Θράκες αιχμάλωτοι των Τούρκων αφηγούνται, το 1923….

*Έλληνες αιχμάλωτοι των Τούρκων (Αρχείο ΕΛΙΑ)

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, υπήρξε η δραματικώτερη σελίδα του Ελληνισμού μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 από τον σουλτάνο Μωάμεθ. Η Μικρασιατική καταστροφή έχει πολλές επιμέρους πτυχές, που μελετώνται συνεχώς από τότε από ιστορικούς, πολιτικούς, διπλωμάτες και άλλους μελετητές.

          Μία από τις πτυχές αυτές υπήρξε και η τύχη των αιχμαλώτων, της Μικρασιατικής Εκστρατείας, δεδομένης της βάρβαρης συμπεριφοράς των Τούρκων, όπως αυτή είχε εκδηλωθεί διαχρονικά και ιδαίτερα μετά την επικράτηση των Νεοτούρκων, εποχή που σημαδεύθηκε και από τις μεγάλες και εξαιρετικά οδυνηρές Γενοκτονίες των Ποντίων, των Αρμενίων και των Ασσυρίων, που κορυφώθηκλαν μετά το δραματικό “Μαύρο Πάσχα” των Θρακών του 1914. Η τύχη των αιχμαλώτων και η ανταλλαγή τους υπήρξε αντικείμενο διπλωματικών διαπραγματεύσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, ειδικά κατά το διάστημα των διαπραγματεύσεων για τη συνθήκη της Λωζάνης.

          Ωστόσο και μέχρι να επιλυθεί το θέμα αυτό, όπως επελύθη, υπήρξαν κατά διαστήματα τολμηρές και ριψοκίνδυνες δραπετεύσεις αιχμαλώτων, οι οποίοι απελπισμένοι από την αιχμαλωσία, χωρίς πλέον να λογαριάζουν και την ίδια τους τη ζωή, δραπέτευαν όταν μπορούσαν…

          Στις αρχές Ιανουαρίου 1923, δύο Ανατολικοθρακιώτες μπόρεσαν να δραπετεύσουν και να φτάσουν τσακισμένοι στην Αθήνα, όπου εδωσαν κατάθεση στις στρατιωτικές αρχές. Η κατάθεση αυτή αποτελεί πολύτιμη ιστορική μαρτυρία και ράπισμα στον υποτιθέμενο πολιτισμό της Τουρκίας.

Οι δύο Ανατολικοθρακιώτες που δραπέτευσαν και έφτασαν στη Αθήνα ήταν ο Αθανάσιος Μαυράκης από τη Ραιδεστό, στρατιωτικής κλάσης του 1919 και ο Καβέλης Κωνσταντίνος από το Χρυσόμερο στρατιωτικής κλάσης του 1914. Και οι δύο υπηρετούσαν στο 18ο σύνταγμα Πεζικού.

Η μαρτυρία τους είναι δραματική.

Κυπριακό, ο πρώτος δύσκολος χρόνος

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1088362/gallery/epikairothta/kosmos/kypriako-o-prwtos-dyskolos-xronos

*Γλαύκος Κληρίδης, Κουρτ Βάλντχαϊμ, Ραούφ Ντενκτάς, στο περιθώριο των συνομιλιών στη Βιέννη τον Μάιο του 1975.

Γράφει ο κ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ*

Το 1975 αποτελεί ένα έτος που περνάει σχεδόν απαρατήρητο στη βιβλιογραφία για το Κυπριακό. Παρ’ όλα αυτά, για τους Κυπρίους υπήρξε ο πρώτος δύσκολος χρόνος μετά την τραγωδία του Ιουλίου - Αυγούστου 1974. Ήταν δυσοίωνο έτος στο οποίο η Κύπρος, με ανασφάλεια και αβεβαιότητα, βίωνε τα επακόλουθα της καταστροφής του 1974.

Η επιστροφή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στις 7 Δεκεμβρίου 1974, έπειτα από εξάμηνη απουσία συνεπεία του πραξικοπήματος και έπειτα από διαβουλεύσεις που είχε στην Αθήνα, σηματοδότησε την έναρξη προσπάθειας να εξευρεθεί μια κοινώς αποδεκτή νέα στρατηγική που θα ακολουθείτο από την ελληνοκυπριακή πλευρά. Συγκλήθηκε έτσι για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 1975 το «Εθνικό Συμβούλιο», ένα συμβουλευτικό σώμα που περιλάμβανε εκπροσώπους των κυπριακών κομμάτων και τον Γλαύκο Κληρίδη, πρόεδρο της Βουλής και διαπραγματευτή. Μεταξύ των άλλων αποφάσεων που ελήφθησαν ήταν ότι η επιδιωκόμενη πλέον λύση θα ήταν αυτή της πολυπεριφερειακής ομοσπονδίας. Το τραγικό ήταν ότι η συγκεκριμένη θέση, πριν από το 1974, αποτελούσε τουρκική απαίτηση την οποία η ελληνική πλευρά απέρριπτε.

Η περιοδεία της “Μάννας του Στρατιώτη” στη Θράκη, το 1922-23

*Η "Μάννα του Στρατιώτη" Άννα Μελά- Παπαδοπούλου στο σιδηροδρομικό σταθμό Διδυμοτείχου το 1923 (συλλογή Μιχάλη Πατέλη)

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Λεπτομέρειες για την περιπετειώδη ζωή της, που αναλώθηκε σε έργα ευποιΐας και καταγράφηκε ως υπόδειγμα αλτρουισμού υπάρχουν σ’ αυτή την ιστοσελίδα στη θέση https://sitalkisking.blogspot.com/2020/07/blog-post_10.html

Η Άννα Μελά- Παπαδοπούλου στο τέλος του 1922 και στις αρχές του 1923, βρέθηκε στη Θράκη προσπαθώντας να βοηθήσει τους στρατιώτες που μετείχαν στην μεγάλη εθνική προσπάθεια ανασυγκρότησης του στρατεύματος στον Έβρο μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, αλλά και να απαλύνει τον πόνο χιλιάδων προσφύγων, που υποχρεώθηκαν να εκκενώσουν την Ανατολική Θράκη, για να να την καταλάβουν οι Τούρκοι, που δεν έριξαν ούτε μια σφαίρα για να την κατακτήσουν εθνικά καθαρμένη από τους αυτόχθονες Έλληνες κατοίκους της.

Στη Θράκη, ο κόσμος αντιμετώπιζε τεράστια προβλήματα με τα μεγάλα κύματα προσφύγων που είχαν καταφτάσει, ξεριζωμένοι, χωρίς μοίρα στον ήλιο. Ήταν πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη, βίαια εκτοπισμένοι δυτικά του Έβρου, πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, θύματα της Μικρασιατικής Καταστροφής και πρόσφυγες Πόντιοι του Καυκάσου, που φρόντισε να έρθουν στην Ελλάδα, το 1920 ο Νίκος Καζαντζάκης… Φτώχεια παντού, πείνα και εξαθλίωση.

Η Στρατιά του Έβρου, άρχισε να σχηματίζεται  το χειμώνα του 1922 με βάση τα υπολείμματα του στρατού, που πολέμησε και ηττήθηκε στη Μικρά Ασία και όσες δυνάμεις είχαν βρεθεί στη Θράκη τότε. Στις 5 Δεκεμβρίου 1922 δημοσιεύθηκε η είδηση ότι η αρχηγία της Στρατιάς Θράκης, ανατέθηκε στον στρατηγό Θεόδωρο Πάγκαλο. Τελικά τον Απρίλιο του 1923 η Ελλάδα ήταν σε θέση να παρατάξει στον Έβρο εννέα Μεραρχίες, με δύναμη έως 100.000 ανδρών.

