Τα απόρρητα έγγραφα για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ

https://www.tovima.gr/2022/06/29/politics/ta-aporrita-eggrafa-gia-tin-apostratiotikopoiisi/ 

*Το Αιγαίο, είναι ελληνικό...

*Από το 1957 η Άγκυρα κινήθηκε

εντός του ΝΑΤΟ

για να προωθήσει τις θέσεις της

με πρώτο «θύμα» τη Λέρο.

*Πώς άνοιξε ο δρόμος για τις «Οδηγίες Λουνς»

και την «απονεύρωση» της Λήμνου

και των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου.

 

 

Γράφει ο  Άγγελος Αλ. Αθανασόπουλος

 

 

Στις 7 Φεβρουαρίου 1957, ο πρώτος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, ο Χάστινγκς Ισμέι, έστειλε από το ιδιαίτερό του γραφείο μία επιστολή προς όλους τους μονίμους αντιπροσώπους της Συμμαχίας. Σε αυτό το άκρως αποκαλυπτικό έγγραφο, βασικά σημεία του οποίου φέρνει σήμερα στο φως «Το Βήμα», κρύβεται ένας από τους πρώτους, αν όχι ο πρώτος, «σπόρος» της προσπάθειας της Άγκυρας να θέσει ζήτημα αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών του Αιγαίου, με στόχο μάλιστα τη Λέρο, εν μέσω κορύφωσης του Ψυχρού Πολέμου!

Η γειτονική χώρα αποφάσισε τότε να εγείρει, μόλις πέντε χρόνια αφότου Ελλάδα και Τουρκία έγιναν μέλη της Συμμαχίας, το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης στηριζόμενη στη Συνθήκη των Παρισίων του 1947 με την οποία παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα τα Δωδεκάνησα. Το δε αίτημα της Άγκυρας έγινε δεκτό από τον λόρδο Ισμέι, απόφαση που άνοιξε τον δρόμο τόσο για τις περιώνυμες, πλέον, Οδηγίες Λουνς (Luns Rulings) του 1980 – με σημείο τριβής τη Λήμνο – αλλά και την Οδηγία Πολιτικής για τα Νησιά του Αιγαίου (Aegean Islands’ Policy Guidance) του 2006, με την οποία η ίδια η Συμμαχία ουσιαστικά «γκρίζαρε» μεγάλο μέρος του Αιγαίου. Στη δε παρούσα συγκυρία, με τον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να φέρεται έτοιμος να εγείρει θέμα αποστρατιωτικοποίησης αλλά ενδεχομένως και αμφισβήτησης της κυριαρχίας των ελληνικών νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και των Δωδεκανήσων στην προσεχή Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη (29-30 Ιουνίου), η Αθήνα δεν μπορεί παρά να ετοιμάζεται για όλα τα σενάρια, έχοντας κατά νου το «βαρύ παρελθόν».

Από τη Ρώμη του ’57 στην κρίση του ’17

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/902143/article/epikairothta/kosmos/apo-th-rwmh-toy-57-sthn-krish-toy-17

*Η υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης στις 25 Μαρτίου 1957. Η ανάπτυξη της ΕΟΚ/Ε.Ε. 

άλλαξε το πρόσωπο της Γηραιάς Ηπείρου.

Γράφει η κ. ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΡΑΜΟΥΖΗ*

Ο εορτασμός της 60ής επετείου μιας ένωσης 28 κρατών είναι ένα εντυπωσιακό γεγονός. Αλλά καθώς σήμερα, 25 Μαρτίου, τα κράτη- μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τιμούν το γεγονός, μία σειρά προβλημάτων σκιάζει το «πάρτι γενεθλίων»: η Ευρώπη αντιμετωπίζει τη χειρότερη υπαρξιακή κρίση της, που συγκροτείται από το Brexit, το δημοσιονομικό τραύμα, τις μεταναστευτικές ροές και τον ανερχόμενο λαϊκισμό.

