Σελίδα από τις καταπιέσεις των Βουλγάρων στους Μουσουλμάνους της Δυτικής Θράκης το 1913-1919

*Η αίθουσα συνεδριάσεων της Σοβράνιε (από το site LostBulgaria)

 

 

*Η αποκάλυψη μιας συνεδρίασης

της Βουλγαρικής Βουλής, που έγινε

«κεκλεισμένων των θυρών»

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Με άρθρο στη σελίδα αυτή, στις 27 Αυγούστου, αναφερθήκαμε με λεπτομέρειες στις επιστολές των Μουσουλμάνων βουλευτών της Βουλγαρικής Βουλής Σοβράνιε,  οι οποίοι ζητούσαν από το Συνέδριο Ειρήνης των Παρισίων το 1919 να απαλλάξει τους ομοδόξους τους, από την τυραννία των Βουλγάρων.

Υπενθυμίζουμε, ότι οι Μουσουλμάνοι βουλευτές της Βουλγαρίας, προερχόμενοι από τη Δυτική Θράκη, αντέδρασαν μεταφέροντας το πρόβλημά τους στην Ευρώπη με μια αποστολή επιστολής για το θέμα των άγριων διωγμών τους από τους Βουλγάρους, στον αρχηγό της Ελληνικής Στρατιωτικής Αποστολής στη Σόφια, συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Μαζαράκη. Επίσης ενημέρωσαν με επιστολή από τη Σόφια στις 31 Δεκεμβρίου 1918 και τον στρατηγό Φρανσαί Ντ’ Εσπεραί, αρχιστράτηγο των συμμαχικών στρατευμάτων της Ανατολής. Επόμενο βήμα τους ήταν να καταφύγουν στον πρωθυπουργό της Ελλάδας Ελευθέριο Βενιζέλο, βλέποντας ότι έχει σημαντική αποδοχή και συμπαράσταση από τους ηγέτες των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων, που συνεδρίαζαν στο Παρίσι μετά τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Την ιστορική επιστολή, υπέγραφαν οι βουλευτές Μεχμέτ Τζελάλ Μπέης, Ισμαήλ Χακκί, Καλίμ Νουρί, Τεβφήκ, Ετέμ Ρουχί, Σαφέτ, Χατσίμ και Κεμάλ.

Στη Γαλλική πρωτεύουσα επιχειρήθηκε από την πλευρά των Αμερικανών να διαστρεβλωθεί η ουσία του διαβήματος αυτού και να αποδοθούν ευθύνες στον Βενιζέλο, προκαλώντας την αντίδρασή του (Λεπτομέρειες για την υπόθεση αυτή μπορείτε να βρείτε στη θέση https://sitalkisking.blogspot.com/2023/08/1919_27.html).  Οι Αμερικανοί, υπονοούσαν ότι ο Βενιζέλος είχε κάνει χρήση… πλαστού εγγράφου για να επηρεάσει τη Συνδιάσκεψη των Παρισίων, σχετικά με τις διαθέσεις των Μουσουλμάνων της Δυτικής Θράκης, έναντι του ενδεχομένου να υπαχθούν υπό την ελληνική διοίκηση. Ότι δηλαδή επιθυμούσαν να ενταχθούν στην Ελλάδα. Κάτι που δεν ήταν ακριβές, σε ό,τι αφορούσε τον Έλληνα πρωθυπουργό.

*Η αποκάλυψη του Γεώργιου Δεσποτόπουλου στην εφημερίδα "Πατρίς" 

Η συζήτηση στη Βουλγαρική Βουλή «κεκλεισμένων των  θυρών»

 

       Η ιστορία του διαβήματος αυτού, είχε ξεκινήσει νωρίτερα από τη Σόφια.

               Δεκαέξι Μουσουλμάνοι βουλευτές της Βουλγαρικής Βουλής Σοβράνιε, είχαν καταθέσει αρχικά επερώτηση για τα όργια βίας τα οποία είχαν διαπραχθεί από το Βουλγαρικό στρατό στη Μακεδονία και τη Θράκη από το 1913 έως το 1918 εναντίον των πληθυσμών που δεν είχαν βουλγαρική καταγωγή. Δεν φάνηκε να ιδρώνει το αυτί της Βουλγαρικής κυβέρνησης…

               Ο Μουσουλμάνος βουλευτής της Γκιουμουλτζίνας, ο Αχμέτ Τζελάλ Μπέης, επανήλθε και κατέθεσε νέα επερώτηση. Ο πρόεδρος της Βουλής ζήτησε αμέσως να συζητηθεί μεν σύντομα η επερώτηση, αλλά «κεκλεισμένων των θυρών»! Πράγμα που έγινε.

               Ένας Έλληνας δημοσιογράφος της εφημερίδας «Πατρίς» των Αθηνών, ανταποκριτής στη Σόφια,  ο Γεώργιος Δεσποτόπουλος, κατόρθωσε, άγνωστο με ποιο τρόπο, να προμηθευτεί αντίγραφο της επερώτησης του Τζελάλ Μπέη, που είχε πάρει αριθμό κατάθεσης 32, καθώς και τα πρακτικά της συζήτησης, που τα δημοσίευσε στην εφημερίδα του στις 18 Μαρτίου 1919.

