1913: Το Δεδέαγατς ζητάει άμεση προσάρτηση στο ελληνικό κράτος

*Απόσπασμα του ιστορικού υπομνήματος των κατοίκων του Δεδέαγατς

 

 

 

*Ένα άγνωστο ενυπόγραφο πατριωτικό

υπόμνημα κατοίκων,

που υπέφεραν από την Βουλγαροκρατία

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Η Αλεξανδρούπολη δοκίμασε κατά το παρελθόν κατοχές από Τούρκους Βούλγαρους, Ρώσους και Γερμανούς. Οι Αλεξανδρουπολίτες σε κάθε περίπτωση, έδειξαν έμπρακτα τον πατριωτισμό τους και την επιθυμία τους να ζήσουν μέσα στο πλαίσιο του ελεύθερου Ελληνισμού, παρά το γεγονός ότι τα γύρω της γειτονικά κράτη, αγωνίζονταν να έχουν αυτή τη σημαντική πόλη δική τους. Η ύπαρξη του λιμανιού και η στρατηγική θέση της στο σιδηροδρομικό δίκτυο την καθιστούσαν επιθυμητή σε κάθε κατακτητή.

               Η πρώτη φορά που επιδείχθηκε αυτός ο πατριωτισμό τους ήταν το 1878, όταν οι Ρώσοι νικώντας, έφτασαν έως έξω από την Κωνσταντινούπολη, υποχρεώνοντας τους  Τούρκους να υπογράψουν την ταπεινωτική γι’ αυτούς συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, που δημιουργούσε τη λεγόμενη «Μεγάλη Βουλγαρία». Τότε οι κάτοικοι του Δεδέαγατς ζήτησαν με υπόμνημά τους που το υπέγραφαν 123 κάτοικοι της πόλης, να μην τεθούν υπό Βουλγαρική διοίκηση. Πρόκειται για μεγάλης σημασίας έγγραφο για την ιστορία της πόλης. Περισσότερα για το έγγραφο μπορείτε να δείτε σ΄ αυτή την ιστοσελίδα, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 27 Ιουλίου 2014 και στη θέση https://sitalkisking.blogspot.com/2014/07/1878.html#more

               Σήμερα θα παρουσιάσουμε για πρώτη φορά το σπουδαίο υπόμνημα των κατοίκων του Δεδέαγατς, με το οποίο ζητούσαν εν όψει της οριστικής διευθέτησης των συνεπειών των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913, να προσαρτηθεί η περιοχή στο Ελληνικό κράτος.

               Το σύντομο και ρωμαλέο, αλλά εξαιρετικής ιστορικής σημασίας αυτό κείμενο, έχει ημερομηνία «Δεδέαγατς τη 22 Ιανουαρίου 1913» και υπογράφεται από 27 κατοίκους της πόλης.

Ο Ντεβετζή Αλή και άλλοι ληστές στη Θράκη του παρελθόντος

*Απασχολήθηκε και ο Τύπος της Κωνσταντινούπολης....

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Η ληστεία, όπως και άλλες φορές έχει περιγραφεί σε αυτή την ιστοσελίδα, υπήρξε μόνιμη πληγή στο σώμα της Θράκης, σε όλες σχεδόν τις εποχές. Οι ληστές συνήθως ήταν Βούλγαροι και Τούρκοι και κάποιες φορές και Έλληνες.

Περιπτώσεις ληστειών, που συνέβησαν το μακρινό 1889, θα αφηγηθούμε σήμερα, για να φανεί, πώς η Θράκη ζούσε πάντα σε καθεστώς φόβου που προκαλούσε είτε ο δυνάστης είτε ο ληστής.  Θα αρχίσουμε την αφήγηση με το διαβόητο ληστή Ντεβετζή Αλή, που έδρασε στην Ανατολική Θράκη.

Το Σεπτέμβριο του 1889 φάνηκε στο βιλαέτι της Αδριανούπολης ο διαβόητος λήσταρχος Ντεβετζή Αλή. Δεν ήταν άγνωστος στην Ανατολική Θράκη. Και άλλες φορές τα «κατορθώματά» του είχαν αναστατώσει τον κόσμο και στις εφημερίδες είχαν γραφεί πολλά.

Αυτή τη φορά τα μαντάτα ήρθαν από την περιοχή των Σαράντα Εκκλησιών. Εκεί η δημόσια ασφάλεια δεν ήταν σε καλό επίπεδο. Οι κάτοικοι της περιοχής αλλά και οι κάτοικοι μέσα στην ίδια την πόλη ήταν φοβισμένοι. Δεν τολμούσαν να βγούνε για δουλειές στα χωράφια τους, ενώ οι έμποροι δεν μπορούσαν να διακινήσουν τα προϊόντα τους. Την κατάσταση επιδείνωσε η επανεμφάνιση του Ντεβετζή Αλή, ο οποίος είχε αρχίσει να συλλαμβάνει όποιος έπεφτε στα δίχτυα του, αλλά και να οργανώνει απαγωγές πλουσίων.

Η Ελλάδα εγκλωβισμένη σε διπλωματικά αδιέξοδα το 1921-1922

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/culture/561477544/i-ellada-egklovismeni-se-diplomatika-adiexoda/

 

*Πώς οδηγηθήκαμε 

στην επίθεση του 1921

 

 

Γράφει ο κ. ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΛΑΨΗΣ*

 

Στην αυγή του 1921, η Ελλάδα αντιμετώπιζε το φάσμα της διπλωματικής απομόνωσης. Είχαν περάσει λιγότεροι από έξι μήνες από την υπογραφή της Συνθήκης Ειρήνης των Σεβρών (28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920), αλλά ήδη η Γαλλία και η Ιταλία εκδήλωναν ανοιχτά τις τάσεις αποστασιοποίησής τους από τις διατάξεις της.

Η αφορμή είχε δοθεί με την επιστροφή του βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄ στον ελληνικό θρόνο τον Δεκέμβριο του 1920. Στην πραγματικότητα, όμως, τα αίτια ήταν βαθύτερα. Οι Ιταλοί ποτέ δεν είχαν αντιμετωπίσει θετικά τη Συνθήκη των Σεβρών και ειδικότερα τις προβλέψεις που αφορούσαν την εδαφική διεύρυνση της Ελλάδας και την προοπτική επέκτασης της ελληνικής κυριαρχίας στη Μικρά Ασία: η δημιουργία της «Ελλάδας των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών» ήταν ανέκαθεν απευκταία εξέλιξη για τη Ρώμη. Την ίδια στιγμή, η σταδιακή αναθεώρηση των γαλλικών προτεραιοτήτων στον ευρύτερο χώρο της Εγγύς Ανατολής ωθούσε το Παρίσι στην απόφαση για μερική ή ακόμα και ολική επαναδιαπραγμάτευση των όρων της Συνθήκης των Σεβρών. Η μόνη από τις Μεγάλες Δυνάμεις της Αντάντ που συνέχιζε να παρέχει κάποια υποστήριξη στην Ελλάδα ήταν η Βρετανία.

