Όταν απογειώθηκε η Ελλάδα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

https://www.kathimerini.gr/1091950/article/epikairothta/ellada/otan-apogeiw8hke-h-ellada

*'O,τι απέμεινε στο έρημο Ελληνικό από τον παλιό, μεγάλο στόλο της Ολυμπιακής Αεροπορίας. Φωτ. ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ

Γράφει ο κ. ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΧΕΚΙΜΟΓΛΟΥ*

Η ιστορία της πολιτικής αεροπορίας στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από ένα παράδοξο: Παρόλο που επιβάτες, ιδέες και προϊόντα διακινούνται με αεροπλάνα στη χώρα μας για τουλάχιστον οκτώ δεκαετίες και η αεροπορία με συνέπεια λειτουργεί καταλυτικά για την οικονομική δραστηριότητα, η βιβλιοπαραγωγή που την εξιστορεί στην κυριολεξία μετριέται στα δάχτυλα.

Ο παλιός αεροπόρος της ΕΕΕΣ Ι. Θεολόγης, ο ιπτάμενος μηχανικός της Ολυμπιακής Αεροπορίας Αθ. Παπαγεωργίου, ο αειθαλής πιλότος της ΤΑΕ και της Ολυμπιακής και επίτιμος αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση Παύλος Ιωαννίδης, το παλιό στέλεχος της τεχνικής βάσης της Ολυμπιακής Κώστας Λώμης, o ερευνητής Γ. Παπανδρώνος και ο ειδικός στην αεροπορική ασφάλεια Αντώνης Βασάκης είναι όλοι όσοι αφιέρωσαν χρόνο και πνεύμα ώστε να βάλουν σε μια σειρά μια συναρπαστική ιστορία σε βάθος σχεδόν ενός αιώνα. Σε αυτά τα βιβλία πρέπει να προστεθούν οι μελέτες του οικονομολόγου Ι. Λαϊνού– επικεφαλής του τμήματος μελετών της άλλοτε κρατικής Ο.Α.– και μαρτυρίες, όπως αυτή του Τρύφωνα Κουταλίδη, όπως την αποτύπωσε στον «Δικηγόρο» του Παπινιανού.

Ένα τμήμα αυτού του κενού ήρθε να καλύψει ένα νέο βιβλίο για την ιστορία της Ολυμπιακής Αεροπορίας από τον Γκράχαμ Μ. Σίμονς, έναν «βετεράνο» ερευνητή της αεροπορίας που έχει στο ενεργητικό του μακρύ κατάλογο πονημάτων. Ο Σίμονς κατάφερε να ξεπεράσει το γλωσσικό φράγμα και να γράψει το «Olympic Airways: A History», με αιχμή του δόρατος τον μεγάλο Σμυρνιό Αριστοτέλη Ωνάση.

Όταν ζητούσαμε το 1946, αλλαγή των ελληνοβουλγαρικών συνόρων σε Θράκη και Μακεδονία, αλλά...

*Η Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, το 1946

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Η τύχη της μορφής των ελληνοβουλγαρικών συνόρων στη Θράκη μετά την λήξη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν ένα από τα αιτήματα της ελληνικής κυβέρνησης στη Συνδιάσκεψη της Ειρήνης των Παρισίων, αλλά οι μεγάλες δυνάμεις το αντιπαρήλθαν, αγνοώντας τις θυσίες της χώρας μας.

Η Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, πραγματοποιήθηκε το 1946 με στόχο να διευθετήσει τις διεθνείς εκκρεμότητες, που προέκυψαν από τον ολέθριο 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στη διάσκεψη συμμετείχε και η Ελλάδα προβάλλοντας κυρίως κρίσιμα ζητήματα εδαφικών διεκδικήσεων. Οι εδαφικές διεκδικήσεις αφορούσαν την ένταξη των Δωδεκανήσων και της Βορείου Ηπείρου στην ελληνική επικράτεια, καθώς και τη διαρρύθμιση των συνόρων με τη Βουλγαρία.

Ένας φουστανελάς της Ρούμελης και δύο βρακοφόροι Κρητικοί στη Βουλή το 1915

*Μακράκης και Αναγνωστάκης στη Βουλή ("Πατρίς" 7 Ιουλίου 1915)

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Η Βουλή, που προέκυψε από τις εκλογές της 31ης Μαΐου 1915, είχε όλα τα χαρακτηριστικά, που της προσέδιδε ο Εθνικός Διχασμός και αυτό φάνηκε από τον ολιγόμηνο βίο της. Ωστόσο είχε και ορισμένα χαρακτηριστικά ελληνικότητας, που της προσέδωσαν η… παρουσία ενός φουστανελοφόρου βουλευτή και δύο Κρητικών βρακοφόρων!!!

          Υπενθυμίζουμε ότι τις βουλευτικές εκλογές της 31ης Μαΐου 1915 κέρδισε ο Ελευθέριος Βενιζέλος με το κόμμα των Φιλελευθέρων, λαμβάνοντας 186 από τις 316 έδρες.

          Τα γεγονότα όμως στην Ευρώπη έτρεχαν και οι κίνδυνοι στον βαλκανικό μας περίγυρο γιγαντώνονταν. Τον Σεπτέμβριο του 1915 η Βουλγαρία εισήλθε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό των Κεντρικών Αυτοκρατοριών. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος κήρυξε επιστράτευση και ζήτησε από τον Βασιλέα Κωνσταντίνο την είσοδο στον πόλεμο στο πλευρό της ΑΝΤΑΝΤ, πλην όμως ο τελευταίος, που μόλις είχε περάσει μια σοβαρή κρίση υγείας, αρνήθηκε, γεγονός που προκάλεσε την παραίτησή του πρώτου.

Από το Καραγάτς στο Κουμ Τσιφλίκ, η γέννηση της Νέας Ορεστιάδας, το 1923

*Το πρώτο σπίτι που χτίσθηκε στην Νέα Ορεστιάδα

*Η γέννηση το 1923

της νεώτερης πόλης της Ελλάδας

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Η Νέα Ορεστιάδα, νεώτερη πόλη της Ελλάδας και ίσως και όλης της Ενωμένη Ευρώπης, γιόρτασε στις 12 Αυγούστου τα γενέθλιά της. Στις 12 Αυγούστου 1923, Καραγατσιανοί και Αδριανουπολίτες διωγμένοι από τις ιδιαίτερες πατρίδες τους, υπό την ηγεσία του ποιμενάρχη τους Πολύκαρπου φώλιασαν κοντά στη πατρίδα που είχαν τις ρίζες τους και δημιούργησαν τη Νέα Ορεστιάδα, πόλη σημαντική της Ελλάδας, αλλά και της Ευρώπης.

