Το πραξικόπημα του ταξιάρχου Δ. Ιωαννίδη

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/1042698/gallery/epikairothta/politikh/pra3ikophma-toy-ta3iarxoy-d-iwannidh

*Γ. Παπαδόπουλος και Δ. Ιωαννίδης σε ανέφελες μέρες. Η ανάληψη της εξουσίας από τον δεύτερο οδήγησε στη σκλήρυνση του καθεστώτος. Φωτό ΑΦΟΙ ΦΛΩΡΟΥ

Του κ. ΣΩΤΗΡΗ ΡΙΖΑ*

Όπως συμβαίνει συχνά σε περιπτώσεις πολιτικών ανοιγμάτων εκ μέρους αυταρχικών καθεστώτων, το εγχείρημα του Γεωργίου Παπαδόπουλου το 1973 προκάλεσε αμφίπλευρες πιέσεις τόσο από αυτούς που το θεωρούσαν ανεπαρκές όσο και από αυτούς που το θεωρούσαν ανεπιθύμητο και επικίνδυνο.

Στην πρώτη κατηγορία ανήκε η μεγαλύτερη μερίδα του πολιτικού κόσμου και οι φοιτητές που θα καταλάμβαναν το Πολυτεχνείο τον Νοέμβριο του 1973. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκε μεγάλη μερίδα του στρατού, η οποία και θα προχωρούσε στο πραξικόπημα που ανέτρεψε τον Παπαδόπουλο και την κυβέρνηση Μαρκεζίνη τον Νοέμβριο του 1973.

Κύριος εκφραστής της δυσαρέσκειας του στρατού ήταν ο ταξίαρχος Δημήτριος Ιωαννίδης. Ανήκε στον στενό κύκλο των πρωταιτίων του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967 και ήταν ο μόνος από την ηγετική ομάδα που δεν ανέλαβε οποιοδήποτε κυβερνητικό αξίωμα. Σταδιακά, θα εξελισσόταν επίσης στον μόνο από την ηγετική ομάδα που ήταν σε θέση να βρίσκεται σε καθημερινή επαφή με τους αξιωματικούς και να αντιλαμβάνεται τις ροπές και τη δυσαρέσκεια που αναπτυσσόταν εντός του σώματος των αξιωματικών.

Μανώλης Φατσέας, ο ιστορικός φωτογράφος των Κυθήρων

*Το σημαντικό λεύκωμα

*Μια έκδοση, που αξίζει

να βρει μιμητές σε όλη της Ελλάδα

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Οι άσημοι και ταπεινοί φωτογράφοι, που τα παλαιότερα χρόνια έτρεχαν από γειτονιά σε γειτονιά στις μεγάλες πόλεις και από χωριό σε χωριό στις επαρχίες της Ελλάδας, φωτογραφίζοντας πρόσωπα, τοπία, γεγονότα και καθημερινότητα, υπήρξαν οι καλύτεροι συνεργάτες της Ιστορίας, ίσως χωρίς να το συνειδητοποιούν οι ίδιοι.

                Υπήρξαν βέβαια και φωτογράφοι, που έζησαν και φωτογράφισαν σημαντικά ιστορικά γεγονότα, ως μέρος της εξελισσόμενης ιστορίας και αυτοί, όπως για παράδειγμα ο Σπ. Μελετζής ή ο Πέτρος Πουλίδης ή ο Κώστας Μπαλάφας και ορισμένοι άλλοι.

                Ωστόσο η παρακαταθήκη στην ιστορία των ταπεινών και άσημων φωτογράφων υπήρξε ανεκτίμητη, γιατί αυτοί με το φακό τους άφησαν κληρονομιά στην ανθρωπότητα τη δυνατότητα να μπορεί να βλέπει στις πρωτότυπες μορφές τους πρόσωπα και καταστάσεις, τα οποία αιχμαλώτιζαν με ένα κλικ της μηχανής τους.

                Μια τέτοια περίπτωση, είναι ο φωτογράφος των Κυθήρων Μανώλης Φατσέας, γνωστός και με το παρατσούκλι Φουριάρης, που άφησε μεγάλη συλλογή φωτογραφιών, οι οποίες αφηγούνται σε άσπρο και μαύρο χρώμα τη ζωή στα Κύθηρα και στα Αντικύθηρα, στις δεκαετίες 1940, 1950, 1960.

Ο Θραξ Άγιος Δήμος από την Μακρά Γέφυρα

*Ένα νέο αξιοπρόσεκτο πόνημα

του αρχιμ. Ναυκράτιου Τσουλκανάκη 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Οι «Άγιοι της Θράκης» είναι ένα σημαντικό εκδοτικό τόλμημα του δραστήριου και πολυγραφότατου αρχιμανδρίτη Ναυκράτιου Τσουλκανάκη, με καταγωγή από το Διδυμότειχο.

                Σκοπός της πρωτοβουλίας αυτής, είναι να παρουσιάσει τις πνευματικές και εκκλησιαστικές γενικά προσωπικότητες της Θράκης, που με τη ζωή τους, τη διδαχή τους, το μαρτύριό τους και τα θαύματά τους, στήριξαν το Θρακικό λαό στην ελληνορθόδοξη πίστη του ανά τους αιώνες και ιδιαίτερα στα δύσκολα χρόνια της δουλείας.

                Ήδη έχει κυκλοφορήσει το πρώτο βιβλίο με τίτλο «Ο ιερομάρτυς Κύριλλος ο ΣΤ’, ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως» Θεσσαλονίκη 2018 (Βλέπετε στο https://sitalkisking.blogspot.com/2019/04/blog-post_29.html)

                Το νέο βιβλίο της σειράς αυτής είναι: «Δήμος Ρουμελιώτης- Ο νεομάρτυς αλιεύς από τη Μακρά Γέφυρα της Ανατολικής Θράκης» σελίδες 129.

                Ο Άγιος Δήμος, ονομάζονταν Δημήτριος και τον προσφωνούσαν Δήμο στην πατρίδα του την Μακρά Γέφυρα, όπου γεννήθηκε το 1738. Το επώνυμό του ήταν Ρουμελιώτης. Το επάγγελμά του ήταν ψαράς. Το σπίτι της γέννησής του υπήρχε ακόμα και το 1915, διατηρημένο από τους συγγενείς του.

                Ο νεαρός ψαράς σε κάποια φάση της ζωής του βρέθηκε να εργάζεται σε ένα ιχθυοτροφείο (διβάρι) της Σμύρνης, στην τοποθεσία Τσιακάλ Μπουρνού. Εργάζονταν, αλλά οι Τούρκοι εργοδότες συνήθιζαν να μην πληρώνουν τους εργάτες τους ή να τους δίνουν ελάχιστα χρήματα, όπως έκανε και ο ιδιοκτήτης του ιχθυοτροφείου ο αποκαλούμενος «μπαλικμπασής» στο οποίο εργάζονταν ο Δήμος. Αυτός λοιπόν ο «μπαλικμπασής» ενέπλεξε το Δήμο σε μια απίστευτη ιστορία κατασυκοφάντησής του με μόνη διέξοδο να προσχωρήσει στο Ισλάμ. Ο Δήμος όμως παρέμεινε ακλόνητος στην χριστιανική του πίστη, γεγονός που οδήγησε τους Τούρκους να αρχίσουν τα φοβερά βασανιστήρια, τα οποία κράτησαν αρκετές μέρες και περιγράφονται από εκκλησιαστικούς πατέρες. Τελικά ο Δήμος καρατομήθηκε στις 10 Απριλίου 1763, στο Ισάρ Τζαμί, κοντά στην Αγία Φωτεινή. Ήταν μόνο 25 ετών…

Η εξέγερση των φοιτητών στο Πολυτεχνείο

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1041636/gallery/epikairothta/ellada/h-e3egersh-twn-foithtwn-sto-polytexneio

*Τανκ μπροστά στο Πολυτεχνείο. Με την αιματηρή κατάληξη των φοιτητικών κινητοποιήσεων έληξε και ο «εκδημοκρατισμός» του καθεστώτος.

