Η κρίση του «Χόρα» στο Αιγαίο

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ    https://www.kathimerini.gr/politics/561437338/i-krisi-toy-chora-sto-aigaio-k/

*Το τουρκικό ερευνητικό σκάφος «Sismik 1», πρώην «Χόρα» πλέει στο βορειοανατολικό Αιγαίο. Το 1976 εκτυλίχθηκε η πρώτη από τις τρεις μεγάλες ελληνοτουρκικές κρίσεις, που αφορούσαν διαφορετικές όψεις του διεθνούς καθεστώτος του Αιγαίου.

 

 

*Η έξοδος του τουρκικού σκάφους

για έρευνες στην υφαλοκρηπίδα

φέρνει στα πρόθυρα σύγκρουσης 

τα δύο κράτη

 

 

 

 

Γράφει ο κ. ΣΩΤΗΡΗΣ ΡΙΖΑΣ*

 

Η κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις τον Αύγουστο του 1976 αποτέλεσε την πρώτη μιας σειράς ανάλογων κρίσεων. Ακολούθησαν αυτές του Μαρτίου του 1987, του Ιανουαρίου του 1996 και του θέρους του 2020 που αφορούσαν διάφορες όψεις του διεθνούς καθεστώτος του Αιγαίου.

Το 1976, όπως και το 1987 και το 2020, επίδικο αντικείμενο ήταν η ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα, στην τελευταία και η αποκλειστική οικονομική ζώνη. Οι θέσεις των δύο χωρών είχαν ήδη παγιωθεί τόσο ως προς την ουσία όσο και ως προς τη διαδικασία πιθανής επίλυσης. Η ελληνική πλευρά υποστήριζε ότι, σύμφωνα με το εξελισσόμενο Δίκαιο της Θάλασσας, τα νησιά δικαιούνταν ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας όπως ακριβώς και τα ηπειρωτικά εδάφη.  Η Τουρκία από την πλευρά της ισχυριζόταν ότι το Αιγαίο ήταν μια θάλασσα «ειδικών περιστάσεων», ότι ήταν αδύνατο να αναγνωριστούν δικαιώματα ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας σε χιλιάδες διάσπαρτα νησιά και νησίδες, καθώς έτσι θα αποκλειόταν στην ουσία από την εκμετάλλευση του θαλάσσιου πλούτου του Αιγαίου η Τουρκία, μια παράκτια αλλά κατεξοχήν ηπειρωτική χώρα. Η Άγκυρα ζητούσε στο πλαίσιο αυτό τη διανομή του Αιγαίου στη βάση μιας μέσης γραμμής, από βορρά προς νότο, η οποία θα αγνοούσε πλήρως τα νησιά και τα δικαιώματά τους στις θαλάσσιες ζώνες. Οι διαφωνίες επεκτείνονταν και στη διαδικασία επίλυσης. Η Αθήνα, βέβαιη για την υπεροχή της στο πλαίσιο του Δικαίου της Θάλασσας, προέκρινε την από κοινού προσφυγή των δύο χωρών, μόνος αποδεκτός τρόπος από το καταστατικό του Δικαστηρίου προκειμένου να εκδικαστεί η διαφορά, στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, ενώ, αντίθετα, η Τουρκία ζητούσε διμερείς διαπραγματεύσεις πολιτικής φύσης. 

