Βουλγαρικές θηριωδίες στη Θράκη, το 1913

*Φανταστικό σχεδίασμα, από την εφημερίδα "Καιροί" (19 Ιουλίου 1913).

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Η Θράκη και η Ανατολική Μακεδονία, κατά τη διάρκεια του 20^ου αιώνα, υπέστησαν τρεις φορές Βουλγαρική Κατοχή, με άκρως δραματικές συνέπειες.

          Την πρώτη φορά κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων το 1912-13,  όταν οι ενωμένες χριστιανικές χώρες της Χερσονήσου του Αίμου πολέμησαν και κατανίκησαν την Οθωμανική Τουρκία. Τότε ήταν σύμμαχοι της Ελλάδας και εκτόπιζαν τους Τούρκους. Τη δεύτερη φορά, όταν με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου, το 1913, οι μεγάλες δυνάμεις επιδίκασαν τις περιοχές αυτές στην… ηττημένη Βουλγαρία, αν και είχαν απελευθερωθεί από τον νικηφόρο Ελληνικό στρατό. Την τρίτη φορά ήταν το 1941-44, όταν οι ναζιστικές δυνάμεις παραχώρησαν την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (πλην του νομού Έβρου) στη σύμμαχό τους Βουλγαρία.

Η επίσκεψη Καραμανλή στη Βόννη, το 1958

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗ
 http://www.kathimerini.gr/803780/article/epikairothta/ellada/h-episkeyh-karamanlh-sth-vonnh

*Καραμανλής και Αντενάουερ υπογράφουν διμερές ελληνογερμανικό πρωτόκολλο ενώ ο Ευ. Αβέρωφ παρακολουθεί. Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών ήταν εμφανής η επιθυμία της Αθήνας να ενισχύσει την ελληνογερμανική φιλία κυρίως για οικονομικούς, αλλά και για πολιτικούς λόγους.

Γράφει ο κ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ Κ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ*

            Στη δεκαετία του 1950 η Ελλάδα έκανε τα πρώτα της βήματα σε μια μακρά πορεία ανοικοδόμησης και οικονομικής ανάκαμψης, κατά την οποία βασική αρχή της εξωτερικής της πολιτικής ήταν η συνεργασία με τις μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις.

            Ως οικονομική δύναμη στην καρδιά της Ευρώπης αναγνωριζόταν και η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, που ιδρύθηκε το 1949 και απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1955, οπότε και εντάχθηκε και στο ΝΑΤΟ, παρά το γεγονός ότι είχαν περάσει μόλις λίγα χρόνια από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Με γνώμονα το συμφέρον της χώρας, όλες οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις της Αθήνας ήταν έτοιμες να δείξουν καλή πίστη και να παραμερίσουν το παρελθόν της ναζιστικής κατοχής, προκειμένου αυτό να μην επηρεάσει αρνητικά την πρόοδο των οικονομικών, αλλά και των πολιτικών σχέσεων με τη Βόννη. Από την πλευρά του το νέο γερμανικό κράτος κατέβαλε κάθε προσπάθεια για να αποδείξει ότι διέφερε από το Τρίτο Ράιχ.

            Όταν την πρωθυπουργία της Ελλάδας ανέλαβε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, κατά τη διάρκεια της «οκταετίας» (1955-1963), θεμελιώθηκε μια ειλικρινής, διαρκής και ξεκάθαρη συμμαχία των δύο χωρών. Ήταν το χρονικό σημείο κατά το οποίο οι παραδοσιακές σχέσεις της Ελλάδας με τη Βρετανία είχαν αρχίσει να φθείρονται σημαντικά εξαιτίας του κυπριακού ζητήματος.

Τι είναι η ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη);

*Χάρτης με τις ΑΟΖ διαφόρων κρατών

Γράφει ο κ. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας, Αντιστράτηγος  ε.α.

          Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θαλάσσης Αποκλειστική  Οικονομική  Ζώνη [ΑΟΖ] θεωρείται η θαλάσσια έκταση, εντός της οποίας ένα κράτος έχει δικαίωμα έρευνας ή άλλης εκμετάλλευσης των θαλασσίων πόρων, συμπεριλαμβανομένης και της παραγωγής ενέργειας από το νερό και τον άνεμο.

          Εκτείνεται πέραν των χωρικών υδάτων μιας χώρας στα 200 ναυτικά μίλια [ν.μ.] από την ακτογραμμή. Εξαίρεση σε αυτό τον κανόνα αποτελούν οι περιπτώσεις, όπου οι  ΑΟΖ  δύο ή περισσότερων χωρών αλληλοεφάπτονται, όταν δηλαδή οι ακτογραμμές των εν λόγω χωρών απέχουν λιγότερο των 400 ν.μ. Στην περίπτωση που οι ΑΟΖ αλληλοεφάπτονται, έγκειται στις χώρες που τις διεκδικούν να συμφωνήσουν και να καθορίσουν από κοινού θαλάσσια σύνορα.

Ελλάδα- Τουρκία: Τα σύννεφα στο Αιγαίο

*Τα ελληνικά φτερά, ελέγχουν το Αιγαίο και τα Δωδεκάνησα

*Μια επισκόπηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων 

με βάση τις τουρκικές επιδιώξεις στο Αιγαίο

και τη δημιουργία «γκρίζων ζωνών».

Άρθρο του κ. Κωνσταντίνου Πατιαλιάκα, αντιστράτηγου ε.α.

          Τα πρώτα σύννεφα στις Ελληνο-Τουρκικές σχέσεις παρατηρήθηκαν στο τέλος του 1963 με τις ταραχές στην Κύπρο, εξαιτίας της καταγγελίας του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας από τον Μακάριο. Μετά τα αιματηρά γεγονότα της Μανσούρας το 1964 και της Κοφίνου το 1967 φθάσαμε το 1974 στην εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο, λόγω του άφρονος και εγκληματικού πραξικοπήματος από το στρατιωτικό καθεστώς των Αθηνών κατά της ζωής του Μακαρίου.

