Έλληνας στην Πλέβνα με λάφυρο την Τουρκική σημαία (1877)

*Εικόνα από τον ρωσοτουρκικό πόλεμο 1877-78. Πίνακας του Victor Mazurofski

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Η Πλέβνα (σημερινό Πλέβεν) είναι μια ορεινή πόλη στη Βόρεια Βουλγαρία, που έμεινε στην ιστορία, από τη μεγάλη μάχη που έγινε κατά τη διάρκεια του ρωσοτουρκικού πολέμου το 1877. Η μάχη ήταν άκρως αιματηρή και έκρινε μαζί με άλλες μάχες την έκβαση αυτού του πολέμου (διάβαση της Σίπκας κ.λπ.).

Στη μάχη αυτή, ανιχνεύονται σημάδια ελληνικής παρουσίας, υπέρ των Ρώσων, που συνήθως μας είναι άγνωστη, πέραν της γνωστής ιστορικής πραγματικότητας, ότι η Ελλάδα δίστασε να βγει στον πόλεμο εκείνο στο πλευρό των Ρώσων, που ήταν οι νικητές. Μαζί με τους Ρώσους πολέμησαν τότε οι Ρουμάνοι (οι ελληνικές εφημερίδες τους αποκαλούσαν Ρωμούνους) οι οποίοι έμπρακτα κατοχύρωσαν την ανεξαρτησία τους από τους Οθωμανούς.

   Η Πλέβνα, με μεγάλη δυσκολία, χρονική καθυστέρηση και τεράστιες απώλειες σε ζωές, καταλήφθηκε από τους Ρώσους προς τα τέλη του 1877, που έτσι μπόρεσαν να προελάσουν και να καταλάβουν διαδοχικά τη Σόφια και τη Φιλιππούπολη και τον Ιανουάριο του 1878 να καταλάβουν την Αδριανούπολη.

Η δράση των Θρακικών συλλόγων το 19ο αιώνα

*Κεφαλίδα επιστολόχαρτου του Θρακικού Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Ραιδεστού, του 1881   (Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων)  

*Η δράση των θρακικών συλλόγων.

*Οι συντεχνίες και ο ρόλος τους.

*Μέριμνα των συλλόγων, 

η παιδεία των αλύτρωτων.

                Η εθνικά επωφελής δράση των ελληνικών συλλόγων στη Θράκη, αλλά και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, κατά το δεύτερο μισό του 19^ου αιώνα, είναι μια πτυχή της εποποιίας του Ελληνισμού κατά τα σκοτεινά χρόνια της Τουρκοκρατίας.

                Αυτή η πτυχή αξίζει να προβληθεί, γιατί οι άνθρωποι που συγκροτούσαν εκείνα τα χρόνια τους συλλόγους και έδιναν τα χρήματά τους, έδειξαν αληθινή και ανιδιοτελή φιλοπατρία. Στήριξαν τον υπόδουλο Ελληνισμό, οργάνωσαν την παιδεία των Ελλήνων, διέσωσαν αρχαιολογικούς θησαυρούς, υποστήριξαν την ορθόδοξη πίστη των συμπατριωτών τους, συνετέλεσαν να γίνουν γνωστά τα νέα ρεύματα σκέψης και φιλοσοφίας της Ευρώπης.

                Έχει λεχθεί και είναι σωστό, ότι σε εποχές που το ελληνικό κράτος ήταν αδύναμο, φτωχό και ανοργάνωτο, το ρόλο του υπουργείου Παιδείας για την εκπαίδευση των υπόδουλων Ελλήνων, είχαν αναλάβει άτυπα, οι διάφοροι σύλλογοι που ξεκίνησαν τη δράση τους στην  Κωνσταντινούπολη και απλώθηκαν στις αλύτρωτες περιοχές.

Η εκκένωση της Αν. Θράκης το 1922: Φρικώδης…

*Η θλιβερή εκκένωση της Ανατολικής Θράκης

*Η μέγιστη αδικία εις βάρος της Θράκης

*Η λέξη φρίκη κυριαρχούσε στα ρεπορτάζ

*Από παντού αισχροκέρδεια

*Βροχή, λάσπη και χαλάζι

*Η «κηδεία» της Ανατολικής Θράκης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                «Η εικών των μετακινουμένων πληθυσμών είναι φρικώδης. Η βροχή πίπτει ραγδαία από διημέρου, καθιστώσα τας οδούς αδιαβάτους και ευρούσα όλους τους πληθυσμούς εν υπαίθρω». («Νέα Αλήθεια» 6 Οκτωβρίου 1922).  Αυτή είναι μια λιτή δημοσιογραφική ολιγόλογη περιγραφή του φοβερού δράματος, που έζησαν οι Ανατολικοθρακιώτες, όταν εκόντες άκοντες διατάχθηκαν να εκκενώσουν τις πανάρχαιες εστίες τους, στις οποίες άνθισε ο Ελληνισμός από τα προϊστορικά χρόνια.

                Το μεγάλο κακό άρχισε από τα Μουδανιά.  Ήδη η διάσκεψη των Μεγάλων Δυνάμεων στα Μουδανιά, Στις 28 Σεπτεμβρίου 1922, με την Ελλάδα απούσα, είχε προδιαγράψει λίγες μέρες νωρίτερα την τύχη της Ανατολικής Θράκης. Παραχώρηση στους Τούρκους, που δεν πολέμησαν καθόλου, όταν την απελευθέρωσαν οι Έλληνες τον Ιούλιο του 1920. Ούτε πολέμησαν για να την ανακαταλάβουν. Στις 21 Σεπτεμβρίου 1922, ήδη η εφημερίδα «Πολιτεία» έγραφε ότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος σε συνομιλία που είχε στο Λονδίνο με τον Βρετανό υπουργό Εξωτερικών λόρδο Κώρζον «επείσθη ότι η θυσία της Θράκης είναι μοιραία».

                Η Αθήνα ζούσε σε καθεστώς αλλοφροσύνης. Είχε προηγηθεί η Μικρασιατική Καταστροφή στα τέλη Αυγούστου 1922. Είχε εκραγεί η επανάσταση των Γονατά- Πλαστήρα. Η χώρα πλημμύρισε από τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας. Οι επαναστάτες ετοιμάζονταν να δικάσουν τους υπαίτιους της τρομερής ήττας. Τα πάθη που προκάλεσε ο Εθνικός Διχασμός εξημμένα. Αυτή την ατμόσφαιρα θα επιχειρήσουμε να δούμε μέσα από τα δημοσιεύματα του Τύπου, όσο και αν η δημοσιογραφική κάλυψη της απώλειας της Ανατολικής Θράκης υπήρξε ελλειμματική.

Ο θάνατος του ευέλπιδος Ρωσέττη στο Μπιζάνι, το 1912

*Ο Σκαρλάτος Ρωσέττης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ίσως η καλύτερη εποχή της ελληνικής αστικής τάξης, είναι τα πρώτα χρόνια του 20 αιώνα. Είναι η εποχή της κοινωνικής και οικονομικής ανόδου της, αλλά κυρίως είναι η εποχή, που η τάξη αυτή έδειξε τα καλύτερα δείγματα του πατριωτισμού και της αυτοθυσίας της.

                Υπάρχουν ηχηρά παραδείγματα, που αποδεικνύουν αυτόν τον ισχυρισμό. Έχουν καταγραφεί από την ιστορία ή έχουν αποτυπωθεί ανεξίτηλα στη συλλογική εθνική μνήμη. Μέγιστο παράδειγμα είναι η αυτοθυσία του Παύλου Μελά, γόνου καλής οικογένειας, που έδωσε τη ζωή του στον αγώνα για την απελευθέρωση της Μακεδονίας.