Γράφει ο κ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ*

Το 1973 αποτελεί χρονιά κομβικής σημασίας για την εξέλιξη του δικτατορικού καθεστώτος που είχε επιβληθεί στη χώρα. Κομβικής, τόσο για τις εσωτερικές αντιφάσεις του όσο και για τους εξωτερικούς παράγοντες της αμφισβήτησής του που είχαν αρχίσει εφεξής να ξεπροβάλλουν πιο ευδιάκριτοι.

 Ήδη αρκετά νωρίτερα, η συλλογική καθοδήγηση της «επανάστασης» από τους απριλιανούς χουντικούς είχε υποχωρήσει έναντι της αρχής του ενός, που ήταν εκείνη του Γεώργιου Παπαδόπουλου. Φωνές ενδοκαθεστωτικής αμφισβήτησης από τους σκληροπυρηνικούς είχαν περιθωριοποιηθεί προσώρας, ενώ ο ισχυρός διοικητής της ΕΣΑ, Δ. Ιωαννίδης είχε επιλέξει να παράσχει τη στήριξή του στον επικεφαλής των πρωταιτίων, διατηρώντας πάντως αυτονομία στις κινήσεις του, χάρη στον έλεγχο ενός κρίσιμου εργαλείου καταστολής όπως η Στρατιωτική Αστυνομία. Οι ιέρακες όμως του στρατοκρατικού καθεστώτος κρατούσαν στάση αναμονής, γι’ αυτό και η περαιτέρω εδραίωση της προσωποπαγούς εξουσίας του Παπαδόπουλου, περνούσε αναγκαστικά μέσα από τη σταδιακή πολιτικοποίηση- «φιλελευθεροποίηση» του καθεστώτος. Το καθεστώς δεν μπορούσε μεν να παραμένει στρατοκρατικό στο διηνεκές αλλά από την άλλη τα όποια ανοίγματα θα ενίσχυαν τις φωνές της αμφισβήτησης, τόσο εκείνων των καθεστωτικών που θεωρούσαν ότι έτσι νοθευόταν η καθαρότητα της «επανάστασης» όσο κι εκείνων στην κοινωνία και στο παλαιό πολιτικό σύστημα που είχαν περάσει από την ανοχή και την παθητική αναμονή, στην όλο και μεγαλύτερη δημόσια κριτική στη χούντα.

Το αποτυχόν «πείραμα Μαρκεζίνη»

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/1040757/gallery/epikairothta/politikh/to-apotyxon-peirama-markezinh

*8.10.1973. Η κυβέρνηση Μαρκεζίνη. Οι περισσότεροι πολιτικοί δεν συνέπραξαν στην επιχείρηση «φιλελευθεροποίησης» του δικτατορικού καθεστώτος. ΜΙΧΑΛΗΣ Γ. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ «ΕΛΛΑΔΑ 20ός ΑΙ., ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ»

Γράφει ο κ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΖΩΡΤΖΗΣ*

Στόχος του Παπαδόπουλου κατά την έναρξη της «πολιτικοποίησης» της «επαναστάσεως» ήταν η πραγματοποίηση του σχεδίου του για μετατροπή της Ελλάδας σε μια «τουρκικού τύπου δημοκρατία»: η δημιουργία μιας αδύναμης και ηγεμονευόμενης από τον ίδιο, πολιτειακής μορφής, που προσομοιάζει με την προβληματική και ελεγχόμενη τουρκική δημοκρατία, όπως αναδείχθηκε από τη μετάβαση του 1983.

Ωστόσο η 21η Απριλίου δεν ήταν μια δικτατορία που επιβλήθηκε από τη θεσμική στρατιωτική ιεραρχία, όπως η τουρκική, αλλά το δημιούργημα της ευκαιριακής συμμαχίας διαφόρων ετερόκλητων φραξιών του στρατού, αυτονομημένων από τον ιεραρχικό έλεγχο της ηγεσίας του, που επιθυμούσαν την ανάληψη της εξουσίας για την ικανοποίηση τόσο συντεχνιακών (διαιώνιση του ηγεμονικού ρόλου του στρατού επί της κοινωνίας), όσο και προσωπικών φιλοδοξιών τους (κατ’ εξαίρεσιν προαγωγές, ιεραρχική άνοδος, άλωση θέσεων στον κρατικό μηχανισμό κ.λπ.).

Παρότι η εσωτερική ηγεμονία του Παπαδόπουλου επί των λοιπών φραξιών φαινόταν να έχει σε σημαντικό βαθμό πραγματωθεί το καλοκαίρι του 1973, δύο παράγοντες εμπόδιζαν τον αυτο-μετασχηματισμό της 21ης Απριλίου στην επιθυμητή από εκείνον «δημοκρατία»: η πλήρης έλλειψη πολιτικών συμμαχιών με διακριτό στίγμα και βαρύνουσα επίδραση στην κοινωνία, καθώς και η απώλεια του ελέγχου του στρατού προς όφελος του διοικητή της ΕΣΑ ταξίαρχου Ιωαννίδη, του μόνου πραξικοπηματία που ποτέ δεν έβγαλε τη στολή. Για τον πρώτο παράγοντα ο Παπαδόπουλος στράφηκε στον Μαρκεζίνη, μοναδικό πολιτικό που αποδέχθηκε να παράσχει νομιμοποίηση στην προσπάθειά του – όχι χωρίς όρους και κάποιες ενστάσεις. Για τον δεύτερο παράγοντα, προτίμησε να αποφύγει την κατά μέτωπο αντιπαράθεση, με μοιραίες για τον ίδιο συνέπειες.

Πραγματεία του λιανικού εμπορίου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/1040623/gallery/politismos/vivlio/pragmateia-toy-lianikoy-emporioy 

*Στο άρθρο του με τίτλο «Ψώνια» («Καθημερινή» 4/8/1944) ο Σπύρος Μελάς περιγράφει με τον πιο ειρωνικό τρόπο τις επιπτώσεις της Κατοχής στα παραδοσιακά μικροαστικά επαγγέλματα της Αθήνας, όπως αυτά των αρτοποιών, των μπακάληδων ή των μανάβηδων, καθώς ορισμένοι από αυτούς μετατράπηκαν σε αληθινούς «κροίσους της εποχής».

Της κ. ΡΕΑΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ*

«Η μύτη του εμπόρου ψήλωσε. Δεν κυττάζει, ούτε προσκαλεί κανέναν. Μετράει μονάχα τις στίβες των εκατομμύριων. Αν θέλεις ψώνισε, κι αν δε θέλεις στρίψε. Ποιος σκοτίζεται;». Το καυστικό σχόλιο του Σπ. Μελά στο άρθρο του με τίτλο «Ψώνια» («Καθημερινή» 4/8/1944) περιγράφει με τον πιο ειρωνικό τρόπο τις επιπτώσεις της Κατοχής στα παραδοσιακά μικροαστικά επαγγέλματα της Αθήνας, όπως των μπακάληδων ή των μανάβηδων, καθώς ορισμένοι μετατράπηκαν σε αληθινούς «κροίσους της εποχής».

Οι «Ιστορίες Λιανικού Εμπορίου» είναι μια μελέτη πλούσια σε υλικό, πρωτότυπη και εντυπωσιακή ως πανόραμα της εξέλιξης της επιχειρηματικής δραστηριότητας στον τομέα του λιανικού εμπορίου στην Ελλάδα από τις αρχές του 19ου αιώνα έως και την πρώτη δεκαετία του 21ου.

