Οι ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/1047924/opinion/epikairothta/politikh/oi-idrytes-ths-neoterhs-elladas

 *Η πολιορκία της Ακρόπολης. Έργο Παναγιώτη Ζωγράφου σε ιδέα Γιάννη Μακρυγιάννη

Γράφει ο κ. ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΧΑΤΖΗΣ*

          «Εις τον καιρό μου, το εμπόριο ήτον πολλά μικρό, τα χρήματα ήταν σπάνια. […] Η κοινωνία των ανθρώπων ήτον μικρή, δεν είναι παρά η επανάστασίς μας οπού εσχέτισε όλους τους Έλληνας. Ευρίσκοντο άνθρωποι οπού δεν εγνώριζαν άλλο χωριό μακρυά μίαν ώρα από το εδικό τους. Την Ζάκυνθο την ενόμιζαν ως νομίζομεν τώρα το μακρύτερο μέρος του Κόσμου. Η Αμερική μας φαίνεται ως πως τους εφαίνετο αυτών η Ζάκυνθος· έλεγαν εις την Φραγκιά».

Η εκπαίδευση πριν από το 1830 στην Ελλάδα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/820875/article/politismos/vivlio/h-ekpaideysh-prin-apo-to-1830-sthn-ellada-k

 *Ευγένιος Βούλγαρης ή Βούλγαρις (1716 - 1806), η πλέον αντιπροσωπευτική μορφή του νεοελληνικού Διαφωτισμού. Με τη διδασκαλία του και τα συγγράμματά του εγκαινίασε μια νέα εποχή στην ιστορία της ελληνικής παιδείας.

Γράφει ο κ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ*

                Ο ευρωπαϊκός και στη συνέχεια ο ελληνικός Διαφωτισμός (ακολουθία και εν πολλοίς συνέπεια της Αναγέννησης των γραμμάτων και των τεχνών στη Δύση), ως γνωστόν, υπήρξαν γενεσιουργοί δυνάμεις πνευματικής και, βεβαίως, πολιτικής αναδόμησης του Γένους κατά την περίοδο της προετοιμασίας της Μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης.

                Υψηλής σημασίας προσωπικότητες αυτού του μεγαλειώδους φαινομένου του Διαφωτισμού, ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Δάσκαλος του Γένους Άνθιμος Γαζής, ο Κοσμάς ο Αιτωλός με τις περίφημες «Διδαχές» του, ο θεωρούμενος πρόδρομος της απλο-ελληνικής γλώσσας και πρωτοπόρος δάσκαλος της αριστοτελικής ηθικής Βικέντιος Δαμοδός, που στόχο του είχε, όπως ο ίδιος σημειώνει στο Προοίμιο της «Φυσιολογίας» του, «τον φωτισμό του περιδόξου Γένους μας», ο Ιώσηπος Μοισιόδαξ, η πλέον ώριμη έκφραση του νεοελληνικού Διαφωτισμού, ο κατ’ εξοχήν συνειδητοποιημένος επαναστάτης Ρήγας Βελεστινλής, που έβλεπε την παιδεία ως μέσον υλοποίησης του επαναστατικού οράματος, η πλέον αντιπροσωπευτική μορφή του νεοελληνικού Διαφωτισμού ο πολύς Ευγένιος Βούλγαρης, ο Κερκυραίος Νικηφόρος Θεοτόκης, ο Βενιαμίν ο Λέσβιος, κορυφαίος δάσκαλος του καιρού του- κατά τον χαρακτηρισμό του μεγάλου δασκάλου της νεοελληνικής παιδείας Ευαγγέλου Παπανούτσου, ο Νεόφυτος Βάμβας, ο Αθανάσιος Ψαλίδας, ο Κωνσταντίνος Κούμας και τόσοι άλλοι θεράποντες της παιδείας παρελαύνουν μέσα στο πρόσφατο βιβλίο (έκδ. Gutenberg) του ομότιμου καθηγητή της Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών Ιωάννη Γ. Δελλή.

Διαφωτισμός και Φιλική Εταιρεία

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=657159

*Διονύσιος Τσόκος, «Ο όρκος των Φιλικών»(1849).

*Τα 200 χρόνια από την ίδρυση 
της μυστικής οργάνωσης

και ο τρόπος της λειτουργίας των ιδεών

στη διαμόρφωση της πολιτικής πράξης

Του κ. Πασχάλη Μ. Κιτρομηλίδη*

          Το 2014 υπήρξε έτος που σημαδεύτηκε από συρροή ιστορικών επετείων. Μερικές από αυτές, όπως η συμπλήρωση ενός αιώνα από την έκρηξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, προκάλεσαν πλείστες εκδηλώσεις σε διεθνή κλίμακα. Άλλες πέρασαν σχεδόν απαρατήρητες.

          Πριν κλείσει ο χρόνος θα άξιζε να κάνουμε μερικές σκέψεις για την επέτειο μιας πρωτοβουλίας κρίσιμης για την καλλιέργεια του πνεύματος της ελευθερίας στην ελληνική κοινωνία. Πρόκειται για τα διακόσια χρόνια από την ίδρυση το 1814 της Φιλικής Εταιρείας. Για να γίνει κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο η Φιλική Εταιρεία συνέβαλε στην καλλιέργεια του πνεύματος της ελευθερίας θα πρέπει να εξεταστεί η σχέση της με το φαινόμενο του Διαφωτισμού ως ρεύματος ιδεών μάλλον παρά ως κινήματος προσώπων. Η απάντηση δεν είναι ούτε προφανής ούτε εύκολη, ακριβώς γιατί η Φιλική Εταιρεία, ως συνωμοτική οργάνωση, έκανε καλά τη δουλειά της: προφύλαξε τη μυστικότητά της με ζήλο, καταστρέφοντας όσο μπορούσε τα τεκμήρια. Λιγοστές είναι επίσης οι μαρτυρίες των πρωταγωνιστών. Από τους ιδρυτές και στυλοβάτες της μόνο ο Εμμανουήλ Ξάνθος μάς άφησε τη μαρτυρία του, ενώ η ευγενέστερη μορφή, ο ανιδιοτελής οραματιστής Νικόλαος Σκουφάς, δεν άφησε καμιά μαρτυρία. Από τους άλλους, όσοι έγραψαν, το έπραξαν ως μέρος της προσωπικής απολογίας του βίου τους, πράγμα που δεν βοηθά πάντα το έργο της αναζήτησης της αλήθειας.