Οι σκληρές εντολές του Τσόρτσιλ στον Σκόμπι στην Αθήνα, κατά τα Δεκεμβριανά του 1944

*Δεκεμβριανά: Επέμβαση των Άγγλων στα γραφεία του ΕΑΜ στην οδό Κοραή

 

 

*Εικόνα από τα

Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ

 

 

  

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Τα Δεκεμβριανά του 1944, είναι μια από τις χειρότερες στιγμές της Ελλάδας, που βάφτηκε με αίμα και στήριξε τον κατοπινό διχασμό, ο οποίος εξελίχθηκε στην γνωστή σύρραξη των ετών 1946-1949. Χαρακτηρίστηκαν εκείνα τα τραγικά γεγονότα, ως το ανεξήγητο λάθος με τεράστιο κόστος. Επιχειρήθηκαν ερμηνείες, άλλοτε ρεαλιστικές και άλλοτε συνομωσιολογικές, γράφτηκαν βιβλία και δεκάδες ερωτηματικά δεν πήραν απάντηση ποτέ… Αντ’ αυτών, παρέμεινε στην ελληνική κοινωνία ένα χάσμα, που γέμισε αίμα και δεν γεφυρώθηκε ποτέ.

               Τα γεγονότα εκείνων των ημερών είναι λίγο πολύ γνωστά. Η μεγάλη σύγκρουση ήταν μεταξύ του ΚΚΕ, που θέλησε αμέσως μετά την απελευθέρωση από τους Ναζί, βασισμένο στον ΕΛΑΣ, που αριθμούσε δύναμη 50.000 ανδρών, να επιβληθεί καταλαμβάνοντας ουσιαστικά την εξουσία. Ο αστικός κόσμος, δηλαδή η λεγόμενη Δεξιά, ήταν πρακτικά εκμηδενισμένη.

               Την λύση έδωσε ο Τσώρτσιλ, που γνωρίζοντας τις αποφάσεις της συνδιάσκεψης της Γιάλτας αλλά του Πότσνταμ, θεώρησε ως δικαίωμά του να ελέγχει την Ελλάδα, κυρίως χωρίς η Αριστερά να αποτελεί κώλυμα στις επιδιώξεις του. Δηλαδή επεδίωκε να υπάρξει μετά την Κατοχή μια Ελλάδα αστική, αντικομμουνιστική και δυτικόφιλη. Και αυτήν την Ελλάδα, την εξασφάλιζαν οι παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις με τον βασιλιά Γεώργιο Β΄ και όχι το ΚΚΕ με την ριζοσπαστικοποίηση και τις ανατρεπτικές ιδέες. Μόνο που το ΚΚΕ, αγνοούσε βασικά τα όσα συμφώνησε ο Στάλιν με τους Δυτικούς συμμάχους, όταν μοιράστηκε ο κόσμος σε ζώνες επιρροής και η Ελλάδα βρέθηκε στη ζωή επιρροής των Δυτικών.

               Τα αιματηρά Δεκεμβριανά άρχισαν στις 3 Δεκεμβρίου του 1944, με πυροβολισμούς των αστυνομικών δυνάμεων μπροστά στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη ενάντια στη διαδήλωση του ΕΑΜ, που είχε οργανωθεί ως δυναμική απάντηση στο τελεσίγραφο της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου την 1η Δεκεμβρίου 1944 για τον αφοπλισμό όλων των ενόπλων ομάδων της Αριστεράς.

Η Αδριανούπολη της Ιστορίας και του ακμαίου Ελληνισμού

  

*Η Αδριανούπολη

           Τον Ιούλιο του 2022 το δραστήριο Κέντρο Μικρασιατικού Πολιτισμού, παρουσίασε την έκδοση ενός τόμου 610 σελίδων με τίτλο «1922-2022, 100 Χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή- Ο τραγικός ξεριζωμός των Χριστιανικών Πληθυσμών της Ανατολής- Οι διαδρομές σωτηρίας προς την Ελλάδα».

             Ο τόμος αυτός αποτελεί συλλογική έκδοση 50 συγγραφέων  για 47 πόλεις της καθ’ ημάς Ανατολής, που είχαν αποτελέσει εστίες πολιτισμού και παιδείας, κέντρα ανάπτυξης και εμπορίου, σημεία ανεξίτηλα του διάσπαρτου Ελληνισμού. Την ευθύνη για τη σημαντική αυτή έκδοση είχε ο πρόεδρος του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. Λουκάς Χριστοδούλου.

Για όσους θέλουν να διαβάσουν ηλεκτρονικά ολόκληρο το βιβλίο, έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ, στις εκδόσεις του (https://kemipo-neaionia.gr/.../XERIZOMOS_1922_2022_KEMIPO...).

Είχα την τιμή να συμμετάσχω στην έκδοση αυτή με ένα κείμενό μου για την μητρόπολη του Θρακικού Ελληνισμού, την ιστορική Αδριανούπολη.

Στον σημαντικό αυτό τόμο, γίνεται αναφορά και σε άλλες τρείς πόλεις της Ανατολικής Θράκης. Του Καραγάτς (συγγραφείς Δημήτριος Κιηγμάς και Γεώργιος Ρυζιώτης) της Ραιδεστού (συγγραφέας Φάνης Μαλκίδης) και των Σαράντα Εκκλησιών (συγγραφέας Ελευθέριος Χατζόπουλος).

Αναδημοσιεύω σήμερα το κείμενο αυτό για την Αδριανούπολη, για τους συμπατριώτες μου Θράκες, που δεν είχαν την ευκαιρία να αποκτήσουν τον πολύτιμο τόμο του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. 

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

*Ο σημαντικός τόμος του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ.

 

Η ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΗ

Η Αδριανούπολη, ήταν πάντα, η μητρόπολη του Θρακικού Ελληνισμού, αρχόντισσα, πανέμορφη και ιστορική. Η σπουδαιότερη πόλη της Θράκης από το πανάρχαια χρόνια, έως τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα. Πολυεθνική και φυσικά πολυπολιτισμική στη σύνθεσή της, με κυρίαρχο πάντα και άκρως ακμαίο και δυναμικό, το Ελληνικό στοιχείο, πλούσια στο εμπόριο, προχωρημένη στα γράμματα, πρωτοπόρα στον πολιτισμό.

Στην πόλη αυτή, στις 14 Σεπτεμβρίου 1829, μετά από τον νικηφόρο πόλεμο των Ρώσων εναντίον των Τούρκων, υπεγράφη η ομώνυμη συνθήκη, με το άρθρο 10 της οποίας, η Τουρκία αποδέχθηκε χωρίς όρους όλες τις διατάξεις της συνθήκης του Λονδίνου, που αποτέλεσαν την αφετηρία της αναγνώρισης της Ελλάδας, ως ανεξάρτητου κράτους, μετά την νικηφόρα Επανάσταση του 1821.

Μικρό Βογιαλίκιο: Εκούσια Μετανάστευση, σε κλίμα βουλγαρικής τρομοκρατίας

*Η μετανάστευση από τα Βογιαλίκια, με τα βοϊδάμαξες.

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Διώχνεις με μάνα διώχνεις με

στ’ αλήθεια θα πααίνω.

Αχ, με τα πουλάκια θα διαβώ

κι μι τα χελιδόνια.

Αχ και τα πουλιά θα νέρχουνται

κι εγώ πάντα θα λείπω.

