1913: Όταν οι Βούλγαροι πήραν την Αδριανούπολη. Μαρτυρίες αυτοπτών

*Το Σερβικό Ιππικό εισέρχεται στον Αδριανούπολη, από τα δυτικά.

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

 

           Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι 1912-1913 υπήρξαν μέγιστο πολιτικοστρατιωτικό γεγονός, που οδήγησε σε μεγάλες γεωστρατηγικές ανακατατάξεις στη Χερσόνησο του Αίμου. Η σημασία έγκειται στο γεγονός ότι Χριστιανικά νεόκοπα κράτη συνασπίσθηκαν εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και απέσπασαν εδάφη της. Η Θράκη και η Μακεδονία βρέθηκαν τότε στο επίκεντρο των πολεμικών γεγονότων.

               Μια από τις σημαντικότερες μάχες, έγινε για την κατάληψη της Αδριανούπολης μετά από πολιορκία πέντε μηνών και έθρεψε τα όνειρα των Βουλγάρων ότι μπορεί να μπούνε και στην Κωνσταντινούπολη!!!

Οι Βούλγαροι κήρυξαν τον πόλεμο κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις 4 Οκτωβρίου 1912. Σύμμαχοί τους ήταν οι Έλληνες, οι Σέρβοι και οι Μαυροβούνιοι. Η πρώτη εύκολη επιτυχία για τα βουλγαρικά στρατεύματα, ήταν η κατάληψη του Μουσταφά Πασά (σήμερα Σβίλεγκραντ), γιατί οι Τούρκοι το εγκατέλειψαν, μετά από μάχη, υποχωρώντας.

            Στην περιοχή των Σαράντα Εκκλησιών έγιναν πολύνεκρες μάχες. Επικεφαλής των Βουλγαρικών δυνάμεων ήταν ο στρατηγός Δημήτριεφ. Οι Σαράντα Εκκλησίες καταλήφθηκαν μετά από πείσμονες μάχες στις 11 Οκτωβρίου 1912, ενώ ο τουρκικός στρατός υποχωρούσε προς τη Βιζύη. Οι Βούλγαροι απωθώντας τους Τούρκους, προέλασαν κατά μήκος των δύο οχθών του Έβρου και μαχόμενοι ακόμα και σώμα με σώμα με τις εφ’ όπλου λόγχες τους έφτασαν  μπροστά στις πρώτες οχυρώσεις της Αδριανούπολης. Από τις πρώτες περιμετρικές οχυρές τοποθεσίες, που κατέλαβαν οι Βούλγαροι, ήταν το Τσιρμέν (σήμερα Ορμένιο) και έτσι προωθήθηκαν ως τις όχθες του ποταμού Άρδα. Μαζί τους πολεμούσαν και συμμαχικά Σερβικά στρατεύματα υπό τον στρατηγό Στεπάν Στεπάνοβιτς. Οι Βούλγαροι προωθούσαν τις θέσεις τους πιέζοντας προς την κατεύθυνση της Αδριανούπολης. Έτσι κατόρθωσαν να καταλάβουν και τα υψώματα των Μαρασίων. Σύντομα μπόρεσαν να καταλάβουν και το Καραγάτς. Απέβλεπαν να απομονώσουν την Αδριανούπολη.

Στα πρόθυρα της Αδριανούπολης γίνονταν σφοδρές μάχες από τα μέσα του Οκτωβρίου. Η συνολική εξωτερική οχύρωση της Αδριανούπολης είχε κυκλικό σχήμα.

Τα Στενά των Δαρδανελίων και του Βοσπόρου, στο μύθο, στην ιστορία και στη διεθνή διπλωματία

*Αριστερά τα Στενά των Δαρδανελίων και δεξιά ο Βόσπορος.

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Τα Στενά των Δαρδανελίων και του Βοσπόρου, είναι ένα από τα στρατηγικότερα σημεία της Ανατολικής Μεσογείου και αποτελούν μείζονος σημασίας πλεονέκτημα για την χώρα που τα κατέχει και εν προκειμένω την Τουρκία, που της επιτρέπουν να κάνει τα γνωστά «Ανατολίτικα παζάρια» και να επιτυγχάνει, όταν διατυπώνει απαιτήσεις ή διενεργεί εκβιασμούς, σε διεθνές επίπεδο. Τα Στενά έχουν παίξει πρωτεύοντα στρατηγικό ρόλο στην ιστορία και για μακρό διάστημα. Η ιστορία αυτών των Στενών χάνεται στα βάθη της ιστορίας, εμπλέκεται σε πολέμους και πρωταγωνιστεί στα αέναα παιχνίδια της διπλωματίας.

               Οι απαρχές της ιστορίας των Στενών, βρίσκονται στην Αρχαία Ελληνική Μυθολογία με τους μύθους του Φρίξου και της Έλλης, του Τρωικού Πολέμου και της Αργοναυτικής Εκστρατείας του Ιάσονα. Μέσα από τα περιβλήματα των μύθων, βρίσκεται πάντα η ουσία, που στην περίπτωσή μας, είναι η αναζήτηση των πλούσιων αγαθών, τα οποία παράγουν οι χώρες του Ευξείνου Πόντου, που είναι γνωστός ως Μαύρη Θάλασσα. Αλλά πέραν της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας, τα Στενά δεν έπαψαν ποτέ να προκαλούν το ενδιαφέρον όλων και κατά τους ιστορικούς χρόνους. Το 608-606 π.Χ. οι Αθηναίοι πολέμησαν με τους Μυτιληναίους για τον έλεγχο των Στενών, προκειμένου να μεταφέρουν σιτηρά από τα λιμάνια του Πόντου. Οι ίδιοι κατά τη διάρκεια της γνωστής κραταιάς Αθηναϊκής Ηγεμονίας, είχαν επιβάλει τον λεγόμενο «Ελλησπόντιο φόρο» κατά τον 5^ο π.Χ. αιώνα.

Την άνοιξη του 341 π.Χ. ο Φίλιππος απειλούσε το Βυζάντιο και επειδή οι βόρειες ακτές του Ευξείνου  ήταν οι σιτοβολώνες της Ελλάδας, οι Αθηναίοι παρά το γεγονός ότι δεν συμπαθούσαν τους Βυζάντιους, επινοούσαν τρόπους για να εμποδίσουν το Φίλιππο θα δεσπόσει στον είσπλουν του Ευξείνου, δηλαδή στο Βόσπορο.

Ξεχασμένες κρίσιμες στιγμές της Αθήνας- Λιθοβολούσαν τα σπίτια πολιτικών αρχηγών

*Ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Κουμουνδούρος και οι υπουργοί του Χαρίλαος Τρικούπης και Θεόδωρος Δηλιγιάννης, το 1878 

                                         

 Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Δραματικά διλήμματα αντιμετώπισε η Ελλάδα κατά τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1877-1878 και ειδικά όταν φάνηκε ότι οι Ρώσοι υπερίσχυαν σε όλα τα μέτωπα και οι Τούρκοι υποχωρούσαν. Στην Ελλάδα της Μελούνας, σχηματίσθηκαν δύο τάσεις. Η μία υπέρ της συμμετοχής μας στον πόλεμο στο πλευρό των Ρώσων και η άλλη υπέρ της αυτοσυγκράτησης γιατί θεωρούσαν ότι η χώρα δεν ήταν έτοιμη να πάρει μέρος σε ένα πόλεμο.

               Μεγαλύτερες ελπίδες όμως έτρεφαν οι Έλληνες των αλύτρωτων περιοχών, που έβλεπαν να ηττάται η Οθωμανική Αυτοκρατορία και οι ίδιοι πίστευαν ότι θα τους δοθεί η πολυπόθητη ελευθερία από ένα χριστιανικό έθνος, όπως οι Ρώσοι. Τελικά και αυτοί διαψεύσθηκαν οικτρά, ειδικά οι Έλληνες γιατί οι Ρώσοι προώθησαν τους Βουλγάρους, δημιούργησαν μια Μεγάλη Βουλγαρία από τον Εύξεινο Πόντο έως την Αδριατική. Το τερατούργημα των Ρώσων δεν κράτησε πολύ γιατί το Συνέδριο του Βερολίνου το καλοκαίρι του 1878 ανέτρεψε τις αποφάσεις των Ρώσων. Αυτά όμως είναι μια άλλη ιστορία.

               Σήμερα θα δούμε την άγρια κατάσταση που επικράτησε στην Αθήνα, όταν έφτασαν τα άσχημα μαντάτα, μετά την ανακωχή που δέχθηκαν οι Τούρκοι με τους όρους που επέβαλαν οι Ρώσοι και κυρίως μετά την κατάληψη και της Αδριανούπολης, που άνοιγε το δρόμο για να μπουν οι Ρώσοι ενδεχομένως και μέσα στην Κωνσταντινούπολη.

Στην Αθήνα, υπήρχε συναντίληψη όλων των κομμάτων, ότι η Ελλάδα είχε δική της εθνική αποστολή «ως πυρήν και πρόδρομος της εν τω πληρώματι του χρόνου συμπήξεως άπαντος του Ελληνισμού εν κράτει ελευθέρω» όπως είχε γράψει χαρακτηριστικά στην εφημερίδα «Ώρα» ο Χαρίλαος Τρικούπης από τις 2 Ιουλίου 1876.

