Ελληνικός ανταρτοπόλεμος και Γιουγκοσλαβία του Τίτο

*Τμήμα ανταρτών έτοιμο για την επίθεση κατά της Κόνιτσας

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Η στάση της Γιουγκοσλαβίας κατά τη  διάρκεια του ελληνικού εμφύλιου πολέμου κατά τα έτη 1946-1949, υπήρξε ένας σημαντικός εξωγενής παράγων, που επηρέασε αρνητικά και θετικά τις εξελίξεις της εθνικής τραγωδίας μας, κατά ένα μέρος.

Το 1948 σημειώθηκε σειρά γεγονότων, που ουσιαστικά άρχισαν να κρίνουν την τελική έκβαση της ανταρσίας στην Ελλάδα.

Βασικό γεγονός ήταν η ευρεία κρίση στο κομμουνιστικό στρατόπεδο, από τις διαφωνίες Στάλιν- Τίτο. Ο Στάλιν δεν έβλεπε με καλό μάτι τις φιλοδοξίες του Τίτο να μετατρέψει τη χώρα του σε σημαντική περιφερειακή δύναμη και το στρατό του να είναι απεξαρτημένος από την επιρροή του Κόκκινου Στρατού της Μόσχας. Η ΕΣΣΔ αρνήθηκε να υπογράψει οικονομική συμφωνία, με το Βελιγράδι, ανακάλεσε τους πολιτικούς και στρατιωτικούς συμβούλους της και στις 28 Ιουνίου 1948 η Κομινφόρμ (σ.σ. η μεγάλη κεντρική οργάνωση του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος από το 1947 έως το 1956) κάλεσε με ψήφισμά της τα στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γιουγκοσλαβίας να απομακρύνουν τους ηγέτες τους και να τους αντικαταστήσουν με νέα ηγεσία. Η πλειοψηφία όμως των Γιουγκοσλάβων κομμουνιστών παρέμεινε πιστή στην Τιτοϊκή ηγεσία.

Η διπλωματική αλληλογραφία για την κατάληψη Θράκης και Ανατολικής Μακεδονίας το 1941

    

*Μια φωτογραφία που τα λέει όλα. Ο Χίτλερ και ο βασιλιάς της Βουλγαρίας Μπόρις στο Βερολίνο

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

        Ο σκληρός Απρίλης του 1941, ήταν βαρύτατα τραυματικός για την Ελλάδα, καθώς υποχρεώθηκε μετά από μια μεγαλειώδη αντίσταση στα φασιστικά στρατεύματα του Μουσολίνι, να υποκύψει και να συνθηκολογήσει στη βία των χιτλερικών δυνάμεων. Ήταν στις 20 Απριλίου όταν ο στρατηγός Τσολάκογλου υπέγραψε στο Βοτονόσι της Ηπείρου τη συνθηκολόγηση. Άρχιζε από τη στιγμή εκείνη η φρικτή περίοδος της ναζιστικής Κατοχής.

        Η Ελλάδα μοιράστηκε σε τρείς ζώνες Κατοχής. Τη Γερμανική, την Ιταλική και τη Βουλγαρική. Η παραχώρηση αυτή ήταν πρωτοφανή και ασυνήθης για τα διεθνή δεδομένα, γιατί η Βουλγαρία δεν είχε κηρύξει πόλεμο κατά της Ελλάδας. Αποστολή της ήταν η «τήρηση της ησυχίας, τάξης και ασφάλειας» σε μια περιοχή που εκτεινόταν από τον ποταμό Στρυμόνα έως το Δέλτα του ποταμού Έβρου. Περιλάμβανε, δηλαδή, το μεγαλύτερο τμήμα της ελληνικής ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης. Παρέμεινε μόνο ο νομός Έβρου, (η Αλεξανδρούπολη παραδόθηκε στους Βουλγάρους) υπό Γερμανική στρατιωτική κατοχή με ελληνικές πολιτικές αρχές (νομαρχία στο Διδυμότειχο και δήμοι) προκειμένου να μην προκληθεί η υποκριτικά ουδέτερη στον πόλεμο Τουρκία. Στις 9 Απριλίου 1941, ο αγώνας ανατολικά του Νέστου είχε ουσιαστικά τερματισθεί, μετά  την εγκατάλειψη των οχυρών Νυμφαίας και Εχίνου στις νότιες πλαγιές της Ροδόπης. Τα γερμανικά στρατεύματα προσέγγισαν στα ελληνικά σύνορα, από το συμμαχικό τους βουλγαρικό έδαφος.