          Οι συνθήκες του διωγμού των Ελλήνων από την Ανατολική Θράκη το φθινόπωρο του 1922 είναι γνωστές.

          Η αρχή γι’ αυτή τη δυσμενή εξέλιξη για τον Ελληνισμό άρχισε από τα Μουδανιά. Η διάσκεψη των στρατηγών των Συμμαχικών Δυνάμεων στις 28 Σεπτεμβρίου 1922, με την Ελλάδα να μην έχει υπογράψει, είχε προδιαγράψει την τύχη της Ανατολικής Θράκης: Παραχώρηση στους Τούρκους, που δεν πολέμησαν καθόλου, όταν την απελευθέρωσαν οι Έλληνες τον Ιούλιο του 1920. Ούτε πολέμησαν για να την ανακαταλάβουν. Ο Τύπος έγραφε απροκάλυπτα, ότι η Θράκη θυσιάσθηκε! Έτσι είχαμε την δραματική και αναγκαστική εκκένωση της Ελληνικής Ανατολικής Θράκης από τον γηγενή ελληνικό πληθυσμό, που άνθιζε εκεί από τα πανάρχαια χρόνια. Έφυγαν όλοι μέσα σε δραματικές συνθήκες, ακόμα και του καιρού, που τον Οκτώβριο του 1922 ήταν πολύ βροχερός. Ο ουρανός έκλαιγε… Καραβάνια προσφύγων, βουτηγμένα στη λάσπη…

          Το 1923, σημειώθηκε το δεύτερο σκέλος της μεγάλης δοκιμασίας του Ελληνισμού. Είχαν αρχίσει στη Λωζάνη της Ελβετίας οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

To «πραξικόπημα της πιτζάμας»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1091397/gallery/epikairothta/politikh/to-pra3ikophma-ths-pitzamas

*Ο υπουργός Εθνικής Αμύνης Ευ. Αβέρωφ (δεξιά), από τους στενότερους συνεργάτες του Κων. Καραμανλή, μετά τις συλλήψεις των συνωμοτών ανακοίνωσε στη Βουλή το τέλος της κάθαρσης των υπολειμμάτων της δικτατορίας. Φωτ. ΙΔΡΥΜΑ «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ»

Γράφει ο κ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΖΩΡΤΖΗΣ

          Ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα της πρώτης μεταδικτατορικής περιόδου ήταν η αποκατάσταση της δημοκρατικής νομιμότητας στον στρατό και η εκκαθάρισή του από προδικτατορικά στοιχεία.

          Με δεδομένη την όξυνση της κυπριακής κρίσης λόγω του δεύτερου «Aττίλα» του Aυγούστου 1974 και της φορτικής ανάγκης για τη διατήρηση κάποιων εύθραυστων ισορροπιών μέσα στο στράτευμα, αυτό το διακύβευμα περιορίστηκε το καλοκαίρι/φθινόπωρο του 1974 στην αποστράτευση των διορισμένων από το καθεστώς ανωτάτων αξιωματικών κυρίως του Στρατού Ξηράς (Mπονάνος, Γαλατσάνος) καθώς και περίπου 35 ανώτερων αξιωματικών και των τριών όπλων, όπως και των ηγεσιών της Xωροφυλακής, της Aστυνομίας Πόλεων και της KYΠ. Πέραν αυτών των περιορισμένων αλλαγών, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής φρόντισε να μην προχωρήσει σε εκτεταμένες αναδιαρθρώσεις και αποστρατείες για να μην προκαλέσει τη βίαιη αντίδραση των ισχυρών ακόμα πυρήνων υποστήριξης του δικτατορικού καθεστώτος στις Ένοπλες Δυνάμεις. Πολιτική του βούληση επίσης ήταν να προστατέψει το σύνολο των αξιωματικών τον Ενόπλων Δυνάμεων από εκτεταμένες διώξεις, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν μεγάλη ζημιά στο αξιόπιστο και τη μαχητικότητα τους.

Πολεμώντας με τον άγριο καιρό στον Εμφύλιο

*Απόσπασμα από το Ημερολόγιο του 521 Τάγματος Πεζικού, γραμμένο στα πεδία των μαχών. Αίμα χυμένο παντού. Αυθεντική πηγή εξιστόρησης 

*Το παράδειγμα των στρατιωτών

του 521 Τάγματος Πεζικού

κατά τα έτη 1947-48

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Ένας εμφύλιος πάντα είναι μια κατάρα για κάθε έθνος που τον αντιμετωπίζει. Κάθε εμφύλιος όμως για κάθε έναν που κρατάει όπλο και θέλει να σκοτώσει τον απέναντί του, που μπορεί να είναι ακόμα και αδελφός του, είναι μια σκληρή προσωπική δοκιμασία. Η δοκιμασία αυτή μεταβάλλεται σε κόλαση, όταν ο κάθε μαχόμενος έχει να αντιμετωπίσει πλείστες όσες δυσμενείς συνθήκες, πέραν του διαρκούς φόβου του θανάτου.

          Μια από τις χειρότερες δοκιμασίες στον ελληνικό εμφύλιο των ετών 1946- 1949 και για τις δύο πλευρές των αντιμαχομένων, ήταν οι χειμώνες πάνω στο βουνά, όπου οι καιρικές συνθήκες ήταν δολοφονικές, όσο και οι σφαίρες των αντιπάλων. Θα δούμε τι συνέβαινε το χειμώνα του 1947 στην ευρύτερη περιοχή της γνωστής διάβασης της Κατάρας, που ακόμα και στις μέρες το χειμώνα κλείνει συχνά από τα χιόνια.

          Το 521 Τάγμα Πεζικού προς τα τέλη του Οκτωβρίου 1947 πήρε εντολή να μεταβεί στο Μαλακάσι Τρικάλων, με στόχο να καταλάβει το ύψωμα της περιοχής Άσπρα Λιθάρια. Το Μαλακάσι είναι ορεινό χωριό στην ανατολική πλευρά της νότιας Πίνδου σε δασοσκεπή περιοχή με υψόμετρο 850 μ.

          Τις πρώτες μέρες ο καιρός ήταν ομιχλώδης, αλλά από τις 29 Οκτωβρίου άρχισε να βρέχει, με αποτέλεσμα το Τάγμα να παραμένει καθηλωμένο. Στις 4 Νοεμβρίου έγινε μια επιθετική προσπάθεια προς τα Άσπρα Λιθάρια, αλλά οι καιρικές συνθήκες ανάγκασαν να ανασταλεί κάθε ενέργεια, λόγω της κακοκαιρίας.