          Από το 1974 και στα επόμενα χρόνια , μέχρι και σήμερα η κρίση επεκτάθηκε και στον Ελληνικό χώρο, κυρίως στο Αιγαίο Πέλαγος και στα Δωδεκάνησα, όπου η Τουρκία έχει εγείρει στην περιοχή αυθαίρετα, παράλογα και παράνομα δικαιώματα. Αμφισβητεί απαράγραπτα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στην περιοχή και επιδιώκει στη χειρότερη περίπτωση συνδιαχείριση και συνεκμετάλλευση στην περιοχή του Αιγαίου Πελάγους.

Ο Μακάριος υπέρ της ανεξαρτησίας της Κύπρου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

 http://www.kathimerini.gr/802848/article/epikairothta/ellada/o-makarios-yper-ths-ane3arthsias

*Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και η Μπάρμπαρα Κασλ. 

Γράφει η δρ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΓΚΟΥ*

          Το καλοκαίρι του 1958 τα δεδομένα στο Κυπριακό είχαν λάβει ιδιαίτερα πολύπλοκη τροπή. Η προώθηση του σχεδίου Μακμίλαν, όπως προτάθηκε από το Λονδίνο, έκανε έντονη την προοπτική της διχοτόμησης. Παρά την απόρριψή του από την ελληνική κυβέρνηση και τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, το σχέδιο Μακμίλαν, λόγω του χωριστικού του χαρακτήρα, μπορούσε να τεθεί σε εφαρμογή μόνο με τη συνεργασία της Άγκυρας και των Τουρκοκυπρίων. Πράγματι, η Τουρκία αποδέχθηκε το σχέδιο και η απόφαση για διορισμό κυβερνητικού αντιπροσώπου της στη Λευκωσία (ως ημερομηνία για την υλοποίηση αυτής της κρίσιμης κίνησης ανακοινώθηκε η 1η Οκτωβρίου 1958) άσκησε ιδιαίτερη πίεση στην Αθήνα.

          Οι προσπάθειες της κυβέρνησης Κωνσταντίνου Καραμανλή επομένως θα συγκεντρωθούν στην αποτροπή αυτής της εξέλιξης. Πέρα από αυτό, προηγήθηκε στις αρχές Ιουνίου η έναρξη μεγάλων διακοινοτικών ταραχών στην Κύπρο- η σφαγή των Ελληνοκυπρίων στο χωριό Κιόνελι είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα- οι οποίες περιέπλεξαν την κατάσταση. Το ξέσπασμα των ταραχών τη δεδομένη χρονική στιγμή ενίσχυε την πεποίθηση σε Βρετανία, Ελλάδα και ΗΠΑ, ότι αυτές υποκινήθηκαν με εντολές της Τουρκίας με σκοπό να προβληθεί η διχοτόμηση ως μόνη δυνατή λύση. Στην Κύπρο οι Βρετανοί, απρόθυμοι να στραφούν κατά των Τουρκοκυπρίων, οι οποίοι ευθύνονταν για τις ταραχές, φοβούμενοι παράλληλα πιθανές συνέπειες στην πολιτική της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή (η τουρκική φιλία συνέχιζε να είναι απαραίτητη για τη Βρετανία), αντέδρασαν συλλαμβάνοντας πάνω από 1.200 Ελληνοκυπρίους και ελάχιστους Τουρκοκυπρίους, κάτι που προκάλεσε αντιδράσεις. Σε αυτές τις κρίσιμες ώρες, μια πρωτοβουλία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου τροχοδρομεί τις εξελίξεις σε ένα άλλο επίπεδο: Πρόκειται για τη συνέντευξη που έδωσε στη Βρετανή βουλευτή του Εργατικού Κόμματος, Μπάρμπαρα Κασλ. Στη συνέντευξη αυτή ο Αρχιεπίσκοπος τάχθηκε για πρώτη φορά επίσημα υπέρ της λύσης ανεξαρτησίας.

Ο τουρκικός καθρέφτης του Χίτλερ

 ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=672683

*Υπό το βλέμμα του «Τούρκου Φύρερ»: Ο Χίτλερ και ο Γκέμπελς στο εργαστήριο του επίσημου γλύπτη του Γ΄ Ράιχ, Γιόζεφ Τόρακ, στις 10 Φεβρουαρίου 1937. Eνα αντίγραφο της προτομής του Ατατούρκ (δεξιά) συγκαταλεγόταν μεταξύ των «πιο αγαπημένων αντικειμένων» του Αδόλφου

Stefan Ihrig
Ataturk in the Nazi Imagination
Belknap Harvard, 2014, 
τιμή 29,95 δολάρια

*Ένα πρόσφατο ιστορικό έργο

αναθεωρεί την άποψη που θέλει

τη φασιστική Ιταλία μείζον πρότυπο των ναζί

φέρνοντας στο προσκήνιο

την επιρροή της Τουρκίας του Μουσταφά Κεμάλ

Του κ. Μάρκου Καρασαρίνη

          Η εξάρτηση του Χίτλερ από τον Μουσολίνι, του ναζισμού από τον φασισμό, ως προτύπου πολιτικής οργάνωσης, κατάκτησης και άσκησης της εξουσίας έχει συστηματικά διερευνηθεί και κατά κόρον προβληθεί στις μεταπολεμικές δεκαετίες.

          Ωστόσο ο εθνικοσοσιαλισμός άντλησε παραδείγματα από διάσπαρτες και αντιφατικές μεταξύ τους πηγές - ενίοτε μάλιστα από κάποιες διόλου αναμενόμενες: στο βιβλίο «Atatürk in the Nazi Imagination», μία από τις πιο πρωτότυπες μελέτες που έχουν παρουσιαστεί τα τελευταία χρόνια στο συγκεκριμένο πεδίο, ο νεαρός γερμανός ιστορικός Στέφαν Ίχριγκ υποδεικνύει ότι, νωρίτερα ακόμη από τη φασιστική Ιταλία, ήταν η κεμαλική Τουρκία και ο ηγέτης της που σαγήνευαν το συλλογικό φαντασιακό των ναζί.