«Σήκω επάνω, Τζάκο» και άλλα σεφαραδίτικα τραγούδια

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/1086997/article/politismos/vivlio/shkw-epanw-tzako-kai-alla-sefaraditika

*Στιγμές χαράς σε γιορτινές συγκεντρώσεις, όπου τα σεφαραδίτικα τραγούδια κρατούσαν δεμένα τα μέλη της συρρικνωμένης μετά τον αφανισμό ισραηλιτικής κοινότητας της Θεσσαλονίκης (Φωτ. AΡΧΕΙΟ ΕΒΡΑΪΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ).

Της κ. ΓΙΩΤΑΣ ΜΥΡΤΣΙΩΤΗ

«Ηχογραφώ την κυρία Μπιενβενίδα Μάνο στο γηροκομείο “Σαούλ Μοδιάνο”, 23 Μαρτίου 1996 / αριθμός στρατοπέδου 3886». Αρχές της δεκαετίας του ’90, ο Αλμπέρτος Ναρ με ένα απλό κασετόφωνο, ηχογραφεί επιζώντες του Ολοκαυτώματος να τραγουδούν σεφαραδίτικα τραγούδια.

Οι ερμηνείες τους a capella είναι συγκλονιστικές. Ο Δαβίδ Σαλτλιέλ στις 11 Ιουνίου του ‘90 με στεντόρεια φωνή πιάνει το Γεντί Κουλέ και το Alevanta Jako «Σήκω επάνω, Τζάκο». Η καλλίφωνη Μπιενβενίδα Μάνο, μεταξύ άλλων, αποδίδει το σκωπτικό ο «Ασπριτζής» (el encalador). Ο Μωύς Εσκενάζη / αριθμός στρατοπέδου 111260, ερμηνεύει «το Γελεκάκι» (Quien te v aver kon katsaras). Ο Μωύς Χαλέγουα / αρ. στρατοπέδου 137034 διασώζει τη σεφαραδίτικη εκδοχή της «Πριγκιπέσσας». Ο Ιακώβ Χαλέγουα / αριθμός στρατοπέδου 113108, τραγουδάει τον «Μποχώρη» (Bohor) και άλλες μελωδίες. «Nα ζήσει η Μακεδονία!» αναφωνεί ενθουσιασμένος κλείνοντας την τελευταία στροφή από το τραγούδι «Δίνω μια ζωή για το ρακί» (La vida do por la racki).

Συγκινητικά ντοκουμέντα εγκιβωτίζει η τρίγλωσση (ελληνικά, αγγλικά, ισπανοεβραϊκά) έκδοση «I REMEMBER… ΘΥΜΑΜΑΙ» με ένα CD που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις ΙΑΝΟΣ, φέρνοντας στο ευρύτερο κοινό αυθεντικά ακούσματα της σεφαραδiτικης μουσικής. Το βιβλίο/CD σε επιμέλεια Λέων Α. Ναρ, ανθολογεί 22 από τα σεφαραδίτικα τραγούδια που πρόλαβε να διασώσει ο Αλμπέρτος Ναρ, σε μια εποχή και σε μια πόλη «σκληρή και άσπλαχνη», όπως την περιέγραφε, όπου πτυχές του σεφαραδίτικου πολιτισμού ήταν καταδικασμένες σε λήθη. Οι επιβιώσαντες και οι επιβιώσασες ηλικιωμένοι συμπολίτες του Ναρ, οι περισσότεροι φίλοι των γονιών του, αποθησαυρίζουν τη συγχωνευμένη με τοπικά δάνεια μουσική παράδοση του ισπανοεβραϊκού πολιτισμού διασώζοντας ταυτόχρονα το γλωσσικό ιδίωμα που σταδιακά χάνεται στην πληθυσμιακά συρρικνωμένη Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης.

Ανθρωπιστική καταστροφή στην Κύπρο, το 1974

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ        https://www.kathimerini.gr/1087206/gallery/epikairothta/kosmos/an8rwpistikh-katastrofh-sthn-kypro

*Η αποκατάσταση των 200.000 προσφύγων ήταν μείζων προτεραιότητα.

Γράφει ο κ. ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΠΟΛΥΒΙΟΣ*

Το απόγευμα της 16ης Αυγούστου 1974, η εκεχειρία που επιτεύχθηκε μέσω του ΟΗΕ τερμάτισε τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής, που είχε ξεκινήσει τα χαράματα της 14ης Αυγούστου 1974, μετά το ναυάγιο στη Διάσκεψη της Γενεύης. Όπως ακριβώς συνέβη και με την εκεχειρία της 22ας Ιουλίου 1974, ο τουρκικός στρατός παραβίασε κατ’ επανάληψη τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μέχρι και τις αρχές Σεπτεμβρίου, καταλαμβάνοντας χωριά στην επαρχία Αμμοχώστου και Λευκωσίας και τη νέα πόλη της Αμμοχώστου, που είχε εγκαταλειφθεί από τις στρατιωτικές μονάδες, την αστυνομία, τις πολιτικές αρχές και τους κατοίκους της.

Η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής ολοκλήρωσε τα καταστροφικά αποτελέσματα της τραγωδίας του 1974. Με τον πρόεδρο της χώρας, Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, να βρίσκεται εκτός Κύπρου από τις 16 Ιουλίου 1974 (επέστρεψε στις 7 Δεκεμβρίου 1974), έχοντας διαφύγει τον θάνατο από το καιόμενο προεδρικό μέγαρο και τη διαφαινόμενη σύλληψη στην Πάφο, ο συνταγματικός αναπληρωτής του, πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Γλαύκος Κληρίδης, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα στις 23 Ιουλίου, μετά την παραίτηση του Νίκου Σαμψών, «προέδρου» της πραξικοπηματικής «κυβέρνησης», αντιμετώπισε πλήθος αντιξοοτήτων και διοικητικό χάος.

Στον αμυντικό τομέα, τα περισσότερα τάγματα της Εθνικής Φρουράς βρίσκονταν στα πρόθυρα διάλυσης, με καταρρακωμένο ηθικό, λόγω και του αισθήματος εγκατάλειψης από την Ελλάδα, ενώ ο κίνδυνος εμφύλιου σπαραγμού ήταν ορατός, εξαιτίας του προηγηθέντος πραξικοπήματος και των συνεπειών του και της συνεχιζόμενης έντονης παρουσίας ομάδων ατάκτων οπλοφόρων της ΕΟΚΑ Β΄.

Άννα Μελά- Παπαδοπούλου: "Η Μάννα του Στρατιώτη" και η μοναδική ζωή της

*Η περίφημη Άννα Μελά- Παπαδοπούλου (Γεννάδειος Βιβλιοθήκη)

*Αδελφή του Παύλου Μελά

*Υπόδειγμα προσφοράς και αυτοθυσίας

*Τιμήθηκε με 28 παράσημα

*Από 1912 πήρε μέρος σε όλους τους πολέμους

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Η οικογένεια των Μελάδων με τις βαθιές Ηπειρωτικές ρίζες, είχε την τιμή και την ευτυχία να δώσει στο Έθνος, ήρωες, ευεργέτες, λόγιους, πολιτικούς και άλλους χρήσιμους και επωφελείς πολίτες. Το δέντρο αυτής της οικογένειας το πότισε το αίμα αλλά και η αγάπη. Στο εθνικό θησαυροφυλάκιο της νεώτερης ελληνικής ιστορίας ένα από τα μεγαλύτερα διαμάντια είναι η οικογένεια Μελά με τους απογόνους και τα παρακλάδια της.

