαταλήψεις όχι μόνο ανδρών αλλά  και πολλών γυναικών, θα είναι ο πρώτος βουλευτής ο οποίος θα υψώσει τη φωνή του και  θα καταθέσει στη Βουλή πρόταση νόμου  «περί ισοπολιτείας των δύο φύλων».

Διδυμότειχο και έσχατη οδυνηρή Βουλγαροκρατία…

*Μαύρη πείνα εις την Θράκην. Εύγλωττος τίτλος.

 Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Το Διδυμότειχο έζησε τραγικές ώρες λίγο καιρό πριν απελευθερωθεί οριστικά και ενσωματωθεί στον ελληνικό κορμό το Μάιο του 1920, ύστερα από σκλαβιά περίπου 600 ετών. Η τραγικότητα των στιγμών, δεν οφείλονταν μόνο στους Τούρκους, αλλά και στον νεόκοπο βουλγαρικό εθνικισμό. Μιλάμε κυρίως για το 1919, όταν η Δυτική Θράκη πέρασε αρχικά στον έλεγχο των συμμάχων της Αντάντ, νικητών του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τον επόμενο χρόνο παραχωρήθηκε στην Ελλάδα η Ανατολική και Δυτική Θράκη.

Η συνθήκη του Νεϊγύ, που ήταν μέρος της συνθήκης Ειρήνης μετά τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου επέβαλε την παραίτηση της Βουλγαρίας υπέρ των  νικητριών Δυνάμεων από όλα τα κυριαρχικά της δικαιώματα επί της Δυτικής Θράκης. Η συνέχεια  της συνθήκης αυτής ήταν η παραχώρηση των εδαφών αυτών στην Ελλάδα με την Συνθήκη των Σεβρών. Οι Βούλγαροι, που θεώρησαν τη συνθήκη του Νεϊγύ μέγιστη εθνική ήττα, προσπάθησαν με κάθε τρόπο να εκδικηθούν τους ελληνικούς πληθυσμούς. Πόλεις και χωριά της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης δοκίμασαν τότε πρωτοφανή βαρβαρότητα, αν και έληγε η Βουλγαρική κατοχή.

Οι αδελφές του Παπαδιάμαντη λιμοκτονούσαν- Το κράτος απουσίαζε...

*Αρχίζει ο δεύτερος έρανος, για τις αδελφές του μεγάλου Παπαδιάμαντη

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Το κράτος μας διαχρονικά, έχει επιδείξει αδικαιολόγητη έλλειψη φροντίδας και ανάλγητο κοινωνικό πρόσωπο για διακεκριμένους πολίτες του, που πρόσφεραν ανεκτίμητες υπηρεσίας στον Ελληνισμό, αλλά ατύχησαν στα τέλη της ζωής τους.

                Μια τέτοια περίπτωση είναι αυτή που αφορά τις αδελφές του μεγάλου συγγραφέα μας Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, οι οποίες ζούσαν μόνες και απροστάτευτες στη νησί τους τη Σκίαθο, μετά το θάνατο του αδελφού τους το 1911. Είχαν φτάσει στα όρια της λιμοκτονίας και παρά τον έρανο που είχε διενεργήσει η εφημερίδα «Εστία» (μάλλον το 1917) η κατάσταση της φοβερής φτώχιας τους, παρέμενε σε οξύτητα και το 1919-1920.

                Έτσι την ημέρα των Χριστουγέννων του 1919 η εφημερίδα «Μακεδονία» με αφορμή τις δημοσιεύσεις των αξεπέραστων χριστουγεννιάτικων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη, έφερε στη δημοσιότητα ένα πρόβλημα γράφοντας:

                «Αλλοίμονον! Η ανάμνησίς του μας ενθυμίζει και την περιφρόνησίν προς την μνήμην του. Όχι μόνον όπως του ήρμοζε, κανένας ανδριάς δεν του εστήθη. Αλλ΄αφέθησαν και αι αδελφαί του να λιμοκτονούν! Αστοργία μεγαλυτέραν Πολιτείας δεν ηδύνατο να υπάρξη. Και όμως εψηφίσθησαν, τώρα προ ολίγων ημερών συντάξεις εις χήρας και ορφανά. Και κανείς δεν ενεθυμήθη τον Παπαδιαμάντην. Ούτε αυτοί οι λόγιοί μας, οι οποίοι ηνέχθησαν την ύβριν να γίνη έρανος, για να μην πεθάνουν από την πείνα αι αδελφαί του μεγάλου πνευματικού τροφοδότου της περασμένης γενεάς, της τωρινής, των μελλοντικών…».

