Το χρονικό των Γενικών Αρχείων του Κράτους μέσα από εικόνες

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=859436

*Το χρονικό των Γενικών Αρχείων του Κράτους μέσα από εικόνες

Συγχαρητήρια επιστολή προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο μετά την αποτυχημένη δολοφονική απόπειρα εναντίον του, Αθήνα 5 Δεκεμβρίου 1919

Γράφει η Λαμπρινή  Κουζέλη

Tον Νοέμβριο του 2014, στους χώρους του Ιδρύματος Ευγενίδου, κορυφώνονταν οι εορτασμοί για τα 100 χρόνια από την ίδρυση των Γενικών Αρχείων του Κράτους με την έκθεση «100 χρόνια Γενικά Αρχεία του Κράτους, 500 χρόνια ιστορία». Αν ένας θεσμός είναι το περιεχόμενό του, τα ΓΑΚ είναι το πρόσωπο της ελληνικής Ιστορίας μισής χιλιετίας που σκιαγραφείται παραστατικά στον κατάλογο της έκθεσης που κυκλοφορεί τώρα τυπωμένος από το Εθνικό Τυπογραφείο σε μια καλαίσθητη έκδοση.

Όσοι δεν επισκέφθηκαν την έκθεση το 2014 ξεφυλλίζοντας τον τόμο θα αποκτήσουν ακριβή εικόνα του περιεχομένου και της οργάνωσής της σε εννέα ενότητες, όπου μέσω επιλεγμένων τεκμηρίων καταγράφονταν οι πρώτες μορφές πολιτικής οργάνωσης του ελληνισμού, όψεις του Αγώνα για την Ανεξαρτησία (1821-1827), η θεμελίωση του νέου ελληνικού κράτους κατά τη διακυβέρνηση του Ιωάννη Καποδίστρια (1828-1832), η περίοδος της βασιλείας του Όθωνα (1833-1862) και οι προσπάθειες εκσυγχρονισμού του ελληνικού κράτους (1863-1911).

Η δύσκολη γέννηση της τηλεόρασης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/897084/article/epikairothta/ellada/h-dyskolh-gennhsh-ths-thleorashs

*Η Ελένη Κυπραίου παρουσίασε την πρώτη εκπομπή της ελληνικής τηλεόρασης, 

στις 23 Φεβρουαρίου 1966.

Γράφει ο κ. ΠΑΥΛΟΣ ΤΣΙΜΑΣ*

Απόγευμα Τετάρτης, 23 Φεβρουαρίου 1966. Στα πεζοδρόμια της Αθήνας, στην Πατησίων, στην Κλαυθμώνος και όπου υπήρχαν καταστήματα ηλεκτρικών ειδών, κατά τις 6 μ.μ. οι περαστικοί σταματούσαν και άρχιζαν να σχηματίζουν μπροστά στις βιτρίνες με τις τηλεοράσεις μικρές ομάδες, που όλο και μεγάλωναν. Τα αθηναϊκά σπίτια που διέθεταν τέτοιες εξωτικές συσκευές, στην Αθήνα του 1966, δεν ήταν περισσότερα από χίλια. Κι αυτοί οι τηλεοπτικοί δέκτες περνούσαν τον βίο τους βουβοί, καθώς το μόνο σήμα που έφθανε στη μαυρόασπρη οθόνη τους ήταν μια κάρτα του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας, στο κανάλι 5, που πότε εμφανιζόταν και πότε χανόταν. Στο κανάλι 10, μια άλλη κάρτα, μ’ έναν δικέφαλο αετό, κράταγε θέση για ένα δεύτερο τηλεοπτικό πείραμα, την Τηλεόραση Ενόπλων Δυνάμεων.

Οι ακίνητες κάρτες έδωσαν για πρώτη φορά τη θέση τους σε κινούμενες εικόνες, εκείνο το απόγευμα της 23ης Φεβρουαρίου. Ήταν μια δύσκολη πρεμιέρα. Η τηλεόραση του ΕΙΡ εξέπεμπε με έναν ξένο πομπό, που της είχε δανείσει η ΔΕΗ, από ένα ξένο στούντιο, που της είχε παραχωρήσει ο ΟΤΕ, ένα πρόγραμμα από μικρά, αδιάφορα φιλμάκια που είχαν παραχωρήσει ξένες πρεσβείες. Και η εικόνα της ήταν «θαμπή και τρεμουλιαστή», όπως έγραφαν οι εφημερίδες της επομένης. Αλλά χιλιάδες Αθηναίοι παρακολούθησαν όρθιοι, μπροστά στις βιτρίνες το πρώτο δίωρο πρόγραμμα. Ο ενθουσιασμός αποδείχθηκε μεταδοτικός. Μέσα στις επόμενες 15 ημέρες είχαν πωληθεί περίπου 2.000 νέες συσκευές. Κατά κάποιο τρόπο, εκείνο το απόγευμα, σε εκείνες τις δύσκολες συνθήκες, γεννήθηκε η ελληνική τηλεόραση. Έπειτα από έναν ασυνήθιστα μακρύ και απίστευτα δύσκολο τοκετό, που κράτησε δύο δεκαετίες και είχε  όλα  τα χαρακτηριστικά ενός πολιτικού θρίλερ.

Ο τελευταίος νεκρός αξιωματικός στη Μικρά Ασία

*Ο Δημήτριος Χατζίσκος, σε φωτογραφία του 1912, σημαιοφόρος τότε.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Θεωρήθηκε, ο τελευταίος νεκρός αξιωματικός της άτυχης Μικρασιατικής Εκστρατείας. Πρόκειται για τον πλωτάρχη του Πολεμικού Ναυτικού Δημήτριο Χατζίσκο, που οι φίλοι και γνωστοί του τον αποκαλούσαν με το χαϊδευτικό Τάκης.  Ο Τάκης Χατζίσκος γεννήθηκε το 1888 στο Μαυρίλο, ανάμεσα στη Λαμία και το Καρπενήσι. Ανήκε στη μεγάλη οικογένεια των Χατζίσκων, η οποία πρόσφερε πολλά στην πατρίδα (Δημήτριος Χατζίσκος, αγωνιστής του 1821 και Πρόεδρος Βουλής το 1848 και το 1871, Νικόλαος Χατζίσκος Πρόεδρος Βουλής 1903-1904) .

Στο Πολεμικό Ναυτικό όπου κατετάγη το 1908, ο Τάκης Χατζίσκος είχε την εκτίμηση των συναδέλφων του, για τον ευθύ χαρακτήρα του, την καθαρότητα των ιδεών του, την φιλοπατρία του, αλλά και την πολεμική του δράση. Πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους και στις κατοπινές πολεμικές εμπλοκές της χώρας μας ως το θάνατό του 1922.

ΟΙ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΗΣ 16ης ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1964

 *Η κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου στη Βουλή

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Η Κυβέρνηση του Πρωθυπουργού Παναγιώτη Πιπινέλη, που είχε σχηματισθεί στις 18 Ιουνίου 1963, μετά από την παραίτηση του μέχρι τότε Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή, παραιτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 1963 και προκηρύχθηκαν βουλευτικές εκλογές για τη 3η Νοεμβρίου 1963 από υπηρεσιακή κυβέρνηση με Πρωθυπουργό τον Πρόεδρο του Αρείου Πάγου Στυλιανό Μαυρομιχάλη.

Τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών ήταν:  Ένωση Κέντρου 42,04% των ψήφων, έδρες 138. ΕΡΕ 39,37% των ψήφων, έδρες 130. ΕΔΑ 14,54% των ψήφων, έδρες 30 και Προοδευτικοί 3,74%, έδρες 2. Όπως συμπεραίνεται από τα αποτελέσματα η Ένωση Κέντρου χωρίς τη σύμπραξη άλλου κόμματος δεν μπορούσε να σχηματίσει κυβέρνηση. Από την επομένη λοιπόν ο Βασιλεύς Παύλος άρχισε τις συσκέψεις με τους πολιτικούς Αρχηγούς και παρά την αρνητική άποψη του Κωνσταντίνου Καραμανλή ανέθεσε τον σχηματισμό κυβέρνησης στον Γεώργιο Παπανδρέου, παρότι δεν διέθετε την πλειοψηφία στη Βουλή.

Αγαθάγγελος: Η ψευδοπροφητεία, που θέρμαινε το Γένος

*Γκραβούρα με την εικόνα του Θεόκλητου Πολυειδή.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Θεόκλητος Πολυειδής, υπήρξε ένα ευσεβές τέκνο της Θράκης, που προσπάθησε με αμφιβόλου κύρους προφητείες, να θερμάνει τις προσδοκίες του Γένους για απελευθέρωση από τον Οθωμανικό ζυγό.

                Γεννήθηκε στην Αδριανούπολη περί τα τέλη του 17ου αιώνα Ο πατέρας του ήταν  εύπορος έμπορος. Βαφτίσθηκε και πήρε το όνομα Θεόδωρος. Φοίτησε στην φημισμένη σχολή του Ιωάννη Ζυγομαλά. Νέος σε ηλικία,  εκάρη μοναχός στη Μονή Ιβήρων του  Αγίου Όρους, όπου αργότερα ανακηρύχθηκε και ηγούμενός της. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο του έδωσε το οφφίκιο «μέγας αρχιμανδρίτης, μέγας εκκλησιάρχης του Αγίου Όρους και χωροεπίσκοπος Πολυανής και Βαρδάρων».

11-12 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1949. Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ

 *Η προτομή του υπερασπιστή της Φλώρινας, στρατηγού Νικόλαου Παπαδόπουλου "Παππού"

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

 Με τις επιτυχείς επιχειρήσεις κατά της Καρδίτσας (11-13 Δεκεμβρίου 1948), Νάουσας (22-23 Δεκεμβρίου 1948) και Καρπενησίου (19 Ιανουαρίου- 8 Φεβρουαρίου 1949) τα ανταρτικά τμήματα εφοδιάστηκαν με τρόφιμα και υλικά, μετά από λαφυραγωγία και στρατολόγησαν εκατοντάδες πολιτών, ακόμα και ανήλικων αγοριών και κοριτσιών.

Μετά την αναπτέρωση του ηθικού τους η ηγεσία του ΚΚΕ αποφάσισε τη διεξαγωγή επιχείρησης κατά της Φλώρινας. Η επιχείρηση αυτή εντάσσονταν στο χειμερινό πρόγραμμα αντιπερισπασμού των ανταρτών και απέβλεπε στην εξασφάλιση του χώρου της πεδινής διάβασης της Φλώρινας για μελλοντικές επιθετικές ενέργειες καθώς και στην εγκατάσταση της προσωρινής κυβέρνησης στην πόλη.

Η φωτιά που άλλαξε τη Θεσσαλονίκη

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/893480/article/politismos/polh/h-fwtia-poy-alla3e-th-8essalonikh

*Οι φλόγες έπληξαν αδιάκριτα μοντέρνες συνοικίες της παραλίας και της οδού Αγίας Σοφίας, ναούς, τζαμιά, δημόσια κτίρια, σχολεία, μεσαιωνικές σκεπαστές αγορές και δαιδαλώδεις φτωχογειτονιές.

Γράφει η ΓΙΩΤΑ ΜΥΡΤΣΙΩΤΗ

                «Το νέο σχέδιο της Θεσσαλονίκης είναι εντελώς έτοιμο. Ήδη έχουν χτιστεί αρκετά κτίρια ώστε να μην είναι δυνατή καμία αλλαγή. Στο εξής προχωράει η εφαρμογή του. Μένουν βέβαια τα δημόσια κτίρια, το Ταχυδρομείο είναι έτοιμο αλλά δεν υπάρχουν λεφτά. Το ίδιο και με το σχέδιο της Αθήνας, ο πόλεμος απορροφά τα πάντα [….] Η Θεσσαλονίκη με ενδιαφέρει πολύ και επιθυμώ να συνεχίσω να ασχολούμαι […]», έγραφε ο Γάλλος αρχιτέκτονας, πολεοδόμος και αρχαιολόγος Ερνέστ Εμπράρ στον φίλο και ομότεχνό του Ανρί Προστ, τον Ιούλιο του 1921.

Τέσσερα χρόνια είχαν περάσει από τη μεγάλη πυρκαγιά της 5ης Αυγούστου του 1917, που κατέστρεψε μέσα σε τριάντα δύο ώρες το σημαντικότερο τμήμα του ιστορικού κέντρου (120 εκτάρια) της Θεσσαλονίκης. Η ανοικοδόμηση της πόλης βάσει ριζικού ανασχεδιασμού είχε αρχίσει, απαλύνοντας σταδιακά τον πόνο χιλιάδων πληγέντων από τις οδυνηρές επιπτώσεις της ανείπωτης καταστροφής: κατεστραμμένα 9.500 κτίσματα σε 4.100 ιδιοκτησίες (μοντέρνες συνοικίες της παραλίας και της Αγίας Σοφίας, σκεπαστές αγορές, δαιδαλώδεις φτωχογειτονιές) και 77.000 άστεγοι (55.000 Εβραίοι, 10.000 μουσουλμάνοι, 10.000 χριστιανοί). Η πόλη από το 1921 και μετά θα μετατραπεί σε τεράστιο εργοτάξιο.

Έναν αιώνα συμπληρώνει φέτος η σύγχρονη Θεσσαλονίκη που αναδύθηκε μέσα από τις στάχτες. Στην επέτειο, διαλέξεις, εκδόσεις, εκθέσεις, θα ιστορήσουν το χρονικό της μεγάλης πυρκαγιάς, θα αναπλάσουν την ατμόσφαιρα της πόλης, πριν και μετά τη μεγάλη καταστροφή, ενώ οι ερευνητές θα επαναφέρουν θέματα που απασχολούν εδώ και χρόνια για τη μοναδική σε έκταση ανοικοδόμηση μεγάλης ελληνικής πόλης.

Η άνοδος του Ανδρέα Παπανδρέου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/893884/article/epikairothta/ellada/h-anodos-toy-andrea-papandreoy

*Καστρί, αρχές δεκαετίας του 1960. Γεώργιος, Ανδρέας και Γιώργος Παπανδρέου. Ο Ανδρέας, εκφράζοντας τις ριζοσπαστικοποιούμενες κεντροαριστερές μάζες, κάλυψε ένα ουσιαστικό κενό στο ελληνικό πολιτικό σύστημα.

Γράφει ο κ. ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ*

Η άνοδος και η μετέπειτα εδραίωση του Ανδρέα Παπανδρέου στην ελληνική πολιτική σκηνή είναι αδιαχώριστη των γεγονότων του Ιουλίου του 1965. Αυτή την περίοδο, που σφραγίζεται από μια μεγάλη κοινωνική κινητοποίηση με άξονα το σύνθημα «ποιος κυβερνά; ο λαός ή ο βασιλιάς;», του αποδίδεται ουσιαστικά το «χάρισμα» του ηγέτη.