Η πρόσληψη της ιστορίας της ευρωπαϊκής ενοποίησης έχει διαμορφωθεί από μια πασίγνωστη φράση της Συνθήκης της Ρώμης του 1957: ότι ο στόχος ήταν μια «διαρκώς στενότερη ένωση» («ever closer union»). Οι πολιτικοί επιστήμονες προώθησαν το «νέο λειτουργικό» μοντέλο για να εξηγήσουν ότι η συνένωση της βιομηχανίας άνθρακα και χάλυβα στις αρχές της δεκαετίας του 1950 οδήγησε σε νέα επέκταση της συνεργασίας με τη δημιουργία της Κοινής Αγοράς και αυτή με τη σειρά της θα οδηγούσε «αναπόφευκτα» σε πολιτική και νομισματική ένωση. Ένα πολυχρησιμοποιημένο κλισέ των Ευρωπαίων αξιωματούχων στις Βρυξέλλες, που αντικατόπτριζε αυτήν ακριβώς την αντίληψη, συνέκρινε το ευρωπαϊκό πρόγραμμα με ένα ποδήλατο που πρέπει να κινείται για να μην πέσει.

Υποκλοπές και διαπραγματεύσεις

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ    http://www.kathimerini.gr/856140/opinion/epikairothta/politikh/ypoklopes-kai-diapragmateyseis

*Καραμανλής και Αβέρωφ. Πίσω ο Γεώργιος Σεφέρης. Φωτογραφία του 1956 

από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για το Κυπριακό

*Χρήσιμα μαθήματα 

διαχείρισης υποκλοπών, 

από το παρελθόν

Του κ. ΑΝΤΩΝΗ ΚΛΑΨΗ*

Π​​ριν από έξι δεκαετίες, η Ελλάδα είχε στραμμένη όλη την προσοχή της στο Κυπριακό. Εργώδεις διαπραγματεύσεις διεξάγονταν στο προσκήνιο αλλά και στο παρασκήνιο. 
Ήταν περίπου τέτοιες ημέρες το 1957 όταν ο υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας πληροφορήθηκε από την ΚΥΠ ότι Βρετανοί πράκτορες είχαν κατορθώσει να παγιδεύσουν (και κατ’ επέκταση υπέκλεπταν συνομιλίες από) μία εμπιστευτική τηλεφωνική γραμμή, την οποία χρησιμοποιούσε από την κατοικία του ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής.

 Όταν ενημερώθηκε για το ζήτημα, ο Καραμανλής οργίστηκε και ζήτησε από τον Αβέρωφ να διαμαρτυρηθεί έντονα στον Βρετανό πρεσβευτή Σερ Τσαρλς Πικ. Όμως ο Αβέρωφ είχε άλλη άποψη. Έπεισε τον Καραμανλή να μην αποκαλύψουν τίποτα, αλλά αντίθετα να σκηνοθετήσουν τρεις μεταξύ τους συνομιλίες μέσω της επίμαχης τηλεφωνικής γραμμής. Το περιεχόμενο αυτών των συνομιλιών ο Αβέρωφ το αποτύπωσε εγγράφως και φρόντισε ώστε το κείμενο να σφραγιστεί από τον επιφανέστερο συμβολαιογράφο της Βέρνης, πρωτεύουσα της αενάως ουδέτερης Ελβετίας.

Κυπριακό 1957: Το Σχέδιο Μακμίλαν

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ    http://www.kathimerini.gr/797416/article/epikairothta/ellada/to-sxedio-makmilan

*7 Αυγούστου 1958. Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής υποδέχεται στο αεροδρόμιο τον Βρετανό ομόλογό του Χάρολντ Μακμίλαν. Το βρετανικό σχέδιο απορρίφθηκε από την ελληνική κυβέρνηση και τους Ελληνοκυπρίους.

Γράφει ο κ. ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΡΥΟΣ*

            Το 1957 η Βρετανία έλαβε σημαντικές αποφάσεις για το κυπριακό ζήτημα: η κυβέρνηση του κόμματος των Συντηρητικών υπό την ηγεσία του Χάρολντ Μακμίλαν απομακρύνθηκε από το δόγμα της άμεσης κυριαρχίας επί ολόκληρης της Κύπρου. Αντίθετα, υιοθέτησε την άποψη ότι τα στρατηγικά συμφέροντα του Λονδίνου στην Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και τον Περσικό Κόλπο θα μπορούσαν πλέον να διασφαλιστούν με τη διατήρηση κυρίαρχων (sovereign) βρετανικών βάσεων στο νησί.