Το υλικό της συνδέεται άμεσα και δημιουργικά με την καθημερινότητά μας και τις θέσεις που διαμορφώνουμε σήμερα, σκεπτόμενοι τις δυναμικές μεταβολές στον ιστορικό χάρτη του λιανικού εμπορίου όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Προκαλεί τη δημιουργική ανάγκη αναζήτησης απαντήσεων σε ερωτήματα που ήδη έχουν διατυπωθεί άτυπα πολλές φορές στο μυαλό ενός μέσου καταναλωτή. Έτσι μέσα από τη γοητεία της ιστορικής τεκμηρίωσης, εμβάθυνσης και συνδυαστικής ανάλυσης, αλλά και την ευαισθησία με την οποία ενδύουν οι μελετητές την επιστημονική τους σκέψη, τίθεται σε νέα βάση η έρευνα της ιστορίας της εγχώριας κατανάλωσης.

Η καθημερινή σημαία του «Αβέρωφ» μπήκε τελικά στο Εθνικό και Ιστορικό Μουσείο, αντί της επίσημης!!!

*Αυτή είναι η πρόχειρη, αλλά πολύτιμη και δοξασμένη σημαία του θωρηκτού "Γεώργιος Αβέρωφ" που ήταν αναπεπταμένη στις δύο κρίσιμες ναυμαχίες των Βαλκανικών Πολέμων, της Έλλης και της Λήμνου.

               

*Δωρεά του ναυάρχου

Παύλου Κουντουριώτη

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Στις συλλογές του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου (της οδού Σταδίου) υπάρχει ένα έκθεμα, που γεμίζει εθνική υπερηφάνεια τους επισκέπτες. Πρόκειται για δωρεά που έκανε ο ίδιος ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης. Αναφερόμαστε στη σημαία, που ήταν υψωμένη στο θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ» κατά τις νικηφόρες ναυμαχίες της Έλλης στις 4 Δεκεμβρίου 1912 και της Λήμνου στις 5 Ιανουαρίου 1913. Οι διαστάσεις της είναι 2,80Χ3,90 μ.  Είναι το έκθεμα με αριθμό εισαγωγής στο Μουσείο 2709.

                Και δεν μιλάμε για την επίσημη σημαία του ένδοξου θωρηκτού, αλλά την… πρόχειρη!!!

                Πώς συνέβη και προσφέρθηκε στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο η πρόχειρη σημαία του πλοίου και όχι η επίσημη;

                Η υπόθεση αυτή ανάγεται στον Αύγουστο του 1913. Στις αρχές εκείνου του μήνα, ο τιμημένος ναυμάχος Παύλος Κουντουριώτης έκανε τη δωρεά αυτού του πολύτιμου τροπαίου.

                Η σημαία αυτή, σχετικά απέριττη, ήταν επηρμένη στον μεγάλο ιστό του θωρηκτού κάθε μέρα. Ο Κουντουριώτης είχε άλλη καλύτερη και μεγαλύτερη σημαία για την περίπτωση των ναυμαχιών με τον Τουρκικό στόλο. Τελικά… δεν του δόθηκε η ευκαιρία να υψώσει την επίσημη σημαία στον κεντρικό ιστό, γιατί όταν προέκυψε η πρώτη ναυμαχία της Έλλης στις 3 Δεκεμβρίου 1912, διατάχθηκε ο κελευστής Κατιντζάρης να την υψώσει, αλλά ο άτυχος δεν πρόλαβε επειδή τον χτύπησε ένα εχθρικό θραύσμα οβίδας και τον άφησε άπνου, τη στιγμή που στο ένα χέρι κρατούσε την επίσημη σημαία για να την υψώσει!

                Όταν προέκυψε η δεύτερη ναυμαχία της Λήμνου στις 5 Ιανουαρίου 1913, ο ναύαρχος Κουντουριώτης θεώρησε ότι η… καθημερινή σημαία, ήταν τυχερή και έδωσε εντολή να παραμείνει αυτή, στον κεντρικό ιστό του θωρηκτού. Αν και είχε κάποιες μικρές φθορές.

Μια άγνωστη σύγκρουση του Μητροπολίτη Αδριανουπόλεως Πολύκαρπου, με το Βούλγαρο στρατηγό Βέλτσεφ

*Ο Μητροπολίτης Αδριανούπολης Πολύκαρπος

Γράφει ο Παντελής Στέφ. Αθανασιάδης

                Ο Μητροπολίτης Πολύκαρπος, υπήρξε μια σημαντική αγωνιστική μορφή του Ελληνισμού της Θράκης. Συνέδεσε το όνομά του με άρρηκτους ιστορικούς δεσμούς με την Αδριανούπολη και την Νέα Ορεστιάδα, τις οποίες ποίμανε σε χαλεπούς καιρούς.

Ο Πέτρος Βαρβάκης, όπως ήταν το κοσμικό του όνομα, γεννήθηκε στα Αλάτσατα της Μικράς Ασίας στις 27 Ιουλίου 1862. Υπήρξε απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης το 1887. Στις 19 Δεκεμβρίου 1893 προήχθη σε Μέγα Αρχιμανδρίτη του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Στις 6 Ιουνίου 1894 χειροτονήθηκε στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι της Κωνσταντινουπόλεως τιτουλάριος Επίσκοπος Λεύκης, Βοηθός Επίσκοπος της Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως και Αρχιερατικός Προϊστάμενος της Ιεράς Μονής Ζωοδόχου Πηγής Μπαλουκλή. Στις 21 Οκτωβρίου 1900 εξελέγη Μητροπολίτης Ελασσόνας. Αργότερα στις 12 Αυγούστου 1910 εξελέγη Μητροπολίτης Αδριανουπόλεως. Με την υποχρεωτική εκκένωση της Ανατολικής Θράκης από τον Ελληνικό πληθυσμό το 1922 μετέφερε την έδρα της Μητρόπολης στα Κάραγατς. Το 1923 με τη συνθήκη της Λωζάνης, οι Καραγατσιανοί μεταφέρθηκαν στην ελληνική επικράτεια αναζητώντας νέα πατρίδα και ίδρυσαν τη Νέα Ορεστιάδα. Το 1924 ανατέθηκε στον Πολύκαρπο η διαποίμανση της προσωρινής Μητροπόλεως Νέας Ορεστιάδας με τον τίτλο "Αδριανουπόλεως και Νέας Ορεστιάδας". Στις 12 Φεβρουαρίου 1931 εξελέγη Μητροπολίτης Χίου. Στις 28 Νοεμβρίου 1933 παραιτήθηκε. Απεδήμησε εις Κύριον στις 5 Φεβρουαρίου 1945.

Συνωστισμοί και... «Συνωστισμοί» στα λιμάνια της Δυτικής Θράκης, το 1913!!!

*Η ελληνική αντιπροσωπεία στο Βουκουρέστι.

*Τι συνέβη στα λιμάνια της Θράκης 

τον Ιούλιο του 1913

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο πρόσφατος συνωστισμός και η απελπισία των τουριστών στο λιμάνι της Καμαριώτισσας Σαμοθράκης, ανέσυρε μνήμες παλαιότερων δραματικών συνωστισμών ή «συνωστισμών» του Ελληνισμού στα λιμάνια της απελπισίας. Βέβαια οι εποχές δεν είναι όμοιες και οι αιτίες των συνωστισμών, δεν έχουν την ίδια αφετηρία. Άρα δεν είναι συγκρίσιμοι.