(Δημοτικό τραγούδι της Ανατολικής Ρωμυλίας)

 

 

Ο ξεριζωμός του Ελληνισμού της Ανατολικής Ρωμυλίας, που άρχισε από το 1880 με τη βίαιη προσάρτησή της στο νεότευκτο Βουλγαρικό κράτος και συνεχίσθηκε έως το πρώτο τέταρτο και πλέον του 20^ου αιώνα, είναι ένα ανομολόγητο δράμα μιας εθνοκάθαρσης, η οποία δεν δικαιώθηκε ποτέ.

Χωριά και πόλεις εγκαταλείφθηκαν άλλοτε με βία και άλλοτε εθελοντικά, βάσει διακρατικών συμφωνιών. Σε καμιά περίπτωση όμως ο εκπατρισμός των Ελλήνων αυτής της μαρτυρικής περιοχές, δεν έγινε ομαλά, εξαιτίας του ρεβανσισμού των Βουλγάρων. Όλες οι οικογένειες έχουν να αφηγηθούν για τις βάρβαρες συνθήκες του εκπατρισμού των Ελλήνων από εκεί.  Το ίδιο και όλα τα χωριά.

Η τελευταία Συνθήκη υπογράφηκε στο προάστιο του Παρισιού  Νεϊγύ στις 27 Νοεμβρίου 1919 και είχε ως σκοπό εκτός από την παραχώρηση της Δυτικής Θράκης στους συμμάχους της Αντάντ και την επίλυση των προβλημάτων που δημιουργούνταν από τη μετανάστευση των πληθυσμών, δεδομένου ότι έπρεπε οι Βούλγαροι έποικοι να επιστρέψουν στη Βουλγαρία. Μεταξύ Βουλγαρίας και Ελλάδας υπογράφτηκε ειδική συνθήκη η οποία προέβλεπε την εθελούσια ανταλλαγή των πληθυσμών. Αργότερα στις 18 Δεκεμβρίου 1920 συστάθηκε και Μικτή Επιτροπή Ελληνοβουλγαρικής Μετανάστευσης, η διάρκεια της οποίας ορίσθηκε στα 10 χρόνια. Tα δύο μέλη της Μικτής Επιτροπής, διόρισε η Κοινωνία των Εθνών. Η Μικτή Επιτροπή εκπόνησε κανόνες και σχέδιο πληρωμής αποζημιώσεων στους μεταναστεύοντες. Αυτοί οι κανόνες προσδιόριζαν τις λεπτομέρειες της μετανάστευσης και καθόριζαν την περιουσία που θα έπαιρναν μαζί τους, όσοι μετανάστευαν ή θα γίνονταν εκκαθάριση των περιουσιακών στοιχείων που θα εγκαταλείπονταν. Το σχέδιο πληρωμής καθόριζε τους όρους πληρωμής των μεταναστών και τον διακανονισμό μεταφοράς πόρων από τη μία χώρα στην άλλη. Ορίσθηκε οι μετανάστες να παίρνουν σε μετρητά το 10% της αξίας της ακίνητης περιουσίας από τη χώρα προέλευσης και το υπόλοιπο 90% σε ομολογίες (γραμμάτια) από τη χώρα υποδοχής. Παρόλο που η Συνθήκη του Νεϊγύ για την αμοιβαία, εθελοντική μετανάστευση των μειονοτήτων της Ελλάδος και της Βουλγαρία υπογράφηκε τον Νοέμβριο του 1919, η ουσιαστική εφαρμογή της άρχισε στα τέλη του 1922.  Σε εκτέλεση της Σύμβασης αυτής, ψηφίσθηκε ο νόμος 2680/1922 και από 6 Μαρτίου 1922 σχετικός Κανονισμός, που κυρώθηκε με στις 18 Ιουνίου 1922 με Βασιλικό Διάταγμα. Αυτές οι πράξεις ψηφίσθηκαν ταυτόχρονα και στη Βουλγαρία. Με βάση την προαναφερθείσα σύμβαση, περίπου 50.000 Έλληνες μετανάστευσαν από τη Βουλγαρία στην Ελλάδα και 90.000 Βούλγαροι από την Ελλάδα στη Βουλγαρία. Κατά δε τις επίσημες στατιστικές παρέμειναν στην Ελλάδα 41.017 σλαβόφωνοι που δεν επιθυμούσαν να μεταναστεύσουν.

Στην Ανατολική Ρωμυλία το 1885, οι ελληνικής καταγωγής κάτοικοι ανέρχονταν σε 300.000. Οι Έλληνες κατοικούσαν σε συμπαγείς πληθυσμούς σε περίπου 80 πόλεις και χωριά ως τα χρόνια της ανταλλαγής πληθυσμών, οπότε και εφαρμόστηκε η σχετική διάταξη της συνθήκης του Νεϊγύ μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας για εθελούσια ανταλλαγή πληθυσμών. Η ανταλλαγή αυτή, δεν έγινε με τις καλύτερες των συνθηκών για το ελληνικό στοιχείο.

Οι μαύρες μέρες της κατοχής του 1942, στο νομό Έβρου

*Τα δύο διακεκριμένα θύματα δολοφονιών στο νόμο Έβρου το 1942. 

Αριστερά ο νομάρχης  Ιωάννης Φραγκούλης, δεξιά ο δήμαρχος Σουφλίου Πασχάλης Νάνος. 

*Στοιχεία από τα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

 

               Η ζωή στο νομό Έβρου κατά τη διάρκεια της Κατοχής, όπως και σε όλη την κατεχόμενη Ελλάδα, υπήρξε σκληρή και αδυσώπητη. Ο ακριτικός νομός, δεν παραδόθηκε από τους Χιτλερικούς κατακτητές στους Βουλγάρους, όπως συνέβη με τους νομούς Ξάνθης και Ροδόπης και τους νομούς της Ανατολικής Μακεδονίας.

               Ο νομός Έβρου παρέμεινε υπό τους Γερμανούς, που φυσικά είχαν τη στρατιωτική διοίκηση, αλλά η πολιτική διοίκηση, δηλαδή νομαρχία και δήμοι και κοινότητες, παρέμειναν σε ελληνικά χέρια. Η έδρα της νομαρχίας μεταφέρθηκε από την Αλεξανδρούπολη στο Διδυμότειχο. Η Αλεξανδρούπολη είχε παραχωρηθεί  στους Βουλγάρους. Οι κάτοικοι του νομού δεν δοκίμασαν μεγάλη πείνα, διότι η γεωργική παραγωγή σε σιτηρά και άλλα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα κάλυπταν τις ανάγκες του νομού και πολλές φορές γίνονταν και εξαγωγές σε άλλες περιοχές που πραγματικά υπέφεραν. Υπήρχαν μόνο ελλείψεις προϊόντων που δεν παράγονταν επιτοπίως. Π.χ. δεν υπήρχε ζάχαρη ή ελαιόλαδο, αλλά οι «γιαχανάδες» τα σησαμελαιοτριβεία παρήγαν άφθονο σησαμέλαιο ή σπορέλαιο από τους ηλίανθους.

               Στα Αμερικανικά Εθνικά Αρχεία, έχουν διασωθεί έγγραφες αναφορές με πληροφορίες από την κατεχόμενη Ελλάδα, σταλμένες από την Ελληνική Υπηρεσία Πληροφοριών, που είχε συστήσει στο Κάιρο η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση. Τις αναφορές αυτές συνήθως υπέγραφαν οι πλοίαρχοι του Πολεμικού Ναυτικού Ν. Τσαγκάρης και Ε. Κορτέσης.

