Δευτέρα 2 Ιανουαρίου 2017

1921: ΗΤΑΝ ΑΝΑΓΚΑΙΑ Η ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΡΟΣ ΣΑΓΓΑΡΙΟ ΚΑΙ ΑΓΚΥΡΑ;

*'Ελληνες φτάνουν στο Σαγγάριο και γεμίζουν τα παγούρια τους νερό.... 
Είναι το τέλος μια μεγάλης πορείας 



 Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας


Στις 28 Ιουλίου/ 10 Αυγούστου 1920 υπογράφηκε η Συνθήκη των Σεβρών, η οποία δημιουργούσε τη Μεγάλη Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών και υλοποιούσε το όνειρο της Μεγάλης Ιδέας.
Την ίδια περίοδο η επίσημη Τουρκία αντιδρούσε, η Εθνικιστική οργάνωση του Μουσταφά Κεμάλ δήλωνε ότι ουδέποτε θα αποδεχόταν τους πράγματι αποπνικτικούς όρους της Συνθήκης των Σεβρών, η Γαλλία και η Ιταλία, παρά την υπογραφή της και από αυτές ακούσια όπως ισχυρίζονταν, είχαν αρχίσει παρασκηνιακά τις επαφές τους με τον Κεμάλ για τα δικά τους γεωστρατηγικά συμφέροντα στην περιοχή και ευνοούσαν ενδόμυχα την πλήρη αποτυχία εφαρμογής των όρων της, και η Μεγάλη Βρετανία παρά την υποστήριξη των Ελληνικών θέσεων είχε εγκαταλείψει κάθε στρατιωτική και οικονομική βοήθεια. Παράλληλα ο Ελευθέριος Βενιζέλος αναλάμβανε απέναντι των Συμμάχων τη βαριά υποχρέωση να επιβάλλει τους όρους της συνθήκης, χωρίς καμιά στρατιωτική και οικονομική βοήθεια.
Το δυσμενές αυτό κλίμα επιδείνωσε η ήττα του Βενιζέλου στις βουλευτικές εκλογές της 14ης Νοεμβρίου 1920 και η επάνοδος στο θρόνο, μετά το δημοψήφισμα της 5ης Δεκεμβρίου 1920, του Βασιλέως Κωνσταντίνου. Έτσι δόθηκε η αφορμή για τη μεταστροφή και στο προσκήνιο της πολιτικής των Συμμάχων απέναντι στην Ελλάδα.
*Ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπογράφει τη Συνθήκη των Σεβρών

                Μέσα σ΄ αυτή τη ρευστή και ανήσυχη πολιτικοστρατιωτική κατάσταση η νέα κυβέρνηση είχε την υποχρέωση να επιβάλει δια του πολέμου τους όρους της Συνθήκης των Σεβρών, χωρίς στρατιωτική ή οικονομική βοήθεια των Συμμάχων και τη δηλωμένη αρνητική στάση των. Στα πλαίσια αυτής της υποχρεωτικής πολιτικής και κατόπιν της αποτυχίας της Συνδιάσκεψης του Λονδίνου το Φεβρουάριο του 1921 για εξεύρεση μιας συμβιβαστικής λύσης, η Στρατιά Μικράς Ασίας με νέο Διοικητή τον Αντιστράτηγο Αναστάσιο Παπούλα ανέτοιμη, με προβλήματα σε ανεπαρκές προσωπικό, σε είδη οπλισμού και πυρομαχικών, εφόδια, υλικά, οχήματα και κτήνη, διεξήγαγε επιχειρήσεις το Μάρτιο του 1921 κατά των Κεμαλικών στρατευμάτων, χωρίς σοβαρά αποτελέσματα επί του πεδίου της μάχης. Εξαιτίας της συνεχιζόμενης αρνητικής στάσης του Κεμάλ η κυβέρνηση αποφάσισε την επανάληψη των επιχειρήσεων προς συντριβή των συνεχώς αυξανομένων και ενισχυόμενων Κεμαλικών στρατευμάτων και την κατάληψη της γραμμής.
*Ο αντιστράτηγος Αναστάσιος Παπούλας στη Μικρά Ασία

Εσκί Σεχήρ- Κιουτάχεια- Αφιόν Καραχισάρ, από την οποία διερχόταν και η σιδηροδρομική γραμμή Κωνσταντινούπολης-Βαγδάτης. Μετά από μεγάλη και σοβαρή προετοιμασία και ενίσχυση των Μονάδων με επιστρατευθέν προσωπικό, με είδη οπλισμού και πυρομαχικών, υλικά και εφόδια διαφόρων κατηγοριών, η Στρατιά Μικράς Ασίας από 4ης έως 7ης Ιουλίου 1921 επανέλαβε τις επιθετικές επιχειρήσεις προς επίτευξη των παραπάνω αντικειμενικών σκοπών, που εστέφθησαν από νίκη του Ελληνικού Στρατού.
Η νίκη ήταν μεγάλη από άποψη απωλειών σε προσωπικό και φθορών σε υλικά και μέσα στα Κεμαλικά στρατεύματα, όχι όμως δυστυχώς τεράστιων, όπως εσφαλμένα παρουσιάσθηκαν στην αρχή, ώστε να αναγκάσουν τον Κεμάλ να επιστρέψει στις διαπραγματεύσεις. Το γεγονός των λαμπρών νικών στο πεδίο της μάχης του Ελληνικού Στρατού κατά των στρατευμάτων του Κεμάλ, παρότι απέδειξε την υπεροχή του, δεν επηρέασε τους Συμμάχους, προκειμένου να πιέσουν τον Κεμάλ για συνομιλίες, παρά τις συνεχείς διακηρύξεις τους για ειρήνη στην περιοχή. Αντίθετα η Γαλλία και η Ιταλία, εκτός από την απόσυρση δυνάμεων από την Κιλικία και τη Δυτική Μικρά Ασία αντίστοιχα, ενίσχυαν τον Κεμάλ με σύγχρονα είδη οπλισμού και πυρομαχικών και άλλα αναγκαία μέσα. Η Στρατιά μπροστά στη διαγραφόμενη πολιτική και στρατιωτική κατάσταση ζήτησε παραπέρα οδηγίες.
*Από το χώρο εκτέλεσης των έξ στο Γουδί. Ο τάφος του Νικόλαου Θεοτόκη
  
ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΣΤΡΑΤΙΑΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ

                 Η Κυβέρνηση πληροφορήθηκε τις ανακριβείς αναφορές για συντριβή των Κεμαλικών στρατευμάτων από τον Υπουργό Στρατιωτικών Νικόλαο Θεοτόκη, που εκείνη την περίοδο βρισκόταν στην περιοχή των επιχειρήσεων. Ήταν μια σημαντική νίκη της Στρατιάς, αλλά στο τακτικό πεδίο και όχι στο στρατηγικό. Η έκπληξη της Κυβέρνησης λογικό ήταν να είναι δυσάρεστη, πλην όμως μείωνε αυτήν η αναφορά της Στρατιάς ότι υπήρχε η δυνατότητα για συνέχιση της εκστρατείας προς Άγκυρα, καθόσον το ηθικό των ανδρών και η ορμή των Μονάδων ήταν τέτοια, ώστε η καταδίωξη των Κεμαλικών στρατευμάτων προς Άγκυρα εκτιμάτο ως κατορθωτή και χρήσιμη από τακτικής και στρατηγικής άποψης. Άλλωστε το στρατηγικό αυτό σχέδιο είχε μελετηθεί και παλαιότερα από την στρατιωτική ηγεσία επί κυβέρνησης Ελ. Βενιζέλου και δεν εμφανιζόταν για πρώτη φορά. Παρά ταύτα ο Πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης, διαισθανόμενος το μέγεθος του έργου και της ευθύνης της Κυβέρνησής του, αποφάσισε να μεταβεί στην Κιουτάχεια, προκειμένου να έλθει σε προσωπική συνεννόηση με το Διοικητή της Στρατιάς για να γνωρίσει από κοντά τη στρατιωτική κατάσταση, τις αντιλήψεις και τις εκτιμήσεις της Στρατιάς, την αναγκαιότητα της συνέχισης της εκστρατείας και τη δυνατότητα της εκτέλεσης αυτής καθώς και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.
*Ο πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης με τον βασιλέα Κωνσταντίνο στο Μικρασιατικό μέτωπο

                Προτού η Κυβέρνηση μελετήσει την πολιτική όψη του προβλήματος με βάση τη δημιουργηθείσα στρατιωτική κατάσταση, μετά τις νικηφόρες επιχειρήσεις του Ιουλίου 1921, χρειαζόταν να γνωρίσει σαφώς, απεριφράστως και κατηγορηματικώς εάν η κατάσταση ήταν τέτοια, ώστε να αποτελέσει ασφαλή βάση για τις επόμενες πολιτικές ενέργειες, δηλαδή ο εχθρός είχε περιέλθει σε τέτοια στρατιωτική αδυναμία, που να επιτρέπει τη Στρατιά να αισθάνεται στο εξής ασφαλής στην κατεχόμενη περιοχή, εάν η θέση  αυτής απέβη τόσον ασφαλής, ώστε η Κυβέρνηση να προβεί σε βαθμιαία απόλυση των παλαιότερων κλάσεων της υπό τα όπλα εφεδρείας και σε περίπτωση, κατά την οποία η απάντηση στα δύο πρώτα ερωτήματα ήταν αρνητική τί έπρεπε να γίνει στη συνέχεια.
                Η απάντηση της Στρατιάς στα δύο ερωτήματα, βασισμένη απόλυτα στην πραγματικότητα, ήταν απερίφραστα και κατηγορηματικά αρνητική. Ως προς το τρίτο ερώτημα  η γνώμη του Επιτελείου της Στρατιάς ήταν ότι επιβαλλόταν η καταδίωξη των Κεμαλικών στρατευμάτων προς την Άγκυρα, προκειμένου να συντριβούν οι εχθρικές δυνάμεις και να καταστραφούν οι βάσεις ανεφοδιασμού των, που βρίσκονταν στην περιοχή της Άγκυρας. Η Στρατιά είχε μελετήσει σε βάθος όλους τους παράγοντες και πίστευε ότι είχε τη δυνατότητα επιτυχούς εκτέλεσης της εκστρατείας και εκτιμούσε ότι ως προς τη δύναμη, δηλαδή το προσωπικό, τα διατιθέμενα μέσα, την οργάνωση, την πολεμική ορμή και το ηθικό, υπερείχε απόλυτα του εχθρού. Τα μοναδικά προβλήματα αναφέρονταν στο φτωχό οδικό δίκτυο, στην κατάσταση του σιδηροδρομικού δικτύου, μετά τις πιθανές καταστροφές, και στον ανεφοδιασμό των Μονάδων, λόγω της απομάκρυνσης από τις βάσεις Διοικητικής Μέριμνας. Αλλά και τα προβλήματα αυτά επισημάνθηκαν κατά τη σε βάθος μελέτη και βρέθηκαν τρόποι και μέτρα για την αντιμετώπισή τους.
*Από το πολεμικό συμβούλιο της Κιουτάχειας

ΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΚΙΟΥΤΑΧΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΛΗΨΗ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ

                 Όλα εκείνα, από τα οποία θα καταδεικνύονταν η ανάγκη της εκτέλεσης της επιχείρησης, η δυνατότητα της εκτέλεσης αυτής, οι μεγάλες πιθανότητες αποφασιστικής νίκης και τα προσδοκώμενα από αυτήν αποτελέσματα, εξετάσθηκαν και επεξηγήθηκαν  στον Πρωθυπουργό Δημήτριο Γούναρη και στον Υπουργό των Στρατιωτικών Νικόλαο Θεοτόκη. Όλα δε, συνηγορούσαν υπέρ της λήψης απόφασης για τη συνέχιση της εκστρατείας προς την Άγκυρα. Επειδή όμως αναφέρθησαν και τα προβλήματα του οδικού και του σιδηροδρομικού δικτύου και του ανεφοδιασμού, εξαιτίας της απομάκρυνσης από τις βάσεις Διοικητικής Μέριμνας, και υποβλήθηκαν προβληματισμοί για αυτά, ο Πρωθυπουργός ζήτησε έγγραφη απάντηση στα ερωτήματα που είχε θέσει και παρακάλεσε να συγκληθεί Πολεμικό Συμβούλιο το πρωί της 15ης Ιουλίου 1921 στην Κιουτάχεια υπό την Προεδρία του Βασιλέως Κωνσταντίνου, που βρισκόταν στην περιοχή, προκειμένου να συζητηθούν οι προτάσεις της Στρατιάς και να ληφθεί απόφαση για συνέχιση της εκστρατείας ή όχι.
 Κατόπιν αυτού η Στρατιά συνέταξε υπόμνημα, στο οποίο διατυπώνονταν οι σκέψεις της για την εκτέλεση της εκστρατείας προς την Άγκυρα. Τα σημαντικότερα σημεία του υπομνήματος είχαν ως ακολούθως:
                1. Η εκστρατεία αποβλέπει στη διάλυση των Κεμαλικών στρατευμάτων ή στην απομάκρυνση αυτών από το μέτωπο Εσκί Σεχίρ- Αφιόν Καραχισάρ, ώστε η προ αυτού συγκέντρωση να καταστή αδύνατη ή να απαιτήσει μεγάλο χρονικό διάστημα και μέγιστα μέσα, τα οποία προς το παρόν δεν διαθέτει ο εχθρός.
                2. Προς επίτευξη του σκοπού αυτού η Στρατιά πρέπει να εκτελέσει επιδρομές προς την Άγκυρα, να συντρίψει, εφόσον θα συναντήσει, τις εχθρικές δυνάμεις, να διαλύσει τις βάσεις ανεφοδιασμού της Άγκυρας και εάν κατόπιν αυτού ο εχθρός δεν θα υποκύψει, επειδή η παραμονή στην Άγκυρα θα είναι μειονεκτική, να επιστρέψει στο Εσκί Σεχίρ- Αφιόν Καραχισάρ καταστρέφοντας ριζικά τη σιδηροδρομική γραμμή.
                3. Η επιχείρηση προς την Άγκυρα παρουσιάζει δυσχέρειες λόγω της μεγάλης απόστασης Εσκί Σεχίρ και Άγκυρας, μεγαλύτερης των 260 χιλιομέτρων, της κατάστασης των οδών, του αδιάβατου, εκτός των γεφυρών, των ποταμών Σαγγαρίου και Πουρσάκ και της επερχόμενης κατά το Σεπτέμβριο εποχής των βροχών. Οι δυσχέρειες αυτές θα δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στις κινήσεις και στον ανεφοδιασμό.
 4. Εάν κατά την εκστρατεία η Στρατιά συναντήσει τον εχθρό προ του ποταμού Σαγγαρίου και τον συντρίψει, τότε η καταδίωξη προς την Άγκυρα με τμήμα της Στρατιάς δεν θα παρουσιάσει δυσχέρειες. Εάν απεναντίας ο εχθρός υποχωρήσει πέραν του Σαγγαρίου, η Στρατιά θα προχωρήσει ή θα σταματήσει ανάλογα με τις παρουσιαζόμενες μέχρι της στιγμής εκείνης συνθήκες.
Το Πολεμικό Συμβούλιο πραγματοποιήθηκε το πρωί της 15/28ης Ιουλίου υπό την Προεδρία του Βασιλέως Κωνσταντίνου και παρουσία του Πρωθυπουργού,  του Υπουργού των Στρατιωτικών, του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Αντιστρατήγου Βίκτορος Δούσμανη, του Υποστράτηγου Ξενοφώντος Στρατηγού, του Διοικητού της Στρατιάς Μικράς Ασίας και αρμοδίων Επιτελών αυτής.  Ακολούθως ο Επιτελάρχης της Στρατιάς Συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Πάλης παρουσίασε τις προτάσεις αυτής, όπως είχαν καταγραφεί στο κοινοποιηθέν υπόμνημα. Η απόφαση για συνέχιση της καταδίωξης του εχθρού προς την Άγκυρα, όπως οι προτάσεις της Στρατιάς, υπήρξε ομόφωνη. Καμία αντίρρηση ή αντίθετη άποψη δεν εκφράσθηκε από τους παρόντες στη σύσκεψη.
*Η διάβαση του Σαγγαρίου

ΕΠΙΒΑΛΛΟΤΑΝ Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΓΚΥΡΑΣ; ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