               Υπήρχαν όμως οι εγγενείς δυσχέρειες που αντιμετώπιζε το μικρό Ελληνικό βασίλειο. Όπως είχε αποδείξει από το 1866 και η Επανάσταση της Κρήτης, οι οργανωτικές, οικονομικές και στρατιωτικές δυνατότητες της Ελλάδας, επέβαλαν μεγάλη αυτοσυγκράτηση, γιατί η χώρα δεν ήταν ετοιμοπόλεμη. Έτσι, πολλοί πολιτικοί της εποχής εκείνης θεωρούσαν ότι έπρεπε να αξιοποιηθούν υπέρ της Ελλάδας, πρωτίστως οι υπολογισμοί τους οποίους έκαναν οι Μεγάλες Δυνάμεις, οι οποίες έβλεπαν την Οθωμανική Αυτοκρατορία ως τον «Μεγάλο Ασθενή», που ήθελαν να «διαμοιράσουν τα ιμάτιά του» χωρίς όμως καμιά Μεγάλη Δύναμη να επιχειρήσει να καταλάβει για λογαριασμό της τα Στενά των Δαρδανελίων και την ίδια Κωνσταντινούπολη. Άσχετα από τις σκέψεις που έκαναν οι ηγεσίες των ελληνικών κομμάτων, με αφορμή των Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1877, η κοινή γνώμη παρουσίαζε μια διαρκώς αυξανόμενη εθνικιστική διέγερση, για κήρυξη πολέμου κατά της Τουρκίας. Για το λόγο αυτό σημειώθηκαν πολλά και μεγάλα συλλαλητήρια με τη συμμετοχή του Πανεπιστημίου, της Εκκλησίας και την ανοχή των κυβερνήσεων και το 1877 και το 1878.

Οι αντάρτες στα βουνά και οι διεθνείς μετωπικές επιτροπές βοήθειας

*Η εφημερίδα "Ελευθερία" των Αθηνών για το συνέδριο των Παρισίων για βοήθεια στους αντάρτες

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η απροθυμία της ΕΣΣΔ και των κρατών- δορυφόρων της να αναγνωρίσουν την λεγόμενη Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση, που δημιούργησαν οι αντάρτες στα βουνά, μαχόμενοι εναντίον της νόμιμης κυβέρνηση της Αθήνας, οδήγησε το ΚΚΕ να στραφεί προς τις διάφορες μετωπικές κομμουνιστικές ή φιλοκομμουνιστικές οργανώσεις διαφόρων χωρών.

               Σχετική επιτυχία σημείωσε η προσπάθεια των ανταρτών στη Γαλλία, όπου υπήρχαν πολλοί διανοούμενοι, διατεθειμένοι να δώσουν βοήθεια. 

Μια Διεθνής Επιτροπή Συντονισμού για τη βοήθεια στους κομμουνιστές αντάρτες της Ελλάδας, δημιουργήθηκε το 1948 με έδρα το Παρίσι, για να παρέχει ένα οργανωτικό κέντρο για τις ομάδες που εκπροσωπούνταν στην Επιτροπή και ασχολούνταν με την προώθηση παντός είδους βοήθειας όπως χρήματα, τρόφιμα, ιματισμός, φάρμακα κ.ά. προφανώς πλην πολεμικού υλικού, που το είχαν αναλάβει κράτη, που ανήκαν στο λεγόμενο Παραπέτασμα. 

Την άνοιξη του 1948 διάφορες επιμέρους «Επιτροπές Βοήθειας» που είχαν οργανωθεί στην Ανατολική και Δυτική Ευρώπη, τους τελευταίους μήνες, συσσωματώθηκαν μέσω μιας Διεθνούς Συντονιστικής Επιτροπής, που είχε δημιουργηθεί στο Παρίσι. Η επιτροπή αυτή οργάνωσε Συνέδριο για την «Βοήθεια στη Δημοκρατική Ελλάδα» στις 10 και  11 Απριλίου 1948.

Αυτές οι οργανώσεις υποτίθεται ότι είχαν κύρια αποστολή μόνο, την παροχή ανακούφισης (φαγητό, ρουχισμό, ιατρικές προμήθειες) στους Έλληνες αντάρτες, και παρόλο που είναι ξεκάθαρο ότι το κύριο έργο τους βρίσκονταν στα συμβατικά πεδία της παροχής δημόσιας βοήθειας και άσκησης προπαγάνδας, υπέκρυπταν και πολιτικούς σκοπούς, περίπου όπως και στην περίπτωση των οργανώσεων που ιδρύθηκαν το 1936, για να βοηθήσουν τους Ισπανούς Δημοκρατικούς, στον Ισπανικό Εμφύλιο, εναντίον  του δικτάτορα Φράνκο.

Στους σκοπούς τους περιλαμβάνονταν επίσης στόχοι, όπως η στρατολόγηση εθελοντών και η διοχέτευση χρηματικών κεφαλαίων προς το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. Πριν από το Διεθνές Συνέδριο για τους αντάρτες, σχηματίστηκε μια σειρά επιτροπών- σφραγίδων στην Ανατολική και Δυτική Ευρώπη, όπως εκτιμούσαν οι μυστικές υπηρεσίες δημοκρατικών χωρών και κυρίως οι αμερικανικές.

Ο ανταρτοπόλεμος με αμερικανική θεώρηση

*Ο αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος και ο Αμερικανός στρατηγός Βαν Φλήτ

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Ο ανταρτοπόλεμος των ετών 1946-1949, υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα πλήγματα στην πορεία της Ελλάδας προς την ανάπτυξη, την ευημερία και την πρόοδο στον μεταπολεμικό κόσμο, που τον ακολουθούσαν ανεμπόδιστα τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Τελικά στα κρίσιμα εκείνα χρόνια, σημαντικά στηρίγματα της Ελλάδας- έστω και με ορισμένες υποχωρήσεις- αποδείχτηκαν το δόγμα Τρούμαν και το σχέδιο Μάρσαλ.

               Το Δόγμα Τρούμαν, όπως παρέμεινε γνωστό, ήταν η πολιτική που διατύπωσε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρυ Τρούμαν στην ιστορική ομιλία του, που εκφώνησε στις 12 Μαρτίου 1947, στο Κογκρέσσο, διακηρύσσοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, θα υποστήριζαν Ελλάδα και Τουρκία με οικονομικά προγράμματα και στρατιωτικά, για να αποτραπεί η υπαγωγή τους στη Σοβιετική σφαίρα επιρροής.

               Το σχέδιο Μάρσαλ ήταν η απόφαση της οικονομικής ενίσχυσης κρατών της Ευρώπης, μετά τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και της αντίληψης των Αμερικανών, ότι η επικράτηση του κομμουνισμού θα αποτελούσε κίνδυνο για τα στρατηγικά συμφέροντα και των Ηνωμένων Πολιτειών. Πήρε το όνομά του από τον τότε υπουργό εξωτερικών των ΗΠΑ Τζορτζ Μάρσαλ, που είχε αναλάβει την υλοποίησή του.

Δόγμα Τρούμαν και σχέδιο Μάρσαλ, επέτρεπαν τις αμερικανικές παρεμβατικές κινήσεις στα ελληνικά πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά πράγματα. Τον Νοέμβριο του 1948 επανεξελέγη Πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Χάρυ Τρούμαν, γεγονός που επιβεβαίωνε ότι η υπερδύναμη, δεν θα εγκατέλειπε την Ελλάδα.

               Η παρουσία των Αμερικανών στα ελληνικά πράγματα, έγινε δυνατή, όταν οι Βρετανοί, αντιμετωπίζοντας τεράστια οικονομικά προβλήματα λόγω του μεγάλου Πολέμου, αποφάσισαν να αποσυρθούν από την Ελλάδα, την οποία στήριζαν αποφασιστικά, επί αρκετά χρόνια.

               Ήρθαν τότε στην Ελλάδα στρατιωτικοί και οικονομικοί σύμβουλοι, που άρχισαν αμέσως να μελετούν την κατάσταση, ενώ η χώρα μας έδινε σκληρό αγώνα πολεμώντας τους κομμουνιστές αντάρτες.

               Πώς έβλεπαν οι Αμερικανοί την καθημαγμένη Ελλάδα, που συνέχισε να πολεμά, όταν τα άλλα κράτη της Ευρώπης απολάμβαναν τα αγαθά της ελευθερίας;

               Στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ, έχουν διασωθεί αναφορές διπλωματών, οικονομικών, και στρατιωτικών συμβούλων, αλλά και μυστικών πρακτόρων, που δίνουν ανάγλυφη εικόνα μιας Ελλάδας, που αντιμετώπιζε πολεμική εσωτερική απειλή με τους αντάρτες του ΚΚΕ, που τους στήριζαν άμεσα τρία γειτονικά κράτη τουλάχιστον και έδινε εικόνα οικονομικής επιβίωσης. Φτώχεια και τρόμος επικρατούσαν παντού.

«Η Σμύρνη μάννα, καίγεται…» οι άμαχοι σφάζονται και οι διπλωμάτες ενημερώνουν!!!

*Η πυρκαγιά της Σμύρνης

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η Μικρασιατική Καταστροφή, η μεγαλύτερη καταστροφή της χώρας μας από την εποχή της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης, έχει καταγραφεί με επάρκεια, έχουν καταλογισθεί ευθύνες πολιτικές και στρατιωτικές, έχει αναλυθεί και συνεχίζει να αναλύεται από ιστορικούς και άλλους μελετητές και δεν θα πάψει ποτέ να αποτελεί ανοιχτή πληγή στη συλλογική μνήμη του έθνους.