               Με βάση αυτές τις αναφορές και άλλες εγχώριες πηγές, μπορούμε σήμερα να ανασυστήσουμε κατά ένα μέρος την ατμόσφαιρα εκείνων των ημερών και ειδικά του έτους 1942, όταν άρχισε να γεννιέται η αντίδραση κατά την Γερμανών, αλλά και άλλες ενέργειες, που τρομοκράτησαν τον πληθυσμό.

*Από τα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ

Η τύχη της Θράκης, της Μακεδονίας, των Δωδεκανήσων και της Βόρ. Ηπείρου, στη διάσκεψη του Πότσνταμ, το 1945

*Ο δερματόδετος τόμος με τις οδηγίες για την αμερικανική κυβέρνηση, το 1945

 Aνέκδοτα στοιχεία για τις διαθέσεις 

των Μεγάλων Δυνάμεων, το 1945, 

όταν μοίραζαν τον κόσμο

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η διάσκεψη του Πότσνταμ, είναι αυτή που μοίρασε εμπράκτως την Ευρώπη, αμέσως μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και λίγους μήνες μετά τη διάσκεψη της Γιάλτας, που είχε αρχικά μοιράζει τον κόσμο βάσει ποσοστών επιρροής, όπως τα είχε γράψει σε μια χαρτοπετσέτα ο Ουίνστον Τσώρτσιλ. Η Διάσκεψη του Πότσνταμ, προαστίου του Βερολίνου, πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά την παράδοση άνευ όρων της Χιτλερικής Γερμανίας. Οι εργασίες της διήρκεσαν από τις 17 Ιουλίου έως τις 2 Αυγούστου 1945. Η διάσκεψη της Γιάλτας είχε προηγηθεί  και πραγματοποιήθηκε από τις 4 έως τις 11 Φεβρουαρίου 1945 στην Κριμαία.

              Στη διάσκεψη του Πότσνταμ αποφασίσθηκε μεταξύ άλλων να αποκατασταθούν όλες οι εδαφικές προσαρτήσεις που έκαναν οι Γερμανοί, κατά τη διάρκειας της Κατοχής,  στις χώρες στις οποίες ανήκαν. Καθορίσθηκαν τα ανατολικά σύνορα της Γερμανίας με την Πολωνία. Συμφωνήθηκε κυρίως η άσκηση δίωξης κατά των εγκληματιών πολέμου, ανοίγοντας το δρόμο για τη μεγάλη Δίκη της Νυρεμβέργης. Αποφασίσθηκε ακόμα η αποναζιστικοποίηση και ο εκδημοκρατισμός της Γερμανίας και η απαγόρευση παραγωγής οπλικών συστημάτων. Η διάσκεψη του Πότσνταμ ουσιαστικά προσδιόρισε τον μεταπολεμικό χάρτη της Ευρώπης.

Τότε στη σοβιετική σφαίρα επιρροής πέρασαν οριστικά η Πολωνία, η Ρουμανία, η Ουγγαρία, η Τσεχοσλοβακία, η Βουλγαρία, η Αλβανία, η Ομοσπονδιακή Γιουγκοσλαβία και το τμήμα της Γερμανίας που είχε καταληφθεί από την ΕΣΣΔ, δηλαδή αυτό το γερμανικό κομμάτι, που ήταν γνωστό κάποτε ως Ανατολική Γερμανία. Όλα βάσει του διαμοιρασμού του κόσμου, που είχε σχεδιαστεί σε μια χαρτοπετσέτα στη Διάσκεψη της Γιάλτας. Στην διάσκεψη του Πότσνταμ αποφασίσθηκε να κάνει το επόμενο επιθετικό βήμα η Ρωσία πολεμώντας την Ιαπωνία, η οποία, η οποία συνέχιζε τον πόλεμο στην Ασία. Τελικά πρόλαβαν οι Αμερικανοί και έριξαν την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.

Καραμανλής, Μπίτσιος, Φορντ και Κίσινγκερ, συνομιλούν σε ένα κήπο στο Ελσίνκι το 1975

*Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζέραλντ Φορντ και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Χένρι Κίσινγκερ και ο Δημήτρης Μπίτσιος συνομιλούν στην πρεσβευτική κατοικία στον Ελσίνκι κατά τη διάρκεια των εργασιών της Διάσκεψης του Ελσίνκι, το καλοκαίρι του 1975. (Φωτ. ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ).

 

 

Μια ανέκδοτη αποκαλυπτική συνομιλία,

όπως ανασύρθηκε από

τα αμερικανικά Εθνικά Αρχεία

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

            Το καλοκαίρι του 1975 η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή αντιμετώπιζε τεράστια προβλήματα εξαιτίας της τουρκικής αδιαλλαξίας. Η Κύπρος είχε υποστεί την τουρκική κατοχή και η Ελλάδα προσπαθούσε να εξομαλύνει με διπλωματικούς τρόπους την κατάσταση.

Μια μείζων επιτυχία της Ελλάδας, ήταν ότι τέθηκε σε ισχύ, στις 5 Φεβρουαρίου 1975, εμπάργκο όπλων έναντι της Τουρκίας. Ήταν κατ’ αρχήν μια άκρως σημαντική απόφαση. Η τουρκική κυβέρνηση αντέδρασε  άμεσα και αποφάσισε να αναστείλει τη λειτουργία των αμερικανικών βάσεων στην Τουρκία. Οι εγκαταστάσεις αυτές ήταν κρίσιμες λόγω των εντάσεων του Ψυχρού Πολέμου, ενώ παράλληλα διεφύλασσαν τα αμερικανικά  συμφέροντα στη Μέση Ανατολή, η οποία τελούσε εν βρασμώ λόγω του Παλαιστινιακού. Υπενθυμίζεται ότι από τον Αύγουστο του 1974, η ελληνική κυβέρνηση είχε αποσύρει την Ελλάδα από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, διαμαρτυρόμενη για την απραξία της Ατλαντικής Συμμαχίας και των Ηνωμένων Πολιτειών έναντι της επανάληψης της τουρκικής προέλασης στην Κύπρο, τον γνωστό Αττίλα ΙΙ. Η επιβολή του εμπάργκο δημιουργούσε συνθήκες δυσλειτουργίας στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.

Το εμπάργκο όπλων όμως είχε αρχίσει να χαλαρώνει τελικά από τις 2 Οκτωβρίου 1975 όταν επετράπη στην Τουρκία από το Κογκρέσο η αγορά όπλων με πληρωμή σε συνάλλαγμα.

Όλο αυτό το διάστημα ήταν εντυπωσιακή και η κινητοποίηση των ομογενών στις ΗΠΑ , γεγονός που ενόχλησε πολύ τον Φορντ και τον Κίσινγκερ.

 

Η Διάσκεψη Ασφαλείας στο Ελσίνκι

 

Το καλοκαίρι του 1975, πραγματοποιήθηκε στη φιλανδική πρωτεύουσα η Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, με τη συμμετοχή των παγκόσμιων ηγετών. Ήταν εντυπωσιακή η συμμετοχή τόσων ηγετών στο Ελσίνκι. Ταυτόχρονα ήταν και μια ευκαιρία για τους ηγέτες των μικρότερων κρατών, να συζητήσουν τα προβλήματα των χωρών τους και να επιδιώξουν επιμέρους λύσεις.