                Σήμερα θα αναφερθούμε, στο σύντομο αλλά τραγικό διάστημα, όταν τον Ιούλιο του 1913, αναγγέλθηκε από το Βουκουρέστι η επίτευξη ειρήνης στα ματωμένα Βαλκάνια. Το εξοργιστικό όμως για την ελληνική πλευρά ήταν ότι η διάσκεψη του Βουκουρεστίου παραχωρούσε τη Δυτική Θράκη στην ηττημένη Βουλγαρία.

                Οι εφημερίδες της 29^ης Ιουλίου 1913, με πηχυαίους τίτλους ανήγγειλαν την επίτευξη ειρήνης στο Βουκουρέστι, αλλά τη χαρά του τερματισμού των εχθροπραξιών, στη Θράκη σκέπαζε το γεγονός, ότι εκεί, θα επανέρχονταν οι νικημένοι Βούλγαροι, οι οποίοι όταν άρχισε ο Β’ Βαλκανικός Πόλεμος έδωσαν απτά δείγματα της εκδικητικότητάς τους εναντίον των Ελλήνων και των Τούρκων. Τώρα επανέρχονταν ως κυρίαρχοι! Το άρθρο 4 της συνθήκης όριζε ότι σύμφωνα με το πρωτόκολλο 9 τα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα θα έχουν αφετηρία από την κορυφή του Μπέλασικ και της Πλάνιας στα Βουλγαροσερβικά νέα σύνορα και θα καταλήγουν στις εκβολές του Νέστου στο Αιγαίο Πέλαγος!!! Το πρόβλημα πλέον ήταν για τους Ελληνικούς και Τουρκικούς πληθυσμούς…

Οι προπολεμικές Σουφλιώτισσες, ήταν αληθινά μοντελάκια

*Το ενδιαφέρον χρονογράφημα

*Χρονογράφημα για την...

Μαντάμ Ντε Σουφλί!!!

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η χαμένη σήμερα ταινία για την απελευθέρωση της Δυτικής Θράκης, όταν προβλήθηκε στην Αίγυπτο, το 1920, προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση, όχι μόνο για τα ιστορικά γεγονότα που περιέγραφε, αλλά και για την ωραιότητα και κομψότητα των κυριών του Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) του Σουφλίου και του Κάραγατς. Αυτή είναι η αθέατη πλευρά της μεγάλης επιτυχίας και των άριστων εντυπώσεων που προκάλεσε η προβολή αυτή στον Ελληνισμό της Αιγύπτου.

                Μια ιδέα για την ιστορικότητα της χαμένης αυτής ταινίας μπορεί να λάβετε στη θέση https://sitalkisking.blogspot.com/2016/11/blog-post_1.html

                Η ταινία αυτή άρχισε να προβάλλεται στην Αθήνα από τις 22 Ιουλίου 1920. Αντίτυπα της ταινίας με γαλλικούς υπότιτλους εστάλησαν για προβολή και στη Γαλλία.

Σύμφωνα με τις εφημερίδες της εποχής εκείνης, στο φιλμ αυτό υπήρχαν σκηνές από την είσοδο του ελληνικού στρατού στη Γκιουμουλτζίνα (Κομοτηνή), το Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) το Σουφλί το Διδυμότειχο και το Κάραγατς, καθώς και την καταστραφείσα από τους Βουλγάρους ελληνικότατη Μάκρη στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης. Υπήρχαν επίσης σκηνές από την αναχώρηση του επικεφαλής της Διασυμμαχικής Θράκης Γάλλου στρατηγού Σαρπύ μετά την παράδοση της εξουσίας στους Έλληνες, σκηνές από την επίσκεψη στη Θράκη του υπουργού Εσωτερικών Κωνσταντίνου Ρακτιβάν και σκηνές με τον Αρχηγό της Στρατιάς στρατηγό Ζυμβρακάκη και άλλους ανώτατους και ανώτερους αξιωματικούς. Επιπλέον, προβάλλονταν παρελάσεις προσκόπων, δοξολογίες, υποδοχές στρατευμάτων, ωραία τοπία της Θράκης κ.λπ.

Για να γνωρίσουμε ένα σπουδαίο Θράκα εκπαιδευτικό, αγνοημένο σήμερα

*Ο Ελευθέριος Βενιζέλος μπροστά στο Αβερώφειο Γυμνάσιο, κατά την επίσκεψή του το 1915. Εικονίζονται επίσης από αριστερά Στέφανος Δέλτας, Ραδάμανθυς Ραδόπουλος, Μικές Σαλβάγος, Δημήτριος Θεοδωράκης, Ελευθέριος Βενιζέλος, Μικές Συνοδινός και με υποσημειώση 
ο Παλαιολόγος Γεωργίου. Φωτογραφικό αρχείο Ε.Λ.Ι.Α.

*Διέπρεψε στα σχολεία της Αιγύπτου

*Τον στήριζε ο Γεώργιος Αβέρωφ

*Πέθανε πάμπτωχος στο Κάιρο

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Πολλές φορές στη Θράκη, είτε από αμέλεια, είτε από αφέλεια, είτε από άλλους ποικίλους λόγους, αφήσαμε να μείνουν στην αφάνεια σημαντικά ιστορικά γεγονότα ή να αγνοηθούν ενδιαφέρουσες προσωπικότητες κάθε είδους, αντί να προβάλλονται και να τιμώνται.

Μια τέτοια περίπτωση εμβληματικού Θρακός εκπαιδευτικού, που διέπρεψε στα περίφημα ελληνικά σχολεία της Αλεξάνδρειας, προστατευόμενος μάλιστα του μεγάλου εθνικού ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ, ήταν ο Παλαιολόγος Γεωργίου.

Γεννήθηκε στη Μαρώνεια στις 24 Οκτωβρίου 1857. Η οικογένειά του μετανάστευσε το 1866 στην Αίγυπτο, εγκαταστάθηκε στο Κάιρο και ο μικρός Παλαιολόγος μαθήτευσε στην Αμπέτειο Σχoλή του Καΐρου.

1973: Νέο καθεστώς και «δημοψήφισμα»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1036901/gallery/epikairothta/politikh/neo-ka8estws-kai-dhmoyhfisma

*Ουρά έξω από εκλογικό τμήμα. Στη διόλου αδιάβλητη ψηφοφορία υπέρ του νέου καθεστώτος εμφανίστηκε ότι ψήφισε το 78,4% και εναντίον το 21,6%.

Γράφει ο κ. ΣΩΤΗΡΗΣ ΡΙΖΑΣ*

Η ανακοίνωση της εξάρθρωσης μιας κίνησης στο Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό στις 24 Μαΐου 1973 αποτέλεσε την αφετηρία αλλεπάλληλων γεγονότων εντός του επομένου εξαμήνου. Έως το τέλος αυτής της διαδικασίας, στις 25 Νοεμβρίου 1973, η ελληνική σκηνή θα έχει υποστεί βαθιές αλλαγές.

Η κίνηση του Ναυτικού, αυτό που έμεινε γνωστό ως Κίνημα του Ναυτικού, ήταν ευρεία. Συμμετείχαν περισσότεροι από 70 αξιωματικοί οι οποίοι ήταν προσανατολισμένοι στην αποκατάσταση της συνταγματικής νομιμότητας και συνεπώς στην επάνοδο του κοινοβουλευτισμού. Το σύστημα αξιών και το κοινωνικό στίγμα του Ναυτικού διέφερε από αυτό του Στρατού. Το σώμα των αξιωματικών που αποφοιτούσαν από τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων ήταν περισσότερο αστικό και λιγότερο λαϊκό ή αγροτικό σε σχέση με αυτό της Σχολής Ευελπίδων. Γενικότερα, οι αξιωματικοί του Ναυτικού δεν αισθάνονταν αποξενωμένοι από το κοινοβουλευτικό καθεστώς και τον θρόνο, όπως συνέβαινε με τους πρωταγωνιστές του στρατιωτικού πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967.