Η ΟΜΗΡΙΑ ΤΩΝ ΠΕΝΤΕ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΩΝ ΣΕ ΝΑΖΙΣΤΙΚΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ

*Οι κρατούμενοι στρατηγοί. Όρθιοι από αριστερά, Γεώργιος Κοσμάς, Κωνσταντίνος Μπακόπουλος,  Αλέξανδρος Παπάγος, Ιωάννης Πιτσίκας, Παναγιώτης Δέδες. 

Καθιστοί ο Δεκανέας Ν. Δρίβας και ο στρατιώτης Β. Δημητρίου. 

 Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Μετά τη συγκρότηση των πρώτων αντιστασιακών οργανώσεων ΕΔΕΣ, ΕΑΜ και Ελληνικός Στρατός το φθινόπωρο του 1941, αλλά και άλλων αργότερα, κατά των κατοχικών στρατευμάτων και τις πρώτες συγκρούσεις του ΕΑΜ κατά των άλλων, ο Αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος και οι Αντιστράτηγοι του Ελληνο-Ιταλικού και του Ελληνο-Γερμανικού πολέμου Ιωάν. Πιτσίκας, Δημ. Παπαδόπουλος, Παναγ. Δέδες, Γεωρ. Κοσμάς και Κων. Μπακόπουλος το βράδυ της 20ης Μαΐου 1943 συγκεντρώθηκαν στην οικία του πρώτου.

Ο Παπάγος ανακοίνωσε το σκοπό της συγκέντρωσης και ανέπτυξε τους λόγους για τους οποίους τόσο από εθνικής άποψης, όσον και από άποψης ασφαλείας στο εσωτερικό της χώρας, θα έπρεπε όλοι οι Αντιστράτηγοι να συμφωνήσουν να ενωθούν και να συνεργασθούν για την ένωση και οργάνωση κάτω από τις διαταγές τους όλων των Μονίμων Αξιωματικών και Υπαξιωματικών, μη αποκλειομένων και των Εφέδρων Αξιωματικών.

Το χρονικό των Γενικών Αρχείων του Κράτους μέσα από εικόνες

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=859436

*Το χρονικό των Γενικών Αρχείων του Κράτους μέσα από εικόνες

Συγχαρητήρια επιστολή προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο μετά την αποτυχημένη δολοφονική απόπειρα εναντίον του, Αθήνα 5 Δεκεμβρίου 1919

Γράφει η Λαμπρινή  Κουζέλη

Tον Νοέμβριο του 2014, στους χώρους του Ιδρύματος Ευγενίδου, κορυφώνονταν οι εορτασμοί για τα 100 χρόνια από την ίδρυση των Γενικών Αρχείων του Κράτους με την έκθεση «100 χρόνια Γενικά Αρχεία του Κράτους, 500 χρόνια ιστορία». Αν ένας θεσμός είναι το περιεχόμενό του, τα ΓΑΚ είναι το πρόσωπο της ελληνικής Ιστορίας μισής χιλιετίας που σκιαγραφείται παραστατικά στον κατάλογο της έκθεσης που κυκλοφορεί τώρα τυπωμένος από το Εθνικό Τυπογραφείο σε μια καλαίσθητη έκδοση.

Όσοι δεν επισκέφθηκαν την έκθεση το 2014 ξεφυλλίζοντας τον τόμο θα αποκτήσουν ακριβή εικόνα του περιεχομένου και της οργάνωσής της σε εννέα ενότητες, όπου μέσω επιλεγμένων τεκμηρίων καταγράφονταν οι πρώτες μορφές πολιτικής οργάνωσης του ελληνισμού, όψεις του Αγώνα για την Ανεξαρτησία (1821-1827), η θεμελίωση του νέου ελληνικού κράτους κατά τη διακυβέρνηση του Ιωάννη Καποδίστρια (1828-1832), η περίοδος της βασιλείας του Όθωνα (1833-1862) και οι προσπάθειες εκσυγχρονισμού του ελληνικού κράτους (1863-1911).

Η δύσκολη γέννηση της τηλεόρασης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/897084/article/epikairothta/ellada/h-dyskolh-gennhsh-ths-thleorashs

*Η Ελένη Κυπραίου παρουσίασε την πρώτη εκπομπή της ελληνικής τηλεόρασης, 

στις 23 Φεβρουαρίου 1966.

Γράφει ο κ. ΠΑΥΛΟΣ ΤΣΙΜΑΣ*

Απόγευμα Τετάρτης, 23 Φεβρουαρίου 1966. Στα πεζοδρόμια της Αθήνας, στην Πατησίων, στην Κλαυθμώνος και όπου υπήρχαν καταστήματα ηλεκτρικών ειδών, κατά τις 6 μ.μ. οι περαστικοί σταματούσαν και άρχιζαν να σχηματίζουν μπροστά στις βιτρίνες με τις τηλεοράσεις μικρές ομάδες, που όλο και μεγάλωναν. Τα αθηναϊκά σπίτια που διέθεταν τέτοιες εξωτικές συσκευές, στην Αθήνα του 1966, δεν ήταν περισσότερα από χίλια. Κι αυτοί οι τηλεοπτικοί δέκτες περνούσαν τον βίο τους βουβοί, καθώς το μόνο σήμα που έφθανε στη μαυρόασπρη οθόνη τους ήταν μια κάρτα του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας, στο κανάλι 5, που πότε εμφανιζόταν και πότε χανόταν. Στο κανάλι 10, μια άλλη κάρτα, μ’ έναν δικέφαλο αετό, κράταγε θέση για ένα δεύτερο τηλεοπτικό πείραμα, την Τηλεόραση Ενόπλων Δυνάμεων.

Οι ακίνητες κάρτες έδωσαν για πρώτη φορά τη θέση τους σε κινούμενες εικόνες, εκείνο το απόγευμα της 23ης Φεβρουαρίου. Ήταν μια δύσκολη πρεμιέρα. Η τηλεόραση του ΕΙΡ εξέπεμπε με έναν ξένο πομπό, που της είχε δανείσει η ΔΕΗ, από ένα ξένο στούντιο, που της είχε παραχωρήσει ο ΟΤΕ, ένα πρόγραμμα από μικρά, αδιάφορα φιλμάκια που είχαν παραχωρήσει ξένες πρεσβείες. Και η εικόνα της ήταν «θαμπή και τρεμουλιαστή», όπως έγραφαν οι εφημερίδες της επομένης. Αλλά χιλιάδες Αθηναίοι παρακολούθησαν όρθιοι, μπροστά στις βιτρίνες το πρώτο δίωρο πρόγραμμα. Ο ενθουσιασμός αποδείχθηκε μεταδοτικός. Μέσα στις επόμενες 15 ημέρες είχαν πωληθεί περίπου 2.000 νέες συσκευές. Κατά κάποιο τρόπο, εκείνο το απόγευμα, σε εκείνες τις δύσκολες συνθήκες, γεννήθηκε η ελληνική τηλεόραση. Έπειτα από έναν ασυνήθιστα μακρύ και απίστευτα δύσκολο τοκετό, που κράτησε δύο δεκαετίες και είχε  όλα  τα χαρακτηριστικά ενός πολιτικού θρίλερ.

