Νίκος Καζαντζάκης: Αναζητώντας την «ψυχή του τόπου»

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=817317

*Ο Νίκος Καζαντζάκης έφιππος στον Καύκασο

*Από το Λονδίνο και το Τολέδο στις Μυκήνες,

 η ματιά του πεζογράφου απομονώνει εικόνες,

που λειτουργούν και για τον σημερινό αναγνώστη

Γράφει ο κ. Αναστάσης  Βιστωνίτης

Η ευχέρεια με την οποία ταξιδεύουμε στην εποχή μας έχει κάνει τον κόσμο μικρότερο. Αλλά η μεγάλη ανάπτυξη της ταξιδιογραφίας σήμερα τον διευρύνει σε βαθμό που θα ήταν αδιανόητος κατά το παρελθόν. Η ταξιδιογραφία αλλάζει τον τρόπο μας να βλέπουμε τον κόσμο, τον εαυτό μας και τον τόπο της καταγωγής μας.

«Η διαφορά ανάμεσα στην ταξιδιογραφία και στη μυθοπλασία είναι η διαφορά ανάμεσα στην καταγραφή αυτού που βλέπει το μάτι και στην ανακάλυψη εκείνου που η φαντασία γνωρίζει». Τα παραπάνω έχουν ειπωθεί από τον διάσημο (και υπερτιμημένο) ταξιδιογράφο Πολ Θέροου. Τον διαψεύδουν όμως δύο συγγραφείς ταξιδιωτικών βιβλίων ανώτεροί του: ο Μπρους Τσάτουιν και ο Νίκος Καζαντζάκης. Δεν είναι συμπτωματικό που ο Θέροου αντιπαθεί τον «Καζαντζάκη με την κόκκινη μύτη», όπως γράφει απαξιωτικά. (Δεν πειράζει. Ούτε ο Χέμινγκγουεϊ του αρέσει. Προτιμά αντί γι' αυτόν τον Κίπλινγκ!) Με τη διαφορά ότι τα ταξιδιωτικά του Καζαντζάκη, γραμμένα τον Μεσοπόλεμο, αν αφήσει κανείς κατά μέρος το γλωσσικό του ιδίωμα, μοιάζει σαν να έχουν γραφτεί σήμερα, ενώ τα βιβλία του Θέροου είναι «χρονολογημένα», τουτέστιν  έχουν ημερομηνία λήξεως.

Μνήμες για τον Εμφύλιο με ανθρώπινες ιστορίες από τον γενέθλιο τόπο... (1)

*Η νεκροταφειακή εκκλησιά Κοίμηση της Θεοτόκου (Παναγιά) Μεγάλης Κάψης του 1693, ανακαινισμένη το 1950 και μετά, μετά πυρκαγιά του 1944, όταν σε μάχες των Γερμανών- Ε.Α. στις Ράχες Τυμφρηστού, ρέτσια από ελατόδασος σε πυρκαγιά εκτοξεύτηκαν και την πυρπόλησαν

*Μια βιωματική καταγραφή 

από τα δύσκολα χρόνια

*Ένα ορεινό χωριό της Δυτικής Φθιώτιδας,

στα ριζά στο Βελούχι, χώρου του Εμφύλιου

Γράφει ο κ. Νίκος Δ. Παπαδιονυσίου

1η Αυγούστου 2016 και γι΄ άλλη μια φορά, από τον αιωνόβιο πλάτανο στο χοροστάσι της εκκλησιάς, της Αγίας Τριάδας, του γενέθλιου τόπου του, έβλεπε το παμπάλαιο κεντρικό μονοπάτι που ανέβαζε στο χωριό από τη δημοσιά Λαμίας- Καρπενησίου, τότε που δρόμος δεν υπήρχε. Σήμερα απερπάτητο έχει σχεδόν σβήσει. Έβλεπε και την Παναγιά, την νεκροταφειακή εκκλησιά, όσο μπορούσε να ιδεί, καθώς με τα χρόνια η οργιαστική βλάστηση την έκρυβε..

Βασανιστικές οι παιδικές του μετεμφυλιοπολεμικές μνήμες άρχισαν πάλι να τον κυριαρχούν. Ξαναγύρισε τον χρόνο πίσω. Στον Ιούνιο του 1950, όταν παιδάκι στα οκτώ με τις διακοπές στα σχολεία έπεισε την Αγραφιώτισσα- Μεγαλοκαψιώτισα Δέσπω, την μάνα του, να τον αφήσει ν΄ ανέβει στο χωριό με τον θείο Βαγγέλη και να μείνει μαζί του και τον παππού Στέλιο, μοναχικό γέροντα πλέον στο σπίτι τους. Η γιαγιά Ρήνω έφυγε αρχές καλοκαίρι του 49 στο σπίτι τους στον Πειραιά όπου και τάφηκε μακρυά απ΄ το χωριό της. Λήγοντας ο Εμφύλιος Αυγούστου 30 του 1949, χωριανοί, όπως και όλοι της ορεινής Φθιώτιδας κι΄ Ευρυτανίας που απομακρύνθηκαν  για να μην παρέχουν καταφύγιο και τροφή, εκούσια ή ακούσια ή στρατολογηθούν στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, όπως με την Εθνική Αντίσταση, έσπευσαν με λαχτάρα να επανεγκατασταθούν στα σπίτια τους, εντελώς απροετοίμαστοι από προμήθειες για τον χειμώνα, ξύλα και υποζύγια. Κάποιοι έμειναν σε πόλεις και κέντρα έχοντας βρει δουλίτσα.  Άλλοι γύρισαν με την Άνοιξη του 1950.

Η Ελληνογαλλίδα δημοσιογράφος Λέν, στην πρώτη γραμμή των Βαλκανικών Πολέμων

*Η Ελένη Λεν, φωτογραφημένη στη Φιλιππιάδα το 1912

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

        Μια τολμηρή Ελληνίδα παντρεμένη με Γάλλο, σφράγισε με την παρουσία της στα μέτωπα των μαχών, την εποποιία των Βαλκανικών Πολέμων. Κρατώντας στα χέρια μια φωτογραφική μηχανή, εξοπλισμένη με ψυχικό σθένος, υπομονή, αντοχή και μαχητικότητα, διέτρεχε τους τόπους των συγκρούσεων και απαθανάτιζε σκηνές με φαντάρους και αξιωματικούς, κάνοντας γνωστό στην Ευρώπη τον Ελληνικό άθλο.

Πριν πούμε οτιδήποτε γι’ αυτή την ξεχωριστή Ελληνίδα και την γεμάτη ζωή της, θα αναφέρουμε, αυτά που έγραψε μια αθηναϊκή εφημερίδα, η ΕΛΛΑΣ τον Ιανουάριο του 1913:

«Μία Ελληνίς γεμάτη μεγάλα αισθήματα για την Πατρίδα της. Ωραία, κομψή, μινιόν, σαν παριζιάνα τελεία, κρύβει μέσα της ηφαίστειο ζωής και ενεργητικότητας. Μορφωμένη όσον ολίγαι, δημοσιογράφος με δροσερότατον ύφος περιγραφικόν, τιμά την Πατρίδα της εις το Παρίσι όπου μένει. Ο άνδρας της- ένα ξανθό παλληκάρι από τη Νορμανδία- έγινεν αναγκαστικώς Έλλην, από φιλέλλην που ήτο. Πώς θα ήτο δυνατόν να έχης τέτοια γυναίκα και να μην αγαπήσης της Πατρίδα της σαν ιδική σου;».