1973: Το κίνημα του Πολεμικού Ναυτικού

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1035873/gallery/epikairothta/ellada/to-kinhma-toy-polemikoy-naytikoy

*Τελευταία φωτογραφία των πρωταγωνιστών του κινήματος ως αξιωματικών, μετά την ανάκριση ενώπιον του συμβουλίου που τους απέταξε.

Γράφει ο κ. ΖΗΣΗΣ ΦΩΤΑΚΗΣ*

Η συμπλήρωση 46 ετών από το κίνημα του Ναυτικού, τον Μάιο του 1973, επαναφέρει στην επικαιρότητα την προσφορά του κλάδου αυτού στην αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Μια προσφορά πολύτιμη και πολυσήμαντη, που εξιστορείται ευσύνοπτα στις ακόλουθες γραμμές.

Η κατάληψη της εξουσίας από τους συνταγματάρχες τον Απρίλιο του 1967 δεν έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία. Η μετεμφυλιακή ελληνική κοινοβουλευτική δημοκρατία αντιμετώπιζε πολλά προβλήματα και κινδύνους. Η ισχυρή μεσογειακή θέση των ΗΠΑ, όμως, και η κυριαρχία της αμερικανόφιλης συντηρητικής παράταξης στην Ελλάδα κατέστησαν, μέχρι το 1964, περιττή την προσφυγή σε «ακραίες λύσεις».

Το 1964, βέβαια, αποτέλεσε ορόσημο για τη διεθνή ισορροπία ισχύος και για την αλλαγή του πολιτικού σκηνικού στην Ελλάδα. Τη χρονιά εκείνη η Σοβιετική Ένωση υιοθέτησε ένα ταχύρρυθμο πρόγραμμα εξοπλισμών, με το οποίο ξεπέρασε σε πυρηνικούς εξοπλισμούς τις ΗΠΑ. Συνάμα εκμεταλλεύθηκε τις αρνητικές εντυπώσεις που είχαν δημιουργηθεί από τις δυσκολίες των ΗΠΑ στο Βιετνάμ και στην Καμπότζη και από την αμερικανοϊσραηλινή συνεργασία εναντίον των Αράβων και προώθησε σημαντικά τις θέσεις της στη Μεσόγειο.

Το αποτέλεσμα ήταν να μειωθούν οι έως τότε παρεχόμενες διευκολύνσεις στις αεροναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ στη θάλασσα αυτή. Το ενδεχόμενο της περαιτέρω μείωσης των διευκολύνσεων αυτών από την άνοδο της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα στα μέσα της δεκαετίας του 1960 δεν μπορούσε να γίνει ανεκτό από τις ΗΠΑ. Γι’ αυτό και, εν πολλοίς, δεν αντέδρασαν εναντίον του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967.

Ένα νέο σημαντικό ιστορικό πόνημα για την Ξάνθη, από τον κ. Πέτρο Γεωργαντζή

 *Το εξώφυλλο του βιβλίου

                «Χρονικό Ελευθερίων Ξάνθης και λοιπής Δυτικής Θράκης (1912-1920)» είναι ο τίτλος του νέου και ενδιαφέροντος βιβλίου του πολυγραφότατου και πολυβραβευμένου εκπαιδευτικού Πέτρου Α. Γεωργαντζή. Πρόκειται για έκδοση 320 σελίδων της Περιφερειακής Ενότητας Ξάνθης με την ευκαιρία εφέτος των 100 ετών απελευθέρωσης της Ξάνθης.

                Για τους εκτός Θράκης φίλους θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η περιοχή της Ξάνθης απελευθερώθηκε στις 4 Οκτωβρίου 1919, εξ ού και η συμπλήρωση της Εκατονταετίας. Η υπόλοιπη Δυτική Θράκη απελευθερώθηκε το Μάιο του 1920.

                Το νέο πόνημα του κ. Γεωργαντζή αναφέρεται στην κρίσιμη οκταετία 1912-1920, τότε που οι κάτοικοι της Ξάνθης και της λοιπής Δυτικής Θράκης, είδαν στους Βαλκανικούς Πολέμους τα ελληνικά στρατεύματα να ελευθερώνουν τις πόλεις και τα χωριά, αλλά και σύντομα να σβήνει το όνειρο αιώνων με την άδικη συνθήκη του Βουκουρεστίου του 1913, που επεδίκασε την ελληνικότατη αυτή περιοχή στην ηττημένη Βουλγαρία, η οποία δεν άργησε να προσχωρήσει στους Γερμανούς κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο νέο βιβλίο του κ. Γεωργαντζή υπάρχουν πολλά πρωτοδημοσιευμένα στοιχεία, που δίνουν ανάγλυφα την εικόνα των βασάνων που δοκίμασαν οι Θράκες. Επτά κεφάλαια και ένα επίμετρο, αποτελούν την διάρθρωση του βιβλίου, το οποίο κοσμείται με πάρα πολλές ενδιαφέρουσες φωτογραφίες.

Θράκες της Θεσσαλονίκης κατά των πολιτικών διακρίσεων στις εκλογές του 1915

*Η επιστολή των Θρακών στην εφημερίδα "Φως" Θεσσαλονίκης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Οι εκλογές της 31^ης Μαΐου 1915, ήταν οι πρώτες εκλογές που διεξήχθησαν μέσα στη νέα πολιτική πραγματικότητα, την οποία άρχισε να διαμορφώνει από τότε ο καταστροφικός Εθνικός Διχασμός. Τότε σημειώθηκε και η πρώτη προσπάθεια αποκλεισμού των Θρακών προσφύγων της Θεσσαλονίκης, να αναδείξουν εκπροσώπους στη Βουλή, γιατί ήταν κατά πλειοψηφία βενιζελικοί.

Εκείνες οι εκλογές έγιναν από την κυβέρνηση του Δημητρίου Γούναρη. Χαρακτηριστικό τους γνώρισμα ήταν ότι σε αυτές ψήφισαν για πρώτη φορά και οι περιοχές που πρόσφατα είχαν απελευθερωθεί κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους κυρίως. Δηλαδή η Ήπειρος, η Μακεδονία και τα νησιά του Αιγαίου. Τις εκλογές εκείνες της 31ης Μαΐου 1915 κέρδισε ο Ελευθέριος Βενιζέλος με το κόμμα των Φιλελευθέρων, λαμβάνοντας 186 από τις 316 έδρες, και σχηματίζοντας νέα κυβέρνηση στις 10 Αυγούστου, που όμως παραιτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου λόγω διαφωνίας με τον Βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄. Τα πάθη ήδη ήταν εξημμένα, ενώ η Ευρώπη σπαράσσονταν από τον Α’  Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η κατάληψη της Νομικής Σχολής, το 1973

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΉ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
https://www.kathimerini.gr/1034905/article/epikairothta/ellada/h-katalhyh-ths-nomikhs-sxolhs

*Φοιτητές με πανό και συνθήματα στην ταράτσα της Νομικής.

Γράφει ο κ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ*

Η ελληνική δεκαετία του ’60 χαρακτηρίστηκε από την είσοδο των μαζών στην πολιτική και τις έντονες διεκδικήσεις τους όσον αφορά τόσο δικαιώματα όσο και υλικά αιτήματα. Η εξέλιξη αυτή συνδέεται με τη διαδικασία εκμοντερνισμού της κοινωνίας, εξέλιξη η οποία είχε καταστεί δυνατή χάρη στην αναπτυξιακή μεταμόρφωση της χώρας από τη δεκαετία του ’50 και μετά, τα κέρδη από την οποία, ωστόσο, δεν είχαν κατανεμηθεί δίκαια, ούτε σε κοινωνικό ούτε σε γεωγραφικό επίπεδο.