Εκδόθηκε η Πολιτική Βιογραφία του Θεμιστοκλή Σοφούλη

*Το νέο βιβλίο για τον Θεμιστοκλή Σοφούλη

*Από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων  

για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία.

         Το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, στο πλαίσιο της σειράς «Βιογραφίες Πολιτικών», εξέδωσε τον τέταρτο κατά σειρά τόμο "Θεμιστοκλής Σοφούλης", που συνέγραψε ο δρ. Διονύσιος Χουρχούλης.

Η παρούσα έκδοση επιχειρεί να καλύψει ένα σημαντικό κενό στο χώρο της σύγχρονης ελληνικής ιστοριογραφίας, που αφορά την πολιτική διαδρομή και το έργο του Θεμιστοκλή Σοφούλη. Ως de facto αρχηγός των Σαμίων οδήγησε την ιδιαίτερή του πατρίδα στην ενσωμάτωση με την Ελλάδα το 1912. 

ΔΣΕ: Μια κριτική επισκόπηση της συγκρότησής του.

 

 *Άνδρες του ΔΣΕ στο Γράμμο

Γράφει ο κ. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας, Αντιστράτηγος ε.α.

          Ο Εμφύλιος Πόλεμος 1946-1949, ο τρίτος γύρος του ΚΚΕ, για την κατάληψη της εξουσίας με ένοπλο αγώνα, θεωρείται ότι άρχισε την νύκτα της 30ης Μαρτίου 1946,την παραμονή των βουλευτικών εκλογών, με την επίθεση των ανταρτών στον Σταθμό Χωροφυλακής Λιτοχώρου. Βασικοί αντίπαλοι το Κομουνιστικό Κόμμα από την μία και το αντικομουνιστικό στρατόπεδο από την άλλη ,έστω διαιρεμένο και διχασμένο.

          Από τον Οκτώβριο του 1946 η ηγεσία του ΚΚΕ εισήλθε σε νέα φάση ένοπλης δράσης, μετά τις ληφθείσες αποφάσεις στις συσκέψεις της Ζιάκας και της Ανθρακιάς, χωριών της  περιοχής των Χασίων. Έτσι  την 28η  Οκτωβρίου 1946 εξαγγέλθηκε  επίσημα η ίδρυση του Γενικού Αρχηγείου των Ανταρτικών Δυνάμεων και ακολούθως την 27η Δεκεμβρίου 1946 η μετονομασία των Ανταρτικών Δυνάμεων σε Δημοκρατικό  Στρατό  Ελλάδας (ΔΣΕ), υπό τις διαταγές του Μάρκου Βαφειάδη.

           Η  συγκρότηση του  ΔΣΕ δεν αποτέλεσε μία ενστικτώδη αντίδραση στη λευκή τρομοκρατία ή μία πράξη που επιδίωκε  έναν πολιτικό  συμβιβασμό. Απεναντίας  υπήρξε ενσυνείδητη  πολιτική επιλογή της ηγεσίας του ΚΚΕ για την κλιμάκωση του ένοπλου αγώνα της, με στόχο την κατάληψη της εξουσίας με έναν  συνδυασμό ενόπλων και πολιτικών μέσων.

Το ενδεχόμενο εξόδου από το ΝΑΤΟ, το 1958

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.kathimerini.gr/801868/article/epikairothta/ellada/to-endexomeno-e3odoy-apo-to-nato

*Palais de Chaillot, η έδρα του ΝΑΤΟ στο Παρίσι. «Η ελληνική Κυβέρνησις θεωρεί χρέος της όπως διά της παρούσης διακοινώσεως επιστήση την προσοχήν των μελών της Ατλαντικής Συμμαχίας επί των κινδύνων, τους οποίους δημιουργεί η εφαρμογή του ειρημένου σχεδίου [του σχεδίου Μακμίλαν] τόσον διά την συνοχήν της Συμμαχίας, όσον και διά την ειρήνην της Ανατολικής Μεσογείου» γράφει στην επιστολή του ο Κων. Καραμανλής.

Γράφει ο κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου

          Το 1958 υπήρξε μια καθοριστική εποχή για την ελληνική πολιτική. Λόγω εξελίξεων στο Κυπριακό, η Ελλάδα αντιμετώπισε σοβαρότατη απομόνωση στους κόλπους της Δύσης, ενώ ανέκυψε και κίνδυνος διολίσθησής της εκτός του ΝΑΤΟ.

          Η άνοδος της ουδετεροφιλίας και του αντιδυτικού πνεύματος είχε σημειωθεί στη χώρα από το 1955. Την άνοιξη του 1956, στις μεγάλες διαδηλώσεις για την εκτόπιση του Μακαρίου και τις πρώτες εκτελέσεις αγωνιστών της ΕΟΚΑ, είχαν εμφανιστεί συνθήματα υπέρ της αποχώρησης από το ΝΑΤΟ και της ένταξης της Ελλάδας σε έναν «άξονα Αθηνών- Βελιγραδίου- Καΐρου». Το καλοκαίρι του 1956, αμερικανική δημοσκόπηση έδειχνε ότι το 74% (!) των Αθηναίων ευνοούσε την αποχώρηση από το ΝΑΤΟ εάν οι Δυτικοί εξακολουθούσαν την ίδια πολιτική στο Κυπριακό. Στα τέλη του Αυγούστου 1956, ο υπουργός Εξωτερικών, Ευάγγελος Αβέρωφ, προειδοποίησε τους Αμερικανούς ότι, λόγω της πολιτικής της Δύσης στο Κυπριακό, όλος ο ελληνικός λαός, «εκτός 2.000 Αθηναίων», θα επιδοκίμαζε μία απόφαση για έξοδο από το ΝΑΤΟ.