               Κορυφαία γεγονότα, παραμένουν η κατακρεούργηση του Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομου, η πυρπόληση της Σμύρνης και η αντίδραση του στρατού. Μαζί μ’ αυτά υπάρχει η τραγωδία της προσφυγιάς, οι σφαγές αμάχων, τα βάσανα των αιχμαλώτων, οι βιασμοί γυναικών, η εγκατάλειψη περιουσιών και τόσα άλλα περιστατικά, ατομικά, οικογενειακά ή συλλογικά.

        Σήμερα, όλοι γνωρίζουμε τι συνέβη στη Σμύρνη και στα πέριξ τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο του 1922. Η αντεπίθεση των Τούρκων είχε αρχίσει από τις 13 Αυγούστου και οδήγησε στη διάσπαση και τελικώς στην κατάρρευση του μετώπου. Στις 27 Αυγούστου η πόλη Σμύρνης παραδόθηκε στο καταστροφικό μένος των Τούρκων και οι άμαχοι κάτοικοί της υπέστησαν τρομερές σφαγές. Η Μικρασιατική Καταστροφή ήταν μια απίστευτη εθνική τραγωδία, που εκτός των άλλων οδήγησε στον οριστικό ξεριζωμό του ελληνικού πληθυσμού της Ιωνίας.

         Το άρθρο αυτό δεν φιλοδοξεί να περιγράψει το σύνολο εκείνης της τραγωδίας. Επιχειρεί όμως να ρίξει μια διαφορετική ματιά σε εκείνο το δράμα του Ελληνισμού, με βάση άγνωστες αναφορές αμερικανών διπλωματών, οι οποίες βρίσκονται σήμερα στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ.

        Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι αναφορές των διπλωματών εκείνες τις τραγικές μέρες, γιατί και αυτές με τον τρόπο τους μας δίνουν μια εικόνα της μεγάλης περιπέτειας κυρίως των αμάχων, που ουσιαστικά εγκαταλείφθηκαν ανυπεράσπιστοι στην Τουρκική εκδικητικότητα.

        Θα επιχειρήσουμε να δούμε τα γεγονότα, ημερολογιακά.

Στις 24 Αυγούστου ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη Χένρυ Μοργκεντάου προειδοποίησε με την ακόλουθη ξεκάθαρη δήλωση, η οποία δημοσιεύθηκε και σε εφημερίδες της Αθήνας:

Μια διπλωματική κριτική ματιά για το κίνημα των Νεοτούρκων

*Ελληνική λαϊκή λιθογραφία. Η Τουρκία σπάει τα δεσμά της και... απελευθερώνεται!!! Όλοι είχαν εξαπατηθεί για τις πραγματικές προθέσεις των Νεοτούρκων!!!! 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης  

 

 

 

               Το κίνημα των Νεοτούρκων, υπήρξε μια πολιτικοστρατιωτική κίνηση, που κυβέρνησε τη Τουρκία με σιδηρά πυγμή και διακρίθηκε για την οργάνωση πρωτοφανών διωγμών και γενοκτονιών κατά των αλλοθρήσκων πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Με βάση τον τρόπο διοίκησης της χώρας, αλλά και την μισαλλοδοξία που τους διέκρινε, με τα σημερινά πολιτικά και νομικά δεδομένα, θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί εγκληματική οργάνωση.

               Η επιτροπή για την Ένωση και την Πρόοδο, όπως ονομάζονταν το κίνημα, με την απήχηση που είχε στα στράτευμα, κατόρθωσε να καταλάβει πραξικοπηματικά την εξουσία με κίνημα, που οργανώθηκε στη Μακεδονία τον Ιούνιο του 1908, επέβαλε την εφαρμογή του Συντάγματος, εκθρόνισε το σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ, τον οποίο κρατούσε έγκλειστο στη Θεσσαλονίκη και επέβαλε ως νέο σουλτάνο τον Μωάμεθ Ε΄.

               Οι Νεότουρκοι εμφανίσθηκαν αρχικά ως θιασώτες της ειρηνικής συμβίωσης των εθνοτήτων και υποστηρικτές της ισονομίας και της ισοπολιτείας, όλων των υπηκόων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εξαπατώντας τους πάντες. Όλες οι εθνότητες της Αυτοκρατορίας χαιρέτισαν με ενθουσιασμό την άνοδο στην εξουσία των Νεοτούρκων, γιατί είχαν προηγηθεί σκληρά χρόνια επί Αβδούλ Χαμίτ. Γρήγορα όμως οι προσδοκίες όλων διαψεύσθηκαν γιατί το νέο καθεστώς άρχισε να δείχνει απροκάλυπτα το σκληρό και αδυσώπητο πρόσωπο του τουρκικού σωβινισμού, ο οποίος ταυτίσθηκε με τους φοβερούς διωγμούς των Χριστιανών στην Ανατολική Θράκη και Μικρά Ασία. Ακολούθησαν οι αδικαίωτες μέχρι σήμερα Γενοκτονίες των Ποντίων, των Αρμενίων και των Ασσυρίων.

               Ήταν όμως εγκληματική οργάνωση το Κίνημα των Νεοτούρκων; Μια σημαντική προσωπική επιστολή του Αμερικανού πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη Χένρυ Μοργκεντάου προς τον προϊστάμενό του υπουργό Εξωτερικών Ρόμπερτ Λάνσιγκ, μας δίνει μια αδρή εικόνα της ποιότητας της εξουσιαστικής ομάδας των Νεοτούρκων. Η επιστολή αυτή, που βρίσκεται σήμερα στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ, είχε γραφεί στις 4  Νοεμβρίου 1915. Δηλαδή όταν είχαν κορυφωθεί οι διωγμοί στην Ανατολική Θράκη και τη Μικρά Ασία και είχαν αρχίσει να εφαρμόζονται οι γενοκτονίες των άλλων εθνοτήτων.  Ο Μοργκεντάου εξηγεί ότι συμμορφούμενος με προηγούμενη  εντολή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ θα ενημερώνει τον υπουργό Εξωτερικών με συχνές εμπιστευτικές και προσωπικές επιστολές για όσα συμβαίνουν στην Κωνσταντινούπολη «πολύ ειλικρινά και ανεπιφύλακτα».

Μια σπάνια καραμανλήδικη εφημερίδα του 1872 στην βιβλιοθήκη της ΕΣΗΕΑ

*Η σπάνια καραμανλήδικη έκδοση της Βιβλιοθήκης της ΕΣΗΕΑ

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Καλά νέα για τους μελετητές και τους ερευνητές της ιστορίας και ειδικότερα της Καππαδοκικής ιστορίας, από το Μορφωτικό  Ίδρυμα της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ).

Συγκεκριμένα ανακοινώθηκε, ότι η καραμανλίδικη και ιδιαίτερα σπάνια εφημερίδα «Αγγελιαφόρος» βρίσκεται μεταξύ των εφημερίδων της Βιβλιοθήκης της ΕΣΗΕΑ «Δημήτρης Ι. Πουρνάρας» που ξεκίνησαν να καταλογογραφούνται από τις αρχές του περασμένου Νοεμβρίου.

Ο «Αγγελιαφόρος» κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1872 στην Κωνσταντινούπολη και ήταν γραμμένος στα καραμανλήδικα‒ γραφική απόδοση της τουρκικής γλώσσας αλλά με το ελληνικό αλφάβητο. Δηλαδή όλες οι λέξεις είναι τουρκικές, αλλά γράφονται με ελληνικά γράμματα.  Στη Βιβλιοθήκη της ΕΣΗΕΑ υπάρχουν δύο τόμοι με φύλλα του, που χρονολογούνται κατά την περίοδο 1875, ο πρώτος, και 1891-1896, ο δεύτερος. Ειδικότερα τα φύλλα του 1875 δεν εντοπίστηκαν, ούτε σε φυσική ούτε σε ψηφιοποιημένη μορφή, σε κάποια άλλη ελληνική βιβλιοθήκη.

Ελληνικός ανταρτοπόλεμος και Γιουγκοσλαβία του Τίτο

*Τμήμα ανταρτών έτοιμο για την επίθεση κατά της Κόνιτσας

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Η στάση της Γιουγκοσλαβίας κατά τη  διάρκεια του ελληνικού εμφύλιου πολέμου κατά τα έτη 1946-1949, υπήρξε ένας σημαντικός εξωγενής παράγων, που επηρέασε αρνητικά και θετικά τις εξελίξεις της εθνικής τραγωδίας μας, κατά ένα μέρος.

Το 1948 σημειώθηκε σειρά γεγονότων, που ουσιαστικά άρχισαν να κρίνουν την τελική έκβαση της ανταρσίας στην Ελλάδα.

Βασικό γεγονός ήταν η ευρεία κρίση στο κομμουνιστικό στρατόπεδο, από τις διαφωνίες Στάλιν- Τίτο. Ο Στάλιν δεν έβλεπε με καλό μάτι τις φιλοδοξίες του Τίτο να μετατρέψει τη χώρα του σε σημαντική περιφερειακή δύναμη και το στρατό του να είναι απεξαρτημένος από την επιρροή του Κόκκινου Στρατού της Μόσχας. Η ΕΣΣΔ αρνήθηκε να υπογράψει οικονομική συμφωνία, με το Βελιγράδι, ανακάλεσε τους πολιτικούς και στρατιωτικούς συμβούλους της και στις 28 Ιουνίου 1948 η Κομινφόρμ (σ.σ. η μεγάλη κεντρική οργάνωση του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος από το 1947 έως το 1956) κάλεσε με ψήφισμά της τα στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γιουγκοσλαβίας να απομακρύνουν τους ηγέτες τους και να τους αντικαταστήσουν με νέα ηγεσία. Η πλειοψηφία όμως των Γιουγκοσλάβων κομμουνιστών παρέμεινε πιστή στην Τιτοϊκή ηγεσία.

