Το πραξικόπημα Ιωαννίδη στην Κύπρο

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   https://www.kathimerini.gr/1057465/gallery/epikairothta/ellada/to-pra3ikophma-iwannidh-sthn-kypro 

*Σοβιετικό άρμα Τ-34 της Εθνικής Φρουράς. Τα άρματα αυτά χρησιμοποιήθηκαν στο πραξικόπημα το πρωί της 20ής Ιουλίου.

Του κ. ΣΩΤΗΡΗ ΡΙΖΑ*

       Το πραξικόπημα που ανέτρεψε τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο ήταν το αποκορύφωμα των τεταμένων σχέσεων στις σχέσεις Αθήνας - Λευκωσίας κατά τη διάρκεια της επταετούς δικτατορίας. Ο Ιωαννίδης και οι υποστηρικτές του αξιωματικοί, οι οποίοι εκτέλεσαν το πραξικόπημα, θεωρούσαν το Μακάριο το κύριο εμπόδιο για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Επίσης θεωρούσαν την αδέσμευτη πολιτική του Αρχιεπισκόπου και τη συνεργασία της Λευκωσίας με τη Μόσχα επικίνδυνη απόκλιση από τον δυτικό κόσμο.

Η πολιτική της δικτατορίας Ιωαννίδη συνιστούσε, όμως, τομή ακόμα και σε σχέση με την πολιτική της δικτατορίας Παπαδόπουλου. Ο τελευταίος αντιλαμβανόταν την Αθήνα ως το εθνικό κέντρο στο οποίο ανήκε ο τελευταίος λόγος για το Κυπριακό. Ιδίως μετά την κρίση του 1967, οπότε αντιμετώπισε το φάσμα ελληνοτουρκικού πολέμου τον οποίο απέφυγε αποσύροντας την ελληνική μεραρχία από τη Μεγαλόνησο, αντιμετώπιζε τον Μακάριο, και το Κυπριακό, ως ανασχετικό παράγοντα σε μια ελληνοτουρκική συνεννόηση η οποία πίστευε ότι είχε προτεραιότητα στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου και του ανταγωνισμού των υπερδυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ο Παπαδόπουλος απέβλεπε μεσοπρόθεσμα σε διπλή ένωση, δηλαδή τον διαμελισμό της Κύπρου μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, υπάρχουν δε ισχυρές ενδείξεις ότι η Αθήνα και η Άγκυρα είχαν φθάσει σε κάποια άτυπη συμφωνία επ’ αυτής της βάσεως το 1971-72. Παρά ταύτα, ο Παπαδόπουλος είχε αποφύγει να ανατρέψει το Μακάριο το 1972, κατά την κρίση του τσεχοσλοβακικού οπλισμού, φοβούμενος κυρίως την αντίδραση της Σοβιετικής Ένωσης και του Ανατολικού μπλοκ που αντιμετώπιζαν ευνοϊκά την αδέσμευτη πολιτική του Μακαρίου. Ο Παπαδόπουλος αρκέστηκε τότε στην υπονόμευση του Αρχιεπισκόπου είτε υποκινώντας την ανατροπή του από την κίνηση των τριών μητροπολιτών της Εκκλησίας της Κύπρου το 1972 είτε ενισχύοντας την τρομοκρατική δραστηριότητα της ΕΟΚΑ Β΄ υπό τον στρατηγό Γρίβα. Το 1973 ο Παπαδόπουλος απέσυρε, όμως, την υποστήριξή του από τον Γρίβα, καλώντας τον να πολιτικοποιήσει τη δράση του. Η απόπειρα εξομάλυνσης με τον σχηματισμό της κυβέρνησης Μαρκεζίνη και η επιστροφή στον κοινοβουλευτισμό απέκλειαν πραξικόπημα κατά του Μακαρίου.

Το φημισμένο καφενείο «Ωραία Ελλάς»

*Η Αθήνα σε παλαιά καρτ ποστάλ

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

         Η «Ωραία Ελλάς» είναι ίσως το πιο φημισμένο ελληνικό καφενείο, αφού ο θρύλος του παραμένει ζωντανός έως σήμερα, 140 χρόνια μετά το κλείσιμό του. Το καφενείο όσο λειτουργούσε, κατέστη ένδοξο στην ελληνική κοινωνία. Το τέλος του όμως υπήρξε άδοξο, αφού ο ιδιοκτήτης του, το παραχώρησε σε εμπόρους, που πουλούσαν υφάσματα και άλλα γυναικεία είδη!!!

Tο καφενείο «Ωραία Ελλάς» στη γωνία των οδών Αιόλου και Ερμού, υπήρξε για σχεδόν σαράντα χρόνια,  το επίκεντρο της πολιτικής ζωής του νεόκοπου κράτους. Άρχισε να λειτουργεί από το 1839. Το άνοιξε ένας  Ιταλός, αλλά γνώρισε μεγάλες δόξες όταν το ανέλαβε ο Παναγής Βενετσάνος.

Παλαιοί αγωνιστές της Επανάστασης του 1821, διπλωμάτες, δημοσιογράφοι, πολιτικοί και πάσης φύσεως παρατρεχάμενοί τους, αλλά και πάμπολλοι Αθηναίοι, σύχναζαν εκεί για να μάθουν τα νέα της ημέρας και τις πολιτικές εξελίξεις, αλλά και να σχολιάσουν τα γεγονότα. Μαζί τους ποιητές, συγγραφείς αλλά και φοιτητές έδιναν ζωντάνια στην ατμόσφαιρα του καπνού των ναργιλέδων και των τσιμπουκιών.

Η χήρα του Ανδρούτσου, έζησε στην αφάνεια, αλλά κατόρθωσε 40 χρόνια μετά τον θάνατό του να τον κηδέψει επίσημα.

*Απόσπασμα από την είδηση του θανάτου της Ελένης Ανδρούτσου, από την εφημερίδα "Παλιγγενεσία" (23 Ιουνίου 1879)

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η δράση του Οδυσσέα Ανδρούτσου και το τραγικό τέλος του στο βράχο της Ακρόπολης, είναι γνωστά. Η πολεμική δράση του, ο στρατηγικός νους του και η άδικη δολοφονία του από τον Ιωάννη Γκούρα, έχουν περιγραφεί από πολλούς ιστορικούς. Στο περιθώριο της ιστορίας έμειναν οι ζωές της χήρας του Ελένης, η οποία έζησε στην αφάνεια και σε πλήρη ένδεια και του γιου του Λεωνίδα, ο οποίος πέθανε στο Μόναχο σε ηλικία 12 ετών.

                Ο βίος του Οδυσσέα, υπήρξε πολύπλαγκτος. Γεννήθηκε στην Ιθάκη, όπου είχε καταφύγει ο καταδιωκόμενος από τους Τούρκους πατέρας του, μεταξύ των ετών 1788-1789. Νονοί του ήταν η Μαρία Σοφιανού, σύζυγος του Λάμπρου Κατσώνη, κόρη προύχοντα από την Κέα, και ο Ιωάννης Ζαβός πρόκριτος της Ιθάκης.