Η ιδεολογία της «4ης Αυγούστου»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/870036/article/epikairothta/ellada/h-ideologia-ths-4hs-aygoystoy

*Ο Ιωάννης Μεταξάς, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης των Ταγμάτων Εργασίας. Στην κορυφή της σκάλας, ο Κώστας Κοτζιάς– ασκεπής, με το καπέλο στο αριστερό χέρι– υπουργός Διοικήσεως Πρωτευούσης. Στο ίδιο σκαλοπάτι με τον κυβερνήτη, δεξιότερα, ο γενικός διευθυντής Γραμμάτων και Τεχνών του καθεστώτος Κωστής Μπαστιάς.

Γράφει ο κ. ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ

Ογδόντα χρόνια έκλεισαν από την ημέρα που ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄ μαζί με τον Ιωάννη Μεταξά επέβαλαν την πολιτική δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936, ένα καθεστώς άκρως αυταρχικό με ό,τι αυτό συνεπαγόταν για όσους τολμούσαν να το αμφισβητήσουν.

Η βασιλομεταξική επιλογή διαμορφώθηκε σε καθεστώς στο οποίο συνωθήθηκαν ποικίλα συμφέροντα, ελληνικά και μη. Αν όμως η βασιλική εξουσία παρέμεινε ο κύριος και καθοριστικός πόλος του καθεστώτος, ο Μεταξάς– πιστός και σταθερός, ως προς τη στόχευση, στη γραμμή της μέσης πολιτικής οδού μεταξύ βενιζελικών και αντιβενιζελικών που είχε ήδη χαράξει από τις αρχές της δεκαετίας του ’20– προσπάθησε και να συγκροτήσει γύρω από το πρόσωπό του ένα πολιτικό πλέγμα που ονομάστηκε «4η Αυγούστου», ενσωματώνοντας και φασίζοντα στοιχεία, σύμφωνα με το πνεύμα της εποχής.

Το Σχέδιο Άτσεσον για το Κυπριακό

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/870314/article/epikairothta/kosmos/to-sxedio-atseson-gia-to-kypriako

 *Ο μεσολαβητής για το Κυπριακό, πρώην υπουργός Εξωτερικών, Ντιν Άτσεσον ήταν ένας από τους σχεδιαστές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής κατά τη διάρκεια της προεδρίας Τρούμαν και διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο στην εξαγγελία του ομώνυμου δόγματος για την Ελλάδα και την Τουρκία.

Γράφει ο κ. ΣΩΤΗΡΗΣ ΡΙΖΑΣ*

Αν και το Κυπριακό περιγράφεται από ορισμένους ως μια «ιστορία χαμένων ευκαιριών» στην πραγματικότητα ήταν λίγες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες χάθηκε μια ευκαιρία επίλυσης του ζητήματος σύμφωνα με τα συμφέροντα της Ελλάδας και του Κυπριακού Ελληνισμού. Μία απ’ αυτές ήταν το σχέδιο Άτσεσον (Acheson).

Το πλαίσιο εντός του οποίου είχε εξελιχθεί η υπόθεση ήταν πολύπλοκη. Η ελληνοκυπριακή ηγεσία υπό τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο θεωρούσε ότι το δικαίωμα αρνησικυρίας που διέθεταν οι Τουρκοκύπριοι τόσο σε θέματα εκτελεστικής όσο και νομοθετικής αρμοδιότητας αναιρούσε το δικαίωμα της πλειοψηφίας να κυβερνά. Έτσι η Λευκωσία απέβλεψε τον Νοέμβριο του 1963 στην αναθεώρηση του συντάγματος με στόχο την εξάλειψη των συνταγματικών προνομίων των Τουρκοκυπρίων. Η ελληνοκυπριακή ηγεσία αν και δεν το ομολογούσε δημόσια παραδεχόταν ήδη από την άνοιξη του 1963 κατά τις διπλωματικές επαφές της και με τον αμερικανικό και με τον βρετανικό παράγοντα ότι δεν απέβλεπε πλέον στην ένωση αλλά σε αδέσμευτη ανεξαρτησία, δηλαδή σε καθεστώς απαλλαγμένο από τους περιορισμούς, εσωτερικούς και διεθνείς, των συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου του 1959 που είχαν αποτελέσει το θεμέλιο της Κυπριακής Δημοκρατίας.

ΕΜΦΥΛΙΟΣ 1946-49: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΒΑΛΑΝ ΣΤΗΝ ΗΤΤΑ ΤΩΝ ΑΝΤΑΡΤΩΝ

*Εικόνα από τις μάχες στα βουνά....

 Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Το ΚΚΕ κήρυξε αποχή από τις βουλευτικές εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946, μία ενέργεια, που από τον ίδιο το Στάλιν χαρακτηρίστηκε ως μεγάλη ανοησία της ηγεσίας του ΚΚΕ. Με την επίθεση τη νύκτα της 30ης προς τη 31η Μαρτίου 1946 κατά του Σταθμού Χωροφυλακής Λιτοχώρου κήρυξε τον ένοπλο αγώνα, τη γνωστή ανταρσία, με σκοπό την κατάληψη της εξουσίας ή την κατάληψη μέρους της Βόρειας Ελλάδας για την αυτονόμησή της ή την προσάρτησή της στις Βόρειες Χώρες, δημιουργώντας σοσιαλιστική δημοκρατία στη Βαλκανική.

 Ένας αιματηρός και τραγικός πόλεμος, που προκάλεσε 43.382 απώλειες μάχης, νεκροί, τραυματίες και αγνοούμενοι ( 8.440 νεκροί) στον Ελληνικό Στρατό, στους αντάρτες 38.421 νεκρούς, χωρίς τους τραυματίες, και ανυπολόγιστες υλικές ζημιές σε έργα υποδομής και δημόσια- ιδιωτικά κτίρια. Ένας πόλεμος που έληξε στις 29 Αυγούστου 1949 με τη συντριβή των ανταρτικών δυνάμεων στον Γράμμο, στην οποία συνέβαλαν οι παρακάτω παράγοντες:

Ο Παπαδιαμάντης των κατατρεγμένων

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=812017

 *Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

*Ο Σκιαθίτης και ο χριστιανισμός του,

 η γλώσσα του, η αρνητική και η θετική πρόσληψή του,

οι πρακτικές έκδοσης του έργου του

 από την πένα του δοκιμιογράφου Σταύρου Ζουμπουλάκη

Γράφει η κ. Κουζέλη Λαμπρινή

Αναμφισβήτητη είναι η κεντρική θέση του δοκιμιογράφου Σταύρου Ζουμπουλάκη στον χώρο των παπαδιαμαντικών σπουδών. Παρότι παπαδιαμαντολόγος με τη στενή έννοια δεν είναι- με την έννοια δηλαδή της συγγραφής μιας μονογραφίας για τον Παπαδιαμάντη- έχει συμμετάσχει σε συνέδρια και ημερίδες για τον Σκιαθίτη, έχει μιλήσει για αυτόν σε εκδηλώσεις και φιλολογικές βραδιές, έχει συνεργαστεί με τα «Παπαδιαμαντικά Τετράδια», έχει επιμεληθεί έναν τόμο για τον μυθιστοριογράφο Παπαδιαμάντη, έχει προλογίσει τόμους της έκδοσης των Απάντων του Παπαδιαμάντη από «Το Βήμα», έχει δημοσιεύσει σχετικές βιβλιοκρισίες και άλλα κείμενα σε εφημερίδες και περιοδικά.