Το νέο περιβάλλον μέσα στο οποίο έπρεπε να κινηθεί η ελληνική διπλωματία επιβεβαιώθηκε τον Φεβρουάριο του 1921, κατά τη διάρκεια της Συνδιάσκεψης του Λονδίνου που συγκάλεσαν οι Δυνάμεις της Αντάντ. Θεωρητικά, σκοπός της Συνδιάσκεψης ήταν η εξεύρεση λύσης στο μικρασιατικό ζήτημα, η οποία θα βασιζόταν στη Συνθήκη των Σεβρών. Ωστόσο, η ίδια η σύνθεση της Συνδιάσκεψης παρείχε ασφαλείς ενδείξεις ότι το διεθνές σκηνικό γινόταν ολοένα αρνητικότερο για την Αθήνα. Στο Λονδίνο δεν προσκλήθηκε μόνο η επίσημη οθωμανική κυβέρνηση του σουλτάνου, αλλά και η εθνικιστική κυβέρνηση της Άγκυρας. Για πρώτη φορά οι Δυνάμεις της Αντάντ αναγνώριζαν την ύπαρξη ενός δεύτερου τουρκικού κέντρου εξουσίας, χωρίς τη συγκατάθεση του οποίου καμία λύση δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί στη Μικρά Ασία. Η κατάσταση περιπλεκόταν ακόμα περισσότερο από το γεγονός ότι οι κεμαλικοί εμφανίζονταν απρόθυμοι να δεχτούν οτιδήποτε λιγότερο αφενός από την πλήρη εκκένωση των μικρασιατικών εδαφών από τον ελληνικό στρατό, αφετέρου από επιστροφή της Ανατολικής Θράκης στην τουρκική κυριαρχία.

Βούλγαροι κομιτατζήδες και Τούρκοι ληστές, πληγή στο νομό Έβρου, το 1924

*Βούλγαροι κομιτατζήδες

*Φόνοι και ληστείες, 

σε Μαράσια, Οινόη,

Κλησσώ, Σουφλί και αλλού

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Η Θράκη, σε όλες τις κρίσιμες καμπές της ιστορίας, ζούσε συνήθως μεταξύ «σφύρας και άκμονος». Ειδικά ο νομός  Έβρου ζούσε στο πετσί του μαύρες μέρες , όταν η βία, λεχώνα των εξελίξεων, γεννούσε πόνο και δυστυχία από τα ανατολικά και από τα δυτικά…

               Βρισκόμαστε στα 1924, όταν η Θράκη, μετά από σκλαβιά 550 ετών και πλέον, προσπαθούσε να ορθοποδήσει σε καθεστώς ελευθερίας, αλλά αδηφάγοι και εκδικητικοί γείτονες, συνέχιζαν να δημιουργούν προβλήματα, σε τοπικό επίπεδο, αν και σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο, είχαν υποστεί τις συνέπειες, γιατί Βουλγαρία και Τουρκία υπήρξαν σύμμαχοί των ηττημένων Γερμανών του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Βέβαια συνέπειες υπέστη και η Ελλάδα ειδικά το 1922, αλλά αυτό είναι άλλο κεφάλαιο και έχουμε αναφερθεί κατά το παρελθόν, σε αυτή την ιστοσελίδα. Σήμερα θα αναφερθούμε στο «καρκίνωμα» των Βουλγάρων κομιτατζήδων από τα δυτικά του νομού Έβρου και των  Τούρκων ληστών από τα ανατολικά, με βάση διασωθέντα έγγραφα στο Ιστορικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών. Τα έγγραφα αυτά ρίχνουν φως σε μια δύσκολη εποχή, αλλά δεν απεικονίζουν το σύνολο της εγκληματικής δραστηριότητας εις βάρος του ελληνικού στοιχείου.

               Από την αρχή εκείνου του καλοκαιριού, δημοσιογραφικά τηλεγραφήματα από την Κομοτηνή προειδοποιούσαν για συγκέντρωση κομιτατζήδων στην περιοχή του Πασμακλή και τις προθέσεις τους να εισέρχονται στο ελληνικό έδαφος για ληστείες και φόνους.  Στα τέλη Αυγούστου στην Αδριανούπολη πραγματοποιήθηκε μια ανεπίσημη, αλλά ενδεικτική των προθέσεων συνάντηση των ηγετικών στελεχών των κομιτατζήδων Αλεξανδρώφ και Βούλκωφ, που ταξίδεψαν από τη Φιλιππούπολη, με τον συνταγματάρχη Νεμπή μπέη, απεσταλμένο του Μουσταφά Κεμάλ. Ο Αλεξανδρώφ δολοφονήθηκε στα μέσα Σεπτεμβρίου 1924 από άλλους Βουλγάρους κομιτατικούς στην Άνω Τζουμαγιά.

Σε δίκη μαθητής από τις Καστανιές, γιατί διάβαζε για την Επανάσταση του 1821 μέσα στην Αδριανούπολη του 1912

*Το Ελληνικό Γυμνάσιο, σε φωτογραφία του 1936 (Αρχείο Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως  

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης   

 

 

               Η ζωή των Ελλήνων στις αλύτρωτες περιοχές, ποτέ δεν ήταν ειδυλλιακή. Πάντα υπήρχε η αίσθηση της καταπίεσης και αυτή ήταν έντονη ιδίως στις περιοχές της Θράκης, όπου οι κατακτητές Οθωμανοί αισθάνονταν ισχυροί. Κατά διαστήματα ένα μεγάλο μέρος των απηνών διωγμών οφείλονταν και στους Βουλγάρους, οι οποίοι με τους κομιτατζήδες επιχειρούσαν να μειώσουν και να απαξιώσουν τον Ελληνισμό. Όμως η Οθωμανική καταπίεση εκδηλώνονταν σε όλα τα επίπεδα. Από τον σουλτάνο, έως τον έσχατο στρατιώτη… Από το πιο σημαντικό ζήτημα έως το πιο ασήμαντο.

               Σήμερα θα αφηγηθούμε ένα περιστατικό, που δείχνει συμπερασματικά, τον τρόμο που προκαλούσε στους απλούς Τούρκους η ανάμνηση της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

               Βρισκόμαστε στο 1912. Στη διοίκηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας βρίσκονταν οι Νεότουρκοι, οι οποίοι είχαν δώσει με την Επανάστασή τους πολλές υποσχέσεις για ισοπολιτεία, ανεξιθρησκεία και πολιτικά δικαιώματα. Οι μειονότητες αρχικά έκαναν πιστευτές τις υποσχέσεις των Νεοτούρκων. Κάτι που στο τέλος με τους διωγμούς και τις γενοκτονίες αποδείχθηκε τραγικά απατηλό .

               Τον Απρίλιο του 1912 ένα μαθητής του περίφημου Γυμνασίου της Αδριανούπολης, με καταγωγή από το γειτονικό Τσερέκιοϊ (τις σημερινές Καστανιές) το όνομα του οποίου δεν γνωρίζουμε, γιατί δεν αναφέρεται στη σχετική αλληλογραφία που διασώθηκε στο Ιστορικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών, πήγε σε ένα βιβλιοπωλείο που φαίνεται ότι ανήκε σε Τούρκο και αγόρασε ένα βιβλίο της Ιστορίας του καθηγητή Νικόλαου Βραχνού. Ο Βραχνός ήταν αναγνωρισμένος ιστορικός συγγραφέας της Αθήνας, που είχε κυκλοφορήσει πολλά βιβλία Ελληνικής Ιστορίας, τα οποία μάλιστα αποτελούσαν εγκεκριμένη σχολικά βοηθήματα. Η αγορά του βιβλίου που έγινε στην Αδριανούπολη από τον μαθητή, ήταν απολύτως νόμιμη, δεδομένου ότι κυκλοφορούσε νόμιμα και ελεύθερα. Στην περιπέτεια αυτή ενεπλάκησαν τελικά ο Γυμνασιάρχης  Ζουμετίκος και ο καθηγητής Τούσας.