Αναβίωση του ολυμπιακού ιδεώδους

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/athletics/561428938/anaviosi-toy-olympiakoy-ideodoys/

*Αριστερά: 27.4.1980. Ο Κων. Καραμανλής με τον εκπρόσωπο της ΔΟΕ, Λουί Γκιραντού, στην Ολυμπία. (Φωτ. ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ) Δεξιά: 6.7.1981. Ομιλία του προέδρου της ΔΟΕ, Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ, στην Πνύκα για τα 20 χρόνια της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας. (Φωτ. ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ)

 

Γράφει η κ. ΓΙΑΝΝΑ ΠΑΝΟΥΣΑΚΗ*

 

 

Σε όλη τη διάρκεια της πολιτικής του διαδρομής, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επέδειξε ζωηρό ενδιαφέρον για την προστασία της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε μέσα από θεσμικά μέτρα και έργα υποδομής. Συνέδεσε επίσης την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά με τις διεθνείς ανάγκες στα πεδία του αθλητισμού και του πολιτισμού. Η προστασία και η αναβίωση του ολυμπιακού ιδεώδους αποτέλεσαν βασική επιδίωξή του.

Στο πνεύμα αυτό, το 1976, διατύπωσε για πρώτη φορά την πρότασή του για μόνιμη τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στον χώρο της αρχαίας Ολυμπίας, τόπο γένεσης και φιλοξενίας των Αγώνων στην αρχαιότητα.

Η πρόταση Καραμανλή απαντούσε στα μεγάλα και συνεχή πλήγματα που δεχόταν η ολυμπιακή ιδέα λόγω της επενέργειας πολιτικών σκοπιμοτήτων. Το 1976, το φαινόμενο τούτο εμφανιζόταν να έχει αποκτήσει μονιμότητα. Οι Αγώνες του 1972 στο Μόναχο είχαν αμαυρωθεί από τη σφαγή των Ισραηλινών αθλητών από Παλαιστίνιους τρομοκράτες. Ηδη και οι Αγώνες του 1976 στο Μόντρεαλ αντιμετώπιζαν την παρείσφρηση της πολιτικής: είκοσι εννέα χώρες, κυρίως της Αφρικής, αρνήθηκαν να μετάσχουν διαμαρτυρόμενες για το ρατσιστικό καθεστώς της Νοτίου Αφρικής. Αλλά αποχή από τους Αγώνες θα σημειωνόταν και το 1980 στη Μόσχα (από τις δυτικές χώρες, πλην της Ελλάδας) και το 1984 στο Λος Άντζελες από τις κομμουνιστικές χώρες (πλην της Ρουμανίας), το Ιράν και τη Λιβύη.

Η συζήτηση περί «σοσιαλμανίας»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/politics/561420826/i-syzitisi-peri-sosialmanias/

*9 Μαρτίου 1977. Σύσκεψη οικονομικών παραγόντων στο υπουργείο Συντονισμού υπό τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, με αντικείμενο τις βιομηχανικές επενδύσεις. Αριστερά, ο υπουργός Συντονισμού Παναγής Παπαληγούρας, δεξιά, ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Μπούτος. (Φωτ. ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ)

 

 

 

*Τα όρια της πολιτικής,

οι απαιτήσεις της οικονομίας

και η αντιπαράθεση

βιομηχάνων– κυβέρνησης

 

 

Γράφει ο κ. ΜΙΧΑΛΗΣ ΨΑΛΙΔΟΠΟΥΛΟΣ*

 

 

Οι προκλήσεις για την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή μετά τον Νοέμβριο του 1974 ήταν απαιτητικές, το ίδιο και τα διλήμματα που είχε να επιλύσει.

Η Ελλάδα είχε παραδοσιακά έλλειμμα στο εμπορικό της ισοζύγιο, που καλυπτόταν εν μέρει από άδηλους πόρους ή εισαγωγές κεφαλαίων, που στην πορεία του χρόνου απέκτησαν ένα μονιμότερο χαρακτήρα, χωρίς να διευρύνουν θεαματικά το παραγωγικό δυναμικό της χώρας. Η μετανάστευση της δεκαετίας του 1960 είχε οδηγήσει σε πλήρη απασχόληση και ελλείψεις εργατικού δυναμικού, ειδικά στον αγροτικό τομέα. Η ύφεση του 1973 λόγω πετρελαϊκής κρίσης στην Ευρώπη σήμαινε πάγωμα ή και μείωση των εμβασμάτων των μεταναστών. Η διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου πληρωμών με τις ανοδικές τιμές του πετρελαίου ήταν μια νέα πραγματικότητα. Η αντιφατική πολιτική της δικτατορίας μετά την κατάρρευση του συστήματος του Μπρέτον Γουντς, είχε συσσωρεύσει σοβαρές ανισορροπίες.