                Σε ηλικία 15 ετών εντάχθηκε στη σωματοφυλακή του Αλή πασά, αλλά το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Αργότερα πήρε μέρος στην Επανάσταση του 1821, πέτυχε σημαντικές νίκες κατά των Τούρκων, όμως γρήγορα αντιμετώπισε κατηγορίες για συνεργασία με τον εχθρό. Το τέλος του το γνωρίζουμε όλοι. Τον φυλάκισαν το 1825 στην Ακρόπολη, στον παλαιό φράγκικο πύργο, απ’ όπου τον εκπαραθύρωσε τον Ιούνιο, το πρωτοπαλλήκαρό του ο Ιωάννης Γκούρας, πριν ακόμα γίνει η δίκη του.

Σελίδες από την ελληνική ληστοκρατία του 19ου αιώνα

*Ληστές συλληφθέντες από τα καταδιωκτικά αποσπάσματα

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η ληστοκρατία, υπήρξε μια χαίνουσα πληγή στο σώμα της Ελλάδας, τόσο κατά τη διάρκεια του 19^ου αιώνα, όσο και κατά τον 20 αιώνα, έως το 1940. Ας θυμίσουμε την απαγωγή του γερουσιαστή Σωτήριου Χατζηγάκη το 1929 από τον λήσταρχο Τζατζά ή την απαγωγή των βουλευτών Ιωαννίνων Μελά και Μυλωνά από τους λήσταρχους Κουμπαίους το 1928. Για το φαινόμενο αυτό, επιχειρήθηκε να δοθούν διάφορες ερμηνείες. Εγκληματολογικές, κοινωνικές, ιστορικές.

                Επειδή το φαινόμενο συνεχίσθηκε και μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Οθωμανούς, πολλοί είναι αυτοί που εξήγησαν την ύπαρξή της, ως συνέχιση της κλέφτικης και αρματολικής παράδοσης. Αυτή ήταν η ηρωική εκδοχή.

                Άλλοι πάλι είδαν τη ληστοκρατία ως έκφραση αντιπαράθεσης στο κατεστημένο της κάθε εποχής. Αυτή ήταν η ιδεολογική εκδοχή.

                Σε όλα αυτά να προσθέσουμε και τα στίφη ανεξέλεγκτων Κιρκάσιων (Τσερκέζοι) Αλβανών (με πλειοψηφούντες τους Γκέκηδες) και Κονιάρων (Τούρκοι που προέρχονταν από το Ικόνιο).

                Εκείνη την εποχή, δηλαδή το 1878, στην Μακεδονία και τη Θεσσαλία κυκλοφορούσαν και ομάδες επαναστατών. ‘Ένα απέραντο χάος δηλαδή…

                Δεν είναι λίγοι και αυτοί που απέδωσαν τη ληστοκρατία αμέσως μετά τη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους στις διακρίσεις που έγιναν, όταν επιχειρήθηκε να οργανωθεί στρατός και πολλοί αγωνιστές της Επανάστασης έμειναν εκτός στρατεύματος. Έτσι αναγκάσθηκαν να στραφούν στις ληστείες για να επιβιώσουν.

Πώς μια πριγκίπισσα έσωσε οικογένεια Εβραίων από τους ναζί

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ  https://www.kathimerini.gr/1054519/article/epikairothta/kosmos/pws-mia-prigkipissa-eswse-oikogeneia-evraiwn-apo-toys-nazi 

*H πριγκίπισσα Αλίκη και ο σύζυγός της, πρίγκιπας Ανδρέας της Ελλάδος και της Δανίας, 

το 1921, στην Αθήνα.

Στους πρόποδες του Όρους των Ελαιών, δίπλα στην παλαιά πόλη της Ιερουσαλήμ, βρίσκεται το μνήμα της πιο εκκεντρικής, ίσως, προσωπικότητας της βρετανικής βασιλικής οικογένειας: της πριγκίπισσας Αλίκης του Μπάτενμπεργκ, μητέρας του πρίγκιπα Φιλίππου, συζύγου της βασίλισσας Ελισάβετ, και δισέγγονης της βασίλισσας Βικτωρίας.

Η πριγκίπισσα Αλίκη γεννήθηκε στο Ουίνδσορ στις 25 Φεβρουαρίου του 1855, πάσχοντας από κώφωση. Παντρεύτηκε τον πρίγκιπα Ανδρέα της Ελλάδος, γιο του βασιλιά Γεωργίου Α΄, και έζησε μια ζωή γεμάτη βασιλικά μεγαλεία, αλλά και ακραία ανέχεια. Νοσηλεύθηκε επί διετία σε ελβετικό ψυχιατρείο, καθώς διαγνώστηκε με σχιζοφρένεια.

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η πριγκίπισσα Αλίκη φιλοξένησε στο σπίτι της, το ανάκτορο του πρίγκιπα Γεωργίου, στη συμβολή των οδών Ακαδημίας και Δημοκρίτου, την εβραϊκή οικογένεια Κοέν, η οποία βρισκόταν υπό διωγμόν από τους ναζί και τους ομοϊδεάτες τους, μεταξύ των οποίων και κάποια από τα παιδιά της. Όπως επισημαίνει η Εύη Κοέν, της οποίας η γιαγιά, η θεία και ο θείος βρήκαν καταφύγιο στο σπίτι της πριγκίπισσας, «η πριγκίπισσα Αλίκη απλώς έσωσε όλη την οικογένεια. Προφανώς δεν θα ήμουν εδώ, ούτε θα είχα γεννηθεί, αν δεν υπήρχε η πριγκίπισσα».

Η γέννηση του ελληνικού Τύπου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/1054283/opinion/epikairothta/politikh/h-gennhsh-toy-ellhnikoy-typoy

*Αριστερά, η πρώτη σελίδα του φύλλου αρ. 20 των «Ελληνικών Χρονικών» (8/3/1824). 

Δεξιά, «O Λόρδος Bύρωνας με σουλιώτικη φορεσιά». 

Eλαιογραφία του Thomas Phillips. Aθήνα, βρετανική πρεσβεία.

Του κ. ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΧΑΤΖΗ*

Στις 8 Μαρτίου 1824 κυκλοφόρησε στο Μεσολόγγι το 20ό τεύχος της εφημερίδας «Ελληνικά Χρονικά». Το τεύχος αυτό αποτέλεσε την αφορμή για το πρώτο σοβαρό επεισόδιο λογοκρισίας στην ιστορία του ελληνικού Τύπου. Με πρωταγωνιστή τον Λόρδο Μπάιρον, που, ουσιαστικά, απαγόρευσε την κυκλοφορία της εφημερίδας. Ας δούμε γιατί.

Στην πρώτη σελίδα του συγκεκριμένου τεύχους δημοσιεύονταν η συνέχεια και το τέλος ενός δοκιμίου με θέμα την έννοια της ελευθερίας. Οι επόμενες τρεις σελίδες ήταν αφιερωμένες σε ένα κρούσμα πανώλης που είχε τρομοκρατήσει την πόλη. Στο τέλος της τέταρτης σελίδας η εφημερίδα έκλεινε με ένα σύντομο σημείωμα με θέμα τον φιλελληνισμό των Ούγγρων. Ο οποίος οφείλεται, όπως υπονοούσε ο συντάκτης, σε παρόμοιες εμπειρίες με τους Έλληνες καθώς ήταν και αυτοί ένας λαός που διεκδικούσε την ελευθερία του – από τους Αυστριακούς. Ο συντάκτης του άρθρου ήταν ο Ιάκωβος Μάγερ, ο φιλέλληνας Ελβετός που, έχοντας πολιτογραφηθεί Έλληνας, διηύθυνε την εφημερίδα.