               Η περιπέτεια καθηγητών και μαθητή άρχισε τις πρώτες μέρες του Απριλίου 1912. Ο μαθητής του Γυμνασίου Αδριανούπολης, με καταγωγή από το Τσερέκιοϊ (Καστανιές) είχε πάει στο στρατιωτικό διοικητήριο για κάποια υπόθεση. Και ενώ περίμενε έξω από ένα γραφείο, τον πλησίασε ένας στρατιώτης φύλακας και άρπαξε από τα χέρια του παιδιού ένα εικονογραφημένο ταχυδρομικό δελτάριο, το οποίο απεικόνιζε διάσημους πολιτικούς και στρατιωτικούς άνδρες της ελληνικής Επανάστασης του 1821.

               Άρπαξε μάλιστα και τον… κονδυλοφόρο του μαθητή και τον εξέτασε με προσοχή και προφυλάξεις φοβούμενος μήπως αυτό το μαθητικό αντικείμενο, είναι… εκρηκτικό μηχάνημα!!!

Ο πόλεμος που μπορούσε να κερδηθεί

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

https://www.kathimerini.gr/politics/561465976/o-polemos-poy-mporoyse-na-kerdithei/

Tα ενθουσιώδη πρωτοσέλιδα της εποχής για την προέλαση του ελληνικού στρατού προς Εσκή Σεχήρ και Αφιόν Καραχισάρ.

 

 

*Τα λάθη της ανώτατης διεύθυνσης

των επιχειρήσεων του Μαρτίου 1921

για την κατάληψη

των Εσκή Σεχήρ, Αφιόν Καραχισάρ

 

 

 

Γράφει ο κ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΛΟΥΜΙΩΤΗΣ*

 

 

Tην 1η Νοεμβρίου 1920 διεξήχθησαν βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα, οι οποίες έφεραν στην εξουσία την αντιβενιζελική βασιλική παράταξη που ψυχικά ήταν ταγμένη εναντίον της πολιτικής Βενιζέλου. Ισχυρός άνδρας της νέας κυβέρνησης ήταν ο Δημήτριος Γούναρης, που ανέλαβε το υπουργείο Στρατιωτικών.

Ο Γούναρης, όπως θα φανεί στη συνέχεια, δεν αντιλαμβανόταν τη βαρύνουσα σημασία της στρατιωτικής ισχύος στην επίλυση του μικρασιατικού ζητήματος. Η πρώτη και σημαντικότερη απόφαση της νέας κυβέρνησης ήταν η ανάθεση της διοίκησης της Στρατιάς Μικράς Ασίας (στη συνέχεια Στρατιά) στον μέχρι τότε εγκάθειρκτο στις φυλακές Αβέρωφ για αντιστρατιωτικές ενέργειες αντιστράτηγο Αναστάσιο Παπούλα. Ο Παπούλας στερούνταν στρατιωτικής μόρφωσης και επιτελικής κατάρτισης, δεν κατανοούσε τα επιχειρησιακά ζητήματα και αδυνατούσε να λάβει απόφαση επ’ αυτών. Αποφάσεις λάμβανε αντ’ αυτού ο ορισθείς από την κυβέρνηση ως επιτελάρχης της Στρατιάς συνταγματάρχης Κ. Πάλης, απόφοιτος της Ακαδημίας Πολέμου του Βερολίνου. Κατόπιν τούτων δημιουργήθηκε ένα άτυπο δίπολο, στο οποίο ο μεν Παπούλας ήταν υπεύθυνος για τα διοικητικά ζητήματα, ο δε επιτελάρχης του για τα επιχειρησιακά. Τούτο έβλαψε πολλαπλώς την εκστρατεία.

Τότε, που όλοι αδημονούσαν να δουν ελεύθερη τη Δυτική Θράκη…

*Όταν το Μάιο του 1920, το όνειρο έγινε πραγματικότητα.

 

 

Το χρονικό των ημερών,

που οδήγησαν στην απελευθέρωση

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Όταν την άνοιξη του 1920 αναγγέλθηκε από το Σαν Ρέμο ότι η Ελλάδα έπαιρνε ολόκληρη τη Θράκη έως τη γραμμή της Τσατάλτζας καθώς και τη χερσόνησο της Καλλίπολης, αμέσως δημιουργήθηκε στην Ελλάδα ένα κλίμα αδημονίας, που κόντεψε να δημιουργήσει εσωτερικό πολιτικό πρόβλημα στην κυβέρνηση Ελευθέριου Βενιζέλου.

               Το Σαν Ρέμο είναι παραθαλάσσια πόλη της βόρειας Ιταλίας, στην περιφέρεια της Λιγουρίας. Εκεί, το 1920 πραγματοποιήθηκε η Διάσκεψη του Σαν Ρέμο, η οποία αφορούσε το μέλλον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και οδήγησε στη Συνθήκη των Σεβρών.

               Ο Απρίλιος και ο Μάιος του 1920 ήταν γεμάτοι με γεγονότα, που είχαν σαν άξονα την επικείμενη απελευθέρωση της Θράκης. Οι πάντες περίμεναν τη μεγάλη στιγμή της απελευθέρωσης, αλλά την ευθύνης της ομαλής εξέλιξης των γεγονότων την είχε η ελληνική κυβέρνηση σε συνεργασία με τις κυβερνήσεις των συμμαχικών κρατών, που είχαν νικήσει στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τους Γερμανούς.

               Αυτά τα γεγονότα θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε με βάση την ημερολογιακή εξέλιξή τους.   

               Η πρώτη έκπληξη ήταν ότι από πολύ νωρίς, από τις 2 Απριλίου, ο Σύλλογος Νέων Καραγατσίου «Η Αναγέννησις» με επιστολή του, έστελνε δίκην κατασκόπου πληροφορίες για στρατιωτικές κινήσεις των Τούρκων και των Βουλγάρων κομιτατζήδων στην περιοχή του. Όλοι ήθελαν να βοηθήσουν το στρατό

               Από τις 9 Απριλίου 1920 ο ανταποκριτής της εφημερίδας «Πατρίς» Γεώργιος Συριώτης, τηλεγραφούσε από το Σαν Ρέμο ότι ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Ελευθέριος Βενιζέλος, πρότεινε ευθέως στη Διάσκεψη για την Ειρήνη, να αναλάβει η Ελλάδα με δικές της δυνάμεις την εκτέλεση των όρων της συνθήκης, σχετικά με τους όρους που θα επιβληθούν στην Τουρκία. Μίλησε 1,5 ώρα, εκθέτοντας αναλυτικά τις ελληνικές αντιλήψεις σε σχέση με την ηττημένη Τουρκία.

               Είχε προηγηθεί η ανάλυση των αρμόδιων στρατηγών επί των μέτρων που είχε προτείνει ο Γάλλος στρατάρχης Φος, που όμως ήταν περισσότερο μέτρα επιδεικτικής φύσεως και με δυνατότητα να ληφθούν μόνο αν η Τουρκία θα δημιουργούσε δυσχέρειες στην εφαρμογή της συνθήκης.

               Ο Συριώτης έγραφε, ουσιαστικά φέροντας το άγγελμα της απελευθέρωσης της Θράκης:

               «Εν συμπεράσματι πιστεύω ότι περί το τέλος της εβδομάδος θα εγκριθεί οριστικώς η συνθήκη, φέρουσα την Ελλάδα μέχρι της Τσατάλτζας, περιλαμβανομένης και της Αδριανουπόλεως».

               Την επομένη 10 Απριλίου δημοσιεύονταν δήλωση του Βενιζέλου προς τον Συριώτη ότι «τα Ελληνικά ζητήματα βαίνουν καλώς εις την Συνδιάσκεψιν, προσεγγίζοντας προς ευτυχή λύσιν». Την ίδια μέρα ξεκαθάριζε προς τον απεσταλμένο του «Ταχυδρόμου της Ιταλίας» ότι η Σμύρνη παραχωρείται στην Ελλάδα, η δε Κωνσταντινούπολις παραμένει υπό την Τουρκική κυριαρχία.