 Έχουν γίνει πολλές συζητήσεις και έχουν γραφεί τόμοι για την αναγκαιότητα της εκστρατείας προς την Άγκυρα. Εάν δεν επακολουθούσε η Μικρασιατική Καταστροφή και δεν εγείρονταν ζητήματα ευθυνών γι΄ αυτήν, η μη κατάληψη της Άγκυρας δεν θα εθεωρείτο ως στρατιωτική ήττα της Στρατιάς Μικράς Ασίας και ως εκ τούτου η απόφαση για την εκτέλεση της εκστρατείας δεν θα χαρακτηριζόταν ως αδιανόητη, προδοτική και εγκληματική. Επίσης κατακρίθηκε η απόφαση για την εκστρατεία προς την Άγκυρα, γιατί δεν υπήρχε πλήρης βεβαιότητα για τη νίκη, αλλά σε ποιον πόλεμο η νίκη είναι βέβαιη εκ των προτέρων;
Αλλά ποία ήταν η στρατιωτική και πολιτική κατάσταση στη Μικρά Ασία, μετά τις νικηφόρες επιχειρήσεις του Ιουλίου 1921;
                1. Η Στρατιά Μικράς Ασίας, μετά την αναπλήρωση σε μικρό χρονικό διάστημα των μικρών απωλειών στο προσωπικό, με υψηλό ηθικό και επιθετική ορμή, λόγω των νικηφόρων επιχειρήσεων του Ιουλίου, εκτιμάτο ότι ήταν αξιόμαχη και ικανή να διεξάγει την εκστρατεία προς την Άγκυρα και να επιτύχει τον επιδιωκόμενο σκοπό. Απεναντίας μια παράταση της κατάστασης και απραξία θα είχε δυσμενή επίδραση στο ηθικό του προσωπικού των Μονάδων.
                2. Τα Κεμαλικά στρατεύματα υπέστησαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων σοβαρές απώλειες σε προσωπικό και ζημιές σε υλικά και μέσα, πλην όμως κατόρθωσαν να υποχωρήσουν, χωρίς να συντριβούν. Η αδυναμία διεξαγωγής επιχειρήσεων θα ήταν παροδική, γιατί σε κάποιο χρονικό διάστημα θα αναπλήρωνε το προσωπικό από στρατολογία και τα μέσα και υλικά από τις προμηθεύτριες Σοβιετική Ένωση, Γαλλία και Ιταλία. Παράλληλα ο Κεμάλ αντιμετώπιζε και σοβαρά προβλήματα μέσα στο στράτευμά του και θα έδινε, κάτω από δύσκολες συνθήκες, τον υπέρ πάντων αγώνα στα προ της Άγκυρας υψώματα, τα οποία αποτελούσαν το τελευταίο προπύργιο, όπως επεσήμανε σε διαταγή του προς τις Μονάδες. Η κατάληψη της πρωτεύουσας του Άγκυρας και η καταστροφή των βάσεων ανεφοδιασμού θα επέφερε και την ολοσχερή εξαφάνιση της Εθνικιστικής Οργάνωσής του.
                3. Η αντίστοιχη προς τη στρατιωτική πολιτική κατάσταση την ίδια χρονική περίοδο δεν είχε παρουσιάσει καμιά μεταβολή, παρά τις νικηφόρες επιχειρήσεις της Στρατιάς Μικράς Ασίας τον Ιούλιο του 1921. Ο Κεμάλ παρά την ήττα του δεν προέβη σε καμία πρόταση για ανακωχή ή διαπραγμάτευση, αλλά ούτε και Συμμαχικές Δυνάμεις ενδιαφέρθηκαν, απεναντίας μάλιστα η Μεγάλη Βρετανία ενθάρρυνε για αποπεράτωση του νικηφόρου έργου, που είχε αρχίσει. Μία όμως κατάληψη της Άγκυρας και διάλυση των Κεμαλικών στρατευμάτων ή εκδίωξη των διαλυμένων στρατευμάτων Ανατολικότερα της Άγκυρας θα ενδυνάμωνε τη διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας και θα άλλαζε υπέρ της τη στάση και συμπεριφορά των Συμμάχων στην επίλυση του Μικρασιατικού ζητήματος.
 *Ο δραματικός επίλογος: Η προσφυγιά, οι θάνατοι, η εγκατάλειψη της Ιωνίας

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός ότι η Κυβέρνηση του Γούναρη τον Ιούλιο του 1921 βρέθηκε σε πάρα πολύ δύσκολη θέση, όταν αποφάσιζε την εκστρατεία προς την Άγκυρα, με σκοπό τη συντριβή των εχθρικών δυνάμεων, προκειμένου να εξαναγκάσει τον Κεμάλ να προσέλθει στις διαπραγματεύσεις για την εξεύρεση λύσης και αποκατάσταση της ειρήνης. Η Κυβέρνηση εκτός από την απόφαση αυτή, είχε να επιλέξει είτε τη διατήρηση της κατεχόμενης περιοχής, είτε τη διατήρηση της οριζόμενης γραμμής από τη Συνθήκη των Σεβρών. Και στις δύο όμως περιπτώσεις θα αφήνονταν ανενόχλητος ο Κεμάλ να αναπληρώσει τις απώλειες στο προσωπικό και στα μέσα, υλικά και στα εφόδια και να επιτεθεί κατά της αραιάς διάταξης της Στρατιάς Μικράς Ασίας. Ασφαλώς δεν συνεζητείτο η περίπτωση της εκκένωσης της Μικράς Ασίας, γιατί θα εξαφανίζονταν οι χριστιανικοί πληθυσμοί από τα Κεμαλικά στρατεύματα και τις ορδές των ατάκτων και των Τσετών.
 Η παροδικότητα της στρατιωτικής αδυναμίας του Κεμάλ, η δυσχερής εσωτερική του κατάσταση και η δυνατότητα της Στρατιάς Μικράς Ασίας για την εκστρατεία προς την Άγκυρα, όπως αναλύθηκε, καθιστούσαν την επιχείρηση αναγκαία, γιατί παρείχε μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας. Όπως προκύπτει μάλιστα από τα αρχεία της Στρατιωτικής Ιστορίας της Τουρκίας ο Κεμάλ είχε περιέλθει σε πολύ δύσκολη θέση και ετοιμαζόταν να διατάξει την εγκατάλειψη των προ της Αγκύρας υψωμάτων και την υποχώρηση των Μονάδων του, όταν πληροφορήθηκε την παύση της επίθεσης και την έναρξη της σύμπτυξης τον Μονάδων της Στρατιάς Μικράς Ασίας. Μία μάχη που κρίθηκε για λίγο χρόνο και άλλαξε το ρουν της νεώτερης ιστορίας της Ελλάδας.


Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας



ΠΗΓΕΣ
1. «Η εκστρατεία της Μικράς Ασίας» της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού.
2. «Η Ελλάδα εις την Μικράν Ασίαν» του Υποστρατήγου Ξενοφώντος Στρατηγού, Υπαρχηγού Γενικού Επιτελείου.
   

21 σχόλια:

  1. Μαντας Ινδιανος
    Τι να πεις ; η Μικρασιατική εκστρατεία έμοιαζε με τον Β Καρχηδονιακό πόλεμο... η Ιστορία επαναλαμβάνεται ως τραγωδία ή ως φάρσα . Εν προκειμένω το πρώτο.. .

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Vassilios Kazakidis
    Επισημαίνω ότι η επιχείρηση έγινε μόνον από τον ελληνικό στρατό και την συναίνεση αλλά όχι την συμμετοχή των Άγγλων, ενώ οι άλλοι "σύμμαχοι" είχαν πάψει να είναι σύμμαχοι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Spiros Melas
    Σε αυτόν τον πόλεμο που είχε αρχή και χωρίς τέλος που μας έσπρωξε ο Βενιζέλος από πού είχε τις εγγυήσεις για τη Νίκη?
    Κατά τη γνώμη τη δική μου εκεί που είχαν φτάσει τα πράγματα η εκστρατεία για την Άγκυρα ήταν μονόδρομος για να επικρατήσησουμε και να σταθεροποιηθουμε πλήρως, γιατί ο Κεμάλ θα έκανε βιαιη επιστράτευση και αν δεν ήταν το 21 η το 22 κάποια στιγμή θα γινόταν αυτό που έγινε το 22 μπορεί 2. 3 Χρόνια μετά. Η άλλη λύση ήταν η αποχώρησή προ του λουτρού αίματος που είπε ο πρίγκιπας Αντρέας. Μπορεί να ακούγεται κυνικό αλλά αυτές οι λύσης ήταν τα άλλα ήταν μέτρια, _
    _το σχέδιο ήταν του επιτελαρχη Σαριγιανη άρεσε στο Γούναρη και στο Θεοτόκη μάλλον αρνητικός ο Παπουλας Όσο για το σχέδιο κονδύλης το έβλεπε λάθος τη διαβάση απο την αρμύρα έρημο , το άλλο που φαίνονταν δύσκολο αλλά είχε πίσω του τη σιδηροδρομική γραμμή για γρήγορο ανεφοδιασμό Ίσως ήταν καλύτερο ,-
    - Πάντος στη δίκη τον εξ τότε θα χώραγε και ο Παπουλας τον είχε συλλαβή ο Πάγκαλος αλλά τότε ήτα δίκη εκδίκασης θα έπρεπε να πέσουν και κεφάλια στρατιωτικών έγινε μια προσπάθεια το 23 αλλά ήταν τότε κυβέρνηση και σταμάτησαν όλα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Kostas Patialiakas
    Κύριε Σπύρο συμφωνώ απόλυτα μαζί σας ότι η εκστρατεία προς την Άγκυρα ήταν μονόδρομος. Ήδη από το Φεβρουάριο του 1920 με Πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο άρχισε η αλλαγή της στάσης υπέρ του Κεμάλ στο Μικρασιατικό της Γαλλίας και Ιταλίας, λόγω των ιδικών τους οικονομικών και στρατηγικών συμφερόντων τους στην περιοχή και της αντίδρασής των προς τα αντίστοιχα Βρετανικά. Και τίθεται το ερώτημα γιατί αμέσως μετά την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών προσέφυγε τη 14η Νοεμβρίου 1920 σε βουλευτικές εκλογές; Κάλλιστα με την επονομαζόμενη Βουλή των Λαζάρων, της οποίας η θητεία είχε λήξει το τέλος του Μαΐου 1919, θα μπορούσε να συνεχίσει τη διακυβέρνηση της χώρας. Για να καρπωθεί τα επιτεύγματα του, γραπτά κείμενα της Συνθήκης των Σεβρών, που για να εφαρμοσθούν θα χρειαζόταν η συντριβή των Κεμαλικών στρατευμάτων ή να αποφύγει τα επερχόμενα δεινά. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι το ίδιο χρονικό διάστημα είχε αρχίσει η οικονομική και στρατιωτική βοήθεια της Σοβιετικής Ένωσης προς τον Κεμάλ. Για τις εκλογές της 20ης Νοεμβρίου μπορείτε να διαβάσετε κείμενό μου, που έχει αναρτηθεί στο παρόν ιστολόγιο προ 20ημέρου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ρενιερης Ιωαννης
    Aπο στρατιωτικης προετοιμασιας, ανεφοδιασμου και αριθμητικης ισχυος η επιχειρηση προελασης προς Αγκυρα ηταν καταδικασμενη. Θυμαμαι μικρος που διαβαζα για το θεμα αυτο που ειπε ο γαλλος Κλεμανσω πως "εσεςι για να κερδισετε αυτη την επιχειρηση θελετε 32 μεραρχιες"...δεν τις εχετε. (Αν δεν κανω λαθος συνολικα ειχαμε 19). Οταν στο τελευαταιο σταδιο της επιχειρησης καλειται 1 στρατιωτης να καλυψει 200-300 μετρα μετωπου τοτε τι λεμε.. Οσο για τη σιδηροδρομικη γραμμη των εκατονταδων χιλιομετρων σε δικτυο θα ταν ευκολα αραγε να φυλαχτει ικανοποιητικα???