Ευρωπαϊκό ράπισμα στη χούντα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/956869/gallery/epikairothta/ellada/eyrwpaiko-rapisma-sth-xoynta

*30 Ιανουαρίου 1969. Η Συμβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης με ψήφους 92 έναντι 11 και 20 αποχές καταδικάζει τη χούντα και εισηγείται στην Επιτροπή των υπουργών 

την εκδίωξη της Ελλάδας από το Συμβούλιο.

Της κ. ΕΦΗΣ ΠΕΝΤΑΛΙΟΥ*

Το Συμβούλιο της Ευρώπης ιδρύθηκε στις 5 Μαΐου 1949, με στόχο να προωθήσει την ευρωπαϊκή ενότητα και να ενισχύσει τη φιλελεύθερη δημοκρατική τάξη στη Δυτική Ευρώπη. Στα όργανά του περιλαμβάνονταν η Επιτροπή Υπουργών (αποτελούμενη από τους υπουργούς Εξωτερικών των κρατών-μελών) και η συμβουλευτική Κοινοβουλευτική Συνέλευση.

Στις 4 Νοεμβρίου 1950, τα μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης υιοθέτησαν την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), που τέθηκε σε ισχύ στις 3 Σεπτεμβρίου 1953. Ο στόχος της ήταν διττός: να διασφαλίσει ότι τα ναζιστικά εγκλήματα εναντίον της ανθρωπότητας δεν θα επαναλαμβάνονταν και να κατοχυρώσει τη δυτική ιδέα της προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Στην πράξη, οι Δυτικοευρωπαίοι ηγέτες βρήκαν στις σοβιετικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων την ευκαιρία να τονίσουν ότι αυτά ήταν έννοιες συνδεδεμένες με τη Δύση.

Αντίθετα με την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, από τον ΟΗΕ (1948), η ΕΣΔΑ ήταν μια δεσμευτική διεθνής συνθήκη που συνοδευόταν από έναν μηχανισμό εφαρμογής. Το 1954 συγκροτήθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και το 1959 δημιουργήθηκε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, επιφορτισμένο με την αποστολή να διασφαλίσει την τήρηση των υποχρεώσεων που είχαν αναλάβει τα κράτη-μέλη μέσω της ΕΣΔΑ.

Η ελληνοτουρκική κρίση του Νοεμβρίου 1967

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/920606/article/epikairothta/ellada/h-krish-toy-noemvrioy-1967

*14 Νοεμβρίου 1967. Άνδρες της Εθνικής Φρουράς εισέρχονται στο χωριό Άγιος Θεόδωρος, νότια της Λευκωσίας. Την επομένη, η περιοχή έγινε θέατρο σφοδρών συγκρούσεων μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

Του κ. ΣΩΤΗΡΗ ΡΙΖΑ*

Η αποτυχία της ελληνοτουρκικής συνάντησης κορυφής του Έβρου τον Σεπτέμβριο 1967 αντιμετωπίστηκε από το ελληνικό στρατιωτικό καθεστώς με μια αυτοσχέδια πολιτική «πυγμής», που αποσκοπούσε στην ανάδειξη της ένωσης ως κεντρικού θέματος της ατζέντας του Κυπριακού.

Δημοσιεύματα στον Τύπο, δημόσιες δηλώσεις και επισκέψεις κορυφαίων παραγόντων της δικτατορίας στη Μεγαλόνησο εντάσσονταν στο πλαίσιο αυτό. Αν αυτά συνέτειναν στη χειροτέρευση της ατμόσφαιρας στο Κυπριακό, η στρατιωτική επιχείρηση της Εθνικής Φρουράς στον τουρκοκυπριακό θύλακο Κοφίνου- Αγίων Θεοδώρων στις 15-16 Νοεμβρίου αποτέλεσε την αφετηρία μιας κρίσης που οδήγησε στα πρόθυρα ελληνοτουρκικού πολέμου. Αυτός αποφεύχθηκε μόνο με την εξασθένηση της ελληνικής θέσης στην Κύπρο.

Η εδραίωση του δικτατορικού καθεστώτος

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/915445/article/epikairothta/ellada/edraiwsh-toy-diktatorikoy-ka8estwtos

*Μετά το αποτυχημένο αντικίνημα του Κωνσταντίνου επικράτησε πλήρως η τριανδρία των Παπαδόπουλου, Μακαρέζου, Παττακού 

και σχηματίστηκε αμιγής κυβέρνηση στρατιωτικών.