Ο Παντελής Αθανασιάδης στο Δημοτικό Ραδιόφωνο της Νέας Ορεστιάδας, για το πέρασμα του Ν. Καζαντζάκη από τη Θράκη, το 1920

Σήμερα στις 12.30 μμ ήμουν καλεσμένος της δημοσιογράφου Αναστασίας Πατλακίδου, στο Δημοτικό Ραδιόφωνο της Νέας Ορεστιάδας. Μιλήσαμε για το πέρασμα του διεθνώς καταξιωμένου συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη από την Διασυμμαχική Θράκη, τον Ιανουάριο του 1920. Τότε που η Θράκη όδευε προς την ελευθερίας της...

Ο Νίκος Καζαντζάκης «ξηλώνει» από τη θέση του τον Βούλγαρο υγειονόμο του Δεδέαγατς, το 1920

*Ο Χαρίσιος Βαμβακάς με τον Γάλλο στρατηγό Αντουάν Σαρπύ.

 

 

*Εμπόδιζε την παλιννόστηση

των Θρακών προσφύγων

στη Διασυμμαχική Θράκη

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Για το υπηρεσιακό πέρασμα του μεγάλου συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη το 1920 από τη Θράκη, που όδευε προς την απελευθέρωσή της, έχουμε αναφερθεί και στο παρελθόν και το σχετικό άρθρο μπορείτε να τα διαβάσετε στη θέση https://sitalkisking.blogspot.com/2018/02/1920_27.html). Σήμερα θα αναφερθούμε σε μια εντελώς άγνωστη προσπάθειά του να «ξηλωθεί» από τη θέση του ο Βούλγαρος υγειονόμος του Δεδέαγατς, που πρόβαλε διαρκώς προσκόμματα στην παλιννόστηση των Θρακών προσφύγων.

               Πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι με βάση τη συνθήκη του Νεϊγύ, στις 27 Νοεμβρίου 1919 η ηττημένη Βουλγαρία του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου υποχρεώθηκε να παραιτηθεί από όλα τα κυριαρχικά της δικαιώματά της επί της Δυτικής Θράκης. Αυτό άνοιξε το δρόμο για τη δημιουργία της Διασυμμαχικής Θράκης. Στη Γαλλία δόθηκε εντολή να διοικήσει αυτό το νεόκοπο κρατίδιο ενόψει των αποφάσεων για την οριστική τύχη της περιοχής. Επικεφαλής της Διασυμμαχικής Θράκης τοποθετήθηκε ο Γάλλος στρατηγός Αντουάν Σαρπύ, με πολιτικό σύμβουλο το Χαρίσιο Βαμβακά. Παράλληλα ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος έδινε αγώνα στο Παρίσι να κατακυρωθεί στην Ελλάδα η Δυτική και Ανατολική Θράκη, κάτι που έγινε το 1920.

Νωρίτερα στην Αθήνα στις 8 Μαΐου 1919 ο Βενιζέλος  είχε διορίσει τον μετέπειτα διεθνώς γνωστό συγγραφέα Νίκο Καζαντζάκη, αρχικά διευθυντή και στη συνέχεια Γενικό Διευθυντή του νεοσύστατου Υπουργείου Περίθαλψης, με βασική αποστολή τον επαναπατρισμό 150.000 Ποντίων του Καυκάσου, που αντιμετώπιζαν απηνείς διωγμούς από τους επαναστατημένους μπολσεβίκους του Λένιν. Οι Πόντιοι του Καυκάσου μεταφέρθηκαν με πλοία και εγκαταστάθηκαν οι περισσότεροι στη Μακεδονία και λιγότεροι στη Θράκη.

Το δεύτερο σκέλος της αποστολής του στη Θράκη, ήταν να επιλύσει προβλήματα των παλιννοστούντων Θρακών, μετά την αποχώρηση των Βουλγάρων και την εγκατάσταση εκεί συμμαχικών στρατευμάτων. Ήταν το μεταβατικό καθεστώς της λεγόμενης Διασυμμαχικής Θράκης. Συμμαχικά στρατεύματα κατέλαβαν τη βουλγαροκρατούμενη Δυτική Θράκη, αλλά ένα μεγάλο μέρος των υπηρεσιών ήταν στα χέρια Βουλγάρων, αφού η συνθήκη του Νεϊγύ, αφορούσε μόνο την αποχώρηση των στρατευμάτων.

Άγνωστες πτυχές της ιστορίας και γεγονότα που καθόρισαν τη σύγχρονη Θράκη

Στις 4 Αυγούστου, είχα την τιμή να είμαι προσκεκλημένος του Thrakinet και του δημοσιογράφου Σταύρου Παπαδόπουλου. Μιλήσαμε για ιστορίες του παρελθόντος, τότε που χάσαμε την Ανατολική Θράκη...

Οι Θράκες της Γαλλίας βροντοφώναξαν το 1919, τα δίκαια της Θράκης, που περίμενε να ελευθερωθεί

*Οι Θράκες της Γαλλίας κινητοποιούνται

 

 

*Ονόματα απόδημων Θρακών

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

          Μια ακόμα σελίδα από την κινητοποίηση των απόδημων Θρακών για να έρθει το «ποθούμενον» όταν έληξε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος το 1918 και η Ευρώπη άλλαζε το χάρτη της από το 1919.

Όταν τερματίσθηκε ο αιματηρός εκείνος πόλεμος, η Ελλάδα ενέτεινε τις προσπάθειές της για να κατοχυρώσει τα εθνικά της δίκαια, κυρίως έναντι των Βουλγάρων και των Οθωμανών, που είχαν συμμαχήσει με τις δυνάμεις των Κεντρικών Αυτοκρατοριών, δηλαδή είχαν συνταχθεί με τους ηττημένους τελικά Γερμανούς.

Ακριβώς εκείνο το διάστημα, προδιαγράφηκε και η τύχη της Θράκης, που η Διάσκεψη του Βουκουρεστίου το 1913 είχε παραδώσει το δυτικό της τμήμα στην ηττημένη του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου Βουλγαρία, ενώ η Ελλάδα την είχε απελευθερώσει. Ταυτόχρονα η Οθωμανική Αυτοκρατορία των Νεοτούρκων δεν έπαυε να έχει βλέψεις επί της Δυτικής Θράκης.

Η διπλωματική ατμόσφαιρα την επομένη του μεγάλου πολέμου όπως ήταν φυσικό, είχε κινητοποιήσει τους Θράκες, απανταχού της γης. Ειδικότερα κινητοποιήθηκαν όσοι ζούσαν στην ελεύθερη Ελλάδα πραγματοποιώντας το μεγάλο Πανθρακικό Συνέδριο του 1918 (βλέπετε σχετικά στη θέση   https://sitalkisking.blogspot.com/2018/10/1918.html#more) που είχε θέσει ως κορυφαίο, το αίτημα της ένωσης της Θράκης με την Ελλάδα.

Οι εφημερίδες στις 22 Οκτωβρίου 1918 μετέφεραν το διεθνές κλίμα δημοσιεύοντας τηλεγραφικές πληροφορίες από το Παρίσι, ότι ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος έθεσε επίσημα στο Συμμαχικό Συμβούλιο των Βερσαλλιών, το ζήτημα της τύχης της Θράκης.