Η ιδέα για Βαλκανική Ομοσπονδία, μοχλός του Πανσλαβισμού διαχρονικά, εναντίον της Ελλάδας

*Η Χάρτα του Ρήγα με την ουτοπική Βαλκανική Ομοσπονδία

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Η δημιουργία Βαλκανικής Ομοσπονδίας κρατών, ήταν πολιτική πρόταση, που αποσκοπούσε στη δημιουργία ενός ομόσπονδου ή πιθανόν συνομόσπονδου κράτους, αποτελούμενου από κράτη της Βαλκανικής Χερσονήσου.

Ιστορικά η ιδέα αυτή, αναφέρεται, ότι διατυπώθηκε περί τα τέλη του 19ου αιώνα από τις αριστερές πολιτικές δυνάμεις της εποχής και πολλοί θεωρούν ότι την ιδέα γέννησε αρχικά ο Ρήγας Φεραίος. Βέβαια οι συνθήκες τότε ήταν διαφορετικές και οι προσδοκίες των αλύτρωτων λαών, ήταν η απελευθέρωση.

Στο Θούριό του μάλιστα ο Ρήγας Φεραίος απευθύνεται στον πασά του Βιδινίου Οσμάν Πασβάνογλου (1758-1807) ο οποίος στασίασε κατά του σουλτάνου Σελήμ Γ΄. Ο Πασβάνογλου, λέγεται πώς είχε φιλία με το Ρήγα Φεραίο, ο οποίος του μεταλαμπάδευσε τις ιδέες του για Βαλκανική Ομοσπονδία εκτός της Οθωμανικής εξουσίας. Ο καίριος στίχος που προέτρεπε τον Πασβάνογλου σε γενικό ξεσηκωμό κατά του σουλτάνου ήταν ο ακόλουθος: 

«Βουλγάροι κι Αρβανίτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί,

Αράπηδες και άσπροι, με μια κοινήν ορμή,

Για την ελευθερίαν, να ζώσωμεν σπαθί,

Πως είμαστ' αντριωμένοι, παντού να ξακουσθή.

Μεταξάς και Κορυζής: Τα δύο ΟΧΙ της Ελλάδας, σε φασισμό και ναζισμό

*Αριστερά ο Ιωάννης Μεταξάς, δεξιά ο Αλέξανδρος Κορυζής

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Τα δύο μεγάλα και ιστορικά ΟΧΙ, που ειπώθηκαν από την Ελλάδα κατά του φασισμού και του ναζισμού, το 1940 και το 1941, είναι αυτά που δόξασαν τα ελληνικά όπλα. Ειπώθηκαν από δύο πρωθυπουργούς, που έφυγαν από ζωή, ενώ τα γεγονότα ήταν ακόμα σε εξέλιξη. Την πρώτη αντίδραση κατά του φασισμού, που συμπυκνώθηκε στη λέξη ΟΧΙ, το είπε ο Ιωάννης Μεταξάς τα ξημερώματα της 28^ης Οκτωβρίου 1941. Η δεύτερη αντίδραση που ισοδυναμούσε με ένα νέο ΟΧΙ, ενάντιο στο ναζισμό, διατυπώθηκε από τον Αλέξανδρο Κορυζή, πάλι τα ξημερώματα της 6^ης Απριλίου 1941.

               Το κλίμα που διαμορφώθηκε μεταξύ των δύο υπερήφανων ΟΧΙ περιέγραψε στα υπηρεσιακά του τηλεγραφήματα προς την Ουάσιγκτον ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα Λίνκολν Μακβή.

Ο Αμερικανός πρέσβης, σε μια αναλυτική αναφορά του προς τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ στις 3 Φεβρουαρίου 1941, έδωσε μια αδρή εικόνα της κατάστασης, που επικρατούσε στην Ελλάδα, κατά τις δύσκολες εκείνες ημέρες. Η Ελλάδα, που έδινε στα μέτωπα του πολέμου την μεγάλη μάχη και κατανικούσε την φασιστική Ιταλία του Μουσολίνι, ξαφνικά βρέθηκε χωρίς ηγεσία λόγω του αιφνίδιου θανάτου του πρωθυπουργού Ιωάννη Μεταξά, με νέο πρωθυπουργό τον τραπεζίτη Αλέξανδρο Κορυζή.

Μια απόρρητη συνομιλία του βασιλέως Γεωργίου Β’ με τον Αμερικανό πρέσβη, το 1946

*Ο βασιλεύς Γεώργιος Β΄ (Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο )

 

«Δεν έχω γράψει ποίηματα,

δεν έχω γράψει ποιήματα

μόνο σταυρούς

σε μνήματα

καρφώνω»

Ποιητής Μίλτος Σαχτούρης

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Το 1946 ήταν μια κρίσιμη πορεία για την πορεία της Ελλάδας, καθώς τις κοινοβουλευτικές εκλογές της 31^ης Μαρτίου, σημάδεψε ανεξίτηλα, μια επίθεση ανταρτών του ΚΚΕ στο σταθμό Χωροφυλακής στο Λιτόχωρο Πιερίας. Η επίθεση αυτή θεωρήθηκε ως έναρξη του πολέμου, που κήρυξαν οι αντάρτες. Ο πόλεμος αυτός κράτησε έως τον Αύγουστο του 1949. Οι ελπίδες της απελευθέρωσης από την τριπλή κατοχής Ελλάδας, εξανεμίστηκαν. Η πατρίδα μας έζησε τον όλεθρο και την καταστροφή, όταν οι άλλοι λαοί μέσα σε κλίμα ειρήνης ανασυγκροτούσαν τις χώρες τους. 

               Η Ελλάδα αντιμετώπισε αρχικά την ανταρσία με την έμπρακτη στήριξη της Βρετανίας, η οποία όμως γρήγορα βρέθηκε σε αντικειμενική αδυναμία να συνεχίσει την παροχή οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας. Την ενίσχυση της Ελλάδας σε όλα τα επίπεδα συνέχισαν οι ΗΠΑ με το γνωστό «δόγμα Τρούμαν» από το 1947.

Εκτός από τις επιμέρους μάχες, με τον ανείπωτο πόνο υπήρξαν ορισμένα σημαντικά γεγονότα, που δείχνουν τη σοβαρότητας της κατάστασης, ανάμεσα στα οποία ήταν η ίδρυση αρχικά στις 28 Οκτωβρίου 1946 στην Τσούκα Αντιχασίων,  του Γενικού Αρχηγείου Ανταρτών. Στις 27 Δεκέμβρη 1946 ακολούθησε η μετονομασία του σε Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας(ΔΣΕ). Αυτά τα περιστατικά, δείχνουν την ένταση των προσπαθειών των ανταρτών να επικρατήσουν στρατιωτικά στον ελλαδικό χώρο.

Στις 24 Δεκεμβρίου 1947 ο ραδιοφωνικός σταθμός των ανταρτών, μετέδωσε ανακοίνωση του Πρακτορείου «Ελεύθερη Ελλάδα» ότι την προηγούμενη μέρα, 23 του μηνός, στις περιοχές, που έλεγχαν οι αντάρτες, δηλαδή στα βουνά, σχηματίστηκε η πρώτη λεγόμενη Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση.

Άλλωστε ο ανταρτοπόλεμος στην Ελλάδα, χαρακτηρίσθηκε ως η πρώτη πολεμική σύγκρουση στον μεταπολεμικό κόσμο. Ήταν η εποχή εκείνη, που είχε πάρει την χαρακτηριστική ονομασία Ψυχρός Πόλεμος. Στην πραγματικότητα, το έτος 1946, στο οποίο αναφερόμαστε, η χώρα μπήκε σε έσχατη δοκιμασία από τις ανεδαφικές επιδιώξεις του ΚΚΕ, αλλά και με τις προσδοκίες της Δεξιάς για ταχεία συντριβή της ανταρσίας. Η τραγωδία της Ελλάδας, δυστυχώς κράτησε τριάμισι χρόνια. Είναι γεγονός ότι ο ελληνικός στρατός, στην αρχή δεν είχε εντυπωσιακές επιτυχίες κατά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις. Πριν επέλθει η ήττα της ανταρσίας στο Γράμμο, αύξησε το διεθνές ενδιαφέρον του ελεύθερου κόσμου για τις εξελίξεις στην Ελλάδα.

Οι Πόντιοι Αθανασιάδης Χρήστος και Δέσποινα © (Μνημόσυνο για δυο άγνωστους ήρωες των διωγμών και της Κατοχής)

 

 Γράφει ο Νίκος Παπαδιονυσίου

 

Κυνηγημένος ο Χρήστος από τους Τούρκους πριν ακόμα από το ΄22, κατέφυγε από τον Πόντο στην τότε Σοβιετική Ένωση, στο Βατούμ. Εκεί, νυμφεύεται και αποκτούν ένα παιδί. Χάνει σύζυγο και παιδί , άγνωστο πως, κι έρχεται στην Ελλάδα όπου είχαν καταφτάσει κι οι συμπατριώτες του πρόσφυγες του ΄22 και η αδελφή του.