Με λόγο λιτό, συναισθηματικά φορτισμένο και κατανοητό από όλους, ο ηγέτης της κεντροαριστερής πτέρυγας της Ενωσης Κέντρου (Ε.Κ.) Α. Παπανδρέου δίνει τη δική του ερμηνεία για τα γεγονότα, εξηγεί την κατ’ αυτόν βασική αιτία της ελληνικής κακοδαιμονίας, προσδιορίζει με σαφήνεια τον «εχθρό του λαού», το «κατεστημένο» και τους «ξένους» και προτείνει τη δική του υπερβατική λύση του ελληνικού προβλήματος.

ΤΑ ΑΙΜΑΤΗΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1944. Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΩΝ ΕΥΕΛΠΙΔΩΝ

*Η Σχολή Ευελπίδων και ο παρίγυρός της. Σήμερα εκεί στεγάζονται τα δικαστήρια της Αθήνας

      Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α.  Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

                Το πρωί της 18ης Οκτωβρίου 1944 η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με Πρωθυπουργό το Γεώργιο Παπανδρέου αποβιβαζόταν στο λιμάνι του Πειραιά και κατά τη μετάβασή της στην Αθήνα έτυχε θερμότατης υποδοχής από το Λαό των Αθηνών.

Από το τρίτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου 1944 άρχισε η παρουσίαση των Ευελπίδων των Ιης και ΙΙας Τάξεων για συνέχιση της εκπαίδευσής των, που είχε διακοπεί από τον Ελληνο-Ιταλικό Πόλεμο και την επακολουθήσασα κατοχή. Με τη τοποθέτηση του Συνταγματάρχη Δημητρίου Σαρακατσάνη, ως Διοικητού της Σχολής, και άλλων Αξιωματικών, ως Διοικητικό και Εκπαιδευτικό προσωπικό και τη σταδιακή παρουσίαση και άλλων Ευελπίδων και παρουσίαση 70 Μονίμων Υπαξιωματικών για εκπαίδευση η δύναμη της Σχολής ανερχόταν την 3η Δεκεμβρίου 1944 σε 500 πολεμιστές. Η δύναμη αυτή είχε οργανωθεί σε 1ο και 2ο Λόχο Ευελπίδων και 3ο Λόχο Μονίμων Υπαξιωματικών, ως Εφεδρεία.

Κατά της Σχολής επιτέθηκε η ΙΙ Ταξιαρχία του Α΄ Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ, δύναμης πλέον των 1200 ανδρών.

Ο θάνατος του ταγματάρχη Παπαδήμα το 1912, παράδειγμα θάρρους

*Ο ηρωικός ταγματάρχης Αγησίλαος Παπαδήμας

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Στις στρατιωτικές σχολές, αλλά και στην εκπαίδευση ακόμα των νεοσυλλέκτων πάντα ετίθετο  το δίλημμα. Σε μια μάχη εκ του συστάδην ο επικεφαλής αξιωματικός πρέπει να μπαίνει μπροστά για να ενθαρρύνει τους άνδρες του ή πρέπει να τους ακολουθεί για να μπορεί να διευθύνει την κίνησή τους αποφασιστικά; Διότι και η απώλεια του επικεφαλής στη διάρκεια της μάχης, μπορεί να κρίνει την έκβασή της προς το χειρότερο.

                Για το ζήτημα αυτό εκφράστηκαν πολλές απόψεις κατά καιρούς. Προσωπικά δεν έχω καταλήξει οριστικά. Πιστεύω ότι οι εκάστοτε συνθήκες της μάχης διαμορφώνουν κάθε φορά την απόφαση του επικεφαλής αξιωματικού ή και υπαξιωματικού. Και κυρίως οι εποχές, γιατί σήμερα η δραστικότητα των όπλων, δεν επιτρέπει άσκοπους ηρωισμούς.

                Το δίλημμα αυτό ήταν πάντοτε προ οφθαλμών, κυρίως των κατώτερων αξιωματικών, που ηγούντο δυνάμεων επίθεσης (λόχοι, διμοιρίες) σε παλαιότερες εποχές. Σήμερα έχουν αλλάξει οι συνθήκες των πολεμικών συγκρούσεων.

                Σε παλαιότερους πολέμους έχουμε πολλά παραδείγματα ηρωικών θανάτων αξιωματικών, που με την αυταπάρνησή τους έγραψαν δοξασμένες σελίδες στους ελληνικούς πολέμους. Σήμερα θα θυμηθούμε τον ηρωικό θάνατο του ταγματάρχη Αγησίλαου Παπαδήμα, κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων.

«Υπόθεση Πολκ», ένας πολιτικο-αστυνομικός άλυτος γρίφος...

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/892459/article/politismos/vivlio/ypo8esh-polk-enas-politiko-astynomikos-alytos-grifos

 *Ο Γρηγόρης Στακτόπουλος δακρυσμένος στη δίκη, με την συγκατηγορούμενη μητέρα του

Γράφει ο κ. ΚΩΣΤΑΣ Θ. ΚΑΛΦΟΠΟΥΛΟΣ

Η «Υπόθεση Πολκ» παραμένει ένα από τα σκοτεινά μεταπολεμικά εγκλήματα, ένας φόνος με σημαντικές πολιτικές προεκτάσεις, αλλά κι ένας «γρίφος» που μέχρι σήμερα αναζητεί τη λύση του.

Ο Γιώργος Α. Λεονταρίτης, στενός συνεργάτης του Γιάννη Μαρή, παρουσιάζει, παράλληλα με το εκτενές δημοσιογραφικό του κείμενο, που συνοψίζει διαφωτιστικά την υπόθεση, τα άρθρα του μαχητικού δημοσιογράφου, όπως δημοσιεύθηκαν σε συνέχειες στην εφημερίδα «Ακρόπολη» (30.1.-18.2. 1977). 

Απολύσεις πολιτικών κρατουμένων

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.kathimerini.gr/892836/article/epikairothta/kosmos/apolyseis-politikwn-kratoymenwn

*Απρίλιος 1964. Ο Aντώνης Αμπατιέλος αποφυλακίζεται από τις φυλακές της Αίγινας. Η πολιτική των μέτρων ειρηνεύσεως συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια, για να ενταθεί με τις αποφυλακίσεις των αρχών του 1966.

Γράφει ο κ. ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ

Στις 5 Νοεμβρίου 1955, μόλις ένα μήνα μετά την ανάθεση της πρωθυπουργίας στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, αναγγέλθηκε ότι οι φάκελοι των κρατουμένων στις φυλακές καταδίκων κομμουνιστών, που ανέρχονταν σε περίπου 5.000, θα επανεξεταστούν και αναλόγως θα αποφυλακιστούν, «εκτός των επικινδύνων».

 Ήταν ένα πρώτο σήμα έναρξης μιας διαδικασίας λήψεως μέτρων ειρηνεύσεως, αργής, αλλά που γεννούσε προσδοκίες στους δεσμώτες ηττημένους του Εμφυλίου Πολέμου. Επρόκειτο για μια σημαντική πρωτοβουλία με ακόμα σημαντικότερο το «αφανές» μέρος της: από την ανάληψη της πρωθυπουργίας Καραμανλή δεν έγινε καμία εκτέλεση θανατικής ποινής πολιτικών καταδίκων, ακόμα και αν είχαν καταδικαστεί με την κατηγορία της «κατασκοπείας», αν και συνέχισαν και κατά τα αμέσως επόμενα χρόνια να υπάρχουν καταδίκες εις θάνατον, ενώ εκκρεμούσαν και άλλες από την προ του 1955 εποχή. Οι αποφάσεις έμεναν ανεκτέλεστες στο συρτάρι του εκάστοτε υπουργού Δικαιοσύνης των κυβερνήσεων Καραμανλή.

