Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Η ληστεία, όπως και άλλες φορές έχει περιγραφεί σε αυτή την ιστοσελίδα, υπήρξε μόνιμη πληγή στο σώμα της Θράκης, σε όλες σχεδόν τις εποχές. Οι ληστές συνήθως ήταν Βούλγαροι και Τούρκοι και κάποιες φορές και Έλληνες.
Περιπτώσεις ληστειών, που συνέβησαν το μακρινό 1889, θα αφηγηθούμε σήμερα, για να φανεί, πώς η Θράκη ζούσε πάντα σε καθεστώς φόβου που προκαλούσε είτε ο δυνάστης είτε ο ληστής. Θα αρχίσουμε την αφήγηση με το διαβόητο ληστή Ντεβετζή Αλή, που έδρασε στην Ανατολική Θράκη.
Το Σεπτέμβριο του 1889 φάνηκε στο βιλαέτι της Αδριανούπολης ο διαβόητος λήσταρχος Ντεβετζή Αλή. Δεν ήταν άγνωστος στην Ανατολική Θράκη. Και άλλες φορές τα «κατορθώματά» του είχαν αναστατώσει τον κόσμο και στις εφημερίδες είχαν γραφεί πολλά.
Αυτή τη φορά τα μαντάτα ήρθαν από την περιοχή των Σαράντα Εκκλησιών. Εκεί η δημόσια ασφάλεια δεν ήταν σε καλό επίπεδο. Οι κάτοικοι της περιοχής αλλά και οι κάτοικοι μέσα στην ίδια την πόλη ήταν φοβισμένοι. Δεν τολμούσαν να βγούνε για δουλειές στα χωράφια τους, ενώ οι έμποροι δεν μπορούσαν να διακινήσουν τα προϊόντα τους. Την κατάσταση επιδείνωσε η επανεμφάνιση του Ντεβετζή Αλή, ο οποίος είχε αρχίσει να συλλαμβάνει όποιος έπεφτε στα δίχτυα του, αλλά και να οργανώνει απαγωγές πλουσίων.
Μεταξύ άλλων είχε απαγάγει τον Ιωάννη Στανίτσα και τον Σταμάτιο Ι. Κόκκινο, κατοίκους Σαράντα Εκκλησιών, που είχαν μεταβεί να αγοράσουν βελανίδια για την διατροφή των χοίρων τους. Τους κράτησαν επί ένα τρίωρο και τελικά τους άφησαν ελεύθερους όταν πλήρωσαν 300 λίρες και υπέγραψαν προς το λήσταρχο ένα χρεωστικό ομόλογο πληρωτέο μετά από 21 ημέρες. Και επειδή δεν μπορούσαν να εξοφλήσουν τελικά το ομόλογο προσπάθησαν να έρθουν σε συμβιβασμό με τον Ντεβετζή Αλή για να πληρώσουν τα μισά. Όταν έληξε η προθεσμία του ομολόγου ο Ντεβετζής ζητούσε την αποπληρωμή του καθώς και πρόσθετα εφόδια και όπλα, από τα θύματά του.
Η ίδια συμμορία εμφανίσθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 1889 στο δρόμο που οδηγούσε από τις Σαράντα Εκκλησίες στην Αδριανούπολη και τον θεωρούσαν ασφαλή. Εκεί κάπου μετά το Μπαμπά Εσκή (Αρτίσκος) η συμμορία συνέλαβε πολλούς διερχόμενους και τους αφαιρούσε ό,τι είχαν και δεν είχαν. Τους έκλεβαν τα χρήματα, αλλά και τα ρούχα που φορούσαν.
Έως τα τέλη Οκτωβρίου οι αρχές προσπαθούσαν να συλλάβουν τον Ντεβετζή Αλή, αλλά χωρίς επιτυχία. Ο μουτασερίφης της περιοχής είχε γίνει έξαλλος κατά των χωροφυλάκων για την αποτυχία τους και ζήτησε από τη γενική διοίκηση την τιμωρία τους την τιμωρία τους. Από την Αδριανούπολη εστάλη στις Σαράντα Εκκλησίες συνταγματάρχης για να συνεργασθεί με τον μουτασερίφη για την εξόντωση της συμμορίας του Ντεβετζή και των άλλων συμμοριών.