            Μια τέτοια σημαντική συνομιλία εκτός προγράμματος έγινε στις 30 Ιουλίου 1975, στην 1 το μεσημέρι στον κήπο της πρεσβευτικής κατοικίας του Αμερικανού πρεσβευτή στο Ελσίνκι. Θα ακολουθούσε συνάντηση του προέδρου των ΗΠΑ με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό.

ΛΕΗΛΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΘΗΣΑΥΡΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΑΖΙ

*Από τα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ.

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, με τις τεράστιες απώλειες ανθρώπινων ζωών και τις πρωτοφανείς καταστροφές σε έργα υποδομής, με τα τραγικά ολοκαυτώματα και την απέραντη δυστυχία που σκόρπισε υπήρξε ολέθριος για την ανθρωπότητα. Μια πτυχή αυτού του ολέθρου ήταν και οι λεηλασίες και οι καταστροφές πολιτιστικών αγαθών. Η Ελλάδα, υπήρξε θύμα, όλων των μορφών ολέθρου που «πρόσφερε» στην ανθρωπότητα αυτός ο φοβερός πόλεμος. Ιδιαίτερα όμως δοκιμάστηκε σε ότι αφορά την κλοπή πολιτιστικών θησαυρών από τα μουσεία της και τους αρχαιολογικούς χώρους.

               Οι Γερμανοί ναζιστές εμφανίζονταν ως λάτρεις του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, αλλά δεν δίστασαν να αρπάξουν ό,τι μπορούσαν ως ανεξέλεγκτοι κατακτητές ή να καταστρέψουν.

               Στο άρθρο αυτό θα δώσουμε ορισμένα, αριθμητικά λίγα, περιστατικά τέτοια βάναυσης συμπεριφοράς, προς έργα τέχνης και μνημεία. Δεν πρόκειται για συνολική αποτίμηση της λεηλασίας αρχαίων ελληνικών  θησαυρών. Αυτό το έργο έγινε μετά τη λήξη του πολέμου από τις αρμόδιες υπηρεσίες και τον καθηγητή Σπύρο Μαρινάτο. Το σημερινό άρθρο αφορά ένα επιμέρους εύρημα, όπως διασώθηκε  στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ

               Πρόκειται για ένα τηλεγράφημα στις 14 Μαΐου 1943 από τις Ελληνικές Υπηρεσίες Πληροφοριών του Καΐρου προς την ελληνική πρεσβεία της Ουάσιγκτον που περιείχε τις ακόλουθες πληροφορίες για τη λεηλασία αρχαιοτήτων, έργων τέχνης κ.λπ. και την αντιμετώπιση των ιστορικών μνημείων, από τις αρχές των δυνάμεων του Άξονα στην Ελλάδα.

               Το Σεπτέμβριο του 1941 η Ιταλική διοίκηση των Κυκλάδων με ένα αντιτορπιλικό που προσορμίστηκε στη Δήλο μετέφερε τα πιο πολύτιμα εκθέματα του μουσείου. Η κυβέρνηση μαριονέτα ζήτησε εξηγήσεις από τους Ιταλούς, αλλά αυτοί απάντησαν ότι αυτές οι αρχαιότητες συγκεντρώθηκαν για τους σκοπούς της διασφάλισής τους.

Η Βουλγαρία περίμενε να επωφεληθεί από την αναθεώρηση της Συνθήκης των Σεβρών.

*Το ανέκδοτο έγγραφο του Αμερικανού πρέσβη στη Σόφια

 

 

*Οι Βουλγαρικές βλέψεις

για να μην γίνει ελληνικό

το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Η Συνθήκη των Σεβρών, υπήρξε ένα μεγάλο επίτευγμα της ελληνικής διπλωματίας, αλλά δεν επιβεβαίωσε καμιά από τις ελληνικές προσδοκίες που γέννησε. Και γέννησε πολλές, αφού στην Ελλάδα για προεκλογικούς λόγους διαφημίστηκε ότι δημιουργεί την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών, αλλά σε επίπεδο συμμάχων εγκαταλείφθηκε γρήγορα και η Ελλάδα, από τη δόξα βρέθηκε σε δύο χρόνια να μαζεύει τα κουρέλια της μεγάλης καταστροφής. Η Συνθήκη αυτή δεν επικυρώθηκε από κανένα συμμαχικό κοινοβούλιο ούτε καν από το Ελληνικό. Και από την επομένη της υπογραφής της άρχισαν να σκέφτονται την αναθεώρησή της.

Ένα από τα κράτη που κινήθηκαν για την αναθεώρησή της ήταν η Βουλγαρία, που μετά τη συνθήκη του Νεϊγύ, κατ’ εφαρμογή της Συνθήκης των Σεβρών, έχασε τη Δυτική Θράκη και τη έξοδό της στο Αιγαίο. Η Βουλγαρία δεν έπαψε να δραστηριοποιείται σε όλα τα διεθνή fora και κυρίως στο διπλωματικό τομέα, διεκδικώντας τη Δυτική Θράκη. Στις συνομιλίες που διεξήχθησαν στη Γένοβα το 1922 και στη Διάσκεψη της Λωζάνης κατά τα έτη 1922-1923, επεδίωξε την εδαφική της διέξοδο στο Αιγαίο και χρησιμοποιώντας διαστρεβλωτικά επιχειρήματα ζητούσε  την αναθεώρηση του άρθρου 48 της συνθήκης του Νεϊγύ.

Επίσης κατά τη διάσκεψη του Λονδίνου το 1921 (που σηματοδότησε και την αρχή της Μικρασιατικής Καταστροφής) η Βουλγαρία προσπάθησε να ξαναζεστάνει τις απαιτήσεις για τη Θράκη και την έξοδό της στο Αιγαίο. Ελπίζοντας πάντοτε στη βοήθεια του προέδρου των ΗΠΑ Γούντρoου Ουίλσον η δεύτερη θητεία το οποίου έληξε στις 4 Μαρτίου 1921.

Τις προσπάθειες της Βουλγαρίας να επιδιώκει ανακατάληψη της Δυτικής Θράκης και έξοδο προς τη «θερμή θάλασσα» του Αιγαίου μια επιστολή του Αμερικανού επιτετραμμένου στη Σόφια προς το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στις 2 Φεβρουαρίου 1921. Η επιστολή αυτή διασώζεται στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ.

Η Βουλγαρική επιχειρηματολογία στη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, για τη Θράκη, το 1919.

*Βούλγαροι στρατιώτες στην Αλεξανδρούπολη το 1918

 

*Ανέκδοτο έγγραφο

από τα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Η Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων το 1919, ήταν από τις σημαντικότερες της εποχής της, αφού έβαλε τα θεμέλια για τον μεταπολεμικό κόσμο, αν και στην πορεία τα πράγματα εξελίχθηκαν δυσάρεστα, αφού τη θύελλα του πολύνεκρου Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, διαδέχθηκε σχεδόν 20 χρόνια μετά, ο όλεθρος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο η Διάσκεψη εκείνη είχε ως αποτέλεσμα, με τις επιμέρους συνθήκες του Νεϊγύ και του Σαν Ρέμο, την απελευθέρωση της Δυτικής και της Ανατολικής Θράκης, το 1920.

Χαρακτηριστικό της Διάσκεψης Ειρήνης του 1919, ήταν, όπως παρατηρεί ο Σπύρος Μαρκεζίνης, ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον, προκάλεσε μεγάλες δυσχέρειες στις ελληνικές διεκδικήσεις «διότι σχολαστικώς αναζητών την άκραν δικαιοσύνην, εις την εφαρμογήν της αυτοδιαθέσεως κατέληγε ουχί σπανίως εις την άκραν αδικίαν».