1946-1949: Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΟ ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ

*Φωτογραφία του Δημ. Χαρισιάδη, από τη Δάφνη του Άγιου Όρους. Χωροφύλακες με το σερδάρη. Σερδάρης λέγονταν ο οιονεί φύλακας της περιοχής. 

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Το Άγιο Όρος δεν έμεινε εκτός δράσης των ανταρτών κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου. Μονάδες του Ελληνικού Στρατού δεν επιχείρησαν και ούτε έδρευαν εντός του Αγίου Όρους, καθ’ όλη τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου.

Στις 27 Απριλίου 1945 εγκαταστάθηκε για τη φρούρηση του Αγίου Όρους το πρώτο κλιμάκιο της τότε Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής, δύναμης 36 Αξιωματικών και Χωροφυλάκων.

Μπενάκης, Βενιζέλος, Γονατάς και τα Θεοφάνια από την Αττική ως τη Φλόριδα

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=853986

*Τελετή των Θεοφανίων στον Πειραιά, με τον Ναυτικό Όμιλο Ελλάδος και τον Αντώνη Μπενάκη στην πρώτη γραμμή των επισήμων, μέσα δεκαετίας του 1930

*Η τελετή του αγιασμού των υδάτων

οι εορτασμοί των ημερών

από τους θεσμούςτου ναυταθλητισμού

και του ελληνικού προσκοπισμού

Το πρωτοχρονιάτικο αφιέρωμα των «Βιβλίων» του «Βήματος» σε μεγάλους αρχειακούς φορείς της χώρας, που εγκαινιάστηκε πέρυσι με τα Αρχεία της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, συνεχίζεται το 2017 με την παρουσίαση εορταστικών σελίδων, ημερολογίων, επιστολών, φωτογραφιών, καρτποστάλ από τις συλλογές των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη (ΙΑΜΜ) και συγκεκριμένα από τα αρχεία Γιάννη Ρίτσου, Άγγελου Σικελιανού, Εύας Palmer-Σικελιανού, Τάκη Παπατσώνη, Οικογένειας Πετιμεζά, Ξανθοπούλου, Βασίλη Κύρη, Αντώνη Μπενάκη, Σοφοκλή Βενιζέλου, Στυλιανού Γονατά. Ευχαριστούμε τα ΙΑΜΜ για την ευγενική παραχώρηση του αρχειακού υλικού προς δημοσίευση, τους ιστορικούς Τάσο Σακελλαρόπουλο, υπεύθυνο των ΙΑΜΜ, και Μαρία Δημητριάδου, αρχειονόμο των ΙΑΜΜ, καθώς και την ‘Ερη Ρίτσου, τον Κώστα Μπουρναζάκη, τη Μαρία Παπατσώνη και τον Έντμουντ Κίλι.

Mια ιστορική πτήση υδροπλάνου το 1913!!!

*Το υδροπλάνο των Μουτούση- Μωραϊτίνη

*Η πρώτη διεθνώς επιχείρηση 

αεροναυτικής συνεργασίας

ήταν ελληνική.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Οι Βαλκανικοί πόλεμοι, που πραγματικά δόξασαν την Ελλάδα, και την διπλασίασαν σε έκταση και πληθυσμό, κατέγραψαν και μια άλλη ελληνική πρωτιά, σε διεθνές επίπεδο. Την πρώτη αεροναυτική συνεργασία. Η πρωτιά αυτή οφείλονταν στην τόλμη ενός νεόκοπου αεροπόρου του Μιχαήλ Μουτούση, που πέταξε , με παρατηρητή το σημαιοφόρο Αριστείδη Μωραϊτίνη με υδροπλάνο τύπου Maurice Farman MF7. Ήταν 5 Φεβρουαρίου 1913 (24 Ιανουαρίου με το παλαιό ημερολόγιο). Η Ελλάδα πρωτοπορούσε καθώς ήταν από τις πρώτες και ελάχιστες χώρες στον κόσμο που χρησιμοποίησε τότε το νέο μέσο, το αεροπλάνο, για στρατιωτικούς σκοπούς.

                Ο Μουτούσης, υπολοχαγός του Μηχανικού, λίγους μήνες νωρίτερα και συγκεκριμένα το Σεπτέμβριο του 1912 ήταν στη Γαλλία, όπου εκπαιδεύονταν ως πιλότος μαζί με τους  Δημήτριο Καμπέρο, υπολοχαγό του Πυροβολικού, Πανούτσο Νοταρά υπίλαρχο και Χρήστο Αδαμίδη, ανθυπίλαρχο. Τότε, με διαταγή του υπουργείου των Στρατιωτικών, ανακλήθηκαν οι πιλότοι αυτοί, για να επανδρώσουν το νεοσύστατο Λόχο Αεροπορίας, ενόψει του προετοιμαζόμενου Βαλκανικού Πολέμου.

Οι σχέσεις Ελλάδος- Σερβίας και η Δύση

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/889752/article/politismos/vivlio/oi-sxeseis-ellados---servias-kai-h-dysh

*Σέρβοι βουτάνε στα παγωμένα νερά του Δούναβη στο Βελιγράδι για να πιάσουν τον σταυρό των Θεοφανίων. Ως γνωστόν, οι Ελληνες και οι Σέρβοι είναι δύο λαοί της Νοτιοανατολικής Ευρώπης που μοιράζονται πολλά κοινά στοιχεία. Πάνω δεξιά, ο Πασχάλης Κιτρομηλίδης.

Γράφει ο κ. Δημήτριος Καιρίδης*

Oι Ελληνες και οι Σέρβοι είναι δύο λαοί της Νοτιοανατολικής Ευρώπης που μοιράζονται πολλά κοινά στοιχεία. Δεν είναι τυχαίο ότι ουδέποτε πολέμησαν μεταξύ τους. Αντίθετα, τόσο στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13, που καθόρισαν τη σύγχρονη Βαλκανική, όσο και στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους βρέθηκαν στην ίδια πλευρά. Κατά τη διάρκεια, μάλιστα, της ναζιστικής κατοχής ανέπτυξαν τα πιο αξιοθαύμαστα κινήματα αντίστασης στην Ευρώπη.

Το πιο σημαντικό, ωστόσο, είναι ότι οι δύο αυτοί λαοί πρωτοπόρησαν στη μεγάλη ιστορική αλλαγή που αντικατέστησε τις παλιές αυτοκρατορίες με τα σύγχρονα έθνη- κράτη. Πρώτα οι Σέρβοι το 1804 και, στη συνέχεια, οι Ελληνες το 1821, πιο ολοκληρωμένα, εξεγέρθηκαν εναντίον των Οθωμανών και πέτυχαν, στην πρώτη περίπτωση, την αυτονομία και στη δεύτερη την ανεξαρτησία τους. Με λίγα λόγια, οι ‘Ελληνες και οι Σέρβοι είναι δυο λαοί που έχουν όχι μόνο μακραίωνη ιστορία αλλά και καθοριστική συμβολή στη διαμόρφωση των μετα- οθωμανικών Βαλκανίων της νεότερης εποχής. Αυτό, εξάλλου, έχει καλλιεργήσει σε αμφοτέρους τους λαούς έναν «μεγαλοϊδεατισμό», που συχνά τους οδήγησε σε θριάμβους αλλά και σε μεγάλες καταστροφές.

Οι κυβερνήσεις των «αποστατών»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/889980/article/epikairothta/ellada/oi-kyvernhseis-twn-apostatwn

*Η κυβέρνηση του Στέφανου Στεφανόπουλου πήρε ψήφο εμπιστοσύνης στις 24 Σεπτεμβρίου 1965 και παρέμεινε στην εξουσία έως τον Δεκέμβριο του 1966.