Ονόματα μεγάλα, στο άκουσμα των οποίων αναπολούμε σελίδες δόξας και μεγαλείου. Παύλος Μελάς ο Μακεδονομάχος, Παύλος Λ. Μελάς πολεμιστής στην Έξοδο του Μεσολογγίου (1826), Γεώργιος Μελάς Φιλικός στην Κωνσταντινούπολη το 1821, Λέων Μελάς πληρεξούσιος Εθνικών Συνελεύσεων (1843 και 1862) λόγιος, Μιχαήλ Γ. Μελάς δήμαρχος Αθηναίων (1894), αλλά και η σημαντική Άννα Μελά- Παπαδοπούλου, που έμεινε στην ιστορία με την ονομασία "Μάννα του Στρατιώτη" και δεν έλειψε από τους πολέμους της εποχής της, προσφέροντας κάθε είδους ανθρωπιστικές υπηρεσίες στους στρατευμένους. Αυτήν θα γνωρίσουμε σήμερα.

Η 'Αννα Μελά γεννήθηκε στη Μασσαλία στις 3 Σεπτεμβρίου 1871. Σε ηλικία πέντε ετών το 1876, με την οικογένειά της εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Ο πατέρας της Μιχαήλ Μελάς και η σύζυγός του Ελένη το γένος Βουτσινά απέκτησαν επτά παιδιά. Την Marie, τον Γεώργιο, τον Παύλο, την Άννα, τον Λέοντα, τον Κωνσταντίνο και τον Βασίλη.

Ο πρώτος Πρόεδρος της Δημοκρατίας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1086060/gallery/epikairothta/politikh/o-prwtos-proedros-ths-dhmokratias

*Δεκέμβριος 1974. Ο Μιχαήλ Στασινόπουλος, εν μέσω του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ και του προέδρου της Βουλής Κωνσταντίνου Παπακωνσταντίνου, ορκίζεται προσωρινός Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας. Η θητεία του διήρκεσε έως τις 20 Ιουνίου 1975 (Φωτ. ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ, «ΕΛΛΑΔΑ 20ός ΑΙΩΝΑΣ, ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ»).

Γράφει ο κ. ΣΠΥΡΟΣ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ*

          Μετά το δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου 1974, με το οποίο ο λαός αποφάνθηκε υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας, ανέκυψε το ζήτημα της ανάδειξης προσωρινού Προέδρου της Δημοκρατίας έως ότου εκλεγόταν ο νέος Πρόεδρος σύμφωνα με τη διαδικασία που θα προέβλεπε το μελλοντικό Σύνταγμα της χώρας. Άλλωστε, κανένα κοινοβουλευτικό πολίτευμα δεν μπορεί να λειτουργήσει ομαλά, έστω και για μικρό χρονικό διάστημα, χωρίς την ύπαρξη του ρυθμιστή του πολιτεύματος.

          Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής απευθύνεται αρχικά στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, ο οποίος δέχεται, στη συνέχεια όμως αρνείται. Έτσι, ο Καραμανλής στη συνεδρίαση της Βουλής της 17ης Δεκεμβρίου 1974 προτείνει ως προσωρινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον βουλευτή Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας, Μιχαήλ Στασινόπουλο (1903-2002).

          Η επιλογή του Στασινόπουλου κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν, αφού αποτελούσε μια καθολικά αποδεκτή προσωπικότητα του νομικού και πνευματικού κόσμου: Ο Στασινόπουλος είχε σημαντική λογοτεχνική δραστηριότητα και διετέλεσε πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου, επίτιμος διδάκτορας γαλλικών πανεπιστημίων, υπηρεσιακός υπουργός στις κυβερνήσεις του Δ. Κιουσόπουλου και Κ. Γεωργακόπουλου το 1952 και το 1958 αντίστοιχα και, τέλος, πρόεδρος της επιτροπής που συνέταξε τον πρώτο Υπαλληλικό Κώδικα του 1951, ένα από τα σημαντικότερα νομοθετήματα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.

Πετρέλαιο στο νομό Έβρου; Μια ιστορική αναδρομή

*Οι περιοχές που ερευνήθηκαν κατά το παρελθόν για πετρέλαιο

*Το έβλεπαν στη Ζουράφα το 1874

*Το έψαχναν οι Τούρκοι το 1901-1902

*Το αναζητούσαν οι Έλληνες από το 1920

*Ερεύνησαν Άγγλοι και Γερμανοί

*Αλλά πετρέλαιο δεν βρέθηκε ακόμα!

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Η ύπαρξη ή όχι πετρελαϊκών κοιτασμάτων στο υπέδαφος ή στον υποθαλάσσιο χώρο της Θράκης, ήταν διαχρονικά αντικείμενο ζωηρών συζητήσεων είτε σε συγκεντρώσεις ανθρώπων με ενδιαφέρον για την πατρίδα τους είτε σε κουβέντες ανά τους καφενέδες. Για το λόγο αυτό πέρα από τα σοβαρά συμπεράσματα, βάσει αξιόλογων και σοβαρών πληροφοριών, πάντα αιωρούντο και οι θεωρίες συνωμοσίας, γεωστρατηγικές, εσχατολογικές ή… ψεκασμένες!!!

Ας δούμε πρώτα το θέμα του πετρελαίου στη Θράκη, σε βάθος χρόνου. Το 1874 ο γνωστός Σαμοθρακίτης λόγιος Νικόλαος Φαρδύς, όπως είχε γράψει το 1897, ο ίδιος διαπίστωσε προσωπικά την ύπαρξη πετρελαίου, πηγαίνοντας εκεί με ιστιοφόρο. Είδε δηλαδή στην επιφάνεια της θάλασσας να επιπλέει κάποια ελαιώδης ουσία, η οποία απέπνεε οσμή πετρελαίου. Αυτή φαίνονταν να πηγάζει από τη γνωστή νησίδα Ζουράφα, που μερικοί την γνωρίζουν ως Λαδόξερα. Ο Φαρδύς χρησιμοποιώντας τη Σαμοθρακίτικη διάλεκτο την ονόμαζε Ζγοράφα. Οι Τούρκοι από τότε, ίσως και παλαιότερα γνώριζαν ότι εκεί μάλλον υπήρχε πετρέλαιο.

Ο θάνατος του Κώστα Βάρναλη

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/1084886/gallery/epikairothta/ellada/o-8anatos-toy-kwsta-varnalh

*Μόσχα 1959, απονομή του βραβείου Λένιν στον Βάρναλη. Δίπλα του ο Έρενμπουργκ. (Φωτ.: ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΚΕΔΡΟΥ)

Της κ. Μαρίας Ρώτα*

          Ήταν 14 Δεκεμβρίου 1956 όταν ο Δημήτρης Ψαθάς έγραφε στην εφημερίδα «Τα Νέα» μεταξύ άλλων τα ακόλουθα: «Όποιες ιδέες πολιτικές κι αν έχεις [αναγνώστη], άφησέ τες έστω και για μια στιγμή. […] Αγαπώ με πάθος τους τίμιους κι αλέκιαστους ανθρώπους. […] Ο Βάρναλης για μένα είναι το φεγγοβόλο πρότυπο που διατηρεί σ’ όλα του τα χρόνια την θεία εκείνη αρμονία –την πλήρη ισορροπία– ανάμεσα στη ζωή του και το έργο του. Είναι ένας άντρας τίμιος που δεν βουτά την πένα του στο μελάνι της υποκρισίας, ούτε όταν οιστρηλατείται στα λυρικά ή τα επαναστατικά ξεσπάσματά του, ούτε όταν ασκεί την κριτική του με το πικρόχολο εκείνο γέλιο του σατιρικού του οίστρου, αλλά βουτά την πένα του μέσα στην αλήθεια της ίδιας της ζωής του. Αυτό που πιστεύει αυτό και ζει. Κι αυτό που ζει αυτό και μόνο κάνει τέχνη: Ποίηση λυρική, επαναστατική ή σάτιρα».

          Οι παραπάνω γραμμές έρχονταν ως απόηχος του εορτασμού για τα πενήντα χρόνια πνευματικής προσφοράς του Κώστα Βάρναλη σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο αθηναϊκό θέατρο Ιντεάλ, στις 9 Δεκεμβρίου 1956, με πρωτοβουλία της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και με απώτερη αφετηρία την πρόσφατη τότε επανέκδοση έργων του από τον «Κέδρο» της Νανάς Καλλιανέση (που διακινδύνευε με την πρωτοβουλία της αυτή να της κλείσουν τον εκδοτικό οίκο με διάφορα προσχήματα).