Όταν η χούντα απέλυε δικαστικούς

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/950510/article/epikairothta/ellada/otan-h-xoynta-apelye-dikastikoys

*Το κτίριο της Βουλής των Ελλήνων εν αιχμαλωσία από τα τεθωρακισμένα των κινηματιών το πρωί της 21ης Απριλίου 1967. Η ταπείνωση της χούντας αρχίζει.

Γράφει ο κ. ΣΠΥΡΟΣ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ*

Βρισκόμαστε στο 1968. Έχει περάσει ήδη ένας χρόνος από την επιβολή της δικτατορίας και έτσι λοιπόν αυτή έχει διαμορφώσει άποψη για το ποιοι είναι οι δικαστικοί εκείνοι, οι οποίοι δεν «συνεργάζονται» με το καθεστώς. Ο τρόπος με τον οποίο η δικτατορία θα απαλλαγεί από τους «ενοχλητικούς» δικαστές που τιμούν τον όρκο τους είναι γνωστός και αποτελεί μια διαχρονική τακτική όλων των ανώμαλων περιόδων της ελληνικής συνταγματικής ιστορίας: Εκδίδεται η ΚΔ΄ συντακτική πράξη της 28-5-1968 «περί εξυγιάνσεως της Τακτικής Δικαιοσύνης», με την οποία για τρεις ημέρες αναστέλλεται η ισοβιότητα των δικαστικών λειτουργών.

Μέσα στις τρεις αυτές ημέρες και με βασιλικό διάταγμα ύστερα από πρόταση του υπουργικού συμβουλίου «κατόπιν ερεύνης των περί τούτων στοιχείων», απολύονται όσοι δικαστές «δεν κέκτηνται το απαιτούμενον διά την άσκησιν του λειτουργήματός των ηθικό κύρος» ή όσοι «δεν εμφορούνται υπό υγιών κοινωνικών αρχών». Απολύονται επίσης οι δικαστές «εάν η καθόλου εν τη κοινωνία ή τω Δικαστικώ Σώματι συμπεριφορά των δεν δύναται να θεωρηθή ως συμβιβαζομένη προς τα καθήκοντα και την αξιοπρέπειαν του λειτουργήματός των, με αποτέλεσμα την μείωσιν του κύρους των μεταξύ των συναδέλφων των και των πολιτών».

Με τόσο αόριστες διατυπώσεις, είναι προφανές ότι μπορεί να απολυθεί οποιοσδήποτε δικαστής δεν είναι αρεστός στη δικτατορία. Και πράγματι μέσα σε τρεις ημέρες διώχθηκαν από το δικαστικό σώμα τριάντα δικαστές.

Ο Καζαντζάκης περιοδεύει στη Θράκη το 1920…

 *Δημοσίευμα της "Μακεδονίας" για την περιοδεία του Καζαντζάκη στη Θράκη

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Νίκος Καζαντζάκης, ήταν ένας πολυταξιδεμένος συγγραφέας. Επισκέφθηκε πολλά μέρη του κόσμου και τα ταξιδιωτικά του βιβλία αποτελούν λογοτεχνικoύς «θησαυρούς». Είναι γνωστά τα ταξίδια του. Εκείνο πού είναι ελάχιστα γνωστό, είναι ότι ο Καζαντζάκης επισκέφθηκε τη Θράκη σε δύσκολους καιρούς, όχι ως συγγραφέας, αλλά ως γενικός διευθυντής του αρτισύστατου υπουργείου Περίθαλψης, με εντολή της κυβέρνησης Ελευθερίου Βενιζέλου να εξετάσει τα προβλήματα της περιοχής και να επιτύχει λύσεις. 

                Ο Καζαντζάκης κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο το 1912, κατατάχθηκε στον ελληνικό στρατό ως εθελοντής, αλλά τελικά υπηρέτησε τη θητεία του στο γραφείο του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου.

Στις 8 Μαΐου 1919 ο Βενιζέλος διόρισε τον Καζαντζάκη αρχικά διευθυντή και στη συνέχεια Γενικό Διευθυντή του νεοσύστατου Υπουργείου Περίθαλψης με βασική αποστολή τον επαναπατρισμό 150.000 Ποντίων του Καυκάσου, που αντιμετώπιζαν απηνείς διωγμούς από τους επαναστατημένους μπολσεβίκους του Λένιν. Κατά τα μέσα Ιουλίου ως αρχηγός της αποστολής με συνεργάτες τους Ηρακλή Πολεμαρχάκη, Ιωάννη Κωνστανταράκη, Ιωάννη Αγγελάκη και τον Γεώργιο Ζορμπά, επισκέπτεται την περιοχή του Καυκάσου, για να εξετάσει την κατάσταση των Ποντίων. Μαζί του συμπράττει ως εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών ο Ιωάννης Σταυριδάκης, ο οποίος πέθανε από πνευμονία στην Τιφλίδα.