Γράφει ο κ. ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΡΗΣΤΙΔΗΣ*

«Απλούν και μέγα είναι το ερώτημα το οποίον έχει τεθή: Ποίος κυβερνά την Ελλάδα; Ο Βασιλεύς ή ο Λαός;». Με τα λόγια αυτά, ο πρώην πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου ολοκλήρωνε τη θριαμβευτική του πορεία από το Καστρί στο κέντρο της Αθήνας, στις 19 Ιουλίου 1965, λίγες ημέρες μετά την αποπομπή του από τον βασιλιά Κωνσταντίνο και τη συνακόλουθη ορκωμοσία της πρώτης κυβέρνησης των «αποστατών» (όπως έχει επικρατήσει να ονομάζεται).

Η εν λόγω αποστροφή αντικατόπτριζε μία ευρύτερη κοινωνική δυναμική, επαναφέροντας, ακριβώς μισό αιώνα μετά, διλήμματα της περιόδου του Εθνικού Διχασμού. Η Ένωση Κέντρου, η οποία στις εκλογές του προηγούμενου έτους είχε κερδίσει 171 έδρες, βρισκόταν πλέον έναντι μιας πρωτοφανούς εσωτερικής κρίσης. Η αποχώρηση μιας πρώτης ομάδας ηγετικών στελεχών του κόμματος και η συγκρότηση της κυβέρνησης Νόβα μετέβαλε άρδην το πολιτικό σκηνικό, πυροδοτώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις. Εν μέσω υπονοιών περί ύπαρξης σχεδίων εκτροπής του πολιτεύματος, η σύγκρουση πρωθυπουργού και Στέμματος επρόκειτο να μεταβάλει τα δεδομένα σε επίπεδο κοινωνίας και πολιτικής.

1921: ΗΤΑΝ ΑΝΑΓΚΑΙΑ Η ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΡΟΣ ΣΑΓΓΑΡΙΟ ΚΑΙ ΑΓΚΥΡΑ;

*'Ελληνες φτάνουν στο Σαγγάριο και γεμίζουν τα παγούρια τους νερό.... 

Είναι το τέλος μια μεγάλης πορείας 

 Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Στις 28 Ιουλίου/ 10 Αυγούστου 1920 υπογράφηκε η Συνθήκη των Σεβρών, η οποία δημιουργούσε τη Μεγάλη Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών και υλοποιούσε το όνειρο της Μεγάλης Ιδέας.

Την ίδια περίοδο η επίσημη Τουρκία αντιδρούσε, η Εθνικιστική οργάνωση του Μουσταφά Κεμάλ δήλωνε ότι ουδέποτε θα αποδεχόταν τους πράγματι αποπνικτικούς όρους της Συνθήκης των Σεβρών, η Γαλλία και η Ιταλία, παρά την υπογραφή της και από αυτές ακούσια όπως ισχυρίζονταν, είχαν αρχίσει παρασκηνιακά τις επαφές τους με τον Κεμάλ για τα δικά τους γεωστρατηγικά συμφέροντα στην περιοχή και ευνοούσαν ενδόμυχα την πλήρη αποτυχία εφαρμογής των όρων της, και η Μεγάλη Βρετανία παρά την υποστήριξη των Ελληνικών θέσεων είχε εγκαταλείψει κάθε στρατιωτική και οικονομική βοήθεια. Παράλληλα ο Ελευθέριος Βενιζέλος αναλάμβανε απέναντι των Συμμάχων τη βαριά υποχρέωση να επιβάλλει τους όρους της συνθήκης, χωρίς καμιά στρατιωτική και οικονομική βοήθεια.

Το δυσμενές αυτό κλίμα επιδείνωσε η ήττα του Βενιζέλου στις βουλευτικές εκλογές της 14ης Νοεμβρίου 1920 και η επάνοδος στο θρόνο, μετά το δημοψήφισμα της 5ης Δεκεμβρίου 1920, του Βασιλέως Κωνσταντίνου. Έτσι δόθηκε η αφορμή για τη μεταστροφή και στο προσκήνιο της πολιτικής των Συμμάχων απέναντι στην Ελλάδα.

Η άγνωστη δράση του Ηλία Δεληγιαννάκη στους Βαλκανικούς Πολέμους

*Ο Ηλίας Δεληγιαννάκης (Φωτογραφία από το αρχείο του Ε.Λ.Ι.Α.) 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Η συμβολή των Κρητών εθελοντών στη διεξαγωγή των Βαλκανικών Πολέμων 1912-13, υπήρξε πολύ σημαντική. Η συμμετοχή τους στην μεγάλη εθνική εξόρμηση εκείνων των ετών είναι μια παράμετρος, που συνήθως την αγνοούμε αν και η αποφασιστική συμβολή των Κρητών με την εγνωσμένη μαχητικότητά τους και τη γενναιότητά τους, συνετέλεσε στην εξασφάλιση της νίκης σε πολλά μέτωπα. Αξίζει κατά συνέπεια η μελέτη, η διερεύνηση και η ανάδειξη αυτής της συμβολής.

Μια από τις περιπτώσεις των Κρητών εθελοντών, είναι και η περίπτωση των αδελφών Μάρκου, Κανάκη και Ηλία Δεληγιαννάκη από την Αργυρούπολη Ρεθύμνης και ιδιαιτέρως του Ηλία Δεληγιαννάκη. Ο Ηλίας Ιωάννου Δεληγιαννάκης ή Βασούλης (1877- 1918), γεννήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 1877. Έδρασε στην επανάσταση των Κρητικών στα 1896. Αργότερα πήρε μέρος ως οπλαρχηγός με δικό του σώμα στο Μακεδονικό αγώνα επί τέσσερα χρόνια. Έδρασε στις περιοχές Μονής Παναγίας Σισανίου, Βιτσίου και Καστανοχωρίων, Μεταμορφώσεως Καστοριάς και τέλος δυτικά της Φλώρινας- Κλεισούρας, στο Βίτσι, όπου, μετά τη μάχη στην περιοχή του χωρίου Ποριάς Καστοριάς στις 4 Φεβρουαρίου 1908, έπαθε πνευμονία και αποσύρθηκε. Εξελέγη «τιμής ένεκεν» βουλευτής Ρεθύμνης, στο καθεστώς της Κρητικής Πολιτείας, για να σταλεί στην Ελληνική Βουλή, αλλά συνελήφθη και κρατήθηκε με άλλους Κρητικούς βουλευτές σε Αγγλικό πολεμικό στη Σούδα.

Όταν κηρύχθηκε ο πρώτος Βαλκανικός Πόλεμος του 1912, κλήθηκε από το Γενικό Επιτελείο, και απεστάλη στη Μακεδονία ως αρχηγός ανεξαρτήτου σώματος με δική του πολεμική σημαία και αγωνίσθηκε έως ότου απελευθερωθεί η Μακεδονία. Ευτύχησε να είναι το σώμα του, μεταξύ των εθελοντικών σωμάτων που απελευθέρωσαν τη Σιάτιστα, μια ημέρα πριν την απελευθερώσει ο ελληνικός στρατός.

Η Ίδρυση του Ευγενιδείου Πλανηταρίου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/889268/article/epikairothta/ellada/idrysh-toy-eygenideioy-planhtarioy

*Ο πολύ μεγάλης αξίας κεντρικός πλανηταριακός προβολέας «Mark IV» της εταιρείας Zeiss ήταν δωρεά του Νίκου Βερνίκου- Ευγενίδη, που ήταν βαφτισιμιός και διάδοχος του Ευγενίδη, και μετά το 1981 ο πρώτος πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος μέχρι τον θάνατό του το 2000.