Κατά τη συζήτηση μάλιστα του θέματος της Δυτικής Θράκης εμφανίζονταν η αμερικανική αντιπροσωπεία να συνηγορεί υπέρ των βουλγαρικών διεκδικήσεων. Και όταν συζητούσαν το θέμα της Ανατολικής Θράκης οι Αμερικανοί συνηγορούσαν υπέρ των  τουρκικών απόψεων. Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Ελευθέριος Βενιζέλος- κατά τον Μαρκεζίνη- είχε γίνει έξω φρενών και μίλησε με ασυνήθιστη δριμύτητα, με αποτέλεσμα να στείλει στον Έλληνα πρωθυπουργό ο Αμερικανός πρόεδρος επιστολή, επιχειρώντας να δικαιολογήσει τη στάση του.

Γενικά ο  Ουίλσον παρουσίασε πολλές φορές μια φιλοβουλγαρική στάση, που κατά την γνώμη αρκετών μελετητών, οφείλονταν σε συγγενική εξ αγχιστείας οικογενειακή σχέση με πρόσωπο από τη Βουλγαρία.

Λεηλασίες αρχαιοτήτων στη Θράκη κατά την Κατοχή

*Στο φάκελο αυτόν υπάρχουν οι αναφορές για καταστροφές και κλοπές αρχαιοτήτων 

 

 

*Αναφορές στο Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος που τον προκάλεσαν οι Γερμανοί Ναζιστές, προκάλεσε ποταμούς αιμάτων, σε χώρες και λαούς. Προκάλεσε ολοκαυτώματα. Προκάλεσε υλικές καταστροφές σε πόλεις και υποδομές κάθε είδους. Υπήρξε όμως και αιτία καταστροφής μνημείων του πολιτισμού και κλοπών από μουσεία των κατεχομένων χωρών. Κάτι που προκάλεσαν και οι άλλοι κατακτητές, οι φασίστες της Ιταλίας και οι ρεβανσιστές της Βουλγαρίας.

               Όταν τελείωσε ο ολέθριος εκείνος πόλεμος από την πλευρά των συμμάχων έγιναν προσπάθειες για να επαναπατρισθούν πολλοί αρχαιολογικοί θησαυροί στις χώρες προέλευσής τους. Σε πολλές περιπτώσεις η προσπάθεια των συμμάχων είχε επιτυχία. Δεν υπήρξε όμως απόλυτη επιτυχία στην προσπάθεια αυτή.

               Είναι γνωστό, ότι οι αρχαιολογικές υπηρεσίες της Ελλάδας (που υπήρξε θύμα μεγάλων κλοπών αρχαιοτήτων, από τους τρεις κατακτητές της) κατάρτισαν μετά την απελευθέρωση, κατάλογο με τις ζημιές και τις κλοπές που υπέστησαν οι αρχαιότητές της από τις τρεις δυνάμεις κατοχής. Το 1948 ο καθηγητής Σπύρος Μαρινάτος ανέλαβε την ειδική αποστολή να ταξιδέψει στην Ευρώπη για να εντοπίσει τις κλεμμένες αρχαιότητες και να τις επιστρέψει στην Ελλάδα, πράγμα που σε μεγάλο βαθμό το εκτέλεσε με επιτυχία.

Η Αργολίδα τίμησε τη Μνήμη του «Μαύρου Πάσχα» των Θρακών

*Ο κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης του Άργους, Παντελής Αθανασιάδης 

 

Απέραντη ήταν η τιμή που εκδηλώθηκε το πρωί της Κυριακής στο Άργος, από τους Θράκες της Αργολίδας, αλλά και φίλους και φίλες της Θράκης, που συγκεντρώθηκαν για να τιμήσουν τα θύματα του «Μαύρου Πάσχα» των Θρακών. Εφέτος η εκδήλωση ήταν η πρώτη μετά την περυσινή ψήφιση από τη Βουλή, στις 7 Ιουλίου 2022 (102 χρόνια από την απελευθέρωση της Θράκης) νομοσχεδίου του υπουργείου Εσωτερικών, με το οποίο καθιερώνεται η 6η Απριλίου ως Ημέρα Τιμής και Μνήμης του Θρακικού Ελληνισμού.

 Την εκδήλωση οργάνωσε ο δραστήριος  σύλλογος Θρακών Αργολίδας «Η Θράκη» με συνδιοργανωτή την Περιφέρεια Πελοποννήσου. Η εκδήλωση έγινε στην αίθουσα «Μέγας Αλέξανδρος» και παρέστησαν οι βουλευτές Αργολίδας Ιωάννης Αδριανός (ΝΔ) και Ανδρέας Πουλάς (ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ) ο πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Πελοποννήσου Ιωάννης Μαλτέζος (με ρίζες από τα Μάλγαρα Ανατολικής Θράκης) εκπρόσωποι του Δήμου Άργους και Θρακιώτες που κατοικούν στο νομό Αργολίδος και πολλοί φίλοι της Θράκης. Εκπροσωπήθηκαν επίσης οι Πόντιοι του νομού Αργολίδας.

Την  εκδήλωση άνοιξε ο αντιπρόεδρος του συλλόγου Θρακών Αργολίδας κ. Θ. Γαβρήλος, ο οποίος αναφέρθηκε στη σημασία της  εκδήλωσης και στα πάθη των Θρακών.

Ο πρόεδρος του συλλόγου Αριστείδης Θωμάς μίλησε για την γενοκτονία που υπέστησαν οι κάτοικοι της Θράκης και αναφέρθηκε στην ανάγκη να θεσπισθεί ενιαία Ημέρα Τιμής των Θυμάτων των Νεοτουρκικών διωγμών της καθ’ ημάς Ανατολής, για να μην υπάρχει η σημερινή διάσπαση.

Κεντρικός ομιλητής ήταν ο δημοσιογράφος Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης, ο οποίος αναφέρθηκε στα γεγονότα των κρίσιμων ετών 1914-1918. Ο ομιλητής τόνισε τα ακόλουθα:

«Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες, φίλες και φίλοι της Θράκης,

            Με απόφαση του Παγκοσμίου  Συνεδρίου Θρακών, το οποίο έγινε στο Διδυμότειχο στις 6 Ιουνίου 2006, η 6^η Απριλίου καθορίσθηκε να τιμάται η μνήμη των θυμάτων των γενοκτονικών διωγμών του Μαύρου Πάσχα των Θρακών από τους Θρακικούς θεσμικούς φορείς και τους συλλόγους. Εφέτος διοργανώνεται, για πρώτη φορά, η εκδήλωση για την επέτειο αυτή της Ημέρας Μνήμης και Τιμής του Θρακικού Ελληνισμού, από τότε που αναγνωρίστηκε επίσημα πέρυσι από την Ελληνική Βουλή. Είναι μια μεγάλη ημέρα περισυλλογής για μας τους Θρακιώτες.

Πώς δεν έγινε η Θράκη… Ρουθηνία (!) το 1919, στη Διάσκεψη της Ειρήνης!!!

*Ζωγραφικός πίνακας, για τη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, το 1919

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Είναι άγνωστο, είναι παράδοξο και μπορεί σε όσους δεν το γνωρίζουν να προκαλέσει και γέλια. Και όμως κατά τη διάρκεια των εργασιών της Διάσκεψης για τη Ειρήνη στο Παρίσι το 1919, σε μια επιτροπή, συζητήθηκε το ενδεχόμενο να γίνει η Θράκη… Ρουθηνία!!!