Ο τελευταίος νεκρός αξιωματικός στη Μικρά Ασία

*Ο Δημήτριος Χατζίσκος, σε φωτογραφία του 1912, σημαιοφόρος τότε.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Θεωρήθηκε, ο τελευταίος νεκρός αξιωματικός της άτυχης Μικρασιατικής Εκστρατείας. Πρόκειται για τον πλωτάρχη του Πολεμικού Ναυτικού Δημήτριο Χατζίσκο, που οι φίλοι και γνωστοί του τον αποκαλούσαν με το χαϊδευτικό Τάκης.  Ο Τάκης Χατζίσκος γεννήθηκε το 1888 στο Μαυρίλο, ανάμεσα στη Λαμία και το Καρπενήσι. Ανήκε στη μεγάλη οικογένεια των Χατζίσκων, η οποία πρόσφερε πολλά στην πατρίδα (Δημήτριος Χατζίσκος, αγωνιστής του 1821 και Πρόεδρος Βουλής το 1848 και το 1871, Νικόλαος Χατζίσκος Πρόεδρος Βουλής 1903-1904) .

Στο Πολεμικό Ναυτικό όπου κατετάγη το 1908, ο Τάκης Χατζίσκος είχε την εκτίμηση των συναδέλφων του, για τον ευθύ χαρακτήρα του, την καθαρότητα των ιδεών του, την φιλοπατρία του, αλλά και την πολεμική του δράση. Πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους και στις κατοπινές πολεμικές εμπλοκές της χώρας μας ως το θάνατό του 1922.

ΟΙ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΗΣ 16ης ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1964

 *Η κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου στη Βουλή

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Η Κυβέρνηση του Πρωθυπουργού Παναγιώτη Πιπινέλη, που είχε σχηματισθεί στις 18 Ιουνίου 1963, μετά από την παραίτηση του μέχρι τότε Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή, παραιτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 1963 και προκηρύχθηκαν βουλευτικές εκλογές για τη 3η Νοεμβρίου 1963 από υπηρεσιακή κυβέρνηση με Πρωθυπουργό τον Πρόεδρο του Αρείου Πάγου Στυλιανό Μαυρομιχάλη.

Τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών ήταν:  Ένωση Κέντρου 42,04% των ψήφων, έδρες 138. ΕΡΕ 39,37% των ψήφων, έδρες 130. ΕΔΑ 14,54% των ψήφων, έδρες 30 και Προοδευτικοί 3,74%, έδρες 2. Όπως συμπεραίνεται από τα αποτελέσματα η Ένωση Κέντρου χωρίς τη σύμπραξη άλλου κόμματος δεν μπορούσε να σχηματίσει κυβέρνηση. Από την επομένη λοιπόν ο Βασιλεύς Παύλος άρχισε τις συσκέψεις με τους πολιτικούς Αρχηγούς και παρά την αρνητική άποψη του Κωνσταντίνου Καραμανλή ανέθεσε τον σχηματισμό κυβέρνησης στον Γεώργιο Παπανδρέου, παρότι δεν διέθετε την πλειοψηφία στη Βουλή.

Αγαθάγγελος: Η ψευδοπροφητεία, που θέρμαινε το Γένος

*Γκραβούρα με την εικόνα του Θεόκλητου Πολυειδή.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Θεόκλητος Πολυειδής, υπήρξε ένα ευσεβές τέκνο της Θράκης, που προσπάθησε με αμφιβόλου κύρους προφητείες, να θερμάνει τις προσδοκίες του Γένους για απελευθέρωση από τον Οθωμανικό ζυγό.

                Γεννήθηκε στην Αδριανούπολη περί τα τέλη του 17ου αιώνα Ο πατέρας του ήταν  εύπορος έμπορος. Βαφτίσθηκε και πήρε το όνομα Θεόδωρος. Φοίτησε στην φημισμένη σχολή του Ιωάννη Ζυγομαλά. Νέος σε ηλικία,  εκάρη μοναχός στη Μονή Ιβήρων του  Αγίου Όρους, όπου αργότερα ανακηρύχθηκε και ηγούμενός της. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο του έδωσε το οφφίκιο «μέγας αρχιμανδρίτης, μέγας εκκλησιάρχης του Αγίου Όρους και χωροεπίσκοπος Πολυανής και Βαρδάρων».

11-12 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1949. Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ

 *Η προτομή του υπερασπιστή της Φλώρινας, στρατηγού Νικόλαου Παπαδόπουλου "Παππού"

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

 Με τις επιτυχείς επιχειρήσεις κατά της Καρδίτσας (11-13 Δεκεμβρίου 1948), Νάουσας (22-23 Δεκεμβρίου 1948) και Καρπενησίου (19 Ιανουαρίου- 8 Φεβρουαρίου 1949) τα ανταρτικά τμήματα εφοδιάστηκαν με τρόφιμα και υλικά, μετά από λαφυραγωγία και στρατολόγησαν εκατοντάδες πολιτών, ακόμα και ανήλικων αγοριών και κοριτσιών.

Μετά την αναπτέρωση του ηθικού τους η ηγεσία του ΚΚΕ αποφάσισε τη διεξαγωγή επιχείρησης κατά της Φλώρινας. Η επιχείρηση αυτή εντάσσονταν στο χειμερινό πρόγραμμα αντιπερισπασμού των ανταρτών και απέβλεπε στην εξασφάλιση του χώρου της πεδινής διάβασης της Φλώρινας για μελλοντικές επιθετικές ενέργειες καθώς και στην εγκατάσταση της προσωρινής κυβέρνησης στην πόλη.

Η φωτιά που άλλαξε τη Θεσσαλονίκη

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/893480/article/politismos/polh/h-fwtia-poy-alla3e-th-8essalonikh

*Οι φλόγες έπληξαν αδιάκριτα μοντέρνες συνοικίες της παραλίας και της οδού Αγίας Σοφίας, ναούς, τζαμιά, δημόσια κτίρια, σχολεία, μεσαιωνικές σκεπαστές αγορές και δαιδαλώδεις φτωχογειτονιές.

Γράφει η ΓΙΩΤΑ ΜΥΡΤΣΙΩΤΗ

                «Το νέο σχέδιο της Θεσσαλονίκης είναι εντελώς έτοιμο. Ήδη έχουν χτιστεί αρκετά κτίρια ώστε να μην είναι δυνατή καμία αλλαγή. Στο εξής προχωράει η εφαρμογή του. Μένουν βέβαια τα δημόσια κτίρια, το Ταχυδρομείο είναι έτοιμο αλλά δεν υπάρχουν λεφτά. Το ίδιο και με το σχέδιο της Αθήνας, ο πόλεμος απορροφά τα πάντα [….] Η Θεσσαλονίκη με ενδιαφέρει πολύ και επιθυμώ να συνεχίσω να ασχολούμαι […]», έγραφε ο Γάλλος αρχιτέκτονας, πολεοδόμος και αρχαιολόγος Ερνέστ Εμπράρ στον φίλο και ομότεχνό του Ανρί Προστ, τον Ιούλιο του 1921.

Τέσσερα χρόνια είχαν περάσει από τη μεγάλη πυρκαγιά της 5ης Αυγούστου του 1917, που κατέστρεψε μέσα σε τριάντα δύο ώρες το σημαντικότερο τμήμα του ιστορικού κέντρου (120 εκτάρια) της Θεσσαλονίκης. Η ανοικοδόμηση της πόλης βάσει ριζικού ανασχεδιασμού είχε αρχίσει, απαλύνοντας σταδιακά τον πόνο χιλιάδων πληγέντων από τις οδυνηρές επιπτώσεις της ανείπωτης καταστροφής: κατεστραμμένα 9.500 κτίσματα σε 4.100 ιδιοκτησίες (μοντέρνες συνοικίες της παραλίας και της Αγίας Σοφίας, σκεπαστές αγορές, δαιδαλώδεις φτωχογειτονιές) και 77.000 άστεγοι (55.000 Εβραίοι, 10.000 μουσουλμάνοι, 10.000 χριστιανοί). Η πόλη από το 1921 και μετά θα μετατραπεί σε τεράστιο εργοτάξιο.