Μέσα από τις σελίδες της «Νέας Εστίας» την οποία διηύθυνε (1998-2012) υπήρξε διαρκής συνομιλητής του επιμελητή της κριτικής έκδοσης των παπαδιαμαντικών Απάντων Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλου και του εκδότη τους Δημήτρη Μαυρόπουλου και φιλοξένησε πλήθος μελετημάτων για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη.

Η επίσκεψη Παπανδρέου στις ΗΠΑ, το 1964

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/869530/article/epikairothta/ellada/h-episkeyh-papandreoy-stis-hpa

*Ο Γ. Παπανδρέου με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Λίντον Τζόνσον, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ουάσιγκτον. Ο Έλληνας πρωθυπουργός διαχειρίστηκε ένα διεθνές ζήτημα με το βλέμμα στραμμένο στην εσωτερική κοινή γνώμη και κατέληξε όμηρός της.

Γράφει ο κ. ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Η κυπριακή κρίση του 1964 αποκαλύπτει ορισμένες περίεργες πτυχές της ελληνικής εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής. Έως τον Ιούνιο του 1964, η εσωτερική αντιπαράθεση στην Κύπρο, οι αλλεπάλληλες τουρκικές απειλές για εισβολή, η μετάβαση της ελληνικής «μεραρχίας», η διατύπωση του δόγματος του «εθνικού κέντρου», είχαν δημιουργήσει μεγάλη ρευστότητα.

Ο Γεώργιος Παπανδρέου διείδε την πιθανότητα να χρησιμοποιήσει τις εντάσεις αυτές για να επιτύχει την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Πολιτικός έμπειρος, γνώριζε ότι η χώρα δεν είχε τη δυνατότητα να συντρίψει στρατιωτικά την Τουρκία και να επιβάλει την Ένωση. ‘Ηλπιζε, όμως, ότι θα ανάγκαζε τους Αμερικανούς να την επιβάλουν. Για τούτο, άλλωστε, η ελληνική πλευρά τόνιζε στην αμερικανική ότι, χωρίς την Ένωση, η Κύπρος θα μπορούσε να μετατραπεί σε «Κούβα της Μεσογείου». Η επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον, στις 23-27 Ιουνίου 1964, τον έφερε πολύ κοντά στην επίτευξη του στόχου του. Κατά τη συνάντηση αυτή συμφωνήθηκε η διενέργεια μεσολάβησης από την αμερικανική πλευρά, μέσω του πρώην υπουργού Εξωτερικών Ντιν Ατσεσον, ο οποίος και υπέβαλε το ομώνυμο σχέδιο τον Αύγουστο.

Στις πόλεις του Έβρου το 1900- Αντιβουλγαρικοί αγώνες

*Από τη δράση των Βουλγάρων κομιτατζήδων στη Θράκη. Στον Εχίνο... 
Εναντίον Ελλήνων και Τούρκων. Η λεζάντα τα λέει όλα...

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο έντονος φυλετικός ανταγωνισμός μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων στα τέλη του 19^ου αιώνα και στις αρχές του 20^ου αιώνα, υπήρξε μια ουσιαστική και πολυαίμακτη παρενέργεια του Πανσλαβισμού, που ανδρώθηκε από τους Ρώσους με εμπνευστή το Ρώσο διπλωμάτη Ιγνάτιεφ και χρησιμοποίησε ως όργανα του Βουλγάρους.

                Οι Βούλγαροι δεν είχαν εκδηλώσει έντονες εθνικές ανησυχίες έως ότου άρχισαν οι προπαγανδιστικές εκστρατείες των Ρώσων και δημιούργησαν μια νέα τάξη φανατικών Βουλγάρων ιδίως μεταξύ των αστών διανοουμένων της Νότιας Βουλγαρίας κυρίως. Το 1858 ιδρύθηκε η Σλαβική Φιλανθρωπική Εταιρεία. Εκπροσωπώντας τις θεωρίες του πανσλαβισμού, πρόσφερε υποτροφίες σε νεαρούς Βούλγαρους για να σπουδάσουν στη Ρωσία. Από εκεί όμως διαπιστώθηκε, επέστρεφαν φανατικοί και μόνον, βαθύτατα επηρεασμένοι από τις ιδέες του πανσλαβισμού. 

Μια πρώτη εκδήλωση των διαφοροποιήσεων ήταν ο λεγόμενος Βουλγαρικός εθνικοσοσιαλιστικός αγώνας του 1860, από τον οποίο ξεπήδησαν οι πρώτες επιθέσεις κατά του Οικουμενικού Πατριαρχείου και οι απαιτήσεις απόσχισης της Βουλγαρικής Εκκλησίας. Αυτό επιτεύχθηκε το 1870, όταν με σουλτανικό φιρμάνι η Βουλγαρική Εξαρχία αναγνωρίσθηκε ως αυτοκέφαλη Εκκλησία. Έτσι η έννοια του Βουλγαρικού Εθνικισμού άρχισε να αποκτά υπόσταση.

Ο τελευταίος αντάρτης της Πελοποννήσου, φαγωμένος από κοράκια!!!

 *Ο Ετεοκλής Δουμουλάκης (δεξιά)

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                 Ο καπετάν Ετεοκλής, Δουμουλάκης Ετεοκλής στο όνομα, δημιούργησε ένα θρύλο στη διάρκεια της Αντίστασης κατά την Κατοχή, έγινε φόβος και τρόμος των αντιπάλων του στη διάρκεια του Εμφυλίου, αλλά είχε εντελώς άδοξο τέλος, μέσα σε μια σπηλιά, πολύ μετά τη λήξη του Εμφυλίου, γιατί επέμενε να μην παραδοθεί.

                   Δεν πιάστηκε ποτέ από τους διώκτες του και ήταν τελικά, μετά τη λαίλαπα του Εμφυλίου ο τελευταίος εν δράσει αντάρτης στην Πελοπόννησο, καίτοι η ήττα των ανταρτών επήλθε επισήμως τον Αύγουστο 1949. Προτίμησε να συνεχίσει μόνος τον απελπισμένο αγώνα του μετά από 10 χρόνια, που ήταν στο κλαρί!

                   Μέχρι που από τυχαίο περιστατικό, βρέθηκε το πτώμα μου φαγωμένο από τα κοράκια, μέσα σε μια σπηλιά, τον Αύγουστο του 1952.

Η επιστολή Τζόνσον προς Ινονού, το 1964

*Το περιεχόμενο και ο τόνος της επιστολής του Αμερικανού προέδρου Τζόνσον (η φωτ. από την ορκωμοσία του) προς τον Τούρκο πρωθυπουργό Ισμέτ Ινονού είχαν ως άμεση συνέπεια τη ματαίωση των τουρκικών σχεδίων εισβολής στην Κύπρο.

Γράφει ο κ. ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΛΑΨΗΣ*

Το 1964 το Κυπριακό βρισκόταν σε έξαρση. Τη νηνεμία που είχε προκύψει για τρία χρόνια μετά την ανακήρυξη της κυπριακής ανεξαρτησίας, διαδέχθηκε η θύελλα. Τον Δεκέμβριο του 1963, με αφορμή την πρόταση του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου για την αναθεώρηση δεκατριών σημείων του κυπριακού Συντάγματος, η συνταγματική τάξη στο νησί κατέρρευσε.