Μια άλλη συμμορία που συγκρότησαν Έλληνες είχε επικεφαλής έναν ονόματι Χρήστο και από τους αμπελώνες του Σκεπαστού απήγαγε τον επταετή γιο, του Ι. Λογοθετίδη , που πριν από δύο μήνες είχε κατηγορηθεί αδίκως ως κλεπταποδόχος και φυλακίσθηκε στην Αδριανούπολη. Ο λήσταρχος Χρήστος ζητούσε 1500 λίρες ως λύτρα. Ο πατέρας του παιδιού επιχείρησε να διαπραγματευθεί με τους ληστές για να απελευθερωθεί ο γιος του, με λιγότερα λύτρα. Οι ληστές κρατούσαν το παιδί σε μια ορεινή δασώδη περιοχή με την ονομασία «Πεντάπωρο» που απείχε πέντε ώρες από τη Μήδεια. Και όταν πήραν λύτρα 500 λιρών ελευθέρωσαν το παιδί, αφού του έδωσαν δώρο 1 λίρα και 4 ασημένιους μετζητιέδες!!! Ο ατυχής Λογοθετίδης είχε επιχειρήσει να πληρώσει αρχικά 300 λίρες, που δεν τις δέχονταν οι ληστές. Έτσι έστειλε ξανά το ίδιο ποσό μαζί με ορισμένα αδαμάντινα είδη που κατείχε. Τους έστειλε και ένα ομόλογο αξίας 100 λιρών. Οι ομογενείς ληστές θεώρησαν εξογκωμένη την αξία των αδαμάντινων ειδών, κράτησαν τις 300 λίρες και ένα από τους απεσταλμένους του Λογοθετίδη, επιστρέφοντας τα διαμάντια! Έτσι πλέον ο Λογοθετίδης αναγκάσθηκε να στείλει άλλες 200 λίρες…
Μια άλλη συμμορία υπό τον Βούλγαρο ληστή Ποπώφ, πολύ νωρίτερα είχε απαγάγει δύο από τους ευπορότερους κατοίκους των χωριών Πρόδηλο και Άγιος Στέφανος και τους απελευθέρωσε όταν πλήρωσαν βαρύτατα λύτρα.
Το κλίμα φόβου και κατατρομοκράτησης στην περιοχή ήταν βαρύ. Οι αρχές στις Σαράντα Εκκλησίες έλαβαν μέτρα και έστειλαν πολλά αποσπάσματα στρατιωτών και χωροφυλάκων να καταδιώξουν τους ληστές.
Όταν δεν λήστευαν… έψηναν κρέας!!!
Στις αρχές Ιουλίου 1889 ένα απόσπασμα του Οθωμανικού στρατού συνάντησε μεταξύ Αδριανούπολης και συνόρων της Ανατολικής Ρωμυλίας δύο ληστές που… έψηναν κρέας!!! Έγινε συμπλοκή και οι Τούρκοι στρατιώτες σκότωσαν τον ένα ληστή ονόματι Στόικο, προφανώς Βούλγαρο.
Λίγες μέρες αργότερα στο Μουσταφά Πασά (σήμερα Σβίλεγκραντ Βουλγαρίας) εκτελέσθηκαν τέσσερις ληστές, που είχαν καταδικασθεί σε θάνατο για την απαγωγή ενός παιδιού. Οι γονείς του παιδιού ευχαρίστησαν το νομάρχη Αδριανούπολης Χατζή Ιζέρ πασά.
Αλλά και η περιοχή του Σουφλίου μαστίζονταν από τους ληστές. Τις πρώτες μέρες του Ιουλίου 1889 στην περιφέρεια αυτή συνελήφθησαν 16 ληστές και σιδηροδέσμιοι μεταφέρθηκαν στην Αδριανούπολη για τα περαιτέρω!!!
Τότε, ένας άλλος διαβόητος ληστής ονόματι Σακήρ που καταδυνάστευε τις περιοχές Καλλίπολης και Ραιδεστού δολοφονήθηκε από χωροφύλακες που είχαν σταλεί για την καταδίωξή του.
Στα δάση των Μετρών δρούσε ένας άλλος ληστής ο Σακατζή Ογλού Αχμέτ. Κάποια στιγμή η αστυνομία κατόρθωσε να συλλάβει κάποιους από τους συνεργάτες του. Από τις καταθέσεις τους η αστυνομία οδηγήθηκε και στην σύλληψη του ίδιου του αρχιληστή, ο οποίος είχε προλάβει εν τω μεταξύ να καταφύγει στην Κωνσταντινούπολη.
Σύμφωνα με την ειδησεογραφία της 19ης Ιουλίου 1889 στις Σαράντα Εκκλησίες «η ληστεία εξακολουθεί, δραστηρίως καταδιωκομένη».