Μια περιγραφή των Πομάκων, σε εφημερίδα των Αθηνών, του 1878

*Πομάκοι του χωριού Χλόη Ροδόπης, σε φωτογραφία του 1960 περίπου.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Το καλοκαίρι του 1878 ήταν κρίσιμο για ολόκληρη τη Θράκη, αλλά και για τους Πομάκους ιδιαίτερα. Είχαν νικήσει οι Ρώσοι στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο που είχε αρχίσει το 1877 και επέβαλαν στους Τούρκους δυσμενείς όρους με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου. Οι όροι όμως ήταν δυσμενέστατοι και για τους Έλληνες της Θράκης, γιατί οι Ρώσοι, παρέδωσαν τη Θράκη και τη Μακεδονία στους Βουλγάρους, δημιουργώντας τη "Μεγάλη Βουλγαρία". Τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου ανέτρεψε το συνέδριο του Βερολίνου. Μέχρις ότου ομαλοποιηθεί κατά κάποιο τρόπο η κατάσταση, οι Πομάκοι έζησαν δύσκολες στιγμές.

           Όταν οι Ρώσοι διέβησαν τη στενωπό της Πλέβνας και κατέβαιναν νοτιότερα, πολλοί Τούρκοι, ενόψει της προσέγγισης των Ρωσικών στρατευμάτων, θέλοντας να αποφύγουν την εκδικητικότητα των Βουλγάρων, όσοι μάλιστα δεν μπόρεσαν να καταφύγουν στην Κωνσταντινούπολη επειδή κόπηκε η σιδηροδρομική επικοινωνία, ανέβηκαν στα απρόσιτα ορεινά χωριά της Ροδόπης. Εκεί Πομάκοι, ξεσπιτωμένοι Τούρκοι και λιποτάκτες, δημιούργησαν ένα ενιαίο μέτωπο κατά των Ρώσων και των Βουλγάρων. Το πρώτο πράμα που έκαναν ήταν να κλείσουν τις διαβάσεις προς την ορεινή Ροδόπη. Αρχικά, οι αρχές κατοχής δεν έδωσαν καμιά σημασία. Όταν υπεγράφη η Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, οι Τούρκοι πίστεψαν στις διαβεβαιώσεις των Ρώσων ότι δεν κινδυνεύουν, δέχθηκαν τις αρχές κατοχής και μάλιστα αφοπλίσθηκαν. Όταν όμως απομακρύνθηκαν οι Ρώσοι βάσει των αποφάσεων του συνεδρίου του Βερολίνου, άρχισαν οι επιθέσεις των Βουλγάρων. Μόλις έμαθαν όσοι βρίσκονταν ψηλά στα ορεινά τι έπαθαν οι Τούρκοι που δήλωσαν υποταγή, αμέσως αποφάσισαν να αντισταθούν με κάθε μέσον. Έκλεισαν πάλι τις διαβάσεις και τις στενωπούς της Ροδόπης και απαντούσαν με πυρά, όταν οι Ρώσοι προσπαθούσαν να περάσουν από τις εμπροσθοφυλακές τους, που πρέπει να εκτείνονταν σε μέτωπο 80 χιλμ. Στη Δράμα μάλιστα, σε μυστικές συγκεντρώσεις διακήρυξαν από τις 7 Μαρτίου, «πως προτιμώσι να τεθώσιν υπό το σκήπτρον του βασιλέως των Ελλήνων και μείνωσιν ευχαρίστως εις τας εστίας των, παρά υπό τον Βούλγαρο Ηγεμόνα...».

Όταν ο Όθων, κάρφωσε το Σταυρό στη στέγη των Ανακτόρων του, το 1839...

*Τα Ανάκτορα του Όθωνος, σε γκραβούρα εποχής

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Ο Σταυρός που στήνουν οι κτίστες όταν ολοκληρώνουν την κατασκευή ενός κτιρίου είναι, ένα πανελλήνιο έθιμο, που το τίμησαν και ο πρώτος βασιλιάς των Ελλήνων Όθων και η βασίλισσα Αμαλία, όταν ολοκληρώθηκε η κατασκευή της στέγης των Ανακτόρων τους, που σήμερα είναι το Μέγαρο της Βουλής!

Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Φήμη» της 5^ης Ιανουαρίου 1840, το βασιλικό ζεύγος, συνοδευόμενο από ανώτερους πολιτικούς υπαλλήλους και στρατιωτικούς επισκέφθηκε στις 31 Δεκεμβρίου1839 «τα νεοκτιζόμενα ανακτόρια», ενώ πλήθος κόσμου είχε συγκεντρωθεί και τους επευφημούσε, παρά την κακοκαιρία, που επικρατούσε εκείνη τη μέρα.

Εκεί ο Όθων, κάρφωσε συμβολικά το πρώτο καρφί στο Σταυρό της σκεπής. Αμέσως μετά ο εργαζόμενος στην οικοδόμηση των Ανακτόρων ανθυπολοχαγός του Μηχανικού Γ. Α. Μεταξάς εκφώνησε λογύδριο, τονίζοντας μεταξύ άλλων:

«Σήμερον επιστατούντων ημών, επιστεγάζονται τα λαμπρά Ανάκτορα του πρώτου Βασιλέως, όστις εκλήθη παρά της Θείας προνοίας να επαναγάγη εις το ελληνικόν ‘Εθνος την αρχαίαν δόξαν και ευδαιμονίαν του».

Σελίδες από την ιστορία των Φερών Έβρου

*Απόσπασμα από τα Θρακικά Έγγραφα της Βιβλιοθήκης της Βουλής

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Οι Φέρες είναι σήμερα μια δημιουργική και παραγωγική κωμόπολη, που συνορεύει με το Δέλτα του ποταμού Έβρου και κοσμείται από τον περικαλλή βυζαντινό ιερό ναό της Παναγίας της Κοσμοσώτειρας, που οι Οθωμανοί τον είχαν μετατρέψει σε τέμενος. Ο ναός αυτός είναι τμήμα από μοναστήρι, που ιδρύθηκε από τον σεβαστοκράτορα Ισαάκιο Κομνηνό στην τοποθεσία Βήρα, όπως ήταν η βυζαντινή ονομασία των Φερών. Κατά πάσα πιθανότητα, κτίσθηκε το 1152.

                Η ιστορική αυτή κωμόπολη, από τα πανάρχαια χρόνια ακολούθησε τη μοίρα του Ελληνισμού και συχνά υπήρξε στόχος ξένων εισβολέων. Κρίσιμα ήταν τα χρόνια μετά το σχίσμα της Βουλγαρικής Εκκλησίας το 1870, με σουλτανικό φιρμάνι και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

                Οι Φέρες αποτέλεσαν πολύ νωρίς, στόχο του Βουλγαρικού επεκτατισμού. Οι Βούλγαροι με έντονο εποικισμό κατόρθωσαν περί το 1880 και νωρίτερα, να παρουσιάζουν αυξημένο πληθυσμό έναντι των Ελλήνων.