Οι πολεμικοί ανταποκριτές των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913

*Σκηνή από τους Βαλκανικούς Πολέμους. Προετοιμασία του γεύματος 

 

*Ένα εκπληκτικό αρχείο

στο Υπουργείο Εξωτερικών

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

        Οι Βαλκανικοί πόλεμοι 1912-13, ήταν οι ενδοξότεροι πόλεμοι μετά την Επανάσταση του 1821, γιατί ήταν νικηφόροι και εξασφάλισαν στην Ελλάδα διπλασιασμό των εδαφών της και σχεδόν διπλασιασμό του πληθυσμού της. Και το σημαντικότερο ήταν ότι τα εδάφη αυτά ιστορικά ήταν ελληνικά και οι πληθυσμοί που απελευθερώθηκαν ήταν αλύτρωτοι Έλληνες.     

Στους πολέμους αυτούς εκτός από την ηγεσία του τόπου έδωσε την ικμάδα του ο ελληνικός λαός, δείχνοντας ύψιστα δείγματα πατριωτισμού.

Στους πολέμους αυτούς, που αφορούσαν πέντε κράτη της Βαλκανικής (Ελλάς, Τουρκία, Βουλγαρία, Σερβία, Μαυροβούνιο) έδωσαν το παρόν τους και οι Έλληνες δημοσιογράφοι είτε ως στρατευμένοι Έλληνες από την πρώτη γραμμή του πυρός, είτε ως πολεμικοί ανταποκριτές. Ως πολεμιστές πρώτης γραμμής αναφέρονται ενδεικτικά μεταξύ άλλων οι Πέτρος Καλαμίδας, που έχασε τη ζωή του, ο Σταμάτης Σταματίου γνωστός ως Σταμ. Σταμ. που έφερε ως λάφυρο μια βουλγαρική σημαία, ο δημοσιογράφος και ποιητής Ρώμος Φιλλύρας, ο Δ. Γ. Χατζηγιαννάκογλους, ο Ανδρέας Τσαμόπουλος, ο Κώστας Μιχαλόπουλος, ο Βασίλεος Κατωπόδης, ο Διονύσιος Κόκκινος, ο Γεώργιος Κιτσόπουλος κ.ά. (Λεπτομέρειες βλέπετε στο  https://sitalkisking.blogspot.com/2017/07/blog-post_23.html#more).

Σήμερα θα δούμε και τους πολεμικούς ανταποκριτές, οι οποίοι με τις περιγραφές τους διέσωσαν μια μεγάλη πλευρά της ιστορίας των Βαλκανικών Πολέμων, ίσως την πιο ανθρώπινη και την πιο ηρωική. Το άρθρο αυτό γράφεται  με αφορμή την ανακάλυψη στο Ιστορικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών των αιτήσεων διαπίστευσης που υπέβαλαν τότε πολλοί δημοσιογράφοι αλλά και διευθυντές των εφημερίδων τους, που στήριζαν τους συντάκτες τους. Μεγάλα ονόματα της ελληνικής δημοσιογραφίας.

Άγνωστες εκκλήσεις Ανατολικοθρακιωτών προς τον Γεώργιο Βιζυηνό για καλά σχολεία, από το κληροδότημα Ξενοκράτη

*Ο Γεώργιος Βιζυηνός

 

 

*Ο Χαρίλαος Τρικούπης έχτισε

περίλαμπρο σχολείο στο Μεσολόγγι.

*Σαμμάκοβο, Βιζύη, Μήδεια,  

περίμεναν βοήθεια για σχολεία

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Ο πόθος των αλύτρωτων Ελλήνων κατά τη διάρκεια του 19^ου αιώνα για ποιοτική Παιδεία των παιδιών τους ήταν διαρκής και άσβεστος, αλλά χαρακτηριστική ήταν και η προθυμία των φιλογενών Ελλήνων να συνδράμουν ώστε να υπάρξουν καλά σχολεία  και άξιοι δάσκαλοι σε όλα τα μικρά χωριά της Θράκης, της Μακεδονίας και της Ηπείρου κυρίως.

Ένα τέτοιο  χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι αδελφοί Ξενοκράτες από το Σαμμάκοβο της Ανατολικής Θράκης. Αλλά και η επίκληση των κατοίκων της επαρχίας της Βιζύης προς τον Γεώργιο Βιζυηνό, να τους βοηθήσει εξασφαλίζοντας χρήματα από το κληροδότημα των αδελφών Ξενοκράτη, από το οποίο φαίνεται ότι εξυπηρετήθηκε ο Χαρίλαος Τρικούπης, που εξασφάλισε για την εκλογική του περιφέρεια το Μεσολόγγι, ενός περικαλλούς εκπαιδευτηρίου, που σώζεται ως σήμερα.

Ο Κωνσταντίνος Ξενοκράτης και οι αδελφοί του Αθανάσιος και Θεόδωρος, που κληροδότησαν την περιουσία τους, είναι σπάνιες ευγενείς μορφές της Θράκης, που διακρίθηκαν για το απέραντο φιλανθρωπικό έργο τους και τον παραδειγματικό πατριωτισμό τους.

Γεννήθηκαν στο Σαμμάκοβο της περιφέρειας των Σαράντα Εκκλησιών της Ανατολικής Θράκης. Ο Κωνσταντίνος ειδικά γεννήθηκε το 1803. Από την παιδική τους ηλικία εγκαταστάθηκαν τα αδέλφια Πασχάλης, Θεόδωρος, Κωνσταντίνος και Αθανάσιος στο Βουκουρέστι. Εκεί στα κατοπινά χρόνια ασχολήθηκαν με τις επιχειρήσεις, το εμπόριο και τη γεωργία και απέκτησαν μεγάλη περιουσία.

Η κρίση του «Χόρα» στο Αιγαίο

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ    https://www.kathimerini.gr/politics/561437338/i-krisi-toy-chora-sto-aigaio-k/

*Το τουρκικό ερευνητικό σκάφος «Sismik 1», πρώην «Χόρα» πλέει στο βορειοανατολικό Αιγαίο. Το 1976 εκτυλίχθηκε η πρώτη από τις τρεις μεγάλες ελληνοτουρκικές κρίσεις, που αφορούσαν διαφορετικές όψεις του διεθνούς καθεστώτος του Αιγαίου.

 

 

*Η έξοδος του τουρκικού σκάφους

για έρευνες στην υφαλοκρηπίδα

φέρνει στα πρόθυρα σύγκρουσης 

τα δύο κράτη

 

 

 

 

Γράφει ο κ. ΣΩΤΗΡΗΣ ΡΙΖΑΣ*

 

Η κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις τον Αύγουστο του 1976 αποτέλεσε την πρώτη μιας σειράς ανάλογων κρίσεων. Ακολούθησαν αυτές του Μαρτίου του 1987, του Ιανουαρίου του 1996 και του θέρους του 2020 που αφορούσαν διάφορες όψεις του διεθνούς καθεστώτος του Αιγαίου.

