Οι προπολεμικές Σουφλιώτισσες, ήταν αληθινά μοντελάκια

*Το ενδιαφέρον χρονογράφημα

*Χρονογράφημα για την...

Μαντάμ Ντε Σουφλί!!!

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η χαμένη σήμερα ταινία για την απελευθέρωση της Δυτικής Θράκης, όταν προβλήθηκε στην Αίγυπτο, το 1920, προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση, όχι μόνο για τα ιστορικά γεγονότα που περιέγραφε, αλλά και για την ωραιότητα και κομψότητα των κυριών του Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) του Σουφλίου και του Κάραγατς. Αυτή είναι η αθέατη πλευρά της μεγάλης επιτυχίας και των άριστων εντυπώσεων που προκάλεσε η προβολή αυτή στον Ελληνισμό της Αιγύπτου.

                Μια ιδέα για την ιστορικότητα της χαμένης αυτής ταινίας μπορεί να λάβετε στη θέση https://sitalkisking.blogspot.com/2016/11/blog-post_1.html

                Η ταινία αυτή άρχισε να προβάλλεται στην Αθήνα από τις 22 Ιουλίου 1920. Αντίτυπα της ταινίας με γαλλικούς υπότιτλους εστάλησαν για προβολή και στη Γαλλία.

Σύμφωνα με τις εφημερίδες της εποχής εκείνης, στο φιλμ αυτό υπήρχαν σκηνές από την είσοδο του ελληνικού στρατού στη Γκιουμουλτζίνα (Κομοτηνή), το Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) το Σουφλί το Διδυμότειχο και το Κάραγατς, καθώς και την καταστραφείσα από τους Βουλγάρους ελληνικότατη Μάκρη στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης. Υπήρχαν επίσης σκηνές από την αναχώρηση του επικεφαλής της Διασυμμαχικής Θράκης Γάλλου στρατηγού Σαρπύ μετά την παράδοση της εξουσίας στους Έλληνες, σκηνές από την επίσκεψη στη Θράκη του υπουργού Εσωτερικών Κωνσταντίνου Ρακτιβάν και σκηνές με τον Αρχηγό της Στρατιάς στρατηγό Ζυμβρακάκη και άλλους ανώτατους και ανώτερους αξιωματικούς. Επιπλέον, προβάλλονταν παρελάσεις προσκόπων, δοξολογίες, υποδοχές στρατευμάτων, ωραία τοπία της Θράκης κ.λπ.

                Από τον Αύγουστο 1920 και το Σεπτέμβριο, η ταινία προβλήθηκε αρχικά στην Αλεξάνδρεια (στον ελληνικό κινηματογράφο «‘Ιρις») όπου υπήρχε ακμαίος Ελληνισμός και στη συνέχεια σε πολλές άλλες αιγυπτιακές πόλεις όπως το Κάιρο, η Τάντα, το Ζαγαζίκ, η Ισμαηλία, το Σουέζ, η Μανσούρα, και το Πορτ Σάιντ.  Πέρα όμως από την περιγραφή επί της οθόνης των γεγονότων της απελευθέρωσης της Δυτικής Θράκης, οι ομογενείς της Αιγύπτου, εντυπωσιάσθηκαν από την κομψότητα των γυναικών της Θράκης και ιδιαίτερα του Σουφλίου.

*Το Καφέ Γκρόπι του Καΐρου

Και χρονογράφημα για τις Σουφλιουτούδες

                Ο χρονογράφος του «Ταχυδρόμου» της Αλεξάνδρειας με το ψευδώνυμο «Αριστό» σε πρωτοσέλιδο χρονογράφημά του με τίτλο «Μαντάμ Ντε Σουφλί» έγραφε υμνητικά στις 27 Σεπτεμβρίου 1920:

                «Ενόμιζα αφελώς ότι μια Σουφλιώτισσα κυρία, το πολύ- πολύ να εφορούσε μεταξωτό τσεμπέρι και να κατεκλύζετο από κοιλά φλουριών. Φλουριά εις το κεφάλι. Φλουριά στ’ αυτιά. Φλουριά στο λαιμό. Φλουριά στα ρούχα. Τέλος, ένας είδος κουδουνάτου. Αλλ’ ομολογώ ότι ηπατήθην. Ο κινηματογράφος, αντ’ αυτού, μου παρουσίασε μίαν επαρχιώτισσαν Θράσσαν που μπορεί μάλιστα να πάρει το τσάι της και εις του Γκρόπι».