Η εισβολή κομιτατζήδων στα Πετρωτά Έβρου το 1920

*Ομάδα βουλγάρων κομιτατζήδων

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η Θράκη, Ανατολική και Δυτική, πλην των αρχών του 20^ου αιώνα (1904-1908) δοκιμάσθηκε σκληρά από τις ενέργειες Βουλγάρων και Τούρκων κομιτατζήδων και κατά το 1919-1920, όταν ξεκαθάρισε η διεθνής ατμόσφαιρα και η Ελλάδα με την έγκριση και των συμμάχων της άρχισε να απελευθερώνει την περιοχή αυτή.

                Τότε οι Τούρκοι επεδίωξαν και επέτυχαν τη συνεργασία με την βουλγαρική  Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση (ΕΜΕΟ) και αποφάσισαν τη δημιουργία συμμοριών σε Μακεδονία και Θράκη καθώς και τη διεξαγωγή έντονης αλυτρωτικής προπαγάνδας. Σε μια προκήρυξη που είχαν ρίξει στη Γουμένισσα, έλεγαν χαρακτηριστικά:

                «Ας λησμονήσωμεν το αιματηρόν παρελθόν το οποίον μας χωρίζει και όλοι, Τούρκοι, Βούλγαροι, ‘Ελληνες, Εβραίοι, Βλάχοι, ας δώσωμεν χείρα δια τον γενικόν αγώνα απέναντι του κοινού εχθρού και να μην καταθέσωμεν τα όπλα, εάν δεν απολαύσωμεν την ελευθερίαν της πατρίδος μας. Αδιαίρετος, Ανεξάρτητος Μακεδονία, αυτή είναι η σημαία και με αυτήν θα νικήσωμε».

                Αξίζει να σημειωθεί ότι το τουρκοβουλγαρικό κομιτάτο δραστηριοποιήθηκε έντονα κατά την περίοδο της εκκένωσης της Ανατολική Θράκης το φθινόπωρο του 1922. Πολυάριθμες συμμορίες διοικούμενες από τούρκους αξιωματικούς είχαν εισβάλει στην Ανατολική Θράκη και παρενοχλούσαν τον υποχωρούντα ελληνικό στρατό και πραγματοποιούσαν θηριωδίες εναντίον του άμαχου πληθυσμού, που εγκατέλειπε τις πατρογονικές εστίες του, εντελώς άδικα, μετά την απόφαση των Μεγάλων Δυνάμεων, που ελήφθη στα Μουδανιά.

Ο Εσάτ πασάς των Ιωαννίνων είχε και ελληνικό αίμα;

*Φωτογραφία του Εσάτ Πασά, που την πρόσφερε στον ιδιοκτήτη του σπιτιού, όπου διέμενε κατά την αιχμαλωσία του. Στην ιδιόχειρη αφιέρωση με την παλαιοτουρκική γραφή  σημειώνει: «Εις ανταπόδοσιν της ευγνωμοσύνης μου δια την φιλοξενίαν και τας φιλικάς περιποιήσεις, τω αξιοτίμω Κυρίω Ζίννη. Τη 27^η Οκτωβρίου 1914, Εσάτ» (Δημοσιευμένη στην Ιστορία του Σπ. Μαρκεζίνη).

 Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Εσάτ Πασάς, υπήρξε ο πείσμων και μαχητικός υπερασπιστής των Ιωαννίνων και του Μπιζανίου, κατά τον πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο, που όμως προ της ορμής του ελληνικού στρατού, αναγκάσθηκε να παραδοθεί. Αυτός λοιπόν ο σκληρός μαχητής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είχε ελληνικό αίμα στις φλέβες του.

                Αυτή την άποψη υποστήριξε ο Γιαννιώτης ποιητής Χρήστος Χρηστοβασίλης το 1913, όταν έπεσαν τα Ιωάννινα και μπήκε μέσα ο νικητής ελληνικός στρατός. Σύμφωνα με όσα έγραψε το Φεβρουάριο του 1913 στην «Ακρόπολι» ο Εσάτ πασάς δεν ήταν Τούρκος ούτε Αλβανός, αλλά Έλληνας, απόγονος Ελλήνων, που κάποτε στο παρελθόν αρνήθηκαν την χριστιανική θρησκεία, λόγω των φοβερών συνθηκών που επικρατούσαν για το υπόδουλο έθνος. Ο παππούς του κατάγονταν από το Μπούλτζο του Ζαγορίου και η γιαγιά του από το Σούλι. Γεννήθηκε στα Ιωάννινα στις 18 Οκτωβρίου 1862 και πέθανε στην Τουρκία στις 2 Νοεμβρίου 1952.