Το 1976, όπως και το 1987 και το 2020, επίδικο αντικείμενο ήταν η ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα, στην τελευταία και η αποκλειστική οικονομική ζώνη. Οι θέσεις των δύο χωρών είχαν ήδη παγιωθεί τόσο ως προς την ουσία όσο και ως προς τη διαδικασία πιθανής επίλυσης. Η ελληνική πλευρά υποστήριζε ότι, σύμφωνα με το εξελισσόμενο Δίκαιο της Θάλασσας, τα νησιά δικαιούνταν ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας όπως ακριβώς και τα ηπειρωτικά εδάφη.  Η Τουρκία από την πλευρά της ισχυριζόταν ότι το Αιγαίο ήταν μια θάλασσα «ειδικών περιστάσεων», ότι ήταν αδύνατο να αναγνωριστούν δικαιώματα ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας σε χιλιάδες διάσπαρτα νησιά και νησίδες, καθώς έτσι θα αποκλειόταν στην ουσία από την εκμετάλλευση του θαλάσσιου πλούτου του Αιγαίου η Τουρκία, μια παράκτια αλλά κατεξοχήν ηπειρωτική χώρα. Η Άγκυρα ζητούσε στο πλαίσιο αυτό τη διανομή του Αιγαίου στη βάση μιας μέσης γραμμής, από βορρά προς νότο, η οποία θα αγνοούσε πλήρως τα νησιά και τα δικαιώματά τους στις θαλάσσιες ζώνες. Οι διαφωνίες επεκτείνονταν και στη διαδικασία επίλυσης. Η Αθήνα, βέβαιη για την υπεροχή της στο πλαίσιο του Δικαίου της Θάλασσας, προέκρινε την από κοινού προσφυγή των δύο χωρών, μόνος αποδεκτός τρόπος από το καταστατικό του Δικαστηρίου προκειμένου να εκδικαστεί η διαφορά, στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, ενώ, αντίθετα, η Τουρκία ζητούσε διμερείς διαπραγματεύσεις πολιτικής φύσης. 

Όταν ο τέως βασιλιάς συνωμοτούσε για την «εξουδετέρωση του Καραμανλή»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/politics/561437569/otan-o-teos-vasilias-synomotoyse-gia-tin-exoydeterosi-toy-karamanli/

 *O Κωνσταντίνος Καραμανλής συνομιλεί με τον βασιλιά Παύλο υπό το βλέμμα του νεαρού Κωνσταντίνου. «Από σεβασμό προς τη μνήμη του πατρός του», ο Καραμανλής δεν δημοσιοποίησε τη συνωμοτική δραστηριότητα του τέως βασιλιά.

 

*Έγγραφα από το Αρχείο

Κωνσταντίνου Καραμανλή

ρίχνουν φως στις ζυμώσεις

της περιόδου 1975-1978

για την ανατροπή

του τότε πρωθυπουργού,

σχέδιο που προέβλεπε

ακόμη και τη δολοφονία του

 

 

Γράφει ΕΙΔΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ

 

Μία εκπληκτική ιστορία με πρωταγωνιστές τον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο, τον πιστό του υπασπιστή συνταγματάρχη Μιχαήλ Αρναούτη και τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες βρίσκεται στα αρχεία του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Πρόκειται για σχέδιο δολοφονίας του Κωνσταντίνου Καραμανλή και ανατροπής του δημοκρατικού πολιτεύματος μέσα από ένα στρατιωτικό πραξικόπημα.

Όταν εκδόθηκαν τα 12τομα «Αρχεία Καραμανλή» το 1997 συμπεριελήφθη η πληροφορία, ότι ο Καραμανλής ενημερώθηκε το 1975 για σχεδιαζόμενο βασιλικό πραξικόπημα εναντίον του από τον διοικητή του στόλου αντιναύαρχο Σπύρο Κονοφάο. Δύο χρόνια αργότερα, το 1999, εκδόθηκε το βιβλίο του Λεωνίδα Παπάγου «Σημειώσεις 1967-1977». Ο πρέσβης και υιός του Αλέξανδρου Παπάγου, ο οποίος είχε συνεργαστεί με τον βασιλιά Κωνσταντίνο, σημείωνε ότι ο Αρναούτης σχεδίαζε πραξικόπημα κατά του Καραμανλή το 1975 και στη συνωμοσία αυτή είχε επιχειρήσει ανεπιτυχώς να μυήσει τον ναύαρχο Ι. Βασιλειάδη. Ο Βασιλειάδης, που δεν βρίσκεται πλέον εν ζωή, όπως άλλωστε και ο Παπάγος, είχε επιβεβαιώσει αυτή την πληροφορία το 1999, αμέσως μετά την έκδοση του βιβλίου του Παπάγου.

Κριτική της δράσης του Τούρκου Ολυμπιονίκη, που έδρασε ως κομιτατζής στη Θράκη

 
*Ο Φουάτ Μπαλκάν, με τους συνεργάτες του Ραΐκ Εφέντη από τη Δράμα και Χασάν Εφέντη από την Ξάνθη

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Η δράση του Τούρκου Ολυμπιονίκη της ξιφασκίας, Φουάτ Μπέη, που έδρασε ως κομιτατζής στη Θράκη, συνεργαζόμενος με τους Βουλγάρους , εναντίον των Ελλήνων, απασχόλησε αυτήν εδώ την ιστοσελίδα, σε δύο προηγούμενα άρθρα.

               Στην Τουρκία όπου η δράση του υπήρξε πολυποίκιλη, ο Φουάτ Μπέης, που έλαβε λόγω της δράσης του το όνομα Φουάτ Μπαλκάν, θεωρείται ήρωας. Επιπλέον θαυμάζεται γιατί υπήρξε ιδρυτής της γνωστής αθλητικής ομάδας Μπεσίκτας και πολιτικός. Ο Φουάτ Μπαλκάν λειτούργησε ως κατάσκοπος της μυστικής οργάνωσης των Νεότουρκων Teşkîlât-ı Mahsûsa. Η μυστική αυτή παρακρατική οργάνωση ιδρύθηκε από τον Εμβέρ Πασά στο πλαίσιο της Επιτροπής Ένωσης και Προόδου των Νεοτούρκων. Στόχος της ήταν να πραγματοποιεί, αναταραχές, προπαγάνδα και δολοφονίες στην Τουρκία και στο εξωτερικό. Δραστηριοποιήθηκε από το 1911.

               Ωστόσο η υπονομευτική αποστολή του στη Θράκη, δεν θεωρείται ότι πέτυχε γενικά. Όπως έχει εξηγηθεί και στα προηγούμενα άρθρα  ο Φουάτ Μπέης στο τελευταίο στάδιο της δράσης του ήρθε στη Θράκη για να οργανώσει μορφή αντίστασης, ώστε να απασχολούνται στρατιωτικές δυνάμεις εκεί και να μην αποστέλλονται στο μέτωπο της Μικράς Ασίας. Ο στόχος αυτός δεν επιτεύχθηκε και η ελληνική ήττα του 1922, οφείλεται σε εντελώς διαφορετικούς παράγοντες.

               Μια άλλη αποτυχία των στόχων του Φουάτ Μπέη ήταν η αδυναμία συνένωσης των Μουσουλμάνων της Θράκης, οι οποίοι διασπάστηκαν, όπως έδειξε η εκλογή του Εμμανουήλ Δουλά ως προέδρου του Πολιτικού Συμβουλίου της Διασυμμαχικής Θράκης το 1919, με υποστήριξη Μουσουλμάνων, που δεν πειθάρχησαν στα κελεύσματα του Φουάτ και των άλλων. Η διάσπαση φάνηκε και λίγο  αργότερα, όταν άρχισε η προέλαση του ελληνικού στρατού που απελευθέρωσε τη Δυτική Θράκη το Μάιο και την Ανατολική Θράκη τον Ιούλιο του 1920. Με άλλα λόγια φάνηκε η αδυναμία του Φουάτ Μπέη στη Δυτική Θράκη όπως και του Τζαφέρ Ταγιάρ στην Ανατολική Θράκη να οργανώσουν έστω και μια ελάχιστη αντίσταση στον ελληνικό στρατό, που ολοκλήρωσε την απελευθερωτική αποστολή του χωρίς σοβαρή μάχη. Ο Ταγιάρ μάλιστα, όπως είναι γνωστό συνελήφθη αιχμάλωτος από ένα τσομπανόπουλο! (βλέπε σχετικά στο https://sitalkisking.blogspot.com/2016/05/1920.html

               Μερική αποτυχία είχε και στην παρασκηνιακή προσπάθειά του να αντιδράσουν οι Μουσουλμάνοι στην εγκατάσταση προσφύγων στα χωριά τους. 