Νυμφεύεται την Δέσποινα Ιγνατιάδου που έχασε τον πρώτο σύζυγό της που τον επιστράτευσαν οι Τούρκοι με τα, για εξόντωση με πορείες, ειδικά σπάσιμο πέτρας, πείνα, βασανισμούς κι εξευτελισμούς Ελλήνων και άλλων αλλοεθνών χριστιανών, τάγματα Amele Taburlari (Τάγματα Εργασίας- Αμελέ Ταμπουρού). Έχασε και το κοριτσάκι της με την ταλαιπωρία και την πείνα από τις συνεχείς εξοντωτικές μετακινήσεις τους από περιοχή σε περιοχή του Πόντου με διαταγές των Πασάδων, με στόχο την εξόντωση των Ελλήνων  πριν της πορείας της προς Ελλάδα. Ήλθε με τα πόδια από την περιοχή της Τραπεζούντας επικεφαλής των συγχωριανών της, όσων εγκατέλειψαν σπίτια και υπάρχοντα για την μεγάλη αυτή πορεία. Η Δέσποινα ήταν γιαγιά της συζύγου μου Δέσποινας.

Ο Χρήστος κάνει διάφορες δουλειές για τα προς το ζην, μέχρι την παραλαβή του παρόντος Δελτίου Ασκήσεως Επαγγέλματος Καπνοπώλου το 1938 στην Νέα Κοκκινιά (Νίκαια). «Έφυγε» το 1941.

Με τον θάνατό του συμβαίνει κάτι φρικτό λόγω των ελλείψεων της εποχής της Κατοχικής Πείνας. Με φυματίωση σε τελευταίο στάδιο, μεταβαίνει και εισέρχεται για νοσηλεία στην τότε ΣΩΤΗΡΙΑ.

Όταν η Δέσποινα με την κόρη τους, πεθερά μου +Ευαγγελία, πηγαίνουν να τον επισκεφτούν, βρίσκουν το κρεβάτι του άδειο. Είχε πεθάνει χωρίς να τις ειδοποιήσουν. Τον έθαψε το νοσοκομείο χωρίς να έχουν καταγράψει πού, με αποτέλεσμα οι δικοί του να μην γνωρίσουν ποτέ τον τάφο του.

Τα Δεκεμβριανά του 1944 με διπλωματική ματιά

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

  Τα Δεκεμβριανά του 1944, αποτελούν άκρως μελανές σελίδες της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Γιατί, όταν οι λαοί της Ευρώπης έβλεπαν την πτώση του Ναζισμού, που έρχονταν ραγδαία σε όλα τα μέτωπα, στην Ελλάδα ξεσπούσε ένας ανωφελής, αλλά αιματηρός εμφύλιος πόλεμος. Τα γεγονότα εκείνων των ημερών δεν είναι άγνωστα. Ενδιαφέρον όμως είναι να μην τα ξεχνάμε, αλλά και να βλέπουμε πώς η Ελλάδα με τη βοήθεια των συμμάχων απέφυγε ένα θανάσιμο κίνδυνο, να βρεθεί ξαφνικά στο Ανατολικό μπλοκ, αν επικρατούσε η ανταρσία των ημερών εκείνων.    

               Βασικά γνωρίζουμε σήμερα, ότι η μεγάλη σύγκρουση ήταν μεταξύ του ΚΚΕ, που θέλησε αμέσως μετά την απελευθέρωση της χώρας από τους Ναζί, βασισμένο στον ΕΛΑΣ, που αριθμούσε δύναμη 50.000 ανδρών σε όλη την Ελλάδα, να επιβληθεί καταλαμβάνοντας ουσιαστικά την εξουσία. Ο αστικός κόσμος, δηλαδή η λεγόμενη Δεξιά και το Κέντρο, ήταν πρακτικά εκμηδενισμένος.

               Τα αιματηρά γεγονότα άρχισαν στις 3 Δεκεμβρίου του 1944, με πυροβολισμούς των αστυνομικών δυνάμεων μπροστά στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη ενάντια στη διαδήλωση του ΕΑΜ, που είχε οργανωθεί ως δυναμική απάντηση στο τελεσίγραφο της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου την 1η Δεκεμβρίου 1944 για τον αφοπλισμό όλων των ένοπλων ομάδων της Αριστεράς. Η αντίδραση του ΚΚΕ συνδυάστηκε με μεγάλη απεργία στις δημόσιες υπηρεσίες.

               Ξαφνικά η Ελλάδα, βρέθηκε στο κέντρο του ενδιαφέροντος των διπλωματικών αντιπροσωπειών της Αθήνας. Ειδικά οι Βρετανοί, που διέθεσαν στρατεύματα και είχαν άμεση ανάμιξη στις μάχες, που μαίνονταν στους δρόμους της πρωτεύουσας. Ο πληθυσμός της Αθήνας βρέθηκε ανάμεσα σε διασταυρούμενα πυρά, αλλά και σε ελλείψεις βασικών αγαθών. Πείνα και φόβος συμπλήρωναν το εφιαλτικό σκηνικό, των επιλεκτικών δολοφονιών και πολυάριθμων απαγωγών ομήρων.

               Ταυτόχρονα με τις άγριες μάχες στους δρόμους της Αθήνας, η χώρα αντιμετώπιζε και πολιτική αστάθεια.

Μια ενδιαφέρουσα επετειακή έκδοση από την ΕΣΗΕΑ

*Η επετειακή έκδοση

 

 

Το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΑ, παρουσίασε την επετειακή έκδοση «1940- 1944. Η Αντίσταση και ο αγώνας των δημοσιογράφων για την ελευθερία», σε συνεργασία με την  Ελληνογερμανική Αγωγή. Ταυτόχρονα εγκαινιάστηκε η έκθεση «Δελτίο Απόντων» της Χριστίνας Κάλμπαρη. Πρόκειται για μια έκθεση ζωγραφικής και για ένα βιβλίο, που έχουν  κοινή αφετηρία: Τα ντοκουμέντα του Ελληνοϊταλικού πολέμου, της Κατοχής και του Ολοκαυτώματος, όπως προκύπτουν μέσα από τα αρχεία της Βιβλιοθήκης της ΕΣΗΕΑ «Δημήτρης Ι. Πουρνάρας», όπου και παρουσιάστηκαν.

«Είναι μεγάλη μου χαρά που εγκαινιάζω μια ξεχωριστή έκθεση τέχνης στην Βιβλιοθήκη της ΕΣΗΕΑ, όπου φιλοξενείται πολύτιμο υλικό, εφημερίδες, βιβλία και το σημαντικότερο, χειρόγραφα», είπε η Υπουργός Πολιτισμού, δρ. Λίνα Μενδώνη, για το «Δελτίο Απόντων» κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στο πλούτο της Βιβλιοθήκης της ΕΣΗΕΑ «Δημήτρης Ι. Πουρνάρας» και στο έργο του Μορφωτικού Ιδρύματος για την ανάδειξή του.

Στον χαιρετισμό της η πρόεδρος του ΔΣ της ΕΣΗΕΑ και του Μορφωτικού της Ιδρύματος, Μαρία Αντωνιάδου, αναφέρθηκε στη σπουδαιότητα εκδηλώσεων που τιμούν το παρελθόν μας αναδεικνύοντας τη δράση δημοσιογράφων κατά την περίοδο της Κατοχής που με την γραφίδα τους στήριξαν τους Έλληνες. Η ίδια σημείωσε παράλληλα ότι η έκδοση του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ και της Ελληνογερμανικής Αγωγής είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Κωστή Μ. Παπαδάκη, πρώτου νεκρού δημοσιογράφου στο αλβανικό μέτωπο και σε όλους τους δημοσιογράφους, που αγωνίστηκαν για την ελευθερία.

Τα διπλωματικά παρασκήνια για τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940

*Η μεγάλη στιγμή της Ελλάδας, στις 28 Οκτωβρίου 1940

 

 

*Τότε που όλοι αγωνιούσαν για τον πόλεμο

*«Η Ελλάδα δεν είναι ζητιάνος!!!»

*Η βύθιση της «Έλλης»

*Το μεγαλειώδες ΟΧΙ 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Ο ελληνοϊταλικός πόλεμο του 1940, υπήρξε μια ελληνική εποποιία, η οποία προκάλεσε τον παγκόσμιο θαυμασμό, για την ανδρεία του Ελληνικού στρατού, ο οποίος στα Ηπειρωτικά βουνά κατατρόπωσε τους φασίστες εισβολείς του Μουσολίνι, ενώ ο λαός στις πόλεις και τα χωριά  επέδειξε αξιοθαύμαστη υπομονή και καρτερικότητα. Η Ελλάδα, με ανεπαρκή εξωτερική βοήθεια αντιμετώπισε, αντιστάθηκε και νίκησε τους Ιταλούς, με αποτέλεσμα να χρειασθεί στη συνέχεια η επέμβαση της Χιτλερικής Γερμανίας για καθυποτάξουν οι φασίστες και οι ναζιστές μια μικρή χώρα, που βροντοφώναξε από την αρχή ΟΧΙ.

               Η στάση της Ελλάδας, από την έναρξη του Β’  Παγκοσμίου Πολέμου υπήρξε κεντρικό σημείο των διπλωματικών ζυμώσεων, γιατί προσπάθησε να αποφύγει τον πόλεμο επιχειρώντας να τηρήσει μια αξιοθαύμαστη ουδετερότητα.