               Τ’ ειν’ τούτο πάλι; Θα ρωτούσε ο Έλληνας στον καφενέ, την ώρα που έπαιζε πρέφα ή τάβλι. Και θα προσπαθούσε να καταλάβει μέσα από σειρά δαιδαλωδών ιστορικών αναφορών και απίστευτων λεπτομερειών, τι είναι αυτή η Ρουθηνία, που κοντέψαμε να την μιμηθούμε, να την εφαρμόσουμε στη Θράκη επειδή του ήθελαν οι Μεγάλες Δυνάμεις και να μην δουν απελευθέρωση οι Θρακιώτες, που την περίμεναν επί 550 και πλέον χρόνια.

Η λέξη Ruthenian προέρχεται από το λατινικό Ruthenus, που την συναντάμε σε μεσαιωνικές πηγές για να περιγράψει τους Σλάβους κατοίκους της Ανατολικής Χριστιανικής Θρησκείας (Ορθόδοξους και Ελληναθολικούς) που ζούσαν στο μεγάλο δουκάτο της Λιθουανίας και, μετά το 1569, στην πολωνική- λιθουανική Κοινοπολιτεία. Ο όρος αυτός συνέχισε να χρησιμοποιείται, στη διάρκεια της πρώην Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας ως επίσημη ονομασία για τους Σλάβους που κατοικούσαν στις επαρχίες της Γαλικίας και της Μπουκοβίνας και στις βορειοανατολικές κομητείες της Ουγγαρίας. Κατοικούσαν βασικά σε εδάφη της πρώην Αυστριακής Αυτοκρατορίας της Γαλικίας  από το 1772 έως το 1918, εδάφη που αντιστοιχούν σε τμήματα της Δυτικής Ουκρανίας.

Κατοικούσαν όμως και σε περιοχές των Καρπαθίων. Η Υποκαρπάθια Ρωσία μάλιστα είχε αυτόνομο καθεστώς το οποίο εγκρίθηκε στη Διάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι με δύο διεθνείς συνθήκες του Σαιν Ζερμαίν το 1919 και του Τριανόν το 1920. Τελικά μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τον Ιούνιο του 1945 η Υποκαρπάθια Ρωσία παραχωρήθηκε από την Τσεχοσλοβακία στη Σοβιετική Ένωση και έγινε η Υπερκαρπαθική Περιφέρεια της Ουκρανικής Σοσιαλιστικής Σοβιετικής Δημοκρατίας. Ανάλογες απορροφήσεις Ρουθηνικών θυλάκων έγιναν από την Ουγγαρία, την Τσεχοσλοβακία και την Πολωνία.  Σήμερα καμιά χώρα δεν περιέχει μια ξεχωριστή διοικητική οντότητα, που ονομάζεται Ρουθηνία…

Οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ για τον Ελευθέριο Βενιζέλο, το 1919

*Ο Ελευθέριος Βενιζέλος (Φωτογραφία από τα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ)

 

 

*Ανέκδοτη εμπιστευτική έκθεση,

με σκληρούς χαρακτηρισμούς

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

               Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, είναι προσωπικότητα μεγάλου πολιτικού μεγέθους, που η φήμη του ξεπέρασε τα στενά όρια της Ελλάδας. Υπήρξε ο πολιτικός, που η παρουσία του στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας ταυτίσθηκε με την υλοποίηση του εθνικού οράματος της Μεγάλης Ιδέας. Υπήρξε ωστόσο αντιφατική προσωπικότητα. Ανέλαβε μεγάλα πολιτικά ρίσκα και επέδειξε μοναδική ικανότητα να συμβιβάζεται και να προσαρμόζεται στις συγκυρίες, ακόμα και όταν ήταν αντιφατικές και εναλλασσόμενες.

               Αγαπήθηκε παράφορα από τους οπαδούς του και μισήθηκε όσο κανένας από τους αντιπάλους του. Οι οπαδοί τον αποθέωναν. Οι αντίπαλοί του οργάνωσαν εναντίον  του και δολοφονικές απόπειρες.

               Το 1919, βρέθηκε στο απόγειο της πολιτικής του καριέρας στη Σύνοδο Ειρήνης του Παρισιού. Η Σύνοδος αυτή, οργανώθηκε από τις νικήτριες συμμαχικές δυνάμεις της Αντάντ και των ΗΠΑ στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, προκειμένου αφενός να συσταθεί ένας παγκόσμιος σύνδεσμος των εθνών, που θα πάρει την ονομασία Κοινωνία των Εθνών και αφετέρου να τεθούν υπό διαπραγμάτευση οι συνθήκες ειρήνης μεταξύ των συμμάχων και των ηττημένων Κεντρικών Αυτοκρατοριών.

               Μεταξύ των αποτελεσμάτων αυτής της Συνόδου ήταν και η Συνθήκη των Σεβρών που υπογράφηκε στις 28 Ιουλίου 1920 (παλαιό ημερολόγιο). Επρόκειτο για μία από τις επιμέρους συνθήκες ειρήνης, που υπογράφηκε ανάμεσα στους νικητές του Α΄ Παγκοσμίου και την ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία, στην πόλη Σέβρ της Γαλλίας. Στη συνθήκη αυτή οριστικοποιούνταν ο διαμοιρασμός των εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και η απόδοση στην Ελλάδα των εδαφών, που διεκδικούσε ιστορικά. Η Συνθήκη των Σεβρών πρόβλεπε κυρίως την απόδοση του μεγαλύτερου μέρους της Ανατολικής Θράκης και της ευρύτερης περιοχής της Σμύρνης στην Ελλάδα.

ΘΡΑΚΙΚΑ: Θησαυροφυλάκιο γνώσης και ιστορίας

*Από την παρουσίαση του νέου τόμου των Θρακικών στη Μέγαρο Μουσικής

                                                                                                                    

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Τα «Θρακικά» η γνωστή επιστημονική έκδοση του Θρακικού Κέντρου- Εταιρείας Θρακικών Μελετών, αποτελεί το μακροβιότερο όργανο, υπόμνησης της Θρακικής ιστορίας, της παράδοσης και του πολιτισμού των Θρακών, της ενιαίας Θράκης, η οποία έχει κατατμηθεί και παραχωρηθεί σε τρία κράτη. Στην Ελλάδα δικαιωματικά και βάσει ιστορικών υποθηκών, στη Βουλγαρία η οποία προσάρτησε βίαια τη Βόρεια Θράκη και στην Τουρκία, η οποία κατέχει την απελευθερωμένη Ανατολική Θράκη με βάση την αλλαγή στάσης των θεωρούμενων «συμμάχων» μας και την επαίσχυντη διάσκεψη των στρατηγών της Αντάντ στα Μουδανιά. Η Ελλάδα κατέχει το μικρότερο «κομμάτι» της Θράκης.

               Η ιστορία των «Θρακικών» ανάγεται στο 1927. Τότε διακεκριμένοι Θράκες διωγμένοι βίαια από τις ιδιαίτερες πατρίδες τους ίδρυσαν στην Αθήνα το Θρακικό Κέντρο, το οποίο κατά το πρώτο έτος της λειτουργίας του είχε 383 μέλη. Το 1938 ιδρύθηκε και η εταιρεία Θρακικών Μελετών. Το 1992 ενώθηκαν τα δύο αυτά σωματεία και αποτέλεσαν πλέον τον ενιαίο φορέα με την ονομασία Θρακικό Κέντρο- Εταιρεία Θρακικών Μελετών

               Μια από τις βασικές μέριμνες τις πρώτες μέρες της ίδρυσης του Θρακικού Κέντρου, ήταν και η έκδοση επιστημονικού περιοδικού. Στόχος που επιτεύχθηκε τον αμέσως επόμενο χρόνο, το 1928, με την έκδοση των Θρακικών.