                Ο ίδιος ο Εσάτ πάντως ισχυρίζονταν ότι πρόγονός του υπήρξε ένας Ουζμπέκος από την Τασκένδη, από αυτούς που έφερε το 1379 ο στρατηγός Γαζή Εβρενός και τους εγκατέστησε στην Ήπειρο. Αυτός άρπαξε νύχτα των Χριστουγέννων μια ελληνίδα τη Βασιλική της οικογένειας των Γλυκέων από την εκκλησία του Ταξιάρχη Μιχαήλ και την έκανε γυναίκα του. Γι’ αυτό θα τον βρείτε και με το προσωνύμιο Εσάτ πασάς Γλίκα.

Αλ. Στριφτόμπολας, ο (προ)τελευταίος φουστανελάς της Βουλής

*Ο πίνακας του Νικολάου Ορλώφ με τον Στριφτόμπολα

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ένας βουλευτής με ισχνή κοινοβουλευτική παρουσία, εκλεγείς μία φορά όλο κι όλο, για το διάστημα από 2 Φεβρουαρίου 1905 έως 1 Φεβρουαρίου 1906, παρέμεινε στην αθανασία, χάρη στις αυθαιρεσίες ενός ζωγράφου του μεσοπολέμου και στην ιδιοτροπία του, να φοράει μόνιμα φουστανέλα, αρνούμενος να προσχωρήσει στον εξ Εσπερίας συρμό. Πρόκειται για τον Αλέξιο Στριφτόμπολα.

                Εικαστικά λοιπόν, ο θεωρούμενος ως γνωστότερος φουστανελοφόρος βουλευτής είναι ο Αλέξιος Στριφτόμπολας, που απεικονίζεται στον περίφημο πίνακα του ζωγράφου Νικολάου Ορλώφ, ο οποίος ανήκει στην Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδας, από δωρεά του Κωνσταντίνου Ελευθερουδάκη, τη δεκαετία του 1930. Ο πίνακας αυτός υποτίθεται ότι απεικονίζει συνεδρίαση της Βουλής του 1878, της εποχής δηλαδή του Χαριλάου Τρικούπη, με τον ίδιο στη βήμα να αγορεύει. Στην συνεδρίαση αυτή συμμετέχουν πολλές γνωστές πολιτικές προσωπικότητες. Ιστορικά όμως ο πίνακας δεν είναι ακριβής, γιατί περιλαμβάνει πρόσωπα, που δεν ήταν βουλευτές την εποχή εκείνη, με πρώτο και καλύτερο τον εικονιζόμενο Στριφτόμπολα, που έγινε βουλευτής Πατρών το 1905.

                Οι φουστανελοφόροι βουλευτές, ήταν πάντα ένα προσφιλές θέαμα και θέμα. Ορισμένοι, κατάλοιπα της Επανάστασης του 1821, δεν αποχωρίσθηκαν την εθνική ενδυμασία και δεν προσχώρησαν ποτέ στην μετεπαναστατική μόδα της λεγόμενης φράγκικης φορεσιάς. Φουστανελοφόροι βουλευτές υπήρχαν στα ύστερα χρόνια, έως τα τέλη του 19ου αιώνα και μόνο ένας στις αρχές του 20ου αιώνα. Υπάρχουν μάλιστα και κείμενα του νεαρού τότε κοινοβουλευτικού συντάκτη Κωστή Παλαμά, περί το 1882-1883, για την παρουσία φουστανελοφόρων βουλευτών στο Κοινοβούλιο (Βλέπε και στη θέση http://sitalkisking.blogspot.gr/2009/11/blog-post_02.html ).

Γάμος επί του «Αβέρωφ» το 1913!!!

*Ο περίφημος γάμος, αποτυπώθηκε και σε καρτ ποστάλ

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Μια από τις μικρές, αλλά απίστευτες ιστορίες  του θρυλικού πολεμικού σκάφους «Αβέρωφ». Ήταν Φεβρουάριος του 1913. Το ακαταμάχητο θωρηκτό φορτωμένο ήδη με τη δόξα του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου και την απελευθέρωση των νησιών του Αιγαίου, ήταν αραγμένο στον όρμο του Μούδρου.