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Spiros Melas
    Η αραμπαδες και τα αυτοκίνητα θα έπρεπε να διασχίζουν εχθρικό έδαφος μέσα σε έρημο με πολύ μεγάλη περιφρούρηση .Η επίταση έγινε από τα άκρα , ενώ με τη σιδηροδρομική γραμμή αποπίσω για ανεφοδιασμό θα έπρεπε να γίνει από το κέντρο Ήταν επιπόλαια σχεδιασμένη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ρενιερης Ιωαννης
    εεε στις επιθετικες κινησεις παντα υπαρχουν δυο σχολες απο τα ελαχιστα που γνωριζω...ή κατα μετωπο...ή απο τα πλαγια (λαβιδα). Αυτο βεβαια προυθοθετει να γνωριζεις ποσος που και πως ειναι ο εχθρος..και οχι στο περιπου. Μαλλον στο περιπου γνωριζαμε τοτε...ειναι και αυτος ενας παραγοντας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Kostas Patialiakas
    Η αναλογία των δυνάμεων και μέσων δεν ήταν τόσο μεγάλη υπέρ των Κεμαλικών στρατευμάτων, που να καθιστούσε απαγορευτική την εκστρατεία. Ασφαλώς και μετά την αποτυχία της εκστρατείας προς την Άγκυρα η κατάσταση με την πάροδο του χρόνου χειροτέρευε τη θέση της Ελλάδας. Η μεγάλη ανάπτυξη του μετώπου αμύνης το 1922 μέγιστο μειονέκτημα. Σοβαρά πολιτικά και στρατιωτικά λάθη σε συνδυασμό με την ουσιαστική ενίσχυση του Κεμάλ (οικονομική, στρατιωτικη και υλική βοήθεια από Σοβιετική Ένωση, Γαλλία και Ιταλία, αλλά και εγκατάλειψη της Ελλάδας από Βρετανία) επέφεραν την καταστροφή. Μην μας διαφεύγει, όπως προκύπτει από Τουρκικά αρχεία, οτι ο Κεμάλ βρισκόταν στα πρόθυρα της υποχώρησης, όταν άρχιζε η σύμπτυξη της Στρατιάς Μικράς Ασίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. θεόδωρος Βατσάλης
    Σε αυτόν τον πόλεμο χάσαμε πολλές ευκαιρίες που δώσανε την ευκαιρία στους Τούρκους να αποθρασυνθούν και να δείξουν την ωμότητα τους ενώ στην πραγματικότητα είναι όχλος που τρομοκρατείται με ένα παραμικρό τράνταγμα.Μία από αυτές ήταν η καθυστέρηση των επιχειρήσεων στη Μικρά Ασία για εςννιά μήνες από τον Ιούνιο 1920 έως το Μάρτιο του 1921που έδωσε την ευκαιρία στον Κεμάλ να οργανώσει τακτικό στρατό.Ασφαλώς και χρειαζόταν η εκστρατεία αλλά αποφασίστηκε πολύ καθυστερημένα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Soula Giannakidou
    Kυριοι θεωρω οτι σημασια εχει το αποτελεσμα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. θεόδωρος Βατσάλης
    kαι ποιός το προκάλεσε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Kostas Patialiakas
    Το σχέδιο επίθεσης προέβλεπε επίθεση κατά μέτωπο, μετά τη βιαία διάβαση του Σαγγαρίου ποταμού, γιατί εκτιμάτο ότι ο Κεμάλ θα αμυνόταν στα Ανατολικά του ποταμού εκμεταλλευόμενος και το κώλυμα, και υπερκερωτικός ελιγμός από τα αριστερά της εχθρικής διάταξης με το Β΄ Σώμα Στρατού. Η βραδύτητα της προέλασης της Στρατιάς αποκάλυψε τις προθέσεις της και έδωσε τον απαιτούμενο χρόνο αναπροσαρμογής της αμυντικής διάταξης των Κεμαλικών στρατευμάτων. Μετά από αυτό απέτυχε ο αιφνιδιασμός και η επίθεση κατά της εχθρικής αμυντικής τοποθεσίας έγινε κατά μέτωπο, που συνεπάγεται δυσκολίες και μεγάλες απώλειες κ.λ.π.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ρενιερης Ιωαννης
    Nομιζω η μαχη στο Καλε Γκροτο ηταν η καθοριστικη....αν δεν κανω λαθος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Kostas Patialiakas
    Έχετε απόλυτο δίκιο κύριε Θεόδωρε. Δυστυχώς ο Βενιζέλος είχε εκτιμήσει εσφαλμένα το Εθνικιστικό κίνημα του Κεμάλ και την όλη πολιτική, στρατιωτική και διπλωματική κατάσταση. Μάλιστα είχε δηλώσει στους Συμμάχους ότι χωρίς καμία στρατιωτική και οικονομική βοήθεια θα συνέτριβε τα Κεμαλικά στρατεύματα. Έπρεπε να απαιτήσει τουλάχιστον την οικονομική βοήθεια και τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων από την άνοιξη του 1920, προ της συγκρότησης τακτικού στρατού από τον Κεμάλ και της σταδιακής ενίσχυσής του από τη Σοβιετική Ένωση και τη Γαλλία και Ιταλία. Με την εκλογική του ήττα παρέδωσε << την καυτή πατάτα >> στους αντιπάλους του, που και αυτοί έκαναν τραγικά στρατιωτικά και πολιτικά λάθη, που κατέξηξαν στη Μικρασιατική Καταστροφή. Η επάνοδος στο θρόνο του Βασιλέως Κωνσταντίνου έδωσε την αφορμή για την αλλαγή της στάσης των Συμμάχων, η οποία διαφαινόταν από το Φεβρουάριο του 1920 για τους ιδικούς τους λόγους. Τα λάθη όμως πληρώνονται και ορισμένες φορές πολύ ακριβά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Ρενιερης Ιωαννης
    Kυριο συνθημα των αντιπαλων του Βενιζελου...δηλ του φιλομοναρχικου κομματος της αντιπολιτευσης υπο το Δ.Γουναρη ηταν ΘΑ ΣΑΣ ΦΕΡΟΥΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΑΣ ΠΙΣΩ. τελικα εγινε το αντιθετο...τα πηγαν ακομη πιο μακρια. 10 χρονια πολεμουσαν οι Ελληνες. Ο Δημητριος Γουναρης που ανηκε πριν στο κομα των ριζοσπαστων μεταρρυθμιστων που λογω της ορμητικοτητας του θαρρους και του "θρασους" τους αποκαλουσαν Ιαπωνες...αυτα βεβαια πριν το Α παγκοσμιο εννοειται και τους βαλκανικους αν δεν με απατα η μνημη μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Kostas Patialiakas Στη πρώτη 10ετία του 20ου αιώνα έδρασαν οι <>. Ο Γούναρης πάντως επεδίωκε την απόλυση κάποιων παλαιών κλάσεων, όπως γράφω στο κείμενο, αλλά η στρατιωτική κατάσταση το απαγόρευε. Πάντοτε υπάρχει στην πολιτική σκηνή απόσταση, μεγάλη ή μικρή, μεταξύ των προεκλογικών υποσχέσεων και των πράξεων της μετεκλογικής κυβέρνησης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Kostas Patialiakas