Αμερικανικό εμπάργκο όπλων στην Τουρκία

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1090509/gallery/epikairothta/kosmos/amerikaniko-empargko-oplwn-sthn-toyrkia

*Ο βουλευτής Ευγένιος Ρωσσίδης βάσισε την επιχειρηματολογία του στον αμερικανικό νόμο περί εξωτερικής βοήθειας του 1961, που απαγόρευε τη χρήση αμερικανικών εξοπλισμών για επιθετικούς σκοπούς, όπως ήταν η παράνομη εισβολή και κατοχή μεγάλου μέρους της Κύπρου. (Φωτ. ASSOCIATED PRESS)

Του κ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ*

          Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο ξεκίνησε τρεις μόλις εβδομάδες πριν από την παραίτηση του Ρίτσαρντ Νίξον, την πρώτη και μοναδική παραίτηση προέδρου των ΗΠΑ. Ως εκ τούτου η προεδρία των ΗΠΑ βρέθηκε να είναι ασυνήθιστα αδύναμη σε σχέση με το Κογκρέσο. Αυτό ίσχυε όχι μόνο στις τελευταίες εβδομάδες της προεδρίας Νίξον, αλλά και κατά την προεδρία του διαδόχου του, του Τζέραλντ Φορντ, του μη εκλεγμένου δεύτερου αντιπροέδρου του Νίξον που διαδέχθηκε τον Σπύρο Άγκνιου στην αντιπροεδρία στα τέλη του 1973 (ο Άγκνιου αναγκάστηκε να παραιτηθεί λόγω σκανδάλων που αφορούσαν τη θητεία του ως κυβερνήτη του Μέριλαντ πριν από το 1969).

          Παραδοσιακά η εξωτερική πολιτική αποτελούσε ιδιαιτέρως προνομιακό πεδίο για τους προέδρους σε σχέση με το Κογκρέσο. Βέβαια, η Γερουσία επικυρώνει όλους τους διορισμούς υπουργών και πρέσβεων με απλή πλειοψηφία, καθώς και τις διεθνείς συνθήκες με αυξημένη πλειοψηφία δύο τρίτων. Επιπλέον, το Κογκρέσο κηρύττει πόλεμο, σύμφωνα με το Σύνταγμα. Ωστόσο μεταπολεμικά οι εμπλοκές των ΗΠΑ στην Κορέα και στο Βιετνάμ είχαν γίνει χωρίς κήρυξη πολέμου από το Κογκρέσο (με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών στην Κορέα και με απλό ψήφισμα του Κογκρέσου στο Βιετνάμ).

          Το 1973, στον απόηχο της αμερικανικής εμπλοκής στο Βιετνάμ, το Κογκρέσο πέρασε τον νόμο περί πολεμικών εξουσιών. Με αυτόν αναγνώριζε ότι στη σύγχρονη εποχή έπρεπε ο πρόεδρος να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει ένοπλη ισχύ κατά τη διάρκεια μιας ραγδαία εξελισσόμενης διεθνούς κρίσης, χωρίς να εξασφαλίσει εκ των προτέρων την ενδεχομένως χρονοβόρο κήρυξη πολέμου από το Κογκρέσο. Ο νέος νόμος ανάγκαζε όμως τον πρόεδρο να εξασφαλίσει τη θετική ψήφο του Κογκρέσου μέσα σε εξήντα ημέρες.

          Επομένως το Κογκρέσο είχε εκδηλώσει την πρόθεσή του να αυξήσει την επιρροή του σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής αρκετούς μήνες πριν από την παραίτηση του Νίξον, που αποδυνάμωσε επιπλέον την προεδρία. Στην αντιπαράθεση της νομοθετικής με την εκτελεστική εξουσία κατά την περίοδο αυτή, συνέβαλε και το γεγονός ότι οι Δημοκρατικοί ήλεγχαν και τα δύο σώματα του Κογκρέσου, ενώ στον Λευκό Οίκο βρίσκονταν οι Ρεπουμπλικανοί πρόεδροι Νίξον και Φορντ.

1878: Η απόπειρα δολοφονίας του Μητροπολίτη Σμύρνης Μελέτιου

*Το εμβληματικό καμπαναριό της Αγίας Φωτεινής Σμύρνης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

    Ήταν μεσημέρι της 15ης Σεπτεμβρίου 1878, όταν μια απαίσια είδηση, που διέσχισε αστραπιαία τους δρόμους και τα σοκάκια, κατατάραξε τη Σμύρνη και τους Σμυρνιούς. Αποπειράθηκαν να σκοτώσουν το δεσπότη Μελέτιο!!!
    Τι είχε συμβεί στο μητροπολιτικό μέγαρο;
    Ένας πολίτης ονόματι Γεώργιος Σβέτσος, προσήλθε στη μητρόπολη, συνοδευόμενος από τρία άλλα άτομα και ζήτησε να εκδοθεί μία άδεια γάμου, με βάση μία επιστολή από το Βουτζά, με ημερομηνία 15 Αυγούστου 1878, που την υπέγραφε ο αρχιμανδρίτης Νικόδημος.
    Ο αρχιμανδρίτης ζητούσε να δοθεί στον προσκομίζοντα την επιστολή Γεώργιο Σβέτσο μια άδεια γάμου για να συζευχθεί ο Χαράλαμπος Ιω. Σεΐζης την Πολυξένη θυγατέρα Τζαννή. Αμφότεροι θα τελούσαν πρώτο γάμο, ο οποίος θα γίνονταν εντός της Σμύρνης, από όποιον ιερέα θα επέλεγαν οι μελλόνυμφοι.
    Ο μητροπολίτης Μελέτιος υποψιάσθηκε ότι κάτι δεν πάει καλά, γιατί η επιστολή ήταν γραμμένη προ ενός μηνός και γιατί οι μελλόνυμφοι αν και κάτοικοι Βουτζά θα πήγαιναν να τελέσουν γάμο στη Σμύρνη. Και έχοντας υπόψη του... κάποια προηγούμενα, που είχε ο δεσπότης με τον Σβέτσο, ζήτησε να προσέλθουν αυτοπροσώπως στη μητρόπολη οι μελλόνυμφοι.

Πρόταση για προσφυγή στη Χάγη

*31 Μαΐου 1975. Κωνσταντίνος Καραμανλής και Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ συναντιούνται στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.

Γράφει ο κ. ΣΩΤΗΡΗΣ ΡΙΖΑΣ*

Το 1974 υπήρξε έτος καμπής στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς εκτός από το Κυπριακό, αποκρυσταλλώθηκαν οι διαφωνίες μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας σχετικά με θέματα που αφορούσαν το Αιγαίο: Ένα ζήτημα ήταν το εύρος των χωρικών υδάτων, επί του οποίου η Αθήνα δήλωνε ότι διατηρεί το δικαίωμα επέκτασης από τα 6 στα 12 μίλια, ενώ η Άγκυρα αντέτεινε ότι αυτό θα σήμαινε μετατροπή του Αιγαίου σε ελληνική λίμνη.