          Το φθινόπωρο του 1956, ο Γεώργιος Γρίβας, αρχηγός της ΕΟΚΑ, και η εφημερίδα «Εστία» τάχθηκαν υπέρ της αποχώρησης από το ΝΑΤΟ· οι εκκλήσεις τους υποστηρίχθηκαν και από την ΕΔΑ, αλλά απορρίφθηκαν απερίφραστα από την κυβέρνηση, η οποία τόνισε ότι ήταν η μόνη αρμόδια να χαράσσει την εξωτερική πολιτική. Το επόμενο έτος, και παρά την απελευθέρωση του Μακαρίου με αμερικανική μεσολάβηση, νέες δημοσκοπήσεις έδειχναν μια πλειοψηφία υπέρ μιας ουδετερόφιλης πολιτικής. Με άλλα λόγια, τα χρόνια αυτά η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή προσπαθούσε να διασώσει τον φιλοδυτικό προσανατολισμό της χώρας, γνωρίζοντας ότι ακολουθούσε μία αντιδημοφιλή πολιτική.

Ο θάνατος του Γεωργ. Σκίπη, αδελφού του ποιητή, το 1912 στις μάχες της Μανωλιάσας

*Ο υπολοχαγός Γεώργιος Σκίπης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Στη μάχη της Μανωλιάσας το 1912, ο ποιητής Σωτήριος Σκίπης, ο οποίος έγινε έγινε στα κατοπινά χρόνια και ακαδημαϊκός, έχασε τον αδερφό του, που πολεμούσε ως λοχαγός διοικητής λόχου πεζικού. Είναι μια από τις τραγωδίες του πολέμου, που συνήθως περνάνε απαρατήρητες από τις επίσημες Ιστορίες…

          Στο ύψωμα της Μανωλιάσας δόθηκαν σκληρές και κρίσιμες μάχες. Το ύψωμα αυτό βρίσκεται κοντά στα Ιωάννινα και σε απόσταση απ' αυτά λίγων ωρών. Είναι αμυντική τοποθεσία για την πόλη των Ιωαννίνων από ΝΔ μπροστά απ' το Μπιζάνι. Σ’ αυτό το ύψωμα κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, έγιναν φοβερές και πολυαίμακτες μάχες ανάμεσα στον ελληνικό στρατό και τους Τούρκους που κατείχαν την περιοχή. Διάρκεσαν απ' τον Νοέμβρη του 1912 μέχρι τον Ιανουάριο του 1913, οπότε οι Έλληνες κατέλαβαν όλα τα υψώματα της περιοχής και άνοιξε έτσι ο δρόμος για την κατάληψη της πόλης των Ιωαννίνων.

Κέντρο, από τη διάσπαση στην ενοποίηση

*Η πρώτη Διοικούσα Επιτροπή της Ενώσεως Κέντρου. Από αριστερά καθήμενοι οι Παυσανίας Κατσώτας, Γεώργιος Παπανδρέου, Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας. Ορθιοι οι Ηλίας Τσιριμώκος, Στέφανος Στεφανόπουλος, Σάββας Παπαπολίτης, Σταύρος Κωστόπουλος (ο οποίος εκπροσωπεί τον αρχηγό των Φιλελευθέρων Σοφοκλή Βενιζέλο) και Αλέξανδρος Μπαλτατζής.

Γράφει ο κ. ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΡΗΣΤΙΔΗΣ*

          Όταν στα τέλη Σεπτεμβρίου του 1961 οι εφημερίδες ανακοίνωναν τη συγκρότηση της Ένωσης Κέντρου, ένας πολυετής κύκλος αντιπαραθέσεων ανάμεσα στα στελέχη του Κέντρου έδειχνε να κλείνει.

         Την ίδια στιγμή- για πρώτη φορά στη μεταπολεμική περίοδο- έμπαιναν οι βάσεις για τη συγκρότηση ενός συστήματος τριών παρατάξεων, εντός του οποίου ο νέος κομματικός σχηματισμός διεκδικούσε διττό ρόλο, ως εναλλακτική κυβερνητική λύση στον αστικό/φιλοδυτικό χώρο και ως κυρίαρχη δύναμη του «αντιδεξιού πόλου». Η ταυτόχρονη αυτή αντίθεση έναντι της Δεξιάς και της Αριστεράς συνέβαλε τα μέγιστα στην προσπάθεια συγκρότησης της νέας αυτής πολιτικής οντότητας μετά από μία διαπάλη πολλών ετών για τη διαμόρφωση μιας ενιαίας ταυτότητας του κατακερματισμένου κεντρώου χώρου.

Το «Νοσοκομείο του ΔΣΕ» στην Πρέσπα. Ένα Μνημείο της ‘‘αντάρτικης’’ αρχιτεκτονικής

*ΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ- ΣΠΗΛΙΑ

Του κ. Γιώργη Κολιόπουλου* 

          Το 2002, η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας προκήρυξε και ανέθεσε σε ομάδα μελετητών, μεταξύ των οποίων και ο γράφων, την Διαγνωστική μελέτη για την ανάδειξη και αξιοποίηση των φυσικών πόρων και της πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχής των Πρεσπών. Η έρευνα έγινε σε όλη την περιβάλλουσα τις λίμνες μικρή και μεγάλη Πρέσπα περιοχή και περιελάμβανε παραλίμνια τμήματα  της FYROM και της Αλβανίας. Η μελέτη ολοκληρώθηκε και παραδόθηκε  το 2004.

          Στα πλαίσια αυτής της μελέτης για την αποτύπωση του πολιτιστικού αποθέματος, έγινε και  η πρώτη καταγραφή  και  ιστορική έρευνα   σε δύο χώρους που προέκυψαν κατά  τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.  Οι χώροι αυτοί, το σπήλαιο του νοσοκομείου (ή Σπηλιά του Κόκκαλη…) και η σπηλιά του Ζαχαριάδη, ήταν ελάχιστα γνωστοί και μόνον στους κατοίκους της περιοχής ή σε ελάχιστους φιλέρευνους ιστοριοδίφες και φυσιολάτρες. Ωστόσο, τα ιδιαίτερα ιστορικά χαρακτηριστικά της ‘’σπηλιάς του νοσοκομείου’’ και η γοητεία του ίδιου του χώρου και της εξέλιξής του, μας οδήγησαν στην πληρέστερη έρευνα και την ακριβέστερη ιστορική αποτύπωση της κατασκευής και λειτουργίας του από την άνοιξη έως το τέλος του εμφυλίου πολέμου, τον Αύγουστο του 1949.