Σημείωση για τους αναγνώστες: 

Ο εθνικός ευεργέτης Ευγένιος Ευγενίδης, γεννήθηκε στο Διδυμότειχο του Έβρου, 

το 1882 και πέθανε το 1954 

στο Μοντρέ στην Ελβετία.

Γράφει ο κ. ΔΙΟΝΥΣΗΣ Π. ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ*

Λίγα μέτρα μακριά από την πολύβουη Λεωφόρο Συγγρού οι θεατές του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου παρακολουθούν ένα πραγματικά συναρπαστικό υπερθέαμα να εκτυλίσσεται μπροστά στα έκθαμβα μάτια τους.

Ένα δράμα με σκηνικό το Σύμπαν, ηθοποιούς τα φαινόμενα του ουρανού και πλοκή την ιστορία της φύσης. Ένα δράμα, που καμιά περιγραφή, όσο γλαφυρή κι αν είναι, δεν μπορεί να αποδώσει πλήρως. Ένα ταξίδι στη γνώση, που δεν τελειώνει στις εντυπωσιακές προβολές του Πλανηταρίου, αλλά συνεχίζεται και στους άλλους χώρους του κτιριακού συγκροτήματος, όπως είναι η ξεχωριστή Διαδραστική Έκθεση Επιστήμης και Τεχνολογίας, που προσκαλεί τους μικρούς «εξερευνητές» σε έναν περίπατο- έκπληξη. Πρόκειται για ένα ευέλικτο διεπιστημονικό κέντρο με σημαντική αποστολή τη διάχυση των επιτευγμάτων της επιστήμης στο ευρύ κοινό με έναν απλό και κατανοητό τρόπο και να το διαφωτίσει σχετικά με τη φύση της επιστημονικής έρευνας.

«Το Βήμα», η πολιτική και ο πολιτισμός

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=853205

*Το κτίριο στη Χρήστου Λαδά 3, όπου στεγάζονταν τα γραφεία του «Ελευθέρου Βήματος».

Γράφει ο κ. Νίκος Μπακουνάκης

Την Κυριακή 6 Φεβρουαρίου 1922 κυκλοφόρησε το πρώτο φύλλο της εφημερίδας «Ελεύθερον Βήμα», που προσδιοριζόταν ως «μεγάλη καθημερινή πολιτική και οικονομική εφημερίς», για να εκφράσει τις ιδέες και το πρόγραμμα του Κόμματος των Φιλελευθέρων και του Ελευθερίου Βενιζέλου. Έβαζε ταυτόχρονα τα θεμέλια, κυρίως με την εσωτερική του οργάνωση και τον τρόπο παραγωγής του δημοσιογραφικού περιεχομένου του, για τη δημιουργία ενός σύγχρονου εκδοτικού οργανισμού.

Η εφημερίδα εξελίσσεται σ' έναν φιλελεύθερο θεσμό, μέσα από τον οποίο μπορούμε να παρακολουθήσουμε τη γέννηση και την ανάπτυξη μιας εθνικής κουλτούρας Μέσων. Γιατί με το «Ελεύθερον Βήμα» αλλάζει στην Ελλάδα το δημοσιογραφικό παράδειγμα: από ένα μοντέλο απόψεων και μικροπολιτικής σ' ένα μοντέλο ειδήσεων όπου οι θέσεις και οι ιδέες έχουν βαρύνοντα ρόλο.

Αυτά τα χαρακτηριστικά αναπτύσσονται και παγιώνονται μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το πρώτο ελεύθερο μεταπολεμικό φύλλο του «Βήματος», όπως είναι πλέον ο τίτλος της εφημερίδας, κυκλοφορεί στις 12 Μαΐου 1945. Το δεύτερο μεταπολεμικό φύλλο, στις 13 Μαΐου 1945, έχει τίτλο στο κύριο άρθρο του «Να εναρμονίσωμεν την πορείαν μας με τους ρυθμούς των ελευθέρων λαών». Ήταν η δήλωση μιας θέσης για το πού ανήκει η Ελλάδα και ταυτόχρονα η εκδήλωση μιας πολιτικής και κοινωνικής εξωστρέφειας.

Στη Σμύρνη, εννέα χρόνια μετά την καταστροφή

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/888041/article/politismos/vivlio/sth-smyrnh-ennea-xronia-meta-thn-katastrofh

*Η κεντρική λεωφόρος Κεμάλ Ατατούρκ της Σμύρνης σε φωτογραφία του 1931 από τον Χάρη Ιωνικό, αμέσως μετά τη διάνοιξή της «επί των ερειπίων». Είναι λες και η Καταστροφή του ’22 να είχε συμβεί την προηγούμενη χρονιά, όχι εννέα χρόνια πριν.

Γράφει η κ. ΓΙΩΤΑ ΜΥΡΤΣΙΩΤΗ

      «Φθάνω από την Κωνσταντινούπολη με το τραίνο... Έξω από τον σταθμόν Μπασμά Χανέ άλλοτε εβομβούσεν η ζωή. Αριστερά εξετείνετο η τουρκική συνοικία. Δεξιά μου η αρμενική, που διεσχίζετο από τον δρόμο που ελέγετο “το Φαρδύ της Αρμενίας”…  Ανάμεσα από τα ερείπια προσπαθώ να μαντεύσω πού ήτο ο ναός του Αγίου Στεφάνου. Δεν το κατορθώνω. […] …Πλανάται νεκρική σιγή και μόνο οι φωνές από ρακοσυλλέκτες και καραγωγείς που μεταφέρουν μάρμαρα από τα σπίτια και τις εκκλησίες ακούγονται… και κάνουν ακόμη πιο μακάβρια τη σιγή, εκεί όπου γενιές επί γενιών είχαν εργασθεί για να φτιάξουν μια πόλη εύθυμη, γελαστή και δραστήρια»…

Όσα χρόνια κι αν περάσουν, κάθε νέο στοιχείο για τη Σμύρνη είναι αδύνατον να μη προκαλέσει την αναπόληση της ευημερούσας πολιτείας του ελληνισμού και της Ορθοδοξίας που χάθηκε τελεσίδικα ως η τραγικότερη ίσως συνέπεια της Μικρασιατικής Καταστροφής.

Επιζώντες πρόσφυγες δεν υπάρχουν πια, η «πραγματική Σμύρνη έχει γίνει μια νοερή πολιτεία», όπως σημειώνει ο Άγγλος μελετητής της ελληνικής λογοτεχνίας Πίτερ Μάκριτζ, «το σημερινό τουρκικό Ιζμίρ δεν είναι η ίδια πόλη». Παρ’ όλα αυτά η Σμύρνη κατέχει ιδιαίτερη θέση στο συλλογικό μας υποσυνείδητο και οι νέες μαρτυρίες όπως η παραπάνω ενός παλιού Σμυρνιού όχι μόνο συγκινούν αλλά προσθέτουν πολύτιμες πληροφορίες στις μελέτες μιας νέας γενιάς ερευνητών Τούρκων, Ελλήνων και Ευρωπαίων.