               Βρισκόμαστε πλέον στο κρίσιμο έτος 1940, όταν φούντωνε ο πόλεμος σε γη, θάλασσα και αέρα. Η Ευρώπη φλέγονταν. Η Γαλλία και άλλα ευρωπαϊκά κράτη είχαν καταρρεύσει. Η Αγγλία αντιμετώπιζε τους σφοδρούς γερμανικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς. Στη θάλασσα τα υποβρύχια τορπίλιζαν και βύθιζαν πλοία… Ο πόλεμος έδειχνε σ’ ολόκληρη την Ευρώπη, το σκληρό και απεχθές πρόσωπό του… 

               Ήταν ακόμα η εποχή, που μάχονταν η Ευρώπη κατά του Γερμανικού ιμπεριαλισμού, ενώ οι ΗΠΑ προσπαθούσαν να οχυρωθούν πίσω από το πνεύμα του λεγόμενου «Δόγματος Μονρόε», το οποίο ουσιαστικά πρέσβευε τον αμερικανικό απομονωτισμό στη δική του ήπειρο. Χαρακτηριστικά στις αρχές Ιουλίου 1940, ο προεδρικός γραμματέας  Έρλυ κατ’ εντολή του προέδρου Ρούζβελτ, είχε δηλώσει πως ο πρόεδρος των ΗΠΑ «πιστεύων απολύτως εις το δόγμα του Μονρόε, δεν τρέφει ουδεμίαν διάθεσιν να επέμβη εις εδαφικά ζητήματα, αφορώντα την Ευρώπην και την Ασίαν». Το ίδιο διάστημα ο υπουργός Στρατιωτικών των ΗΠΑ Στίμσον, μιλώντας ενώπιον της Επιτροπής Στρατιωτικών της Γερουσίας, είχε τονίσει:

               «Ουδείς επιθυμεί να αποστείλει αμερικανικά στρατεύματα πέραν των ορίων μας. Εκτός αν η προστασία αυτών τούτων των Ηνωμένων Πολιτειών καταστήση την ενέργειαν αυτήν απαραίτητον». Η πανωλεθρία του Περλ Χάρμπορ, αργούσε ακόμα…

               Το Λονδίνο και ολόκληρη η Αγγλία ζούσαν με τον εφιάλτη των έντονων, συνεχών  και καταστρεπτικών γερμανικών αεροπορικών βομβαρδισμών, ενώ η Γαλλία είχε καταρρεύσει πολύ σύντομα. Το κύριο βάρος της αντιμετώπισης του ναζιστικού ολέθρου στην Ευρώπη, έφερε η Αγγλία με πρωθυπουργό τον Ουίνστον Τσώρτσιλ.

1940-41: Πόλεμος και αγωνία της Ελλάδας να αποκτήσει περισσότερα αεροπλάνα

*Οι δύο πρέσβεις που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στον πόλεμο του 1940-41, προσερχόμενοι στο Γενικό Στρατηγείο. Αριστερά ο Λίνκολν Μακβή (ΗΠΑ)

 και δεξιά ο Μίκαελ Πάλαιρετ (Αγγλία) 

 

 

*Ανέκδοτη διπλωματική αλληλογραφία.

*Τα αεροπλάνα των ΗΠΑ, που δεν δόθηκαν 

*Το υπόμνημα του Μεταξά προς τον Ρούζβελτ.

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Ο πόλεμος του 1940 εναντίον της Ιταλίας και του 1941 εναντίον της Γερμανίας, ήταν ένας τιτάνιος αγώνας εναντίον του φασισμού και του Ναζισμού. Η Ελλάδα πολέμησε με γενναιότητα και χωρίς μεγάλη και ουσιαστική βοήθεια, πλην της Βρετανίας, που έστειλε ανεπαρκείς δυνάμεις και περιορισμένο αριθμό αεροπλάνων. Η Ελλάδα απευθύνθηκε στις συμμαχικές χώρες ζητώντας αποφασιστική βοήθεια, που δεν την πήρε ποτέ. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των ΗΠΑ, που υποσχόταν αεροπλάνα τα οποία δεν δόθηκαν ποτέ. Διαφωτιστική εικόνα της κατάστασης που επικρατούσε τότε μας δίνει η διπλωματική αλληλογραφία, που διασώθηκε στα αμερικανικά Εθνικά Αρχεία.

               Ο νικηφόρος πόλεμος κατά των Ιταλών, στα Ηπειρωτικά βουνά, παρά τις επιμέρους ελλείψεις, δεν επηρεάσθηκε και συνέχισε να είναι νικηφόρος. Το πνεύμα του ΟΧΙ ήταν ισχυρό. Η μεγάλη έλλειψη που γίνονταν αισθητή, ήταν οι ελλείψεις ιδίως στην πολεμική αεροπορία. Η βοήθεια που παρείχαν οι Άγγλοι, δεν ήταν επαρκής. Είναι γνωστό ότι χάρη στις συνεχείς πιέσεις και του ίδιου του πρωθυπουργού Ουίνστον Τσώρτσιλ, το πρώτο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου του 1940 διατέθηκαν στην Ελλάδα τρεις μοίρες καταδιωκτικών και βομβαρδιστικών αεροπλάνων, ενώ άλλη μοίρα αεροσκαφών που είχε έδρα στην Αίγυπτο άρχισε να δρα εναντίον  εχθρικών στόχων στο μέτωπο. Ήταν σαφής όμως η ανεπάρκεια από αεροπορικής πλευράς, όταν μάλιστα δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στην Ελλάδα τα νεώτερου τύπου βομβαρδιστικά, για λόγους τεχνικούς. Πάντως ο Τσώρτσιλ έβλεπε τη σημασία την αντίστασης της Ελλάδας στις δυνάμεις του Άξονα και στις 4 Νοεμβρίου τηλεγραφούσε στον υπουργό Πολέμου Άντονι  Ήντεν:

               «Από στρατηγική άποψη η απώλεια της Αθήνας θα αποτελούσε πλήγμα εξίσου σοβαρό με την απώλεια του Χαρτούμ, πλήγμα μάλιστα ανεπανόρθωτο».

               Ο πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς στις 16 Νοεμβρίου ζήτησε μεταξύ άλλων από τους Άγγλους την αποστολή και άλλων αεροπλάνων, προειδοποιώντας ότι αναμένει γερμανική επίθεση εναντίον της Ελλάδας. Ταυτόχρονα διαβεβαίωνε ότι η ελληνική κυβέρνηση ήταν αποφασισμένη να αντισταθεί και κατά της Γερμανίας.

               Η αγωνία πάντως της Ελλάδας για ενίσχυση της αεροπορικής άμυνας ήταν συνεχής. Όπως και η φροντίδα για ποικίλο πολεμικό υλικό. Γι’ αυτό, εκτός της Αγγλίας στράφηκε και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

               Η ιταλική αεροπορία μπορούσε να βομβαρδίζει ελληνικές πόλεις. Στις 30 Οκτωβρίου η ιταλική αεροπορία βομβάρδισε την Πάτρα. Οι άμαχοι νεκροί εκείνη τη μέρα, ήταν 100 και οι τραυματίες 250. Αργότερα βομβαρδίστηκαν η Θεσσαλονίκη, η Κέρκυρα, τα Ιωάννινα, τα Χανιά και διάφορες κωμοπόλεις και χωριά, χωρίς να πληγούν στρατιωτικοί στόχοι, παρά μόνο πολιτικοί. Τα ελληνικά αεροσκάφη στο διάστημα του πολέμου κατέρριψαν στο μέτωπο πολλά ιταλικά αεροπλάνα. Είχαμε όμως απώλεια ελληνικών αεροσκαφών, που δεν ήταν εύκολο να αντικατασταθούν από νέα. Από τις αρχές Νοεμβρίου η αγγλική αεροπορία εγκατέστησε βάσεις στην Ελλάδα και άρχισε να συμμετέχει από κοινού με την ελληνική αεροπορία σε επιχειρήσεις. Συνήθως επιτυχείς με καταρρίψεις ιταλικών πολεμικών αεροσκαφών.

               Στις αρχές Νοεμβρίου 1940  στις ΗΠΑ εξελέγη πρόεδρος ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ επικεφαλής των Δημοκρατικών.

Η φοβερή πείνα του 1917, αποτέλεσμα του Εθνικού Διχασμού

*Ψωμί κριθαρένιο στον κόσμο, και μάλιστα με δελτίο. 

 

 

*Η αθέατη οδυνηρή πλευρά

μιας εθνικής τραγωδίας

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

               Οι χρονιές 1916 και 1917, ήταν από τις πιο ντροπιαστικές της ελληνικής πολιτικής ιστορίες, καθώς συνέβησαν γεγονότα, που αποτελούν μελανές σελίδες. Ήταν το αποκορύφωμα του Εθνικού Διχασμού, όταν στην Ευρώπη εξελίσσονταν ο πολύνεκρος Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Και ενώ στην κεντρική πολιτική σκηνή η Ελλάδα σπαρασσόταν από τη σύγκρουση ανάμεσα στο βασιλιά Κωνσταντίνο Α' και τον Ελευθέριο Βενιζέλο, παρέμενε αθέατη η οδυνηρή τραγωδία του λαού, που υπέφερε από φοβερή πείνα και ελλείψεις αγαθών πρώτης ανάγκης, εξαιτίας του αποκλεισμού της χώρας, από τους συμμάχους της Αντάντ.