Οι έσχατοι κομιτατζήδες στη Θράκη

*Καταδιωκτικό απόσπασμα στις Σέρρες, με το πτώμα Βουλγαρόφωνου κομιτατζή το 1936

*Αισύμη, Κίρκη, Εχίνος, 

και άλλα μέρη της Θράκης,

στο έλεος των κομιτατζήδων

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

    Είναι γνωστό, ότι η δράση των κομιτατζήδων στη Βόρεια Ελλάδα κατά την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, υπήρξε μια άκρως οδυνηρή εμπειρία και απεχθής ανάμνηση για τον Ελληνικό πληθυσμό. Η αιματηρή και ληστρική δράση τους εξαιτίας πολιτικών και πολεμικών γεγονότων, αλλά και της σθεναρής αντίστασης των πληττομένων, άρχισε σιγά σιγά να φθίνει. Και όμως στη Θράκη η εγκληματική δράση των κομιτατζήδων, συνεχίσθηκε έως την δικτατορία του Μεταξά.
    Τέτοια περιστατικά της έσχατης δράσης των κομιτατζήδων στη Θράκη αλλά και εν μέρει στην λοιπή Βόρεια Ελλάδα, θα θυμηθούμε σήμερα. 
    Ο όρος κομιτατζής χαρακτηρίζει τους αντάρτες- μέλη μυστικών επαναστατικών οργανώσεων που δρούσαν στα Βαλκάνια κατά την διάρκεια της τελευταίας περιόδου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ειδικά στη Μακεδονία η λέξη κομιτατζής χρησιμοποιούνταν για να χαρακτηρίσει Βούλγαρους που εντάσσονταν σε τέτοιες ομάδας και με το όπλο και το μαχαίρι τρομοκρατούσαν τους χριστιανικούς πληθυσμούς με στόχο να τους στρέψουν στη σχισματική βουλγαρική εκκλησία και να τους καταστήσουν Βούλγαρους. Επρόκειτο δηλαδή για απροκάλυπτη παρακρατική δράση, που συνήθως την καθοδηγούσαν στρατιωτικοί.
    Ωστόσο η δράση των ομάδων αυτών έχει δυσδιάκριτες πτυχές και ασαφείς επικαλύψεις ανάμεσα στην εθνικιστική- παρακρατική δράση και στην ληστοκρατία.
    Η Θράκη, και από τις δύο πλευρές των συνόρων προς τη Βουλγαρία, δοκιμάσθηκε σκληρά κατά τα πρώτα σαράντα χρόνια του 20ου αιώνα, από τη δραστηριότητα βουλγαρικών ληστρικών ομάδων, αφού μάλιστα είχαν λήξει οι πολεμικές συρράξεις στα Βαλκάνια και είχαν αραιώσει οι δράσεις των εθνικιστικών βουλγαρικών ομάδων.

Η οριστική επίλυση του Πολιτειακού

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1083884/gallery/epikairothta/politikh/h-oristikh-epilysh-toy-politeiakoy

*Αθήνα, 8.12.1974. Νυκτερινοί πανηγυρισμοί μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας.

Του κ. ΘΑΝΑΣΗ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ*

Το Πολιτειακό ήταν από τις κρισιμότερες εκκρεμότητες που μεταπολιτευτικά όφειλε να διευθετήσει το πολιτικό σύστημα της χώρας. Και, θεωρητικώς τουλάχιστον, από τις πιο δυσεπίλυτες: «Πατούσε» σε ψυχολογικό υπόστρωμα βαθύ, έντονα αποτυπωμένο στο λαϊκό συλλογικό ασυνείδητο, παραγωγό έντονων – πολλοί δε πίστευαν και δυσεκρίζωτων – πολιτικών/παραταξιακών ταυτίσεων. 
Ασφαλώς, δε, επρόκειτο για ένα ζήτημα το οποίο μόνο με προσφυγή στην πρωτογενή λαϊκή κυριαρχία θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί. (Σε μία από τις απειροελάχιστες περιπτώσεις όπου, λόγω της αδυναμίας διαμόρφωσης συνθετικής ή συμβιβαστικής πρότασης, η διεξαγωγή δημοψηφίσματος μπορεί να λύσει περισσότερα προβλήματα απ’ όσα θα προκαλέσει.)
Επιπροσθέτως, όλα τα δημοψηφίσματα του παρελθόντος, που είχαν πάντα – και – πολιτειακή διακύβευση (1924, 1935, 1946, 1968, 1973 – το δημοψήφισμα του 1920 δεν αφορούσε τη μορφή του πολιτεύματος, αλλά την επάνοδο στον θρόνο του βασιλέως Κωνσταντίνου), δεν είχαν διεξαχθεί με συνθήκες τέτοιες, ώστε να παραχθεί ένα αδιάβλητο, άρα και αδιαμφισβήτητο, πολιτικό αποτέλεσμα. Επομένως, βάσει της ιστορικής εμπειρίας, και μόνη η απόφαση περί διεξαγωγής πολιτειακού δημοψηφίσματος – με αδιαμόρφωτο, μάλιστα, το πλήρες θεσμικό πλαίσιο – ήταν δυνατόν να εξαπολύσει θύελλες. Επιπροσθέτως, η φιλοβασιλική πλευρά θα μπορούσε να υποστηρίξει πως η λήξη της στρατοκρατίας όφειλε να συνοδευθεί από ακύρωση των μειζόνων θεσμικών επιλογών του καταρρεύσαντος καθεστώτος, άρα σε επάνοδο στο θεσμικό και πολιτειακό status quo ante. Και όμως…
Η λαϊκή ετυμηγορία του 1974 για τη μορφή του πολιτεύματος – 69,18% υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας – οδήγησε, χωρίς τριγμούς, στη μακροβιότερη περίοδο πολιτειακής ειρήνης του τόπου. Γιατί; Υπάρχουν αρκετές ερμηνείες.

Ο Αρχιστράτηγος Φρανσαί Ντ' Εσπεραί, στα σοκάκια του Διδυμοτείχου το 1919

*Απόσπασμα από την ανταπόκριση του Ανδρέα Κονιτόπουλου

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Ο Φρανσαί Ντ' Εσπεραί υπήρξε σημαντική στρατιωτική προσωπικότητα της Γαλλίας, που συνέδεσε το όνομά του με τα Βαλκάνια και τα ελληνική στρατεύματα στις μάχες εναντίον των δυνάμεων του Άξονα. Το 1919 βρέθηκε να περπατάει στους δρόμους του Διδυμοτείχου και να βλέπει να ερείπια που άφησαν πίσω τους οι ηττημένοι Βούλγαροι, συμμαχοί των Γερμανών.
Ο Louis Félix Marie François Franchet d'Espèrey, όπως ήταν το όνομά του στα γαλλικά γεννήθηκε το 1856 στην Αλγερία και πέθανε το 1942. Φοίτησε στη στρατιωτική σχολή του Σεν Σιρ, και πήρε μέρος στις αποικιακές εκστρατείες στην Τυνησία, στο Τονκίνο, στη Κίνα και αλλού. Πήρε μέρος σε μεγάλες συγκρούσεις του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και το  1916 ήταν διοικητής των στρατιωτικών δυνάμεων του ανατολικού και του βόρειου μετώπου. Το 1918 ανέλαβε τη διοίκηση των συμμαχικών στρατευμάτων της Μακεδονίας, στα οποία είχαν ενταχθεί και ελληνικά στρατεύματα.