Έναν αιώνα συμπληρώνει φέτος η σύγχρονη Θεσσαλονίκη που αναδύθηκε μέσα από τις στάχτες. Στην επέτειο, διαλέξεις, εκδόσεις, εκθέσεις, θα ιστορήσουν το χρονικό της μεγάλης πυρκαγιάς, θα αναπλάσουν την ατμόσφαιρα της πόλης, πριν και μετά τη μεγάλη καταστροφή, ενώ οι ερευνητές θα επαναφέρουν θέματα που απασχολούν εδώ και χρόνια για τη μοναδική σε έκταση ανοικοδόμηση μεγάλης ελληνικής πόλης.

Η άνοδος του Ανδρέα Παπανδρέου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/893884/article/epikairothta/ellada/h-anodos-toy-andrea-papandreoy

*Καστρί, αρχές δεκαετίας του 1960. Γεώργιος, Ανδρέας και Γιώργος Παπανδρέου. Ο Ανδρέας, εκφράζοντας τις ριζοσπαστικοποιούμενες κεντροαριστερές μάζες, κάλυψε ένα ουσιαστικό κενό στο ελληνικό πολιτικό σύστημα.

Γράφει ο κ. ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ*

Η άνοδος και η μετέπειτα εδραίωση του Ανδρέα Παπανδρέου στην ελληνική πολιτική σκηνή είναι αδιαχώριστη των γεγονότων του Ιουλίου του 1965. Αυτή την περίοδο, που σφραγίζεται από μια μεγάλη κοινωνική κινητοποίηση με άξονα το σύνθημα «ποιος κυβερνά; ο λαός ή ο βασιλιάς;», του αποδίδεται ουσιαστικά το «χάρισμα» του ηγέτη.

Με λόγο λιτό, συναισθηματικά φορτισμένο και κατανοητό από όλους, ο ηγέτης της κεντροαριστερής πτέρυγας της Ενωσης Κέντρου (Ε.Κ.) Α. Παπανδρέου δίνει τη δική του ερμηνεία για τα γεγονότα, εξηγεί την κατ’ αυτόν βασική αιτία της ελληνικής κακοδαιμονίας, προσδιορίζει με σαφήνεια τον «εχθρό του λαού», το «κατεστημένο» και τους «ξένους» και προτείνει τη δική του υπερβατική λύση του ελληνικού προβλήματος.

ΤΑ ΑΙΜΑΤΗΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1944. Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΩΝ ΕΥΕΛΠΙΔΩΝ

*Η Σχολή Ευελπίδων και ο παρίγυρός της. Σήμερα εκεί στεγάζονται τα δικαστήρια της Αθήνας

      Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α.  Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

                Το πρωί της 18ης Οκτωβρίου 1944 η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με Πρωθυπουργό το Γεώργιο Παπανδρέου αποβιβαζόταν στο λιμάνι του Πειραιά και κατά τη μετάβασή της στην Αθήνα έτυχε θερμότατης υποδοχής από το Λαό των Αθηνών.

Από το τρίτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου 1944 άρχισε η παρουσίαση των Ευελπίδων των Ιης και ΙΙας Τάξεων για συνέχιση της εκπαίδευσής των, που είχε διακοπεί από τον Ελληνο-Ιταλικό Πόλεμο και την επακολουθήσασα κατοχή. Με τη τοποθέτηση του Συνταγματάρχη Δημητρίου Σαρακατσάνη, ως Διοικητού της Σχολής, και άλλων Αξιωματικών, ως Διοικητικό και Εκπαιδευτικό προσωπικό και τη σταδιακή παρουσίαση και άλλων Ευελπίδων και παρουσίαση 70 Μονίμων Υπαξιωματικών για εκπαίδευση η δύναμη της Σχολής ανερχόταν την 3η Δεκεμβρίου 1944 σε 500 πολεμιστές. Η δύναμη αυτή είχε οργανωθεί σε 1ο και 2ο Λόχο Ευελπίδων και 3ο Λόχο Μονίμων Υπαξιωματικών, ως Εφεδρεία.

Κατά της Σχολής επιτέθηκε η ΙΙ Ταξιαρχία του Α΄ Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ, δύναμης πλέον των 1200 ανδρών.

Ο θάνατος του ταγματάρχη Παπαδήμα το 1912, παράδειγμα θάρρους

*Ο ηρωικός ταγματάρχης Αγησίλαος Παπαδήμας

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Στις στρατιωτικές σχολές, αλλά και στην εκπαίδευση ακόμα των νεοσυλλέκτων πάντα ετίθετο  το δίλημμα. Σε μια μάχη εκ του συστάδην ο επικεφαλής αξιωματικός πρέπει να μπαίνει μπροστά για να ενθαρρύνει τους άνδρες του ή πρέπει να τους ακολουθεί για να μπορεί να διευθύνει την κίνησή τους αποφασιστικά; Διότι και η απώλεια του επικεφαλής στη διάρκεια της μάχης, μπορεί να κρίνει την έκβασή της προς το χειρότερο.

                Για το ζήτημα αυτό εκφράστηκαν πολλές απόψεις κατά καιρούς. Προσωπικά δεν έχω καταλήξει οριστικά. Πιστεύω ότι οι εκάστοτε συνθήκες της μάχης διαμορφώνουν κάθε φορά την απόφαση του επικεφαλής αξιωματικού ή και υπαξιωματικού. Και κυρίως οι εποχές, γιατί σήμερα η δραστικότητα των όπλων, δεν επιτρέπει άσκοπους ηρωισμούς.

                Το δίλημμα αυτό ήταν πάντοτε προ οφθαλμών, κυρίως των κατώτερων αξιωματικών, που ηγούντο δυνάμεων επίθεσης (λόχοι, διμοιρίες) σε παλαιότερες εποχές. Σήμερα έχουν αλλάξει οι συνθήκες των πολεμικών συγκρούσεων.

                Σε παλαιότερους πολέμους έχουμε πολλά παραδείγματα ηρωικών θανάτων αξιωματικών, που με την αυταπάρνησή τους έγραψαν δοξασμένες σελίδες στους ελληνικούς πολέμους. Σήμερα θα θυμηθούμε τον ηρωικό θάνατο του ταγματάρχη Αγησίλαου Παπαδήμα, κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων.

«Υπόθεση Πολκ», ένας πολιτικο-αστυνομικός άλυτος γρίφος...

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/892459/article/politismos/vivlio/ypo8esh-polk-enas-politiko-astynomikos-alytos-grifos

 *Ο Γρηγόρης Στακτόπουλος δακρυσμένος στη δίκη, με την συγκατηγορούμενη μητέρα του

Γράφει ο κ. ΚΩΣΤΑΣ Θ. ΚΑΛΦΟΠΟΥΛΟΣ

Η «Υπόθεση Πολκ» παραμένει ένα από τα σκοτεινά μεταπολεμικά εγκλήματα, ένας φόνος με σημαντικές πολιτικές προεκτάσεις, αλλά κι ένας «γρίφος» που μέχρι σήμερα αναζητεί τη λύση του.

Ο Γιώργος Α. Λεονταρίτης, στενός συνεργάτης του Γιάννη Μαρή, παρουσιάζει, παράλληλα με το εκτενές δημοσιογραφικό του κείμενο, που συνοψίζει διαφωτιστικά την υπόθεση, τα άρθρα του μαχητικού δημοσιογράφου, όπως δημοσιεύθηκαν σε συνέχειες στην εφημερίδα «Ακρόπολη» (30.1.-18.2. 1977). 