Αυτή η υλική ανισοκατανομή, μαζί όμως και με την καταπιεστική επιτήρηση των πληθυσμών από το κράτος, για τους γνωστούς πολιτικούς λόγους μετά τον Εμφύλιο, ήταν που θα αποτελούσε κατ’ ουσία τη βάση της ενίσχυσης της Κεντροαριστεράς εν γένει, υπό το πολιτικό όχημα τόσο της ΕΔΑ όσο και της Ένωσης Κέντρου. Και η έντονη πολιτική πόλωση από τον «Ανένδοτο» και μετά (1961), που συνοδεύθηκε από τη συνεχή (και ορισμένες φορές αιματηρή) κινητοποίηση των μαζών έως το 1967, θα δώσει την αφορμή για τη συγκρότηση μεγάλων συλλογικοτήτων όπως η Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη ή κινημάτων ειρήνης όπως ο Σύνδεσμος Νέων Μπέρτραντ Ράσσελ, που ήταν συνδεδεμένα με τον χώρο της Αριστεράς. Είναι η περίοδος της ανάδυσης ενός νέου συλλογικού υποκειμένου, εκείνου της «νεολαίας», η οποία θα πρωτοστατήσει στις κινητοποιήσεις για ζητήματα που ξεκινούσαν από το Κυπριακό κι έφθαναν μέχρι το άνοιγμα της εκπαίδευσης στις πλατύτερες μάζες (15% για την Παιδεία) ή τη διαφύλαξη του Συντάγματος (η γενιά του «1-1-4»).

Ο Φερδινάνδος Λεσσέψ, περιηγείται στην Ανατολική Θράκη και εμπνέεται από τους αρχαίους συγγραφείς και τη Βίβλο

*Εξώφυλλο γαλλικού περιοδικού με τον Φερδινάνδο Λεσσέψ (Αρχείο Γενναδείου Βιβλιοθήκης)

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Τον Απρίλιο του 1873, περιέτρεχε τη γη της Ανατολικής Θράκης, ο Φερδινάνδος Λεσσέψ, περιβεβλημένος με τη δόξα του μεγάλου εγχειρήματος της διάνοιξης της διώρυγας του Σουέζ, που ένωσε τα νερά τη Μεσογείου με τα νερά της Ερυθράς Θάλασσας και του Ινδικού Ωκεανού και έδωσε νέα φτερά στην παγκόσμια ναυτιλία. Η διάνοιξη της διώρυγας είχε γίνει νωρίτερα και στις 17 Νοεμβρίου 1869, η διώρυγα δόθηκε στους ναυτιλόμενους. Κάποιοι παρατηρητικοί είδαν ότι η ξενόγλωσση γραφή Suez, αν διαβαστεί αντίστροφα, μας δίνει τη λέξη Zeus (Δίας)!!! Αλλά και το Port Said δίνει πάλι το Δία αν διαβαστεί ανάποδα. Said=Dias!!! Εντυπωσιακές συμπτώσεις....

                Το λεγόμενο «εγιαλέτι» της Αιγύπτου εκείνη την εποχή, ήταν τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το 1867 έλαβε το καθεστώς αυτόνομου υποτελούς κράτους με την ονομασία χεδιβάτο της Αιγύπτου, υπό αντιβασιλέα «χεδίβη». Τα χρόνια εκείνα από το 1839 έως το 1876, ήταν ακόμα εν ισχύει τα λεγόμενα Τανζιμάτ. Δηλαδή η εφαρμογή οδηγιών των δυτικών δυνάμεων προς την Τουρκία για την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, προς εκσυγχρονισμό της χώρας. Τότε έγιναν τα μεγάλα έργα, όπως η διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ, η ανάπτυξη σιδηροδρομικού δικτύου, στην αχανή αυτοκρατορία κ.λπ.

Γεώργιος Λαμπουσιάδης: Ο σημαντικός λόγιος της Αδριανούπολης

*Η αφίσα της εκδήλωσης του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης με την φωτογραφία 
του Γεώργιου Λαμπουσιάδη 

*Σημαντική η προσφορά του 

προς τη Θράκη

*Ανεκτίμητο το έργο του

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Γεώργιος Λαμπουσιάδης, υπήρξε μια μεγάλη Θρακική μορφή των γραμμάτων, αγνοημένη σήμερα, παρά τον μεγάλο όγκο του έργου του. Λόγιος της Αδριανούπολης, σημαντικός ιστοριοδίφης, έγραψε, δίδαξε σε σχολεία της Θράκης, προσέφερε στον πολιτισμό και την ιστορία και βοήθησε στη διάσωση αρχαιολογικών θησαυρών.

                Υπήρξε ευτύχημα για τη διατήρηση της μνήμης του και την απόδοση της οφειλόμενης τιμής, η εκδήλωση, που οργάνωσε στις 28 Ιουνίου 2019, το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης (ΕΜΘ), στην Αλεξανδρούπολη, με ομιλήτρια, την εγγονή του τιμώμενου κ. Λένα Καρανικολάου. Παράλληλα λειτούργησε έκθεση με χειρόγραφα του Γ.Ι. Λαμπουσιάδη, που αποτελούν μέρος του αρχειακού υλικού του ΕΜΘ, προερχόμενα από δωρεά της κ. Καρανικολάου. Έγινε επίσης προβολή του ντοκιμαντέρ «Ίχνη Στοργής» (παραγωγή ΕΜΘ). Το ντοκιμαντέρ πραγματοποιήθηκε με την ευγενική χορηγία του Κοινωφελούς Ιδρύματος Χαριλάου Κ. Κεραμέως.

Ο Λαμπουσιάδης γεννήθηκε στην Αδριανούπολη το 1858. Η οικογένειά του ήταν εύπορη. Σπούδασε στην ιδιαίτερη πατρίδα του και στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του επέστρεψε στη γενέτειρά του και διορίστηκε δάσκαλος. Δίδαξε στο Καβακλή, στο Λουλέ- Μπουργάζ (Αρκαδιούπολη), στη Ραιδεστό, στα Μάλγαρα, στο Σουφλί και τελευταία στο Γυμνάσιο και στο φημισμένο Ζάππειο Παρθεναγωγείο Αδριανουπόλεως, εκπαιδευτικά ιδρύματα μεγάλης ακτινοβολίας.

Η τηλεοπτική μετάδοση της ομιλίας μου στην Νέα Ορεστιάδα, "Οι τελευταίες ελληνικές ημέρες της Αδριανούπολης και του Κάραγατς".

*Στιγμιότυπο από την ομιλία

                Η Δημοτική Τηλεόραση της Ορεστιάδας βιντεοσκόπησε την ομιλία μου στην Ορεστιάδα με θέμα «Οι τελευταίες ελληνικές ημέρες της Αδριανούπολης και του Κάραγατς». Η ομιλία οργανώθηκε από το Σύλλογο Απογόνων Αδριανουπολιτών και Καραγατσιανών, στο πλαίσιο των  «Ορεστείων 2019». Τα «Ορέστεια» είναι οι εκδηλώσεις που τελούνται κάθε χρόνο, για να τιμηθούν τα γενέθλια της νεώτερης πολύς της Ελλάδας, της Νέας Ορεστιάδας.

                 Η ομιλία έγινε στην αίθουσα του ιστορικού «Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως».