          Το 2007 ο Δήμος Πρεσπών, στα πλαίσια του προγράμματος Interreg της Περιφέρειας Δ. Μακεδονίας, προχώρησε στην εκπόνηση της μελέτης με τίτλο: «Δημιουργία πολιτιστικής διαδρομής και ανάδειξης των μνημείων του Δ. Πρεσπών» που μεταξύ άλλων, προέβλεπε την οργάνωση του εσωτερικού  του σπηλαίου σε επισκέψιμο, εύκολα προσβάσιμο και αντιληπτό χώρο, σε σχέση με την ιστορική σημασία του.

Οι εκλογές της 26ης Ιανουαρίου 1936

*Η "Ακρόπολις" αναγγέλλει τα αποτελέσματα, την επομένη των εκλογών

Γράφει ο κ. Απόστολος Τσομπάνης-Νότιος*

          Τελευταία φορά που διεξήχθησαν βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα μήνα Ιανουάριο ήταν το 1936, δύο μήνες μετά την παλινόρθωση της Μοναρχίας και έξι μήνες πριν την επιβολή του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου από τον Ιωάννη Μεταξά.
          Οι βουλευτικές εκλογές της 26ης Ιανουαρίου 1936 ήταν οι δεύτερες βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν στην Ελλάδα μέσα σε διάστημα οκτώ μηνών. Είχαν προηγηθεί οι βουλευτικές εκλογές της 9ης Ιουνίου 1935 στις οποίες νίκησε ο κυβερνητικός συνασπισμός Τσαλδάρη – Κονδύλη[1]. Ας δούμε, όμως, τα γεγονότα με χρονολογική σειρά.
          Την 1η Μαρτίου 1935 εκδηλώθηκε κίνημα στο Στρατό με επικεφαλής αξιωματικούς που ήταν προσκείμενοι στον Ελευθέριο Βενιζέλο[2]. Μετά από λίγες ημέρες το κίνημα κατεστάλη[3] και οι επικεφαλής αξιωματικοί συνελήφθησαν, δικάστηκαν και καταδικάστηκαν από έκτακτο στρατοδικείο[4].

ΟΙ ΠΟΛΕΙΣ ΤΩΝ ΦΙΛΙΚΩΝ – ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ

*Η αφισέτα  της επιστημονικής ημερίδας

*ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΓΙΑ ΤΑ 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

Γράφει ο Ανδρέας Μακρίδης 

          Οδησσός, Πέστη, Βιέννη, Λειψία, Παρίσι, Βενετία, Πίζα, Λιβόρνο, Ιάσιο, Βουκουρέστι, Τεργέστη. Πόλεις όπου στα τέλη του 18ου αιώνα χτυπούσε η καρδιά του νεοελληνικού Διαφωτισμού, όταν ακόμα η Ρωμιοσύνη αναζητούσε το δικό της πεπρωμένο έπειτα από 400 χρόνων οθωμανική κυριαρχία. Ελληνικές κοινότητες με δικούς τους εμπορικούς οίκους, τράπεζες, τυπογραφεία και εφημερίδες, θέατρο, πνευματική ζωή.

          Όχι τυχαία, σε κάποιες απ' αυτές τις πόλεις θα ανθίσει η Εταιρεία της Ελλάδας και της Επανάστασης, η μυστική Εταιρεία των Φιλικών, τα 200 χρόνια από την ίδρυση της οποίας γιορτάζαμε μέχρι πριν λίγες μέρες.

          Εν μέσω μιας κρίσιμης εκλογικής αναμέτρησης, το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, σε συνεργασία με το τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, και υλοποιώντας πρόταση του Συνδέσμου “Μπάιρον” για τον Φιλελληνισμό και τον Πολιτισμό, επεχείρησε σε μια Ημερίδα του, να φωτίσει τις αστικές διαδρομές του επαναστατικού αυτού φαινομένου, που γεννήθηκε στα ελληνικά εμπορικά καταστήματα της Οδησσού, για να φωτίσει μέσα σε επτά χρόνια ολόκληρη την Ευρώπη, σημαίνοντας το τέλος της “Εποχής της Απελπισίας” και της ανίερης Συμμαχίας του Μέτερνιχ και του Κάσελρη.

Το σπάνιο παράδειγμα του υποστράτηγου Καλλάρη!!!

*Έφιππος ο στρατηγός Καλλάρης στη Θεσσαλονίκη

*Πώς αντιμετώπισε 

το θάνατο του γιου του 

στις μάχες της Μανωλιάσας

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Καθημερινά είμαστε μάρτυρες του συνωστισμού ατόμων στα τηλεοπτικά παράθυρα, όπου τιποτολογούντες θορυβωδώς, γεμίζουν δωρεάν τα προγράμματα των καναλιών, προκειμένου να κερδίσουν λεπτά ή και δευτερόλεπτα ακόμα, προσωπικής διαφήμισης. Ανούσιοι καυγάδες, προκλητικό και άθλιο κουτσομπολιό και πάσης φύσεως ασημαντότητες…

          Γενικά ζούμε σε μια καθημερινή αθλιότητα επιπλεόντων φελλών, που θέλουν με κάθε τρόπο να κάνουν γνωστή την συνήθως άχρηστη παρουσία τους στη ζωή μας. Όμως αυτή η κοινωνία, δεν ήταν έτσι. Είχε αρχές, αξίες και μέτρο. Οι άνθρωποι δεν πρόβαλαν τον εαυτό τους ακόμα και όταν είχαν να επιδείξουν πράξεις μεγάλες και σπουδαίες. Αγώνες πραγματικούς και ηρωικά επιτεύγματα. Η σεμνότητα και η αίσθηση του μέτρου, επέβαλαν συμπεριφορές διαφορετικές από τις σημερινές.