Η οδύσσεια των αγωνιστών του Υψηλάντη

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/1051087/article/politismos/vivlio/h-odysseia-twn-agwnistwn-toy-yyhlanth

*Ένας Έλληνας ιερέας, ένας Σπαρτιάτης (δεξιά) και ένας Υδραίος (αριστερά). 
Ο Σπαρτιάτης και ο Υδραίος αντιστοιχούν σε πραγματικά πορτρέτα 
Ελλήνων προσφύγων στη Ζυρίχη 
(ζωγραφιά του Ελβετού Γιόχαν Κόνραντ Φόσι, 1796-1870).

Γράφει ο κ. ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΠΑΠΑΡΣΕΝΟΣ*

Καθώς πλησιάζει η 200ή επέτειος της Ελληνικής Επανάστασης, μία συγκινητική και εν πολλοίς άγνωστη ιστορία πατριωτισμού και φιλελληνισμού αναδεικνύει ο Γεώργιος Γκέκος, ομότιμος καθηγητής του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης και ιστοριοδίφης.

Το βιβλίο του «Η Επιστροφή» είναι το τελευταίο προϊόν της ενασχόλησής του με την ιστορική έρευνα. Είχαν προηγηθεί η γενική επιμέλεια του βιβλίου «Έλληνες στη Ζυρίχη» και η μονογραφία «Η ελληνική παρουσία στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης».

Τώρα ο συγγραφέας αξιοποιώντας ανέκδοτο αρχειακό υλικό μετά επισταμένη έρευνα στα ελβετικά και γερμανικά αρχεία, αναζητεί τα ίχνη των αγωνιστών του Αλέξανδρου Υψηλάντη μετά την αποτυχημένη εξέγερση στη Μολδοβλαχία το 1821, όταν αποφάσισαν να επιστρέψουν στην Ελλάδα για να συνεχίσουν εκεί τον απελευθερωτικό Αγώνα. Με αφετηρία την Οδησσό και τελικό προορισμό τη Μασσαλία, περίπου 1.000 πολεμιστές ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο 1822 την οδύσσεια της επιστροφής, ακολουθώντας μια πορεία-εκατόμβη 3.000 χλμ., μέσω Ρωσίας, Πολωνίας, Γερμανίας και Ελβετίας, που είχε σχεδιαστεί υπολογίζοντας την πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη και τους ανταγωνισμούς των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής.

Από τη μαρτυρική ιστορία της Προσοτσάνης

*Η πλατεία της Προσοτσάνης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Η Προσοτσάνη του νομού Δράμας, αναγνωρίσθηκε ως «μαρτυρική πόλη» με Προεδρικό Διάταγμα της 1ης Ιουνίου 2017 (ΦΕΚ 79, τεύχος Α’,  1/6/2017). Αυτό έγινε ως αναγνώριση των αγώνων και των ανθρώπινων απωλειών, που υπέστησαν οι κάτοικοί της κατά την περίοδο της βουλγαρικής κατοχής στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Τα μαρτύριά της όμως, συνεχίσθηκαν και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Από το 1946 ως το 1949 η κωμόπολη υπέστη πολλές καταστροφές από επιθέσεις των ανταρτών.

Πάντως στη διάρκεια της Κατοχής σημειώθηκε στην Προσοτσάνη, μια εντυπωσιακή πράξη εθνικής αντίστασης, που πρέπει να αναφέρεται πάντα και να μην λησμονηθεί ποτέ.

Τον Σεπτέμβριο του 1944 και ενώ ολόκληρος ο νομός της Δράμας και της ευρύτερης Ανατολικής Μακεδονίας τελούσε υπό την φοβερή Κατοχή των Βουλγάρων, ο δάσκαλος Κωνσταντίνος Καζάνας μαζί με τον Αστέριο Αστεριάδη, υπέστειλαν τη βουλγαρική σημαία και ύψωσαν την ελληνική! Οι Βούλγαροι αφήνιασαν. Τους συνέλαβαν και τους καταδίκασαν.

Ο άτυπος εμφύλιος που σφράγισε την Ελλάδα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

https://www.kathimerini.gr/1047994/gallery/politismos/vivlio/o-atypos-emfylios-poy-sfragise-thn-ellada

*Τα μέλη της «τριανδρίας» 

– Ελευθέριος Βενιζέλος, Παναγιώτης Δαγκλής, Παύλος Κουντουριώτης – 

παραδίδουν τη σημαία του 2ου Συντάγματος της Μεραρχίας Σερρών 

στον συνταγματάρχη Ν. Χριστοδούλου (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο).

Γράφει ο κ. ΗΛΙΑΣ ΜΑΓΚΛΙΝΗΣ

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια πολύ ενδιαφέρουσα, γόνιμη έξαψη πάνω στη μελέτη και την έρευνα της περιόδου του Εθνικού Διχασμού, ενός άτυπου εμφύλιου σπαραγμού με άφθονο μίσος (αλλά και νεκρούς), που είχε ως αποτέλεσμα μια βαθύτατη πολιτική κρίση στη χώρα με τεράστιες διεθνείς προεκτάσεις.

Η διχοτόμηση της Ελλάδας στα δύο, πάνω στο αποκορύφωμα ενός παγκοσμίου πολέμου, το τοξικό μίσος μεταξύ των αντιπάλων σε επίπεδο μαζών ακόμα, το πολιτειακό ζήτημα, καθώς επίσης το κρίσιμο ερώτημα με ποιο «στρατόπεδο» θα πρέπει να συνταχθεί η Ελλάδα σε αυτό τον Μεγάλο Πόλεμο, είχαν δραματικές συνέπειες για την πορεία της χώρας, αρχής γενομένης με την καταστροφική εκστρατεία στη Μικρά Ασία, έως το βενιζελικό κίνημα του 1935 και, βέβαια, τον ίδιο τον Εμφύλιο της δεκαετίας του ’40.

Η επέτειος των εκατό χρόνων από εκείνη την ταραγμένη εποχή και, βέβαια, οι εξαιρετικά δημοφιλείς ιστορικές μελέτες που εξέδωσε πριν από λίγα χρόνια κυρίως ο ιστορικός Γιώργος Μαυρογορδάτος έδωσαν, κατά κάποιον τρόπο, την εκκίνηση για να ασχοληθούμε με μια ελάχιστα γνωστή, μέχρι πρότινος, αλλά ιδιαίτερα σημαντική ιστορική περίοδο για τη νεότερη ιστορία της χώρας.

Ο Λεόν Τρότσκι καταγγέλλει Βουλγαρικές θηριωδίες εναντίον Τούρκων αιχμαλώτων στο Διδυμότειχο, το 1912

*Ο Τρότσκι ως δημοσιογράφος

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης       

                Είναι άγνωστο, αλλά ο Λεόν Τρότσκι ο περίφημος δημιουργός του Κόκκινου Στρατού της ΕΣΣΔ, κατήγγειλε το 1912, ως δημοσιογράφος, απίστευτες Βουλγαρικές θηριωδίες εναντίον Τούρκων αιχμαλώτων, στο Διδυμότειχο!!!