                Ευχαριστώ την Δημοτική Τηλεόραση της Ορεστιάδας για την προβολή της ομιλίας μου και ιδιαίτερα την κ. Βικτωρία Τσονίδου, για την βιντεοσκόπηση και την επιμέλειά της. Η διάρκεια της ομιλίας είναι 52’ και 43’’.

«Οι τελευταίες ελληνικές ημέρες της Αδριανούπολης και του Κάραγατς»

*Η αίθουσα του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως, στη Νέα Ορεστιάδα

Οφείλω ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στο Σύλλογο Αδριανουπολιτών και Καραγατσιανών Ορεστιάδας για την ευγενική του πρόσκληση να μιλήσω στο πλαίσιο των «Ορεστείων 2019». Οι εκδηλώσεις αυτές οργανώνονται από το Δήμο και γίνονται κάθε χρόνο για να γιορτασθεί η επέτειος ίδρυσης της πόλης, που είναι η βορειότερη και η νεώτερη της Ελλάδας. Φέτος γιορτάσθηκε η 96^η επέτειος. Η ομιλία έγινε στην αίθουσα του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανούπολης, ο οποίος φιλοξενεί την ιστορική βιβλιοθήκη του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου της Αδριανούπολης, η οποία διασώθηκε το 1922. Περιέχει σπάνια βιβλία και ο Σύλλογος σήμερα μαζί με το σύλλογο των Αδριανουπολιτών και των Καραγατσιανών, και το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της πόλης, αποτελούν ισχυρούς πολιτιστικούς βραχίονες, υψηλού επιπέδου.

Το θέμα της ομιλίας μου ήταν «Οι τελευταίες ελληνικές ημέρες της Αδριανούπολης και του Κάραγατς».

*Ομιλία του δημοσιογράφου

Παντελή Στεφ. Αθανασιάδη

στα «Ορέστεια» 28 Ιουνίου 2019

Η Αδριανούπολη και το Κάραγατς, ήταν, είναι και θα είναι, οι πόλεις της καρδιάς μας. Με άδικες αποφάσεις και διαδικασίες, έπαψαν να είναι ελληνικές και τα παιδιά τους ξεριζωμένα, βρέθηκαν εδώ που βρισκόμαστε τώρα, να ατενίζουν, αυτά που οι μεγάλοι της Γης, δυστυχώς, τους στέρησαν.

Οι διαδικασίες αυτές είναι γνωστές και αφορούν δύο σημαδιακές και τραυματικές χρονιές για την Ελλάδα. Το 1922 και το 1923. Κάθε προσπάθεια να εξιστορηθούν με πληρότητα, τα όσα δοκίμασε και υπέστη με βάναυσο τρόπο ο Ελληνισμός της Ανατολικής Θράκης της Μικράς Ασίας και του Πόντου, θα είναι ανεπαρκής. Είναι μαρτύρια χωρίς τέλος.

Ολόκληρη η Θράκη το 1920 άρχισε να ζει στιγμές ελευθερίας. Μα, ήρθαν δίσεκτοι καιροί, ανταριασμένα χρόνια και ανατράπηκαν τα πάντα. Τα γεγονότα αυτά είναι λίγο πολύ γνωστά σε γενικές γραμμές.  Έτσι φτάσαμε στην απόφαση για την παράδοση της Ανατολικής Θράκης στους Τούρκους, που πάρθηκε από τους Συμμάχους στις 9 Σεπτεμβρίου 1922 στο Παρίσι. Τις μέρες εκείνες δεν υπήρχε κυβέρνηση στην Αθήνα ικανή να αντιδράσει, ενώ στο στράτευμα επωάζονταν η επανάσταση των Γονατά- Πλαστήρα. Ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας, είχε αρχίζει να ζει το δικό του ανείπωτο δράμα. Η διάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών των τριών συμμάχων κρατών με το ανακοινωθέν της έβαζε προκαταβολικά την ταφόπλακα στην υπόθεση της Ανατολικής Θράκης, με την ελεεινή μεταξύ άλλων διατύπωση:

Ο Θραξ Παπαδράκος, υπερασπιστής της Μακεδονίας

 *Ο Παπαδράκος σε καρτ ποστάλ εποχής των εκδοτών Πάλλη και Κοτζιά

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο ιερέας Οικονόμος Χρυσόστομος Χρυσομαλλίδης, που έγινε γνωστός με το ψευδώνυμο Παπαδράκος για τη δράση του στον Μακεδονικό Αγώνα αλλά και νωρίτερα, υπήρξε ένας Θραξ πατριώτης και ένθερμος αγωνιστής αν και με λάθη. Η δράση του στους εθνικούς αγώνες τον κατέστησε γνωστό στο Πανελλήνιο. Ήταν μαχητικός και τολμηρός, έδειχνε αυταπάρνηση και ήταν ταγμένος στην πατρίδα, αλλά παράφορος και παρορμητικός, που δεν απέφυγε φανατισμούς και υπερβάσεις. 

Ο Χρυσομαλλίδης γεννήθηκε το 1872 στη Ηράκλεια της Ανατολικής Θράκης, την γνωστή στην αρχαιότητα, πόλη Πέρινθο. Πήγε αρχικά στο σχολείο της πατρίδας του και αργότερα από 1889 έως το 1892 φοίτησε στα ονομαστά Ζαρίφεια Διδασκαλεία της Φιλιππούπολης.

Οι πιέσεις που ασκούσαν οι Βούλγαροι στον Ελληνισμό, γέννησαν από τότε στο νου του την ιδέα να γίνει μητροπολίτης και με το ποίμνιό του να πολεμήσει τους Βουλγάρους! Το όνειρό του αυτό, δεν υλοποιήθηκε γιατί δεν έγινε ποτέ μητροπολίτης, μπόρεσε όμως με πάθος να πολεμήσει εναντίον των Βουλγάρων.  Μετά τα Ζαρίφεια Διδασκαλεία, φοίτησε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης από το 1982 έως το 1894. Εκείνη τη χρονιά όμως, ένας φοβερός σεισμός κατέστρεψε τη σχολή του και έτσι αναγκάσθηκε να δουλέψει ως δάσκαλος σε χωριό της περιοχής Χαλκηδόνας και να επανέλθει στη Θεολογική Σχολή, όταν αυτή επαναλειτούργησε στο νησί Πρώτη των Πριγκιποννήσων.

Θρακιώτες, τιμήστε τα γενέθλια της νεώτερης ελληνικής πόλης

ΟΡΕΣΤΕΙΑ 2019

96 ΧΡΟΝΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ

«Στην Ανατολή της Δύσης»

Ο Δήμος Ορεστιάδας και η Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ορεστιάδας, σας προσκαλούν στις εκδηλώσεις Τιμής και Μνήμης, για τη συμπλήρωση 96 χρόνων από την Ίδρυση της Νέας Ορεστιάδας.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 28 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019

ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ
21:00 Έναρξη «Ορεστείων» - Χαιρετισμοί

«Καραγάτς – Νέα Ορεστιάδα: Τ’ αηδόνι της Ανατολής».
Η ‘’Ορχήστρα εγχόρδων Ορεστιάδας’’ ακολουθεί μουσικά τη διαδρομή του θρυλικού Οριάν Εξπρές (την «Ταχεία της Ανατολής») από την Κωνσταντινούπολη ως το Παρίσι, μεταφέροντας την επίδραση που είχε στη ζωή των Καραγατσιανών και Αδριανουπολιτών την περίοδο 1870-1923.