    'Ολοι, άλλοι πολύ και άλλοι περισσότερο για να είμαστε αντικειμενικοί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Soula Giannakidou
    Kαλημερα, φυσικα παντα λιγο η πολυ φταινε και οι δυο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Kostas Patialiakas
    Ναι στην περίπτωσή μας. Καλημέρα σας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. To άρθρο του Αντιστράτηγου ε.α. Κ. Πατιαλιάκα ,όσον αφορά την διπλωματική ιστορία πριν την διεξαγωγή των επιχειρήσεων προς τον Σαγγάριο και την Άγκυρα, έχει πολλά κενά και παραλείψεις. Προφανώς δεν θέλω να θίξω τον στρατηγό, αλλά να υπάρξει ένας γόνιμος διάλογος και στο τέλος να συμφωνήσουμε σε τι φταίξαμε σαν λαός και καταλήξαμε από νικητές ηττημένοι, ώστε τα παθήματα να μας γίνουν μαθήματα.
    Το πιο πάνω ερώτημα με απασχόλησε πάρα πολλά χρόνια και τις απόψεις μου αλλά και τα επίσημα κείμενα, τα δημοσίευσα στο βιβλίο μου που εκδόθηκε πριν ένα μήνα από τις εκδόσεις Πελασγός με τίτλο “Ο Ε. Βενιζέλος και οι εκλογές του 1920. Τα παθήματα έγιναν μαθήματα; “
    Θα αναφέρω ένα μικρό χρονικό της εποχής εκείνης.
    Την 1η Νοεμβρίου 1920έγιναν εκλογές τις οποίες έχασε ο Ε. Βενιζέλος και της κέρδισε η Ηνωμένη Αντιπολίτευση( Γούναρης –Στράτος κλπ). Μην μου πει κανένας, όπως κυκλοφορεί, ότι ο Ε. Βενιζέλος πήρε περισσότερες ψήφους αλλά λόγω του εκλογικού συστήματος έχασε, διότι ο Βενιζέλος δέκα μέρες μετά τις εκλογές δήλωσε εγγράφως ότι πήρε 45% περίπου.
    Στην συνέχεια στις 22 Νοεμβρίου 1920 έγινε δημοψήφισμα για την επαναφορά του βασιλιά Κωνσταντίνου στην Ελλάδα, το οποίο ο Κωνσταντίνος κέρδισε πανηγυρικά .
    Πρέπει να τονίσουμε ότι το δημοψήφισμα έγινε χωρίς να βγουν τα επίσημα αποτελέσματα και συνεπώς πριν συνέλθει η Βουλή. Ο νοών νοήτω.
    Δύο ημέρες πριν το δημοψήφισμα η Αγγλία, η Γαλλία και Ιταλία “σύμμαχοι” της Ελλάδος μέχρι εκείνη την στιγμή, έστειλαν τελεσίγραφο στην Ελληνική Κυβέρνηση αναφέροντας ότι αν ο Ελληνικός λαός επαναφέρει τον Κωνσταντίνο, παύουν να είναι σύμμαχοι της Ελλάδος.
    Από πού προκύπτει συνεπώς ότι η Αγγλία ήταν με το μέρος μας, όταν και ο πρωθυπουργός της χώρας αυτής μας έστειλε το πιο πάνω τελεσίγραφο;
    Το αποτέλεσμα των εκλογών και του δημοψηφίσματος , προφανώς ήταν η βούληση του Ελληνικού λαού και οι ηγέτες της Ηνωμένης Αντιπολίτευσης πίστευαν ότι έπρεπε αυτή να γίνει σεβαστή από τις Μεγάλες Δυνάμεις.Δυστυχώς τα ίδια λέμε και σήμερα. Οι μεγάλες δυνάμεις πάντοτε έχουν άλλο θεό.
    Στις 13 Ιανουαρίου 1921 ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Μπριάν εν ονόματι της Αγγλίας ,Γαλλίας και Ιταλίας κάλεσε την Ελλάδα να παρευρεθεί στο Λονδίνο στις 8 Φεβρουαρίου 1921 για να αναθεωρηθεί η Συνθήκη των Σεβρών, την οποία είχαν υπογράψει στις 28 Ιουλίου 1920.
    Πού την είδατε την φιλική στάση της Αγγλίας; Τα γραπτά μετράνε και όχι τα συναισθήματα ή οι υποθέσεις που συνήθως εμείς οι Έλληνες κάνουμε.
    H πατρίδα μας αγνόησε την θέληση των Μεγάλων και η κάθοδος στον Άδη είχε αρχίσει επισήμως, για τον Μικρασιατικό Ελληνισμό και τους Έλληνες της Ανατολικής Θράκης. Ευτυχώς που δεν χάσαμε και την δυτική.
    Θα αναφέρω και τις απόψεις τριών ηγετών της τότε εποχής.
    ΟW. ChurchillστοβιβλίοτουTHEWORLDCRISIS, VOLUMEIV, THEAFTERMATH 1919-1922 αναφέρειότιοινικητέςτων εκλογών του 1920 δεν εγκατέλειψαν την Μ. Ασία διότι το θεώρησαν υποτιμητικό για τους εαυτούς τους, αλλά και ότι αυτό θα ήταν θανάσιμο (fatal) για την δημοτικότητά τους. Βλέπε δηλαδή πολιτικό κόστος.
    Ο Ι. Μεταξάς απόρριψε την πρόταση που του έγινε να ηγηθεί της εκστρατείας και συμβούλεψε την κυβέρνηση (Γούναρης κλπ) ότι έτσι όπως είχαν εξελίχθη τα πράγματα έπρεπε να εγκαταλείψει η Ελλάδα την Μ. Ασία.
    Τέλος ο Ε. Βενιζέλος στην πρώτη του επιστολή προς τον Π. Δαγκλή που δημοσιεύτηκε στον τύπο αναφέρει ότι “έτσι όπως έχουν εξελιχθεί τα γεγονότα η στρατιωτική νίκη που θα υποτάσσει τους Τούρκους στην θέληση της Ελλάδος αποκλείεται απολύτως για όποιον έχει ακόμα σώας τας φρένας του”.
    Για το θέμα αυτό μπορούμε να μιλάμε ώρες ατελείωτες.
    Τα πιο πάνω είναι ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο μου “Ο Ε. Βενιζέλος και οι εκλογές του 1920. Τα παθήματα έγιναν μαθήματα;”. Εκδόσεις Πελασγός 2016 που πωλείται και στα βιβλιοπωλεία ΠΟΛΙΤΕΙΑ και ΙΑΝΟΣ. Στο βιβλίο αναφέρονται όλες οι πηγές των πιο πάνω ώστε να παγιώνεται το αξιόπιστο των γραφομένων.
    ΝΙΚΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ nvasiliou2@gmail.com