Ο θάνατος του Αλέκου Παναγούλη

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

   https://www.kathimerini.gr/politics/561372913/o-thanatos-toy-alekoy-panagoyli/

 *Ο Αλέκος Παναγούλης οδεύει προς την τελευταία του κατοικία στο Α΄ Νεκροταφείο. Μπροστά, το φέρετρο κρατάει ο αδελφός του Στάθης Παναγούλης. Η κηδεία εξελίχθηκε σε τεράστια διαδήλωση υπέρ της δημοκρατίας, καθώς η εντύπωση της δολοφονίας ήταν διάχυτη στον κόσμο.

*Η τραγική απώλεια

του σημαντικότερου αντιχουντικού

 αντιστασιακού προκαλεί

νέο τραύμα στην κοινή γνώμη

 

Γράφει ο κ. ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΡΗΣΤΙΔΗΣ*

 

Πρώτη Μαΐου 1976, ξημερώματα Σαββάτου. Ο Αλέκος Παναγούλης οδηγεί με μεγάλη ταχύτητα επί της λεωφόρου Βουλιαγμένης με κατεύθυνση προς Γλυφάδα, όταν το αυτοκίνητό του εκτρέπεται της πορείας του και καταλήγει σε παρακείμενο κατάστημα.

Λίγα λεπτά αργότερα, ο βουλευτής του ελληνικού Κοινοβουλίου, και αγωνιστής της αντίστασης κατά του δικτατορικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου, θα βρει τραγικό θάνατο, δύο μήνες πριν συμπληρώσει τα 37 του χρόνια.

Γεννημένος στη Γλυφάδα το 1939 με καταγωγή από την Ηλεία και τη Λευκάδα, ο Παναγούλης σπούδασε στη Σχολή Μηχανολόγων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 εντάχθηκε στη νεολαία της Ένωσης Κέντρου συμμετέχοντας ενεργά στις κινητοποιήσεις της περιόδου. Επρόκειτο για μια πολιτική ενεργοποίηση που καθόρισε τη συνολική του στάση απέναντι στα κοινά, συμβάλλοντας και στη διαμόρφωση της θέσης του έναντι του ανελεύθερου καθεστώτος των συνταγματαρχών.

Η επίσκεψη Καραμανλή στην Αίγυπτο

 

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

https://www.kathimerini.gr/politics/561302176/i-episkepsi-karamanli-stin-aigypto/

*Επίσκεψη στα αξιοθέατα. Ελλάδα και Αίγυπτος εκδήλωσαν την πρόθεσή τους να ενισχυθεί η συνεργασία τους στη ναυτιλία και στις κατασκευές – τομείς που παρουσίαζαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις ελληνικές ιδιωτικές επιχειρήσεις. Φωτ. ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ

 

*Στο πλαίσιο της αναμόρφωσης

της εξωτερικής πολιτικής της,

η Αθήνα προσπαθεί

να προσεγγίσει τον αραβικό κόσμο

 

 

 

Του κ. ΔΙΟΝΥΣΗ ΧΟΥΡΧΟΥΛΗ*

 

 

Σχεδόν αμέσως μετά την πτώση της δικτατορίας και την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα, οι κυβερνήσεις του Κων. Καραμανλή ανέπτυξαν πολύπλευρη δραστηριότητα στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής. Στόχος, να ενισχυθεί η διεθνής θέση της χώρας και να ανευρεθούν πρόσθετα ερείσματα προς εξισορρόπηση της Τουρκίας.