Απολύσεις πολιτικών κρατουμένων

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.kathimerini.gr/892836/article/epikairothta/kosmos/apolyseis-politikwn-kratoymenwn

*Απρίλιος 1964. Ο Aντώνης Αμπατιέλος αποφυλακίζεται από τις φυλακές της Αίγινας. Η πολιτική των μέτρων ειρηνεύσεως συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια, για να ενταθεί με τις αποφυλακίσεις των αρχών του 1966.

Γράφει ο κ. ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ

Στις 5 Νοεμβρίου 1955, μόλις ένα μήνα μετά την ανάθεση της πρωθυπουργίας στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, αναγγέλθηκε ότι οι φάκελοι των κρατουμένων στις φυλακές καταδίκων κομμουνιστών, που ανέρχονταν σε περίπου 5.000, θα επανεξεταστούν και αναλόγως θα αποφυλακιστούν, «εκτός των επικινδύνων».

 Ήταν ένα πρώτο σήμα έναρξης μιας διαδικασίας λήψεως μέτρων ειρηνεύσεως, αργής, αλλά που γεννούσε προσδοκίες στους δεσμώτες ηττημένους του Εμφυλίου Πολέμου. Επρόκειτο για μια σημαντική πρωτοβουλία με ακόμα σημαντικότερο το «αφανές» μέρος της: από την ανάληψη της πρωθυπουργίας Καραμανλή δεν έγινε καμία εκτέλεση θανατικής ποινής πολιτικών καταδίκων, ακόμα και αν είχαν καταδικαστεί με την κατηγορία της «κατασκοπείας», αν και συνέχισαν και κατά τα αμέσως επόμενα χρόνια να υπάρχουν καταδίκες εις θάνατον, ενώ εκκρεμούσαν και άλλες από την προ του 1955 εποχή. Οι αποφάσεις έμεναν ανεκτέλεστες στο συρτάρι του εκάστοτε υπουργού Δικαιοσύνης των κυβερνήσεων Καραμανλή.

1946-1949: Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΟ ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ

*Φωτογραφία του Δημ. Χαρισιάδη, από τη Δάφνη του Άγιου Όρους. Χωροφύλακες με το σερδάρη. Σερδάρης λέγονταν ο οιονεί φύλακας της περιοχής. 

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Το Άγιο Όρος δεν έμεινε εκτός δράσης των ανταρτών κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου. Μονάδες του Ελληνικού Στρατού δεν επιχείρησαν και ούτε έδρευαν εντός του Αγίου Όρους, καθ’ όλη τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου.

Στις 27 Απριλίου 1945 εγκαταστάθηκε για τη φρούρηση του Αγίου Όρους το πρώτο κλιμάκιο της τότε Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής, δύναμης 36 Αξιωματικών και Χωροφυλάκων.

Μπενάκης, Βενιζέλος, Γονατάς και τα Θεοφάνια από την Αττική ως τη Φλόριδα

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=853986

*Τελετή των Θεοφανίων στον Πειραιά, με τον Ναυτικό Όμιλο Ελλάδος και τον Αντώνη Μπενάκη στην πρώτη γραμμή των επισήμων, μέσα δεκαετίας του 1930

*Η τελετή του αγιασμού των υδάτων

οι εορτασμοί των ημερών

από τους θεσμούςτου ναυταθλητισμού

και του ελληνικού προσκοπισμού

Το πρωτοχρονιάτικο αφιέρωμα των «Βιβλίων» του «Βήματος» σε μεγάλους αρχειακούς φορείς της χώρας, που εγκαινιάστηκε πέρυσι με τα Αρχεία της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, συνεχίζεται το 2017 με την παρουσίαση εορταστικών σελίδων, ημερολογίων, επιστολών, φωτογραφιών, καρτποστάλ από τις συλλογές των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη (ΙΑΜΜ) και συγκεκριμένα από τα αρχεία Γιάννη Ρίτσου, Άγγελου Σικελιανού, Εύας Palmer-Σικελιανού, Τάκη Παπατσώνη, Οικογένειας Πετιμεζά, Ξανθοπούλου, Βασίλη Κύρη, Αντώνη Μπενάκη, Σοφοκλή Βενιζέλου, Στυλιανού Γονατά. Ευχαριστούμε τα ΙΑΜΜ για την ευγενική παραχώρηση του αρχειακού υλικού προς δημοσίευση, τους ιστορικούς Τάσο Σακελλαρόπουλο, υπεύθυνο των ΙΑΜΜ, και Μαρία Δημητριάδου, αρχειονόμο των ΙΑΜΜ, καθώς και την ‘Ερη Ρίτσου, τον Κώστα Μπουρναζάκη, τη Μαρία Παπατσώνη και τον Έντμουντ Κίλι.

Mια ιστορική πτήση υδροπλάνου το 1913!!!

*Το υδροπλάνο των Μουτούση- Μωραϊτίνη

*Η πρώτη διεθνώς επιχείρηση 

αεροναυτικής συνεργασίας

ήταν ελληνική.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Οι Βαλκανικοί πόλεμοι, που πραγματικά δόξασαν την Ελλάδα, και την διπλασίασαν σε έκταση και πληθυσμό, κατέγραψαν και μια άλλη ελληνική πρωτιά, σε διεθνές επίπεδο. Την πρώτη αεροναυτική συνεργασία. Η πρωτιά αυτή οφείλονταν στην τόλμη ενός νεόκοπου αεροπόρου του Μιχαήλ Μουτούση, που πέταξε , με παρατηρητή το σημαιοφόρο Αριστείδη Μωραϊτίνη με υδροπλάνο τύπου Maurice Farman MF7. Ήταν 5 Φεβρουαρίου 1913 (24 Ιανουαρίου με το παλαιό ημερολόγιο). Η Ελλάδα πρωτοπορούσε καθώς ήταν από τις πρώτες και ελάχιστες χώρες στον κόσμο που χρησιμοποίησε τότε το νέο μέσο, το αεροπλάνο, για στρατιωτικούς σκοπούς.

                Ο Μουτούσης, υπολοχαγός του Μηχανικού, λίγους μήνες νωρίτερα και συγκεκριμένα το Σεπτέμβριο του 1912 ήταν στη Γαλλία, όπου εκπαιδεύονταν ως πιλότος μαζί με τους  Δημήτριο Καμπέρο, υπολοχαγό του Πυροβολικού, Πανούτσο Νοταρά υπίλαρχο και Χρήστο Αδαμίδη, ανθυπίλαρχο. Τότε, με διαταγή του υπουργείου των Στρατιωτικών, ανακλήθηκαν οι πιλότοι αυτοί, για να επανδρώσουν το νεοσύστατο Λόχο Αεροπορίας, ενόψει του προετοιμαζόμενου Βαλκανικού Πολέμου.

Οι σχέσεις Ελλάδος- Σερβίας και η Δύση

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/889752/article/politismos/vivlio/oi-sxeseis-ellados---servias-kai-h-dysh

*Σέρβοι βουτάνε στα παγωμένα νερά του Δούναβη στο Βελιγράδι για να πιάσουν τον σταυρό των Θεοφανίων. Ως γνωστόν, οι Ελληνες και οι Σέρβοι είναι δύο λαοί της Νοτιοανατολικής Ευρώπης που μοιράζονται πολλά κοινά στοιχεία. Πάνω δεξιά, ο Πασχάλης Κιτρομηλίδης.