                Εκεί, λιμενάρχης ήταν ένας έφεδρος λογιστής αρραβωνιασμένος με μια κοπέλα από το Μούδρο. Η οικογένεια της κοπέλας ήταν εγκατεστημένη στην Αλεξάνδρεια. Ο λιμενάρχης στον πολιτικό του βίο, ήταν και αυτός εγκατεστημένος στην ίδια πόλη της Αιγύπτου, εργαζόμενος ως λογιστής στο εκεί υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας.

                Αυτός λοιπόν ο λιμενάρχης σκέφθηκε και ζήτησε από τον ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη την άδεια να τελέσει τους γάμους του, γιατί στο Μούδρο είχε αφιχθεί και η οικογένεια της μνηστής του. Ταυτόχρονα του ζήτησε να γίνει κουμπάρος και να τους βάλει τα στέφανα!

Θράκη 1913: Οδεύοντας προς την άδικη Συνθήκη του Βουκουρεστίου

*Από την μαχητική αρθρογραφία της "Ακροπόλεως" του Βλάση Γαβριηλίδη

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

             Η Δυτική Θράκη μετά την νικηφόρο έκβαση των Βαλκανικών Πολέμων για τα ελληνικά όπλα, βίωσε μια βάρβαρη κατοχή από την ηττημένη Βουλγαρία, χάρη στο προστατευτικό ενδιαφέρον που επέδειξαν για τη Βουλγαρία οι Μεγάλες Δυνάμεις. Το κλίμα που είχε διαμορφωθεί τότε, φαίνεται από την αρθρογραφία του Αθηναϊκού Τύπου, ο οποίος, πλην εξαιρέσεων δεν επέδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Θράκη ειδικά.

     Τον Οκτώβριο του 1912, όπως είναι γνωστό, οι τρεις συμμαχικές  χώρες (Ελλάδα- Σερβία- Βουλγαρία) κήρυξαν τον πόλεμο εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Πολύ σύντομα, η Οθωμανική Αυτοκρατορία έχασε το σύνολο σχεδόν των ευρωπαϊκών εδαφών της και χαράχθηκαν νέα σύνορα στη Χερσόνησο του Αίμου. Οι εδαφικές αλλαγές επικυρώθηκαν με τη Συνθήκη του Λονδίνου την άνοιξη του 1913. Η Ελλάδα προσπαθώντας να μην απεμπολήσει τα δικαιώματα της, που στηρίζονταν στην ελληνικότητα των περιοχών και σε αδιαφιλονίκητους ιστορικούς τίτλους,  πήρε την Ήπειρο, την Δυτική και Κεντρική Μακεδονία, τα νησιά του Αιγαίου (πλην των Δωδεκανήσων, που τελούσαν υπό ιταλική κατοχή από τον ιταλοτουρκικό πόλεμο του 1911) και την Κρήτη.

Ένας Θραξ γράφει το 1912, για τη Μοσχόπολη της Βορ. Ηπείρου

*Ο Δημήτριος Καλλίμαχος στους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-13

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η Μοσχόπολη,  υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα, πνευματικά, πολιτιστικά και  εμπορικά κέντρα του Ελληνισμού κατά το 18ο αιώνα. Σήμερα ανήκει στην Αλβανία. Βρίσκεται στα δυτικά της Κορυτσάς. Κατά τον 18ο αιώνα η πόλη αναπτύχθηκε σε ένα από τα κύρια αστικά κέντρα των Βαλκανίων.

                Μια ενδιαφέρουσα παρουσίαση αυτής της περίφημης κυψέλης του Ελληνισμού έκανε κυριολεκτικά μέσα από τους καπνούς των μαχών του πρώτου Βαλκανικού Πολέμου ο φλογερός ιερωμένος και δημοσιογράφος Δημήτριος Καλλίμαχος, ο ποίος γεννήθηκε το τελευταίο τέταρτο του 19^ου αιώνα στη Μάδυτο της Ανατολικής Θράκης. Σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη και την Αθήνα. Ήταν ιερωμένος και ανήκε στην Εκκλησία της Αλεξάνδρειας.

                ‘Όταν ξεκίνησαν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι κατατάχθηκε αμέσως και υπηρέτησε σαν στρατιωτικός ιεροκήρυκας της V Μεραρχίας, σε όλες τις φάσεις του πολέμου, στην πρώτη γραμμή του μετώπου, κάτω από βροχές, χιόνι και παγωνιά. Αντιμετώπισε πολλές κακοτοπιές και αιφνιδιασμούς, καθώς και πολλές επελάσεις Τουρκαλβανών, σφαγές και ωμότητες.

                Ο Καλλίμαχος εύρισκε πάντα χρόνο να μελετά την ιστορία των πόλεων, που απελευθέρωνε ο ελληνικός στρατός.