Τα Αμερικανικά Εθνικά Αρχεία για τα «ντουρντουβάκια» του 1941-1944 σε Ανατολική Μακεδονία και Θράκη

 

*Απόσπασμα από τα Αμερικανικά Εθνικά Αρχεία για τη Βουλγαρική Κατοχή

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Η Βουλγαρία βαρύνεται ιστορικά με σειρά εγκλημάτων, μερικά από τα οποία- δυστυχώς- δεν δικαιώθηκαν ποτέ. Ένα από αυτά ήταν η καταναγκαστική εργασία που επέβαλε, σε κατακτημένες περιοχές. Καταναγκαστική εργασία, με κρυφό στόχο την εξόντωση χιλιάδων ανθρώπων. Ο απάνθρωπος αυτός θεσμός, έμεινε στη μνήμη των γειτονικών προς τη Βουλγαρία χωρών με την ονομασία «ντουρντουβάκια». Θύματα αυτού του θεσμού, υπήρξαν χιλιάδες Θράκες και Μακεδόνες.

            Η λέξη «τα ντουρντουβάκια» είναι εξελληνισμένη  παραφθορά της βουλγαρικής λέξης трууJдови войски (τρούντοβι βόιτσκι) που σημαίνει τάγματα εργασίας ή του трууJдов войник (τρούντοβ βόινικ) δηλαδή φαντάρος για αγγαρείες.

Βασικά κατά τα έτη 1916-1918, δηλαδή κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου θεσμοθετήθηκε από το Βουλγαρικό κράτος η καταναγκαστική εργασία, με ελάχιστο φαγητό και νερό. Εργάζονταν σε τρομερές συνθήκες άνδρες από τις κατεχόμενες περιοχές, ηλικίας από 16 μέχρι 60 χρονών, που τους οδηγούσαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Βουλγαρία.  Οι συνθήκες θύμιζαν τα παρόμοια στρατόπεδα συγκέντρωσης που λειτούργησαν αργότερα από τους Χιτλερικούς ή τα τάγματα εργασίας, τα λεγόμενα «Αμελέ Ταμπουρού» των Τούρκων στη Μικρά Ασία, που και αυτά έγιναν με εισήγηση Γερμανών συμβούλων.

Η Βουλγαρία που δεν τιμωρήθηκε ποτέ για τα εγκλήματα στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, επανέλαβαν την ίδια τακτική όταν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κατέλαβαν τη Δυτική Θράκη (πλην του νομού Έβρου) και την Ανατολική Μακεδονία, κατά παραχώρηση των Χιτλερικών, χωρίς δηλαδή να πολεμήσουν.

Μια άγνωστη ιστορία γλωσσικής τρέλας στο Ιμπρίκ Τεπέ Ανατολικής Θράκης, το 1909!

*Το δημοσίευμα της εφημερίδας "Ακρόπολις" του 1909

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Πώς μπορεί να μπλέξει κανείς όταν έχει να αντιμετωπίσει ένα καχύποπτο αστυνομικό της Τουρκίας του 1909 και ένα κακό διερμηνέα, που δεν γνωρίζει καλά Ελληνικά… Μια ιστορία καθημερινής τρέλας στη μακρινή αλύτρωτη Θράκη.

               Το γεγονός που θα αφηγηθούμε, είχε αφετηρία το Ιμπρίκ Τεπέ, ελληνικό χωριό με αρβανιτόφωνους κατοίκους στην περιφέρεια της διοίκηση του Ουζούν Κιοπρού (Μακρά Γέφυρα). Συνέβη στα μέσα Ιουνίου 1909.

               Συγκεκριμένα ο δάσκαλος Ευστάθιος Παπακωνσταντίνου με καταγωγή από την Αγαθούπολη επρόκειτο να αποχωρήσει από το Ιμπρίκ Τεπέ για την Κωνσταντινούπολη. Έστειλε τις αποσκευές του  στον γνωστό του Αθανάσιο Αθηνοδώρου για να φροντίσει αυτός να τις στείλει στην Κωνσταντινούπολη. Έγραψε και μια επιστολή προς το φίλο του, η οποία είχε ένα υστερόγραφο, που έγραφε:

               «Εάν τι πλείον δώσητε του ενός μετζηδιέ τον οποίον σας στέλλω δια τα έξοδα της αποστολής των αποσκευών, γράψατέ μου υπό την ανωτέρω διεύθυνσιν εν Κων/πόλει και σας τα στέλλω».

               Η αθώα αυτή επιστολή, έπεσε- άγνωστο πώς- στα χέρια της Αστυνομίας του νεοτουρκικού καθεστώτος και με την ασχετοσύνη του μεταφραστή, συνετέλεσε στην άμεση σύλληψη του δασκάλου.

               Συνελήφθη και οδηγήθηκε στο Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) με αστυνομική συνοδεία και από εκεί στο Ουζούν Κιοπρού, όπου υπήρχε το… σώμα του εγκλήματος!!!

               Ο ατυχής δάσκαλος μετά από σειρά περιπετειών οδηγήθηκε στην εκατόνταρχο (γιούζμπαση) της Αστυνομίας του Ουζούν Κιοπρού και υποβλήθηκε σε ανάκριση, αλλά κανένα ενοχοποιητικό στοιχείο δεν προέκυψε. Τι συνέβη;

               Ο δυστυχής Παπακωνσταντίνου είχε κατηγορηθεί ως μέλος της Εθνικής Εταιρείας που δρούσε στην Ελλάδα!!! Οι Τούρκοι καχύποπτοι όντες έβλεπαν την Εθνική Εταιρεία ως συνωμοτούσα εναντίον τους.

Πόσους πίνακες για τη σφαγή της Σαμοθράκης ζωγράφισε ο Auguste Vinchon;

*Ο εμβληματικός πίνακας του Auguste Vinchon, που ανήκει στο Μουσείο του Λούβρου και εκτίθεται περιοδικά.

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η σφαγή της Σαμοθράκης το 1821, αυτό το φοβερό ολοκαύτωμα, που στις μέρες του δεν είχε γίνει ευρύτερα γνωστό, γνωρίζουμε ότι συγκίνησε το Γάλλο ζωγράφο Auguste Vinchon ο οποίος ζωγράφισε το γνωστό σήμερα πίνακά του, που ανήκει στις συλλογές του Μουσείου του Λούβρου και έχει τίτλο «Après le massacre de Samothrace» (Μετά τη σφαγή της Σαμοθράκης). Τον πίνακα αυτό γνωρίσαμε στην Ελλάδα όταν πριν από μερικά χρόνια η Εθνική Πινακοθήκη οργάνωσε μεγάλη έκθεση με έργα Γάλλων ζωγράφων και εκτέθηκε μεταξύ άλλων και το εμβληματικό αυτό έργο.

               Ωστόσο φαίνεται πως ο πίνακας αυτός δεν είναι μοναδικός. Γιατί ο ζωγράφος Auguste Vinchon ζωγράφισε και δεύτερο εντελώς παρόμοιο πίνακα, ο οποίος βρίσκεται σήμερα στην Κύπρο!