Σόλο βιολί: Μάϊα Βενετικίδου, Ευάγγελος Παπαδημήτρης
Σοπράνο: Ριψιμέ Ντανιελιάν
Σόλο φλάουτο: Νικόλαος Ζήσης
Τραγούδι: Νίκος Ζαπάρτας
Πρώτα βιολιά: Στράτος Κακαμπουρας, Κωνσταντίνος Καπάνταης, Κωνσταντίνος Παυλάκος, Αθανάσιος Θεοδωρίδης.
Δεύτερα βιολιά: Αλκέτας Τζιαφέρης, Ελευθέριος Αδαμόπουλος, Νίκος Τσανάκας.
Βιολες: Παύλος Μεταξάς, Δημήτρης Κάκος.
Τσελο: Δημήτρης Πολυζωίδης.
Μπασο: Μιχάλης Σαπουντζής
Χορεύουν: Ματίνα Βεζυρτζή, Δημήτρης Σιδηράς
Ενορχήστρωση: Δημήτριος Δημητριάδης
Διεύθυνση Ορχήστρας: Κωνσταντίνος Βενετικίδης

Παραγωγή της ΔΗΚΕΠΑΟ & του Δημοτικού Ωδείου Ορεστιάδας.

Η συναυλία θα μεταδοθεί ζωντανά από την ΕΡΤ Ορεστιάδας.

ΣΑΒΒΑΤΟ 29 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΕΩΣ

19:00 Ομιλία του δημοσιογράφου Παντελή Αθανασιάδη: «Οι Τελευταίες Ελληνικές Ημέρες της Αδριανούπολης και του Κάραγατς».
Διοργάνωση: Σύλλογος Απογόνων Καραγατσιανών και Αδριανουπολιτών «Η Ορεστιάδα».

Ένα ιστορικό ντοκουμέντο για τη Χηλή της Αλεξανδρούπολης

*Το ιστορικό δημοσίευμα της εφημερίδας της Νέας Υόρκης "Ατλαντίς"

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η αλληλεγγύη υπήρξε μια από τις ανεκτίμητες αξίες του ελληνικού λαού και εκδηλώθηκε σε όλες τις περιπτώσεις τραγικών γεγονότων, φυσικών καταστροφών και πολεμικών ή πολιτικών ανωμαλιών. Η αλληλεγγύη είναι η αρετή που δείχνει το μεγαλείο της ψυχής ενός λαού ή ατόμων μεμονωμένα.

                Ένα τέτοιο αξιοσημείωτο περιστατικό, αντλούμε από την ιστορία της Νέας Χηλής Αλεξανδρούπολης.

                Ποια είναι η Νέα Χηλή; Για τους φίλους οι οποίοι δεν γνωρίζουν, η Νέα Χηλή είναι σήμερα ένα πανέμορφο προάστιο της Αλεξανδρούπολης, που δημιουργήθηκε το 1923-24 από την εγκατάσταση εκεί Ελλήνων που προέρχονταν από την Χηλή της Μικράς Ασίας. Η Χηλή (τουρκικά: Şile) είναι μικρή πόλη της Βιθυνίας 70 χλμ. βορειοανατολικά της Κωνσταντινούπολης, στην ασιατική της πλευρά. Έως το 1922-23 υπήρχαν Έλληνες που ζούσαν εκεί. Αναγκάστηκαν όμως να πάρουν τον δρόμο της προσφυγιάς προς την Ελλάδα μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και την υπογραφή της ελληνοτουρκικής σύμβασης για την ανταλλαγή των πληθυσμών. Η σύμβαση αυτή ενσωματώθηκε στη Συνθήκη της Λωζάννης του 1923. Ο Ελληνισμός της Χηλής Μικράς Ασίας ήταν ακμαίος. Από την Χηλή κατάγονταν ο πρώην Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Σπυρίδων (1873-1956) με έντονη εθνική δράση και ο μεγάλος αρχαιολόγος του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γεώργιος Μπακαλάκης (1908-1991).

Η ιστορία του Β΄ Δημοτικού Σχολείου Διδυμοτείχου

*Το κτίριο του Β΄Δημοτικού Σχολείου, που σήμερα στεγάζει το ΤΕΙ Νοσηλευτικής

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Το κτίριο του Β’ Δημοτικού σχολείου του Διδυμοτείχου, έχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία, αν και πρόκειται για κτίσμα της δεκαετίας του 1920. Σήμερα βέβαια στεγάζεται σε νέο σύγχρονο κτίριο. Στο αρχικό ιστορικό κτίριο, που μας ενδιαφέρει στο άρθρο αυτό, στεγάζεται πλέον η σχολή Νοσηλευτικής (ΤΕΙ).

                Το σχολείο αυτό, όπως και τα παραπλήσια, αλλά πολύ μεταγενέστερα κτίρια Λυκείου- Γυμνασίου, η εκκλησία της Παναγίας Ελευθερώτριας, κτίσθηκαν σε εκτάσεις, στις οποίες επί Τουρκοκρατίας υπήρχαν εκεί μουσουλμανικά νεκροταφεία.

                Η πώληση ενός τεμαχίου της έκτασης αυτής στο ελληνικό δημόσιο για την ανέγερση του Β’ Δημοτικού Σχολείου, έγινε αντικείμενο έντονων παρασκηνιακών ερίδων μεταξύ των μουσουλμάνων του Διδυμοτείχου, ενώ αργότερα το 1930, αποκαλύφθηκε ότι τις αντιδράσεις στην πώληση υποκινούσαν δύο Τούρκοι φυγάδες, που ανενόχλητοι είχαν εγκατασταθεί στο Διδυμότειχο και αντιστρατεύονταν το Μουφτή και τη βακουφική επιτροπή.

1932: Οι εφημερίδες Ξάνθης και Κομοτηνής

*Η κορυφή του εγγράφου με τις εφημερίδες Κομοτηνής και Ξάνθης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Το 1932, με τη χώρα να κλυδωνίζεται λόγω της διεθνούς οικονομικής κρίσης, ήταν μια προεκλογική χρονιά. Τελικά οι εκλογές διεξήχθησαν στις 25 Σεπτεμβρίου και έγιναν από την κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου, με το σύστημα της απλής αναλογικής. Όμως κανένα κόμμα δεν κέρδισε την αυτοδυναμία και το αποτέλεσμα δυσκόλευε τη συνεργασία κομμάτων, για το σχηματισμό κυβέρνησης.

Τελικά μετά από έντονες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις, κυβέρνηση σχημάτισε ο ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος Παναγής Τσαλδάρης από τις 3 Νοεμβρίου 1932 μέχρι τις 16 Ιανουαρίου 1933 οπότε ανέλαβε εκ νέου την κυβέρνηση ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που  οδήγησε τη χώρα στις εκλογές του Μαρτίου του 1933.

Μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα, η κυβέρνηση Βενιζέλου του 1932, άρχισε να προετοιμάζεται έγκαιρα. Σ’ αυτό το πολιτικό κλίμα εκδηλώθηκε ενδιαφέρον για τη Θράκη και μεταξύ άλλων για τον Τύπο και πώς αυτός επηρέαζε το εκλογικό σώμα. Τότε, από τις 12 Φεβρουαρίου το Γραφείο Τύπου του Πολιτικού Γραφείου του πρωθυπουργού ζήτησε πληροφορίες για την κατάσταση του Τύπου στο νομό Ροδόπης, από τη Γενική Γραμματεία της Γενικής Διοίκησης Θράκης.

Στις 24 Φεβρουαρίου 1932, η Γενική Διοίκηση Θράκης, ενημέρωσε το Γραφείο Τύπου του Πολιτικού Γραφείου του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου για τις εφημερίδες του νομού Ροδόπης. Τότε οι σημερινοί νομοί Ροδόπης και Ξάνθης δεν είχαν διαχωρισθεί και υπήρχε ένας ενιαίος νομός Ροδόπης.