Με την παρότρυνση της Άγκυρας, οι Τουρκοκύπριοι εγκατέλειψαν την κυβέρνηση, τη Βουλή και τα υπόλοιπα δημόσια αξιώματα (συμπεριλαμβανομένης της διοίκησης) και άρχισαν να συγκεντρώνονται σε θύλακες εντός του κυπριακού εδάφους, οι οποίοι πρακτικά λειτουργούσαν ως κράτος εν κράτει. Η πρώτη de facto διχοτόμηση είχε πραγματοποιηθεί. Σχεδόν ταυτόχρονα, στο νησί ξέσπασαν αιματηρές ταραχές ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους. Η κλιμάκωση της έντασης κινδύνευε να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Η Τουρκία απειλούσε ανοιχτά με εισβολή στην Κύπρο, τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη παραβίαζαν επανειλημμένως τον κυπριακό εναέριο χώρο, ενώ τουρκικά πολεμικά πλοία κινούνταν στον θαλάσσιο χώρο μεταξύ των μικρασιατικών και των κυπριακών ακτών (ορισμένες φορές ακόμα και εντός των κυπριακών χωρικών υδάτων).

ΝΗΣΑΙΑ ΕΔΑΦΗ ΕΠΙ ΠΟΤΑΜΟΥ ΕΒΡΟΥ. ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ ΕΠΙ ΝΗΣΙΔΑΣ «ΓΑΜΑ» ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΒΟΥΛΓΑΡΩΝ

*Πρωτοσέλιδα δημοσιεύματα του Τύπου

     Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Με τη Συνθήκη της Λωζάννης στις 24 Ιουλίου 1923 καθορίστηκε η μέση γραμμή της κοίτης του ποταμού Έβρου ως οριογραμμή μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, πλην ενός χερσαίου τμήματος, Δυτικά του ποταμού, του γνωστού τριγώνου του Καραγάτς, για την ασφάλεια της παρέβριας Αδριανούπολης.

Η συνοριογραμμή οριοθετήθηκε από τριμελή επιτροπή, μέχρι το 1926 με βάση σταθερά και χαρακτηριστικά εδαφικά σημεία. Ανάλογη ρύθμιση είχε γίνει το 1921 μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας σε τμήμα του ποταμού Έβρου, μήκους 15 χιλιομέτρων, Νότια του Σβίλεγκραντ, που αποτέλεσε το φυσικό όριο επί του ποταμού μεταξύ των δύο χωρών. Η κοίτη του ποταμού Έβρου, όπως είχε καταγραφεί στους γεωγραφικούς χάρτες της περιοχής του 1926, σήμερα είναι σε αρκετές περιοχές διαφορετική, καθόσον έχει μετατοπισθεί, είτε Ανατολικότερα, είτε Δυτικότερα, μετά από επιδράσεις της φύσης, όπως πλημμύρες και βλάστηση, ή μετά από ενέργειες των ανθρώπων, όπως κατασκευή προβόλων και τοποθέτηση εγκιβωτισμένων αδρανών υλικών για την ενίσχυση των οχθών και μετατόπιση του ρου του ποταμού. Αποτέλεσμα αυτών των μεταβολών ήταν να σχηματισθούν νησίδες εντός του ποταμού ή να έχουν προσκολληθεί εδάφη στη μια ή στην άλλη όχθη των δύο χωρών. Στο παρελθόν έχουν γίνει προσπάθειες για επαναχαράξεις ή ευθυγραμμίσεις, όπως στο Πέταλο του Πέπλου και στην περιοχή των Φερών, πλην όμως δεν περατώθηκαν για τους γνωστούς λόγους με την Τουρκία.

Η στρατιωτική ενίσχυση της Κύπρου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/867775/article/epikairothta/ellada/h-stratiwtikh-enisxysh-ths-kyproy

*Ασκήσεις εθνοφρουρών στη Μόρφου, 27 Ιουνίου 1965 (Αρχείο Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών Κύπρου).

Γράφει ο κ. ΑΓΓΕΛΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ*

Τα γεγονότα του 1963 και οι συνεχείς αψιμαχίες στην Κύπρο τους πρώτους μήνες του 1964 επέβαλλαν άμεση στρατιωτική ενίσχυση της ελληνοκυπριακής κοινότητας. 

Αν και ο εθελοντικός στρατός αντιμετώπισε τα μέτωπα των ταραχών, ήταν αδύνατον να ανταποκριθεί αποτελεσματικά για δύο σημαντικούς λόγους. Πρώτον, γιατί δεν ανταποκρίθηκε επαρκώς στο καθήκον του, αφού όπως σωστά παρατηρούσε ο στρατηγός Γ. Γρίβας : «Αντί να δημιουργηθή εν Κύπρω στρατός πειθαρχημένος εδημιουργήθησαν και εξωπλίσθησαν φατρίαι και τμήματα χωρίς πειθαρχίαν». Δεύτερον, γιατί είχε να αντιμετωπίσει τις απειλές της Τουρκίας για επέμβαση, τους ισχυρούς στρατιωτικά τουρκοκυπριακούς θύλακες, αλλά και την κατάληψη στρατηγικής σημασίας θέσεων, όπως το φρούριο Αγίου Ιλαρίωνα από τους Τουρκοκυπρίους.

Ως εκ τούτου, ζητούμενο για την κυπριακή κυβέρνηση ήταν η περαιτέρω διαφύλαξη της εδαφικής της ακεραιότητας μέσω στρατιωτικής ενίσχυσης.

ΤΟ ΗΡΩΙΚΟ 2/39 ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΕΥΖΩΝΩΝ

*Παλαιά φωτογραφία στρατιωτών του ευζωνικού συντάγματος 2/39

  

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Το ηρωικό 2/39 Σύνταγμα Ευζώνων, με έδρα το Μεσολόγγι, είχε συγκροτηθεί στις 23 Δεκεμβρίου του 1913 και είχε αποτελέσει τη συνέχεια του 2ου Τάγματος Ευζώνων, που είχε συγκροτηθεί το 1867 στην περιοχή με κύρια αποστολή τη φρούρηση των συνόρων του Ελληνικού κράτους και την πάταξη της ληστείας. Οι στρατεύσιμοι οπλίτες του προέρχονταν κατά βάση από το Νομό Αιτωλοακαρνανίας και της τότε Επαρχίας Ευρυτανίας.

Η στολή του Εύζωνα παρέπεμπε στον Έλληνα κλεφταρματωλό, με κύριο ένδυμα τη φουστανέλα, το φέσι και τα τσαρούχια, την ελαφριά εξάρτυση, όπως οι αγωνιστές του Απελευθερωτικού αγώνα του 1821. Μετά τη συγκρότηση το Σύνταγμα διοικητικά είχε υπαχθεί στην ΙΙΙ Μεραρχία Πεζικού, που είχε έδρα την Πάτρα, και συμμετέσχε σε όλους τους πολέμους του Έθνους, όπως παρακάτω:

Το Κυπριακό στο Συμβούλιο Ασφαλείας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/866956/article/epikairothta/kosmos/to-kypriako-sto-symvoylio-asfaleias

*Μετά τα αιματηρά γεγονότα του Δεκεμβρίου του 1963 οι διακοινοτικές συγκρούσεις συνεχίζονταν τους επόμενους μήνες.