                Και για να μην έχετε απορία, για την αίθουσα του Γκρόπι, αξίζει να αναφέρω ότι   στο κέντρο του Καΐρου ή στην Ηλιούπολη (Μασρ Γκεντίντα / Νέο Κάϊρο) που ήταν ό,τι η Κηφισσιά για την Αθήνα του 1920, Γκρόπι σήμαινε, το επίκεντρο του εξευρωπαϊσμού του Καΐρου του τέλους του 19ου και του πρώτου μισού του 20ου αιώνα. Εκεί σύχναζε όλη η αριστοκρατία της πολυεθνικής Αιγύπτου. Ήταν μια αντανάκλαση της «Μπελ Επόκ» της γαλλικής πρωτεύουσας. Ανάμεσά τους και οι πλούσιοι Έλληνες με τις κυρίες τους, που φορούσαν πανάκριβα φορέματα ραμμένα κυρίως στο Παρίσι και βαρύτιμα κοσμήματα.

                Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στου Γκρόπι στο Κάιρο, ο Άγγλος φιλέλληνας ποιητής Μπέρναρντ Σπένσερ (1909-1963) συναντούσε τον Γιώργο Σεφέρη και πίνοντας τον καφέ τους, επιδίδονταν σε ατέρμονες συζητήσει για την ποίηση. Στο ημερολόγιό του ο Σεφέρης περιγράφει τις συναντήσεις τους στο καφέ Γκρόπι. Αργότερα ο Μπέρναρ Σπένσερ μετέφρασε και δημοσίευσε ποιήματα των Σεφέρη και Καβάφη.

                Ο «Αριστό» αφού επιχειρεί κάνει χιούμορ για τις αντιδράσεις των συζύγων για τα έξοδα των γυναικών τους για τα λούσα, σημειώνει:

                «Διακρίνει κανείς και εις αυτής την τουαλέτταν τους καυγάδες με τον σύζυγον. Η ράπτρια και η καπελλού αποτελούν και εις την Θράκην δυσμενή απασχόλησιν δια τον Σουφλιώτην σύνευνον. Ό,τι τραβά μία μεγαλούπολις υπό έποψιν συρμού, θα τραβά αναλογικώς και το Σουφλί. Αυτό εικάζω από την σκιώδη προχθεσινήν εμφάνισιν ενώπιον μου των επαρχιωτισσών της Θράκης. Να δείτε δε ότι κάμνουν και νάζια, όπως και εις τας μεγαλουπόλεις. Εποζάρησαν όλες προς του κινηματογραφικού φακού με φιλαρέσκειαν περισσήν, με ένα είδος ερήμην φλερτ. Μου ήλθε να τις καλέσω σε άμεσον τσάι. Δεν αμφιβάλω δεν ότι θα έχουν αποκτήσει, μαζή με το βεστιάριον της Οδού Ειρήνης και τας άλλας νεωτέρας κακίας: Ταγκό, ουάν στεπ, φοξ- τροτ, τζαζ κλπ.».

                Τον ύμνο όμως για τις κομψές Σουφλιώτισσες, ακολούθησε και αυτοκριτική του «Αριστό» που απέδωσε σε κάκιστο εγωισμό ότι μόνο οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων «μπορούμε και πρέπει να είμεθα κομ-ιλ-φω!». Γι’ αυτό συμπλήρωσε την αυτοκριτική του γράφοντας:

                «Αν μας ξύσει όμως καμμιά Σουφλιώτισσα το βερνίκι, ίσως να φανούμε ότι είμεθα, σε πολλά, πρωτογενείς επαρχιώται. Αλλ’ η Σουφλιώτισσα δεν θα σκεφθεί ποτέ να μας ξύση το βερνίκι, διότι απλούστατα δεν μας υποψιάζεται ακόμη βερνικωμένους. Μας θεωρεί εξόχως πολιτισμένα πρόσωπα και θα νομίζει βέβαια τιμήν της ν’ αντιγράφει το βεστιάριον των γυναικών των μεγαλουπόλεων».

                Ο «Αριστό» ήταν το ψευδώνυμο του δημοσιογράφου Αγησίλαου Αριστοκλή, ο οποίος ανήκε στην προπολεμική γενιά των Ελλήνων διανοουμένων της Αιγύπτου (Κωνσταντίνος Καβάφης, Νικόλαος Γιοκαρίνης, Παλαιολόγος Γεωργίου, Αλέξανδρος Κάσδαγλης, Αγγελική Παναγιωτάτου, Τίμος Μαλάνος κ.ά.).

                Οι σημερινές Σουφλιώτισσες, μπορούν να είναι περήφανες για τις κομψές  και μοδάτες γιαγιάδες τους εκείνης της εποχής, που για το Σουφλί του μεταξιού, ήταν «Μπελ Επόκ». Και δεν μιλάμε για τις υπέροχες παραδοσιακές σουφλιώτικες φορεσιές, αλλά για ρούχα ευρωπαϊκά του συρμού…

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

ΠΗΓΗ

*Αρχείο εφημερίδας «Ταχυδρόμος» Αλεξάνδρειας, Σεπτέμβριος 1920