Ο Μακάριος έρχεται στην Αθήνα, το 1974

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1082697/gallery/epikairothta/ellada/o-makarios-erxetai-sthn-a8hna

*29 Νοεμβρίου 1974. Ο Μακάριος φθάνει στην Αθήνα καθ’ οδόν προς την Κύπρο. Οι συζητήσεις μεταξύ της ελλαδικής και της κυπριακής πλευράς ήταν κρίσιμες για τη διαμόρφωση της εθνικής στρατηγικής μετά την εισβολή.

Γράφει ο κ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α. ΚΑΖΑΜΙΑΣ*

"Ο λαός μας είναι έτοιμος, όσον ποτέ προηγουμένως, να χαιρετίσει τις αποφάσεις των Αθηνών και με ενθουσιασμό να ενισχύσει το έργο της εθνικής ηγεσίας και εδώ και στην Ελλάδα για τη σωτηρία της Κύπρου" [εφημ. «Φιλελεύθερος» Λευκωσία, 30 Νοεμβρίου 1974]. 
Στις 30 Νοεμβρίου και την 1η Δεκεμβρίου 1974 έγιναν στην Αθήνα (στο υπουργείο Εξωτερικών) δύο συναντήσεις μεταξύ του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, του Κωνσταντίνου Καραμανλή και των αντιπροσωπειών, ελλαδικής και κυπριακής. Ο Μακάριος επέστρεφε στην Κύπρο μετά το πραξικόπημα του Ιουλίου και την τουρκική εισβολή.

Κ. Γ. Λαγουμιτζάκης: Αγάπησε τη Θράκη, τραυματίσθηκε το 1921 στη Μικρά Ασία

*Ο Κ.Γ. Λαγουμιτζάκης σε πρωτοσέλιδη φωτογραφία στην εφημερίδα "Πατρίς" (3/9/1921)

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Ο Κωνσταντίνος Λαγουμιτζάκης, που ενίοτε υπογράφει ο ίδιος και ως Λαγουμιτζής, υπήρξε μια δραστήρια, ευγενική  και πατριωτική μορφή, που συνέδεσε το όνομά του με την περίοδο της απελευθέρωσης της Θράκης και έχυσε το αίμα του το 1921, όταν τραυματίσθηκε στις επιχειρήσεις του Σαγγάριου, στο Αρντίζ Νταγ.
Γεννήθηκε το 1889 στο Φρέ Χανίων, όπου σήμερα υπάρχει προτομή του, στο Ηρώον, μαζί με άλλες προτομές διακεκριμένων συμπολιτών του. Πέθανε το 1943. Υπήρξε διακεκριμένος εκπαιδευτικός. Δεν γνωρίζουμε πολλά στοιχεία για την μεστή ζωή του. Δυστυχώς...
Οι πρώτες πληροφορίες που έχουμε για την παρουσία του στη Θράκη ανάγονται στο 1913. Υπηρέτησε τη στρατιωτική θητεία του ως έφεδρος αξιωματικός Πεζικού και πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους.
Οι ιστοριογράφοι της Κομοτηνής, αναφέρουν ότι ο έφεδρος ανθυπολοχαγός Κωνσταντίνος Λαγουμιτζάκης υπηρετώντας στον ελληνικό στρατό, βρέθηκε να υπηρετεί στην Κομοτηνή, προφανώς κατά την πρώτη απελευθέρωσή της το 1913. Η Ελλάδα,το 1913 υποχρεώθηκε από την άδικη συνθήκη του Βουκουρεστίου να παραχωρήσει τη Δυτική Θράκη στην ηττημένη Βουλγαρία. Έτσι στις 18 Αυγούστου 1913 ο ελληνικός στρατός αναγκάσθηκε να εγκαταλείψει τη Δυτική Θράκη. Τότε όταν οι φαντάροι μας εγκατέλειπαν την Ροδόπη ο Λαγουμιτζάκης είχε γράψει ένα προφητικό δίστιχο στον τοίχο του Διοικητηρίου με την αιχμή της ξιφολόγχης του (σ.σ. πρόκειται για το παλιό Δικαστικό Μέγαρο) "Πάλι με χρόνια με καιρούς πάλι δικά μας θα είναι". Οι Βούλγαροι που εγκαταστάθηκαν εκεί στη συνέχεια, το είχαν καλύψει με σοβά. Μετά όμως από επτά χρόνια όταν απελευθερώθηκε η Δυτική Θράκη, λόγω πτώσης του σοβά, αποκαλύφθηκε ξανά αυτό που είχε γράψει ο Λαγουμιτζάκης!

Για τη Θράκη, στο ΘΡΑΚΗΝΕΤ

          Το κανάλι ΘΡΑΚΗΝΕΤ της Αλεξανδρούπολης και οι δημοσιογράφοι Μαρίνα Κονδύλη και Δημοσθένης Δούκας, είχαν την καλοσύνη να με καλέσουν στην εκπομπή "Επισημάνσεις" να μιλήσουμε με την ευκαιρία της επετείου των 100 ετών από την απελευθέρωση της Θράκης, που εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού, δεν γιορτάσθηκε όπως έπρεπε στις ανάλογες ημερομηνίες των επετείων.

          Βέβαια, ποτέ δεν είναι αργά και όλοι οι Θράκες ελπίζουν ότι θα βρεθεί ο χρόνος και οι κατάλληλες ευκαιρίες για να τιμήσουν αυτή την επέτειο, που ήρθε πολύ αργά, περίπου μετά από περίπου 550 χρόνια. Η συνέντευξή μου αρχίζει μετά το 34.30΄ λεπτό. 

Π.ΑΘ

Οι πρώτες εκλογές της Μεταπολίτευσης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

https://www.kathimerini.gr/1081717/gallery/epikairothta/politikh/oi-prwtes-ekloges-ths-metapoliteyshs

*Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής χαιρετάει το πλήθος σε προεκλογική συγκέντρωση. Η φωτογραφία αυτή συνοδεύει τη μνήμη του Καραμανλή.

Του κ. ΑΝΤΩΝΗ ΚΛΑΨΗ*

Στις 3 Οκτωβρίου 1974, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, επικεφαλής της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας ήδη από τις 24 Ιουλίου του ίδιου έτους, ανακοίνωσε ότι βουλευτικές εκλογές θα διεξάγονταν στις 17 Νοεμβρίου. Θα ήταν η πρώτη φορά έπειτα από δέκα χρόνια που οι Ελληνες θα προσέρχονταν στις κάλπες. Η τελευταία εκλογική αναμέτρηση είχε γίνει τον Φεβρουάριο του 1964, ενώ οι προγραμματισμένες για τον Μάιο του 1967 εκλογές δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ, καθώς μεσολάβησαν το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου και η επιβολή της επτάχρονης δικτατορίας, η οποία ανέστειλε κάθε δημοκρατική διαδικασία.
Η προκήρυξη των εκλογών αποτελούσε αποφασιστικό βήμα για την αποκατάσταση της δημοκρατικής ομαλότητας. Στις 23 Σεπτεμβρίου είχε προηγηθεί η δημοσίευση νομοθετικού διατάγματος, το οποίο προέβλεπε την επαναλειτουργία των πολιτικών κομμάτων, μεταξύ αυτών και του ΚΚΕ που είχε παραμείνει παράνομο από το 1947.
Το πλαίσιο διεξαγωγής των εκλογών είχε προσδιοριστεί ήδη από τις 19 Σεπτεμβρίου, όταν, με ομόφωνη απόφαση του υπουργικού συμβουλίου, επελέγη ως εκλογικό σύστημα η ενισχυμένη αναλογική. Επρόκειτο για μέθοδο που διευκόλυνε τον σχηματισμό ισχυρής κυβέρνησης, έτσι ώστε να διασφαλιζόταν η πολιτική σταθερότητα, σε μια περίοδο που η δημοκρατία είχε μεν αποκατασταθεί, αλλά απέμεναν ακόμα πολλά να γίνουν ώστε να εμπεδωθεί πλήρως.