                O Λεφ Νταβίντοβιτς Μπρονστέιν όπως ήταν το πραγματικό και πλήρες όνομά του, υπήρξε δυναμικός Μπολσεβίκος επαναστάτης εβραϊκής καταγωγής, αλλά και πολυγραφότατος θεωρητικός του Μαρξισμού. Διετέλεσε Κομισσάριος (υπουργός) Εξωτερικών αμέσως μετά την κομμουνιστική επανάσταση το 1917 και στη συνέχεια, στα χρόνια της Αντεπανάστασης, ίδρυσε τον Κόκκινο Στρατό και διετέλεσε Κομισσάριος Πολέμου. Υπήρξε ο θεωρητικός εμπνευστής της ιδέας της διεθνούς εργατικής αλληλεγγύης και της διαρκούς επανάστασης.  Μετά το θάνατο του Βλαντίμιρ Λένιν τον διέγραψαν από το Κομμουνιστικό Κόμμα, λόγω της αγεφύρωτης  διαφωνίας του στην πολιτική που άρχισε να εφαρμόζει ο Ιωσήφ Στάλιν. Εξορίστηκε το 1928 από την Σοβιετική Ένωση και κατέφυγε στο Μεξικό, όπου δολοφονήθηκε το 1940, από τον Ισπανό πράκτορα των Σοβιετικών, Ραμόν Μερκαντέρ.

                Ο Τρότσκι είχε έντονη επαναστατική δραστηριότητα πολλά χρόνια πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917. Το 1907 εξορίστηκε και με την οικογένειά του εγκαταστάθηκε στη Βιέννη ως το 1914, όπου εργάσθηκε ως δημοσιογράφος.

Ιστορικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής- Χρειάστηκαν 86 χρόνια για να φθάσει στο «Δ»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1049992/gallery/epikairothta/ellada/istoriko-le3iko-ths-neas-ellhnikhs---xreiasthkan-86-xronia-gia-na-f8asei-sto-d

*Το Αρχείο του Ιστορικού Λεξικού είναι εκτάσεως περίπου 4 εκατομμυρίων χάρτινων δελτίων, που αποτελεί και το μεγαλύτερο και παλαιότερο λεξικογραφικό και διαλεκτολογικό αρχείο στην Ελλάδα.

Γράφει ο κ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΛΑΚΑΣΑΣ

Με έναν νέο, τον έβδομο, τόμο απαντούν εμμέσως πλην σαφώς τα στελέχη της Ακαδημίας Αθηνών σε όσους αντιμετωπίζουν με πολιτική απάθεια το τιτάνιο έργο της έκδοσης του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής (ΙΛΝΕ). Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», ο έβδομος τόμος του Λεξικού έχει ολοκληρωθεί και, μετά τα διαδικαστικά, εκτιμάται ότι θα εκδοθεί από το Εθνικό Τυπογραφείο στις αρχές του 2020.

Ο νέος τόμος παίρνει το νήμα από τη λέξη «διάλεκτος» με την οποία κλείνει ο έκτος τόμος και, ξεκινώντας τη λέξη «διάλεξη» θα περιλαμβάνει όλες τις λέξεις του «δ» που ακολουθούν. «Η έκδοση του ΙΛΝΕ είναι θέμα μείζονος εθνικής σημασίας. Το “άρθρο πρώτον” του κανονισμού της Ακαδημίας ορίζει πως “είναι εθνική ανάγκη όπως η Ακαδημία μελετά και κανονίζει τα της εθνικής ημών γλώσσης”» ανέφερε στην «Κ» ο τέως πρόεδρος της Ακαδημίας κ. Αντώνης Κουνάδης, στον οποίο άλλωστε οφείλεται η αναζωογόνηση των ρυθμών για την έκδοση του Λεξικού.

Ο ρόλος των ΗΠΑ στην Ελληνική Επανάσταση

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/1050023/opinion/epikairothta/politikh/o-rolos-twn-hpa-sthn-ellhnikh-epanastash 

*Ζωγράφος John Trumbull, 1819. Η κατάθεση στο Κογκρέσο της Αμερικανικής Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας από την πενταμελή επιτροπή που τη συνέγραψε. Πρώτος από αριστερά ο Άνταμς, τέταρτος ο Τζέφερσον και πέμπτος ο Φραγκλίνος.

Του κ. ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΧΑΤΖΗ*

Όταν τα νέα για την Ελληνική Επανάσταση έφτασαν στις ΗΠΑ, ο ενθουσιασμός πολλών απλών πολιτών αλλά και πολιτειακών παραγόντων ήταν μεγάλος. Σχηματίστηκαν φιλελληνικές επιτροπές, γράφτηκαν ένθερμα κείμενα, κατατέθηκαν ακόμα και προτάσεις για δυναμική στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο με σκοπό την προστασία των χριστιανικών πληθυσμών αλλά και τη βοήθεια προς στους Έλληνες.

Η στρατιωτική επέμβαση δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, αλλά αν κρίνουμε από την εσωτερική αλληλογραφία του Ελληνικού Βουλευτικού με το Εκτελεστικό Σώμα, τον Μάρτιο του 1824, συζητήθηκε σοβαρά. Άλλωστε, ο αμερικανικός στόλος στη Μεσόγειο επισκέφθηκε την απελευθερωμένη Πελοπόννησο στις αρχές του καλοκαιριού του 1821, διερευνητικά μεν, αλλά με φιλική διάθεση και αναγνωρίζοντας εμμέσως τους Έλληνες ως εμπόλεμους.

Παρά τις αρχικές ενθουσιώδεις προθέσεις, η αμερικανική κυβέρνηση δεν επενέβη δυναμικά ούτε στο διπλωματικό πεδίο. Οι Αμερικανοί είχαν ήδη έρθει ανεπίσημα σε διακανονισμό με τους Βρετανούς και το δόγμα Μονρόε ήταν υπό διαμόρφωση. Για να αποφύγουν τις επεμβάσεις των Ευρωπαίων στην αμερικανική ήπειρο θα απέφευγαν με τη σειρά τους την εμπλοκή στις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Έτσι, παρά την επιμονή και τον ενθουσιασμό φιλελλήνων βουλευτών, όπως ο Ντάνιελ Γουέμπστερ και ο Σαμ Χιούστον αλλά και πολλών ισχυρών προσωπικοτήτων της Βοστώνης, της Νέας Υόρκης και της Ουάσιγκτον (πολιτικών, διανοούμενων, επιχειρηματιών), η αμερικανική κυβέρνηση και το Κογκρέσο εξέφραζαν απλώς τα φιλικά αισθήματά τους για τον αγώνα των Ελλήνων. Η πολιτεία της Νότιας Καρολίνας, μάλιστα, ζήτησε ρητά με μνημειώδη απόφαση του τοπικού Κοινοβουλίου την αναγνώριση της Ελλάδας. Η σημαντικότερη επιτυχία των φιλελλήνων ήταν η ξεκάθαρα φιλελληνική θέση του προέδρου Μονρόε στις ετήσιες ενημερώσεις του προς το Κογκρέσο, από το 1822 έως και το 1824. Η αναγνώριση του Αγώνα των Ελλήνων δεν ήταν μόνο έμμεση αλλά άμεση και απερίφραστη. Μπορεί να μην είχε τυπική ισχύ, είχε όμως μεγάλο διπλωματικό βάρος, καθώς οι ΗΠΑ ήταν η πρώτη ισχυρή χώρα που το έκανε.