Γράφει ο κ. Δημήτριος Καιρίδης*

Oι Ελληνες και οι Σέρβοι είναι δύο λαοί της Νοτιοανατολικής Ευρώπης που μοιράζονται πολλά κοινά στοιχεία. Δεν είναι τυχαίο ότι ουδέποτε πολέμησαν μεταξύ τους. Αντίθετα, τόσο στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13, που καθόρισαν τη σύγχρονη Βαλκανική, όσο και στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους βρέθηκαν στην ίδια πλευρά. Κατά τη διάρκεια, μάλιστα, της ναζιστικής κατοχής ανέπτυξαν τα πιο αξιοθαύμαστα κινήματα αντίστασης στην Ευρώπη.

Το πιο σημαντικό, ωστόσο, είναι ότι οι δύο αυτοί λαοί πρωτοπόρησαν στη μεγάλη ιστορική αλλαγή που αντικατέστησε τις παλιές αυτοκρατορίες με τα σύγχρονα έθνη- κράτη. Πρώτα οι Σέρβοι το 1804 και, στη συνέχεια, οι Ελληνες το 1821, πιο ολοκληρωμένα, εξεγέρθηκαν εναντίον των Οθωμανών και πέτυχαν, στην πρώτη περίπτωση, την αυτονομία και στη δεύτερη την ανεξαρτησία τους. Με λίγα λόγια, οι ‘Ελληνες και οι Σέρβοι είναι δυο λαοί που έχουν όχι μόνο μακραίωνη ιστορία αλλά και καθοριστική συμβολή στη διαμόρφωση των μετα- οθωμανικών Βαλκανίων της νεότερης εποχής. Αυτό, εξάλλου, έχει καλλιεργήσει σε αμφοτέρους τους λαούς έναν «μεγαλοϊδεατισμό», που συχνά τους οδήγησε σε θριάμβους αλλά και σε μεγάλες καταστροφές.

Οι κυβερνήσεις των «αποστατών»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/889980/article/epikairothta/ellada/oi-kyvernhseis-twn-apostatwn

*Η κυβέρνηση του Στέφανου Στεφανόπουλου πήρε ψήφο εμπιστοσύνης στις 24 Σεπτεμβρίου 1965 και παρέμεινε στην εξουσία έως τον Δεκέμβριο του 1966.

Γράφει ο κ. ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΡΗΣΤΙΔΗΣ*

«Απλούν και μέγα είναι το ερώτημα το οποίον έχει τεθή: Ποίος κυβερνά την Ελλάδα; Ο Βασιλεύς ή ο Λαός;». Με τα λόγια αυτά, ο πρώην πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου ολοκλήρωνε τη θριαμβευτική του πορεία από το Καστρί στο κέντρο της Αθήνας, στις 19 Ιουλίου 1965, λίγες ημέρες μετά την αποπομπή του από τον βασιλιά Κωνσταντίνο και τη συνακόλουθη ορκωμοσία της πρώτης κυβέρνησης των «αποστατών» (όπως έχει επικρατήσει να ονομάζεται).

Η εν λόγω αποστροφή αντικατόπτριζε μία ευρύτερη κοινωνική δυναμική, επαναφέροντας, ακριβώς μισό αιώνα μετά, διλήμματα της περιόδου του Εθνικού Διχασμού. Η Ένωση Κέντρου, η οποία στις εκλογές του προηγούμενου έτους είχε κερδίσει 171 έδρες, βρισκόταν πλέον έναντι μιας πρωτοφανούς εσωτερικής κρίσης. Η αποχώρηση μιας πρώτης ομάδας ηγετικών στελεχών του κόμματος και η συγκρότηση της κυβέρνησης Νόβα μετέβαλε άρδην το πολιτικό σκηνικό, πυροδοτώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις. Εν μέσω υπονοιών περί ύπαρξης σχεδίων εκτροπής του πολιτεύματος, η σύγκρουση πρωθυπουργού και Στέμματος επρόκειτο να μεταβάλει τα δεδομένα σε επίπεδο κοινωνίας και πολιτικής.

1921: ΗΤΑΝ ΑΝΑΓΚΑΙΑ Η ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΡΟΣ ΣΑΓΓΑΡΙΟ ΚΑΙ ΑΓΚΥΡΑ;

*'Ελληνες φτάνουν στο Σαγγάριο και γεμίζουν τα παγούρια τους νερό.... 

Είναι το τέλος μια μεγάλης πορείας 

 Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Στις 28 Ιουλίου/ 10 Αυγούστου 1920 υπογράφηκε η Συνθήκη των Σεβρών, η οποία δημιουργούσε τη Μεγάλη Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών και υλοποιούσε το όνειρο της Μεγάλης Ιδέας.

Την ίδια περίοδο η επίσημη Τουρκία αντιδρούσε, η Εθνικιστική οργάνωση του Μουσταφά Κεμάλ δήλωνε ότι ουδέποτε θα αποδεχόταν τους πράγματι αποπνικτικούς όρους της Συνθήκης των Σεβρών, η Γαλλία και η Ιταλία, παρά την υπογραφή της και από αυτές ακούσια όπως ισχυρίζονταν, είχαν αρχίσει παρασκηνιακά τις επαφές τους με τον Κεμάλ για τα δικά τους γεωστρατηγικά συμφέροντα στην περιοχή και ευνοούσαν ενδόμυχα την πλήρη αποτυχία εφαρμογής των όρων της, και η Μεγάλη Βρετανία παρά την υποστήριξη των Ελληνικών θέσεων είχε εγκαταλείψει κάθε στρατιωτική και οικονομική βοήθεια. Παράλληλα ο Ελευθέριος Βενιζέλος αναλάμβανε απέναντι των Συμμάχων τη βαριά υποχρέωση να επιβάλλει τους όρους της συνθήκης, χωρίς καμιά στρατιωτική και οικονομική βοήθεια.

Το δυσμενές αυτό κλίμα επιδείνωσε η ήττα του Βενιζέλου στις βουλευτικές εκλογές της 14ης Νοεμβρίου 1920 και η επάνοδος στο θρόνο, μετά το δημοψήφισμα της 5ης Δεκεμβρίου 1920, του Βασιλέως Κωνσταντίνου. Έτσι δόθηκε η αφορμή για τη μεταστροφή και στο προσκήνιο της πολιτικής των Συμμάχων απέναντι στην Ελλάδα.

Η άγνωστη δράση του Ηλία Δεληγιαννάκη στους Βαλκανικούς Πολέμους

*Ο Ηλίας Δεληγιαννάκης (Φωτογραφία από το αρχείο του Ε.Λ.Ι.Α.) 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Η συμβολή των Κρητών εθελοντών στη διεξαγωγή των Βαλκανικών Πολέμων 1912-13, υπήρξε πολύ σημαντική. Η συμμετοχή τους στην μεγάλη εθνική εξόρμηση εκείνων των ετών είναι μια παράμετρος, που συνήθως την αγνοούμε αν και η αποφασιστική συμβολή των Κρητών με την εγνωσμένη μαχητικότητά τους και τη γενναιότητά τους, συνετέλεσε στην εξασφάλιση της νίκης σε πολλά μέτωπα. Αξίζει κατά συνέπεια η μελέτη, η διερεύνηση και η ανάδειξη αυτής της συμβολής.