Γράφει ο κ. ΑΓΓΕΛΟΣ Μ. ΣΥΡΙΓΟΣ*

Τον Νοέμβριο του 1963, το κυπριακό Σύνταγμα μετρούσε ήδη τρία έτη ζωής και βαρυνόταν από σοβαρές δυσλειτουργίες. Βάσει αυτής της εμπειρίας, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, κατέθεσε συγκεκριμένες προτάσεις- γνωστές ως τα «δεκατρία σημεία»- για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Επτά από τα σημεία θεωρήθηκε ότι αποδυνάμωναν τη θέση των Τουρκοκυπρίων. Η Άγκυρα έσπευσε να απορρίψει τα «δεκατρία σημεία» ως «εντελώς απαράδεκτα», πριν ακόμη λάβουν θέση οι Τουρκοκύπριοι.

Λίγες ημέρες μετά, τον Δεκέμβριο του 1963, ένα ασήμαντο περιστατικό στη Λευκωσία οδήγησε σε αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ των δύο κοινοτήτων σε όλο το νησί. Ο ταπεινωμένος από την ΕΟΚΑ βρετανικός στρατός εκλήθη να αποκαταστήσει την ηρεμία και την τάξη. Επρόκειτο για μία θριαμβική στιγμή της βρετανικής διπλωματίας. Αφού είχε δημιουργήσει τη δεκαετία του 1950 τις προϋποθέσεις των διακοινοτικών συγκρούσεων, μπορούσε- επιτέλους- να εμφανίζεται ως ένας διαμεσολαβητής που προσφέρει καλόπιστα και αποστασιοποιημένα τις υπηρεσίες του προς τα αντιμαχόμενα μέρη. Στο κέντρο της Λευκωσίας χαράχθηκε από τους Βρετανούς μία ουδέτερη ζώνη, η λεγόμενη «πράσινη γραμμή», που χώρισε την ελληνοκυπριακή από την τουρκοκυπριακή συνοικία.

Από τα πάθη του Ελληνισμού της Ανατoλικής Ρωμυλίας

*Χάρτης των Βαλκανίων, 1878

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Ελληνισμός της Ανατολικής Ρωμυλίας, είναι ένα κομμάτι του Ελληνισμού, που καθαγιάστηκε από τις σφαγές, τις δηώσεις, τους εκπατρισμούς και τις καταστροφές, αποτελώντας στόχο του αναδυόμενου κατά τον 19^ο αιώνα, βουλγαρικού εθνικισμού.

                Ο «Αγών» ήταν μια μικρή εβδομαδιαία, αλλά πατριωτική και μαχητική εφημερίδα, που κυκλοφορούσε στην Αθήνα, στα τέλη του 19^ου και στις αρχές του 20^ου αιώνα. Διευθυντής ήταν ο δικηγόρος Ιωάννης Λαμπρίδης. Αυτοπροσδιορίζονταν ως δημοσιογραφικό όργανο Ηπειρωτών και Μακεδόνων. Τα περιεχόμενά της όμως ήταν ευρύτερα. Δηλαδή δημοσίευε πολιτικές μελέτες για την κατάσταση στην Ιλλυρική Χερσόνησο του Ελληνισμού, στατιστικές πληροφορίες για την κίνηση του πληθυσμού και την εκπαίδευση της Ηπείρου και της Μακεδονίας ιδιαίτερα «και πάσης άλλης εν γένει ελληνικής χώρας, ποικίλη άλλη έρευνα των αναγκών του Ελληνισμού και της πνευματικής και υλικής αυτού ανά την Ανατολήν δυνάμεως». Η μαχητική αυτή εφημερίδα δημοσίευσε δεκάδες ανταποκρίσεων από τη Θράκη, δίνοντας μεταξύ άλλων έμφαση στα προβλήματα που προέκυψαν στην Ανατολική Ρωμυλία, μετά το Σχίσμα του 1870, το ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1878, την δημιουργία του Βουλγαρικού κράτους και την πραξικοπηματική προσάρτηση σ’ αυτό της ελληνικής Ανατολικής Ρωμυλίας.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ: ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΜΕΓΑΛΟΥ ΚΥΡΟΥΣ

*Ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός.

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Ο Δαμασκηνός γεννήθηκε στο χωριό Δορβιτσιά της ορεινής Ναυπακτίας στο Νομό Αιτωλοακαρνανίας στις 3 Μαρτίου 1891 μέσα σε μια πολύ φτωχή οικογένεια. Εκεί πέρασε τα πρώτα χρόνια του Δημοτικού Σχολείου, το οποίο τελείωσε στο χωριό Πλάτανος.

Ο θείος του Χριστόφορος Παπανδρέου, που ήταν ηγούμενος της Ιεράς Μονής Κορώνης, μερίμνησε με δικά του έξοδα να συνεχίσει τις γυμνασιακές του σπουδές στην Καρδίτσα. Το 1908 εισήλθε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και ταυτόχρονα στη Νομική Σχολή, λαμβάνοντας πτυχίο με άριστα και από τις δύο σχολές. Συμμετέσχε στους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-1913, στη διάρκεια των οποίων διακρίθηκε για την αυτοθυσία και τον ηρωισμό του.

Ώρα για διακοπές, σε... ιστορικό τόπο!

Μικρή απόσταση από τη ζωή στον θάνατο...

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

http://www.kathimerini.gr/864055/article/politismos/vivlio/mikrh-apostash-apo-th-zwh-ston-8anato

*Ο Ελληνικός Στρατός προελαύνει κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους. Από το φωτογραφικό αρχείο του Μουσείου Μπενάκη.

Γράφει ο κ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Β ΣΤΕΡΓΙΟΥΛΗΣ*

Η Φ(ιλολογική) Ι(στορική) Λ(αογραφική) Ε(ταιρεία) Θ(εσσαλίας) εγκαινίασε μόλις πρόσφατα τη νέα επιστημονική σειρά της «Κείμενα και Μελέτες», προβαίνοντας στην έκδοση του «Ημερολογίου Βαλκανικών Πολέμων 1912-13» του Βολιώτη δεκανέα Στέφανου Τζάνου, το οποίο μέχρι σήμερα παρέμεινε αδημοσίευτο, εκτός από ορισμένα αποσπάσματά του δημοσιευμένα σε συνέχειες στην εφημερίδα «Η Θεσσαλία» του Βόλου από 5 έως 20 Ιουλίου 1972.

Το πολύτιμο, για την έρευνα και τη μελέτη της Ιστορίας των Βαλκανικών Πολέμων, «Ημερολόγιο» το ανέσυρε από την αφάνεια και το εμπιστεύθηκε στους Θ. Νημά και Π. Μπέσπαρη η ανεψιά του Τζάνου, κ. Αριστέα Τζάνου-Baud-Bovy. Οι Νημάς- Μπέσπαρης φρόντισαν για την άρτια έκδοση του ανέκδοτου, μέχρι σήμερα κειμένου: για τη φιλολογική επιμέλεια, τα σχόλια και για μια κατατοπιστική εισαγωγή.

Οι εκλογές του 1964

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ    

http://www.kathimerini.gr/865155/article/epikairothta/ellada/oi-voyleytikes-ekloges-toy-1964

*Ο Γεώργιος Παπανδρέου είναι ο θριαμβευτής των εκλογών της 16ης Φεβρουαρίου 1964. Η Ένωση Κέντρου συγκέντρωσε το 52,7% των ψήφων και 171 έδρες.