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Kostas Patialiakas
    Κύριε Βασιλείου διάβασα με ιδιαίτερη προσοχή το σχόλιό σας για την ανάρτηση του κειμένου μου και έχω τις ακόλουθες απαντήσεις:
    1. Σε ένα μικρό κείμενο δεν ήταν δυνατόν να αναπτύξω την υφιστάμενη διπλωματική και πολιτική κατάσταση της περιόδου εκείνης. Αναπτύχθηκε η αναγκαιότητα της διεξαγωγής των επιχειρήσεων από στρατιωτικής μόνο πλευράς προς το Σαγγάριο και Άγκυρα. Επομένως δεν ευσταθεί η άποψή σας για κενά και παραλείψεις στο κείμενο.
    2. Στο κείμενό μου γράφω για τους Συμμάχους: << Η Μεγάλη Βρετανία παρά την υποστήριξη των Ελληνικών θέσεων είχε εγκαταλείψει κάθε στρατιωτική και οικονομική βοήθεια >>, << Έτσι δόθηκε η αφορμή για τη μεταστροφή και στο προσκήνιο της πολιτικής των Συμμάχων απέναντι στην Ελλάδα >>. Από αυτά τα αποσπάσματα δεν συμπεραίνεται ότι ισχυρίζομαι για ευνοϊκή στάση της Βρετανίας απέναντι της Ελλάδας. Ασφαλώς από το παρασκήνιο η Βρετανία ευνοούσε τις επιχειρήσεις της Ελλάδας, γιατί έτσι υποστήριζε τα πολιτικά, στρατηγικά και οικονομικά συμφέροντά της στην περιοχή ( Στενά, Αιγαίο, Μουσούλη κ.λ.π. ). Αυτό αποδεικνύεται και από τις συχνές επισκέψεις Ελλήνων αξιωματούχων στο Λονδίνο και τις διαπραγματεύσεις για σύναψη δανείων με τράπεζες και οίκους της Βρετανίας, ανεξάρτητα αν δεν είχαν αίσιο αποτέλεσμα.
    3. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος εγνώριζε από την άνοιξη του 1920 ότι επιβαλλόταν η διεξαγωγή επιχειρήσεων στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας για ήττα και καταστροφή των Κεμαλικών στρατευμάτων, προκειμένου να προσέλθει σε διαπραγματεύσεις για ειρήνη. Δεν του το επέτρεπαν όμως οι Σύμμαχοι για τους δικούς τους λόγους τους.
    4. Τα αποτελέσματα των εκλογων και του δημοψηφίσματος είχαν ανακοινωθεί και δεν είχαν αμφισβητηθεί από τον Βενιζέλο, παρότι στο δημοψήφισμα διαπιστώθησαν νοθείες. Για το Μεταξά και άλλα θέματα είναι γνωστά για όσους έχουν μελετήσει τα γεγονότα της Μικρασιατικής Εκστρατείας και επομένως περιτεύει κάθε αναφορά. Για τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920 στο ιστολόγιο του Παντελή υπάρχει ανάλογο κείμενό μου, το οποίο μπορείτε να το βρείτε και να το σχολιάσετε.
    Καλοτάξιδο το βιβλίο σας με πολλές εκδόσεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...