14/11/1920: Η ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΔΡΑΜΑΤΙΚΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ

*Η Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών, 

δεν ήταν αρκετή για να κερδίσει τις εκλογές ο Ελ. Βενιζέλος 

 Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

 Στις 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920 υπογράφηκε η Συνθήκη των Σεβρών, η οποία δημιουργούσε τη Μεγάλη Ελλάδα των δύο ηπείρων, της Ευρώπης και της Ασίας, και των πέντε θαλασσών, του Εύξεινου Πόντου, της Προποντίδας, του Αιγαίου Πελάγους, του Κρητικού Πελάγους και του Ιονίου Πελάγους, και υλοποιούσε το όνειρο της Μεγάλης Ιδέας.

Σύμφωνα με τους όρους της Συνθήκης των Σεβρών, μιας θνησιγενούς συνθήκης, που όμως τελικά παρέμειναν νεκρό γράμμα και δεν εφαρμόσθηκαν ποτέ, λόγω των μετέπειτα πολιτικών και στρατιωτικών εξελίξεων, η Τουρκία θα διατηρούσε την Κωνσταντινούπολη, αλλά η Ελλάδα θα έφτανε μέχρι τη Τσατάλτζα και θα προσαρτούσε το μεγαλύτερο τμήμα της Ανατολικής Θράκης, συμπεριλαμβανομένης και της Ευρωπαϊκής ακτής του Ελλησπόντου. Την Κωνσταντινούπολη και την περιοχή των Στενών θα τις διατηρούσαν οι Σύμμαχοι κάτω από τον έλεγχό τους, για την αποτελεσματικότερη προστασία της παγκόσμιας ελευθερίας του εμπορίου. Η Ελλάδα θα διατηρούσε για 5 χρόνια την κατοχή και τη διοίκηση της Σμύρνης και της περιοχής της, αλλά ύστερα από την παρέλευση της πενταετίας οι κάτοικοί της θα μπορούσαν να εκφράσουν με δημοψήφισμα πια τη θέλησή τους να ενσωματωθούν στην Ελλάδα ή να παραμείνουν κάτω από την Οθωμανική κυριαρχία. Τέλος η Τουρκία παραχωρούσε στην Ελλάδα όλα τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, συμπεριλαμβανομένων της Ίμβρου και Τενέδου, και της Δωδεκανήσου, εκτός της Ρόδου, που θα παρέμεινε υπό Ιταλική κατοχή.

Στιγμές πατριωτισμού στο Διδυμότειχο, το 1920…

*Πρωτοσέλιδες φωτογραφίες της εφημερίδα "Πατρίς" από τις πατριωτικές εκδηλώσεις στο Διδυμότειχο, το 1920. Η καμινάδα αριστερά ανήκε στο εργοστάσιο Εμμανούλ Δουλά, στα κατοπινά χρόνια μετατράπηκε σε χειρουργική κλινική του χειρουργού και βουλευτή Ιωάννη Τιρρή.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Αλησμόνητες στιγμές πατριωτισμού έζησε το Διδυμότειχο τις μέρες που ακολούθησαν την απελευθέρωσή του από τον Οθωμανικό ζυγό, το Μάιο του 1920. Ειδικότερα τον Ιούνιο του 1920 σημειώθηκαν κατά τα ρεπορτάζ των εφημερίδων εκδηλώσεις, που υποδαύλισαν το πνεύμα φιλοπατρίας των κατοίκων της πόλης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ολόκληρο τον νομό Έβρου είχαν προωθηθεί στρατιωτικές δυνάμεις, που προπαρασκευάζονταν για την απελευθέρωση της Ανατολικής Θράκης. Στο Διδυμότειχο στα μέσα Ιουνίου είχε εγκατασταθεί το στρατηγείο της Μεραρχίας Ξάνθης, την οποία διοικούσε ο στρατηγός Κωνσταντίνος Μαζαράκης.

Η χώρα χρειάζεται σχέδιο για κρίσεις

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/887126/article/politismos/vivlio/h-xwra-xreiazetai-sxedio-gia-kriseis

*Συγκέντρωση Κούρδων υποστηρικτών του Οτσαλάν στην Αθήνα. Οι κρίσεις (εσωτερικής και εξωτερικής προέλευσης) δεν είναι εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο για την Ελλάδα: Ίμια, ναυάγιο του Express Samina, υπόθεση Οτσαλάν, οδός Νιόβης, πυρκαγιές 2007, ταραχές Δεκεμβρίου 2008 κ.ά.

Γράφει ο κ. ΘΑΝΟΣ Π. ΝΤΟΚΟΣ*

Το βιβλίο του Νικόλαου Παπαναστασόπουλου αποτελεί μια σημαντική συνεισφορά στην ούτως ή άλλως αναιμική ελληνική βιβλιογραφία σε θέματα χειρισμού κρίσεων. Εξετάζει θεσμούς και δομές διαχείρισης κρίσεων (αλλά και εξωτερικής πολιτικής) στο διεθνές/παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο και είναι γραμμένο με τρόπο που να αποτελεί ένα χρήσιμο διδακτικό εγχειρίδιο.

Οι κρίσεις (εσωτερικής και εξωτερικής προέλευσης) δεν είναι εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο για την Ελλάδα: Ίμια (όπου γίνεται εκτενής αναφορά στο βιβλίο), ναυάγιο του Express Samina, υπόθεση Οτσαλάν, οδός Νιόβης, πυρκαγιές 2007, ταραχές Δεκεμβρίου 2008, κ.ά. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η διαχείριση εκτάκτων καταστάσεων στη χώρα μας δεν έγινε με ιδιαίτερα αποτελεσματικό τρόπο. Τα αίτια σε γενικές γραμμές γνωστά: έλλειψη συντονισμού ανάμεσα στις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, περιορισμένη εμπειρία χειριστών, απουσία προεπεξεργασμένων σεναρίων αντίδρασης.

ΠΩΣ ΧΑΘΗΚΕ Η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΘΡΑΚΗ. Η ΑΝΑΚΩΧΗ ΤΩΝ ΜΟΥΔΑΝΙΩΝ

*Οι αντιπρόσωποι των Μεγάλων Δυνάμεων στην παραλία των Μουδανιών

      Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Η δυσμενής εξέλιξη των επιχειρήσεων στο Βόρειο τομέα της Γραμμής Άμυνας της Στρατιάς Μικράς Ασίας, στη Ζώνη Ευθύνης του Γ΄ Σώματος Στρατού ακολούθησε εκείνη στον Νότιο τομέα με τη διαπεραίωση του μεγαλύτερου μέρους των δυνάμεων στην Ανατολική Θράκη.

Στις 10 Σεπτεμβρίου 1922, πριν την κήρυξη της Επανάστασης, οι Σύμμαχοι είχαν προβεί σε διακοίνωση προς την Κυβέρνηση της Άγκυρας, η οποία ανακοινώθηκε και στην Αθήνα. Με αυτή πρότειναν τη μεσολάβησή τους για ειρήνευση και ειδικότερα ζητούσαν να συζητηθεί η γραμμή, την οποίαν ενδεχομένως θα ήταν δυνατό να καταλάβουν τα συμπτυσσόμενα Ελληνικά στρατεύματα, πριν από την έναρξη της Συνδιάσκεψης της Ειρήνης.

Στις 18 Σεπτεμβρίου καθορίστηκε ότι η σύμπτυξη των Ελληνικών δυνάμεων θα έφθανε μέχρι τη γραμμή του Έβρου. Συγχρόνως οι Σύμμαχοι ζητούσαν την άμεση αποχώρηση του Τουρκικού Στρατού από την ουδέτερη ζώνη και πρότειναν τη σύγκληση προκαταρκτικής διάσκεψης στα Μουδανιά, για τον καθορισμό των στρατιωτικών λεπτομερειών της συμφωνίας.

Αφοί Λαμπρόπουλοι: Προτεραιότητα έχει ο πελάτης...