Γράφει ο κ. ΣΩΤΗΡΗΣ ΡΙΖΑΣ*

Στο τέλος Δεκεμβρίου του 1963 η χώρα επρόκειτο να οδηγηθεί σε νέες εκλογές.

Ο Γεώργιος Παπανδρέου ακολουθώντας τη στρατηγική του λεγόμενου διμέτωπου αγώνα, δηλαδή της ταυτόχρονης αντιπαράθεσης της Ένωσης Κέντρου έναντι της Δεξιάς και της Αριστεράς, δεν θα αποδεχόταν την ψήφο ανοχής που του προσέφερε η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ) στη Βουλή. Ταυτόχρονα η έκκλησή του προς τους βουλευτές της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης (ΕΡΕ) για προσχωρήσεις στην κοινοβουλευτική ομάδα του Κέντρου σε ατομική βάση δεν είχε βρει ανταπόκριση, καθώς είχαν σημειωθεί δύο μόνο αποσκιρτήσεις από τη συντηρητική παράταξη.

Ο θάνατος του Σοφοκλή Βενιζέλου, το 1964

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

http://www.kathimerini.gr/864274/article/epikairothta/ellada/o-8anatos-toy-sofoklh-venizeloy

*Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 1964. Έπειτα από τη νεκρώσιμη ακολουθία στα Χανιά, η σορός του Σοφοκλή Βενιζέλου μεταφέρεται στο Ακρωτήρι για να ταφεί δίπλα στον πατέρα του Ελευθέριο.

Γράφει ο κ. ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΡΗΣΤΙΔΗΣ*

«Ως ήρωα πεσόντα επί των επάλξεων της Δημοκρατίας κηδεύει σήμερον ο ελληνικός λαός τον Σοφοκλή Βενιζέλον. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ»

«Ένας γενναίος», «Ελευθερία», 9 Φεβρουαρίου 1964

Στη μελέτη της κρίσιμης και ιδιαίτερα φορτισμένης δεκαετίας του 1960 ένα από τα σταθερά αναπάντητα ερωτήματα αφορά στην τύχη της κυβέρνησης της Ένωσης Κέντρου–και κατ’ επέκταση της ίδιας της χώρας– εάν δεν είχε προηγηθεί η αιφνίδια απώλεια του Σοφοκλή Βενιζέλου, λίγες μόνον ημέρες προ των εκλογών του 1964.

Ο γιος του ιστορικού ηγέτη Ελευθερίου Βενιζέλου, είχε ήδη από τη δεκαετία του 1940 προβεί σε κομβικής σημασίας παρεμβάσεις– κυρίως στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής– που αναγνωρίζονταν ακόμη και από πολιτικούς του αντιπάλους. Ως πρωθυπουργός ή υπουργός Εξωτερικών κατά την πρώτη μεταπολεμική περίοδο, ο Βενιζέλος συνέδεσε το όνομά του με την ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ στις αρχές της δεκαετίας του 1950, την ανάληψη πρωτοβουλιών στο επίπεδο της εξομάλυνσης των σχέσεων με γειτονικά κράτη και– κυρίως– το σταθερό του ενδιαφέρον για το Κυπριακό ζήτημα. Παράλληλα, όμως, η δεκαετία του 1950 για τον πολιτικό χώρο του Κέντρου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μία εποχή μετάβασης, με έντονες συγκρούσεις και συνεχείς διασπάσεις, αλλά και μία περίοδος διαρκών ζυμώσεων, βασικός συντελεστής των οποίων υπήρξε ο Κρητικός πολιτικός. Ο ρόλος του, άλλοτε ως εγγυητή της ενότητας και άλλοτε ως σημείου αναφοράς των φυγόκεντρων τάσεων που ανέκαθεν χαρακτήριζαν τον χώρο του Κέντρου, υπήρξε κατά τα χρόνια που προηγήθηκαν της δημιουργίας της Ένωσης Κέντρου το 1961, καταλυτικός.

Ο Β΄ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

 *Η μάχη του Κιλκίς, από την εφημερίδα "Πατρίς" Ιούλιος 1913

  Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

         Στις αρχές του 20ου αιώνα τα χριστιανικά κράτη της Βαλκανικής ανέπτυξαν έντονη δραστηριότητα με στόχο την απελευθέρωση των υποδούλων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ομοεθνών τους και την ανάκτηση των τουρκοκρατούμενων εδαφών τους.

Το 1912 η εθνικιστική πολιτική των Νεοτούρκων σε βάρος των χριστιανικών πληθυσμών επέβαλε τη σύμπραξη των Βαλκανικών χωρών, οι οποίες προχώρησαν στη σύναψη διμερών αμυντικών συμβάσεων και τελικά στην κήρυξη επιστράτευσης.

Στις 25 Σεπτεμβρίου 1912 πρώτο το Μαυροβούνιο κήρυξε τον πόλεμο κατά της Τουρκίας. Μετά την απόρριψη της κοινής διακοίνωσης Ελλάδας, Σερβίας και Βουλγαρίας για την εφαρμογή ριζικών μεταρρυθμίσεων στη διοίκηση της Ευρωπαϊκής Τουρκίας, Βουλγαρία και Σερβία κήρυξαν τον πόλεμο εναντίον της Τουρκίας στις 4 Οκτωβρίου, ενώ την επομένη ακολούθησε και η Ελλάδα. Επακολούθησαν οι μάχες του Σαρανταπόρου, Γιαννιτσών, η κατάληψη της Θεσσαλονίκης και της Δυτικής Μακεδονίας, η μάχη του Μπιζανίου, η κατάληψη των Ιωαννίνων και η απελευθέρωση της Βόρειας Ηπείρου, με τη λήξη του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου.

Δυο άρθρα για τον Ανδρέα Παπανδρέου- Είκοσι χρόνια από το θάνατό του

*Ο Ανδρέας Παπανδρέου

*Στις 23 Ιουνίου, 

συμπληρώνονται

είκοσι χρόνια

από το θάνατό του

                Ο Ανδρέας Παπανδρέου υπήρξε πολιτικός με μεγάλη λαϊκή αποδοχή. Κυβέρνησε τη χώρα με κυβερνητική άνεση, γιατί ο λαός στις εκλογές του έδινε ικανοποιητικές πλειοψηφίες.

                Εφαρμόζοντας τις αρχές του, έδωσε βάρος στην κοινωνική πολιτική, επιχειρώντας αναδιανομή του εθνικού πλούτου, αλλά κατά τους αντιπάλους του δεν φρόντισε να μην σκορπιστεί αυτός ο πλούτος σε πρόσκαιρες παροχές και κυρίως δεν φρόντισε να τον «αυγατίσει» ώστε να υπάρχει και για τις μελλοντικές γενιές.

                Σε μερικές και γνωστές περιπτώσεις ατύχησε στην επιλογή συνεργατών. 

                Δύο άρθρα που δημοσιεύθηκαν στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, επιχειρούν μια εκ διαμέτρου αντίθετη προσέγγιση στην προσωπικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου, που σε πολλές περιπτώσεις θεωρείται αμφιλεγόμενη. 

Αναπολήσεις και «αφηγήσεις» του τελευταίου βασιλέα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/864049/article/epikairothta/ellada/anapolhseis-kai-afhghseis-toy-teleytaioy-vasilea

*1964: Ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου και ο βασιλεύς Κωνσταντίνος μετά την ορκωμοσία του τελευταίου ενώπιον της Βουλής.