          Τα λέμε όλα αυτά σήμερα, για να αφηγηθούμε τον ηρωικό θάνατο του ανθυπολοχαγού Σπύρου Καλλάρη το 1912 στη μάχη της Μανωλιάσας και τη μοναδική στάση του πατέρα του, υποστράτηγου Κωνσταντίνου Καλλάρη, διοικητή της ΙΙ Μεραρχίας.

Οι πόλεις των Φιλικών

*Η σφραγίδα της Φιλικής Εταιρείας

Επιστημονική συνάντηση 

«Οι πόλεις των Φιλικών: οι αστικές διαδρομές

ενός επαναστατικού φαινομένου»

στην Αίθουσα Εκδηλώσεων της Βουλής των Ελλήνων 

(Αμαλίας 22-24)

         Tο Ίδρυμα της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία και το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας, διοργανώνουν επιστημονική συνάντηση με θέμα «Οι πόλεις των Φιλικών: οι αστικές διαδρομές ενός επαναστατικού φαινομένου», η οποία θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 14 Ιανουαρίου 2015 και ώρα 15.00, στην Αίθουσα Εκδηλώσεων της Βουλής των Ελλήνων, Αμαλίας 22-24 (είσοδος από Σουρή).

Στόχος της εκδήλωσης είναι η αναπροσέγγιση της ιστορίας των κοινωνικών ομάδων που στήριξαν– εντός και εκτός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας– το οικοδόμημα της Φιλικής Εταιρείας, με ιδιαίτερη έμφαση στα αστικά περιβάλλοντα που φιλοξένησαν τη δράση της, τα οποία ήταν και περισσότερο ευαίσθητα απέναντι στις γενικότερες ευρωπαϊκές ανακατατάξεις και τις αναζητήσεις της εποχής.

Διακεκριμένοι ομιλητές και κυρίως πανεπιστημιακοί θα αναδείξουν την ιδιαιτερότητα και τη σημασία του κινήματος της Φιλικής Εταιρείας ως προάγγελου της Επανάστασης και θα αναπτύξουν προβληματισμούς, θα εκφράσουν διαπιστώσεις και συμπεράσματα.

Η μάχη του Δρίσκου το 1912- Φωτεινό παράδειγμα αυτοθυσίας

*Χάρτης της Google Map. Δεξιά σημειώνεται η περιοχή του Δρίσκου, με την κόκκινη καρφίδα.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

            Ο Δρίσκος είναι μια δοξασμένη τοποθεσία στην περιοχή Ιωαννίνων, καθαγιασμένη με το αίμα εκλεκτών Ελλήνων, που θυσιάστηκαν για να απελευθερώσουν εδάφη ελληνικά από την Τουρκική κυριαρχία, κατά τη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου.

            Λορέντζος Μαβίλης, Κωνσταντίνος Γερακάρης, Αριστοτέλης Τοπάλης, Βραχνός, Χαϊδεμενάκης, Μακρής και τόσοι άλλοι, ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ (και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία) έδωσαν τη ζωή τους στη μάχη του Δρίσκου, η οποία αν και αρχικά ήταν νικηφόρα, τελικά χάθηκε για τους Έλληνες.

            Ωστόσο, άφησε βαθύ σημάδι στην ιστορία εξαιτίας του ηρωισμού που επέδειξαν, αυτοί που είχαν την τιμή να πάρουν μέρος, με ανιδιοτέλεια και πίστη στο όραμά τους να απελευθερώσουν τα σκλαβωμένα αδέρφια τους.  Το παράδειγμα των μαχητών του Δρίσκου, παράδειγμα ειλικρινούς φιλοπατρίας και μοναδικής αυτοθυσίας, πρέπει να διδάσκεται σε όλα τα Ελληνόπουλα!!!

            Βρισκόμαστε στο Νοέμβριο του 1912, όταν εξελίσσονταν ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος. Οι ελληνικές δυνάμεις προήλαυναν σαρωτικά στα μέτωπα της Μακεδονίας και της Ηπείρου. Ήδη είχα απελευθερωθεί η Θεσσαλονίκη και πολλές άλλες πόλεις και χωριά της Μακεδονίας. Στην Ήπειρο ο στρατός μας συναντούσε ισχυρά εμπόδια κυρίως στα Ιωάννινα, που τα προστάτευε η οχυρωμένη περιοχή του Μπιζανίου και σε άλλα σημεία, με δύσβατα δρομολόγια και σκληρές καιρικές συνθήκες.

            Στον πόλεμο εκείνο πήραν μέρος Έλληνες και ξένοι εθελοντές Γαριβαλδινοί. Έτσι ονομάζονταν πολεμιστές που συγκρότησαν εθελοντικό στρατιωτικό σώμα λεγόμενο και Φάλαγγα Γαριβαλδινών ή Σώμα Γαριβαλδινών. Λέγονταν επίσης και Ερυθροχίτωνες από το χρώμα του ερυθρού χιτωνίου που φορούσαν. Το όνομά τους προέρχεται από τον ιδρυτή του εθελοντικού αυτού σώματος τον Ιταλό πατριώτη Τζιουζέπε Γκαριμπάλντι που το συγκρότησε το 1862 κατά την εκστρατεία κατά του Παπικού κράτους. Καταστατική αρχή του εθελοντικού αυτού σώματος ήταν να σπεύδουν και να μάχονται στο πλευρό όσων μάχονταν υπέρ της ελευθερίας των λαών.

Μια άλλου... τύπου ιστορία της Ελλάδος

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

http://www.kathimerini.gr/797212/article/politismos/vivlio/mia-alloy-typoy-istoria-ths-ellados

*Ασκήσεις της ΙΙΙ Ορεινής Ταξιαρχίας στη Βόρεια Αφρική, την περίοδο 1941-1944. Γενικά Αρχεία του Κράτους.