Οι τρεις μεγάλες πυρκαγιές, που σημάδεψαν το Διδυμότειχο

*Σε κύκλο το εμβληματικό κτίριο, που καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1933.

*1873: Καμένα 100 μαγαζιά και 15 σπίτια

*1933: Καμένο ένα επιβλητικό συγκρότημα

*2017: Καμένο το ιστορικό τέμενος

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Τρεις πυρκαγιές μεγάλες στα τελευταία 147 χρόνια, σημάδεψαν την εικόνα του Διδυμοτείχου, άφησαν ανεξίτηλα σημάδια της καταστροφής, ενώ τα αποτελέσματα της τελευταίας χρονικά πυρκαγιάς, βρίσκονται σε φάση υπεσχημένης και αναμενόμενης αποκατάστασης.
Το Διδυμότειχο, ως παλαιά πόλη, με την ιδιάζουσα κατασκευή των κτιρίων, δοκιμάσθηκε πολλές φορές από τις φωτιές, που αντιμετωπίζονταν συνήθως με ίδια μέσα, χωρίς να επεκταθούν. 
Τα παλαιά κτίσματα, σπίτια, καταστήματα, αποθήκες κ.λπ. συνήθως πλινθόκτιστα, καλύπτονταν με ξύλινες επενδύσεις για προστασία από τις καιρικές συνθήκες, ενώ εσωτερικά διέθεταν ξύλινα δάπεδα. Θερμαίνονταν με ξυλόσομπες, που συνήθως συντελούσαν στην έκρηξη πυρκαγιών. Υλικά δηλαδή που τροφοδοτούσαν τις πυρκαγιές. Υπήρξαν όμως και μεγάλες πυρκαγιές, που σημάδεψαν σκληρά το Διδυμότειχο και άφησαν ανεξίτηλα σημάδια στην πόλη.

Ο θάνατος του Σπυρίδωνος Μαρινάτου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1080734/gallery/epikairothta/ellada/o-8anatos-toy-spyridwnos-marinatoy

*Ο Σπυρίδων Μαρινάτος περπατάει στην Ανασκαφή του Ακρωτηρίου, στη λεγόμενη από τον ίδιο «οδό Τελχίνων».

Της κ. ΕΛΕΝΗΣ ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΗ*

Ο καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Σπυρίδων Μαρινάτος γεννήθηκε στις 17 Απριλίου 1901 στο χωριό Κοντογεννάδα κοντά στο Ληξούρι της Κεφαλονιάς.  Ήταν ένα παιδί από ταπεινή οικογένεια. Πάντα όμως έτρεφε μεγάλη αγάπη για την ιδιαίτερη πατρίδα του. Σε εκείνο τον τόπο τελείωσε το σχολείο και μετά ήρθε στην Αθήνα για πανεπιστημιακές σπουδές. Το 1921 αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Μετά, με υποτροφία του Ιδρύματος Humboldt συνέχισε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στα Πανεπιστήμια της Γερμανίας Berlin και Halle από το 1927 έως το 1929. Στη Γερμανία είχε την τύχη να διδαχθεί Αρχαιολογία και Κλασική Φιλολογία από σπουδαίους επιστήμονες εκείνης της εποχής, μεταξύ των οποίων ήταν οι Wilamovitz, Karo, Rodenwaldt και άλλοι.
Η παραμονή του Μαρινάτου στη Γερμανία πιθανώς επέδρασε καταλυτικά όχι μόνο στη διαμόρφωση της επιστημονικής σκέψης του, των απόψεών του για την τέχνη και τον πολιτισμό, αλλά και στην αισθητική και στις κοινωνικές αξίες του. Κατ’ ουσίαν διαμόρφωσε τη συμπεριφορά του ως πολίτη και τη δράση του ως αρχαιολόγου του πεδίου και αργότερα ως ακαδημαϊκού.

Η Ρωσική κατοχή στο Διδυμότειχο, το 1878

*Το Διδυμότειχο του 1898

*Γνωστή ως "Δεύτερη Ρωσία"

*Άγνωστη επιστολή των ιερέων

*Καταστροφές χωριών 

από τους Τούρκους

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Ο ρωσοτουρκικός πόλεμος του 1878 είναι γνωστό και γενικώς αποδεκτό, ότι έθαψε όλες τις ελπίδες, που μπορούσαν να έχουν οι υπόδουλοι Έλληνες για την απελευθέρωση από τους Ρώσους. Αντίθετα μάλιστα, όταν οι Ρώσοι κατέλαβαν τη Θράκη, η κατάσταση εκτραχύνθηκε γιατί άρχισαν να στηρίζουν απροκάλυπτα τη βουλγαρική κυριαρχία με κάθε μέσον θεμιτό και αθέμιτο.
Η ρωσική κατοχή, γνωστή στους παλαιούς ως "Δεύτερη Ρωσία" γιατί υπήρξε ρωσική κατοχή και το 1829, είχε τις συνέπειές της και στο Διδυμότειχο, όπου οι Βούλγαροι προσπαθούσαν να αποσπάσουν χωριά της περιοχής και να τα εντάξουν στην δική τους σχισματική εκκλησία.
Το Διδυμότειχο κατελήφθη από τους Ρώσους τις πρώτες μέρες του Ιανουαρίου 1878 και φαίνεται πώς αποτέλεσε έδρα σημαντική στρατιωτικής δύναμης. Οι Ρώσοι μπήκαν στο Διδυμότειχο ημέρα Πέμπτη, στις 8 το βράδυ. Σύμφωνα μάλιστα με δημοσίευμα της εφημερίδας της Κωνσταντινούπολης "Βυζαντίς" (27 Ιανουαρίου 1878) ένα απόσπασμα Ρώσων εκστράτευσε στη συνέχεια εναντίον του Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) όπου κατέσχεσε 140 σιδηροδρομικά βαγόνια και τρεις ατμάμαξες. Κατά τον "Νεολόγο" φαίνεται πώς η κάθοδος των ρωσικών στρατευμάτων γίνονταν παράλληλα προς το Διδυμότειχο και το Λουλέ Μπουργκάς και προ της υπογραφής της προκαταρκτικής συμφωνίας ανακωχής.

Ο Ερνέστος Τσίλλερ αποκαλύπτεται

*Μερική άποψη της Αθήνας με επίκεντρο το εργοτάξιο της Ακαδημίας Αθηνών, γύρω στο 1861, σε φωτογραφία Paul Baron des Granges.

Γράφει ο κ. ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Δύσκολο να φανταζόταν κανείς, έστω και λίγα χρόνια πριν, πως η υπόθεση «Έρνστ Τσίλλερ», τόσο κομβικής σημασίας για την κατανόηση της αστικής συγκρότησης της Ελλάδας, θα εμφανιζόταν και πάλι και θα άνοιγε ως μια υπόθεση δημοσίου ενδιαφέροντος με νέα στοιχεία για να θέσει μία σειρά από ερωτήματα. Η Μαριλένα Ζ. Κασιμάτη, δρ Ιστορίας της Τέχνης και επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης (1984-2018), φέρνει τον καρπό μιας μεγάλης έρευνας πάνω στον τσιλλερικό κόσμο και με τη δημοσίευση των «Αναμνήσεων» του Γερμανού αρχιτέκτονα, μας θέτει ενώπιον αδιάσειστων τεκμηρίων.
Η προσωπικότητα του Σάξονα αρχιτέκτονα, ενός ανθρώπου γαλουχημένου με τις αρχές του γερμανικού κόσμου των δεκαετιών 1840 και 1850 (με άγουρες μνήμες ακόμη και από την επανάσταση του 1848 και τον Κριμαϊκό Πόλεμο), μας προσφέρεται μέσα από την αυτοβιογραφική γραφή του. Αλλά είναι και μέσα από τις επιστολές των θυγατέρων του Ναταλίας και Ιωσηφίνας, στις αρχές του 20ού αιώνα, στην αδελφή του Τσίλλερ στο Ομπερλέσνιτς της Σαξονίας και του ξενιτεμένου στις ΗΠΑ γιου του Οτο προς τον πατέρα του, το 1917, που αποκαλύπτεται η δυσμενής θέση στην οποία είχε περιέλθει τα τελευταία χρόνια της ζωής του. 
Η Μαριλένα Κασιμάτη υποτάσσει το υλικό της πλήρως και το ανασκαλεύει δεξιοτεχνικά, αρχίζοντας την αφήγησή της από το... τέλος, μιλώντας για την κατάληξη του Τσίλλερ (1923) σε πτωχοκομείο κατεστραμμένου πλέον οικονομικά. Υπάρχουν πολλές πτυχές της ζωής του που αποκαλύπτονται ή διαφαίνονται από τις δικές του επιλεκτικές περιγραφές, αλλά αυτό που μοιάζει να έχει μεγαλύτερη σημασία ακόμη και από τα γοητευτικά στοιχεία μιας ρομαντικής ιστόρησης είναι οι βαθμίδες γνώσης και ενδιαφέροντος γύρω από τον ίδιο τον Τσίλλερ τα τελευταία 120 και πλέον χρόνια.