Γράφει ο καθηγητής ΓΙΩΡΓΟΣ Θ. ΜΑΥΡΟΓΟΡΔΑΤΟΣ*

Δυστυχώς ούτε οι έντυπες ούτε οι τηλεοπτικές αναπολήσεις του τελευταίου βασιλέα μάς έμαθαν κάτι που να είναι ταυτόχρονα αξιόλογο και αξιόπιστο. Είναι κρίμα, αλλά έτσι είναι. Αναγγέλλει τώρα νέα, επαυξημένη έκδοση του τρίτομου βιβλίου «του».

Αλλά η προχωρημένη ηλικία και οι εξίσου προχωρημένες συνέπειές της δεν επιτρέπουν να ελπίζουμε σε κάτι καλύτερο. Δύσκολο να κάνει τώρα αυτό που δεν έκανε επί μισόν αιώνα, στη διάρκεια του οποίου κατόρθωσε να μην κάνει σχεδόν τίποτε, αποφεύγοντας οποιαδήποτε εργασία.

Είναι καταπληκτικό ότι αυτά τα 50 χρόνια δεν φρόντισε ούτε καν να μάθει και να αφομοιώσει την ιστορία της δικής του οικογένειας. Επικαλείται, ωστόσο, την ιστορία αυτή με την αμέριμνη ανευθυνότητα όχι ενός τέως «ανεύθυνου Άρχοντα» (κατά το τότε Σύνταγμα) αλλά ενός αδιάβαστου επιγόνου. Έτσι, λ.χ., ισχυρίζεται ότι ο παππούς του Κωνσταντίνος Α΄ (ο επονομαζόμενος και «ΙΒ΄») έπασχε από καρκίνο (τόμος Α΄ σελ. 47), κάτι που είναι τελείως ανακριβές.

ΙΟΥΝΙΟΣ 1948: Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΤΙΤΟ ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΠΟΛΕΜΟ

*Στάλιν και Τίτο. Η διένεξή τους επηρέασε το ελληνικό ανταρτικό κίνημα

 Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Νύκτα της 30ης προς 31η Μαρτίου 1946, παραμονή των πρώτων βουλευτικών εκλογών, μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τα κατοχικά στρατεύματα και επικρατούσε μια δικαιολογημένη ηρεμία. Το ΚΚΕ που είχε επιλέξει την αποχή, μια ενέργεια που και ο ίδιος ο Στάλιν χαρακτήρισε ως ανοησία, αποφάσισε την κήρυξη του ένοπλου αγώνα για την κατάληψη της εξουσίας, αντί των δημοκρατικών διαδικασιών, με την επίθεση κατά του Σταθμού Χωροφυλακής Λιτοχώρου.

 Έτσι τυπικά άρχισε ο αδελφοκτόνος Εμφύλιος Πόλεμος με σημαντικές απώλειες σε μαχητές και αμάχους, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας, με ανυπολόγιστες καταστροφές σε έργα υποδομής, σε δημόσια κτίρια, οικίες και περιουσίες πολιτών, ιδιαίτερα στην επαρχία.

Κατά τη διάρκεια του 1947, παρά τη δράση του Ελληνικού Στρατού και τις αναληφθείσες από αυτόν σοβαρής έκτασης εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του Σχεδίου «ΤΕΡΜΙΝΟΥΣ», είχαν σχεδόν πραγματοποιηθεί οι προθέσεις της ηγεσίας του ΚΚΕ για το έτος αυτό με τη σημαντική αύξηση της δύναμης των ανταρτικών τμημάτων στην ύπαιθρο, η οποία ανήλθε περίπου στις 20.000 μαχητές και την εκτέλεση πολλών και σημαντικών επιδρομών κατά τμημάτων αφενός του Ελληνικού Στρατού και της Ελληνικής Χωροφυλακής και αφετέρου κατά κατοικημένων επαρχιακών πόλεων και χωριών. Ήδη τα ανταρτικά τμήματα κυριαρχούσαν σε ευρείες ορεινές περιοχές της χώρας με αποκορύφωμα τις επιθέσεις κατά των Γρεβενών, του Μετσόβου και της Κόνιτσας. Τέλος προσπάθησε με την ανακοίνωση στις 24 Δεκεμβρίου της ίδρυσης και συγκρότησης  «Προσωρινής Κυβέρνησης» να δώσει πολιτική και διεθνή διάσταση και υπόσταση στον ένοπλο αγώνα του.

Ο μάταιος αγώνας των Θρακών βουλευτών, το 1922

*Η δραματική εκκένωση της Ανατολικής Θράκης...

*Οι Θράκες βουλευτές αγωνιούν

 και δραστηριοποιούνται

* Σκαιότατη συμπεριφορά 

του πρωθυπουργού Ν. Τριανταφυλλάκου

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η απώλεια της Ανατολικής Θράκης το 1922, είναι ένα δραματικό γεγονός, που θα παραμείνει ανεξίτηλο στη μνήμη των Ελλήνων, αφού στην ουσία πρόκειται για «γονάτισμα» των… συμμάχων μας προς την Τουρκία και εκδικητική πράξη προς το ελληνικό εκλογικά σώμα, για το αποτέλεσμα των εκλογών της 1^ης Νοεμβρίου 1920. Μαζί μ’ αυτά θα πρέπει να συνυπολογίσουμε και τα γεωγραφικά συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων, που αναδιατάσσονται ερήμην των λαών.

                Η περίοδος που προηγήθηκε, ήταν τότε που η Ελλάδα, υπό το κράτος της κατάρρευσης του Μικρασιατικού Μετώπου, αντιμετώπιζε τεράστια προβλήματα, ενώ τα συμμαχικά κράτη της Αντάντ, ενίσχυαν τον Κεμάλ Ατατούρκ και υπέκυπταν στις απαιτήσεις του.

                Η νικημένη Ελλάδα, ήταν ένα καζάνι που έβραζε. Στη Σμύρνη, που έπεσε στα χέρια των Τούρκων, κατακρεουργήθηκε ο μητροπολίτης Χρυσόστομος!  Στην λοιπή Μικρά Ασία, υπήρχαν ερείπια, αποκαΐδια και σφαγμένοι πολλοί… Στην Αθήνα αναπτύσσονταν ένα επικίνδυνο πνεύμα φυγοστρατίας, από πολλούς νέους. Η βενιζελική εφημερίδα «Πατρίς» με πρωτοσέλιδο σχόλιό της ζητούσε από τον πρωθυπουργό και υπουργό Στρατιωτικών Νικ. Τριανταφυλλάκο «να εξαποστείλει εις την Θράκην όλους τους οπλίτας και υπαξιωματικούς των τεσσάρων μικροτέρων ηλικιών, οι οποίοι αναπαύονται εις τα διάφορα γραφεία από καιρού, ενώ οι συνάδελφοί των επολεμούσαν και εταλαιπωρούντο». Ζητούσε ακόμα όλους αυτούς «τους ζακχαρόπηκτους κουραμπιέδες, τους θαλερούς αυτούς βλαστούς των διαφόρων, τυρρανομάχων, ο κ. Τριανταφυλλάκος οφείλει να τους αποστείλει εις την Θράκην, διότι τούτο υπαγορεύει και η δικαιοσύνη και η ανάγκη και η στοιχειώδης ευπρέπεια».

