1973: Το κίνημα του Πολεμικού Ναυτικού

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1035873/gallery/epikairothta/ellada/to-kinhma-toy-polemikoy-naytikoy

*Τελευταία φωτογραφία των πρωταγωνιστών του κινήματος ως αξιωματικών, μετά την ανάκριση ενώπιον του συμβουλίου που τους απέταξε.

Γράφει ο κ. ΖΗΣΗΣ ΦΩΤΑΚΗΣ*

Η συμπλήρωση 46 ετών από το κίνημα του Ναυτικού, τον Μάιο του 1973, επαναφέρει στην επικαιρότητα την προσφορά του κλάδου αυτού στην αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Μια προσφορά πολύτιμη και πολυσήμαντη, που εξιστορείται ευσύνοπτα στις ακόλουθες γραμμές.

Η κατάληψη της εξουσίας από τους συνταγματάρχες τον Απρίλιο του 1967 δεν έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία. Η μετεμφυλιακή ελληνική κοινοβουλευτική δημοκρατία αντιμετώπιζε πολλά προβλήματα και κινδύνους. Η ισχυρή μεσογειακή θέση των ΗΠΑ, όμως, και η κυριαρχία της αμερικανόφιλης συντηρητικής παράταξης στην Ελλάδα κατέστησαν, μέχρι το 1964, περιττή την προσφυγή σε «ακραίες λύσεις».

Το 1964, βέβαια, αποτέλεσε ορόσημο για τη διεθνή ισορροπία ισχύος και για την αλλαγή του πολιτικού σκηνικού στην Ελλάδα. Τη χρονιά εκείνη η Σοβιετική Ένωση υιοθέτησε ένα ταχύρρυθμο πρόγραμμα εξοπλισμών, με το οποίο ξεπέρασε σε πυρηνικούς εξοπλισμούς τις ΗΠΑ. Συνάμα εκμεταλλεύθηκε τις αρνητικές εντυπώσεις που είχαν δημιουργηθεί από τις δυσκολίες των ΗΠΑ στο Βιετνάμ και στην Καμπότζη και από την αμερικανοϊσραηλινή συνεργασία εναντίον των Αράβων και προώθησε σημαντικά τις θέσεις της στη Μεσόγειο.

Το αποτέλεσμα ήταν να μειωθούν οι έως τότε παρεχόμενες διευκολύνσεις στις αεροναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ στη θάλασσα αυτή. Το ενδεχόμενο της περαιτέρω μείωσης των διευκολύνσεων αυτών από την άνοδο της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα στα μέσα της δεκαετίας του 1960 δεν μπορούσε να γίνει ανεκτό από τις ΗΠΑ. Γι’ αυτό και, εν πολλοίς, δεν αντέδρασαν εναντίον του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967.

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑΣ: ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

*Ο Αρχιστράτηγος Εμμανοήλ Παπάς

 Γράφει ο ιστορικός Αθανάσιος Γκαρίπης

   Ο Εμμανουήλ Παπάς γεννήθηκε στο χωριό Δοβίστα το 1773,ένα  χωριό κοντά στις Σέρρες που σήμερα έχει το όνομα του. Ο πατέρας του Δημήτριος πλούσιος προύχοντας της περιοχής, νεότατος χειροτονήθηκε ιερέας και τιμήθηκε με το εκκλησιαστικό αξίωμα του Οικονόμου. Με την γυναίκα του Φαίδρα απέκτησε 11 παιδιά, 8 αγόρια και 3 θυγατέρες. 

   Ο γιός του Ιωάννης σκοτώθηκε με τον Παπαφλέσα στο Μανιάκι, ο Νικόλαος σκοτώθηκε στο Καματερό πολεμώντας με τον Γεώργιο Καραϊσκάκη, ο  Αναστάσιος αγωνίσθηκε στην άμυνα του Μεσολογγίου, ενώ  ο Αθανάσιος, ο μεγαλύτερος υιός του, αποκεφαλίσθηκε στη Χαλκίδα.

  Ξεκίνησε με πολύ λίγες γραμματικές γνώσεις, όπως φαίνεται από τις ιδιόχειρες σημειώσεις του καθώς και με λίγα χρηματικά μέσα, όπως γενικά όλοι οι Έλληνες της εποχής. Ίσως η πρώτη αρχή να ήταν το μπακάλικο της Δοβίστας που είχε αγοράσει ο αδερφός του Γιωργάκης Οικονόμου. Ευφυής και τολμηρός γρήγορα εξελίχθηκε σε μεγαλέμπορος των Σερρών με καταστήματα στην Κωνσταντινούπολη και στη Βιέννη, κατάφερε να αποκτήσει σημαντική περιουσία, κινητή και ακίνητη, να γίνει δανειστής των τούρκων αγάδων και μπέηδων της περιοχής, να συνάψει στενές σχέσεις μαζί τους  και να τους επηρεάζει πολύ, προ πάντων τον πανίσχυρο τοπάρχη Ισμαήλ Μπέη, που ήταν στη Μακεδονία ο αντίποδας του Αλή-Πασά της Ηπείρου.