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/886062/article/epikairothta/kosmos/proteraiothta-exei-o-pelaths

*Ένα λεύκωμα για την επιχειρηματική ιστορία της οικογένειας Λαμπρόπουλου (1901-1999) έρχεται να μας θυμίσει πως το πολυκατάστημα στα Χαυτεία συνδέθηκε άρρηκτα με τη ζωή της Αθήνας και της ελληνικής οικογένειας.

Γράφει η κ. ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΠΟΥΡΝΑΡΑ

Νομίζω ότι είναι από τις πρώτες μου παιδικές αναμνήσεις: Η μητέρα μου να με κρατά σφιχτά από το χέρι στις κυλιόμενες σκάλες στου Λαμπρόπουλου. Δεν υπάρχει Αθηναίος- από μια ηλικία και άνω- που να μην έχει προσωπική σύνδεση με το γνωστό πολυκατάστημα.

Όμως η κομψότατη έκδοση του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος Δημητρίου και Μπλανς Λαμπροπούλου για το πολυκατάστημα με τίτλο «Αφοί Λαμπρόπουλοι. Διαλέγοντας πριν από εσάς για εσάς. 1900-1999», με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και κείμενα, δεν έχει στόχο να γαργαλήσει τη νοσταλγία μας. Φιλοδοξεί να διηγηθεί την τέχνη του επιχειρείν στον 20ό αιώνα μέσα από τις τρεις γενιές της ίδιας οικογένειας στην κρίσιμη περίοδο που καλύπτει Α΄ και Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, Μικρασιατική Καταστροφή, Εμφύλιο.

Η Αθήνα και η εμπορική καρδιά εκείνης της εποχής, τα Χαυτεία, είναι ο «σεισμογράφος» όπου καταγράφονται όλα αυτά τα κοσμοϊστορικά γεγονότα. Η αύξηση και μείωση της κατανάλωσης, οι αλλαγές των αγοραστικών συνηθειών, η συμπεριφορά της μεσαίας τάξης, η εικόνα της οικογένειας στην κοινωνία συμβαδίζουν με τη γέννηση, την εξέλιξη και το κλείσιμο του κύκλου ζωής για το πολυκατάστημα που σήμερα έχει την επωνυμία του Notos.

ΠΩΣ ΦΘΑΣΑΜΕ ΣΤΑ ΑΙΜΑΤΗΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ 4ης ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1944

*Γωνία Πατησίων και Στουρνάρη, δίπλα στο Πολυτεχνείο.

   Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Από την άνοιξη του 1944, μετά από συνεχή και σκληρά πλήγματα, που υπέστησαν οι Γερμανοί σε όλα τα μέτωπα, έγινε φανερό ότι η πλάστιγγα έκλινε οριστικά υπέρ των Συμμάχων και η λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου θα ερχόταν σε σύντομο χρόνο.

Λόγω της βέβαιης και αναμενόμενης αποχώρησης των Γερμανικών στρατευμάτων και της απελευθέρωσης της Ελλάδας, μετά από παρέμβαση της Βρετανίας, κλήθηκε ο Γεώργιος Παπανδρέου στο Κάιρο και την 24η Απριλίου 1944 του ανατέθηκε από το Βασιλέα Γεώργιο Β΄ η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Πράγματι την 26η Απριλίου ο Γεώργιος Παπανδρέου ορκίσθηκε Πρωθυπουργός και στις προγραμματικές δηλώσεις του, μεταξύ των άλλων, υποσχέθηκε τον σχηματισμό Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (Ενώσεως) με τη συμμετοχή όλων των τότε πολιτικών κομμάτων και Εθνικών Aντιστασιακών Οργανώσεων.

Ο Εμφύλιος σε πρώτο πλάνο: Δύο συνέδρια

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ

http://www.tovima.gr/society/article/?aid=847191&wordsinarticle=%CE%95%CE%BC%CF%86%CF%8D%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%82

*Τραγούδι στο βουνό από άνδρες και γυναίκες του ΔΣΕ

*Δύο συνέδρια στις αρχές Δεκεμβρίου

από τα ΑΣΚΙ και το Πάντειο Πανεπιστήμιο

για τα γεγονότα

που δίχασαν βαθιά την Ελλάδα

Γράφει ο Θανάσης Καραμπάτσος

Ο «άλλος», «εκείνοι», «αυτοί». Αντωνυμίες που είχαν βαρύ σημασιολογικό περιεχόμενο τις ημέρες διχασμού στην Ελλάδα. Τουλάχιστον τρεις γενιές το ένιωσαν στην καθημερινότητά τους σε μεγάλο μέρος της μεταπολεμικής περιόδου. Το τι συνέβη στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1940 δεν έχει μία, αποδεκτή από όλες τις πλευρές, απάντηση.

Αμέσως μετά τον Εμφύλιο η ιστορία γράφτηκε όπως την έζησαν και τη διαμόρφωσαν οι νικητές. Από τη δεκαετία του 1980 μπήκαν ορμητικά (καθώς και νωρίτερα υπήρχαν) νέα ερμηνευτικά σχήματα, διαφορετικές απόψεις, κυρίως από την πλευρά των ηττημένων, αρχεία και στόματα άνοιξαν και «ξανάγραψαν» την ιστορία εκείνη. Τα γεγονότα είναι αποδεκτά από όλους. Η ερμηνεία είναι το θέμα για όσους σκύβουν στην ταραγμένη εκείνη εποχή που σημάδεψε τη σύγχρονη ελληνική ιστορία.

Το ζητούμενο είναι η κατανόηση και κατάθεση μιας εκδοχής για όσα συνέβησαν. Η βαριά κληρονομιά της κόκκινης γραμμής που διαίρεσε την κοινωνία.

Αδριανούπολη: Η Ανατολή της Θράκης

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ

http://www.tovima.gr/vimagazino/views/article/?aid=846409

*Η δωδεκάτοξη πέτρινη γέφυρα του Έβρου στην Αδριανούπολη (Edirne στα τουρκικά).

*Η ζωή πέρα από τον Έβρο,

με οδηγό τη μνήμη και σημεία αναφοράς

γνώριμες εικόνες, 

οικείες γεύσεις και αρώματα

Γράφει ο Νίκος Γ. Μαστροπαύλος

Ανατολικά της Θράκης υπάρχει μια άλλη Θράκη. Η Gamze Sarıca, διευθύντρια δημοσίων σχέσεων του τουρκικού Οργανισμού Ανάπτυξης Θράκης (eng.trakyaka.org.tr) που μας φιλοξενεί, ρίχνει νερό στην πόρτα του λεωφορείου που ετοιμάζεται να αναχωρήσει από τη Ραιδεστό για την Πόλη και την επιστροφή μας λέγοντας: «Σαν το νερό φεύγετε και σαν το νερό να ξαναρθείτε».

Είναι συναρπαστικό να ταξιδεύεις σε τόπους που τους κάνει κέφι να σου διηγηθούν την ιστορία τους· όπως η άλλη Θράκη, η Ανατολική. Μεταξύ του Εύξεινου Πόντου και της Θάλασσας του Μαρμαρά, οι αύρες θωπεύουν τις πόλεις, τα χωριά, τους απέραντους κάμπους, τους ποταμούς, τις γέφυρες, τα μνημεία, τα αμπέλια, τις μνήμες. Edirne, Tekirdağ, Çorlu, Kirklareli, Lüleburgaz, αλλά και (επί το ελληνικότερον) Αδριανούπολη, Ραιδεστός, Τυρολόη, Σαράντα Εκκλησιές, Αρκαδιούπολη.