ΙΩΑΝΝΗΣ Σ. ΠΑΠΑΦΛΩΡΑΤΟΣ
Η ιστορία του Ελληνικού Στρατού,
1833-1949,
Δύο τόμοι, σελ. 870 και σελ. 817
εκδ. Σάκκουλα

Γράφει ο κ. ΗΛΙΑΣ ΜΑΓΚΛΙΝΗΣ

          Το εμβληματικό έτος 1949, ολοκληρώνεται αυτή η μνημειώδης ιστορία του Ελληνικού Στρατού (Ε.Σ.) από τον καθηγητή και συγγραφέα Ιωάννη Σ. Παπαφλωράτο.

          Ουσιαστικά, με το δίτομο αυτό πόνημά του, ο κ. Παπαφλωράτος εξιστορεί με μια εντυπωσιακή σχολαστικότητα και λεπτομέρειες που ξαφνιάζουν, τη γένεση και την εξέλιξη του Ε.Σ., κυρίως όμως την εμπόλεμη περίοδό του, η οποία καλύπτει ολόκληρο το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα, εκκινώντας από το «άτυχο» 1897 και καταλήγοντας στο Βίτσι και τον Γράμμο το 1949. Ως γνωστόν, με εξαίρεση τις πολεμικές επιχειρήσεις του Ελληνικού Εκστρατευτικού Σώματος στην Κορέα (1950-1953) και τις μάχες που δόθηκαν στην Κύπρο αργότερα, κατά το δεύτερο ήμισυ του εικοστού αιώνα, ευτυχώς, ο Ε.Σ. δεν χρειάστηκε να αναμειχθεί σε εκστρατείες και άλλες επιχειρήσεις.
          Επί των ανά χείρας τόμων τώρα, μπορεί να σφάλλω αλλά έχω την αίσθηση πως αυτή είναι η πρώτη φορά που μας παραδίδεται μια όσο το δυνατόν πιο πλήρης και, πάνω απ’ όλα, τεκμηριωμένη, νηφάλια ιστορική αφήγηση της πορείας και των περιπετειών του Ε.Σ., η οποία συμπίπτει, και διαπλέκεται συνεχώς, με τη γένεση και εξέλιξη, τις περιπέτειες που έζησε το νεώτερο ελληνικό κράτος, όπως αυτό προέκυψε μετά τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας κατά τη δεκαετία του 1820.

Κυπριακό 1957: Το Σχέδιο Μακμίλαν

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ    http://www.kathimerini.gr/797416/article/epikairothta/ellada/to-sxedio-makmilan

*7 Αυγούστου 1958. Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής υποδέχεται στο αεροδρόμιο τον Βρετανό ομόλογό του Χάρολντ Μακμίλαν. Το βρετανικό σχέδιο απορρίφθηκε από την ελληνική κυβέρνηση και τους Ελληνοκυπρίους.

Γράφει ο κ. ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΡΥΟΣ*

            Το 1957 η Βρετανία έλαβε σημαντικές αποφάσεις για το κυπριακό ζήτημα: η κυβέρνηση του κόμματος των Συντηρητικών υπό την ηγεσία του Χάρολντ Μακμίλαν απομακρύνθηκε από το δόγμα της άμεσης κυριαρχίας επί ολόκληρης της Κύπρου. Αντίθετα, υιοθέτησε την άποψη ότι τα στρατηγικά συμφέροντα του Λονδίνου στην Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και τον Περσικό Κόλπο θα μπορούσαν πλέον να διασφαλιστούν με τη διατήρηση κυρίαρχων (sovereign) βρετανικών βάσεων στο νησί.

            Επιδόθηκε λοιπόν στην αναζήτηση μιας λύσης η οποία θα εξυπηρετούσε τις αξιώσεις τόσο της Τουρκίας (εκ των ρυθμιστών των εξελίξεων μετά την Τριμερή Διάσκεψη του Λονδίνου το 1955) όσο και των Τουρκοκυπρίων (σημαντικός αριθμός των οποίων στελέχωνε τις τάξεις της αστυνομικής δύναμης του βρετανικού αποικιακού καθεστώτος) για διχοτόμηση της νήσου. Ο εν λόγω προσανατολισμός της βρετανικής διπλωματίας ενίσχυσε δραματικά την εξάρτηση του Λονδίνου από την τουρκική κυβέρνηση και την τουρκική μειονότητα της αποικίας. Το γεγονός αυτό ερχόταν σε έντονη σύγκρουση με την επιθυμία της ελληνικής κοινότητας της Κύπρου (80% του συνολικού πληθυσμού), η οποία ήταν ταυτόσημη με αυτή του ένοπλου κινήματος της Εθνικής Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ) για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Πρωτοχρονιά στα μέτωπα του Α' Βαλκανικού Πολέμου

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ!!!

*Μπιζάνι: Αφόρητο κρύο. Έλληνες στρατιώτες ανάβουν φωτιές για να ζεσταθούν.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Η Πρωτοχρονιά του 1913 στα μέτωπα του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου, είχε όλα τα στοιχεία εκείνα, που καθιστούν κάθε πόλεμο μισητό. Ωστόσο εκείνη η Πρωτοχρονιά, είχε μέσα της την ελπίδα για τα φανταράκια που πολεμούσαν στην πρώτη γραμμή, ότι η νίκη έρχεται με βήμα γοργό. Οι Βαλκάνιοι σύμμαχοι, κατατρόπωναν τους Τούρκους σε όλα τα μέτωπα της Μακεδονίας και της Ανατολικής Θράκης.

          Πάντως, ο αγαπημένος άγιος όλων των παιδιών ο Αη Βασίλης, έδειχνε πως θα φέρει δώρα κάποια δώρα στο Στρατό.