Κρύβονταν στα αμπέλια των Ριζίων
Στα μέσα Αυγούστου εξουδετερώθηκε μια πενταμελής ληστρική συμμορία, που κρυβόταν πολύ κοντά στην Αδριανούπολη και σχεδίαζε να απαγάγει κάποιον πλούσιο κάτοικο. Στη μάχη που έγινε σκοτώθηκαν τρείς ληστές, ο τέταρτος τραυματίσθηκε και συνελήφθη, ενώ ο πέμπτος μπόρεσε να διαφύγει. Μια άλλη όμως συμμορία κατόρθωσε να αιχμαλωτίσει πλούσιο μουσουλμάνο του Μουσταφά Πασά. Ο διοικητής της πόλης έστειλε στρατιωτική δύναμη η οποία κατόρθωσε να απελευθερώσει τον απαχθέντα. Ο γενικός διοικητής Ιζέτ πασάς αναγκάσθηκε να πάρει αυστηρά μέτρα για να αντιμετωπίσει τη μάστιγα της ληστείας. Όταν μάλιστα πληροφορήθηκε ότι στα αμπέλια των Ριζίων Έβρου κρύβονταν μια πενταμελής συμμορία έστειλε αμέσως τον εκατόνταρχο της Χωροφυλακής Σουλεϋμάν εφέντη με συνοδεία χωροφυλάκων για να τους συλλάβει. Όταν ο εκατόνταρχος έφτασε στα Ρίζια τους περικύκλωσε και τους ζήτησε να παραδοθούν. Αυτοί αρνήθηκαν και αμέσως άρχισε μάχη. Τέσσερις ληστές έχασαν τη ζωή τους και ο πέμπτος συνελήφθη αιχμάλωτος. Αλλά και οι προθέσεις του Ιζέτ πασά, δεν ωφέλησαν. Λίγες μέρες αργότερα, κοντά στην Αδριανούπολη συνελήφθη αιχμάλωτος ο Μυτιληνιός έμπορος Χρυσόπουλος.
Η δράση των ληστών σε όλη την Ανατολική Θράκη, δεν έλεγε να σταματήσει. Προς τα τέλη Αυγούστου 1889 μία επταμελής ληστοσυμμορία μπήκε «περί λύχων αφάς» στο χωριό Καρά Καρλή της επαρχίας Χαριούπολης και απήγαγε τον εύπορο προύχοντα Μουράτογλου, απαιτώντας για την απελευθέρωσή του πολύ υψηλά λύτρα. Επίσης έγινε γνωστό στην Κωνσταντινούπολη ότι σε μια συμπλοκή χωροφυλάκων σκοτώθηκε ο διαβόητος λήσταρχος Σακήρ Αλή.
Στις αρχές Οκτωβρίου, άγνωστοι πυροβόλησαν κατά του μηχανοδηγού αμαξοστοιχίας στην περιοχή του Λουλέ Μπουργκάς, χωρίς ευτυχώς να τον πετύχουν.
Μπαίνοντας ο Νοέμβριος οι αρχές των Σαράντα Εκκλησιών φαίνεται πως κατόρθωσαν να περιορίσουν το φαινόμενο της ληστείας, επιτυγχάνοντας την απελευθέρωση κρατουμένων Σαμακοβιτών. Κάποιες μικροκλοπές που έγιναν μεταξύ ων χωριών Κουρούκιοϊ και Καράντερε στο δρόμο που οδηγούσε προς το Μικρό Τύρνοβο δεν συνεχίσθηκαν γιατί συνελήφθησαν οι ένοχοι και οδηγήθηκαν στις φυλακές του Τυρνόβου.
Το φαινόμενο της ληστείας δεν έλειψε ποτέ από το χώρο της Θράκης, όπου οι ληστές συνήθως ήταν Βούλγαροι ή Τούρκοι. Αλλά μερικές φορές έκαναν την εμφάνισή τους και μερικά δικά μας «λουλούδια»!!!
Πολύ ωραίο άρθρο!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΙστορία και πάλι Ιστορία.
Να μαθαίνουμε καλύτερα τον τόπο μας!
Μαρία Ραντζούδη
ΑπάντησηΔιαγραφήΠάντα υποφέραμε και θα υποφέρουμε από αυτούς !!!!
Λουιζα Καζαντζη
ΑπάντησηΔιαγραφήΚι ύστερα λέμε για τη σημερινή εγληματικοτητα, νομίζω πως μόνο οι μέθοδοι έχουν αλλάξει.
ΜΕΛΑΧΡΟΙΝΗ ΜΑΡΤΙΔΟΥ
ΑπάντησηΔιαγραφήΠολύ ενδιαφέρον και για τα ισχύοντα στην εγκληματικότητα άλλων εποχών...