Η Στρατιά του Έβρου. Έμεινε το 1923 αχρησιμοποίητη... Τραύμα στις εθνικές προσδοκίες

*Παρέλαση ευζώνων ενώπιον του υποστράτηγου Θεόδωρου Πάγκαλου κάπου στον Έβρο.
Φωτογραφία Ιδρύματος Ελ. Βενιζέλου 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Η πρόσφατη επέτειος των 100 χρόνων απελευθέρωσης της Θράκης, που δεν τιμήθηκε όπως έπρεπε λόγω των περιορισμών της πανδημίας του κορονοϊού, με τις επιμέρους εκδηλώσεις, έφερε στο προσκήνιο πτυχές της νεώτερης ιστορίας της περιοχής. Μία από τις πτυχές αυτές αφορούσε τη δημιουργία της Στρατιάς του Έβρου στα τέλη του 1922 με τα μέσα του 1923.
Τη Στρατιά αυτή συνοδεύει πάντα το παράπονο, ότι ενώ ετοιμάσθηκε να ξαναπάρει πίσω τουλάχιστον την Ανατολική Θράκη, δεν της επέτρεψαν οι Σύμμαχοι και ο ίδιος ο Βενιζέλος μαζί με την επαναστατική κυβέρνηση του 1922 να επιχειρήσει αυτή την τόσο αναμενόμενη ανακατάληψη. Δηλαδή δεν δοκιμάσθηκε σε πραγματικές συνθήκες πολέμου, όπως επιθυμούσαν πολλοί στην Ελλάδα τότε αν και εθεωρείτο ετοιμοπόλεμη, 
Η Στρατιά του Έβρου, άρχισε να σχηματίζεται  το χειμώνα του 1922 με βάση τα υπολείμματα του στρατού, που πολέμησε και ηττήθηκε στη Μικρά Ασία και ενώ ήδη με απαίτηση των Μεγάλων Δυνάμεων (συνθήκη Μουδανιών) είχε εκκενωθεί η Ανατολική Θράκη από τον αυτόχθονα ελληνικό πληθυσμό της μέσα σε 15 μέρες και υπό δραματικές καιρικές συνθήκες! (Για την εκκένωση, βλέπετε στο https://sitalkisking.blogspot.com/2017/03/1922.html).
Η επιτυχία το σχηματισμού νέου δυναμικού στρατού στον Έβρο αποδίδεται στις οργανωτικές και επιτελικές ικανότητες του υποστράτηγου Θεόδωρου Πάγκαλου, ο οποίος οργάνωσε μεταξύ άλλων και την παραπομπή και εκτέλεση των Έξι, που θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για την Μικρασιατική Καταστροφή. Στην κυβέρνηση της Επανάστασης του 1922 είχε αναλάβει το υπουργείο Στρατιωτικών. Στον ίδιο αποδίδεται και η πρόθεση αλλά και η ετοιμότητα αυτής της Στρατιάς να επιτεθεί στην Ανατολική Θράκη με στόχο να καταλάβει ακόμα και την Κωνσταντινούπολη!!! 

Η απελευθέρωση της Δυτικής Θράκης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   https://www.kathimerini.gr/1078562/gallery/epikairothta/ellada/h-apeley8erwsh-ths-dytikhs-8rakhs

*Είσοδος του υποστρατήγου Κωνσταντίνου Μαζαράκη-Αινιάν στην Αλεξανδρούπολη.

Του κ. ΑΛΕΞΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ*

Στη Συνδιάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι, με συντονισμένες ενέργειες, ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Έλληνας πολιτικός αντιπρόσωπος στην προσωρινή γαλλοκρατούμενη Συμμαχική Διοίκηση της Δυτικής Θράκης (Thrace Interalliée), Χαρίσιος Βαμβακάς, έδιναν σκληρή μάχη για την εκχώρηση της Θράκης στην Ελλάδα κατά το πρώτο ήμισυ του 1919. 
Όπως είχαμε επισημάνει σε προηγούμενο άρθρο («Κ», 20.10.2019), ειδικά ο Βαμβακάς, έμπειρος διπλωμάτης και στενός συνεργάτης του Έλληνα πρωθυπουργού, κατάφερε, σε μικρό χρονικό διάστημα, να προωθήσει αποτελεσματικά τα συμφέροντα της Ελλάδας στη Δυτική Θράκη κερδίζοντας τον σεβασμό και την εμπιστοσύνη μεγάλου μέρους των κατοίκων της περιοχής. Με την υποστήριξη του γενικού κυβερνήτη της διασυμμαχικής διοίκησης στρατηγού Σαρπί, κατόρθωσε να αναδείξει την Ελλάδα ως μελλοντική προστάτιδα δύναμη της περιοχής, αποκαθιστώντας τις διαταραγμένες πολιτικές και πληθυσμιακές ισορροπίες, που είχαν συντελεστεί επί βουλγαρικής κατοχής της Δυτικής Θράκης (1913-1918).
Κύριος αντίπαλος της ελληνικής προσάρτησης της Θράκης υπήρξαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες υποστήριζαν με εμμονή την εδαφική διέξοδο της Βουλγαρίας στο Αιγαίο. Όπως φαίνεται, είχε αναπτυχθεί ένα ισχυρό και αποτελεσματικό λόμπι στην Ουάσιγκτον αλλά και στο Παρίσι υπέρ της διατήρησης των βουλγαρικών συνόρων του 1913. Το λόμπι αυτό υποστηριζόταν από τους προτεσταντικούς ιεραποστολικούς κύκλους και ιδίως από τους Βουλγαροαμερικανούς προτεστάντες, ενώ κύριοι χρηματοδότες του ήταν οι Βούλγαροι μεγαλέμποροι καπνού και οι Αμερικανοί συνέταιροί τους, παραδοσιακοί ανταγωνιστές των ελληνικών οικονομικών συμφερόντων στη Θράκη. Αρωγός των βουλγαρικών διεκδικήσεων υπήρξε ο Αμερικανός πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον που συνδεόταν προσωπικά με το βουλγαρικό λόμπι, αφού η αδελφή της συζύγου του, είχε νυμφευθεί τον Βούλγαρο πρέσβη στη Ουάσιγκτον.

Η ίδρυση της Νέας Δημοκρατίας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ      https://www.kathimerini.gr/1077618/gallery/epikairothta/politikh/h-idrysh-ths-neas-dhmokratias

*20.6.1975. Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου (δεξιά) συνοδεύουν τον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Τσάτσο. Πέντε χρόνια αργότερα, με 183 ψήφους ο Καραμανλής μεταπήδησε στο ανώτατο αξίωμα της χώρας.