Γράφει ο κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΝΑΥΠΛΙΩΤΗΣ*

Αφότου εξασφαλίστηκε η επιτυχία του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου, οι ηγέτες της χούντας επιδόθηκαν σε μία σειρά από ενέργειες για την τήρηση της τάξης και την εδραίωση του καθεστώτος. Πιο συγκεκριμένα, οργάνωσαν ένα σύστημα αποκλεισμού και απαγορεύσεων που τέθηκε στο πλαίσιο της κήρυξης της χώρας σε κατάσταση πολιορκίας, μέσω της επιβολής στρατιωτικού νόμου και της αναστολής λειτουργίας του Κοινοβουλίου καθώς και σειράς άρθρων του Συντάγματος για θεμελιώδη δικαιώματα.

Στα πρώτα μέτρα του καθεστώτος συμπεριλήφθηκαν η απαγόρευση συγκεντρώσεων και απεργιών, η διάλυση κομμάτων και σωματείων, η χρήση εκτάκτων στρατοδικείων για την απονομή ποινικής δικαιοσύνης και η καθαίρεση και εκτόπιση εκλεγμένων αρχόντων της τοπικής αυτοδιοίκησης. Με αυτόν τον τρόπο, η χούντα κατάφερε να θέσει υπό πλήρη έλεγχο τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, τα πανεπιστήμια, τους δήμους, τους συνεταιρισμούς, ενώ εξαιρετικά σημαντικές για την εξουδετέρωση πιθανών εστιών ανατροπής ήταν οι εκτενείς διώξεις αξιωματικών του Στρατού (οι αποτάξεις και συνταξιοδοτήσεις το 1967 άθροισαν αριθμό ίσο με το ένα έκτο του συνόλου των αξιωματικών). Επιπροσθέτως, ιδιαίτερη σημασία έδωσαν οι επικεφαλής της δικτατορίας στον έλεγχο του Τύπου, με τη λογοκρισία και τις διώξεις εναντίον εφημερίδων, εκδοτών και δημοσιογράφων να λαμβάνουν μεγάλες διαστάσεις, ενώ αξίζει να σημειωθεί και η αναδιοργάνωση του γραφείου του πρωθυπουργού ώστε να αποκτήσει ολοκληρωτικό έλεγχο σε όλα τα κυβερνητικά τμήματα, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος.

Οι εκλογές της 3ης Νοεμβρίου 1963

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/856203/article/epikairothta/ellada/oi-ekloges-ths-3hs-noemvrioy-1963

*Ο αρχηγός της Ένωσης Κέντρου Γεώργιος Παπανδρέου φθάνει στη Θεσσαλονίκη, 
κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του κόμματός του, 
ενόψει των εκλογών της 3ης Νοεμβρίου 1963.

Γράφει ο κ. ΣΩΤΗΡΗΣ ΡΙΖΑΣ*

Η παραίτηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή στις 11 Ιουνίου 1963 σήμαινε ταυτόχρονα την έναρξη της πορείας προς νέες εκλογές, αν και η θητεία της Βουλής έληγε το φθινόπωρο του 1965.

Ο ίδιος ο αρχηγός της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης (ΕΡΕ) απέβλεπε σε άμεση προσφυγή στις κάλπες με το πλειοψηφικό σύστημα που είχε προβλέψει ο εκλογικός νόμος του 1961 για τις μεθεπόμενες εκλογές. Κάτι τέτοιο όμως προσέκρουε στην επιθυμία των Ανακτόρων να αποτρέψουν επικράτηση του Καραμανλή στο σκληρό πολιτικό παιχνίδι που εξελισσόταν από το 1961. Ήταν επίσης εξαιρετικά αμφίβολο κατά πόσο το Κέντρο θα συμμετείχε σε εκλογές με πλειοψηφικό, με προφανείς συνέπειες σε περίπτωση αποχής για τη νομιμοποίηση του Στέμματος και γενικότερα του πολιτικού συστήματος.