Χίοι αιχμάλωτοι στην Αδριανούπολη, το 1829

*Ο διάσημος πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ευγένιου Ντελακρουά, για τη σφαγή της Χίου

*Απελευθερώθηκαν μέσω της Αίνου

*Αδημοσίευτα στοιχεία

*Αλληλογραφία του Καποδίστρια

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Στην Αδριανούπολη, είχαν πωληθεί ως σκλάβοι πολυάριθμοι Χιώτες και Χιώτισσες, μετά την δραματική καταστροφή του νησιού τους, το 1822, από τον Τούρκο ναύαρχο Καρά Αλή και τη σφαγή πολλών χιλιάδων κατοίκων του. Ένα χρόνο νωρίτερα, ο ίδιος ναύαρχος είχε μακελέψει και τη Σαμοθράκη, σφάζοντας 700 και πλέον κατοίκους της.

                Για την απελευθέρωση των σκλάβων της Χίου που βρίσκονταν στην Αδριανούπολη, εκδήλωσε ενδιαφέρον το 1829 ο Τσάρος της Ρωσίας και ο ναύαρχος Χέυδεν, που  δέχθηκαν να πληρώσουν και λύτρα. Ζήτησαν μάλιστα τη βοήθεια του Ιωάννη Καποδίστρια, ζητώντας να διαθέσει ελληνικά πλοία, για να παραληφθούν οι αιχμάλωτοι από το λιμάνι της Αίνου  και να μεταφερθούν σε ελληνικά παράλια.

                Η σχετική αλληλογραφία, είναι άγνωστη και περιλαμβάνεται στα Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τα οποία φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη της Βουλής.

                Ας δούμε όμως τα γεγονότα από την αρχή:

Η χούντα του Ιωαννίδη και η Τουρκία

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1050011/gallery/epikairothta/ellada/h-xoynta-toy-iwannidh-kai-h-toyrkia

*Η απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας από την Κύπρο το 1967 επιδείνωσε τη στρατιωτική, και κατ’ επέκταση διαπραγματευτική, θέση της Ελλάδας.

Γράφει ο κ. ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΛΑΨΗΣ*

Ο τελευταίος δικτάτορας, ο διοικητής της ΕΣΑ, ταξίαρχος Δημήτριος Ιωαννίδης, δεν ανέλαβε κάποιο πολιτικό αξίωμα. Προτίμησε να κινεί τα νήματα από το παρασκήνιο, επιλογή που του χάρισε το προσωνύμιο του «αόρατου δικτάτορα». Σχηματίστηκε κυβέρνηση ανδρεικέλων, με πρωθυπουργό τον Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο.

Εκτεταμένες αλλαγές επήλθαν και στην ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων. Η μετάλλαξη του χουντικού καθεστώτος συνδυάστηκε με την ενίσχυση των καταπιεστικών μέτρων στο εσωτερικό.

Στο διεθνές πεδίο, σηματοδότησε την επιδείνωση της διπλωματικής απομόνωσης της Ελλάδας, η οποία είχε δρομολογηθεί ήδη από την επαύριον του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967. Η παράμετρος αυτή ήταν ιδιαίτερα κρίσιμη, διότι η εγκαθίδρυση της νέας μορφής της δικτατορίας έγινε σε μια περίοδο μεγάλης διεθνούς ρευστότητας, που επηρέαζε άμεσα τον ευρύτερο ελληνικό περίγυρο: είχε προηγηθεί τον Οκτώβριο του 1973 ο αραβοϊσραηλινός πόλεμος, ενώ ταυτόχρονα εκδηλώθηκε η πετρελαϊκή κρίση, η οποία έπληξε σημαντικά την παγκόσμια οικονομία.

Σε αυτό το περιβάλλον, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έμελλε να επιδεινωθούν άμεσα και ραγδαία. Το χρονίζον πρόβλημα, ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, ήταν το Κυπριακό. Στη συγκυρία του 1973, προοπτική συνεννόησης ανάμεσα στην Αθήνα και στην Άγκυρα για τη συνολική διευθέτηση του ζητήματος δεν υπήρχε. Η ελληνική στρατιωτική, και κατ’ επέκταση διαπραγματευτική, θέση είχε επιδεινωθεί από το φθινόπωρο του 1967, όταν η χούντα είχε εξαναγκαστεί, υποχωρώντας άτακτα υπό το βάρος της τουρκικής απειλής πολέμου, να αποσύρει την ελληνική μεραρχία από την Κύπρο. Στην πραγματικότητα, η Τουρκία δεν φαινόταν πια διατεθειμένη να αποδεχθεί οποιαδήποτε λύση δεν θα άφηνε ανοιχτή, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, την πιθανότητα διχοτόμησης του νησιού. Η διεθνής ανυποληψία της Ελλάδας διευκόλυνε τα τουρκικά σχέδια.

Αναγγέλοντας, πώς πυρπολήθηκε το τουρκικό δελίνι, έξω από τη Χίο το 1822

*Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας. Πίνακας του Ιβάν Αϊβαζόφσκι.

*Το τόλμημα του Κων. Κανάρη,

από τα Αρχεία της Παλιγγενεσίας.

*Άγνωστα ιστορικά έγγραφα.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας στη Χίο, τη νύχτα της 6ης προς 7η Ιουνίου 1822, υπήρξε μέγιστης σημασίας πολεμικό γεγονός για την εξέλιξη της Ελληνικής Επανάστασης. Εδραίωσε την πεποίθηση των αγωνιζομένων για την τελική νίκη, ικανοποίησε το αίσθημα της εκδίκησης κατά του Τούρκου ναυάρχου Καρά Αλή, ο οποίος προηγουμένως είχε καταστρέψει ολοσχερώς τη Χίο και είχε κατασφάξει χιλιάδες γυναικόπαιδων και εδραίωσε την κλονιζόμενη πειθαρχία των πληρωμάτων των πλοίων εξαιτίας της καθυστέρησης καταβολής των μισθών τους, αλλά και λόγω διαφωνιών μεταξύ των Υδραίων και των Σπετσιωτών ναυάρχων.

Το τόλμημα του Κωνσταντίνου Κανάρη και των άλλων πυρπολητών, είχε σαν σημαντικό αποτέλεσμα τον θάνατο του ναυάρχου Καρά Αλή. Το γεγονός αυτό, προκάλεσε τους πανηγυρισμούς ολόκληρου του Ελληνισμού αλλά και πανευρωπαϊκό θαυμασμό. Όπως έχει γράψει ο  Άγγλος ιστορικός Τόμας Γκόρντον, η πυρπόληση της ναυαρχίδας «ήταν ένα από τα πιο καταπληκτικά κατορθώματα που αναφέρει η ιστορία» και ο Κανάρης «ο πιο έξοχος εκπρόσωπος του ηρωϊσμού, που η Ελλάδα όλων των εποχών μπορεί να υπερηφανεύεται».

Το κατόρθωμα αυτό διαλάλησαν και οι επικεφαλής του ελληνικού στόλου, στέλνοντας τότε πολλές επιστολές προς διάφορες κατευθύνσεις. Πολλές από τις επιστολές αυτές έχουν διασωθεί και υπάρχουν στο Αρχείο της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, που υπάρχει στη Βιβλιοθήκη της Βουλής. Αξίζει να δούμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα από τις ιστορικές αυτές επιστολές, για να ζήσουμε και εμείς την ατμόσφαιρα ηρωισμού εκείνης της εποχής, που οδήγησε στην ελευθερία της Ελλάδας.