               Στην αθέατη τραγωδία της πείνας του λαού θα εστιάσουμε, γιατί τα γεγονότα που αφορούν τους πρωταγωνιστές του Εθνικού Διχασμού είναι γνωστά και έχουν φωτισθεί επαρκώς από τους ιστορικούς.

               Μερικά από τα πιο γνωστά γεγονότα εκείνης της δραματικής διετίας, ήταν το χωριστικό κίνημα και η δημιουργία του κράτους της Θεσσαλονίκης από τον Ελευθέριο Βενιζέλο το 1916. Τα φοβερά «Νοεμβριανά» το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, δηλαδή τα γεγονότα αντεκδίκησης των φιλοβασιλικών εναντίον των βενιζελικών, μέσα σε κλίμα φοβερής τρομοκρατίας. Ο βομβαρδισμός του κέντρου της Αθήνας από συμμαχικά στρατεύματα κυρίως γαλλικά. Η κατάληψη ελληνικών εδαφών από συμμαχικά στρατεύματα. Ο αποκλεισμός των ελληνικών λιμανιών. Η Ελλάδα βρέθηκε με δύο κυβερνήσεις αντιμαχόμενες. Εκτός από την κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης, υπήρχε στην Αθήνα η κυβέρνηση η κυβέρνηση του Σπυρίδωνος Λάμπρου, η οποία αντικαταστάθηκε στις 21 Απριλίου 1917 με την κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη.

               Στις 24 Μαΐου 1917 ο ύπατος αρμοστής των συμμάχων ο Γάλλος Ζοννάρ, έφτασε στην Ελλάδα. Με τελεσίγραφο προς τον Ζαΐμη απαίτησε την παραίτηση του βασιλιά Κωνσταντίνου . Το απόγευμα της ίδια μέρας έγινε Συμβούλιο του Στέμματος. Ο Ζαΐμης συμβούλευσε τον Κωνσταντίνο να παραιτηθεί υπέρ του δευτερότοκου γιου του Αλέξανδρου. Κάποιοι άλλοι τον συμβούλευσαν να αντισταθεί.  Ήταν  μάταιο. Τελικά ο Κωνσταντίνος αποδέχθηκε τη συμβουλή του Ζαΐμη και αποφάσισε να αποσυρθεί, αλλά χωρίς να παραιτηθεί από τα δικαιώματά του επί του θρόνου της Ελλάδας.

               Στις 11 Ιουνίου παραιτήθηκε και η κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη και η εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνηση δόθηκε στον Ελευθέριο Βενιζέλο, που τον είχαν φέρει οι σύμμαχοι από τις 7 του μηνός στην Πειραιά και παρέμενε φιλοξενούμενος στο γαλλικό καταδρομικό «Jurien de la Graviere». Ο Βενιζέλος περίμενε να έρθουν από τη Θεσσαλονίκη και οι άλλοι συνεργάτες του και τελικά η κυβέρνησή του ορκίσθηκε στις 13 Ιουνίου.

Στη βίλα «Ματζέστικ» στο Παρίσι, συζητήθηκαν λεπτομέρειες για την ελληνική απόβαση στη Σμύρνη

*Τα ελληνικά πολεμικά πλοία, εισέρχονται στο λιμάνι τη Σμύρνης.

 

 

*Οι αθέατες πλευρές 

της σύγχρονης Ιστορίας

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η απόβαση των ελληνικών στρατευμάτων στη Σμύρνη το Μάιο του 1919, υπήρξε ένα γεγονός μείζονος ιστορικής σημασίας, άσχετα με τη δυσμενή εξέλιξη του 1922, που σφραγίσθηκε με την ολέθρια για τον Ελληνισμό Μικρασιατική Καταστροφή. Η απόβαση εκείνη ήταν αποτέλεσμα απόφασης του Ανωτάτου Συμβουλίου της Αντάντ.

Τα γεγονότα είχαν αρχίσει να εξελίσσονται από τον Απρίλιο του 1919. Στις συνεδριάσεις του «Συμβουλίου των Τεσσάρων» το οποίο απάρτιζαν ο πρωθυπουργό της Βρετανίας Λόυδ Τζωρτζ, ο πρόεδρος των Η.Π.Α Γούντροου Ουίλσον, ο Γάλλος πρωθυπουργός Ζωρζ Κλεμανσώ και ο Ιταλός πρωθυπουργός Βιττόριο Ορλάντο, η Ιταλία συγκρούσθηκε με τους υπόλοιπους συμμάχους διεκδικώντας κυρίως εδάφη στη Ριέκα αλλά και στη Μικρά Ασία. Με ιταλικές δυνάμεις από την ιταλοκρατούμενη τότε Ρόδο, κατέλαβαν την περιοχή της Αττάλειας. Οι Ιταλοί επέμεναν με ανένδοτο τρόπο, επιδιώκοντας να επιτύχουν στις εδαφικές αξιώσεις τους. Οι Άγγλοι και οι Γάλλοι τάσσονταν υπέρ της παραχώρησης της Σμύρνης και των Κυδωνιών (Αϊβαλί) με ένα τμήμα της ενδοχώρας τους στην Ελλάδα. Σε κάποια φάση, οι Ιταλοί εγκατέλειψαν τις συνομιλίες. Αυτό οδήγησε τους Γάλλους και τους Άγγλους να καλέσουν το Βενιζέλο και να τον ρωτήσουν αν η Ελλάδα διέθετε τις αναγκαίες δυνάμεις για κατάληψη της Σμύρνης. Ο Βενιζέλος δεν δίστασε και απάντησε αμέσως καταφατικά.

               Ο Λόυδ Τζωρτζ στην συνεδρίαση της 6ης Μαΐου για να αποφύγει την επέκταση του ιταλικού στρατού στη Μικρά Ασία, που απειλούσε να βαδίσει ακόμα και προς την Σμύρνη, ύστερα από προσωπικές συνεννοήσεις με τον Ελευθέριο Βενιζέλο πρότεινε στους συμμάχους, την αποστολή ελληνικού σώματος στρατού για την κατοχή της Σμύρνης και την ειρήνευση στην περιοχή. Ο Βενιζέλος ήταν ανήσυχος. Η ελληνική δύναμη που είχε σταλεί στην Ουκρανία για να ενισχύσει τους Γάλλους να αντιμετωπίσουν τους μπολσεβίκους, έπρεπε να επιστρέψει στην Ελλάδα. Αυτό όμως σήμαινε ότι προέκυπτε για την Ελλάδα θέμα υποδοχής προσφύγων, που εκπατρίζονταν αναγκαστικά. Η παράταση των εκκρεμοτήτων αναθάρρυνε τα εξτρεμιστικά στοιχεία της Τουρκίας με αποτέλεσμα τον άμεσο κίνδυνο διωγμών του χριστιανικού πληθυσμού με τις αγριότητες που ήδη είχαν γνωρίσει οι Έλληνες τα χρόνια 1914-1919.

               Οι Ιταλοί, που κατάλαβαν το σφάλμα τους επανήλθαν στη Διάσκεψη αλλά ήταν αργά. Γιατί ακόμα και ο Αμερικανός πρόεδρος που αρχικά στήριζε τις Ιταλικές αξιώσεις, τελικά είχε συμφωνήσει για την ελληνική απόβαση στη Σμύρνη.

               Η κατάληψη της Σμύρνης ανατέθηκε στην 1^η Μεραρχία του Α’ Σώματος Στρατού  με διοικητή το συνταγματάρχη Πυροβολικού Νικόλαο Ζαφειρίου. Η διαταγή δόθηκε στις 8 Μαΐου 1919 και η αναχώρηση της Μεραρχίας από το λιμάνι των Ελευθερών της Καβάλας έγινε στις 13 Μαΐου. Τα ελληνικά πλοία άρχισαν να μπαίνουν το λιμάνι της Σμύρνης στις 15 Μαΐου το πρωί…

Σελίδα από τις καταπιέσεις των Βουλγάρων στους Μουσουλμάνους της Δυτικής Θράκης το 1913-1919

*Η αίθουσα συνεδριάσεων της Σοβράνιε (από το site LostBulgaria)

 

 

*Η αποκάλυψη μιας συνεδρίασης

της Βουλγαρικής Βουλής, που έγινε

«κεκλεισμένων των θυρών»

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Με άρθρο στη σελίδα αυτή, στις 27 Αυγούστου, αναφερθήκαμε με λεπτομέρειες στις επιστολές των Μουσουλμάνων βουλευτών της Βουλγαρικής Βουλής Σοβράνιε,  οι οποίοι ζητούσαν από το Συνέδριο Ειρήνης των Παρισίων το 1919 να απαλλάξει τους ομοδόξους τους, από την τυραννία των Βουλγάρων.