               Ας ξετυλίξουμε το κουβάρι από την αρχή.

               Ο Γάλλος ζωγράφος επηρεασμένος από τη σφαγή της Σαμοθράκης (Για το Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης και το Λογχισμένο Ευαγγέλιο διαβάστε στο https://sitalkisking.blogspot.com/2021/10/1906.html) ζωγράφισε το συγκεκριμένο πίνακα και σύμφωνα με τα στοιχεία του Μουσείου του Λούβρου, τον εξέθεσε στο Μεγάλο Σαλόνι των Παρισίων το 1827. Αργότερα τον ίδιο πίνακα εξέθεσε και στην Παγκόσμια Έκθεση των Παρισίων του 1855. Μετά το θάνατο του Auguste Vinchon η χήρα του δώρισε το 1856, το έργο αυτό στο Μουσείο του Λούβρου, μαζί με άλλα έργα. Ο πίνακας μεταφέρθηκε στο μουσείο της Αρλ στις 3 Οκτωβρίου 1872. Μεταφέρθηκε στο μουσείο της Αμιέν στις 21 Μαρτίου 1904. Τελικά ο πίνακας επέστρεψε στο Μουσείο του Λούβρου το 1942, όπου βρίσκεται από τότε και κατά περιόδους εκτίθεται.

Γεννάδειος Βιβλιοθήκη: Εκπέμπει και «άρωμα» Θράκης

*Ο Γεώργιος Γεννάδιος, Εθνική Πινακοθήκη, έργο του Ludwig Thiersch,

 

 

*Ο Γεώργιος Γεννάδιος 

γεννήθηκε στη Σηλυβρία

*Εξελίχθηκε σε διδάσκαλο του Γένους

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη είναι μία από τις πλέον πλούσιες σε βιβλία και οργανωμένες βιβλιοθήκες της Ελλάδας. Πήρε το όνομα «Γεννάδειος» προς τιμήν του Θρακός Γεωργίου Γενναδίου (1786-1854), μεγάλου Διδασκάλου του Γένους και πατέρα του ιδρυτή της Βιβλιοθήκης διπλωμάτη Ιωάννη Γενναδίου, λογίου και μεγάλου συλλέκτη των βιβλίων.

Η φημισμένη αυτή βιβλιοθήκη σχετίζεται με το Γεώργιο Γεννάδιο, ο οποίος γεννήθηκε στη Σηλυβρία της Ανατολικής Θράκης και διέπρεψε στα γράμματα, ώστε σήμερα να συγκαταλέγεται στους μεγάλους διδάσκαλους του Γένους. Υπενθυμίζεται ότι στη Σηλυβρία γεννήθηκε και ο Άγιος Νεκτάριος.

Ο Γεώργιος Γεννάδιος γεννήθηκε στη Σηλυβρία το 1786. Η οικογένειά του ήταν ευσεβής και κατά παράδοση ένα από τα παιδιά της έπρεπε να αφιερωθεί στη διακονία της Εκκλησίας. Αυτό συνέβαινε από γενεά σε γενεά. Μετά το θάνατο του πατέρα του η οικογένειά του μετακόμισε στα Δολιανά Ηπείρου, όπου διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα. Συμπλήρωσε τις σπουδές του στα Ιωάννινα και σε ηλικία 11 ετών εστάλη στη Ρουμανία σε ένα θείο του ηγούμενο σε ελληνικό μοναστήρι του Βουκουρεστίου. Εκεί συνέχισε τις σπουδές του με δάσκαλο τον επιφανή Λάμπρο Φωτιάδη. Όταν ολοκλήρωσε τις σπουδές του το 1809 συνόδευσε ως παιδαγωγός αν και νεότατος, τους γιους ενός Έλληνα μεγιστάνα της Ρουμανίας στη Λειψία, όπου επωφελήθηκε από την ευκαιρία που του δόθηκε και έκανε νέες σπουδές στην ιατρική, στη Γερμανία. Επειδή όμως το μάθημα της ανατομίας τους προκαλούσε αποτροπιασμό, στράφηκε τελικά στη φιλολογία. Έτσι κατόρθωσε να αναδειχθεί σε ένα σπουδαίο φιλόλογο και ο αρχιμανδρίτης Νεόφυτος Δούκας να τον καλέσει να διδάξει το 1815 στη Αυθεντική Σχολή Βουκουρεστίου.

Βασιλεύς Αλέξανδρος: Πορεία νίκης και ελευθερίας από Σμύρνη, σε Πάνορμο, σε Ραιδεστό, σε Δεδέαγατς και Αδριανούπολη, το 1920.

*Ο βασιλεύς Αλέξανδρος παρακολουθεί από τον "Αβέρωφ" την απόβαση των ελληνικών δυνάμεων στη Ραιδεστό 

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η μεγάλη περιοδεία, που έκανε στις αρχές του Ιουλίου 1920, ο βασιλεύς Αλέξανδρος ήταν μια αλησμόνητη πορεία νίκης και ελευθερίας. Ξεκίνησε από το Παλαιό Φάληρο επιβαίνοντας στο θρυλικό θωρηκτό «Αβέρωφ» πήγε μόνο στο λιμάνι της Σμύρνης, επισκέφθηκε τον αρχιστράτηγο Λεωνίδα Παρασκευόπουλο στην Πάνορμο, παρέστη στην απόβαση απελευθέρωσης της Ραιδεστού, πήγε σε Αλεξανδρούπολη και Κομοτηνή και μέσω Διδυμοτείχου έφτασε στο Καραγάτς για να εισέλθει στην Αδριανούπολη, μια μέρα μετά την απελευθέρωσή της. Το έθνος ζούσε τότε μοναδικές και αλησμόνητες στιγμές σε όλα τα μέτωπα.

               Τον Ιούλιο του 1920 ο βασιλεύς Αλέξανδρος είχε πρόθεση να επισκεφθεί τη Σμύρνη και το Μικρασιατικό Μέτωπο. Από την πλευρά όμως των Μεγάλων Δυνάμεων διατυπώθηκαν αντιρρήσεις για την επίσκεψη αυτή. Η κυβέρνηση Βενιζέλου φαίνεται πώς θορυβήθηκε και αποφάσισε να μην γίνει η επίσκεψη αυτή, παρά το γεγονός ότι ο λαός της Σμύρνης  είχε αρχίσει προετοιμασίες για μεγάλη υποδοχή.

               Τελικά στις 10 μ.μ. στις 2 Ιουλίου ο Αλέξανδρος φορώντας στολή ναυάρχου πήγε στο Φάληρο και  επιβιβάσθηκε στο θωρηκτό «Αβέρωφ» για να αναχωρήσει. Τον συνόδευαν οι υπασπιστές του Σούτσος, Σκουμπουρδής, Μελάς και Σοφιανός, καθώς και ο αρχηγός του Στρατιωτικού του Οίκου στρατηγός Κόρακας.

               Στην πλατεία του Φαλήρου ο κόσμος τον χειροκρότησε και ζητωκραύγαζε:

-Και στην Πόλη!!!

Στις 4 Ιουλίου έκπληκτος ο λαός διάβαζε στις εφημερίδες ότι οι Βούλγαροι κομιτατζήδες συνέχιζαν στην Θράκη τις εγκληματικές τους δραστηριότητες εις βάρος των Ελλήνων, παρά την παρουσία εκεί ελληνικού στρατού.