Στην πραγματικότητα, όπως είχε γράψει ο Δεσποτόπουλος, η επερώτηση αυτή ήταν ένας κατάλογος εγκλημάτων, φόνων, ληστειών και αρπαγών, που είχαν διαπράξει οι Βουλγαρικές στρατιωτικές αρχές εναντίον των μη Βουλγαρικών πληθυσμών της Μακεδονίας και της Θράκης.

               Χαρακτηριστικά στη 12^η παράγραφο της επερώτησης αναφέρονταν επακριβώς ότι οι μη Βουλγαρικοί πληθυσμοί των νομών Δράμας και Σερρών αναγκάζονταν να τρέφονται με φλούδες δέντρων, αφού η Βουλγαρική κυβέρνηση είχε επιτάξει το μεγαλύτερο μέρος της γεωργικής εσοδείας, χωρίς μάλιστα να πληρώσει ούτε ένα στοτίνι (σ.σ. υποδιαίρεση του λέβα) για αποζημίωση!!! Πλείστοι θάνατοι από πείνα είχαν επιβεβαιωθεί!!!

               Στην 22^η παράγραφο κατηγορείτο η Βουλγαρική κυβέρνηση ότι διέταξε να γκρεμίσουν σπίτια που δεν ανήκαν σε Βούλγαρους, στις περιοχές Ξάνθης, Δεδέαγατς και Καβάλας.

               Μεθοδικός ο Τζελάλ Μπέης, είχε κατορθώσει να συγκεντρώσει αντίγραφα διαταγών των στρατιωτικών αρχών, ακόμα και τους αριθμούς των πρωτοκόλλων τους, παρά την μυστικοπάθεια των Βουλγάρων μεράρχων.

 

Τα φρικτά τμήματα «των εκτελέσεων»

 

               Ο επίλογος της επερώτησης του Τζελάλ Μπέη ήταν συγκλονιστικός. Αποκάλυπτε ότι σε κάθε μονάδα στρατού στη Μακεδονία και τη Θράκη υπήρχε και ένα ειδικό τμήμα ονομαζόμενο «των εκτελέσεων». Δεν ήταν μάχιμη μονάδα. Αυτά τα ειδικά τμήματα τα στελέχωναν γνωστοί κομιτατζήδες. Σκοπός τους ήταν οι φόνοι, οι ληστείες και οι εξοντώσεις, που υπεδείκνυαν συνήθως οι μεραρχίες.

               Στην κλειστή συζήτηση που έγινε στη Σοβράνιε, απαντώντας ο υπουργός Εσωτερικών Πεσσέφ, είπε ότι με την επερώτηση αυτή κατηγορούνται  ολόκληρος ο Βουλγαρικός στρατός και ανώτατοι αξιωματικοί του για φρικώδη εγκλήματα, γεγονός που σημαίνει ότι οι αρμόδιοι υπουργοί πρέπει να διατάξουν διερεύνηση για να εξακριβωθεί αν  αληθεύουν αυτές οι κατηγορίες.

               Ο Τζελάλ Μπέης τον διέκοψε λέγοντας ότι είναι περιττή η εξακρίβωση αφού ο ίδιος είχε καταθέσει αυτούσιες ή και αντίγραφα των διαταγών, ενώ όλες οι Μουσουλμανικές κοινότητες έχουν αντίγραφα αυτών των διαταγών.

               Ο Πεσσέφ επέμενε ότι δεν είναι δυνατόν να κατηγορείται ολόκληρος ο Βουλγαρικός στρατός για παρόμοια κακουργήματα.

               Ο Τζελάλ Μπέης ζητούσε πλήρεις εξηγήσεις από την κυβέρνηση της Σόφιας, για όσα φοβερά  είχαν καταγγελθεί.

               Στη συζήτηση παρενέβη ο Βούλγαρος βουλευτής Τοσκώφ και απείλησε τον Τζελάλ Μπέη με ανάρμοστες εκφράσεις.  Δημιουργήθηκε ένταση στην αίθουσα και οχλαγωγία.

               Ο πρόεδρος μη μπορώντας να επιβάλει την τάξη αναγκάσθηκε να διακόψει τη συνεδρίαση.

               Έτσι, μπροστά στη φίμωση που επιχειρούσε η βουλγαρική κυβέρνηση, οι Μουσουλμάνοι βουλευτές, κατέφυγαν στον συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Μαζαράκη και στη συνέχεια στο Γάλλο στρατηγό Φρανσαί Ντ’ Εσπεραί και στον Έλληνα πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο.

               Η Ευρώπη το 1919, μετά τον ολέθριο Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο επιχειρούσε να εισέλθει στην κανονικότητα. Τα επιμέρους προβλήματα που παρουσίαζαν οι ευρωπαϊκές χώρες, μονοπώλησαν τις συζητήσεις των επιτροπών στο Συνέδριο της Ειρήνης στο Παρίσι. Η Ελλάδα έφυγε από εκεί με σημαντικά κέρδη, αλλά η χαρά δεν κράτησε πολύ. Το μοιραίο έτος 1922 ήταν πολύ κοντά.

 

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

ΠΗΓΕΣ

*Αρχείο εφημερίδας «Πατρίς» Αθηνών, 1919