            Επιδόθηκε λοιπόν στην αναζήτηση μιας λύσης η οποία θα εξυπηρετούσε τις αξιώσεις τόσο της Τουρκίας (εκ των ρυθμιστών των εξελίξεων μετά την Τριμερή Διάσκεψη του Λονδίνου το 1955) όσο και των Τουρκοκυπρίων (σημαντικός αριθμός των οποίων στελέχωνε τις τάξεις της αστυνομικής δύναμης του βρετανικού αποικιακού καθεστώτος) για διχοτόμηση της νήσου. Ο εν λόγω προσανατολισμός της βρετανικής διπλωματίας ενίσχυσε δραματικά την εξάρτηση του Λονδίνου από την τουρκική κυβέρνηση και την τουρκική μειονότητα της αποικίας. Το γεγονός αυτό ερχόταν σε έντονη σύγκρουση με την επιθυμία της ελληνικής κοινότητας της Κύπρου (80% του συνολικού πληθυσμού), η οποία ήταν ταυτόσημη με αυτή του ένοπλου κινήματος της Εθνικής Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ) για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Ο θάνατος του στρατηγού Στέφανου Σαράφη

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/788679/article/epikairothta/ellada/o-8anatos-toy-strathgoy-st-sarafh

*Ορεινή Ευρυτανία, 1944. Ο στρατηγός Στέφανος Σαράφης (δεξιά) και ο Αλέξανδρος Σβώλος (στο κέντρο) αναχωρούν για τη Μέση Ανατολή. Αριστερά ο Πέτρος Ρούσος. (φωτ.: Σπύρος Μελετζής).

Γράφει ο κ. ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΑΚΚΑΣ*

            Στις 31 Μαΐου 1957 νωρίς το μεσημέρι ένα ζευγάρι ηλικιωμένων βγήκε από το σπίτι του στον Άλιμο και κατευθύνθηκε προς την παραλία. Ηταν η ώρα που περνούσε τη λεωφόρο Ποσειδώνος, για να κάνει ένα μπάνιο, καθώς το συνήθιζε. Ενώ τη διέσχιζε, ένα αυτοκίνητο, οδηγούμενο από τον Ιταλοαμερικανό υποσμηνία Μάριο Μουζάλι και ερχόμενο από την αμερικανική βάση του Ελληνικού με ιλιγγιώδη ταχύτητα, τους χτύπησε και τους έριξε αιμόφυρτους στην άσφαλτο.

            Διερχόμενοι οδηγοί τους μετέφεραν σε νοσοκομείο της λεωφόρου Συγγρού, όπου μετά από περίπου μια ώρα ο άντρας υπέκυψε στα τραύματά του. Η γυναίκα του υπέστη ελαφρά εγκεφαλική διάσειση και επέζησε. Ο Μουζάλι παραλήφθηκε από Αμερικανούς αξιωματικούς και μεταφέρθηκε στη βάση του Ελληνικού. Τον Γενάρη του 1958 καταδικάστηκε για ανθρωποκτονία από αμέλεια σε δέκα μήνες φυλάκιση και σε καταβολή 20.000 δραχμών για ψυχική οδύνη.

Ο Μακάριος στην Αθήνα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ    
http://www.kathimerini.gr/781785/article/epikairothta/ellada/o-makarios-sthn-a8hna

 *17 Απριλίου 1957. Ο Μακάριος και οι συνεξόριστοι στις Σεϋχέλλες φτάνουν μέσα σε πανηγυρική υποδοχή στην Αθήνα.

Γράφει η Αναστασία Γιάγκου*

            Στις 28 Μαρτίου 1957, έπειτα από ένα χρόνο εξορίας στις Σεϋχέλλες, ο Βρετανός υπουργός Αποικιών, Άλαν Λένοξ Μπόιντ, ανακοίνωσε την απελευθέρωση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.

            Είχαν προηγηθεί η προσφυγή της Ελλάδας στον ΟΗΕ, τον Φεβρουάριο του 1957 (αποτέλεσμα της οποίας ήταν ψήφισμα το οποίο ζητούσε την επανάληψη διαπραγματεύσεων με σκοπό επίτευξη λύσης) και η κήρυξη εκεχειρίας εκ μέρους της ΕΟΚΑ στα μέσα Μαρτίου της ίδιας χρονιάς, τόσο για την ανάληψη διπλωματικών πρωτοβουλιών όσο και για αναδιοργάνωση σε επιχειρησιακό επίπεδο. Καθώς οι Βρετανοί απαγόρευσαν την επιστροφή του Ελληνοκύπριου ηγέτη στη Μεγαλόνησο, ο Μακάριος εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Από εκεί, μαζί με την ελληνική κυβέρνηση, παρακολούθησε την εξέλιξη του Κυπριακού Ζητήματος μέχρι τη σύναψη των συμφωνιών Ζυρίχης- Λονδίνου το 1959.