          Στις εφημερίδες της εποχής δημοσιεύθηκε η είδηση, ότι οι Έλληνες ζαχαροπλάστες της Αμερικής αποφάσισαν να στείλουν στο Στρατό μας, σοκολάτες!!! Βέβαια δεν ξέρουμε πόσες σοκολάτες έστειλαν και πόσες έφτασαν στους μαχόμενους στρατιώτες… Σημασία έχει η χειρονομία!

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ

*Συλληφθέντες αντάρτες από αυτούς που κανονιοβόλησαν τη Θεσσαλονίκη 

τα Χριστούγεννα του 1948

*Χριστούγεννα με επιθέσεις ανταρτών

*Η πολιορκία της Κόνιτσας

*Ο Κανονιοβολισμός της Θεσσαλονίκης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

            Χριστούγεννα σήμερα και οι Έλληνες παρά την οικονομική δυσπραγία των περισσοτέρων, συγκεντρώνονται με τις οικογένειες ή τους φίλους τους και γιορτάζουν τη μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης.  Η οικονομική δυσχέρεια είναι δεδομένη για το πλείστον του πληθυσμού. Η αγάπη όμως για τους δικούς τους και τους φίλους τους είναι απεριόριστη. Και το κυριότερο, είναι ότι γιορτάζουμε εν ειρήνη!!!

            Γιατί στη νεώτερη ιστορία μας, υπήρξαν και Χριστούγεννα, που οι Έλληνες τα γιόρτασαν σκοτώνοντας άλλους Έλληνες!!!

            Είναι τα δραματικά χρόνια του εμφυλίου πολέμου. Τα χρόνια που ακολούθησαν τα μαύρα χρόνια της ναζιστικής Κατοχής. Στα χρόνια του εμφυλίου 1946-1949 υπήρξαν περιοχές που τα Χριστούγεννα δοκίμαζαν μια πρόσκαιρη ηρεμία, οφειλόμενη είτε στο Στρατό είτε στους αντάρτες, αλλά αυτό δεν αλλάζει την δραματικότητα εκείνης της περιόδου. Είναι οι χρονιές με τα μαύρα Χριστούγεννα.

            Εικόνα- κατ’ ανάγκην όχι πλήρη- των Χριστουγέννων του εμφυλίου, επιχειρούμε να δώσουμε σήμερα, με βάση τα στρατιωτικά αρχεία- όσα διασώθηκαν-  και τον Τύπο της εποχής.

Φιλάρετος Βαφείδης, ο σοφός ιεράρχης

*Το βιβλίο του δρ. Σάββα Σαββίδη

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          «Τύχη αγαθή» υπήρξε για το Διδυμότειχο, η απόφαση του εκπαιδευτικού Σάββα Σαββίδη (έλκει την καταγωγή του από τις Σαράντα Εκκλησιές της Ανατολικής Θράκης) να αφιερώσει μια σημαντική μονογραφία, που βασίσθηκε στη διδακτορική διατριβή του, σε μια προσωπικότητα, η οποία συνδέθηκε με την πόλη αυτή σε καιρούς χαλεπούς.

          Πρόκειται για το Μητροπολίτη Φιλάρετο Βαφείδη, ο οποίος ποίμανε την περιοχή από 1899 έως το 1928.

          Ο Φιλάρετος υπήρξε σημαντική εκκλησιαστική προσωπικότητα με μεγάλο θεολογικό έργο, αλλά και έντονη παρουσία, όταν η περιοχή του κινδύνευσε από Τούρκους και Βουλγάρους, ποικιλοτρόπως.

Διαφωτισμός και Φιλική Εταιρεία

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=657159

*Διονύσιος Τσόκος, «Ο όρκος των Φιλικών»(1849).

*Τα 200 χρόνια από την ίδρυση 
της μυστικής οργάνωσης

και ο τρόπος της λειτουργίας των ιδεών

στη διαμόρφωση της πολιτικής πράξης

Του κ. Πασχάλη Μ. Κιτρομηλίδη*

          Το 2014 υπήρξε έτος που σημαδεύτηκε από συρροή ιστορικών επετείων. Μερικές από αυτές, όπως η συμπλήρωση ενός αιώνα από την έκρηξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, προκάλεσαν πλείστες εκδηλώσεις σε διεθνή κλίμακα. Άλλες πέρασαν σχεδόν απαρατήρητες.

          Πριν κλείσει ο χρόνος θα άξιζε να κάνουμε μερικές σκέψεις για την επέτειο μιας πρωτοβουλίας κρίσιμης για την καλλιέργεια του πνεύματος της ελευθερίας στην ελληνική κοινωνία. Πρόκειται για τα διακόσια χρόνια από την ίδρυση το 1814 της Φιλικής Εταιρείας. Για να γίνει κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο η Φιλική Εταιρεία συνέβαλε στην καλλιέργεια του πνεύματος της ελευθερίας θα πρέπει να εξεταστεί η σχέση της με το φαινόμενο του Διαφωτισμού ως ρεύματος ιδεών μάλλον παρά ως κινήματος προσώπων. Η απάντηση δεν είναι ούτε προφανής ούτε εύκολη, ακριβώς γιατί η Φιλική Εταιρεία, ως συνωμοτική οργάνωση, έκανε καλά τη δουλειά της: προφύλαξε τη μυστικότητά της με ζήλο, καταστρέφοντας όσο μπορούσε τα τεκμήρια. Λιγοστές είναι επίσης οι μαρτυρίες των πρωταγωνιστών. Από τους ιδρυτές και στυλοβάτες της μόνο ο Εμμανουήλ Ξάνθος μάς άφησε τη μαρτυρία του, ενώ η ευγενέστερη μορφή, ο ανιδιοτελής οραματιστής Νικόλαος Σκουφάς, δεν άφησε καμιά μαρτυρία. Από τους άλλους, όσοι έγραψαν, το έπραξαν ως μέρος της προσωπικής απολογίας του βίου τους, πράγμα που δεν βοηθά πάντα το έργο της αναζήτησης της αλήθειας.