Υπενθυμίζουμε, ότι οι Μουσουλμάνοι βουλευτές της Βουλγαρίας, προερχόμενοι από τη Δυτική Θράκη, αντέδρασαν μεταφέροντας το πρόβλημά τους στην Ευρώπη με μια αποστολή επιστολής για το θέμα των άγριων διωγμών τους από τους Βουλγάρους, στον αρχηγό της Ελληνικής Στρατιωτικής Αποστολής στη Σόφια, συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Μαζαράκη. Επίσης ενημέρωσαν με επιστολή από τη Σόφια στις 31 Δεκεμβρίου 1918 και τον στρατηγό Φρανσαί Ντ’ Εσπεραί, αρχιστράτηγο των συμμαχικών στρατευμάτων της Ανατολής. Επόμενο βήμα τους ήταν να καταφύγουν στον πρωθυπουργό της Ελλάδας Ελευθέριο Βενιζέλο, βλέποντας ότι έχει σημαντική αποδοχή και συμπαράσταση από τους ηγέτες των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων, που συνεδρίαζαν στο Παρίσι μετά τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Την ιστορική επιστολή, υπέγραφαν οι βουλευτές Μεχμέτ Τζελάλ Μπέης, Ισμαήλ Χακκί, Καλίμ Νουρί, Τεβφήκ, Ετέμ Ρουχί, Σαφέτ, Χατσίμ και Κεμάλ.

Στη Γαλλική πρωτεύουσα επιχειρήθηκε από την πλευρά των Αμερικανών να διαστρεβλωθεί η ουσία του διαβήματος αυτού και να αποδοθούν ευθύνες στον Βενιζέλο, προκαλώντας την αντίδρασή του (Λεπτομέρειες για την υπόθεση αυτή μπορείτε να βρείτε στη θέση https://sitalkisking.blogspot.com/2023/08/1919_27.html).  Οι Αμερικανοί, υπονοούσαν ότι ο Βενιζέλος είχε κάνει χρήση… πλαστού εγγράφου για να επηρεάσει τη Συνδιάσκεψη των Παρισίων, σχετικά με τις διαθέσεις των Μουσουλμάνων της Δυτικής Θράκης, έναντι του ενδεχομένου να υπαχθούν υπό την ελληνική διοίκηση. Ότι δηλαδή επιθυμούσαν να ενταχθούν στην Ελλάδα. Κάτι που δεν ήταν ακριβές, σε ό,τι αφορούσε τον Έλληνα πρωθυπουργό.

Η προσπάθεια του βίαιου εκβουλγαρισμού της Δυτικής Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας το 1941, μέσα από διπλωματικά έγραφα

*Χίτλερ και Μπόρις, τα συνεταιράκια...

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η Βουλγαρία, κάθε φορά που η τύχη την έφερνε να κατέχει εδάφη της Θράκης και της Μακεδονίας, το πρώτο πράγμα που εφάρμοζε ήταν ο βίαιος εκβουλγαρισμός. Αυτό συνέβη και στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο το 1912, όταν οι Βούλγαροι νικώντας τους Τούρκους κατέλαβαν εδάφη της Δυτικής Θράκης. Το ίδιο συνέβη και το 1913 όταν η άδικη συνθήκη του Βουκουρεστίου επιδίκασε τη Δυτική Θράκη το 1913 στην ηττημένη Βουλγαρία. Τα ίδια ακριβώς συνέβησαν όταν το 1941 οι Χιτλερικοί παρέδωσαν εδάφη της Δυτικής Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας στη Βουλγαρία, χωρίς καν να είχε κηρυχθεί πόλεμος με την Ελλάδα, η οποία γονάτισε μετά την Ιταλική επίθεση και τη Γερμανική εισβολή.

Η ιστορία της τελευταίας ιστορικής φάσης του βίαιου εκβουλγαρισμού ελληνικών περιοχών αρχίζει ουσιαστικά την 1η Μαρτίου 1941, γιατί τότε η Βουλγαρία προσχώρησε στο Τριμερές Σύμφωνο του Άξονα που είχε σαν αποτέλεσμα να της παραχωρηθούν περιοχές από τις οποίες εκδιώχθηκαν οι Βούλγαροι κατακτητές  με τη Συνθήκη του Νεϊγύ το 1919.

Το 1941 οι Βούλγαροι με το «δώρο» που της έκαναν οι Γερμανοί, ικανοποιούσαν την πάγια πολιτική τους για έξοδο στο Αιγαίο. Ελλάδα και Βουλγαρία δεν βρίσκονταν μεταξύ τους σε εμπόλεμη κατάσταση, όταν έγινε η επίθεση των Γερμανών στην Ελλάδα. Η Ελλάδα είχε ήδη κατακτηθεί από Γερμανούς και Ιταλούς όταν η Βουλγαρία άρχισε να καταλαμβάνει τα ελληνικά εδάφη. Η ελληνική κυβέρνηση του Εμμανουήλ Τσουδερού κατέφυγε στο Κάιρο και αναγκάσθηκε πολύ γρήγορα να διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με τη Βουλγαρία στις 23 Απριλίου 1941 και στις 11 Ιουνίου 1941 να κηρύξει τυπικά τον πόλεμο εναντίον της γειτονικής χώρας.

Η εφημερίδα «Πρωία» των Αθηνών έγραφε χαρακτηριστικά στις 20 Απριλίου 1941 ότι σημειώνεται ζωηρή διπλωματική δραστηριότητα μεταξύ των κυβερνήσεων του Άξονα. Οι πληροφορίες που υπήρχαν ανέφεραν ότι συζητούν τον επικείμενο διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας και τις νέες διαρρυθμίσεις των συνόρων στην περιοχή του Δούναβη. Οι ίδιες πληροφορίες ανέφεραν ότι όταν τα ζητήματα των νέων συνόρων θα έχουν ρυθμιστεί, θα συγκληθεί σε κάποια γερμανική πόλη συνδιάσκεψη των ενδιαφερομένων χωρών. Στη συνδιάσκεψη αυτή θα ανακοινωθούν και οι τελικές αποφάσεις του Άξονα.

Στις 19 Απριλίου 1941, πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο καθοριστική συνάντηση του Αδόλφου Χίτλερ με τον Βούλγαρο βασιλιά Μπόρις.

Για τη Δυτική Θράκη: Αγγλογάλλοι κατά Αμερικανών, στο Συνέδριο της Ειρήνης στο Παρίσι, το 1919

*Παρίσι 1919. Οι ηγέτες των Μεγάλων Δυνάμεων στο Συνέδριο της Ειρήνης.

Από δεξιά ο πρόεδρος των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον, οι πρωθυπουργοί της Γαλλίας Ζωρζ Κλεμανσώ, της Βρετανίας Λόυδ Τζώρτζ και της Ιταλίας Βιτόριο Ορλάντο. 

 

 

*Πρακτικά κρίσιμης συνεδρίασης

*Ανένδοτοι οι Αμερικανοί

*Μας έσωσε ο όρος της ομοφωνίας

 

 Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Ήταν η τελευταία μέρα του Ιουλίου 1919. Τα ρολόγια όλων έδειχναν 3.30 μεσημέρι. Ο ήλιος έκαιγε. Οι Γάλλοι ετοιμάζονταν να φύγουν μαζικά για διακοπές, αλλά οι εργασίες του Συνεδρίου της Ειρήνης στην καρδιά της γαλλικής πρωτεύουσας συνεχίζονταν εντατικά. Οι Θράκες αγωνιούσαν για το μέλλον της πατρίδας τους. Η στάση όμως των μελών της αμερικανικής αντιπροσωπείας, είχε εκνευρίσει τους πάντες. Ο φιλοβουλγαρισμός τους από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον, έως τον τελευταίο αντιπρόσωπο ήταν έκδηλος και προκλητικός.

Εκείνη τη μέρα, 31 Ιουλίου, τίποτα δεν προμήνυε, ότι θα προέκυπτε έντονη διαφωνία για το μέλλον της Θράκης. Στη συνεδρίαση μετείχαν ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Ζωρζ Κλεμανσώ, από τη Βρετανία ο Άρθουρ Μπάλφουρ, από τις ΗΠΑ ο Χένρυ Ουάιτ και ο στρατηγός Φρανκ Λυόν Πολκ, από την Ιταλία ο υπουργός Εξωτερικών Τομάσο Τιττόνι και από την Ιαπωνία ο πρέσβης Κεϊσίρο Ματσούι, με τους αντίστοιχους γραμματείς. Επίσης μετείχαν ως εμπειρογνώμονες οι Tardieu, Laroche, Pichon, Coolidge κ.ά.

Ήδη είχε αποφασισθεί η απομάκρυνση του Βουλγαρικού στρατού από τη Δυτική Θράκη. Η «Ακρόπολις» την ίδια μέρα στην Αθήνα έγραφε ότι η ταξιαρχία του Ιππικού, που έδρευε στη Γκιουμουλτζίνα (Κομοτηνή) δύο τάγματα Πεζικού, το βαρύ Πυροβολικό και πολεμικό υλικό μεταφέρθηκαν στα υψώματα Ζεμανώτς στα παλαιά βουλγαρικά εδάφη. Στο Διδυμότειχο παρέμεναν αρκετές δυνάμεις του Βουλγαρικού στρατού με ανάλογο Πυροβολικό. Γάλλοι στρατιωτικοί παρακολουθούσαν την αποχώρηση του Βουλγαρικών δυνάμεων από τη Δυτική Θράκη.

Όταν άρχισε η συνεδρίαση, πρώτος κλήθηκε ο εμπειρογνώμονας Αντρέ Ταρντιέ ο οποίος ανέλυσε  την έκθεση της Κεντρικής Επιτροπής για εδαφικά ζητήματα σχετικά με τα σύνορα της Βουλγαρίας στα νότια της χώρας.

Κεντρικό σημείο των εξηγήσεων ήταν οι αποκλίνουσες απόψεις της αμερικανικής και της ιταλικής αντιπροσωπείας από τη μια πλευρά και της βρετανικής, γαλλικής και ιαπωνικής αντιπροσωπείας από την άλλη.