Από το Βοτονόσι της φιλοπατρίας στο Βοτονόσι της τραγωδίας

*Η περιοχή, που αναφέρεται στο άρθρο (από τους χάρτες της Google)

*Η περίπτωση του εθνικού αγωνιστή

Αριστείδη Κων. Κριάρη

στους Βαλκανικούς Πολέμους

 Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Το Βοτονόσι , ένα μικρό χωριό στην περιοχή του Μετσόβου, έχει συνδεθεί στη συλλογική εθνική μνήμη με την τραγική συνθηκολόγηση, που υπέγραψε εκεί το 1941, ο στρατηγός Γεώργιος Τσολάκογλου με τις δυνάμεις της Βέρμαχτ. Συνθηκολόγηση που σήμανε την έναρξη της Κατοχής της χώρας μας, από τους Χιτλερικούς.

Ωστόσο, στο χωριό αυτό, γράφηκαν και σελίδες δόξας, που δυστυχώς τις σκεπάζει η σκόνη της Ιστορίας, με το μείζον δραματικό γεγονός, να υπερκαλύπτει, μια μάχη, που έδωσε ένας γόνος ηρωικής ιστορικής οικογένειας της Κρήτης το 1912, όταν ξέσπασε ο πρώτος Βαλκανικός Πόλεμος.

Η ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ ΤΟΥ 1922. ΕΘΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ.

*Η υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

                Η Μικρασιατική Καταστροφή αποτέλεσε την πιο βαθιά τομή της νεοελληνικής ιστορίας και επηρέασε αποφασιστικά την πορεία του Έθνους στη σύγχρονη εποχή. Η τραγωδία του 1922, που σφραγίστηκε με το αίμα χιλιάδων μαχητών και αμάχων, σήμανε το οδυνηρό τέλος της μακραίωνης παρουσίας των Ελλήνων στη Μικρασιατική γη και αποτέλεσε τον καταλύτη της δημιουργίας του σύγχρονου Ελληνικού κράτους.

Μια ολόκληρη χρονική περίοδος, που καθορίστηκε από την κυριαρχία της Μεγάλης Ιδέας σε όλους τους τομείς της ζωής του Έθνους, τερματίστηκε με τον πιο τραγικό τρόπο και η επιδιωκόμενη εθνική ολοκλήρωση πραγματώθηκε αναπάντεχα με την αναδίπλωση του Ελληνισμού στα σημερινά σύνορα της Ελλάδας. Η χώρα εξήλθε από μια δεκαετία πολεμικών επιχειρήσεων με τον υπερδιπλασιασμό των εδαφών και του πληθυσμού της, που διογκώθηκε απότομα με την προσφυγική πλημμυρίδα, η οποία ακολούθησε τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Πολιτισμός Ελλήνων στον Eύξεινο Πόντο...

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/861281/article/epikairothta/ellada/politismos-ellhnwn-ston-ey3eino-ponto

*«Αποικίες του Πόντου». Χάρτης του Γερμανού ιστορικού και γεωγράφου Χάινριχ Κίπερτ, σχεδιασμένος το 1867. Εικονίζονται οι αρχαίες πόλεις της Μαύρης Θάλασσας, πολλές από τις οποίες ήταν ελληνικές αποικίες.

*Τριήμερο συμπόσιο 

με πανεπιστημιακούς 

για την καταγωγή 

των πόλεων της περιοχής

Γράφει η κ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΡΑΪΟΥ

        Σε αντίθεση με το Αιγαίο, όπου κάθε επόμενο αγκυροβόλι είναι ορατό λόγω των πολυάριθμων νησιών, η ναυσιπλοΐα στον Εύξεινο Πόντο αποτελούσε πρόκληση για του αρχαίους Ελληνες. Η θάλασσα αυτή ήταν αχανής, κατάλληλη για περίπλου, όχι για διάπλου, γεμάτη κινδύνους από τις ισχυρές θύελλες που ταράζουν ξαφνικά την ηρεμία της.

Επιβράβευε όμως την τόλμη με θησαυρούς, όπως έλεγε ο θρύλος των Αργοναυτών. Οι αρχαίοι Ελληνες το τόλμησαν τον 7ο αιώνα π.Χ., ιδρύοντας σταδιακά αποικίες σε όλες τις ακτές της. Τις ελληνικές αποικίες χώριζαν μεγάλες αποστάσεις και πολιτικές διαφορές. Παρ’ όλα αυτά, διαμόρφωσαν ένα δίκτυο σχέσεων και έναν αποικιακό πολιτισμό που η έρευνα χαρακτηρίζει «ποντιακή κοινή».

Τι άλλαξε στην περιοχή με τη ρωμαϊκή επέκταση, από τον 1ο αιώνα π.Χ. και μετά; Αυτό ήταν το θέμα του διεθνούς επιστημονικού συμποσίου «Ο Εύξεινος Πόντος την εποχή της ρωμαϊκής κυριαρχίας», που οργανώθηκε πρόσφατα από την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών (ΕΠΜ), καλύπτοντας ένα ερευνητικό κενό στην εξεταζόμενη περίοδο.

Το Ανάθεμα του Βενιζέλου και οι 280 λίθοι

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/860361/article/epikairothta/ellada/to-ana8ema-kai-oi-280-li8oi

*Η μόνη γνωστή φωτογραφία από το Ανάθεμα του Βενιζέλου το 1916.

*Η ασυναίσθητη απώλεια

της ιστορικής μνήμη

Γράφει ο κ. ΓΙΩΡΓΟΣ Θ. ΜΑΥΡΟΓΟΡΔΑΤΟΣ*

Τι είναι χειρότερο: η σκόπιμη παραχάραξη της ιστορικής αλήθειας ή η ασυναίσθητη απώλεια της ιστορικής μνήμης, από οκνηρία και ασχετοσύνη; Το πρώτο καταρχήν διορθώνεται από τον αντίλογο και την τεκμηριωμένη αποκατάσταση των πραγμάτων. Το δεύτερο, όμως, υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος να περνάει απαρατήρητο.

Τις σκέψεις αυτές μού προκάλεσε η πρόσφατη διαπίστωση ότι, στον χώρο που ονομάζεται «Μουσείο– Οικία Ελευθερίου Βενιζέλου» (στη Χαλέπα), εκτίθενται «280 σκαλιστοί λίθοι που χρησιμοποιήθηκαν στο ανάθεμα εναντίον του το 1916».

1917-1922: Η ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ

*Πόντιοι αντάρτες

   Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Σύμφωνα με τον ισχύοντα Νόμο 2193 του 1994 η 19η Μαΐου θεσπίστηκε ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Πόντος ένας τόπος ποτισμένος από Ελληνικό αίμα και θυσίες, όπου ο Ελληνισμός μεγαλούργησε ως ελεύθερος, αντιστάθηκε γενναία ως απειλούμενος και επιβλήθηκε ως σκλαβωμένος στους διάφορους κατακτητές με τα έργα, τη δραστηριότητα και τον πολιτισμό του.

Στον Πόντο, όπως και στην υπόλοιπη Μικρά Ασία ο Ελληνορθόδοξος πληθυσμός ξεκληρίστηκε με φωτιά και σίδερο και υπέστη απίστευτες δοκιμασίες, πριν οδηγηθεί στην αναγκαστική προσφυγιά.