Μια παραγνωρισμένη ηρωίδα του 1821

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/culture/561429043/mia-paragnorismeni-iroida-toy-1821/

*Το «Τραγούδι της κυρα-Δομνίτσας» παρουσιάζεται από τις 16 Ιουλίου στην πλατφόρμα nationalopera.gr/GNOTV. Το κείμενο υπέγραψε η δημοσιογράφος και συγγραφέας Μάρω Βασιλειάδου, η σκηνοθεσία είναι της Μαρίας Μαγκανάρη, η μουσική της Μάρθας Μαυροειδή, τους μονολόγους αποδίδει η Σύρμω Κεκέ και τα χορικά στάσιμα το γυναικείο φωνητικό σύνολο cho΄rεs. (Φωτ. ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ)

 

 

 

*Το «Τραγούδι

της κυρα-Δομνίτσας»

από τη Λυρική Σκηνή

 

 

 

Γράφει ο κ. Νικόλας Ζώης

 

 

Στην επιβλητική πινακοθήκη του 1821 βρίσκονται και ορισμένες μορφές που δεν ανήκουν στο «ισχυρό φύλο», θεωρούνται όμως άξιες μνημόνευσης για –τι άλλο– τα κατορθώματά τους στη μάχη ή τον δυναμισμό τους: η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα και η Μαντώ Μαυρογένους είναι ίσως οι χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις γυναικών που κέρδισαν μια εξέχουσα θέση στην ιστορία του αγώνα «των Ελλήνων» για την ανεξαρτησία.

Τι γίνεται όμως με τις γυναίκες που, ενώ συνέβαλαν στην Ελληνική Επανάσταση με όπλα, χρήμα και αίμα, τιμήθηκαν στην καλύτερη περίπτωση με μια-δυο ξεχασμένες προτομές και μερικές δυσεύρετες βιβλιογραφικές αναφορές;

Η Θρακιώτισσα Δόμνα Βισβίζη είναι μια τέτοια περίπτωση. Με τον σύζυγό της, τον καπετάνιο Χατζή-Αντώνη Βισβίζη, και το «μπρίκι» τους, την «Καλομοίρα», υποστήριξαν πολλαπλώς την Επανάσταση, μέχρι που ο Βισβίζης ξεψύχησε και η Δόμνα ανέλαβε τη διοίκηση του καραβιού. Γέννησε τα παιδιά της στο κατάστρωμα, συνέχισε να συμβάλλει στις στρατιωτικές επιχειρήσεις των Ελλήνων– ο Δημήτριος Υψηλάντης τη χαρακτήριζε «ευγενεστάτη και γενναιοτάτη»–, ώσπου ξόδεψε την περιουσία για τις ανάγκες της Επανάστασης, χωρίς να λάβει τα υπεσχημένα από το ελληνικό κράτος. Πέθανε μόνη, σε μεγάλη ένδεια, αφού στο μεταξύ είχε απευθυνθεί με πλήθος επιστολών στη νέα ελληνική διοίκηση, χωρίς αποτέλεσμα.

Αναβίωση του ολυμπιακού ιδεώδους

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/athletics/561428938/anaviosi-toy-olympiakoy-ideodoys/

*Αριστερά: 27.4.1980. Ο Κων. Καραμανλής με τον εκπρόσωπο της ΔΟΕ, Λουί Γκιραντού, στην Ολυμπία. (Φωτ. ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ) Δεξιά: 6.7.1981. Ομιλία του προέδρου της ΔΟΕ, Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ, στην Πνύκα για τα 20 χρόνια της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας. (Φωτ. ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ)

 

Γράφει η κ. ΓΙΑΝΝΑ ΠΑΝΟΥΣΑΚΗ*

 

 

Σε όλη τη διάρκεια της πολιτικής του διαδρομής, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επέδειξε ζωηρό ενδιαφέρον για την προστασία της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε μέσα από θεσμικά μέτρα και έργα υποδομής. Συνέδεσε επίσης την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά με τις διεθνείς ανάγκες στα πεδία του αθλητισμού και του πολιτισμού. Η προστασία και η αναβίωση του ολυμπιακού ιδεώδους αποτέλεσαν βασική επιδίωξή του.

Στο πνεύμα αυτό, το 1976, διατύπωσε για πρώτη φορά την πρότασή του για μόνιμη τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στον χώρο της αρχαίας Ολυμπίας, τόπο γένεσης και φιλοξενίας των Αγώνων στην αρχαιότητα.

Η πρόταση Καραμανλή απαντούσε στα μεγάλα και συνεχή πλήγματα που δεχόταν η ολυμπιακή ιδέα λόγω της επενέργειας πολιτικών σκοπιμοτήτων. Το 1976, το φαινόμενο τούτο εμφανιζόταν να έχει αποκτήσει μονιμότητα. Οι Αγώνες του 1972 στο Μόναχο είχαν αμαυρωθεί από τη σφαγή των Ισραηλινών αθλητών από Παλαιστίνιους τρομοκράτες. Ηδη και οι Αγώνες του 1976 στο Μόντρεαλ αντιμετώπιζαν την παρείσφρηση της πολιτικής: είκοσι εννέα χώρες, κυρίως της Αφρικής, αρνήθηκαν να μετάσχουν διαμαρτυρόμενες για το ρατσιστικό καθεστώς της Νοτίου Αφρικής. Αλλά αποχή από τους Αγώνες θα σημειωνόταν και το 1980 στη Μόσχα (από τις δυτικές χώρες, πλην της Ελλάδας) και το 1984 στο Λος Άντζελες από τις κομμουνιστικές χώρες (πλην της Ρουμανίας), το Ιράν και τη Λιβύη.

Οι πρώτοι δημόσιοι υπάλληλοι στο Διδυμότειχο της απελευθέρωσης του 1920

*Το επιτελείο διοίκησης του Χαρίσιου Βαμβακά στη Διασυμμαχική Θράκη

 

 

*Ονόματα των πρώτων στελεχών

της δημόσιας Διοίκησης

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Η απελευθέρωση της Δυτικής Θράκης το Μάιο του 1920, δεν υπήρξε αποτέλεσμα μιας αυτόματης μεταβίβασης εξουσίας από ένα κυρίαρχο σε άλλον. Ούτε αποτέλεσμα σκληρών μαχών, γιατί η Βουλγαρία που την κατείχε με την άδικη  συνθήκη του Βουκουρεστίου από το 1913 ήταν πλέον η ηττημένη όχι μόνο των Βαλκανικών Πολέμων, αλλά και του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Τη Δυτική Θράκη όμως διεκδικούσε με όλες τις δυνάμεις της κατά τη διάρκεια των εργασιών της Συνδιάσκεψης Ειρήνης στο Παρίσι η Βουλγαρία και χρειάσθηκαν πολλές προσπάθειες και ποικίλοι  διπλωματικοί ελιγμοί για να εκδιωχθεί από εκείνα τα εδάφη η Βουλγαρία, η οποία κατηγορήθηκε σφοδρά για εφαρμογή στυγνής πολιτικής εθνοκαθάρσεων εις βάρος του ελληνορθόδοξου και μουσουλμανικού στοιχείου κατά την πενταετία 1913-1918. Τελικά στις 17 Σεπτεμβρίου 1919, το Ανώτατο Συμβούλιο των Συμμάχων στο Παρίσι αποφάσισε την εκκένωση της Δυτικής Θράκης από τους Βούλγαρους. Η ιστορική αυτή απόφαση, επικυρώθηκε στο προάστιο Νεϊγύ των Παρισίων στις 27 Νοεμβρίου 1919. Σύμφωνα με την απόφαση αυτή η Βουλγαρία παραιτείτο από όλες τις βλέψεις της στην περιοχή.