Οι ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/1047924/opinion/epikairothta/politikh/oi-idrytes-ths-neoterhs-elladas

 *Η πολιορκία της Ακρόπολης. Έργο Παναγιώτη Ζωγράφου σε ιδέα Γιάννη Μακρυγιάννη

Γράφει ο κ. ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΧΑΤΖΗΣ*

          «Εις τον καιρό μου, το εμπόριο ήτον πολλά μικρό, τα χρήματα ήταν σπάνια. […] Η κοινωνία των ανθρώπων ήτον μικρή, δεν είναι παρά η επανάστασίς μας οπού εσχέτισε όλους τους Έλληνας. Ευρίσκοντο άνθρωποι οπού δεν εγνώριζαν άλλο χωριό μακρυά μίαν ώρα από το εδικό τους. Την Ζάκυνθο την ενόμιζαν ως νομίζομεν τώρα το μακρύτερο μέρος του Κόσμου. Η Αμερική μας φαίνεται ως πως τους εφαίνετο αυτών η Ζάκυνθος· έλεγαν εις την Φραγκιά».

Η αυτονομία της Δυτικής Θράκης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1047913/gallery/epikairothta/ellada/h-aytonomia-ths-dytikhs-8rakhs 

*Μαθητές περιμένουν παρατεταγμένοι την έναρξη της δοξολογίας για την απελευθέρωση της Ξάνθης στη μητρόπολη της πόλης.

Γράφει ο κ. ΑΛΕΞΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ*

Μήλον της έριδος μεταξύ Ελλάδος και Βουλγαρίας η Δυτική Θράκη απασχόλησε τη Διάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι, που ακολούθησε τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στο Παρίσι, ο πρωθυπουργός και αρχηγός της ελληνικής αντιπροσωπείας Ελευθέριος Βενιζέλος υπέβαλε υπόμνημα στις 30 Δεκεμβρίου 1918 με το σύνολο των εδαφικών διεκδικήσεων της Ελλάδος, περιλαμβανομένης της Δυτικής Θράκης.

Η Ελλάδα συγκαταλεγόταν μεταξύ των νικηφόρων συμμαχικών δυνάμεων, ενώ η Βουλγαρία ανήκε στο στρατόπεδο των ηττημένων του πολέμου. Προσέτι, η Βουλγαρία βρισκόταν σε μειονεκτική θέση στο θρακικό ζήτημα επειδή κατηγορείτο για εφαρμογή στυγνής πολιτικής εθνικής κάθαρσης εις βάρος του ελληνορθόδοξου και μουσουλμανικού στοιχείου κατά την πενταετή βουλγαρική κατοχή της Δυτικής Θράκης (1913-1918). Στις 17 Σεπτεμβρίου 1919, το Ανώτατο Συμβούλιο των Συμμάχων στο Παρίσι επέβαλε την εκκένωση της Δυτικής Θράκης από τους Βούλγαρους, απόφαση που επικυρώθηκε με την υπογραφή της Συνθήκης του Νεϊγύ (27.11.1919), σύμφωνα με την οποία η Βουλγαρία παραιτείτο από όλες τις βλέψεις της στην περιοχή. Εν αναμονή της τελικής επίλυσης του δυτικοθρακιωτικού ζητήματος, η Αντάντ εγκαθίδρυσε, με απόφαση του Ανώτατου Συμβουλίου των Συμμάχων, προσωρινή Διασυμμαχική Διοίκηση στις 20 Οκτωβρίου 1919.

Η κινητοποίηση των Ελλήνων φοιτητών του Λονδίνου, το 1940-41

*28 Οκτωβρίου 1942. Μέλη του ΔΣ της Εθνικής Ένωσης των Ελλήνων της Βρετανίας καταθέτουν στεφάνι στο άγαλμα του Λόρδου Βύρωνα στο Hyde Park, στη μνήμη των πεσόντων Ελλήνων κατά τη διάρκεια του πολέμου. Η φωτογραφία αυτή δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ελλάς» που έβγαινε στο Λονδίνο με έξοδα κυρίως του Αλέξανδρου Μητσοτάκη και του Άγγελου Λούζη. Ο Μητσοτάκης εμπορεύονταν κρασιά. Ο Λούζης ήταν εφοπλιστής. Από αριστερά Αλέξανδρος Μητσοτάκης, Παναγιώτης Ι. Λεκατσάς (σημειώνεται με κόκκινο βέλος) Ηλίας Χατζηλίας, Γιώργος Εμπειρίκος, Άγγελος Λούζης και ο διπλωμάτης Δημήτριος Κακλαμάνος, 

που καταθέτει στεφάνι.   

*Αδημοσίευτα στοιχεία

από το αρχείο Π. Ι. Λεκατσά

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Όταν κηρύχθηκε ο πόλεμος των Ιταλών φασιστών εναντίον της Ελλάδας στις 28 Οκτωβρίου 1940, η κινητοποίηση των Ελλήνων φοιτητών του Λονδίνου υπήρξε άμεση. Η δράση τους παρέμεινε στο περιθώριο της ιστορίας, γιατί και οι ίδιοι δεν επεδίωξαν να προβληθούν μετά τον πόλεμο. Αρκετοί μάλιστα κατατάχθηκαν εθελοντικά και με κάθε τρόπο βοήθησαν την πατρίδα τους και στρατιωτικά.

                Ένας από τους φοιτητές της εποχής εκείνης, που δεν ζει πλέον, ήταν ο Παναγιώτης Ι. Λεκατσάς (γεννημένος στην Αυστραλία, αλλά με καταγωγή από την Ιθάκη, συγγενής του εθνολόγου Παναγή Λεκατσά) που φοιτούσε στο London School of Economics. Χάρη στην προσωπική του επιμέλεια, διασώθηκαν άγνωστα περιστατικά και αδημοσίευτα έγγραφα από την άμεση κινητοποίηση των Ελλήνων φοιτητών, για να σταλεί επισιτιστική βοήθεια και φάρμακα στην κατεχόμενη Ελλάδα.

Ο ίδιος, νυμφεύθηκε με Ελληνίδα του Λονδίνου, την Αγνή- Αγγέλα το γένος Παπάζογλου, κατατάχθηκε εθελοντικά στο Ελληνικό Ναυτικό ως έφεδρος αξιωματικός οικονομικός, εκπαιδεύτηκε στο ναύσταθμο του Chatham και υπηρέτησε στο ελληνικό αντιτορπιλικό «Ναυαρίνο» το οποίο πήρε μέρος σε επιχειρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Το πολεμικό αυτό σκάφος, άρχισε να ναυπηγείται στην Αγγλία το 1933 και καθελκύσθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 1934. Παραχωρήθηκε με δανεισμό από το Αγγλικό Ναυτικό στο Ελληνικό Ναυτικό, το 1944. Συμμετείχε σε συνοδείες νηοπομπών. Το 1956 επεστράφη στην Αγγλία.

Βιλαέτια, σαντζάκια και καζάδες… Τι σημαίνουν αυτοί οι όροι;

*1856. Ο σουλτάνος Αβδούλ Μετζήτ

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Όσοι μελετούν την Ιστορία και κυρίως την Ιστορία της Μικράς Ασίας, του Πόντου της Θράκης και γενικότερα των λεγόμενων Νέων Χωρών, συχνά συναντούν στις πηγές αμετάφραστους όρους της Οθωμανικής διοίκησης (πλην στρατεύματος) που για τους νεώτερους είναι άγνωστοι και τους αναγκάζουν να προστρέχουν σε λεξικά.