Μια από τις περιπτώσεις των Κρητών εθελοντών, είναι και η περίπτωση των αδελφών Μάρκου, Κανάκη και Ηλία Δεληγιαννάκη από την Αργυρούπολη Ρεθύμνης και ιδιαιτέρως του Ηλία Δεληγιαννάκη. Ο Ηλίας Ιωάννου Δεληγιαννάκης ή Βασούλης (1877- 1918), γεννήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 1877. Έδρασε στην επανάσταση των Κρητικών στα 1896. Αργότερα πήρε μέρος ως οπλαρχηγός με δικό του σώμα στο Μακεδονικό αγώνα επί τέσσερα χρόνια. Έδρασε στις περιοχές Μονής Παναγίας Σισανίου, Βιτσίου και Καστανοχωρίων, Μεταμορφώσεως Καστοριάς και τέλος δυτικά της Φλώρινας- Κλεισούρας, στο Βίτσι, όπου, μετά τη μάχη στην περιοχή του χωρίου Ποριάς Καστοριάς στις 4 Φεβρουαρίου 1908, έπαθε πνευμονία και αποσύρθηκε. Εξελέγη «τιμής ένεκεν» βουλευτής Ρεθύμνης, στο καθεστώς της Κρητικής Πολιτείας, για να σταλεί στην Ελληνική Βουλή, αλλά συνελήφθη και κρατήθηκε με άλλους Κρητικούς βουλευτές σε Αγγλικό πολεμικό στη Σούδα.

Όταν κηρύχθηκε ο πρώτος Βαλκανικός Πόλεμος του 1912, κλήθηκε από το Γενικό Επιτελείο, και απεστάλη στη Μακεδονία ως αρχηγός ανεξαρτήτου σώματος με δική του πολεμική σημαία και αγωνίσθηκε έως ότου απελευθερωθεί η Μακεδονία. Ευτύχησε να είναι το σώμα του, μεταξύ των εθελοντικών σωμάτων που απελευθέρωσαν τη Σιάτιστα, μια ημέρα πριν την απελευθερώσει ο ελληνικός στρατός.

Η Ίδρυση του Ευγενιδείου Πλανηταρίου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/889268/article/epikairothta/ellada/idrysh-toy-eygenideioy-planhtarioy

*Ο πολύ μεγάλης αξίας κεντρικός πλανηταριακός προβολέας «Mark IV» της εταιρείας Zeiss ήταν δωρεά του Νίκου Βερνίκου- Ευγενίδη, που ήταν βαφτισιμιός και διάδοχος του Ευγενίδη, και μετά το 1981 ο πρώτος πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος μέχρι τον θάνατό του το 2000.

Σημείωση για τους αναγνώστες: 

Ο εθνικός ευεργέτης Ευγένιος Ευγενίδης, γεννήθηκε στο Διδυμότειχο του Έβρου, 

το 1882 και πέθανε το 1954 

στο Μοντρέ στην Ελβετία.

Γράφει ο κ. ΔΙΟΝΥΣΗΣ Π. ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ*

Λίγα μέτρα μακριά από την πολύβουη Λεωφόρο Συγγρού οι θεατές του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου παρακολουθούν ένα πραγματικά συναρπαστικό υπερθέαμα να εκτυλίσσεται μπροστά στα έκθαμβα μάτια τους.

Ένα δράμα με σκηνικό το Σύμπαν, ηθοποιούς τα φαινόμενα του ουρανού και πλοκή την ιστορία της φύσης. Ένα δράμα, που καμιά περιγραφή, όσο γλαφυρή κι αν είναι, δεν μπορεί να αποδώσει πλήρως. Ένα ταξίδι στη γνώση, που δεν τελειώνει στις εντυπωσιακές προβολές του Πλανηταρίου, αλλά συνεχίζεται και στους άλλους χώρους του κτιριακού συγκροτήματος, όπως είναι η ξεχωριστή Διαδραστική Έκθεση Επιστήμης και Τεχνολογίας, που προσκαλεί τους μικρούς «εξερευνητές» σε έναν περίπατο- έκπληξη. Πρόκειται για ένα ευέλικτο διεπιστημονικό κέντρο με σημαντική αποστολή τη διάχυση των επιτευγμάτων της επιστήμης στο ευρύ κοινό με έναν απλό και κατανοητό τρόπο και να το διαφωτίσει σχετικά με τη φύση της επιστημονικής έρευνας.

«Το Βήμα», η πολιτική και ο πολιτισμός

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=853205

*Το κτίριο στη Χρήστου Λαδά 3, όπου στεγάζονταν τα γραφεία του «Ελευθέρου Βήματος».

Γράφει ο κ. Νίκος Μπακουνάκης

Την Κυριακή 6 Φεβρουαρίου 1922 κυκλοφόρησε το πρώτο φύλλο της εφημερίδας «Ελεύθερον Βήμα», που προσδιοριζόταν ως «μεγάλη καθημερινή πολιτική και οικονομική εφημερίς», για να εκφράσει τις ιδέες και το πρόγραμμα του Κόμματος των Φιλελευθέρων και του Ελευθερίου Βενιζέλου. Έβαζε ταυτόχρονα τα θεμέλια, κυρίως με την εσωτερική του οργάνωση και τον τρόπο παραγωγής του δημοσιογραφικού περιεχομένου του, για τη δημιουργία ενός σύγχρονου εκδοτικού οργανισμού.

Η εφημερίδα εξελίσσεται σ' έναν φιλελεύθερο θεσμό, μέσα από τον οποίο μπορούμε να παρακολουθήσουμε τη γέννηση και την ανάπτυξη μιας εθνικής κουλτούρας Μέσων. Γιατί με το «Ελεύθερον Βήμα» αλλάζει στην Ελλάδα το δημοσιογραφικό παράδειγμα: από ένα μοντέλο απόψεων και μικροπολιτικής σ' ένα μοντέλο ειδήσεων όπου οι θέσεις και οι ιδέες έχουν βαρύνοντα ρόλο.

Αυτά τα χαρακτηριστικά αναπτύσσονται και παγιώνονται μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το πρώτο ελεύθερο μεταπολεμικό φύλλο του «Βήματος», όπως είναι πλέον ο τίτλος της εφημερίδας, κυκλοφορεί στις 12 Μαΐου 1945. Το δεύτερο μεταπολεμικό φύλλο, στις 13 Μαΐου 1945, έχει τίτλο στο κύριο άρθρο του «Να εναρμονίσωμεν την πορείαν μας με τους ρυθμούς των ελευθέρων λαών». Ήταν η δήλωση μιας θέσης για το πού ανήκει η Ελλάδα και ταυτόχρονα η εκδήλωση μιας πολιτικής και κοινωνικής εξωστρέφειας.

Στη Σμύρνη, εννέα χρόνια μετά την καταστροφή

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/888041/article/politismos/vivlio/sth-smyrnh-ennea-xronia-meta-thn-katastrofh

*Η κεντρική λεωφόρος Κεμάλ Ατατούρκ της Σμύρνης σε φωτογραφία του 1931 από τον Χάρη Ιωνικό, αμέσως μετά τη διάνοιξή της «επί των ερειπίων». Είναι λες και η Καταστροφή του ’22 να είχε συμβεί την προηγούμενη χρονιά, όχι εννέα χρόνια πριν.