Γράφει ο κ. ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

46 ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ. Στις 29 Σεπτεμβρίου 1974, ενώ είχε ήδη επιτραπεί η επαναλειτουργία των πολιτικών κομμάτων και είχε δρομολογηθεί η ταχεία διενέργεια εκλογών, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής ανακοίνωσε την ίδρυση νέου πολιτικού κόμματος. Η Νέα Δημοκρατία θα αποτελέσει τον κύριο πολιτικό σχηματισμό της φιλελεύθερης Κεντροδεξιάς στις επόμενες δεκαετίες έως και τις ημέρες μας.

Βέβαια, η οριστική μορφή της ελληνικής Κεντροδεξιάς είχε διαμορφωθεί με την προγενέστερη Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (ΕΡΕ) του 1956: η ΕΡΕ ήταν ένα συμπαγές κόμμα (και όχι μια χαλαρή ένωση τάσεων και προσωπικοτήτων όπως ο Ελληνικός Συναγερμός του Αλ. Παπάγου), ικανό να επιβιώσει των προσπαθειών των αντιπάλων του να το διασπάσουν (1958), ακόμη και της αλλαγής ηγεσίας το 1963· εξέφραζε μια σαφή ιδεολογική τάση, την ανάγκη για προσαρμογή στις μεθοδολογίες της σύγχρονης δυτικής διακυβέρνησης και ιδίως το παρεμβατικό κράτος· και η ηγετική ομάδα της ΕΡΕ ήταν περίπου η ίδια με της Νέας Δημοκρατίας.

Εκατό χρόνια ελευθερίας της Θράκης- Μια διαδικτυακή συζήτηση

         Μάθε τα πιο σημαντικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν για την απελευθέρωση του Διδυμοτείχου, σε μια εφ' όλης της ύλης ενημερωτική συζήτηση με τον συγγραφέα και δημοσιογράφο Παντελή Αθανασιάδη. Tην συζήτηση συντονίζει ο Ιωάννης Σαρσάκης , συγγραφέας και Μέλος ΔΣ του Δήμου Διδυμοτείχου.

          Το ενημερωτικό πρόγραμμα είναι μια πρωτοβουλία του Δήμου Διδυμοτείχου με σκοπό την ενημέρωση των δημοτών για την ιστορία και γεγονότα που συνέβαλλαν στην απελευθέρωση.

          Η παρακολούθηση είναι ελεύθερη και το πρόγραμμα μεταδόθηκε ζωντανά στις 12:30 την Κυριακή 17 Μαΐου στην σελίδα του Δήμου στο Facebook.

Η επανάσταση των Πομάκων κατά των Ρώσων, το 1878

*Δημόσιος απαγχονισμός Βούλγαρου αντάρτη (χαϊντούτ) το 1877 σε δρόμο της Αδριανούπολης

*Εξέγερση από το Νευροκόπι, 

έως "δυσμόθεν του Διδυμοτείχου"

*Οι αείποτε μνήμονες 

της ελληνικής αυτών καταγωγής

*Αγγλικό ενδιαφέρον για Πομάκους

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Πολλές πτυχές της ιστορίας της Θράκης διαχρονικά, δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς και δεν έχουν φωτισθεί επιστημονικά. Μία από τις πτυχές αυτές, αφορά τους Πομάκους και τον απελπισμένο αγώνα τους εναντίον των Βουλγάρων και των Ρώσων κατά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1878, που τερματίσθηκε με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου η οποία υπεγράφη το Μάρτιο του 1878 και τα πολιτικά της αποτελέσματα ανεστάλησαν με το συνέδριο του Βερολίνου το καλοκαίρι του ίδιου έτους.
Μία ασύμμετρη και απρόβλεπτη εξέλιξη για τους Ρώσους νικητές σημειώθηκε, εξαιτίας της στάσης των Βουλγάρων, που ξαφνικά άρχισαν να συμπεριφέρονται ως κατακτητές και να κακοποιούν Έλληνες και Μουσουλμάνους.  
Πολλοί Τούρκοι, όταν τα Ρωσικά στρατεύματα άρχισαν να προσεγγίζουν τα εδάφη της Θράκης, θέλοντας να αποφύγουν την εκδικητικότητα των Βουλγάρων, όσοι μάλιστα δεν μπόρεσαν να καταφύγουν στην Κωνσταντινούπολη επειδή κόπηκε η σιδηροδρομική επικοινωνία, ανέβηκαν στα απρόσιτα ορεινά χωριά της Ροδόπης. Εκεί Πομάκοι, αλλά και ξεσπιτωμένοι Τούρκοι καθώς και λιποτάκτες, δημιούργησαν ένα ενιαίο μέτωπο κατά των Ρώσων και Βουλγάρων.

1974: Η πράξη νομιμοποίησης του ΚΚΕ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  https://www.kathimerini.gr/1076516/gallery/epikairothta/politikh/h-pra3h-nomimopoihshs-toy-kke

*Με το ν.δ. 59/1974 νομιμοποιήθηκε το ΚΚΕ (και στις δύο συνιστώσες του). Στη φωτ., αριστερά οι δύο βουλευτές του ΚΚΕ εσ. Λεωνίδας Κύρκος και Μπάμπης Δρακόπουλος και δεξιά οι πέντε βουλευτές του ΚΚΕ Μίνα Γιάννου, Χαρ. Φλωράκης, Γρ. Φαράκος, Κώστας Κάππος και Δημ Γόντικας.

Γράφει ο κ. ΣΠΥΡΟΣ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ*

Το ν.δ. (νομοθετικό διάταγμα) 59/1974 συγκαταλέγεται αναμφισβήτητα στις πιο σημαντικές στιγμές της μεταπολίτευσης. Με δύο μόλις άρθρα και μόνον 209 λέξεις, νομιμοποίησε το ΚΚΕ (και στις δύο συνιστώσες του) και γενικότερα όλα τα πολιτικά κόμματα. Το γεγονός αυτό αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία εάν αναλογισθεί κανείς ότι το ν.δ. 59/1974 προέρχεται από την κυβέρνηση εθνικής ενότητας του Κωνσταντίνου Καραμανλή, δηλαδή από τον «αστικό» πολιτικό κόσμο, σε μια εποχή κατά την οποία η Αριστερά δεν ήταν σε θέση να επιβάλει την πολιτική της παρουσία.
Το ν.δ. 59/1974 «σημάδεψε» τη μεταπολίτευση και τη σύγχρονη πολιτική ιστορία της Ελλάδας για περισσότερους λόγους. Πρώτα απ’ όλα, με τη νομιμοποίηση και την επαναλειτουργία όλων των πολιτικών κομμάτων αποκατέστησε μία από τις θεμελιώδεις προϋποθέσεις για τη λειτουργία της κοινοβουλευτικής μας δημοκρατίας, η οποία δεν νοείται χωρίς πολιτικά κόμματα. Πέραν όμως τούτου, «έριξε την αυλαία» στον δεύτερο εθνικό διχασμό, νομιμοποιώντας τα πολιτικά κόμματα της Αριστεράς. Ταυτόχρονα, το ν.δ. 59/1974 έθεσε τέλος και στη μακρόχρονη πρακτική της δίωξης του πολιτικού αντιπάλου, η οποία «στιγμάτισε» την πολιτική μας ιστορία από το «κατοχυρωτικό» του Αλέξανδρου Παπαναστασίου και το «ιδιώνυμο» του Ελευθέριου Βενιζέλου μέχρι την αντίστοιχη νομοθεσία του εμφυλίου πολέμου και των μετεμφυλιακών χρόνων.
Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, το ν.δ. 59/1974 μας υπενθυμίζει πώς πρέπει να γίνονται οι μεγάλες τομές στη συνταγματική και πολιτική μας ιστορία: Νηφάλια, με λίγες λέξεις και με σεβασμό στον πολιτικό αντίπαλο.