Συναφές ζήτημα ήταν το εύρος του εναερίου χώρου 10 μιλίων που διατηρούσε η Ελλάδα από το 1931. Επ’ αυτού η Άγκυρα διαμαρτυρήθηκε, με την έκδοση «NOTAM» τον Αύγουστο του 1974 αλλά και «εμπράκτως» με την παραβίαση της ζώνης πέραν των 6 μιλίων, ζητώντας την εναρμόνισή του με το εύρος των 6 μιλίων των χωρικών υδάτων. Επίσης, παρέμενε εκκρεμές το θέμα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας.

Η Ελλάδα, βασιζόμενη στο διαμορφούμενο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, υποστήριζε ότι και τα νησιά διαθέτουν δικαίωμα υφαλοκρηπίδας, σε αντίθεση με την Τουρκία, που επικαλείτο «ειδικές συνθήκες» στο Αιγαίο, στην ουσία την ύπαρξη διάσπαρτων νησιών και νησίδων.

Στο πλαίσιο αυτό η Άγκυρα επεδίωκε μια ρύθμιση πέραν του ισχύοντος δικαίου ώστε να διαχωρίσει την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου σε δύο ίσα μέρη, θεωρώντας τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου προέκταση της Ανατολίας. Η Άγκυρα χαρακτήριζε ακόμα τη στάθμευση ελληνικών μονάδων στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και της Δωδεκανήσου παραβίαση των Συνθηκών της Λωζάννης του 1923 και των Παρισίων του 1947 που προέβλεπαν την αποστρατιωτικοποίησή τους.

Θράκες αιχμάλωτοι των Τούρκων αφηγούνται, το 1923….

*Έλληνες αιχμάλωτοι των Τούρκων (Αρχείο ΕΛΙΑ)

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, υπήρξε η δραματικώτερη σελίδα του Ελληνισμού μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 από τον σουλτάνο Μωάμεθ. Η Μικρασιατική καταστροφή έχει πολλές επιμέρους πτυχές, που μελετώνται συνεχώς από τότε από ιστορικούς, πολιτικούς, διπλωμάτες και άλλους μελετητές.

          Μία από τις πτυχές αυτές υπήρξε και η τύχη των αιχμαλώτων, της Μικρασιατικής Εκστρατείας, δεδομένης της βάρβαρης συμπεριφοράς των Τούρκων, όπως αυτή είχε εκδηλωθεί διαχρονικά και ιδαίτερα μετά την επικράτηση των Νεοτούρκων, εποχή που σημαδεύθηκε και από τις μεγάλες και εξαιρετικά οδυνηρές Γενοκτονίες των Ποντίων, των Αρμενίων και των Ασσυρίων, που κορυφώθηκλαν μετά το δραματικό “Μαύρο Πάσχα” των Θρακών του 1914. Η τύχη των αιχμαλώτων και η ανταλλαγή τους υπήρξε αντικείμενο διπλωματικών διαπραγματεύσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, ειδικά κατά το διάστημα των διαπραγματεύσεων για τη συνθήκη της Λωζάνης.

          Ωστόσο και μέχρι να επιλυθεί το θέμα αυτό, όπως επελύθη, υπήρξαν κατά διαστήματα τολμηρές και ριψοκίνδυνες δραπετεύσεις αιχμαλώτων, οι οποίοι απελπισμένοι από την αιχμαλωσία, χωρίς πλέον να λογαριάζουν και την ίδια τους τη ζωή, δραπέτευαν όταν μπορούσαν…

          Στις αρχές Ιανουαρίου 1923, δύο Ανατολικοθρακιώτες μπόρεσαν να δραπετεύσουν και να φτάσουν τσακισμένοι στην Αθήνα, όπου εδωσαν κατάθεση στις στρατιωτικές αρχές. Η κατάθεση αυτή αποτελεί πολύτιμη ιστορική μαρτυρία και ράπισμα στον υποτιθέμενο πολιτισμό της Τουρκίας.

Οι δύο Ανατολικοθρακιώτες που δραπέτευσαν και έφτασαν στη Αθήνα ήταν ο Αθανάσιος Μαυράκης από τη Ραιδεστό, στρατιωτικής κλάσης του 1919 και ο Καβέλης Κωνσταντίνος από το Χρυσόμερο στρατιωτικής κλάσης του 1914. Και οι δύο υπηρετούσαν στο 18ο σύνταγμα Πεζικού.

Η μαρτυρία τους είναι δραματική.

Κυπριακό, ο πρώτος δύσκολος χρόνος

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1088362/gallery/epikairothta/kosmos/kypriako-o-prwtos-dyskolos-xronos

*Γλαύκος Κληρίδης, Κουρτ Βάλντχαϊμ, Ραούφ Ντενκτάς, στο περιθώριο των συνομιλιών στη Βιέννη τον Μάιο του 1975.

Γράφει ο κ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ*

Το 1975 αποτελεί ένα έτος που περνάει σχεδόν απαρατήρητο στη βιβλιογραφία για το Κυπριακό. Παρ’ όλα αυτά, για τους Κυπρίους υπήρξε ο πρώτος δύσκολος χρόνος μετά την τραγωδία του Ιουλίου - Αυγούστου 1974. Ήταν δυσοίωνο έτος στο οποίο η Κύπρος, με ανασφάλεια και αβεβαιότητα, βίωνε τα επακόλουθα της καταστροφής του 1974.

Η επιστροφή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στις 7 Δεκεμβρίου 1974, έπειτα από εξάμηνη απουσία συνεπεία του πραξικοπήματος και έπειτα από διαβουλεύσεις που είχε στην Αθήνα, σηματοδότησε την έναρξη προσπάθειας να εξευρεθεί μια κοινώς αποδεκτή νέα στρατηγική που θα ακολουθείτο από την ελληνοκυπριακή πλευρά. Συγκλήθηκε έτσι για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 1975 το «Εθνικό Συμβούλιο», ένα συμβουλευτικό σώμα που περιλάμβανε εκπροσώπους των κυπριακών κομμάτων και τον Γλαύκο Κληρίδη, πρόεδρο της Βουλής και διαπραγματευτή. Μεταξύ των άλλων αποφάσεων που ελήφθησαν ήταν ότι η επιδιωκόμενη πλέον λύση θα ήταν αυτή της πολυπεριφερειακής ομοσπονδίας. Το τραγικό ήταν ότι η συγκεκριμένη θέση, πριν από το 1974, αποτελούσε τουρκική απαίτηση την οποία η ελληνική πλευρά απέρριπτε.