Οι Τούρκοι μετά την εξάπλωσή τους στη Μικρά Ασία και στην Ευρώπη και την επικράτησή τους, δημιούργησαν την Οθωμανική αυτοκρατορία, η οποία αν και αρχικά κραταιή και πανίσχυρη, άρχισε από τα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα, να υφίσταται σοβαρές στρατιωτικές ήττες, γεγονός που τους οδήγησε και υπό την πίεση των Μεγάλων Δυτικών Δυνάμεων, να ξεκινήσουν μια ολοκληρωμένη διαδικασία μεταρρύθμισης και εκσυγχρονισμού. Έτσι, κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, το οθωμανικό κράτος έγινε πολύ πιο ισχυρό και οργανωμένο, παρά τις περαιτέρω εδαφικές απώλειες που υπέστη και την συρρίκνωση ειδικά στη Χερσόνησο του Αίμου.

Στην Τουρκία του 19^ου αιώνα, μια λέξη συνδέθηκε στενά με τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού της χώρας. Είναι η λέξη Τανζιμάτ και αναφέρεται σε μια σειρά από μεταρρυθμίσεις και εκσυγχρονιστικές απόπειρες, με στόχο την αναδιοργάνωσή της σε επίπεδο διοίκησης, οικονομίας και σχέσεών της με τους υπηκόους της.

Ας «ζήσουμε» στο Διδυμότειχο, του 1925…

*Το Διδυμότειχο περί το 1925

*Αναδρομή νοσταλγική

λίγο πριν από τη δικτατορία

του Θεόδωρου Πάγκαλου

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η νοσταλγία για τα περασμένα, είναι ένα βαθύ ανθρώπινο συναίσθημα. Σε όλους αρέσει να αναμοχλεύουν το παρελθόν και να φέρνουν στην επιφάνεια ξεχασμένα γεγονότα, οικογενειακές ιστορίες, προσωπικά περιστατικά και να θυμούνται προγόνους, συγγενείς, φίλους και γνωστούς.

        Μια τέτοια περίπτωση είναι και το σημερινό άρθρο, που αφορά περίπου το πρώτο εξάμηνο του 1925 στη γενέθλια πόλη μου το  Διδυμότειχο, που έμπαινε πλέον στην πρώτη πενταετία του ελεύθερου βίου του, μετά από σκλαβιά στους Τούρκους σχεδόν 600 χρόνια, ενώ περιστασιακά γνώρισε βουλγαρική και γερμανική κατοχή.

        Το 1925, η Ελλάδα προσπαθούσε να ανασυγκροτηθεί ύστερα από τη Μικρασιατική Καταστροφή και το κλίμα διωγμού του Ελληνισμού από πανάρχαιες κοιτίδες.

Η χώρα μας, είχε από τις 7 Οκτωβρίου 1924 έως τις 26 Ιουνίου 1925, κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Ανδρέα Μιχαλακόπουλο. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 25 Μαρτίου 1924 είχε καταργηθεί η βασιλεία από την κυβέρνηση Παπαναστασίου και είχε ανακηρυχθεί η Δημοκρατία.

        Το Διδυμότειχο, είχε δεχθεί πολλούς πρόσφυγες κυρίως από την Ανατολική Θράκη λόγω γειτνίασης, και όχι μόνο, οι οποίοι προσπαθούσαν να στεγασθούν στα καινούργια σπίτια, που επιχειρούσε να χτίσει το ελληνικό κράτος, να ενσωματωθούν κοινωνικά στα δεδομένα της νέας πατρίδας τους, να προκόψουν επαγγελματικά και να στείλουν τα παιδιά τους στα σχολεία.

        Η βυζαντινή καστροπολιτεία, είχε πάντα μια πολυπολιτισμική παράδοση, καθώς για εκατοντάδες χρόνια στην πόλη, συνυπήρχαν το Ελληνικό, το Τουρκικό, το Εβραϊκό και το Αρμενικό στοιχείο, που διατηρούσαν σχολεία και ευκτήριους οίκους.

Η Ανατολική Γερμανία και η χούντα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/1044868/gallery/epikairothta/politikh/h-anatolikh-germania-kai-h-xoynta

*Ο Έριχ Χόνεκερ στην ανατολικογερμανική Βουλή στις 24 Ιουνίου 1971, μετά την ανάρρησή του στο αξίωμα του πρώτου γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής. ASSOCIATED PRESS

Του κ. ΑΝΔΡΕΑ ΣΤΕΡΓΙΟΥ*

Οι σχέσεις μεταξύ του ανατολικογερμανικού κράτους και των δυτικών καπιταλιστικών χωρών συνιστούν ένα μοναδικό φαινόμενο στην ιστορία της διπλωματίας. Το κράτος αυτό, του οποίου η σύσταση και εξέλιξη έγινε συνώνυμο του Ψυχρού Πολέμου, βρέθηκε από νωρίς στο επίκεντρο των διεθνών διεργασιών, καθώς αποτέλεσε πεδίο αντιπαράθεσης των δύο υπερδυνάμεων και των δορυφόρων τους από την πρώτη στιγμή της διαίρεσης της Ευρώπης.

Πουθενά δεν εκφράστηκε εναργέστερα η αντιπαράθεση αυτή, απ’ όσο στις προσπάθειες του κράτους αυτού να αποκτήσει διεθνή αναγνώριση και κύρος στην παγκόσμια κοινότητα, ανάλογη με αυτή που απολάμβαναν τα άλλα κράτη του σοβιετικού συνασπισμού. Η προσπάθεια αυτή συναντούσε, ωστόσο, συγκεκριμένα εμπόδια, όπως την πολιτική απομόνωσης που επιβλήθηκε στο κομμουνιστικό καθεστώς του Ανατολικού Βερολίνου από την Ομοσπονδιακή Γερμανία και το ΝΑΤΟ.

Ο έκδηλα αντικομμουνιστικός χαρακτήρας του στρατιωτικού καθεστώτος που επιβλήθηκε στην Ελλάδα με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 επέφερε αρχικά έντονη ψύχρανση των σχέσεων της Αθήνας με όλα τα κομμουνιστικά κράτη. Καθώς, όμως, το καθεστώς της 21ης Απριλίου άρχιζε να αντιμετωπίζει ολοένα και περισσότερες επικρίσεις από τη Δυτική Ευρώπη και να περιέρχεται σταδιακά σε απομόνωση, οι συνταγματάρχες προέβησαν σε κινήσεις «καλής θέλησης» προς το ανατολικό μπλοκ, οι οποίες βρήκαν ανταπόκριση. Οι Ανατολικοί, που αρχικά είχαν εκτιμήσει το πραξικόπημα ως θνησιγενές, δεν φάνηκαν διόλου απρόθυμοι να ξεπεράσουν τις ιδεολογικές αναστολές τους και να ανταποκριθούν στο άνοιγμα του αντιδραστικού καθεστώτος, που από τη μία στιγμή στην άλλη άρχισε να ερμηνεύεται ως «νασερικού τύπου» μόρφωμα με τάσεις αποστασιοποίησης από την καπιταλιστική Δύση.