Γράφει η κ. ΓΙΩΤΑ ΜΥΡΤΣΙΩΤΗ

      «Φθάνω από την Κωνσταντινούπολη με το τραίνο... Έξω από τον σταθμόν Μπασμά Χανέ άλλοτε εβομβούσεν η ζωή. Αριστερά εξετείνετο η τουρκική συνοικία. Δεξιά μου η αρμενική, που διεσχίζετο από τον δρόμο που ελέγετο “το Φαρδύ της Αρμενίας”…  Ανάμεσα από τα ερείπια προσπαθώ να μαντεύσω πού ήτο ο ναός του Αγίου Στεφάνου. Δεν το κατορθώνω. […] …Πλανάται νεκρική σιγή και μόνο οι φωνές από ρακοσυλλέκτες και καραγωγείς που μεταφέρουν μάρμαρα από τα σπίτια και τις εκκλησίες ακούγονται… και κάνουν ακόμη πιο μακάβρια τη σιγή, εκεί όπου γενιές επί γενιών είχαν εργασθεί για να φτιάξουν μια πόλη εύθυμη, γελαστή και δραστήρια»…

Όσα χρόνια κι αν περάσουν, κάθε νέο στοιχείο για τη Σμύρνη είναι αδύνατον να μη προκαλέσει την αναπόληση της ευημερούσας πολιτείας του ελληνισμού και της Ορθοδοξίας που χάθηκε τελεσίδικα ως η τραγικότερη ίσως συνέπεια της Μικρασιατικής Καταστροφής.

Επιζώντες πρόσφυγες δεν υπάρχουν πια, η «πραγματική Σμύρνη έχει γίνει μια νοερή πολιτεία», όπως σημειώνει ο Άγγλος μελετητής της ελληνικής λογοτεχνίας Πίτερ Μάκριτζ, «το σημερινό τουρκικό Ιζμίρ δεν είναι η ίδια πόλη». Παρ’ όλα αυτά η Σμύρνη κατέχει ιδιαίτερη θέση στο συλλογικό μας υποσυνείδητο και οι νέες μαρτυρίες όπως η παραπάνω ενός παλιού Σμυρνιού όχι μόνο συγκινούν αλλά προσθέτουν πολύτιμες πληροφορίες στις μελέτες μιας νέας γενιάς ερευνητών Τούρκων, Ελλήνων και Ευρωπαίων.

14/11/1920: Η ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΔΡΑΜΑΤΙΚΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ

*Η Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών, 

δεν ήταν αρκετή για να κερδίσει τις εκλογές ο Ελ. Βενιζέλος 

 Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

 Στις 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920 υπογράφηκε η Συνθήκη των Σεβρών, η οποία δημιουργούσε τη Μεγάλη Ελλάδα των δύο ηπείρων, της Ευρώπης και της Ασίας, και των πέντε θαλασσών, του Εύξεινου Πόντου, της Προποντίδας, του Αιγαίου Πελάγους, του Κρητικού Πελάγους και του Ιονίου Πελάγους, και υλοποιούσε το όνειρο της Μεγάλης Ιδέας.

Σύμφωνα με τους όρους της Συνθήκης των Σεβρών, μιας θνησιγενούς συνθήκης, που όμως τελικά παρέμειναν νεκρό γράμμα και δεν εφαρμόσθηκαν ποτέ, λόγω των μετέπειτα πολιτικών και στρατιωτικών εξελίξεων, η Τουρκία θα διατηρούσε την Κωνσταντινούπολη, αλλά η Ελλάδα θα έφτανε μέχρι τη Τσατάλτζα και θα προσαρτούσε το μεγαλύτερο τμήμα της Ανατολικής Θράκης, συμπεριλαμβανομένης και της Ευρωπαϊκής ακτής του Ελλησπόντου. Την Κωνσταντινούπολη και την περιοχή των Στενών θα τις διατηρούσαν οι Σύμμαχοι κάτω από τον έλεγχό τους, για την αποτελεσματικότερη προστασία της παγκόσμιας ελευθερίας του εμπορίου. Η Ελλάδα θα διατηρούσε για 5 χρόνια την κατοχή και τη διοίκηση της Σμύρνης και της περιοχής της, αλλά ύστερα από την παρέλευση της πενταετίας οι κάτοικοί της θα μπορούσαν να εκφράσουν με δημοψήφισμα πια τη θέλησή τους να ενσωματωθούν στην Ελλάδα ή να παραμείνουν κάτω από την Οθωμανική κυριαρχία. Τέλος η Τουρκία παραχωρούσε στην Ελλάδα όλα τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, συμπεριλαμβανομένων της Ίμβρου και Τενέδου, και της Δωδεκανήσου, εκτός της Ρόδου, που θα παρέμεινε υπό Ιταλική κατοχή.

Στιγμές πατριωτισμού στο Διδυμότειχο, το 1920…

*Πρωτοσέλιδες φωτογραφίες της εφημερίδα "Πατρίς" από τις πατριωτικές εκδηλώσεις στο Διδυμότειχο, το 1920. Η καμινάδα αριστερά ανήκε στο εργοστάσιο Εμμανούλ Δουλά, στα κατοπινά χρόνια μετατράπηκε σε χειρουργική κλινική του χειρουργού και βουλευτή Ιωάννη Τιρρή.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Αλησμόνητες στιγμές πατριωτισμού έζησε το Διδυμότειχο τις μέρες που ακολούθησαν την απελευθέρωσή του από τον Οθωμανικό ζυγό, το Μάιο του 1920. Ειδικότερα τον Ιούνιο του 1920 σημειώθηκαν κατά τα ρεπορτάζ των εφημερίδων εκδηλώσεις, που υποδαύλισαν το πνεύμα φιλοπατρίας των κατοίκων της πόλης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ολόκληρο τον νομό Έβρου είχαν προωθηθεί στρατιωτικές δυνάμεις, που προπαρασκευάζονταν για την απελευθέρωση της Ανατολικής Θράκης. Στο Διδυμότειχο στα μέσα Ιουνίου είχε εγκατασταθεί το στρατηγείο της Μεραρχίας Ξάνθης, την οποία διοικούσε ο στρατηγός Κωνσταντίνος Μαζαράκης.

Η χώρα χρειάζεται σχέδιο για κρίσεις

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/887126/article/politismos/vivlio/h-xwra-xreiazetai-sxedio-gia-kriseis

*Συγκέντρωση Κούρδων υποστηρικτών του Οτσαλάν στην Αθήνα. Οι κρίσεις (εσωτερικής και εξωτερικής προέλευσης) δεν είναι εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο για την Ελλάδα: Ίμια, ναυάγιο του Express Samina, υπόθεση Οτσαλάν, οδός Νιόβης, πυρκαγιές 2007, ταραχές Δεκεμβρίου 2008 κ.ά.

Γράφει ο κ. ΘΑΝΟΣ Π. ΝΤΟΚΟΣ*

Το βιβλίο του Νικόλαου Παπαναστασόπουλου αποτελεί μια σημαντική συνεισφορά στην ούτως ή άλλως αναιμική ελληνική βιβλιογραφία σε θέματα χειρισμού κρίσεων. Εξετάζει θεσμούς και δομές διαχείρισης κρίσεων (αλλά και εξωτερικής πολιτικής) στο διεθνές/παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο και είναι γραμμένο με τρόπο που να αποτελεί ένα χρήσιμο διδακτικό εγχειρίδιο.

Οι κρίσεις (εσωτερικής και εξωτερικής προέλευσης) δεν είναι εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο για την Ελλάδα: Ίμια (όπου γίνεται εκτενής αναφορά στο βιβλίο), ναυάγιο του Express Samina, υπόθεση Οτσαλάν, οδός Νιόβης, πυρκαγιές 2007, ταραχές Δεκεμβρίου 2008, κ.ά. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η διαχείριση εκτάκτων καταστάσεων στη χώρα μας δεν έγινε με ιδιαίτερα αποτελεσματικό τρόπο. Τα αίτια σε γενικές γραμμές γνωστά: έλλειψη συντονισμού ανάμεσα στις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, περιορισμένη εμπειρία χειριστών, απουσία προεπεξεργασμένων σεναρίων αντίδρασης.