Η περιοδεία της “Μάννας του Στρατιώτη” στη Θράκη, το 1922-23

*Η "Μάννα του Στρατιώτη" Άννα Μελά- Παπαδοπούλου στο σιδηροδρομικό σταθμό Διδυμοτείχου το 1923 (συλλογή Μιχάλη Πατέλη)

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Λεπτομέρειες για την περιπετειώδη ζωή της, που αναλώθηκε σε έργα ευποιΐας και καταγράφηκε ως υπόδειγμα αλτρουισμού υπάρχουν σ’ αυτή την ιστοσελίδα στη θέση https://sitalkisking.blogspot.com/2020/07/blog-post_10.html

Η Άννα Μελά- Παπαδοπούλου στο τέλος του 1922 και στις αρχές του 1923, βρέθηκε στη Θράκη προσπαθώντας να βοηθήσει τους στρατιώτες που μετείχαν στην μεγάλη εθνική προσπάθεια ανασυγκρότησης του στρατεύματος στον Έβρο μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, αλλά και να απαλύνει τον πόνο χιλιάδων προσφύγων, που υποχρεώθηκαν να εκκενώσουν την Ανατολική Θράκη, για να να την καταλάβουν οι Τούρκοι, που δεν έριξαν ούτε μια σφαίρα για να την κατακτήσουν εθνικά καθαρμένη από τους αυτόχθονες Έλληνες κατοίκους της.

Στη Θράκη, ο κόσμος αντιμετώπιζε τεράστια προβλήματα με τα μεγάλα κύματα προσφύγων που είχαν καταφτάσει, ξεριζωμένοι, χωρίς μοίρα στον ήλιο. Ήταν πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη, βίαια εκτοπισμένοι δυτικά του Έβρου, πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, θύματα της Μικρασιατικής Καταστροφής και πρόσφυγες Πόντιοι του Καυκάσου, που φρόντισε να έρθουν στην Ελλάδα, το 1920 ο Νίκος Καζαντζάκης… Φτώχεια παντού, πείνα και εξαθλίωση.

Η Στρατιά του Έβρου, άρχισε να σχηματίζεται  το χειμώνα του 1922 με βάση τα υπολείμματα του στρατού, που πολέμησε και ηττήθηκε στη Μικρά Ασία και όσες δυνάμεις είχαν βρεθεί στη Θράκη τότε. Στις 5 Δεκεμβρίου 1922 δημοσιεύθηκε η είδηση ότι η αρχηγία της Στρατιάς Θράκης, ανατέθηκε στον στρατηγό Θεόδωρο Πάγκαλο. Τελικά τον Απρίλιο του 1923 η Ελλάδα ήταν σε θέση να παρατάξει στον Έβρο εννέα Μεραρχίες, με δύναμη έως 100.000 ανδρών.

«Σήκω επάνω, Τζάκο» και άλλα σεφαραδίτικα τραγούδια

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/1086997/article/politismos/vivlio/shkw-epanw-tzako-kai-alla-sefaraditika

*Στιγμές χαράς σε γιορτινές συγκεντρώσεις, όπου τα σεφαραδίτικα τραγούδια κρατούσαν δεμένα τα μέλη της συρρικνωμένης μετά τον αφανισμό ισραηλιτικής κοινότητας της Θεσσαλονίκης (Φωτ. AΡΧΕΙΟ ΕΒΡΑΪΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ).

Της κ. ΓΙΩΤΑΣ ΜΥΡΤΣΙΩΤΗ

«Ηχογραφώ την κυρία Μπιενβενίδα Μάνο στο γηροκομείο “Σαούλ Μοδιάνο”, 23 Μαρτίου 1996 / αριθμός στρατοπέδου 3886». Αρχές της δεκαετίας του ’90, ο Αλμπέρτος Ναρ με ένα απλό κασετόφωνο, ηχογραφεί επιζώντες του Ολοκαυτώματος να τραγουδούν σεφαραδίτικα τραγούδια.

Οι ερμηνείες τους a capella είναι συγκλονιστικές. Ο Δαβίδ Σαλτλιέλ στις 11 Ιουνίου του ‘90 με στεντόρεια φωνή πιάνει το Γεντί Κουλέ και το Alevanta Jako «Σήκω επάνω, Τζάκο». Η καλλίφωνη Μπιενβενίδα Μάνο, μεταξύ άλλων, αποδίδει το σκωπτικό ο «Ασπριτζής» (el encalador). Ο Μωύς Εσκενάζη / αριθμός στρατοπέδου 111260, ερμηνεύει «το Γελεκάκι» (Quien te v aver kon katsaras). Ο Μωύς Χαλέγουα / αρ. στρατοπέδου 137034 διασώζει τη σεφαραδίτικη εκδοχή της «Πριγκιπέσσας». Ο Ιακώβ Χαλέγουα / αριθμός στρατοπέδου 113108, τραγουδάει τον «Μποχώρη» (Bohor) και άλλες μελωδίες. «Nα ζήσει η Μακεδονία!» αναφωνεί ενθουσιασμένος κλείνοντας την τελευταία στροφή από το τραγούδι «Δίνω μια ζωή για το ρακί» (La vida do por la racki).

Συγκινητικά ντοκουμέντα εγκιβωτίζει η τρίγλωσση (ελληνικά, αγγλικά, ισπανοεβραϊκά) έκδοση «I REMEMBER… ΘΥΜΑΜΑΙ» με ένα CD που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις ΙΑΝΟΣ, φέρνοντας στο ευρύτερο κοινό αυθεντικά ακούσματα της σεφαραδiτικης μουσικής. Το βιβλίο/CD σε επιμέλεια Λέων Α. Ναρ, ανθολογεί 22 από τα σεφαραδίτικα τραγούδια που πρόλαβε να διασώσει ο Αλμπέρτος Ναρ, σε μια εποχή και σε μια πόλη «σκληρή και άσπλαχνη», όπως την περιέγραφε, όπου πτυχές του σεφαραδίτικου πολιτισμού ήταν καταδικασμένες σε λήθη. Οι επιβιώσαντες και οι επιβιώσασες ηλικιωμένοι συμπολίτες του Ναρ, οι περισσότεροι φίλοι των γονιών του, αποθησαυρίζουν τη συγχωνευμένη με τοπικά δάνεια μουσική παράδοση του ισπανοεβραϊκού πολιτισμού διασώζοντας ταυτόχρονα το γλωσσικό ιδίωμα που σταδιακά χάνεται στην πληθυσμιακά συρρικνωμένη Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης.