Πεδίον βολής η Ελλάς…

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=524986&wordsinarticle=

*Ο Γεώργιος Παπανδρέου με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και τον στρατηγό Γρίβα στο Καστρί. Διακρίνονται επίσης ο υπουργός Αμυνας Πέτρος Γαρουφαλιάς (αριστερά) και ο μετέπειτα πρόεδρος της Κύπρου Σπύρος Κυπριανού (δίπλα στον Γρίβα). Στο αρχείο Πιπινέλη υπάρχουν αναφορές σε σχέδια των Σοβιετικών να «εκμηδενίσουν» τον Μακάριο (και τον Γρίβα), πιθανόν με «αεροπορικό ατύχημα» ή «φυσικόν θάνατον»

*Οι αναφορές του θεοσεβούμενου

ρώσου διπλωμάτη και

η ενασχόληση των Σοβιετικών

με τις προχουντικές εξελίξεις

Της κ. Φωτεινής Τομαή

          Την αρχική ευφορία που προκάλεσε η νίκη της Ενώσεως Κέντρου στις εκλογές της 16ης Φεβρουαρίου 1964 και η ήττα της Δεξιάς, που για πρώτη φορά μετά τον Εμφύλιο είδε τα ποσοστά της να πέφτουν τόσο χαμηλά, διαδέχθηκαν σύντομα οι εσωκομματικές συγκρούσεις, η διαμάχη με την Αριστερά που προέβαλλε μια σειρά αιτήματα, δίκαια μεν αλλά ανώριμα να επιλυθούν, οι απειλές της Τουρκίας να επέμβει στην Κύπρο μετά την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας που αναγνώριζε μεταξύ άλλων τη νομιμότητα της κυπριακής κυβέρνησης και την κυριαρχία του κυπριακού κράτους και βέβαια οι τριβές με το παλάτι, που όχι μόνο δεν έλειψαν, όπως και επί κυβερνήσεως Καραμανλή, αλλά τουναντίον οξύνθηκαν μετά τον θάνατο του Παύλου και την ανάρρηση στον βασιλικό θρόνο του διαδόχου του Κωνσταντίνου, στενά προσκολλημένου στις επιταγές της άπληστης για εξουσία μητέρας του Φρειδερίκης.

          Στην προσπάθειά του ο Γεώργιος Παπανδρέου να απαλλάξει τη χώρα από τα κατάλοιπα του Εμφυλίου, με διστακτικά έστω βήματα, όπως κατάργηση των έκτακτων μέτρων ασφαλείας της κυβέρνησης Κωνσταντίνου Καραμανλή, απόλυση υπό όρους των πολιτικών κρατουμένων, παύση δικαστικών εκτοπισμών κτλ., γίνεται από την πρώτη στιγμή ανάληψης της πρωθυπουργίας του στόχος επικρίσεων τόσο από δεξιά όσο και από αριστερά. 

Βήμα-βήμα στον γκρεμό των Ιουλιανών

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  

http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=523180&wordsinarticle=

*Ο Ανδρέας Παπανδρέου με δημοσιογράφους, την εποχή των Ιουλιανών

*Το αρχείο του Παναγιώτη Πιπινέλη, 

η εμμονή στον Ανδρέα Παπανδρέου 

και οι «ιδιαιτέρως επικίνδυνοι» αξιωματικοί

Της κ. Φωτεινής Τομαή

           Αν και τα γεγονότα είναι γνωστά με δεκάδες εκδόσεις που, είτε με τη μορφή απομνημονευμάτων είτε βασισμένες σε Αρχεία, περιγράφουν το ζοφερό κλίμα μίας περιόδου οξύτατης πολιτικής έντασης που οδήγησε στα Ιουλιανά και εντεύθεν στη χούντα, σημαδεύοντας οριστικά τον νεότερο πολιτικό βίο της χώρας μας, το σημερινό άρθρο, κάνοντας χρήση πληροφοριακών δελτίων της ΚΥΠ από το αρχείο Π. Πιπινέλη, θα δώσει μια διαφορετική, εσωτερική ματιά στα γεγονότα της διετίας 1963-1965

          Το τέλος της γνωστής ως δημιουργικής οκταετίας του Κωνσταντίνου Καραμανλή χαρακτηρίστηκε από μία αντιφατική εσωτερική πολιτική που από τη μία έκανε ορισμένα φιλελεύθερα ανοίγματα, αλλά από την άλλη προωθούσε τη θεσμοποίηση ενός αυταρχικότερου κράτους με «μέτρα ασφαλείας», αναθεώρηση του Συντάγματος κ.ά. Την ίδια στιγμή, η δράση παρακρατικών οργανώσεων, το ναυάγιο των διαπραγματεύσεων Βενιζέλου - Πιπινέλη για συμβιβασμό ΕΡΕ και ΕΚ προκειμένου να εξεταστούν από κοινού οι προϋποθέσεις επανόδου στην ομαλότητα, η άνοδος των ποσοστών της ΕΔΑ και η εντονότερη παρουσία της στο πολιτικό προσκήνιο, οδήγησαν σε ακόμη μεγαλύτερη όξυνση την πολιτική κατάσταση της χώρας.