Με τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις να είναι προβληματικές και τις σχέσεις με την άλλη υπερδύναμη –τη Σοβιετική Ένωση– να παραμένουν ψυχρές, η Αθήνα έκανε «ανοίγματα» προς τη Δυτική Ευρώπη, τους βόρειους Βαλκάνιους γείτονες και τον αραβικό κόσμο. H βελτίωση των σχέσεων της Ελλάδας με τα κράτη της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής που ήταν ομόθρησκα με την Τουρκία– ιδίως με τις αραβικές χώρες– αποτέλεσε βασικό άξονα της ελληνικής διπλωματίας κατά την περίοδο μετά το 1974.

Το άγνωστο παρασκήνιο του «Βυθίσατε το Χόρα», τον Αύγουστο του 1976

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/politics/561068356/to-agnosto-paraskinio-toy-vythisate-to-chora-ton-aygoysto-toy-1976-k/

*Το σύνθημα «Βυθίσατε το Χόρα» προήλθε έπειτα από μυστική συμφωνία του Κωνσταντίνου Καραμανλή με τον Ανδρέα Παπανδρέου ή ήταν μια μονομερής προτροπή του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ; Ο εξ απορρήτων του Καραμανλή, πρέσβης Πέτρος Μολυβιάτης, δηλώνει στην «Κ» ότι δεν υπήρχε καμία συνεννόηση, κάτι που αμφισβητούν συνεργάτες του Παπανδρέου. (Φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Γράφει ο κ. Παύλος Παπαδόπουλος

     Το σύνθημα «Βυθίσατε το Χόρα» προήλθε έπειτα από μυστική συμφωνία του Κωνσταντίνου Καραμανλή με τον Ανδρέα Παπανδρέου ή ήταν μια μονομερής προτροπή του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ; Ο εξ απορρήτων του Καραμανλή, πρέσβης Πέτρος Μολυβιάτης, δηλώνει στην «Κ» ότι δεν υπήρχε καμία συνεννόηση, κάτι που αμφισβητούν συνεργάτες του Παπανδρέου.

     Τον Αύγουστο του 1976, η κυβέρνηση Καραμανλή βρέθηκε αντιμέτωπη με την πρώτη κρίση με την Τουρκία μετά την εισβολή στην Κύπρο. Η κρίση εκδηλώθηκε με την έξοδο του ερευνητικού πλοίου «Χόρα» στο Αιγαίο, βορειοανατολικά της Λέσβου. Ο Ανδρέας Παπανδρέου υποστήριξε δημοσίως ότι η Ελλάδα έπρεπε να δώσει μια στρατιωτική απάντηση. Γνώριζε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ότι ο Παπανδρέου θα δήλωνε «Βυθίσατε το Χόρα»; Είχαν συνεννοηθεί τηλεφωνικά προκειμένου να σταλεί στην Τουρκία ένα σκληρό μήνυμα που δεν θα μπορούσε να στείλει ο ίδιος ο πρωθυπουργός;

     Το «Βυθίσατε το Χόρα» έχει εξελιχθεί σε νεοελληνικό αρχέτυπο που ανασύρεται από τη μνήμη κάθε φορά που εκδηλώνεται μια νέα κρίση. Ήταν μια μυστική κοινή πρωτοβουλία των δύο ηγετών ή μια μονομερής ενέργεια του Παπανδρέου; Μιλώντας στην «Κ» ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, πρέσβης Πέτρος Μολυβιάτης δηλώνει κατηγορηματικά ότι δεν υπήρξε καμία συνεννόηση, υπογραμμίζοντας ότι την Παρασκευή 6 Αυγούστου 1976 ο Καραμανλής δεν μίλησε τηλεφωνικά με τον Παπανδρέου. Ο Παπανδρέου μίλησε μόνον με τον ίδιο τον κ. Μολυβιάτη, ο οποίος ήταν ο στενότερος συνεργάτης του Κωνσταντίνου Καραμανλή.