Η συζήτηση περί «σοσιαλμανίας»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/politics/561420826/i-syzitisi-peri-sosialmanias/

*9 Μαρτίου 1977. Σύσκεψη οικονομικών παραγόντων στο υπουργείο Συντονισμού υπό τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, με αντικείμενο τις βιομηχανικές επενδύσεις. Αριστερά, ο υπουργός Συντονισμού Παναγής Παπαληγούρας, δεξιά, ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Μπούτος. (Φωτ. ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ)

 

 

 

*Τα όρια της πολιτικής,

οι απαιτήσεις της οικονομίας

και η αντιπαράθεση

βιομηχάνων– κυβέρνησης

 

 

Γράφει ο κ. ΜΙΧΑΛΗΣ ΨΑΛΙΔΟΠΟΥΛΟΣ*

 

 

Οι προκλήσεις για την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή μετά τον Νοέμβριο του 1974 ήταν απαιτητικές, το ίδιο και τα διλήμματα που είχε να επιλύσει.

Η Ελλάδα είχε παραδοσιακά έλλειμμα στο εμπορικό της ισοζύγιο, που καλυπτόταν εν μέρει από άδηλους πόρους ή εισαγωγές κεφαλαίων, που στην πορεία του χρόνου απέκτησαν ένα μονιμότερο χαρακτήρα, χωρίς να διευρύνουν θεαματικά το παραγωγικό δυναμικό της χώρας. Η μετανάστευση της δεκαετίας του 1960 είχε οδηγήσει σε πλήρη απασχόληση και ελλείψεις εργατικού δυναμικού, ειδικά στον αγροτικό τομέα. Η ύφεση του 1973 λόγω πετρελαϊκής κρίσης στην Ευρώπη σήμαινε πάγωμα ή και μείωση των εμβασμάτων των μεταναστών. Η διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου πληρωμών με τις ανοδικές τιμές του πετρελαίου ήταν μια νέα πραγματικότητα. Η αντιφατική πολιτική της δικτατορίας μετά την κατάρρευση του συστήματος του Μπρέτον Γουντς, είχε συσσωρεύσει σοβαρές ανισορροπίες.

Η επίσκεψη Πλαστήρα στο Διδυμότειχο το 1923 και ο πόλεμος προς την Τουρκία, που δεν έγινε τότε

*Έφιπποι οι τρεις αρχηγοί επιθεωρούν στο στράτευμα κάπου στον Έβρο.  

Από δεξιά Πλαστήρας, Πάγκαλος, Χατζηκυριάκος. 

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η επίσκεψη του Νικόλαου Πλαστήρα, τον Απρίλιο του 1923 στο Διδυμότειχο, υπήρξε σημαντικό γεγονός για την πόλη, αλλά και για την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων στη Λωζάννη για την υπογραφή της γνωστής συνθήκης ειρήνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, γιατί συνδέθηκε με μεγάλες επιθεωρήσεις των ελληνικών στρατευμάτων που επιχειρούσαν την αναδιοργάνωσή τους στον Έβρο μετά την δραματική Μικρασιατική Καταστροφή. Και δημιούργησε κλίμα πιθανής νέας ένοπλης αντιπαράθεσης με την Τουρκία, όπως φάνηκε λίγο αργότερα.

               Ο Πλαστήρας ως αρχηγός της Επανάστασης του 1922 συνοδευόμενος από τον αρχιστράτηγο Θεόδωρο Πάγκαλο και τον στόλαρχο Αλέξανδρο Χατζηκυριάκο, περιόδευσαν στην Βόρεια Ελλάδα  με στόχο να καταστεί γνωστό στο εξωτερικό ότι η Ελλάδα καθίσταται ξανά ισχυρή και επιχειρεί να διεκδικήσει τα εθνικά δίκαιά της. Άσχετα βέβαια αν εκτός από την Ανατολική Θράκη τον Οκτώβριο του 1922 χάσαμε εντελώς άδικα την Ανατολική Θράκη και το 1923 την περιοχή του Καραγάτς, για να μην πληρώσουμε πολεμικές επανορθώσεις στην Τουρκία.

Ο «μικρός πόλεμος» του Λάσεν

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/culture/561412012/o-mikros-polemos-toy-lasen/

*Ο Αντερς Λάσεν (αριστερά) και ο Κένεθ Λάμονμπι κατά τη διάρκεια ανορθόδοξων στρατιωτικών επιχειρήσεων στην κατοχική Ελλάδα.

 

 

*Η δράση του 20χρονου Δανού

στην Αφρική, στη Μάγχη, στη Γαλλία,

στην Ιταλία και στο Αιγαίο

κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου

 

 

Γράφει ο κ. Tάσος Τέλλογλου

 

 

H Δανία είναι μια μικρή χώρα που καταλήφθηκε από την πολεμική μηχανή του Χίτλερ χωρίς να πέσει μία τουφεκιά. Σε πάρα πολλούς Δανούς δεν άρεσε αυτό. Ο 20χρονος Αντι Λάσεν ήταν ένας από αυτούς. Ο Λάσεν ήταν ναύτης σε ένα δανέζικο εμπορικό πλοίο όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν τη χώρα του. Αποβιβάστηκε στην Αγγλία και εκπαιδεύτηκε στα σκωτσέζικα Highlands για να συμμετάσχει στις βρετανικές ειδικές δυνάμεις.

H πρώτη επιχείρηση στην οποία πήρε μέρος ο Λάσεν ήταν στη δυτική Αφρική εναντίον εμπορικών πλοίων του Άξονα. Αργότερα, αυτό το θέατρο του «Κομάντο 62» των ειδικών επιχειρήσεων, μεταφέρθηκε στα νησιά της Μάγχης και στη βόρεια ακτή της Γαλλίας. Οι κομάντος αποβιβάζονταν, σκότωναν τις γερμανικές φρουρές, τοποθετούσαν εκρηκτικά και αποχωρούσαν, όχι πάντοτε χωρίς απώλειες.

Το «Κομάντο 62» διαλύθηκε μετά την έναρξη των επιχειρήσεων στη βόρεια Αφρική και ο Λάσεν έγινε μέλος του Special Boat Service (SBS). Ο βιογράφος του Λάσεν, Τόμας Χάρντερ, με τον οποίο η «Κ» μίλησε τηλεφωνικά, μας είπε ότι απώτερος σκοπός του ήταν να «παρουσιάσει τον άνθρωπο Λάσεν πίσω από τον μύθο». Ο Λάσεν, που έχασε τη ζωή του στη διάρκεια μιας επιχείρησης στο Κομάκιο της βόρειας Ιταλίας στο τέλος του πολέμου σε ηλικία 24 ετών, είναι «ταυτισμένος με τη γέννηση των ειδικών δυνάμεων» λέει ο Χάρντερ. «Ο πόλεμός του, αν τον συγκρίνουμε με το Στάλινγκραντ και τη Νορμανδία, ήταν ένας μικρός πόλεμος, στον οποίο δεν έπαιρναν μέρος πάνω από 200 άτομα».