Ανθρωπιστική καταστροφή στην Κύπρο, το 1974

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ        https://www.kathimerini.gr/1087206/gallery/epikairothta/kosmos/an8rwpistikh-katastrofh-sthn-kypro

*Η αποκατάσταση των 200.000 προσφύγων ήταν μείζων προτεραιότητα.

Γράφει ο κ. ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΠΟΛΥΒΙΟΣ*

Το απόγευμα της 16ης Αυγούστου 1974, η εκεχειρία που επιτεύχθηκε μέσω του ΟΗΕ τερμάτισε τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής, που είχε ξεκινήσει τα χαράματα της 14ης Αυγούστου 1974, μετά το ναυάγιο στη Διάσκεψη της Γενεύης. Όπως ακριβώς συνέβη και με την εκεχειρία της 22ας Ιουλίου 1974, ο τουρκικός στρατός παραβίασε κατ’ επανάληψη τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μέχρι και τις αρχές Σεπτεμβρίου, καταλαμβάνοντας χωριά στην επαρχία Αμμοχώστου και Λευκωσίας και τη νέα πόλη της Αμμοχώστου, που είχε εγκαταλειφθεί από τις στρατιωτικές μονάδες, την αστυνομία, τις πολιτικές αρχές και τους κατοίκους της.

Η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής ολοκλήρωσε τα καταστροφικά αποτελέσματα της τραγωδίας του 1974. Με τον πρόεδρο της χώρας, Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, να βρίσκεται εκτός Κύπρου από τις 16 Ιουλίου 1974 (επέστρεψε στις 7 Δεκεμβρίου 1974), έχοντας διαφύγει τον θάνατο από το καιόμενο προεδρικό μέγαρο και τη διαφαινόμενη σύλληψη στην Πάφο, ο συνταγματικός αναπληρωτής του, πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Γλαύκος Κληρίδης, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα στις 23 Ιουλίου, μετά την παραίτηση του Νίκου Σαμψών, «προέδρου» της πραξικοπηματικής «κυβέρνησης», αντιμετώπισε πλήθος αντιξοοτήτων και διοικητικό χάος.

Στον αμυντικό τομέα, τα περισσότερα τάγματα της Εθνικής Φρουράς βρίσκονταν στα πρόθυρα διάλυσης, με καταρρακωμένο ηθικό, λόγω και του αισθήματος εγκατάλειψης από την Ελλάδα, ενώ ο κίνδυνος εμφύλιου σπαραγμού ήταν ορατός, εξαιτίας του προηγηθέντος πραξικοπήματος και των συνεπειών του και της συνεχιζόμενης έντονης παρουσίας ομάδων ατάκτων οπλοφόρων της ΕΟΚΑ Β΄.

Άννα Μελά- Παπαδοπούλου: "Η Μάννα του Στρατιώτη" και η μοναδική ζωή της

*Η περίφημη Άννα Μελά- Παπαδοπούλου (Γεννάδειος Βιβλιοθήκη)

*Αδελφή του Παύλου Μελά

*Υπόδειγμα προσφοράς και αυτοθυσίας

*Τιμήθηκε με 28 παράσημα

*Από 1912 πήρε μέρος σε όλους τους πολέμους

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Η οικογένεια των Μελάδων με τις βαθιές Ηπειρωτικές ρίζες, είχε την τιμή και την ευτυχία να δώσει στο Έθνος, ήρωες, ευεργέτες, λόγιους, πολιτικούς και άλλους χρήσιμους και επωφελείς πολίτες. Το δέντρο αυτής της οικογένειας το πότισε το αίμα αλλά και η αγάπη. Στο εθνικό θησαυροφυλάκιο της νεώτερης ελληνικής ιστορίας ένα από τα μεγαλύτερα διαμάντια είναι η οικογένεια Μελά με τους απογόνους και τα παρακλάδια της.

Ονόματα μεγάλα, στο άκουσμα των οποίων αναπολούμε σελίδες δόξας και μεγαλείου. Παύλος Μελάς ο Μακεδονομάχος, Παύλος Λ. Μελάς πολεμιστής στην Έξοδο του Μεσολογγίου (1826), Γεώργιος Μελάς Φιλικός στην Κωνσταντινούπολη το 1821, Λέων Μελάς πληρεξούσιος Εθνικών Συνελεύσεων (1843 και 1862) λόγιος, Μιχαήλ Γ. Μελάς δήμαρχος Αθηναίων (1894), αλλά και η σημαντική Άννα Μελά- Παπαδοπούλου, που έμεινε στην ιστορία με την ονομασία "Μάννα του Στρατιώτη" και δεν έλειψε από τους πολέμους της εποχής της, προσφέροντας κάθε είδους ανθρωπιστικές υπηρεσίες στους στρατευμένους. Αυτήν θα γνωρίσουμε σήμερα.

Η 'Αννα Μελά γεννήθηκε στη Μασσαλία στις 3 Σεπτεμβρίου 1871. Σε ηλικία πέντε ετών το 1876, με την οικογένειά της εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Ο πατέρας της Μιχαήλ Μελάς και η σύζυγός του Ελένη το γένος Βουτσινά απέκτησαν επτά παιδιά. Την Marie, τον Γεώργιο, τον Παύλο, την Άννα, τον Λέοντα, τον Κωνσταντίνο και τον Βασίλη.

Ο πρώτος Πρόεδρος της Δημοκρατίας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1086060/gallery/epikairothta/politikh/o-prwtos-proedros-ths-dhmokratias

*Δεκέμβριος 1974. Ο Μιχαήλ Στασινόπουλος, εν μέσω του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ και του προέδρου της Βουλής Κωνσταντίνου Παπακωνσταντίνου, ορκίζεται προσωρινός Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας. Η θητεία του διήρκεσε έως τις 20 Ιουνίου 1975 (Φωτ. ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ, «ΕΛΛΑΔΑ 20ός ΑΙΩΝΑΣ, ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ»).

Γράφει ο κ. ΣΠΥΡΟΣ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ*

          Μετά το δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου 1974, με το οποίο ο λαός αποφάνθηκε υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας, ανέκυψε το ζήτημα της ανάδειξης προσωρινού Προέδρου της Δημοκρατίας έως ότου εκλεγόταν ο νέος Πρόεδρος σύμφωνα με τη διαδικασία που θα προέβλεπε το μελλοντικό Σύνταγμα της χώρας. Άλλωστε, κανένα κοινοβουλευτικό πολίτευμα δεν μπορεί να λειτουργήσει ομαλά, έστω και για μικρό χρονικό διάστημα, χωρίς την ύπαρξη του ρυθμιστή του πολιτεύματος.

          Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής απευθύνεται αρχικά στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, ο οποίος δέχεται, στη συνέχεια όμως αρνείται. Έτσι, ο Καραμανλής στη συνεδρίαση της Βουλής της 17ης Δεκεμβρίου 1974 προτείνει ως προσωρινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον βουλευτή Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας, Μιχαήλ Στασινόπουλο (1903-2002).

          Η επιλογή του Στασινόπουλου κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν, αφού αποτελούσε μια καθολικά αποδεκτή προσωπικότητα του νομικού και πνευματικού κόσμου: Ο Στασινόπουλος είχε σημαντική λογοτεχνική δραστηριότητα και διετέλεσε πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου, επίτιμος διδάκτορας γαλλικών πανεπιστημίων, υπηρεσιακός υπουργός στις κυβερνήσεις του Δ. Κιουσόπουλου και Κ. Γεωργακόπουλου το 1952 και το 1958 αντίστοιχα και, τέλος, πρόεδρος της επιτροπής που συνέταξε τον πρώτο Υπαλληλικό Κώδικα του 1951, ένα από τα σημαντικότερα νομοθετήματα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.

Πετρέλαιο στο νομό Έβρου; Μια ιστορική αναδρομή

*Οι περιοχές που ερευνήθηκαν κατά το παρελθόν για πετρέλαιο

*Το έβλεπαν στη Ζουράφα το 1874

*Το έψαχναν οι Τούρκοι το 1901-1902

*Το αναζητούσαν οι Έλληνες από το 1920

*Ερεύνησαν Άγγλοι και Γερμανοί

*Αλλά πετρέλαιο δεν βρέθηκε ακόμα!

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Η ύπαρξη ή όχι πετρελαϊκών κοιτασμάτων στο υπέδαφος ή στον υποθαλάσσιο χώρο της Θράκης, ήταν διαχρονικά αντικείμενο ζωηρών συζητήσεων είτε σε συγκεντρώσεις ανθρώπων με ενδιαφέρον για την πατρίδα τους είτε σε κουβέντες ανά τους καφενέδες. Για το λόγο αυτό πέρα από τα σοβαρά συμπεράσματα, βάσει αξιόλογων και σοβαρών πληροφοριών, πάντα αιωρούντο και οι θεωρίες συνωμοσίας, γεωστρατηγικές, εσχατολογικές ή… ψεκασμένες!!!

Ας δούμε πρώτα το θέμα του πετρελαίου στη Θράκη, σε βάθος χρόνου. Το 1874 ο γνωστός Σαμοθρακίτης λόγιος Νικόλαος Φαρδύς, όπως είχε γράψει το 1897, ο ίδιος διαπίστωσε προσωπικά την ύπαρξη πετρελαίου, πηγαίνοντας εκεί με ιστιοφόρο. Είδε δηλαδή στην επιφάνεια της θάλασσας να επιπλέει κάποια ελαιώδης ουσία, η οποία απέπνεε οσμή πετρελαίου. Αυτή φαίνονταν να πηγάζει από τη γνωστή νησίδα Ζουράφα, που μερικοί την γνωρίζουν ως Λαδόξερα. Ο Φαρδύς χρησιμοποιώντας τη Σαμοθρακίτικη διάλεκτο την ονόμαζε Ζγοράφα. Οι Τούρκοι από τότε, ίσως και παλαιότερα γνώριζαν ότι εκεί μάλλον υπήρχε πετρέλαιο.

Ο θάνατος του Κώστα Βάρναλη

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/1084886/gallery/epikairothta/ellada/o-8anatos-toy-kwsta-varnalh

*Μόσχα 1959, απονομή του βραβείου Λένιν στον Βάρναλη. Δίπλα του ο Έρενμπουργκ. (Φωτ.: ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΚΕΔΡΟΥ)

Της κ. Μαρίας Ρώτα*

          Ήταν 14 Δεκεμβρίου 1956 όταν ο Δημήτρης Ψαθάς έγραφε στην εφημερίδα «Τα Νέα» μεταξύ άλλων τα ακόλουθα: «Όποιες ιδέες πολιτικές κι αν έχεις [αναγνώστη], άφησέ τες έστω και για μια στιγμή. […] Αγαπώ με πάθος τους τίμιους κι αλέκιαστους ανθρώπους. […] Ο Βάρναλης για μένα είναι το φεγγοβόλο πρότυπο που διατηρεί σ’ όλα του τα χρόνια την θεία εκείνη αρμονία –την πλήρη ισορροπία– ανάμεσα στη ζωή του και το έργο του. Είναι ένας άντρας τίμιος που δεν βουτά την πένα του στο μελάνι της υποκρισίας, ούτε όταν οιστρηλατείται στα λυρικά ή τα επαναστατικά ξεσπάσματά του, ούτε όταν ασκεί την κριτική του με το πικρόχολο εκείνο γέλιο του σατιρικού του οίστρου, αλλά βουτά την πένα του μέσα στην αλήθεια της ίδιας της ζωής του. Αυτό που πιστεύει αυτό και ζει. Κι αυτό που ζει αυτό και μόνο κάνει τέχνη: Ποίηση λυρική, επαναστατική ή σάτιρα».

          Οι παραπάνω γραμμές έρχονταν ως απόηχος του εορτασμού για τα πενήντα χρόνια πνευματικής προσφοράς του Κώστα Βάρναλη σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο αθηναϊκό θέατρο Ιντεάλ, στις 9 Δεκεμβρίου 1956, με πρωτοβουλία της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και με απώτερη αφετηρία την πρόσφατη τότε επανέκδοση έργων του από τον «Κέδρο» της Νανάς Καλλιανέση (που διακινδύνευε με την πρωτοβουλία της αυτή να της κλείσουν τον εκδοτικό οίκο με διάφορα προσχήματα).

Οι έσχατοι κομιτατζήδες στη Θράκη

*Καταδιωκτικό απόσπασμα στις Σέρρες, με το πτώμα Βουλγαρόφωνου κομιτατζή το 1936

*Αισύμη, Κίρκη, Εχίνος, 

και άλλα μέρη της Θράκης,

στο έλεος των κομιτατζήδων

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

    Είναι γνωστό, ότι η δράση των κομιτατζήδων στη Βόρεια Ελλάδα κατά την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, υπήρξε μια άκρως οδυνηρή εμπειρία και απεχθής ανάμνηση για τον Ελληνικό πληθυσμό. Η αιματηρή και ληστρική δράση τους εξαιτίας πολιτικών και πολεμικών γεγονότων, αλλά και της σθεναρής αντίστασης των πληττομένων, άρχισε σιγά σιγά να φθίνει. Και όμως στη Θράκη η εγκληματική δράση των κομιτατζήδων, συνεχίσθηκε έως την δικτατορία του Μεταξά.
    Τέτοια περιστατικά της έσχατης δράσης των κομιτατζήδων στη Θράκη αλλά και εν μέρει στην λοιπή Βόρεια Ελλάδα, θα θυμηθούμε σήμερα. 
    Ο όρος κομιτατζής χαρακτηρίζει τους αντάρτες- μέλη μυστικών επαναστατικών οργανώσεων που δρούσαν στα Βαλκάνια κατά την διάρκεια της τελευταίας περιόδου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ειδικά στη Μακεδονία η λέξη κομιτατζής χρησιμοποιούνταν για να χαρακτηρίσει Βούλγαρους που εντάσσονταν σε τέτοιες ομάδας και με το όπλο και το μαχαίρι τρομοκρατούσαν τους χριστιανικούς πληθυσμούς με στόχο να τους στρέψουν στη σχισματική βουλγαρική εκκλησία και να τους καταστήσουν Βούλγαρους. Επρόκειτο δηλαδή για απροκάλυπτη παρακρατική δράση, που συνήθως την καθοδηγούσαν στρατιωτικοί.
    Ωστόσο η δράση των ομάδων αυτών έχει δυσδιάκριτες πτυχές και ασαφείς επικαλύψεις ανάμεσα στην εθνικιστική- παρακρατική δράση και στην ληστοκρατία.
    Η Θράκη, και από τις δύο πλευρές των συνόρων προς τη Βουλγαρία, δοκιμάσθηκε σκληρά κατά τα πρώτα σαράντα χρόνια του 20ου αιώνα, από τη δραστηριότητα βουλγαρικών ληστρικών ομάδων, αφού μάλιστα είχαν λήξει οι πολεμικές συρράξεις στα Βαλκάνια και είχαν αραιώσει οι δράσεις των εθνικιστικών βουλγαρικών ομάδων.

Η οριστική επίλυση του Πολιτειακού

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1083884/gallery/epikairothta/politikh/h-oristikh-epilysh-toy-politeiakoy

*Αθήνα, 8.12.1974. Νυκτερινοί πανηγυρισμοί μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας.

Του κ. ΘΑΝΑΣΗ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ*

Το Πολιτειακό ήταν από τις κρισιμότερες εκκρεμότητες που μεταπολιτευτικά όφειλε να διευθετήσει το πολιτικό σύστημα της χώρας. Και, θεωρητικώς τουλάχιστον, από τις πιο δυσεπίλυτες: «Πατούσε» σε ψυχολογικό υπόστρωμα βαθύ, έντονα αποτυπωμένο στο λαϊκό συλλογικό ασυνείδητο, παραγωγό έντονων – πολλοί δε πίστευαν και δυσεκρίζωτων – πολιτικών/παραταξιακών ταυτίσεων. 
Ασφαλώς, δε, επρόκειτο για ένα ζήτημα το οποίο μόνο με προσφυγή στην πρωτογενή λαϊκή κυριαρχία θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί. (Σε μία από τις απειροελάχιστες περιπτώσεις όπου, λόγω της αδυναμίας διαμόρφωσης συνθετικής ή συμβιβαστικής πρότασης, η διεξαγωγή δημοψηφίσματος μπορεί να λύσει περισσότερα προβλήματα απ’ όσα θα προκαλέσει.)
Επιπροσθέτως, όλα τα δημοψηφίσματα του παρελθόντος, που είχαν πάντα – και – πολιτειακή διακύβευση (1924, 1935, 1946, 1968, 1973 – το δημοψήφισμα του 1920 δεν αφορούσε τη μορφή του πολιτεύματος, αλλά την επάνοδο στον θρόνο του βασιλέως Κωνσταντίνου), δεν είχαν διεξαχθεί με συνθήκες τέτοιες, ώστε να παραχθεί ένα αδιάβλητο, άρα και αδιαμφισβήτητο, πολιτικό αποτέλεσμα. Επομένως, βάσει της ιστορικής εμπειρίας, και μόνη η απόφαση περί διεξαγωγής πολιτειακού δημοψηφίσματος – με αδιαμόρφωτο, μάλιστα, το πλήρες θεσμικό πλαίσιο – ήταν δυνατόν να εξαπολύσει θύελλες. Επιπροσθέτως, η φιλοβασιλική πλευρά θα μπορούσε να υποστηρίξει πως η λήξη της στρατοκρατίας όφειλε να συνοδευθεί από ακύρωση των μειζόνων θεσμικών επιλογών του καταρρεύσαντος καθεστώτος, άρα σε επάνοδο στο θεσμικό και πολιτειακό status quo ante. Και όμως…
Η λαϊκή ετυμηγορία του 1974 για τη μορφή του πολιτεύματος – 69,18% υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας – οδήγησε, χωρίς τριγμούς, στη μακροβιότερη περίοδο πολιτειακής ειρήνης του τόπου. Γιατί; Υπάρχουν αρκετές ερμηνείες.

Ο Αρχιστράτηγος Φρανσαί Ντ' Εσπεραί, στα σοκάκια του Διδυμοτείχου το 1919

*Απόσπασμα από την ανταπόκριση του Ανδρέα Κονιτόπουλου

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Ο Φρανσαί Ντ' Εσπεραί υπήρξε σημαντική στρατιωτική προσωπικότητα της Γαλλίας, που συνέδεσε το όνομά του με τα Βαλκάνια και τα ελληνική στρατεύματα στις μάχες εναντίον των δυνάμεων του Άξονα. Το 1919 βρέθηκε να περπατάει στους δρόμους του Διδυμοτείχου και να βλέπει να ερείπια που άφησαν πίσω τους οι ηττημένοι Βούλγαροι, συμμαχοί των Γερμανών.
Ο Louis Félix Marie François Franchet d'Espèrey, όπως ήταν το όνομά του στα γαλλικά γεννήθηκε το 1856 στην Αλγερία και πέθανε το 1942. Φοίτησε στη στρατιωτική σχολή του Σεν Σιρ, και πήρε μέρος στις αποικιακές εκστρατείες στην Τυνησία, στο Τονκίνο, στη Κίνα και αλλού. Πήρε μέρος σε μεγάλες συγκρούσεις του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και το  1916 ήταν διοικητής των στρατιωτικών δυνάμεων του ανατολικού και του βόρειου μετώπου. Το 1918 ανέλαβε τη διοίκηση των συμμαχικών στρατευμάτων της Μακεδονίας, στα οποία είχαν ενταχθεί και ελληνικά στρατεύματα.